【shǎng xī】 　　táng sù zōng qián yuán 'èr nián（ 759） chūn， guō zǐ yí děng jiǔ jié dù shǐ liù shí wàn dà jūn bāo wéi 'ān qìng xù yú yè chéng， yóu yú zhǐ huī bù tǒng yī， bèi shǐ sī míng yuán bīng dǎ dé quán jūn kuì bài。 táng wáng cháo wéi bǔ chōng bīng lì， biàn zài luò yáng yǐ xī zhì tóng guān yī dài， qiáng xíng zhuā rén dāng bīng， rén mín kǔ bù kān yán。 zhè shí， dù fǔ zhèng yóu luò yáng jīng guò tóng guān， gǎn huí huá zhōu rèn suǒ。 tú zhōng jiù qí suǒ jiàn suǒ wén， xiě chéng liǎo《 sān lì》、《 sān bié》。《 shí háo lì》 shì《 sān lì》 zhōng de yī piān。 quán shī de zhù tí shì tōng guò duì“ yòu lì yè zhuō rén” de xíng xiàng miáo huì， jiē lù guān lì de hèngbào， fǎn yìng rén mín de kǔ nán。
　　
　　　　 qián sì jù kě kàn zuò dì yī duàn。 shǒu jù“ mù tóu shí háo cūn”， dān dāo zhí rù， zhí xù qí shì。“ mù” zì、“ tóu” zì、“ cūn” zì dū xū wán wèi， bù yí qīng yì fàng guò。 zài fēng jiàn shè huì lǐ， yóu yú shè huì zhì xù hùn luàn hé lǚ tú huāng liáng děng yuán yīn， lǚ kè mendōu“ wèi wǎn xiān tóu sù”， gèng hé kuàng zài bīng huò lián jiē de shí dài！ ér dù fǔ， què yú mù sè cāng máng zhī shí cái cōng cōng máng máng dì tóubèn dào yī gè xiǎo cūn zhuāng lǐ jiè sù， zhè zhǒng yì hū xún cháng de qíng jǐng jiù fù yú 'àn shì xìng。 kě yǐ shè xiǎng， tā huò zhě shì yā gēn 'ér bù gǎn zǒu dà lù； huò zhě shì fù jìn de chéng zhèn yǐ dàng rán yī kōng， wú chù xiē jiǎo； huò zhě …… zǒng zhī， liáo liáo wǔ zì， bù jǐn diǎn míng liǎo tóu sù de shí jiān hé dì diǎn， ér qiě hé pán tuō chū liǎo bīng huāng mǎ luàn、 jī quǎn bù níng、 yī qiē tuō chū cháng guǐ de jǐng xiàng， wéi bēi jù de yǎn chū tí gōng liǎo diǎn xíng huán jìng。 pǔ qǐ lóng zhǐ chū zhè shǒu shī“ qǐ yòu měng hǔ jué rén zhī shì”（《 dú dù xīn jiě》）， zhè bù jǐn shì jiù“ yòu lì yè zhuō rén” shuō de， ér qiě shì jiù tóu yī jù de huán jìng hōng tuō shuō de。“ yòu lì yè zhuō rén” yī jù， shì quán piān de tí gāng， yǐ xià qíng jié， dū cóng zhè lǐ shēng fā chū lái。 bù shuō“ zhēng bīng”、“ diǎn bīng”、“ zhāo bīng” ér shuō“ zhuō rén”， yǐ yú rú shí miáo huì zhī zhōng yù jiē lù、 pī pàn zhī yì。 zài jiā shàng yī gè“ yè” zì， hán yì gèng fēng fù。 dì yī、 biǎo míng guān fǔ“ zhuō rén” zhī shì shí cháng fā shēng， rén mín bái tiān duǒ cáng huò zhě fǎn kàng， wú fǎ“ zhuō” dào； dì 'èr、 biǎo míng xiàn lì“ zhuō rén” de shǒu duàn hěn dú， yú rén mín yǐ jīng rù shuì de hēi yè， lái gè tū rán xí jī。 tóng shí， shī rén shì“ mù” tóu shí háo cūn de， cóng“ mù” dào“ yè”， yǐ guò liǎo jǐ gè xiǎo shí， zhè shí dāng rán yǐ jīng shuì xià liǎo； suǒ yǐ xià miàn de shì jiàn fā zhǎn， tā méi yòu cānyù qí jiān， ér shì gé mén tīng chū lái de。“ lǎo wēng yú qiáng zǒu， lǎo fù chū mén kàn” liǎng jù， biǎo xiàn liǎo rén mín cháng qī yǐ lái shēn shòu zhuā dīng zhī kǔ， zhòu yè bù 'ān； jí shǐ dào liǎo shēn yè， réng rán qǐn bù 'ān xí， yī tīng dào mén wài yòu liǎo xiǎng dòng， jiù zhī dào xiàn lì yòu lái“ zhuō rén”， lǎo wēng lì kè“ yú qiáng” táo zǒu， yóu lǎo fù kāi mén zhōu xuán。
　　
　　　　 cóng“ lì hū yī hé nù” zhì“ yóu dé bèi chén chuī” zhè shí liù jù， kě kàn zuò dì 'èr duàn。“ shǐ hū yī hé nù！ fù tí yī hé kǔ！” liǎng jù， jí qí gài kuò、 jí qí xíng xiàng dì xiě chū liǎo“ lì” yǔ“ fù” de jiān ruì máo dùn。 yī“ hū”、 yī“ tí”， yī“ nù”、 yī“ kǔ”， xíng chéng liǎo qiáng liè de duì zhào； liǎng gè zhuàng yǔ“ yī hé”， jiā zhòng liǎo gǎn qíng sè cǎi， yòu lì dì xuàn rǎn chū xiàn lì rú láng sì hǔ， jiào 'áo huī tū de hèngmán qì shì， bìng wéi lǎo fù yǐ xià de sù shuō zhì zào chū bēi fèn de qì fēn。 máo dùn de liǎng fāng miàn， jù yòu zhù yǔ cóng、 yīn yǔ guǒ de guān xì。“ fù tí yī hé kǔ”， shì“ lì hū yī hé nù” bī chū lái de。 xià miàn， shī rén bù zài xiě“ lì hū”， quán lì xiě“ fù tí”， ér“ lì hū” zì jiàn。“ tīng fù qián zhì cí” shàng qǐ xià。 nà“ tīng” shì shī rén zài“ tīng”， nà“ zhì cí” shì lǎo fù“ kǔ tí” zhe huí dá xiàn lì de“ nù hū”。 xiě“ zhì cí” nèi róng de shí sān jù shī， duō cì huàn yùn， míng xiǎn dì biǎo xiàn chū duō cì zhuǎn zhé， àn shì liǎo xiàn lì de duō cì“ nù hū”、 bī wèn。 dú zhè shí sān jù shī de shí hòu， qiān wàn bié yǐ wéi zhè shì“ lǎo fù” yī kǒu qì shuō xià qù de， ér xiàn lì zé zài nà lǐ xǐ 'ěr gōng tīng。 shí jì shàng，“ lì hū yī hé nù！ fù tí yī hé kǔ！” bù jǐn fā shēng zài shì jiàn de kāi tóu， ér qiě chí xù dào shì jiàn de jié wěi。 cóng“ sān nán yè chéng shù” dào“ sǐ zhě cháng yǐ yǐ”， shì dì yī cì zhuǎn zhé。 kě yǐ xiǎng jiàn， zhè shì zhēn duì xiàn lì de dì yī cì bī wèn sù kǔ de。 zài zhè yǐ qián， shī rén yǐ yòng“ yòu lì yè zhuō rén” yī jù xiě chū liǎo xiàn lì de měng hǔ jué rén zhī shì。 děng dào“ lǎo fù chū mén kàn”， biàn pū liǎo jìn lái， zéi yǎn sì chù sōu suǒ， què zhǎo bù dào yī gè nán rén， pū liǎo gè kōng。 yú shì nù hǒu dào：“ nǐ jiā de nán rén dū dào nǎ 'ér qù liǎo？ kuài jiāo chū lái！” lǎo fù qì sù shuō：“ sān gè 'ér zǐ dū dāng bīng shǒu yè chéng qù liǎo。 yī gè 'ér zǐ gāng gāng shào lái yī fēng xìn， xìn zhōng shuō， lìng wài liǎng gè 'ér zǐ yǐ jīng xī shēng liǎo！……” qì sù de shí hòu， yě xǔ xiàn lì bù xiāng xìn， hái ná chū xìn lái jiāo xiàn lì kàn。 zǒng zhī，“ cún zhě qiě tōu shēng， sǐ zhě cháng yǐ yǐ！” chǔjìng shì gòu shǐ rén tóng qíng de， tā hěn xī wàng yǐ cǐ bó dé xiàn lì de tóng qíng， gāo tái guì shǒu。 bù liào xiàn lì yòu dà fā léi tíng：“ nán dào nǐ jiā lǐ zài méi yòu bié rén liǎo？ kuài jiāo chū lái！” tā zhǐ dé zhēn duì zhè yī diǎn sù kǔ：“ shì zhōng gèng wú rén， wéi yòu rǔ xià sūn。” zhè liǎng jù， yě xǔ bù shì yī kǒu qì shuō xià qù de， yīn wéi“ gèng wú rén” yǔ xià miàn de huí dá fā shēng liǎo míng xiǎn de máo dùn。 hé lǐ de jiě shì shì： lǎo fù xiān shuō liǎo yī jù：“ jiā lǐ zài méi rén liǎo！” ér zài zhè dāng 'ér， bèi 'ér xí fù bào zài huái lǐ duǒ dào shénme dì fāng de xiǎo sūn 'ér， shòu liǎo nù hǒu shēng de jīng xià， kū liǎo qǐ lái， yǎn kǒu yě bù dǐng yòng。 yú shì xiàn lì zhuā dào liǎo bǎ bǐng， wēi bī dào：“ nǐ jìng gǎn sǎ huǎng！ bù shì yòu gè hái zǐ kū má？” lǎo fù bù dé yǐ， zhè cái shuō：“ zhǐ yòu gè sūn zǐ 'ā！ hái chī nǎi ní， xiǎo dé hěn！”“ chī shuí de nǎi？ zǒng yòu gè mǔ qīn bā！ hái bù bǎ tā jiāo chū lái！” lǎo fù dān xīn de shì qíng zhōng yú fā shēng liǎo！ tā zhǐ dé yìng zhe tóu pí jiě shì：“ sūn 'ér shì yòu gè mǔ qīn， tā de zhàng fū zài yè chéng zhàn sǐ liǎo， yīn wéi yào nǎi hái zǐ， méi yòu gǎi jià。 kě lián tā yī fú pò pò làn làn， zěn me jiàn rén yā！ hái shì xíng xíng hǎo bā！”（“ yòu sūn mǔ wèi qù， chū rù wú wán qún” liǎng jù， yòu de běn zǐ zuò“ sūn mǔ wèi biàn chū， jiàn lì wú wán qún”， kě jiàn xiàn lì shì yào tā chū lái de。） dàn xiàn lì réng bù kěn bà shǒu。 lǎo fù shēng pà shǒu guǎ de 'ér xí bèi zhuā， è sǐ sūn zǐ， zhǐ hǎo tǐng shēn 'ér chū：“ lǎo yǔ lì suī shuāi， qǐng cóng lì yè guī。 jí yìng hé yáng yì， yóu dé bèi chén chuī。” lǎo fù de“ zhì cí”， dào cǐ jié shù， biǎo míng xiàn lì miǎnqiǎng tóng yì， bù zài“ nù hǒu” liǎo。
　　
　　　　 zuì hòu yī duàn suī rán zhǐ yòu sì jù， què zhào yìng kāi tóu， shè jí suǒ yòu rén wù， xiě chū liǎo shì jiàn de jié jú hé zuò zhě de gǎn shòu。“ yè jiǔ yǔ shēng jué， rú wén qì yōu yān。” biǎo míng lǎo fù yǐ bèi zhuā zǒu， ér xí fù dī shēng kū qì。“ yè jiǔ” èr zì， fǎn yìng liǎo lǎo fù yī zài kū sù、 xiàn lì bǎi bān wēi bī de màn cháng guò chéng。“ rú wén” èr zì， yī fāng miàn biǎo xiàn liǎo 'ér xí fù yīn zhàng fū zhàn sǐ、 pó pó bèi“ zhuō” ér qì bù chéng shēng， lìng yī fāng miàn yě xiǎn shì chū shī rén yǐ guān qiē de xīn qíng qīng 'ěr xì tīng， tōng yè wèi néng rù shuì。“ tiān míng dēng qián tú， dú yǔ lǎo wēng bié” liǎng jù， shōu jìn quán piān， yú xù shì zhōng hán wú xiàn shēn qíng。 shì xiǎng zuó rì bàng wǎn tóu sù zhī shí， lǎo wēng、 lǎo fù shuāng shuāng yíng jiē， ér shí gé yī yè， lǎo fù bèi zhuō zǒu， ér xí fù qì bù chéng shēng， zhǐ néng yǔ táo zǒu guī lái de lǎo wēng zuò bié liǎo。 lǎo wēng shì hé xīn qíng？ shī rén zuò hé gǎn xiǎng？ gěi dú zhě liú xià liǎo xiǎng xiàng de yú dì。
　　
　　　　 chóu zhào 'áo zài《 dù shǎo líng jí xiáng zhù》 lǐ shuō：“ gǔ zhě yòu xiōng dì shǐ qiǎn yī rén cóng jūn。 jīn qū jìn zhuàng dīng， jí yú lǎo ruò。 shī yún： sān nán shù， èr nán sǐ， sūn fāng rǔ， xí wú qún， wēng yú qiáng， fù yè wǎng。 yī jiā zhī zhōng， fù zǐ、 xiōng dì、 zǔ sūn、 gū xí cǎn kù zhì cǐ， mín bù liáo shēng jí yǐ！ dāng shí táng zuò， yì jí jí hū wēi zāi！” jiù shì shuō，“ mín wéi bāng běn”， bǎ rén mín zhěng chéng zhè gè yàng zǐ， tǒng zhì zhě de bǎo zuò yě jiù jí jí kě wēi liǎo。 shī rén dù fǔ miàn duì zhè yī qiē， méi yòu měi huà xiàn shí， què rú shí dì jiē lù liǎo zhèng zhì hēi 'àn， fā chū liǎo“ yòu lì yè zhuō rén” de hū hǎn， zhè shì zhí dé gāo dù píng jià de。
　　
　　　　 zài yì shù biǎo xiàn shàng， zhè shǒu shī zuì tū chū de yī diǎn zé shì jīng liàn。 lù shí yōng chēng zàn dào：“ qí shì hé cháng！ qí yán hé jiǎn！” jiù shì zhǐ zhè yī diǎn shuō de。 quán piān jù jù xù shì， wú shū qíng yǔ， yì wú yì lùn yǔ； dàn shí jì shàng， zuò zhě què qiǎo miào dì tōng guò xù shì shū liǎo qíng， fā liǎo yì lùn， ài zēng shí fēn qiáng liè， qīng xiàng xìng shí fēn xiān míng。 yù bāo biǎn yú xù shì， jì jié shěng liǎo hěn duō bǐ mò， yòu háo wú gài niàn huà de gǎn jué。 shī hái yùn yòng liǎo cáng wèn yú dá de biǎo xiàn shǒu fǎ。“ lì hū yī hé nù！ fù tí yī hé kǔ！” gài kuò liǎo máo dùn shuāng fāng zhī hòu， biàn jí zhōng xiě“ fù”， bù fù xiě“ lì”， ér“ lì” de mán hàn、 hèngbào， què yú lǎo fù“ zhì cí” de zhuǎn zhé hé shì jiàn de jié jú zhōng 'àn shì chū lái。 shī rén yòu shí fēn shàn yú jiǎn cái， xù shì zhōng cáng yòu bù jìn zhī yì。 yī kāi tóu， zhǐ yòng yī jù xiě tóu sù， lì kè zhuǎn rù“ yòu lì yè zhuō rén” de zhù tí。 yòu rú zhǐ xiě liǎo“ lǎo wēng yú qiáng zǒu”， wèi xiě tā hé shí guī lái； zhǐ xiě liǎo“ rú wén qì yōu yān”， wèi xiě qì zhě shì shuí； zhǐ xiě lǎo fù“ qǐng cóng lì yè guī”， wèi xiě tā shì fǒu bèi dài zǒu； què yòng zhào yìng kāi tóu、 jié shù quán piān jì xù shì yòu shū qíng de“ dú yǔ lǎo wēng bié” yī jù gào sù dú zhě： lǎo wēng yǐ jīng guī jiā， lǎo fù yǐ bèi zhuō zǒu； nà me， nà wèi tūn shēng yǐn qì、 bù gǎn fàng shēng tòng kū de， zì rán shì gěi hái zǐ wèi nǎi de nián qīng guǎ fù liǎo。 zhèng yóu yú shī rén bǐ mò jiǎn jié、 xǐ liàn， quán shī yī bǎi 'èr shí gè zì， zài jīng rén de guǎng dù yǔ shēn dù shàng fǎn yìng liǎo shēng huó zhōng de máo dùn yǔ chōng tū， zhè shì shí fēn nán néng kě guì de。
　　
　　　　（ huò sōng lín）

【zīliàoláiyuán】 juàn 217_33