【báihuàwén】 jīn wǎn yuán yuán de qiū yuè duō me jiǎo jié měi hǎo，
nǐ zài fū zhōu guī zhōng què zhǐ néng yī rén dú kàn。
wǒ yáo xiǎng nà xiē kě 'ài de xiǎo 'ér yòu nǚ men，
hái bù lǐ jiě nǐ wàng yuè huái rén sī niàn cháng 'ān！
yè shēn lù zhòng nǐ wū yún shìde tóu fā shī liǎo？ yuè guāng rú shuǐ nǐ rú yù de bì bǎng kě shòu hán？
hé shí néng yǐ wēi gòng shǎng qīng shā bān de yuè huá？ ràng yuè huá zhào gān wǒ liǎ mǎn shì lèi hén de liǎn！

【zhùshì】 fū (fū ) zhōu： dì míng， jīn shǎn xī fù xiàn。 dāng shí dù fǔ de jiā shǔ zài fū zhōu de qiāng cūn， dù fǔ zài cháng 'ān。 zhè liǎng jù shè xiǎng qī zǐ zài fū zhōu dú zì duì yuè huái rén de qíng jǐng。
guī zhōng： zhǐ qī zǐ
qīng huī： zhǐ yuè guāng
lián： ài。 wèi jiě： shàng bù dǒng dé
yè wù běn wú xiāng， xiāng cóng qī zǐ de yún huán zhōng sàn chū； qī qīng de yuè guāng zhào zài qī zǐ de yù bì shàng， xiǎn dé hán liáng。 shī、 hán 'èr zì， xiě chū yè yǐ shēn 'ér rén wèi mèi de qíng jǐng。
xū huǎng： xuán guà qǐ de wéi màn， tòu míng de chuāng wéi。 shuāng zhào： yǔ shàng miàn de " dú kàn " duì yìng， biǎo shì duì wèi lái tuán jù de qī wàng。
huán huán： fù nǚ de shū chéng huán xíng de fā juàn

【shǎng xī】 　　zhè shǒu shī zuò yú zhì dé yuán nián（ ７ ５ ６）。 shì nián bā yuè， dù fǔ xié jiā táonàn zhōu， zì jǐ tóubèn líng wǔ de sù zōng xíng zài， bèi pàn jūn lǔ zhì cháng 'ān。 shī shì qiū tiān yuè yè de huái qī zhī zuò。 wàng yuè huái sī， zì gǔ jiē rán。 dàn shī rén bù xiě zì jǐ wàng yuè huái qī， què shè xiǎng qī zǐ wàng yuè huái niàn zì jǐ， yòu yǐ 'ér nǚ（ yīn wéi nián yòu） “ wèi jiě mǔ qīn yì cháng 'ān ” zhī yì， chèn chū qī zhī“ gū dú” qī rán， jìn 'ér pàn wàng jù shǒuxiàng yǐ， shuāng zhào tuán yuán。 fǎn yìng liǎo luàn lí shí dài rén mín de tòng kǔ zhī qíng。 cí zhǐ wǎn qiē ， zhāng fǎ jǐn mì， xiě lí qíng bié xù， gǎn rén fèi fǔ。
　　 tiān bǎo shí wǔ nián (756) wǔ yuè， dù fǔ cóng fèng xiān yí jiā zhì tóng guān yǐ běi de bái shuǐ。 liù yuè， ān shǐ pàn jūn pò tóng guān， xuán zōng bēn shǔ， dù fǔ zhǐ dé xié juàn běi xíng， zhì fū zhōu zàn zhù。 qī yuè， sù zōng lǐ hēng jí wèi líng wǔ， dù fǔ zhǐ shēn qián qù tóubèn， tú zhōng bèi pàn jūn lǔ zhì cháng 'ān。 zhè shǒu shī jiù shì shēn xiàn zéi yíng de dù fǔ bā yuè zài cháng 'ān suǒ zuò。 méi yòu nà chǎng jīng tiān dòng dì de dà zhàn huò， biàn méi yòu shī rén de zhè fān jiā rén lí sàn， shēn xiàn jué jìng de bēi cǎn jīng lì。 ér rú guǒ méi yòu zhè fān tè shū de jīng lì， yào chǎn shēng shī zhōng de 'āi wǎn qī qiē 、 shēn zhì chán mián de lí qíng yě shì bù kě xiǎng xiàng de。 cǐ shī de zhòng yào jià zhí， què hū zài yú tā suǒ fǎn yìng de shì diǎn xíng huán jìng zhōng de diǎn xíng qíng gǎn zhè yī diǎn shàng。
　　 bù guò shǐ dé zhè shǒu shī zài zhòng duō de shū xiě luàn shì zhī lí qíng de zuò pǐn zhōng gāo biāo dú xiù de， què wú yí shì zuò zhě jiàng xīn dú yùn de xīn qí jiǎo dù yǔ shū xiě zhāng fǎ。 zài zhè lǐ， lǎo dù bìng bù yī bān dì jiù jǐng fū qíng、 yuán qíng shù shì， ér shì bié chū xīn cái cóng sī niàn duì xiàng yī biān luò bǐ， cóng tóu zhì wěi xì zhì yùtiē dì miáo mó zì jǐ xiǎng xiàng zhōng de duì fāng de jǐng kuàng。 wú xiàn de shēn qíng、 chī qíng dū cóng zhè yī xì liè xiǎng xiàng miáo xiě zhōng liú xiè 'ér chū， dá dào liǎo shū qíng de jí zhì。 shǒu lián 'èr jù， jué bù shuō zì jǐ wàng yuè 'ér yì qī， piān shuō qī zǐ jiàn yuè 'ér sī jǐ， bǐ qǐ yī bān de zhí sù zì jǐ de qíng gǎn de yì nèi zhī zuò， yī kāi piān yì sī jiù shēn liǎo yī céng。 qián rén xiě guò“ gé qiān lǐ xī gòng míng yuè” ( xiè zhuāng《 yuè fù》 ) hé“ tiān yá gòng cǐ shí” ( zhāng jiǔ líng《 wàng yuè huái yuǎn》 ) yī lèi de míng jù， nà dōushì jiān jí“ yì” yǔ“ bèi yì” shuāng fāng de， zhè lǐ què piān piān zhǐ tí bèi yì de yī fāng， shū xiě jiǎo dù de zhuǎn huàn， shǐ dé cí zhǐ wǎn qiē ， gèng xiǎn chū shī rén duì qī zǐ de yī wǎng qíng shēn。 qī zǐ shēn biān， shì shí shí wěi suí zhe kě 'ài de xiǎo 'ér nǚ de。 shī rén yuè yè sī qī， bì rán mì bù kě fēn dì niàn jí hái zǐ。 kě shì hàn lián 'èr jù bù zhèng miàn shuō zì jǐ wàng yuè yì 'ér nǚ， piān shuō 'ér nǚ suí mǔ wàng yuè， yòu xiǎng xiàng 'ér nǚ yòu xiǎo， shàng bù jiě wàng yuè 'ér sī niàn shēn xiàn cháng 'ān de cí fù。 zhēn shì cǐ qíng cǐ jǐng， jiāng hé yǐ kān ! shī rén kè gǔ míng xīn de yì nèi zhī qíng， yòu zài zhè tòng kǔ de xiǎng xiàng zhōng gēngshēn rù yī céng。 dì sān lián， xiǎng xiàng yù jiā jù tǐ huà， xū nǐ qī zǐ zài zhè gè yè wǎn wàng yuè huái fū、 jiǔ jiǔ bù mián de qíng jǐng， shì zhěng shǒu shī zhòngyì jìng zuì yōu měi， cí cǎi zuì qīng lì de shū qíng jù zǐ。 huán shī 'ér bì hán， zhuàng kàn yuè zhī jiǔ yǔ huái rén zhī chī。 yuè sè yù hǎo 'ér tòng kǔ yù zēng， yè shēn tiān hán dū hún rán bù jué。 zhè wèi guī zhōng niàn zǐ shì rú cǐ duō qíng 'ér zhí zhe， nán dào hái bù zhí dé wǒ men de shī rén shēn qiē sī niàn má ? wáng sì shì《 dù yì》 rèn wéi cǐ lián“ yǔ lì qíng bēi”。 shí wéi zhòngkěn。 shī de mò lián， fāng cái jiāng shū qíng zhù rén gōng zì jǐ de xíng xiàng bǎi jìn qù， réng yǐ xiǎng xiàng zhī bǐ jié qíng。 zhè shì pàn wàng xiāng sī zhī yuàn néng cháng， yòu cháo yī rì kàng lì chóngféng， shuāng shuāng duì cǐ míng yuè shū chóu， mǒ diào zhàn luàn dài lái de shāng tòng hén jì。 zhè lǐ duì qián wén de chéng jiē zhào yìng shí fēn xì mì zhōu dào， biǎo xiàn chū shī rén qíng gǎn zhī shēn wǎn chén mián， rú“ shuāng” chéng“ dú”，“ zhào” chéng“ yuè”，“ lèi hén gān” fǎn chèn shuāng fāng gè zì“ dú kàn” shí de lèi liú bù zhǐ， zhè xiē dū zhēn qiē dì chuán dá chū shī rén zēng hèn luàn lí， pàn wàng tuán yuán de pò qiē xīn qíng。
　　[ shǎng xī ]
　　 tiān bǎo shí wǔzǎi（ 756） chūn， ān lù shān yóu luò yáng gōng tóng guān。 wǔ yuè， dù fǔ cóng fèng xiān yí jiā zhì tóng guān yǐ běi bái shuǐ（ jīn shǎn xī bái shuǐ xiàn） de jiù fù chù。 liù yuè， cháng 'ān xiàn luò， xuán zōng táo shǔ， pàn jūn rù bái shuǐ， dù fǔ xié jiā táo wǎng fū zhōu qiāng cūn。 qī yuè， sù zōng zài líng wǔ（ jīn níng xià líng wǔ xiàn） jí wèi， dù fǔ huò xī jí cóng fū zhōu zhǐ shēn bēn xiàng líng wǔ， bù liào tú zhōng bèi 'ān shǐ pàn jūn suǒ fú， yā huí cháng 'ān。 zhè shǒu shī jí shì kùn jū cháng 'ān shí suǒ zuò， biǎo dá liǎo duì lí luàn zhōng de qī zǐ jiā xiǎo de shēn qiē guà niàn。 qíng shēn yì zhēn， míng bái rú huà， sī háo bù jiàn wéi lǜ shī shù fù de hén jì。 shī de gòu sī cǎi yòng cóng duì fāng shè xiǎng de fāng shì， " xīn yǐ chí shén dào bǐ， shī cóng duì miàn fēi lái， bēi wǎn wēi zhì， jīng lì jué lún， yòu miào zài wú yī zì bù cóng yuè sè zhào chū yě "（《 dú dù xīn jiě》）。 hòu shì shī rén cháng cháng xué cǐ fǎ dù。
　　
　　 tí wéi《 yuè yè》， zuò zhě kàn dào de shì cháng 'ān yuè。 rú guǒ cóng zì jǐ fāng miàn luò mò， yī rù shǒu yīnggāi xiě“ jīn yè cháng 'ān yuè， kè zhōng zhǐ dú kàn”。 dàn tā gèng jiāo xīn de bù shì zì jǐ shī diào zì yóu、 shēng sǐ wèi bǔ de chǔjìng， ér shì qī zǐ duì zì jǐ de chǔjìng rú hé jiāo xīn。 suǒ yǐ qiǎo yān dòng róng， shén chí qiān lǐ， zhí xiě“ jīn yè fū zhōu yuè， guī zhōng zhǐ dú kàn”。 zhè yǐ jīng tòu guò yī céng。 zì jǐ zhǐ shēn zài wài， dāng rán shì dú zì kàn yuè。 qī zǐ shàng yòu 'ér nǚ zài bàng， wèishénme yě“ dú kàn” ní？“ yáo lián xiǎo 'ér nǚ， wèi jiě yì cháng 'ān” yī lián zuò liǎo huí dá。 qī zǐ kàn yuè， bìng bù shì xīn shǎng zì rán fēng guāng， ér shì“ yì cháng 'ān”， ér xiǎo 'ér nǚ wèi 'ān shì shì， hái bù dǒng dé“ yì cháng 'ān” ā！ yòng xiǎo 'ér nǚ de“ bù jiě yì” fǎn chèn qī zǐ de“ yì”， tū chū liǎo nà gè“ dú” zì， yòu jìn yī céng。
　　
　　 zài yī 'èr liǎng lián zhōng，“ lián” zì，“ yì” zì， dōubù yí qīng yì huá guò。 ér zhè， yòu yīnggāi hé“ jīn yè”、“ dú kàn” lián xì qǐ lái jiā yǐ yín wèi。 míng yuè dāng kōng， yuè yuè dōunéng kàn dào。 tè zhǐ“ jīn yè” de“ dú kàn”， zé xīn mù zhōng zì rán yòu wǎng rì de“ tóng kàn” hé wèi lái de“ tóng kàn”。 wèi lái de“ tóng kàn”， liú dài jié jù diǎn míng。 wǎng rì de“ tóng kàn”， zé 'àn hán yú yī 'èr liǎng lián zhī zhōng。“ jīn yè fū zhōu yuè， guī zhōng zhǐ dú kàn。 yáo lián xiǎo 'ér nǚ， wèi jiě yì cháng 'ān。” héng héng zhè bù shì fēn míng tòu lù chū tā hé qī zǐ yòu guò“ tóng kàn” fū zhōu yuè 'ér gòng“ yì cháng 'ān” de wǎng shì má？ wǒ men zhī dào， ān shǐ zhī luàn yǐ qián， zuò zhě kùn chù cháng 'ān dá shí nián zhī jiǔ， qí zhōng yòu yī duàn shí jiān， shì yǔ qī zǐ zài yī qǐ dù guò de。 hé qī zǐ yī tóng rěn jī shòu hán， yě yī tóng guān shǎng cháng 'ān de míng yuè， zhè zì rán jiù liú xià liǎo shēn kè de jì yì。 dāng cháng 'ān lún xiàn， yī jiā rén táonàn dào liǎo qiāng cūn de shí hòu， yǔ qī zǐ“ tóng kàn” fū zhōu zhī yuè 'ér gòng“ yì cháng 'ān”， yǐ bù shèng qí xīn suān！ rú jīn zì jǐ shēn xiàn luàn jūn zhī zhōng， qī zǐ“ dú kàn” fū zhōu zhī yuè 'ér“ yì cháng 'ān”， nà“ yì” jiù bù jǐn chōng mǎn liǎo xīn suān， ér qiě jiāo zhì zhe yōu lǜ yǔ jīng kǒng。 zhè gè“ yì” zì， shì hán yì shēn guǎng， nài rén xún sī de。 wǎng rì yǔ qī zǐ tóng kàn fū zhōu zhī yuè 'ér“ yì cháng 'ān”， suī rán bǎi gǎn jiāo jí， dàn shàng yòu zì jǐ wéi qī zǐ fēn yōu； rú jīn ní， qī zǐ“ dú kàn” fū zhōu zhī yuè 'ér“ yì cháng 'ān”，“ yáo lián” xiǎo 'ér nǚ men tiān zhēn yòu zhì， zhǐ néng zēng jiā tā de fù dān， nǎ néng wéi tā fēn yōu 'ā！ zhè gè“ lián” zì， yě shì bǎo hán shēn qíng， gǎn rén fèi fǔ de。
　　
　　 dì sān lián tōng guò qī zǐ dú zì kàn yuè de xíng xiàng miáo xiě， jìn yī bù biǎo xiàn“ yì cháng 'ān”。 wù shī yún huán， yuè hán yù bì。 wàng yuè yù jiǔ 'ér yì niàn yù shēn， shèn zhì huì dān xīn tā de zhàng fū shì fǒu hái huó zhe， zěn néng bù rè lèi yíng kuàng？ ér zhè， yòu wán quán shì zuò zhě xiǎng xiàng zhōng de qíng jǐng。 dāng xiǎng dào qī zǐ yōu xīn chōng chōng， yè shēn bù mèi de shí hòu， zì jǐ yě bù miǎn shāng xīn luò lèi。 liǎng dì kàn yuè 'ér gè yòu lèi hén， zhè jiù bù néng bù jī qǐ jié shù zhè zhǒng tòng kǔ shēng huó de xī wàng； yú shì yǐ biǎo xiàn xī wàng de shī jù zuò jié：“ hé shí yǐ xū huǎng， shuāng zhào lèi hén gān？”“ shuāng zhào” ér lèi hén shǐ gān， zé“ dú kàn” ér lèi hén bù gān， yě jiù yì zài yán wài liǎo。
　　
　　 zhè shǒu shī jiè kàn yuè 'ér shū lí qíng， dàn suǒ shū fā de bù shì yī bān qíng kuàng xià de fū fù lí bié zhī qíng。 zuò zhě zài bàn nián yǐ hòu suǒ xiě de《 shù huái》 shī zhōng shuō：“ qù nián tóng guān pò， qī zǐ gé jué jiǔ”；“ jì shū wèn sān chuān（ fū zhōu de shǔ xiàn， qiāng cūn suǒ zài）， bù zhī jiā zài fǒu”；“ jǐ rén quán xìng mìng？ jìn shì qǐ xiāng 'ǒu！” liǎng shī cān zhào， jiù bù nán kàn chū“ dú kàn” de lèi hén lǐ jìn tòu zhe tiān xià luàn lí de bēi 'āi，“ shuāng zhào” de qīng huī zhōng shǎn yào zhe sì hǎi shēng píng de lǐ xiǎng。 zì lǐ xíng jiān， shí dài de mài bó shì qīng xī kě biàn de。
　　
　　 tí wéi《 yuè yè》， zì zì dū cóng yuè sè zhōng zhào chū， ér yǐ“ dú kàn”、“ shuāng zhào” wéi yī shī zhī yǎn。“ dú kàn” shì xiàn shí， què cóng duì miàn zhuóxiǎng， zhǐ xiě qī zǐ“ dú kàn” fū zhōu zhī yuè 'ér“ yì cháng 'ān”， ér zì jǐ de“ dú kàn” cháng 'ān zhī yuè 'ér yì fū zhōu， yǐ bāo hán qí zhōng。“ shuāng zhào” jiān bāo huí yì yǔ xī wàng： gǎn shāng“ jīn yè” de“ dú kàn”， huí yì wǎng rì de tóng kàn， ér bǎ bìng yǐ“ xū huǎng”（ bó wéi）、 duì yuè shū chóu de xī wàng jì tuō yú bù zhī“ hé shí” de wèi lái。 cí zhǐ wǎn qiē ， zhāng fǎ jǐn mì。 rú huáng shēng suǒ shuō：“ wǔ lǜ zhì cǐ， wú tiǎn shī shèng yǐ！”