tiān xiǎn（ 926 nián 'èr yuè － 938 nián） shì liáo tài zǔ yé lǜ 'ā bǎo jī de nián hào。 liáo guó shǐ yòng gāi nián hào gòng 13 nián。
tiān xiǎn yuán nián qī yuè 'ā bǎo jī shì shì， huáng hòu shè zhèng。 zhì tiān xiǎn 'èr nián shí yī yuè liáo tài zōng jí wèi yán yòng。

cháng xīng（ 930 nián 'èr yuè -933 nián） shì hòu táng míng zōng lǐ sì yuán de nián hào， gòng jì 4 nián。
wú yuè shì zōng qián yuán guàn yòng cǐ nián hào（ 932 nián sì yuè -933 nián， cháng xīng sān nián - sì nián）。 mǎ chǔ héng yáng wáng mǎ xī shēng hé wén zhāo wáng mǎ xī fàn yòng cǐ nián hào（ 930 nián shí yī yuè -933 nián）； mǐn huì zōng wáng yán jūn yòng cǐ nián hào（ 930 nián 'èr yuè -932 nián）； jīng nán wén xiàn wáng gāo cóng huì yì yòng cǐ nián hào（ 930 nián 'èr yuè -933 nián）。

dà hé（ 929 nián shí yī yuè -935 nián bā yuè） shì nán wú ruì dì yáng pǔ de nián hào， gòng jì 7 nián。

lóng qǐ（ 933 nián -934 nián） shì mǐn huì zōng wáng yán jūn de nián hào， gòng jì 2 nián。 zhè shì mǐn zhèng quán suǒ shǐ yòng de dì yī gè zì jǐ de nián hào。

dà yòu（ 928 nián sān yuè -942 nián sān yuè） shì nán hàn gāo zǔ liú yán de nián hào， gòng jì 15 nián。

wú yuè shì zōng qián yuán guàn（ 887 nián－ 941 nián）， zì míng bǎo， yuán míng qián chuán guàn， wǔ dài shí qī wú yuè guó jūn zhù， shì wú yuè guó jiàn lì zhě qián liú zhī zǐ。 táng zhāo zōng tiān fù 'èr nián（ 902 nián）， níng guó jié dù shǐ tián jūn gōng jī shí wéi zhèn hǎi jié dù shǐ（ dì chù jīn zhè jiāng háng zhōu） de qián liú， jiāng huí shī shí， yào qiú qián liú yǐ yī zǐ wéi zhì， bìng jiāng nǚ 'ér jià qí zǐ。 ...

wǔ dài shí guó。 táng cháo miè wáng zhī hòu， zài zhōng yuán dì qū xiāng jì chū xiàn liǎo wǔ gè cháo dài hé gē jù yú xī shǔ、 jiāng nán、 lǐng nán hé hé dōng de shí jǐ gè zhèng quán， hé chēng wǔ dài shí guó。 wǔ dài shì hòu liáng、 hòu táng、 hòu jìn、 hòu hàn、 hòu zhōu。 ...

tóng qìng（ yī zuò kāi qìng， 912 nián -966 nián） shì yú tián lǐ shèng tiān（ yùchí wū sēng bō） de nián hào， gòng jì 55 nián。

jù lǐ chóng zhì kǎo zhèng， tóng qìng yuán nián xiāng dāng yú hòu liáng qián huà 'èr nián（ 912 nián）。 mù qián dūn huáng wén shū zhōng suǒ néng jiàn dào zuì wǎn de tóng qìng nián hào shì tóng qìng sān shí nián。 ér 966 nián zhī hòu， shǐ jí yǐ bù jì lǐ shèng tiān， yīn cǐ tuī duàn qí nián hào xià xiàn wéi gāi nián huò shāo hòu。

lìng yòu xué zhě kǎo zhèng， tóng qìng nián hào qì yú 944 nián， cǐ hòu hái yòu tiān xīng（ yuē 950 nián -963 nián）、 tiān shòu（ 963 nián -966 nián） nián hào。

dà míng（ 931 nián -937 nián） shì dà yì níng yáng gān zhēn de nián hào， gòng jì 7 nián。 zhū shū jìzǎi qí hòu hái yòu dǐng xīn， guāng shèng（ huò zuò kè shèng）。

lǐ jiā ruì rèn wéi guāng shèng nǎi xīng shèng zhī wù。《 diān yún lì nián jì》 zōng gè shū zuò gǎi yuán guāng shèng， yòu gǎi xīng shèng， lǐ chóng zhì rèn wéi yì wù。 lǐ zhào luò《 jì yuán biān》 yòu chēng guāng shèng yī zuò kè shèng， zhù yuē： bié jiàn。

yòu shěn dé fú《 zhèng rùn kǎo》 zài yòu dǐng xīn nián hào， bù xiáng hé shí。《 hù guó sì nán chāo》 zhōng yòu“ yì níng 'èr nián” zhī yǔ， lǐ jiā ruì rèn wéi yīngshì yáng gān zhēn guó hào jì nián， ér fēi nián hào。《 yún nán zhì lüè》 yòu yòu bù tóng， wèi“ gān zhēn guó hào yì níng， gǎi yuán yuē guāng shèng， yuē huáng xīng， yuē dà míng， yuē dǐng xīn， yuē jiàn guó， fán jiǔ nián。” jīn bù qǔ。

chǔ wén zhāo wáng mǎ xī fàn（ 899 nián－ 947 nián）， zì bǎo guī， wǔ dài shí guó shí qī nán chǔ guó jūn zhù， shì chǔ wáng mǎ yīn de sì zǐ， mǎ xī shēng zhī dì， yǔ mǎ xī shēng tóng nián tóng yuè tóng rì shēng。 hòu táng míng zōng cháng xīng sān nián（ 932 nián） mǎ xī shēng qù shì， yīn zhī qián mǎ yīn qù shì shí yí mìng xiōng zhōng dì jí， yīn cǐ qún chén yíng jiē shí rèn zhèn nán jié dù shǐ de mǎ xī fàn jì wèi。 ...

gāo cóng huì（ 891 nián－ 948 nián）， zì zūn shèng， wǔ dài shí qī nán píng guó jūn zhù。 wéi gāo jì xīng zhī cháng zǐ。 céng shì yú hòu liáng zhōng yāng zhèng fǔ， gāo jì xīng wéi jīng nán jié dù shǐ shí， gào guī qí fù， bèi gāo jì xīng rèn mìng wéi mǎ bù jūn dōuzhǐ huī shǐ、 xíng jūn sī mǎ。 ...

zài jīn jí lín pán shí xiàn fù jìn， běn mò hé zhī zhǒng， wéi qì dān suǒ pò， jiū hé yú zhòng， bǎo yú xī bǐ， gǎi chēng jīn míng， sòng chū lǚ gòng fāng wù， tài píng xīng guó zhōng， bìng yuē tóng fá qì dān， chún huà yǐ hòu， bù fù zhì。 dìng 'ān guó， shì 10 shì jì shí wèi yú xiàn jīn zhōng guó dōng běi dì qū de yī gè gǔ dài guó jiā。 ...

10 ～ 13 shì jì chū huí gú rén zài zhōng yà jí jīn xīn jiāng kā shí、 hé tián dì qū jiàn lì de yī sī lán wáng cháo。 yì chēng“ hēi hàn wáng cháo” huò“ cōng lǐng xī huí gú”。 táng cháo mò nián huí gú xī qiān shí， qí zhōng yī zhī zài hàn zú páng tè qín shuài lǐng xià xī bēn chǔ hé dì qū gé luó lù bù， hòu páng tè qín chén fú liǎo gé luó lù jí qí tā huí gú bù zú， jiàn lì qǐ huí gú xīn wáng cháo， shǐ chēng kā lá hàn wáng cháo。 ...

kē 'ěr kè zī zú（ kē 'ěr kè zī yǔ： Кыргыз / قىرعىز）， yǔ jí 'ěr jí sī zú shì zhǐ tóng yī gè mín zú， shǔ yú hàn yǔ de tóng míng yì yì。 gāi mín zú zhù yào fēn bù yú zhōng yà， wéi jí 'ěr jí sī sī tǎn de zhù tǐ mín zú， duō xìn yǎng yī sī lán jiào。 ...

gēn jù kǎo gǔ yán jiū jí yí chuán xué fēn xī， zhì shǎo zài 24,500 nián qián yù kōng běi bù jí yòu rén lèi huó dòng， ér nán 'ān dà lüè de rén lèi huó dòng kě yǐ zhuī sù dào gōng yuán qián 7,500 nián。 jiù kè luó píng dì hé lán yú dòng xué yí jì shì jiā ná dà jìng nèi zuì gǔ lǎo de rén lèi jū zhù dì。 ...

zài 'ōu zhōu rén lái dào zhè lǐ zhī qián， yìn dì 'ān rén děng běi měi zhōu de yuán zhù mín shēng huó zài zhè piàn guǎng kuò de tǔ dì shàng。 xiāng chuán tā men de zǔ xiān zài dà yuē yī wàn duō nián qián jīng yóu xī bó lì yà kuà guò bái lìng hǎi xiá lái dào běi měi zhōu， bìng qiě zài zhè lǐ shēng cún fán yǎn， tā men méi yòu zì jǐ de wén zì， què yòu zhe fēng fù de kǒu tóu wén xué。 ...

wéi jīng rén tǒng zhì de yīng guó dì qū shí xíng dān mài de fǎ lǜ， jiù jiào dān mài fǎ qū。 9 shì jì zhōng yè， dān mài rén rén qīn bù liè diān， gōng chéng lüè dì， shì tóu xiōng měng。 871 nián， cái néng jié chū de 'ā 'ěr fú liè dé dēng shàng wēi sài kè sī wáng wèi， jīng guò duō fāng nǔ lì， tā yú 876 nián 5 yuè shuài lǐng gè dì mín jūn， zài 'ài dīng dùn yǔ dān mài rén zhǎn kāi jī zhàn， qǔ dé jué dìng xìng shèng lì， pò shǐ dí qiú qiān dìng hé yuē tuì jū běi yīng gé lán。 ...

lā wū 'ěr yī shì（ gǔ fǎ yǔ： RaovlIer， fǎ yǔ： RaoulIer； yuē 890 nián？ héng 936 nián 1 yuè 15 rì）， yòu míng lǔ dào fū（ fǎ yǔ： Rodolphe）， běn shì bó gèn dì gōng jué（ 921 nián héng 923 nián zài wèi）， hòu chéng wéi xī fǎ lán kè wáng guó de guó wáng（ cháng děng tóng yú fǎ guó guó wáng， 923 nián héng 936 nián zài wèi）。 ...

zhōng gǔ shì jì shí qī shì zhǐ de shì dì 5 shì jì zhì dì 15 shì jì mò， jí ( dōng ) luó mǎ dì guó bēng kuì hòu ( xī yuán 476 nián ) zhì tǔ 'ěr qí zhàn qǔ jūn shì tǎn dīng bǎo ( xī yuán 1453 nián ) de zhè duàn qī jiān。 zhōng gǔ shí qī， hán gài liǎo shù lái gè dòng dàng bù 'ān de nián dài： 486 nián fǎ lán kè rén mò luò wēn jiā zú de kè luò wéi shuài bù， ...

bài zhàn tíng dì guó（ huò xiě zuò bài zhàn tíng dì guó； xī là yǔ： Βυζαντινήαυτοκρατορία）， yòu chēng dōng luó mǎ dì guó（ lā dīng wén： ImperiumRomanumOrientale）， wèi yú 'ōu zhōu dōng bù， lǐng tǔ céng bāo kuò yà zhōu xī bù hé fēi zhōu běi bù， shì gǔ dài hé zhōng shì jì 'ōu zhōu lì shǐ zuì yōu jiǔ de jūn zhù zhì guó jiā。 ...

zhōng shì jì de yì dà lì zhǐ de shì gōng yuán 476 nián xī luó mǎ dì guó miè wáng zhì wén yì fù xīng qián qī zhè yī qī jiān nèi de yì dà lì。 zhōng shì jì zǎo qī luó mù lù sī， zuì hòu yī wèi xī luó mǎ dì guó huáng dì xī luó mǎ dì guó de fù miè zài chéng shòu liǎo cháng shí jiān guó nèi fǔ xiǔ de zhèng zhì、 jīng jì wèn tí qīn shí， yǐ jí mín zú dà qiān xǐ suǒ dài lái de pín fán de wài mán rù qīn xǐ jié zhī hòu， nèi yōu wài huàn yǐ jiǔ de xī luó mǎ dì guó zuì zhōng bēng kuì。 ...

bài zhàn tíng dì guó de lì shǐ yóu xué zhě AugustHeisenberg zǒng jié wéi“ guī yǐ jī dū jiào de xī là rén de luó mǎ guó” de lì shǐ。 zì luó mǎ dì guó fēn liè wéi dōng xī liǎng bù fēn， yǐ jí qí hòu xī luó mǎ dì guó de fù miè yǐ lái， xī là rén chéng wéi liǎo dì guó de zhù yào gōng mín， bìng zuì zhōng jiāng zhè liǎng zhǒng shēn fèn děng tóng liǎo qǐ lái。 ...

kě sà rén yī bān zhǐ xī tū jué mín zú， gēngzhèng què de shì yóu běi xiōng nú yǔ xī qiān zhì 'ōu zhōu de yī zhī huí gē rén saragur zǔ chéng， yě bāo kuò dāng dì tǔ zhù ( bāo kuò sī lā fū rén。 tā men gōng yuán 'èr shì jì yǐ chū xiàn zài nán 'é yǔ lǐ hǎi yǐ běi， yǔ huí gē zhōng de gé sà bù yòu guān， zhī suǒ yǐ yǔ huí gē yòu guān shì yīn wéi běi wèi céng dà pò gāo chē， bī pò tā men xī qiān， méi zǒu de chéng wéi huí gē zhōng de gé sà bù。 ...

jī fǔ luó sī（ KievanRus）， yòu míng gǔ luó sī、 luó sī guó， shì yī gè yóu 880 nián zhì 12 shì jì zhōng yè， yǐ jī fǔ wéi shǒu dū， dōng sī lā fū rén wéi zhù tǐ de zǎo qī guó jiā。 gēn jù shǐ xué shǐ de guān diǎn， jī fǔ luó sī bèi rèn wéi shì sān gè xiàn dài dōng sī lā fū rén guó jiā（ bái 'é luó sī、 é luó sī jí wū kè lán） de qián shēn。 ...

rén lèi zài mò xī gē huó dòng yǐ bèi zhèng shí kě yǐ zhuī sù dào sì wàn nián qián， jī yú gǔ dài de rén lèi zú jì de fā xiàn。 dà yuē jiǔ qiān nián qián， gǔ dài mò xī gē rén xùn huà yù mǐ， bìng tuī dòng nóng yè gé mìng， cóng 'ér dǎo zhì xíng chéng liǎo xǔ duō wén míng。 zhè xiē wén míng fā zhǎn chéng chéng shì、 jiàn zhù、 tiān wén yán jiū、 shù xué、 hé jūn duì。 yòu míng de wén míng xiàng shì 'ào 'ěr méi kè、 tí 'ào tí huá kǎn、 ā cí tí kè hé mǎ yǎ rén。

zhōng shì jì yī bān cóng 5 shì jì xī luó mǎ dì guó miè wáng kāi shǐ suàn qǐ， dào 1453 nián dōng luó mǎ dì guó shǒu dū jūn shì tǎn dīng bǎo bèi mù sī lín 'è tú màn tǔ 'ěr qí gōng xiàn wéi zhǐ。 yòu xiē xué zhě rèn wéi yīnggāi gèng zǎo huò zhě gèng wǎn。 xī luó mǎ dì guó miè wáng dǎo zhì xī 'ōu zhèng zhì tǐ zhì bēng kuì， dàn què xíng chéng liǎo yī gè tǒng yī de jī dū jiào tǒng zhì jié gòu。 ...

zhōng shì jì zǎo qī kuà dù dà yuē wéi cóng gōng yuán 500 nián zhì 1000 nián de wǔ bǎi nián zhī jiān。 zài cǐ qī jiān， ōu zhōu de dà duō shù dì qū jī dū jiào huà， jǐn suí luó mǎ lún xiàn hé 9 shì jì fǎ lán kè dì guó jiàn lì hòu de 'ōu zhōu dà lù kǎ luò lín wén yì fù xīng qí hòu de jiù shì“ hēi 'àn shí dài”。 ...

hěn duō rén rèn wéi jūn shì tǎn dīng yī shì ( gōng yuán 306-337 nián zài wèi ) shì dì yī gè“ bài zhàn tíng huáng dì”。 shì tā yú gōng yuán 324 nián bǎ dì guó shǒu dū cóng ní kè měi dí yà qiān dào bài zhàn tíng， bìng bǎ hòu zhě chóngjiàn wéi jūn shì tǎn dīng bǎo， yě chēng NovaRoma(“ xīn luó mǎ” )。 ...

shén shèng luó mǎ dì guó yú yuē 800 nián fǎ lán kè rén de guó wáng chá lǐ màn bèi jiào huáng jiā miǎn wéi huáng dì shí kāi shǐ jué qǐ。 tā de dì guó lì zú yú fǎ guó、 dī dì guó jiā hé dé guó， kuò zhāng zhì xiàn dài de yì dà lì、 xià sà kè sēn、 bō xī mǐ yà、 xiōng yá lì hé xī bān yá。 ...

āi sài 'é bǐ yà dì yī gè kě kǎo zhèng de wáng cháo shì xī yuán qián 1 shì jì de 'ā kè sēn wáng cháo。 bō sī de xiān zhī mó ní（ mó ní jiào de chuàng shǐ zhě） jiāng 'ā kè sēn yǔ luó mǎ、 bō sī hé zhōng guó bìng liè wéi dāng shí de sì dà qiáng guó。 ā kè sēn wáng cháo de qǐ yuán réng rán bù qīng chǔ， suī rán zhuān jiā men yǐ tí gōng liǎo tā men de tuī cè。 ...

chéng píng（ 931 nián sì yuè 'èr shí liù rì zhì 938 nián wǔ yuè 'èr shí 'èr rì） shì rì běn de nián hào。 shǐ yòng zhè nián hào zhī rì běn tiān huáng shì zhū què tiān huáng。
* yán cháng jiǔ nián sì yuè 'èr shí liù rì（ 931 nián 5 yuè 16 rì）： gǎi yuán yán cháng
* chéng píng bā nián wǔ yuè 'èr shí 'èr rì（ 938 nián 6 yuè 22 rì）： gǎi yuán tiān qìng

xīn luó（ gōng yuán qián 57 nián～ 935 nián )， cháo xiān bàn dǎo sān guó zhī yī， cóng chuán yí shí dài kāi shǐ， lì guó cháng dá 992 nián， shì yà zhōu lì shǐ shàng lì guó shí jiān zuì cháng de guó jiā zhī yī。 gōng yuán 503 nián shǐ dìng guó hào wéi xīn luó。 xīn luó zuì chū yóu chén hán pǔ shì jiā zú de pǔ hè jū shì jū xī gān chuàng jiàn。 ...

ā lā bó rén jìn gōng xù lì yà shǐ yú 629 nián， shí yī sī lán jiào xiān zhī mù hǎn mò dé shàng zài。 zǎi dé · yī běn · hā liè sài（ mù hǎn mò dé de yì zǐ） shuài sān qiān rén yú mó 'ěr tái（ sǐ hǎi nán duān de dōng miàn） xí jī dōng luó mǎ jūn duì， zhàn bài， zǎi dé zhèn wáng。 ...

sà màn wáng cháo (al héng Sulalahal héng Samaniyyah) ā bá sī wáng cháo shí zhōng yà dì qū jiàn lì de yī sī lán jiào fēng jiàn gē jù wáng cháo (874～ 999)。 yóu zhōng yà hé zhōng dì zǒng dū nài sī 'ěr · yī běn · ài hā mài dé (NasribnAhmad， 874～ 892 zài wèi ) diàn jī。 ...

yé sū（ yīng yì： Jesus； xī là yǔ： Ιησούς　 Χριστός[ hàn yǔ yīn yì wéi： lēng sōu sī kě lǐ sī táo sī ] gōng yuán 1 nián ~ yuē 30 nián） zhào jī dū jiào de dào lǐ， yé sū shì zào wù zhù tiān zhù shèng fù de 'ér zǐ， yǔ zhòu hé réndōu shì shèng fù suǒ chuàng zào de。 ...

hòu gǔ diǎn qī（ yuē 1000～ 1520） de wén huà yòu nóng hòu de mò xī gē fēng gé。 cóng mò xī gē nán xià de tuō 'ěr tè kè rén zhēng fú yóu kǎ tǎn， bìng yǐ qí qín yī chá wéi dū chéng。 jiàn zhù zhōng chū xiàn shí láng zhù qún jí yǐ huó rén wéi jì pǐn de“ shèng jǐng”、 qiú chǎng， hái yòu guān chá tiān xiàng de tiān wén tái hé mù qián bǎo cún zuì wán zhěng de gāo dà de jīn zì tǎ shì tái miào， chóng bài yǔ shé shén kuí zhā 'ěr kē yà tè 'ěr。 ...

zài 'ōu zhōu rén lái dào zhè lǐ zhī qián， yìn dì 'ān rén děng běi měi zhōu de yuán zhù mín shēng huó zài zhè piàn guǎng kuò de tǔ dì shàng。 xiāng chuán tā men de zǔ xiān zài dà yuē yī wàn duō nián qián jīng yóu xī bó lì yà kuà guò bái lìng hǎi xiá lái dào běi měi zhōu， bìng qiě zài zhè lǐ shēng cún fán yǎn， tā men méi yòu zì jǐ de wén zì， què yòu zhe fēng fù de kǒu tóu wén xué。 ...

ā lā bó dì guó - ā bá sī wáng cháo（ 750-1258 nián） ā bá sī wáng cháo（ ā lā bó yǔ： عباسيون） shì hā lǐ fā dì guó de yī gè wáng cháo， yě shì 'ā lā bó dì guó de dì 'èr gè shì xí wáng cháo。 yú 750 nián qǔ dài wō mǎ yà wáng cháo， dìng dū bā gé dá， zhí zhì 1258 nián bèi měnggǔ dì guó suǒ miè。 ...

ā lā bó dì guó（ 632 nián héng 1258 nián） shì 'ā lā bó bàn dǎo shàng de 'ā lā bó rén yú zhōng shì jì chuàng jiàn de yī xì liè yī sī lán fēng jiàn wáng cháo。 táng dài yǐ lái de zhōng guó shǐ shū， rú《 jīng xíng jì》、《 jiù táng shū》、《 xīn táng shū》、《 sòng shǐ》、《 liáo shǐ》 děng， ...

4 shì jì zuǒ yòu， cháo xiān bàn dǎo jìn rù liǎo yóu gāo jù lì、 xīn luó jí bǎi jì suǒ zǔ chéng de sān guó shí dài。 suí wén dì zài 598 nián kāi shǐ liǎo kē jǔ zhì dù。 suí yáng dì zài 612 nián zhì 614 nián sān cì xiàng gāo jù lì dà guī mó jūn shì zhēng fá， dàn jūn gào shī bài。 ...

xiōng nú mín zú zài gǔ dài jiàn liǎo xiōng nú wáng guó。 xiōng nú wáng guó zhī hòu fēn liè chéng běi xiōng nú hé nán xiōng nú。 cǐ wài， róu rán wáng guó yě bèi rèn wéi shì yóu xiōng nú mín zú suǒ jiàn lì。 zhè sì gè guó jiā xiān hòu zài měnggǔ lì yà ( jiǎn chēng měnggǔ ) chēng wáng chēng bà。 ...