xī hàn，
yòu chēng qián hàn，
shì zhōng guó gǔ dài de yī gè cháo dài，
yǔ dōng hàn，
yòu chēng hòu hàn，
hé chēng hàn cháo，
shì zhōng guó dì yī gè qiáng shèng wěn gù de cháo dài。
xī hàn zì qián 206
nián hàn tài zǔ liú bāng bèi xiàng yǔ fēng wéi hàn wáng，
qián 202
nián chēng huáng dì，
jiàn lì hàn cháo。
liú bāng zài gāi nián 7
yuè tīng cóng lóu jìng de jiàn yì cóng luò yáng qiān dū cháng '
ān，
kāi shǐ liǎo xī hàn wáng cháo de tǒng zhì。
zhì 9
nián 1
yuè 10
rì wáng mǎng chēng dì，
gǎi guó hào wéi xīn，
xī hàn miè wáng，
yī gòng 209
nián。
xī hàn yī gòng jīng lì liǎo 14
gè huáng dì，
yī gè shè huáng dì .
lì shǐ xī hàn shì zhōng guó wén huà fā zhǎn de yī gè gāo fēng，
shè huì jīng jì、
wén huà quán miàn fā zhǎn，
duì wài jiāo wǎng de rì yì pín fán，
chéng wéi dāng shí shì jiè shàng zuì qiáng shèng de guó jiā zhī yī。
xī hàn dìng dū cháng '
ān（
jīn shǎn xī shěng xī '
ān shì xī běi）。
líng qǐn biàn bù guān zhōng，
wén wù yí cún shí fēn fēng fù，
xiǎn shì chū “ hàn bìng tiān xià ”、
duō zī duō cǎi de shí dài fēng mào。
xī hàn jiàn lì（
gōng yuán qián 206
nián － gōng yuán qián 202
nián）
chǔ hàn zhàn zhēng qín cháo mò nián tiān xià dà luàn，
dào chù chū xiàn gē jù shì lì，
ér liú bāng hé xiàng yǔ yě zài zhè shí jué qǐ。
tā men zhǎo dào liǎo chǔ wáng de hòu dài，
lì wéi chǔ huái wáng (
hòu wéi chǔ yì dì )，
bìng qiě gè zì chū bīng，
dǎ suàn gōng miè qín cháo。
liú bāng tīng cóng móu shì de '
ān pái，
yú gōng yuán qián 206
nián shǒu xiān gōng rù qín dū xián yáng，
qín wáng zǐ yīng tóu jiàng，
liú bāng shí xiàn：“
xiān rù guān zhě wéi hàn wáng”
de yuē dìng '
ér chéng hàn wáng，
dàn yīn zì jǐ de shí lì bù jí xiàng yǔ，
gōng '
ér tuì jūn bà shàng。
cǐ hòu xiàng yǔ jiàn wò dà quán，
tā shā diào liǎo yì dì，
zì fēng wéi“
xī chǔ bà wáng”。
píng jiè zì jǐ qiáng dà de wǔ lì jìn xíng tǒng zhì，
fēn fēng zhū hóu。
tā jiāng liú bāng fēng zài shǔ dì，
qiě jiāng liú bāng de guó hào dìng wéi hàn。
gāi nián zhōng guó yòu liǎng gè nián hào，
yī shì“
hàn wáng yuán nián”，
yī shì“
xī chǔ bà wáng yuán nián”。
bù jiǔ，
liú bāng zài zì jǐ de fēng dì zhěng dùn jūn duì duì xiàng yǔ jìn xíng jìn gōng，
qián qī bìng bù zhàn jù yōu shì。
bù guò，
liú bāng de jūn shì cái néng suī rán wú fǎ yǔ xiàng yǔ xiāng bǐ，
dàn liú bāng shàn yú shǐ yòng rén cái，
tā zhòng yòng xiāo hé、
zhāng liáng、
chén píng děng móu shì wèitā xiào lì。
gèng zhòng yào de shì，
tā dé dào liǎo bù bèi xiàng yǔ zhòng yòng de jiànglǐng hán xìn，
zhèng shì tā chū sè de jūn shì cái néng shǐ jú miàn nì zhuǎn。
zài zuì hòu de gāi xià zhàn yì zhōng，
liú bāng yíng liǎo xiàng yǔ，
ér xiàng yǔ jù jué liǎo shǔ xià dōng dù wū jiāng juǎntǔ chónglái de jiàn yì zhī hòu，
tā zài wū jiāng biān zì jìn，
wéi chǔ hàn zhàn zhēng huà shàng liǎo jù hào。
gōng yuán qián 202
nián，
liú bāng chēng dì，
jiàn guó hào hàn。
wǔ yuè dìng dū cháng '
ān，
xī hàn wáng cháo dàn shēng。
yǔ mín xiū xī（
qián 202
nián－
qián 141
nián）
jí xiū yǎng shēng xī zhèng cè yǔ mín xiū xī yě jiù shì wǒ men lì shǐ shàng cháng shuō de“
xiū yǎng shēng xī”
zhèng cè xiū yǎng shēng xī zhèng cè zhǐ dà dòng dàng、
huò cháng qī zhàn zhēng yǐ hòu，
tǒng zhì zhě bù gǎo láo mín shāng cái、
yán xíng jùn fǎ de tǒng zhì，
gǎi yǐ kuān xíng bó fù de zhèng cè，
bǎo yǎng mín lì，
zēng zhí rén kǒu，
yǐ dá dào huī fù hé fā zhǎn jīng jì、
wěn dìng tǒng zhì de mùdì。
xiū yǎng shēng xī zhèng cè zì hàn gāo zǔ kāi shǐ，
lì jīng jǐ dài huáng dì (
huì dì、
lǚ hòu、
wén dì、
jǐng dì )，
zhí xíng liǎo liù qī shí nián。
jiēguǒ shì“
hǎi nèi yīn fù，
guó lì chōng shí”。
bān gù shuō：“
hàn xīng，
sǎo chú fán kē，
yǔ mín xiū xī；
zhì yú xiào wén，
jiā zhī yǐ gōng jiǎn；
xiào jǐng zūn yè。
wǔ liù shízǎi zhī jiān，
zhì yú yí fēng yì sú，
lí mín chún hòu。”
wú wéi '
ér zhì hàn gāo zǔ chēng dì hòu，
yòu jiàn yú qín wáng jīng yàn，
suì zài zhèng cè shàng cǎi qǔ dào jiā“
huáng lǎo zhì shù”、“
wú wéi '
ér zhì”
de lǐ niàn。
shǒu xiān，
cǎi qǔ“
jùn guó zhì”，
jùn xiàn hé fēng guó bìng cún。
huáng dì fēn fēng hóu guó hé wáng guó，
qí zhōng hóu guó zhǐ xiǎng yòu fēng dì nèi de shuì shōu wú jūn shì hé xíng zhèng quán bìng shòu jùn de guǎn xiá，
ér wáng guó zé yōng yòu dú lì de zhèng zhì hé jūn shì quán lì。
lìng wài，
duì nèi zhù yì xīng xiū shuǐ lì，
jiǎn miǎn fù shuì，
wéi huī fù nóng yè fā zhǎn chuàng zào tiáo jiàn；
duì wài zé hé qīn xiōng nú，
wéi chí biān qū hé píng。
hàn cháo zhè yī xì liè zhèng cè dà tǐ wéi chí liǎo yī shí hé píng，
dàn yì yǐn zhì yī xì liè wèn tí，
duì nèi de qīng yáo bó fù zhèng cè，
lìng dì fāng shàng yī xiē háo qiáng shì lì rì dà，
xíng chéng tǔ dì jiān bìng；
duì wài zé xiōng nú qīn lüè rì pín，
wēi xié biān qū hé píng。
zài zhí xíng zhè xiē zhèng cè zhī yú，
hàn gāo zǔ yě duì zài chǔ hàn xiāng zhēng zhōng yòu dà gōng de yì xìng zhū hóu wáng men qǐ liǎo cāi jì zhī xīn。
hán xìn jiù shì zài zhè shí hòu bèi xiāo hé yòng jì bèi lǚ hòu chǔsǐ，
suí hòu péng yuè、
yīng bù děng rén yě xiāng jì bèi chǎn chú。
yì xìng zhū hóu wáng jīhū quán bù xiāo shī，
qǔ '
ér dài zhī de shì liú xìng zhū hóu wáng。
liú bāng zài bái mǎ zhī méng shàng duì zhòng rén shuō liǎo yī jù huà：“
fēi liú shì '
ér wáng zhě，
tiān xià gòng jī zhī。”
liú bāng zài tǎo fá yīng bù pàn luàn shí shòu shāng，
bù zhì sǐ wáng。
shí wéi qián 195
nián。
lǚ hòu zhuān quán hàn gāo zǔ sǐ hòu，
zhèng quán jiàn jiàn bèi gāo zǔ huáng hòu lǚ tài hòu suǒ zhǎng wò，
jì wèi de tài zǐ hàn huì dì yīn shòu dào lǚ hòu de cì jī，
bù lǐ zhèng shì，
huì dì sǐ hòu，
lǚ tài hòu lián lì liǎng kuǐ léi huáng dì，
bìng jiàn jiàn xuē ruò liú shì，
bìng fēng zhū lǚ wéi wáng，
zhǎng quán cháng dá bā nián。
zhè zhǒng jú miàn yī zhí dào lǚ hòu sǐ hòu，
zhōu bó hé chén píng duó jìn jūn quán，
zhǎn shā lǚ chǎn děng rén，
cái gào xiāo miè。
wén jǐng zhī zhì lǚ tài hòu sǐ hòu，
yóu yú zhū lǚ zhǎng wò bīng quán，
ér gōng chén gèng bù mǎn lǚ shì zhuān quán，
tài wèi zhōu bó、
chéngxiàng chén píng shī jì duó qǔ lǚ shì de bīng quán。
yóu yú hàn gāo zǔ zhǐ yú xià liǎng gè '
ér zǐ，
cháo chén yǐ huái nán wáng mǔ jiā zhào shì qiánghèng，
dài wáng mǔ jiā bó jiā shàn liáng，
gù yǐ lǚ tài hòu suǒ lì de kuǐ léi huáng dì fēi huì dì qīn shēng wéi yóu，
yíng lì dài wáng héng jí dì wèi，
shì wéi hàn wén dì。
tā jiǎn qīng rén mín de fù dān，
jiǎn qīng xíng fá，
qí zǐ jǐng dì jí wèi hòu，
yě chí xù cǐ zhǒng zhèng cè，
yīn cǐ lì shǐ shàngjiàng cǐ shí qī chēng wéi“
wén jǐng zhī zhì”。
wén jǐng '
èr dì dōushì dào jiā sī xiǎng de tuī chóng zhě，
zhù zhāng wú wéi '
ér zhì，
xiū yǎng shēng xī。
zài cǐ qī jiān，
guó jiā wěn dìng fā zhǎn，
guó lì dà dà zēng qiáng。
zhǐ shì，
jǐng dì zài wèi qī jiān，
tīng qǔ cháo cuò de yì jiàn，
jìn xíng xuē fān。
cāo zhī guò jí，
jiēguǒ fā shēng liǎo“
wú chǔ qī guó zhī luàn”，
wèicǐ shí qī wéi yī de yī cì dòng luàn，
qiě wéi qī bù dào yī nián，
jiēguǒ yóu zhōu bó de '
ér zǐ zhōu yà fū suǒ píng dìng。
qī guó zhī luàn hòu，
cháo tíng shè fǎ bō duó gè gè zhū hóu wáng de lì liàng，
jiā qiáng zhōng yāng jí quán。
yǔ mín xiū xī shí qī dà shì nián biǎo gōng yuán qián 202
nián 2
yuè 28
rì，
hàn wáng gēnghào，
jí huáng dì wèi yú dàng jùn dìng táo xiàn fàn shuǐ zhī yáng。
3
yuè，
nán jùn shǒu gù lín jiāng wáng gòng huān wéi xiàng yǔ pàn hàn，
hàn huáng dì lìng hàn tài wèi cháng '
ān hóu lú wǎn、
hàn jiāng jūn liú jiǎ wéi zhī，
bù xià。
6
yuè，
nán jùn shǒu gù lín jiāng wáng gòng huān jiàng hàn，
hàn shā zhī hé nán jùn luò yáng xiàn。
8
yuè，
yàn wáng zāng shū fǎn，
gōng xià dài jùn、
yàn mén jùn、
yún zhōng jùn。
9
yuè，
hàn huáng dì jiāng hàn jiāng jūn lín wǔ hóu fán kuài、
hàn tài wèi cháng '
ān hóu lú wǎn、
hàn tài pú zhāo píng hóu xià hóu yīng、
hàn chē qí jiāng jūn chāng wén hóu guàn yīng、
hàn zhōng wèi táo shè、
hàn hù jūn zhōng wèi chén píng、
hàn jiāng jūn wēi wǔ hóu zhōu bó、
hàn jiāng jūn wǔ chéng hóu lì shāng、
hàn yà jiāng xuān hǔ、
hàn jiāng jūn gǔ féng、
hàn jiāng jūn huá wú hài、
hàn jiāng jūn dài yě、
hàn dū wèi chén fū qǐ、
hàn jiāng jūn chéng hēi、
hàn qí dū wèi zhāng yuè、
hàn dū wèi liú zhāo、
hàn dū wèi wèi sù、
hàn dū wèi jì bì、
hàn dū wèi zhū bì、
yàn xiàngguó wēn jiè、
yàn chéngxiàng zhāo shè diào wěi、
zhào chéngxiàng zhāng cāng，
jī zhī，
zhì jù lù jùn lú nú xiàn，
pò zhī，
zhàn jù lù jùn lóng tuō xiàn，
fù pò zhī。
10
yuè，
hàn huáng dì yǔ yàn wáng zāng shū dà zhàn guǎng yáng jùn yì xiàn chéng xià，
dà pò zhī，
lǔ yàn wáng zāng shū、
yàn jiāng luán bù。
hàn huáng dì hái jūn wèi nán jùn cháng '
ān xiàn，
shǐ hàn chéngxiàng lín wǔ hóu fán kuài jiāng hàn jiāng jūn gǔ féng、
hàn qí dū wèi zhāng yuè、
hàn zhōng wèi táo shè gōng dài jùn、
yàn mén jùn、
yún zhōng jùn。
hàn huáng dì guò hé nán jùn luò yáng xiàn，
lì jǐ fǎn，
hàn huáng dì zì jiāng bīng jī zhī，
lì jǐ zǒu。
11
yuè，
hàn huáng dì hái jūn zhì wèi nán jùn cháng '
ān xiàn。
gōng yuán qián 201
nián 10
yuè，
xiōng nú wéi hán wáng hán xìn yú yàn mén jùn mǎ yì xiàn，
hán wáng hán xìn jiàng xiōng nú，
nǎi yǐn xiōng nú bīng nán yú jù zhù shān，
jī tài yuán jùn。
11
yuè，
hàn huáng dì jiāng hàn liú hóu zhāng liáng、
hàn hù jūn zhōng wèi hù yǒu hóu chén píng、
hàn jiāng jūn jiàng hóu zhōu bó、
hàn jiāng jūn wǔ yáng hóu fán kuài、
hàn jiāng jūn jiàng yáng hóu huá wú hài、
hàn jiāng jūn zhào jiāng yè、
liáng jiāng jūn wèi qū、
hàn jiāng jūn jì bì、
hàn chē qí jiāng jūn yǐng yīn hóu guàn yīng、
hàn qí dū wèi xìn wǔ hóu jìn xī、
hàn dū wèi huá jì、
hàn jiāng jūn lú qīng、
hàn jiāng jūn lú bà shī、
hàn tài pú rǔ yīn hóu xià hóu yīng、
hàn jiāng jūn chén cuò、
hàn láng zhōngjiàng liú xìn，
jī zhī，
gōng xià tài yuán jùn huò rén xiàn，
yǐ hàn liú hóu zhāng liáng jì gōng pò yàn mén jùn mǎ yì xiàn，
zhì yàn mén jùn lóu fán xiàn yǐ běi liù xiàn，
zhǎn dài zuǒ chéngxiàng，
zhì yún zhōng jùn yún zhōng xiàn、
yún zhōng jùn wǔ quán xiàn，
jī hú qí，
pò hú qí yún zhōng jùn wǔ quán xiàn běi，
hái zhì shàng dǎng jùn tóng dī xiàn，
pò hán wáng hán xìn jūn，
zhǎn qí jiāng wáng xǐ，
hán wáng hán xìn wáng zǒu xiōng nú。
hàn jūn hái，
jiàng tài yuán jùn liù chéng。
12
yuè，
dài jiāng màn qiū chén、
dài jiāng wáng huáng gòng lì zhào lì wéi dài wáng，
shōu hán wáng hán xìn sǎnbīng。
xiōng nú shǐ zuǒ yòu xián wáng jiāng wàn qí yǔ dài wáng zhào lì、
dài jiāng màn qiū chén、
dài jiāng wáng huáng tún tài yuán jùn guǎng wǔ xiàn yǐ nán，
hán wáng hán xìn yǐn hú qí zhì tài yuán jùn jìn yáng xiàn，
yǔ hàn jūn zhàn，
hàn jūn dà pò zhī，
zhǎn xiōng nú bái tí jiāng，
zhuī zhì lí shí shān，
pò zhī，
zhuī zhì shā shí shān，
fù pò zhī，
zhuī zhì jù zhù shān běi，
fù pò zhī。
hàn jūn hái，
gōng pò yàn mén jùn lóu fán xiàn、
tài yuán jùn guǎng wǔ xiàn děng sān chéng。
gōng yuán qián 200
nián 1
yuè，
hàn huáng dì xiān zhì yàn mén jùn píng chéng xiàn，
hàn jūn sān shí '
èr wàn，
wèi jìn dào，
xiōng nú chányú zòng jīng bīng sì shí wàn qí wéi hàn huáng dì yú bái dēng shān qī rì，
hàn bīng zhōng wài bù dé xiāng jiù xiǎng。
xiōng nú qí，
qí xī fāng jìn bái mǎ，
dōng fāng jìn qīng máng mǎ，
běi fāng jìn wū lí mǎ，
nán fāng jìn xīng mǎ。
xiōng nú chányú yǔ dài wáng zhào lì、
dài jiāng màn qiū chén、
dài jiāng wáng huáng qī，
ér qí yòu bù lái，
xiōng nú chányú yí qí yǔ hàn yòu móu，
nǎi jiě wéi zhī yī jiǎo。
yú shì hàn huáng dì lìng shì jiē chí mǎn fù shǐ wài xiāng，
cóng jiě jiǎo zhí chū，
jìng yǔ dà jūn hé，
ér xiōng nú chányú suì yǐn bīng '
ér qù。
hàn huáng dì hái jūn wèi nán jùn cháng '
ān xiàn，
ér shǐ hàn jiāng jūn wǔ yáng hóu fán kuài liú dìng dài jùn、
yàn mén jùn、
yún zhōng jùn。
3
yuè，
hàn huáng dì hái jūn zhì wèi nán jùn cháng '
ān xiàn。
11
yuè，
hàn huáng dì zì wèi nán jùn cháng '
ān xiàn jiāng hàn chē qí jiāng jūn yǐng yīn hóu guàn yīng、
hàn qí dū wèi xìn wǔ hóu jìn xī dōng jī hán wáng hán xìn yú kòu yú jù lù jùn dōng yuán xiàn，
pò zhī。
gōng yuán qián 199
nián 1
yuè，
hàn huáng dì hái jūn zhì wèi nán jùn cháng '
ān xiàn。
9
yuè，
hán wáng hán xìn wéi xiōng nú jiāng jí dài wáng zhào lì、
dài jiāng màn qiū chén、
dài jiāng wáng huáng děng qīn dào shàng gǔ jùn、
dài jùn、
yàn mén jùn、
yún zhōng jùn，
dài wáng liú zhòng qì guó wáng，
zì guī hé nán jùn luò yáng xiàn，
fèi wéi hé yáng hóu。
10
yuè，
hàn huáng dì qiǎn hàn yòu chéngxiàng zhuō hóu lì shāng jiàngbīng gōng dìng shàng gǔ jùn，
yīn gōng dài jùn。
11
yuè，
hàn huáng dì qiǎn hàn jiāng jūn jiàng hóu zhōu bó zhù hàn yòu chéngxiàng zhào xiāng guó zhuō hóu lì shāng gōng dìng dài jùn、
yàn mén jùn，
dà pò zhī，
dé dài chéngxiàng chéng zòng、
shǒu xiāng guō tóng、
dài jiāng jūn yǐ xià zhì liù bǎi shí shí jiǔ rén。
gōng yuán qián 197
nián 9
yuè，
zhào xiāng guó yáng xià hóu chén xī fǎn，
zì lì wéi dài wáng，
jié lüè tài yuán jùn、
shàng dǎng jùn、
hán dān jùn、
héng shān jùn、
jù lù jùn、
yún zhōng jùn、
yàn mén jùn、
dài jùn。
10
yuè，
hàn huáng dì zì nèi shǐ cháng '
ān xiàn jiāng qí xiāng guó píng yáng hóu cáoshēn、
hàn hù jūn zhōng wèi qū nì hóu chén píng、
hàn tài wèi jiàng hóu zhōu bó、
hàn jiāng jūn wǔ yáng hóu fán kuài、
hàn yòu chéngxiàng wèi wèi zhuō hóu lì shāng、
hàn yù shǐ dà fū zhào yáo、
hàn tài pú rǔ yīn hóu xià hóu yīng、
hàn chē qí jiāng jūn yǐng yīn hóu guàn yīng、
hàn chē qí jiāng jūn xìn wǔ hóu jìn xī、
hàn jiāng jūn jí pú hóu chái wǔ、
hàn jiāng jūn dōng wǔ hóu guō méng、
liáng jiāng jūn wǔ yuán hóu wèi qū、
hàn jiāng jūn gǎo hóu chén cuò、
hàn jiāng jūn gāo yì、
hàn jiāng jūn liú zé、
zhào hé jiān jùn shǒu zhào yǎn、
hàn shàng dǎng jùn shǒu sūn chì、
hàn tíng wèi xuān yì、
hàn tài pú gōng shàng bù hài、
hàn láng zhōng gōng sūn '
ěr、
hàn láng zhōng xǔ qiàn、
hàn shàng dǎng jùn shǒu rèn '
áo、
zhào hé jiān jùn shǒu zhāng xiāng rú、
hàn dū wèi lǚ chén、
hàn zhōng jiù lìng péng zǔ、
hàn wèi jiāng jūn wáng tián kāi，
rù hán dān jùn hán dān xiàn，
suì zhì hán dān jùn xiāng guó xiàn，
jī dài wáng chén xī yǔ dài jiāng màn qiū chén jūn，
pò zhī，
zhì hán dān jùn bǎi rén xiàn，
fù pò zhī。
yàn wáng lú wǎn jiàngbīng zhì héng shān jùn、
jù lù jùn，
jī dài wáng chén xī。
11
yuè，
dài chéngxiàng hóu chǎng jiāng wàn rén yóu xíng，
dài jiāng wáng huáng jiāng qí qiān yú jūn jù lù jùn qū nì xiàn，
dài jiāng zhāng chūn jiāng zú wàn yú rén dù hé gōng dōng jùn liáo chéng xiàn，
hàn huáng dì lìng qí xiāng guó píng yáng hóu cáoshēn、
hàn jiāng jūn dōng wǔ hóu guō méng gōng dài jiāng zhāng chūn jūn，
dà pò zhī，
zhǎn shǒu wàn yú。
hàn jūn suì jī dài chéngxiàng hóu chǎng、
dài jiāng wáng huáng jūn yú jù lù jùn qū nì xiàn，
zhǎn dài chéngxiàng hóu chǎng jí tè jiāng wǔ rén，
gōng xià jù lù jùn qū nì xiàn。
hàn jūn fù bá jù lù jùn lú nú xiàn、
héng shān jùn shàng qū yáng xiàn、
héng shān jùn '
ān guó xiàn、
hé jiān jùn '
ān píng xiàn，
dìng qīng hé jùn、
héng shān jùn fán '
èr shí qī xiàn。
12
yuè，
hàn huáng dì lìng hàn tài wèi jiàng hóu zhōu bó jiàngbīng dào tài yuán jùn jī dài wáng chén xī，
pò yàn mén jùn mǎ yì xiàn，
zhǎn dài jiāng mǎ xī。
hàn huáng dì zhì jù lù jùn dōng yuán xiàn，
gōng dài jiāng màn qiū chén、
dài jiāng zhào lì jūn。
gōng yuán qián 196
nián 1
yuè，
jù lù jùn dōng yuán xiàn jiàng hàn，
hàn shēng dé dài jiāng màn qiū chén。
hàn jūn fù gōng yòu běi píng jùn wú zhōng xiàn，
shēng dé dài jiāng qí wú '
áng，
gōng dài jùn guǎng chāng xiàn，
shēng dé dài jiāng yǐn pān，
gōng dài jùn dài xiàn nán dài jiāng wáng huáng hú qí，
pò zhī。
zhì yàn mén jùn lóu fán xiàn，
pò dài wáng chén xī、
hán wáng hán xìn、
dài jiāng zhào lì jūn，
dé dài jiāng sòng zuì、
yàn mén jùn shǒu hǔn。
hán wáng hán xìn fù yǔ hú qí rù jū dài jùn cān hé xiàn。
2
yuè，
hàn huáng dì lìng hàn jiāng jūn jí pú hóu chái wǔ gōng dài jùn cān hé xiàn，
dà pò zhī，
zhǎn hán wáng hán xìn。
hàn huáng dì yǐn bīng guī hé nán jùn luò yáng xiàn，
lìng hàn tài wèi jiàng hóu zhōu bó、
hàn zuǒ chéngxiàng wǔ yáng hóu fán kuài zhuī jī dài wáng chén xī jūn。
3
yuè，
hàn tài wèi jiàng hóu zhōu bó、
hàn zuǒ chéngxiàng wǔ yáng hóu fán kuài zhuǎn gōng yún zhōng jùn，
dé yún zhōng jùn shǒu sù、
dài chéngxiàng jī sì、
dài jiāng xūn，
dìng yàn mén jùn shí qī xiàn、
yún zhōng jùn shí '
èr xiàn。
gōng héng gǔ dài wáng chén xī hú qí，
pò zhī，
zhǎn dài jiāng jūn zhào jì，
shēng dé dài chéngxiàng féng liáng、
dài jùn shǒu sūn fèn、
dài dàjiàng wáng huáng、
dài tài pú jiě fú děng shí rén。
8
yuè，
huái nán wáng yīng bù fǎn。
hàn huáng dì nǎi fā shàng jùn、
běi dì jùn、
lǒng xī jùn chē qí，
bā jùn、
shǔ jùn cái guān jí zhōng wèi zú sān wàn rén wéi huáng tài zǐ wèi，
jūn bà shàng。
huái nán wáng yīng bù dōng jī jīng wáng liú jiǎ，
jīng wáng liú jiǎ yǔ zhī zhàn，
jīng wáng liú jiǎ bài zǒu rù dōng yáng jùn fù líng xiàn，
wéi huái nán jūn suǒ shā。
huái nán wáng yīng bù jié jīng guó bīng，
dù huái jī chǔ wáng liú jiāo，
chǔ wáng liú jiāo fā bīng yǔ zhī zhàn dōng hǎi jùn xú xiàn、
dōng hǎi jùn tóng xiàn jiān，
chǔ jiāng wéi sān jūn，
yù yǐ xiāng jiù wéi qí。
huái nán wáng yīng bù pò qí yī jūn，
qí '
èr jūn sàn zǒu，
chǔ wáng liú jiāo zǒu rù xuē jùn。
hàn huáng dì nǎi shè tiān xià sǐ zuì yǐ xià，
jiē lìng cóng jūn。
zhēng zhū hóu bīng，
qí wáng liú féi yǔ qí xiàngguó píng yáng hóu cáo cān jiāng shí '
èr wàn qí lái huì，
hàn huáng dì zì jiāng qí wáng liú féi、
qí xiāng guó píng yáng hóu cáoshēn、
hàn hù jūn zhōng wèi qū nì hóu chén píng、
hàn yòu chéngxiàng zhuō hóu lì shāng、
hàn zhōng wèi chì qiū hóu táng lì、
hàn tài pú rǔ yīn hóu xià hóu yīng、
hàn chē qí jiāng jūn xìn wǔ hóu jìn xī、
hàn jiāng jūn pèi hóu liú bì、
hàn jiāng jūn wǔ qiáng hóu zhuāng bù shí、
hàn jiāng jūn jiàng yáng hóu huá wú hài、
liáng jiāng jūn wǔ yuán hóu wèi qū、
hàn jiāng jūn wáng zhōu、
hàn jiāng jūn huáng jí zhōng、
hàn jiāng jūn zhōu jù、
hàn zhōng wèi líng cháng、
hàn chē qí jiāng jūn yǐng yīn hóu guàn yīng、
hàn dū wèi shēn tú jiā、
hàn láng zhōng dān fù shèng、
hàn zhōng juān zhāng píng、
hàn dà yè zhě xiàng xiāng、
chǔ chéngxiàng lěng '
ěr jī huái nán wáng yīng bù。
11
yuè，
hàn jūn zhì péng chéng jùn qí xiàn xī huì fǒu，
yù huái nán wáng yīng bù。
huái nán wáng yīng bù bīng jīng shèn，
zhèn rú xiàng jí jūn，
suì dà zhàn，
huái nán jūn liú shǐ jī zhōng hàn huáng dì。
huái nán jūn bài，
hàn huáng dì hái jūn nèi shǐ cháng '
ān xiàn，
lìng qí wáng liú féi、
qí xiāng guó píng yáng hóu cáoshēn、
hàn chē qí jiāng jūn yǐng yīn hóu guàn yīng、
hàn jiāng jūn zhōu jù zhuī jī zhī。
zhì péng chéng jùn zhú yì，
pò zhī。
zhì péng chéng jùn xiāng xiàn，
pò zhī，
zhǎn huái nán yà jiāng、
lóu fán jiāng sān rén，
zhì péng chéng jùn xiāo xiàn，
dà pò huái nán shàng zhù guó jí dà sī mǎ jūn。
zhì péng chéng jùn liú xiàn，
jī pò huái nán jiāng féi zhū jūn。
dù huái，
jī huái nán jūn táo shuǐ nán běi，
jiē dà pò zhī。
huái nán wáng yīng bù yǔ bǎi yú rén zǒu jiāng nán，
zhì yù zhāng jùn pó yáng xiàn cí xiāng mín tián shè，
wéi yù zhāng jùn pó yáng xiàn rén jī shā。
hàn tài wèi jiàng hóu zhōu bó jiāng hànxiàng guó yáng líng hóu fù kuān jī dài jùn dāng chéng xiàn，
yǔ dài wáng chén xī jūn dà zhàn，
dài wáng chén xī bài，
hàn jūn zhuī zhǎn dài wáng chén xī yú dài jùn líng qiū xiàn，
shēng dé dài chéngxiàng chéng zòng、
dài jiāng chén wǔ、
dài dū wèi gāo sì，
dìng dài jùn jiǔ xiàn。
gōng yuán qián 195
nián 3
yuè，
yàn wáng lú wǎn yǔ xiōng nú tōng shǐ。
hàn qiǎn hànxiàng guó wǔ yáng hóu fán kuài jiāng hàn jiāng jūn chén cāng、
hàn zhōng juān zhāng píng jī zhī，
pò yàn chéngxiàng jūn，
zhì guǎng yáng jùn jì xiàn nán，
dìng guǎng yáng jùn shí bā xiàn。
4
yuè，
hàn huáng dì qiǎn hànxiàng guó jiàng hóu zhōu bó dài hànxiàng guó wǔ yáng hóu fán kuài jiāng hàn jiāng jūn chén cāng、
hàn zhōng juān zhāng píng jī pò guǎng yáng jùn jì xiàn，
shēng dé yàn chéngxiàng yǎn、
yàn tài wèi ruò、
yàn yù shǐ dà fū shī、
yàn dàjiàng dǐ、
yú yáng jùn shǒu xíng，
tú shàng gǔ jùn hún dū xiàn。
yòu pò yàn jūn yú shàng gǔ jùn shàng lán xiàn、
shàng gǔ jùn jù yáng xiàn，
zhuī zhì cháng chéng，
dìng shàng gǔ jùn shí '
èr xiàn、
yòu běi píng jùn shí liù xiàn、
liáo xī jùn liáo dōng jùn '
èr shí jiǔ xiàn、
yú yáng jùn '
èr shí '
èr xiàn。
6
yuè，
yàn wáng lú wǎn wáng rù xiōng nú。
gōng yuán qián 189
nián 11
yuè，
hàn lìng yǐng yīn hóu guàn yīng jiāng chē qí、
cái guān zhì xíng yáng。
gōng yuán qián 183
nián 10
yuè，
hàn fā hé dōng jùn、
shàng dǎng jùn qí tún běi dì jùn。
gōng yuán qián 182
nián 7
yuè，
xiōng nú rù kòu dí dào，
gōng hé yáng。
gōng yuán qián 181
nián 1
yuè，
xiōng nú rù kòu dí dào，
shā lüè '
èr qiān yú rén。
10
yuè，
nán yuè guó qīn dào cháng shā guó，
hàn qiǎn lóng lǜ hóu zhōu zào jiàngbīng jī zhī。
gōng yuán qián 180
nián 12
yuè，
hàn lóng lǜ hóu zhōu zào jiàngbīng guī cháng '
ān。
gōng yuán qián 177
nián 6
yuè，
xiōng nú yòu xián wáng rù jū běi dì jùn、
hé nán dì wéi kòu。
7
yuè，
hàn qiǎn chéngxiàng yǐng yīn hóu guàn yīng jiāng bā wàn wǔ qiān qí jī xiōng nú yòu xián wáng，
xiōng nú qù。
hàn fā zhōng wèi cái guān shǔ wèi jiāng jūn，
jūn cháng '
ān。
jì běi wáng liú xīng jū fǎn，
fā bīng yù xí xíng yáng。
yú shì hàn zhào bà chéngxiàng bīng，
yǐ jí pú hóu chái wǔ wéi dàjiàng jūn，
jiāng shí wàn zhòng jī zhī。
hàn yǐ qí hóu zèng hè wéi jiāng jūn，
chāng hóu lú qīng、
gòng hóu lú bà shī、
níng hóu wèi sù、
shēn zé hóu zhào jiāng yè jiē shǔ yān，
jūn xíng yáng。
8
yuè，
xiōng nú dà rù shàng jùn，
shā lüè lì mín。
9
yuè，
hàn lǔ jì běi wáng liú xīng jū，
jì běi wáng liú xīng jū zì shā。
gōng yuán qián 176
nián 2
yuè，
hàn yǐ '
ān qiū hóu zhāng shuō wéi jiāng jūn，
jī hú，
chū dài jùn。
gōng yuán qián 169
nián 7
yuè，
xiōng nú rù kòu dí dào。
gōng yuán qián 167
nián 11
yuè，
xiōng nú chányú zì jiāng shí sì wàn qí rù cháo nà、
xiāo guān wéi kòu，
shā běi dì jùn dū wèi sūn '
áng，
lǔ rén mín xùchǎn shèn duō suì zhì péng yáng，
shǐ qí bīng rù shāo huí zhōng gōng，
hòu qí zhì yōng gān quán。
hàn bài chāng hóu lú qīng wéi shàng jùn jiāng jūn、
jūn shàng jùn，
bài níng hóu wèi sù wéi běi dì jùn jiāng jūn、
jūn běi dì jùn，
bài lóng lǜ hóu zhōu zào wéi lǒng xī jùn jiāng jūn、
jūn lǒng xī jùn。
bài zhōng wèi zhōu shè wéi wèi jiāng jūn，
láng zhōng lìng zhāng wǔ wéi chē qí jiāng jūn，
jūn wèi běi，
chē qiānshèng，
qí zú shí wàn rén，
yǐ bèi hú lǔ。
gōng yuán qián 166
nián 1
yuè，
hàn yǐ dōng yáng hóu zhāng xiāng rú wéi dàjiàng jūn，
chéng hóu dǒng chì wéi qián jiāng jūn，
nèi shǐ luán bù wéi jiāng jūn，
jiāng shí wàn qí，
xián jī xiōng nú，
xiōng nú zǒu。
gōng yuán qián 165
nián xiōng nú rù kòu biān jùn，
shā lüè rén mín shèn zhòng。
gōng yuán qián 164
nián xiōng nú rù kòu biān jùn，
shā lüè rén mín shèn zhòng。
gōng yuán qián 163
nián xiōng nú rù kòu biān jùn，
shā lüè rén mín shèn zhòng。
gōng yuán qián 159
nián 11
yuè，
xiōng nú sān wàn qí rù shàng jùn，
sān wàn qí rù yún zhōng jùn。
hàn yǐ zhōng dà fū lìng miǎn wéi chē qí jiāng jūn，
tún fēi hú，
gù chǔ xiāng sū yì wéi jiāng jūn，
tún jù zhù，
láng zhōng lìng zhāng wǔ wéi jiāng jūn，
tún běi dì jùn。
hé nèi tài shǒu tiáo hóu zhōu yà fū wéi jiāng jūn，
tún xì liǔ，
zōng zhèng liú lǐ wéi jiāng jūn，
tún bà shàng，
zhù cí hóu xú lì wéi jiāng jūn，
tún jí mén，
yǐ bèi hú。
gōng yuán qián 158
nián 1
yuè，
hàn bīng zhì biān，
xiōng nú yuǎn sài，
hàn bīng yì bà。
gōng yuán qián 156
nián 6
yuè，
xiōng nú rù dài jùn，
shā lüè lì mín。
gōng yuán qián 154
nián 3
yuè，
wú wáng liú bì、
chǔ wáng liú wù、
zhào wáng liú suì、
Jǐnán wáng liú bì guāng、
zī chuān wáng liú xián、
jiāo xī wáng liú '
áng、
jiāo dōng wáng liú xióng qú jiē jǔ bīng fǎn。
hàn qiǎn tài wèi tiáo hóu zhōu yà fū jiàngbīng jī wú chǔ，
qiǎn qū zhōu hóu lì jì jī zhào，
jiāng jūn luán bù jī qí，
dàjiàng jūn dòu yīng tún xíng yáng jiān qí zhào bīng。
5
yuè，
wú、
chǔ、
jiāo xī、
jiāo dōng、
Jǐnán、
zī chuān liù guó bīng bài。
hàn qū zhōu hóu lì jì pò zhào bīng，
zhào wáng bǎo hán dān chéng，
qī yuè bù néng xià。
12
yuè，
hàn jiāng jūn luán bù zì qí dì lái，
jué shuǐ guàn hán dān chéng，
hán dān chéng pò。
qī guó zhī luàn suì píng。
gōng yuán qián 148
nián 3
yuè，
xiōng nú rù yàn guó，
shā lüè lì mín。
gōng yuán qián 144
nián 7
yuè，
xiōng nú rù yàn mén jùn，
zhì wǔ quán，
yàn mén jùn tài shǒu zhì dū yǔ zhàn，
pò zhī，
hàn lì zú zhàn sǐ zhě qiān rén。
9
yuè，
xiōng nú rù shàng jùn，
qǔ yuàn mǎ，
shàng jùn tài shǒu lǐ guǎng yǔ zhàn，
pò zhī，
hàn lì zú zhàn sǐ zhě qiān rén。
gōng yuán qián 142
nián 2
yuè，
hàn qiǎn yàn mén jùn tài shǒu zhì dū jī xiōng nú。
4
yuè，
xiōng nú rù yàn mén jùn，
shā lüè lì mín，
yàn mén jùn tài shǒu féng jìng zhàn sǐ。
hàn nǎi fā chē qí cái guān tún yàn mén jùn。
dà hàn shèng shì（
qián 141
nián－
qián 48
nián）
duì wài zhàn zhēng xī hàn zhōng qī suàn shì hàn cháo zuì qiáng shèng de shí duàn。
jǐng dì sǐ hòu，
tài zǐ liú chè jí wèi，
jí hàn wǔ dì，
yī shàng tái biàn gǎi“
wú wéi '
ér zhì”
de zhì guó cè lüè，
duì wài sān dù gōng xiōng nú，
bǎ xiōng nú qū zhú zhì mò běi dì qū、
dǎ tōng xī yù，
zào chéng“
sī chóu zhī lù”；
duì nèi zé shí xíng“
tuī '
ēn lìng”，
xuē ruò zhū hóu wáng de lì liàng；
bìng zhào kāi“
yán tiě huì yì”
jiāng zhì yán hé zhì tiě de shì yè shōu wèiguó yòu。
dàn wǔ dì duì wài de zhàn zhēng yě shì yòu dài jià de，
wǔ dì sān dǎ xiōng nú hòu jì xù duì xiōng nú gōng fá，
lìng xiōng nú biān huàn zài cì fù rán；
wǔ dì shí guó jiā de shuì shōu zài cì zēng jiā，
tóng shí wǔ dì jiāng xíng fá yě zài cì jiā yán，
wǔ dì hòu qī yīn cǐ fā shēng liǎo yī xiē bào luàn；
kāi xiāo shèn dà，
yīn cǐ chuàng lì“
jūn shū”、“
píng zhǔn”
guān，
yǔ mín zhēng lì。
lìng wài，“
bà chù bǎi jiā，
dú zūn rú shù”，
shǐ rú jiā chéng wèile zhōng guó gù yòu de wén huà cháo liú。
liú chè sǐ hòu，
liú fú líng、
liú bìng jǐ jì chéng yí zhì，
tā men zài rèn shí，
hàn guó de jīng jì zuì fán róng，
zhèng zhì zuì wěn gù，
wén huà zuì chāng shèng，
kē jì zuì fā dá，
jiāng yù zuì liáo kuò，
zōng hé guó lì shì shì jiè dì yī。
wǔ dì wǎn nián，
fā biǎo liǎo zhù míng de lún tái zhī zhào，
zhè yě biǎo dá liǎo hàn wǔ dì duì zì jǐ shēn kè de fǎnxǐng，
guó jiā yě jiàn jiàn wěn dìng xià lái，
shǐ hàn wǔ dì suī yòu wáng qín zhī shī què wú wáng qín zhī huò。
dà shì nián biǎo gōng yuán qián 138
nián 8
yuè，
mǐn yuè wéi dōng hǎi guó，
dōng hǎi guó gào jí。
hàn tiān zǐ qiǎn zhōng dà fū zhuāng zhù chí jié fā kuàijī jùn bīng，
fú hǎi jiù zhī。
wèi zhì，
mǐn yuè zǒu，
bīng hái。
gōng yuán qián 135
nián 2
yuè，
mǐn yuè guó gōng nán yuè guó。
hàn tiān zǐ qiǎn dà xíng wáng huī jiàngbīng chū yù zhāng jùn、
dà sī nóng hán '
ān guó chū huì jī jùn jī zhī，
wèi dào，
mǐn yuè rén shā qí wáng zōu yǐng jiàng，
hàn bīng hái。
12
yuè，
hàn tiān zǐ yǐ wèi wèi lǐ guǎng wéi xiāo qí jiāng jūn tún yún zhōng jùn，
zhōng wèi chéng bù shí wéi chē qí jiāng jūn tún yàn mén jùn。
gōng yuán qián 134
nián 7
yuè，
hàn wèi wèi lǐ guǎng、
zhōng wèi chéng bù shí jūn bà，
guī cháng '
ān。
gōng yuán qián 133
nián 7
yuè，
hàn tiān zǐ yǐ yù shǐ dà fū hán '
ān guó wéi hù jūn jiāng jūn，
wèi wèi lǐ guǎng wéi xiāo qí jiāng jūn，
tài pú gōng sūn hè wéi qīng chē jiāng jūn，
dà xíng wáng huī wéi jiāng tún jiāng jūn，
tài zhōng dà fū lǐ xī wéi cái guān jiāng jūn，
jiāng sān shí wàn zhòng tún mǎ yì gǔ，
yòu zhì chányú，
yù xí jī zhī。
chányú zì jiāng shí wàn qí rù sài，
jué zhī，
zǒu chū。
gōng yuán qián 129
nián 2
yuè，
xiōng nú rù shàng gǔ jùn，
shā lüè lì mín。
hàn tiān zǐ yǐ tài zhōng dà fū wèi qīng wéi chē qí jiāng jūn chū shàng gǔ jùn，
tài zhōng dà fū gōng sūn '
áo wéi qí jiāng jūn chū dài jùn，
tài pú gōng sūn hè wéi qīng chē jiāng jūn chū yún zhōng jùn，
wèi wèi lǐ guǎng wéi xiāo qí jiāng jūn chū yàn mén jùn，
gè wàn qí，
xián jī xiōng nú。
tài zhōng dà fū wèi qīng zhì lóng chéng，
zhǎn shǒu qī bǎi jí。
wèi wèi lǐ guǎng、
tài zhōng dà fū gōng sūn '
áo shī shī '
ér hái，
tài pú gōng sūn hè wú suǒ dé。
11
yuè，
xiōng nú dào biān，
hàn tiān zǐ qiǎn wèi wèi hán '
ān guó tún yú yáng jùn。
gōng yuán qián 128
nián 8
yuè，
xiōng nú '
èr wàn qí rù liáo xī jùn，
shā liáo xī jùn tài shǒu，
lüè '
èr qiān yú rén。
rù shàng gǔ jùn、
yú yáng jùn、
bài yú yáng jùn tài shǒu jūn qiān yú rén，
shā lüè '
èr qiān yú rén，
wéi wèi wèi hán '
ān guó。
wèi wèi hán '
ān guó yǔ zhī zhàn，
bù shèng。
huì yàn jiù zhì，
xiōng nú lüè qiān yú rén '
ér qù。
xiōng nú rù yàn mén jùn，
shā lüè qiān yú rén。
9
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn chē qí jiāng jūn wèi qīng jiāng sān wàn qí chū yàn mén jùn、
jiāng jūn lǐ xī chū dài jùn，
zhǎn shǒu lǔ '
èr qiān jí。
10
yuè，
hàn tiān zǐ shǐ wèi wèi hán '
ān guó dōng xǐ tún yòu běi píng jùn。
gōng yuán qián 127
nián 2
yuè，
xiōng nú rù shàng gǔ jùn、
yú yáng jùn，
shā lüè lì mín qiān yú rén。
hàn tiān zǐ qiǎn jiāng jūn lǐ xī chū dài jùn，
lìng chē qí jiāng jūn wèi qīng chū yún zhōng jùn jī xiōng nú，
zhǎn shǒu lǔ wǔ qiān sì bǎi jí，
shōu hé nán dì。
gōng yuán qián 126
nián 5
yuè，
xiōng nú rù dài jùn，
shā dài jùn tài shǒu gōng yǒu，
lüè qiān yú rén。
8
yuè，
xiōng nú rù yàn mén jùn，
shā lüè qiān yú rén。
gōng yuán qián 125
nián 5
yuè，
xiōng nú rù dài jùn、
dìng xiāng jùn、
shàng jùn gè sān wàn qí，
shā lüè shù qiān rén。
xiōng nú yòu xián wáng yòu rù hé nán dì，
qīn rǎo shuò fāng jùn，
shā lüè rén mín shèn zhòng。
gōng yuán qián 124
nián 2
yuè，
hàn tiān zǐ lìng chē qí jiāng jūn cháng píng hóu wèi qīng jiāng sān wàn yú qí chū gāo jué，
wèi wèi píng líng hóu sū jiàn wéi yóu jī jiāng jūn、
zuǒ nèi shǐ lǐ jù wéi qiáng nǔ jiāng jūn、
tài pú gōng sūn hè wéi qí jiāng jūn、
dài xiāng lǐ cài wéi qīng chē jiāng jūn gè wàn qí，
jiē lǐng shǔ chē qí jiāng jūn，
jù chū shuò fāng jùn；
dà xíng lǐ xī，
àn tóu hóu zhāng cì gōng wéi jiāng jūn gè wàn yú qí，
chū yòu běi píng jùn：
xián jī xiōng nú。
hàn jūn fán zhǎn shǒu lǔ sì qiān jí，
huò yòu xián wáng zhòng nán nǚ wàn wǔ qiān rén，
xiōng nú wáng shí yú rén。
8
yuè，
xiōng nú wàn qí rù dài jùn，
shā dài jùn dū wèi zhū yīng，
lüè qiān yú rén。
gōng yuán qián 123
nián 3
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn hàn dàjiàng jūn cháng píng hóu wèi qīng jiāng zhōng jiāng jūn hé qí hóu gōng sūn '
áo，
tài pú zuǒ jiāng jūn nán mǎo hóu gōng sūn hè，
qián jiāng jūn xī hóu zhào xìn，
wèi wèi yòu jiāng jūn píng líng hóu sū jiàn，
láng zhōng lìng hòu jiāng jūn lǐ guǎng，
yòu nèi shǐ lǐ jù wéi qiáng nǔ jiāng jūn liù jiāng jūn bīng shí yú wàn qí chū dìng xiāng jùn，
jī xiōng nú，
zhǎn shǒu sān qiān yú jí。
hái，
xiū shì mǎ yú dìng xiāng jùn、
yún zhōng jùn、
yàn mén jùn。
5
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn hàn dàjiàng jūn cháng píng hóu wèi qīng fù jiāng zhōng jiāng jūn hé qí hóu gōng sūn '
áo，
tài pú zuǒ jiāng jūn nán mǎo hóu gōng sūn hè，
qián jiāng jūn xī hóu zhào xìn，
wèi wèi yòu jiāng jūn píng líng hóu sū jiàn，
láng zhōng lìng hòu jiāng jūn lǐ guǎng，
yòu nèi shǐ lǐ jù wéi qiáng nǔ jiāng jūn liù jiāng jūn chū dìng xiāng jùn、
yún zhōng jùn、
yàn mén jùn，
jī xiōng nú，
dà kè huò，
zhǎn shǒu lǔ wàn liù qiān jí。
qián jiāng jūn xī hóu zhào xìn jūn bài，
jiàng xiōng nú。
wèi wèi yòu jiāng jūn píng líng hóu sū jiàn jūn méi，
dú shēn tuō hái。
gōng yuán qián 122
nián 6
yuè，
xiōng nú wàn yú qí rù shàng gǔ jùn，
shā shù bǎi rén。
gōng yuán qián 121
nián 4
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn piàoqí jiāng jūn guànjūn hóu huò qù bìng jiāng wàn qí chū lǒng xī jùn，
jī xiōng nú，
zhǎn shǒu wàn bā qiān yú jí，
shā xiōng nú zhé lán wáng、
lú hú wáng。
5
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn piàoqí jiāng jūn guànjūn hóu huò qù bìng、
hé qí hóu gōng sūn '
áo chū lǒng xī jùn、
běi dì jùn '
èr qiān yú lǐ，
jī xiōng nú，
zhǎn shǒu lǔ sān wàn '
èr bǎi jí，
zhǎn xiōng nú sù pú wáng，
huò jī qiě wáng děng wǔ wáng。
hé qí hóu gōng sūn '
áo hòu qī。
xiōng nú rù yàn mén jùn、
dài jùn，
shā lüè shù bǎi rén。
hàn tiān zǐ fù qiǎn wèi wèi bó wàng hóu zhāng qiān，
láng zhōng lìng lǐ guǎng jiē chū yòu běi píng jùn，
jī xiōng nú。
láng zhōng lìng lǐ guǎng jiāng sì qiān qí xiān zhì，
shā xiōng nú sān qiān yú rén，
wáng qí jūn '
èr qiān rén。
wèi wèi bó wàng hóu zhāng qiān jiāng wàn qí zhì，
xiōng nú yǐn bīng qù。
8
yuè，
xiōng nú hùn xié wáng shā xiū tú wáng，
bìng jiāng qí zhòng hé sì wàn yú rén lái jiàng。
hàn tiān zǐ qiǎn piàoqí jiāng jūn guànjūn hóu huò qù bìng yíng zhī，
zhǎn qí yù wáng zhě bā qiān rén。
12
yuè，
hàn tiān zǐ jiǎn lǒng xī jùn、
běi dì jùn、
shàng jùn shù zú bàn。
gōng yuán qián 120
nián 8
yuè，
xiōng nú rù yòu běi píng jùn、
dìng xiāng jùn gè shù wàn qí，
shā lüè qiān yú rén。
gōng yuán qián 119
nián 5
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn dàjiàng jūn cháng píng hóu wèi qīng jiāng láng zhōng lìng qián jiāng jūn lǐ guǎng，
tài pú zuǒ jiāng jūn nán mǎo hóu gōng sūn hè，
zhù jué dū wèi yòu jiāng jūn zhào shí qí，
hòu jiāng jūn píng yáng hóu cáo xiāng sì jiāng jūn chū dìng xiāng jùn，
hàn tiān zǐ fù qiǎn piàoqí jiāng jūn guànjūn hóu huò qù bìng chū dài jùn，
gè jiāng wǔ wàn qí，
bù bīng shù shí wàn，
xián jī xiōng nú。
dàjiàng jūn cháng píng hóu wèi qīng zhì mù běi wéi chányú，
zhǎn shǒu wàn jiǔ qiān jí，
zhì zhào xìn chéng nǎi hái。
piàoqí jiāng jūn guànjūn hóu huò qù bìng yǔ zuǒ xián wáng zhàn，
zhǎn shǒu lǔ qī wàn wǔ bǎi jí，
huò xiōng nú tún tóu wáng、
hán wáng děng sān wáng，
fēng láng jū xū shān，
chán gū yǎn，
lín hàn hǎi nǎi hái。
láng zhōng lìng qián jiāng jūn lǐ guǎng，
zhù jué dū wèi yòu jiāng jūn zhào shí qí jiē hòu qī。
gōng yuán qián 112
nián 3
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn hán qiān qiū、
miù lè jiāng '
èr qiān rén fá nán yuè。
4
yuè，
nán yuè wáng chéngxiàng lǚ jiā fǎn，
shā hàn shǐ zhě jí nán yuè wáng jí wáng tài hòu，
suì yǐ bīng jī hán qiān qiū děng，
miè zhī。
5
yuè，
xiōng nú rù wǔ yuán jùn，
shā tài shǒu。
hàn tiān zǐ qiǎn bīng jī zhī，
pò zhī。
8
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn wèi wèi fú lí hóu lù bó dé wéi fú bō jiāng jūn chū guì yáng jùn、
xià huì shuǐ，
zhù jué dū wèi yáng pú wéi lóu chuán jiāng jūn chū yù zhāng jùn、
xià héng pǔ，
jiē jiāng zuì rén、
jiāng huái yǐ nán lóu chuán shí wàn rén，
jī nán yuè。
10
yuè，
xī qiāng zhòng shí wàn rén fǎn，
yǔ xiōng nú tōng shǐ，
gōng gù '
ān、
wéi páo hàn。
11
yuè，
hàn tiān zǐ fā lǒng xī jùn、
tiān shuǐ jùn、
ān dìng jùn qí shì jí zhōng wèi，
hé nán jùn、
hé nèi jùn zú shí wàn rén，
qiǎn jiāng jūn lǐ xī，
láng zhōng lìng xú zì wéi zhēng xī qiāng，
píng zhī。
gōng yuán qián 111
nián 1
yuè，
nán yuè guó pò。
hàn tiān zǐ qiǎn zhōng láng jiāng guō chāng zhēng xī nán yí，
píng zhī。
8
yuè，
dōng yuè wáng zōu yú shàn fǎn，
gōng shā hàn jiāng lì。
hàn tiān zǐ qiǎn zhù jué dū wèi jiāng liáng hóu yáng pú wéi lóu chuán jiāng jūn chū yù zhāng jùn，
lóng '
é hóu hán shuō wéi héng hǎi jiāng jūn、
zhōng wèi wáng wēn shū chū huì jī jùn，
xián jī dōng yuè guó。
hàn tiān zǐ qiǎn tài pú gōng sūn hè wéi fú jù jiāng jūn jiāng wàn wǔ qiān qí chū jiǔ yuán，
zhào pò nú wéi xiōng hé jiāng jūn jiāng wàn yú qí chū lìng jū，
jiē '
èr qiān yú lǐ，
jī xiōng nú，
bù jiàn lǔ '
ér hái。
gōng yuán qián 110
nián 1
yuè，
dōng yuè guó shā qí wáng zōu yú shàn jiàng hàn。
gōng yuán qián 109
nián 5
yuè，
cháo xiān wáng wèi yòu qú gōng shā liáo dōng jùn dū wèi，
hàn tiān zǐ nǎi mù tiān xià sǐ zuì jī cháo xiān。
8
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn zhù jué dū wèi jiāng liáng hóu yáng pú wéi lóu chuán jiāng jūn jiāng lóu chuán shì wǔ wàn yú，
zì qí dì fú hǎi，
zuǒ jiāng jūn xún zhì zì liáo dōng jùn jiāng yìng mù zuì rén，
xián jī cháo xiān。
hàn tiān zǐ qiǎn jiāng jūn guō chāng、
zhōng láng jiāng wèi guǎng fā bā jùn、
shǔ jùn bīng píng xī nán yí wèi fú zhě，
zhǎn shǒu shù wàn。
gōng yuán qián 108
nián 7
yuè，
cháo xiān zhǎn qí wáng wèi yòu qú jiàng hàn。
8
yuè，
wǔ dū jùn dī rén fǎn，
hàn tiān zǐ qiǎn hàn bīng jī dìng zhī，
lìng fēn xǐ jiǔ quán jùn。
9
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn zhào pò nú shuài qīng qí qī bǎi rén pò lóu lán、
chē shī。
gōng yuán qián 107
nián 8
yuè，
xiōng nú kòu biān，
hàn tiān zǐ qiǎn guō chāng wéi bá hú jiāng jūn tún shuò fāng jùn。
gōng yuán qián 105
nián 4
yuè，
yì zhōu jùn kūn míng yí fǎn，
hàn tiān zǐ shè jīng shī wáng mìng lìng cóng jūn，
qiǎn guō chāng wéi bá hú jiāng jūn jiàngbīng jī zhī。
gōng yuán qián 104
nián 9
yuè，
hàn tiān zǐ bài lǐ guǎng lì wéi '
èr shī jiāng jūn，
fā shǔ guó liù qiān qí jí jùn guó '
èshào nián shù wàn rén，
yǐ wǎng fá dàyuān。
gōng yuán qián 103
nián 7
yuè，
lǐ guǎng lì bīng bài，
yǐn bīng liú dūn huáng jùn。
8
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn zhuó yě hóu zhào pò nú wéi jùn jī jiāng jūn jiāng '
èr wàn qí chū shuò fāng jùn jī xiōng nú，
zhǎn shǒu lǔ shù qiān rén，
hòu xiōng nú bīng bā wàn qí wéi zhī，
shēng dé zhuó yě hóu zhào pò nú，
hàn jūn suì méi。
xiōng nú chányú qiǎn qí bīng gōng shòu jiàng chéng，
bù néng xià，
nǎi kòu rù biān '
ér qù。
gōng yuán qián 102
nián 5
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn guāng lù xūn xú zì wéi chū wǔ yuán jùn sài shù bǎi lǐ，
yuǎn zhě qiān yú lǐ，
zhù chéng zhàng liè tíng zhì lú jù，
ér shǐ cháng píng hóu wèi kàng、
àn dào hóu hán shuō wéi yóu jī jiāng jūn jiàngbīng tún qí bàng，
qiǎn lù bó dé wéi qiáng nǔ dū wèi zhù jū yán zé shàng。
8
yuè，
xiōng nú rù dìng xiāng jùn、
yún zhōng jùn，
shā lüè shù qiān rén，
xiōng nú yòu xián wáng yòu rù zhāng yè jùn、
jiǔ quán jùn，
shā dū wèi，
lüè shù qiān rén。
hàn tiān zǐ qiǎn rèn wén jī xiōng nú，
xiōng nú jìn shī suǒ dé '
ér qù。
hàn tiān zǐ shè qiú tú cái guān，
yì fā '
èshào nián jí biān qí liù wàn rén yì lǐ guǎng lì yǐ fá dàyuān。
hàn tiān zǐ yòu fā shù jiá zú shí bā wàn jiǔ quán jùn、
zhāng yè jùn běi，
zhì jū yán、
xiū tú yǐ wèi jiǔ quán jùn。
gōng yuán qián 101
nián 2
yuè，
lǐ guǎng lì zhǎn dàyuān wáng shǒu guī cháng '
ān。
gōng yuán qián 100
nián 8
yuè，
hàn tiān zǐ fā zhé shù tún wǔ yuán jùn。
gōng yuán qián 99
nián 6
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn hàn hǎi xī hóu lǐ guǎng lì wéi '
èr shī jiāng jūn jiāng sān wàn qí chū jiǔ quán jùn，
yǔ xiōng nú yòu xián wáng zhàn yǔ tiān shān，
zhǎn shǒu lǔ wàn yú jí。
hàn tiān zǐ qiǎn gōng sūn '
áo wéi yīn yú jiāng jūn chū xī hé jùn，
lù bó dé wéi qiáng nǔ dū wèi huì zhuō xié shān，
wú suǒ dé。
10
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn lǐ líng wéi qí dū wèi jiāng bù bīng wǔ qiān rén chū jū yán běi yǔ chányú zhàn，
zhǎn shǒu lǔ wàn yú jí，
lǐ líng bīng bài，
jiàng xiōng nú。
gōng yuán qián 98
nián 8
yuè，
xiōng nú rù yàn mén jùn，
yàn mén jùn tài shǒu zuò wèi nuò qì shì。
gōng yuán qián 97
nián 2
yuè，
hàn tiān zǐ yù jiù lǐ líng guī hàn，
nǎi fā tiān xià qī kē zhé jí yǒng gǎn shì，
qiǎn hǎi xī hóu lǐ guǎng lì wéi '
èr shī jiāng jūn jiāng liù wàn qí、
bù bīng qī wàn rén chū shuò fāng jùn，
gōng sūn '
áo wéi yīn yú jiāng jūn jiāng wàn qí、
bù bīng sān wàn rén chū yàn mén jùn，
àn dào hóu hán shuō wéi yóu jī jiāng jūn bù bīng sān wàn rén chū wǔ yuán jùn，
lù bó dé wéi qiáng nǔ dū wèi jiāng bù bīng wàn yú rén yǔ lǐ guǎng lì huì。
xiōng nú chányú zì jiāng shí wàn qí dài yú wú shuǐ nán。
hǎi xī hóu lǐ guǎng lì、
lù bó dé yǔ chányú zhàn yú wú shuǐ shàng lián zhàn shí yú rì，
zhǎn shǒu lǔ shù wàn，
chányú bù lì，
yǐn qù。
gōng sūn '
áo yǔ zuǒ xián wáng zhàn，
gōng sūn '
áo bù lì，
yǐn hái。
àn dào hóu hán shuō wú suǒ dé。
gōng yuán qián 91
nián 10
yuè，
xiōng nú rù shàng gǔ jùn、
wǔ yuán jùn，
shā lüè lì mín。
gōng yuán qián 90
nián 2
yuè，
xiōng nú rù wǔ yuán jùn、
jiǔ quán jùn，
shā liǎng dū wèi。
3
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn kāi líng hóu chéng miǎn jiāng lóu lán děng liù guó bīng jī chē shī，
chē shī jiàng fú，
chén shǔ hàn。
4
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn hǎi xī hóu lǐ guǎng lì wéi '
èr shī jiāng jūn jiāng qī wàn rén chū wǔ yuán jùn，
yù shǐ dà fū dù hóu shāng qiū chéng jiāng sān wàn rén chū xī hé jùn，
chónghé hóu mǎ tōng jiāng sì wàn qí chū jiǔ quán jùn xián jī xiōng nú。
yù shǐ dà fū dù hóu shāng qiū chéng zhì jùn jī shān，
duō zhǎn shǒu。
chónghé hóu mǎ tōng zhì tiān shān，
lǔ yǐn qù。
jiē yǐn bīng hái。
hǎi xī hóu lǐ guǎng lì shā shāng lǔ shèn zhòng。
9
yuè，
xiōng nú chányú jiāng wǔ wàn qí zhē jī hǎi xī hóu lǐ guǎng lì，
hǎi xī hóu lǐ guǎng lì bài，
jiàng xiōng nú。
gōng yuán qián 87
nián 11
yuè，
xiōng nú rù shuò fāng jùn shā lüè lì mín。
hàn tiān zǐ fā jūn tún xī hé jùn，
zuǒ jiāng jūn shàng guān jié xíng běi biān。
gōng yuán qián 86
nián 5
yuè，
yì zhōu jùn lián tóu、
gū zèng mín fǎn，
shā zhǎnglì。
zāng kē jùn tán zhǐ、
tóng bìng děng '
èr shí sì yì、
fán sān wàn yú rén jiē fǎn。
hàn tiān zǐ qiǎn shuǐ héng dū wèi lǚ pò hú mù lì mín jí fā jiān wéi jùn、
shǔ jùn bènmìng wàn yú rén jī yì zhōu jùn、
zāng kē jùn，
dà pò zhī。
gōng yuán qián 85
nián 11
yuè，
hàn tiān zǐ fā xí zhàn shè shì zhì shuò fāng jùn，
diào gù lì jiāng tún tián zhāng yè jùn。
gōng yuán qián 83
nián 9
yuè，
xiōng nú rù dài jùn，
shā dài jùn dū wèi。
10
yuè，
gū zèng、
yè yú fù fǎn，
hàn tiān zǐ qiǎn shuǐ héng dū wèi lǚ pò hú jiāng jùn bīng jī zhī。
lǚ pò hú bù jìn，
mán yí suì shā yì zhōu jùn tài shǒu，
chéng shèng yǔ lǚ pò hú zhàn，
shì zhàn jí nì sǐ zhě sì qiān yú rén。
11
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn dà hóng lú tián guǎng míng jī yì zhōu jùn，
zhǎn shǒu bǔ lǔ '
èr wàn yú rén。
gōng yuán qián 82
nián 8
yuè，
hàn tiān zǐ fù qiǎn dà hóng lú tián guǎng míng、
jūn zhèng wáng píng bìng jìn，
jī yì zhōu jùn，
dà pò zhī，
zhǎn shǒu bǔ lǔ sān wàn yú rén。
9
yuè，
xiōng nú fā zuǒ yòu bù '
èr wàn qí，
wéi sì duì，
bìng rù biān wéi kòu。
hàn bīng zhuī zhī，
zhǎn shǒu huò lǔ jiǔ qiān rén，
shēng dé '
ōu tuō wáng，
hàn wú suǒ shī wáng。
xiōng nú jiàn '
ōu tuō wáng zài hàn，
kǒng yǐ wéi biàn dào jī zhī，
jí xī běi yuǎn qù，
bù gǎn nán zhú shuǐ cǎo，
fā rén mín tún '
ōu tuō。
gōng yuán qián 81
nián 10
yuè，
xiōng nú fù qiǎn jiǔ qiān qí tún shòu jiàng chéng yǐ bèi hàn，
běi qiáo yú wú，
lìng kě dù，
yǐ bèi bēn zǒu。
gōng yuán qián 80
nián 4
yuè，
wǔ dū jùn dī rén fǎn，
hàn tiān zǐ qiǎn zhí jīn wú mǎ shì jiàn、
lóng '
é hóu hán zēng、
dà hóng lú tián guǎng míng jiāng jīng zhào yǐn、
zuǒ féng yì、
yòu fú fēng、
tài cháng tú，
jiē miǎn xíng，
jī dìng zhī。
9
yuè，
xiōng nú chányú shǐ lí yú wáng kuī biān，
yán jiǔ quán jùn、
zhāng yè jùn bīng yì ruò，
chū bīng shì jī，
jì kě fù dé qí dì。
shí hàn xiān dé jiàng zhě，
wén qí jì，
hàn tiān zǐ zhào biān jǐng bèi。
hòu wú jǐ，
yòu xián wáng、
lí yú wáng shuài sì qiān qí fēn sān duì，
rù rì lè、
wū lán、
fān hé。
zhāng yè jùn tài shǒu、
shǔ guó dū wèi fā bīng jī，
dà pò zhī，
dé tuō zhě shù bǎi rén。
shǔ guó qiān cháng yì qú wáng qí shì shè shā lí yú wáng。
gōng yuán qián 79
nián 8
yuè，
xiōng nú sān qiān qí rù wǔ yuán jùn，
lüè shā shù qiān rén。
hòu shù wàn qí nán bàng sài liè，
xíng gōng sài wài tíng zhàng，
lüè lì mín qù。
11
yuè，
hàn shǐ zhě fù jiè zǐ yú qiūcí guó zhōng zhǎn shā xiōng nú shǐ zhě。
gōng yuán qián 78
nián 12
yuè，
hàn tiān zǐ yǐ zhōng láng jiāng fàn míng yǒu wéi dù liáo jiāng jūn，
jiāng běi biān qī jùn，
jùn '
èr qiān qí fán '
èr wàn qí chū liáo dōng jùn jī xiōng nú，
xiōng nú wén hàn bīng zhì，
yǐn qù。
wū huán shí xīn zhōng xiōng nú bīng，
fàn míng yǒu chéng wū huán bì，
jī zhī，
zhǎn shǒu liù qiān yú jí，
huò sān wáng shǒu。
gōng yuán qián 77
nián hàn dà sī mǎ dàjiàng jūn bó lù hóu huò guāng bái hàn tiān zǐ qiǎn píng lè jiān fù jiè zǐ wǎng cì lóu lán wáng。
jiè zǐ yǔ shì zú jù lìn jīn bì，
yáng yán yǐ cì wài guó wéi míng。
zhì lóu lán，
lóu lán wáng bù yì qīn jiè zǐ，
jiè zǐ yáng yǐn qù，
zhì qí xī jiè，
shǐ yì wèi yuē：“
hàn shǐ zhě chí huáng jīn，
jǐn、
xiù xíng cì zhū guó，
wáng bù lái shòu，
wǒ qù zhī xī guó yǐ。”
jí chū jīn bì yǐ shì yì。
yì hái bào wáng，
wáng tān hàn wù，
lái jiàn shǐ zhě。
jiè zǐ yǔ zuò yǐn，
chén wù shì zhī。
yǐn jiǔ jiē zuì，
jiè zǐ wèi wáng yuē：“
tiān zǐ shǐ wǒ sī bào wáng。”
wáng qǐ suí jiè zǐ rù zhàng zhōng，
bǐngyǔ，
zhuàng shì '
èr rén cóng hòu cì zhī，
rèn jiāo xiōng，
lì sǐ。
qí guì rén zuǒ yòu jiē sàn zǒu。
jiè zǐ gào yù yǐ“
wáng fù hàn zuì，
tiān zǐ qiǎn wǒ lái zhū wáng，
dāng gèng lì qián tài zǐ zhì zài hàn zhě。
hàn bīng fāng zhì，
wú gǎn dòng，
dòng，
miè guó yǐ！”
jiè zǐ suì zhǎn wáng '
ān guī shǒu，
chí chuán zhì jué，
xuán shǒu běi jué xià。
nǎi lì wèi tú qí wéi wáng，
gēngmíng qí guó wéi shàn shàn。
wéi kè yìn zhāng，
cì yǐ gōng nǚ wéi fū rén，
bèi chē qí zī zhòng，
chéngxiàng，
dà sī mǎ dàjiàng jūn shuài bǎi guān sòng zhì héng mén wài，
zǔ '
ér qiǎn zhī。
wáng zì qǐng tiān zǐ yuē：“
shēn zài hàn jiǔ，
jīn guī，
dān ruò，
ér qián wáng yòu zǐ zài，
kǒng wéi suǒ shā。
guó zhōng yòu yī xún chéng，
qí dì féi měi，
yuàn hàn qiǎn yī jiāng tún tián jī gǔ，
lìng chén dé yǐ qí wēi zhòng。”
yú shì hàn tiān zǐ qiǎn sī mǎ yī rén，
lì shì sì shí rén，
tián yī xún yǐ zhèn fǔ zhī。
gōng yuán qián 76
nián 7
yuè，
hàn tiān zǐ fā jīng zhào yǐn、
zuǒ féng yì、
yòu fú fēng jí jùn guó '
èshào nián lì yòu gào hé wáng zhě zhì běi jūn，
tún liáo dōng jùn。
gōng yuán qián 75
nián 3
yuè，
wū huán fàn sài，
hàn tiān zǐ qiǎn wèi wèi píng líng hóu fàn míng yǒu wéi dù liáo jiāng jūn jī zhī。
10
yuè，
wū huán fù fàn sài，
hàn tiān zǐ fù qiǎn wèi wèi píng líng hóu fàn míng yǒu wéi dù liáo jiāng jūn jī zhī。
gōng yuán qián 74
nián 2
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn shuǐ héng dū wèi zhào chōng guó jī xiōng nú，
huò xiōng nú xī qí wáng。
gōng yuán qián 72
nián 9
yuè，
hàn tiān zǐ dà fā xīng diào guān dōng qīng chē ruì zú，
xuǎn jùn guó lì sān bǎi shí kàng jiàn xí qí shè zhě，
jiē cóng jūn。
yù shǐ dà fū chāng shuǐ hóu tián guǎng míng wéi qí lián jiāng jūn，
hòu jiāng jūn yíng píng hóu zhào chōng guó wéi pú lèi jiāng jūn，
yún zhōng jùn tài shǒu fù mín hóu tián shùn wèihǔ yá jiāng jūn，
jí wèi wèi píng líng hóu fàn míng yǒu，
qián jiāng jūn lóng '
é hóu hán zēng fán wǔ jiāng jūn，
bīng shí liù wàn qí。
xiào wèi cháng huì chí jié rù wū sūn，
hù wū sūn bīng。
gōng yuán qián 71
nián 2
yuè，
hàn wǔ jiāng jūn shī fā cháng '
ān，
jī xiōng nú。
yù shǐ dà fū chāng shuǐ hóu tián guǎng míng jiāng sì wàn yú qí chū xī hé jùn，
wèi wèi píng líng hóu fàn míng yǒu jiāng sān wàn yú qí chū zhāng yè jùn，
qián jiāng jūn lóng '
é hóu hán zēng jiāng sān wàn yú qí chū yún zhōng jùn，
hòu jiāng jūn yíng píng hóu zhào chōng guó jiāng sān wàn yú qí chū jiǔ quán jùn，
yún zhōng jùn tài shǒu fù mín hóu tián shùn jiāng sān wàn yú qí chū wǔ yuán jùn，
xiào wèi cháng huì shǐ hù fā bīng wū sūn xī yù，
kūn mí zì jiāng xī hóu yǐ xià wǔ wàn yú qí cóng xī fāng rù，
xián jī xiōng nú。
xiōng nú wén hàn bīng dà chū，
lǎo ruò bēn zǒu，
qū xùchǎn yuǎn dùn táo，
shì yǐ wǔ jiāng shǎo suǒ dé。
wèi wèi píng líng hóu fàn míng yǒu chū sài yī qiān '
èr bǎi yú lǐ，
zhì pú lí hòu shuǐ，
zhǎn shǒu bǔ lǔ qī bǎi yú jí。
qián jiāng jūn lóng '
é hóu hán zēng chū sài yī qiān '
èr bǎi yú lǐ，
zhì wū yuán，
zhǎn shǒu bǔ lǔ，
zhì hòu shān bǎi yú jí。
hòu jiāng jūn yíng píng hóu zhào chōng guó bīng dāng yǔ wū sūn hé jī xiōng nú pú lèi zé，
wū sūn xiān qī zhì '
ér qù，
hàn bīng bù yǔ xiāng jí，
hòu jiāng jūn yíng píng hóu zhào chōng guó chū sài yī qiān bā bǎi yú lǐ，
xī jī hòu shān，
zhǎn shǒu bǔ lǔ，
dé chányú shǐ zhě pú yīn wáng yǐ xià sān bǎi yú jí。
cǐ sān jiāng wén lǔ yǐ yǐn qù，
jiē bù zhì qī hái。
yù shǐ dà fū chāng shuǐ hóu tián guǎng míng chū sài yī qiān liù bǎi yú lǐ，
zhì jī zhì shān，
zhǎn shǒu bǔ lǔ shí jiǔ jí。
féng hàn shǐ xiōng nú hái zhě rǎn hóng děng，
yán jī zhì shān xī yòu lǔ zhòng，
yù shǐ dà fū chāng shuǐ hóu tián guǎng míng jí jiè hóng，
shǐ yán wú lǔ，
yù hái bīng，
yù shǐ shǔ gōng sūn yì shòu jiàn，
yǐ wéi bù kě。
yù shǐ dà fū chāng shuǐ hóu tián guǎng míng bù tīng，
suì yǐn bīng hái。
yún zhōng jùn tài shǒu fù mín hóu tián shùn chū sài bā bǎi yú lǐ，
zhì dān wú yú shuǐ shàng，
jí zhǐ bīng bù jìn，
zhǎn shǒu bǔ lǔ yī qiān jiǔ bǎi jí，
yǐn bīng hái。
xiào wèi cháng huì yǔ wū sūn bīng zhì yòu gǔ dù tíng，
huò chányú fù xíng jí sǎo、
jū cì、
míng wáng、
lí yú dū wèi、
qiān cháng、
jiāng yǐ xià sān wàn jiǔ qiān yú jí。
6
yuè，
hàn jūn bà，
guī cháng '
ān。
9
yuè，
hàn tiān zǐ lìng cháng huì chí jīn bì cì wū sūn guì rén yòu gōng zhě。
cháng huì shǐ wū sūn hái，
piányí fā zhū guó bīng，
hé wǔ wàn rén gōng qiūcí，
zé yǐ qián shā xiào wèi lài dān。
qiūcí wáng xiè yuē：“
nǎi wǒ xiān wáng shí wéi guì rén gū yì suǒ wù，
wǒ wú zuì。”
zhí gū yì yì cháng huì，
cháng huì zhǎn zhī。
gōng yuán qián 70
nián hàn tiān zǐ chū sān qiān yú qí wéi sān dào，
bìng rù xiōng nú，
bǔ lǔ shù qiān rén hái。
gōng yuán qián 68
nián 2
yuè，
xiōng nú zuǒ dà qiě qú yǔ hū lú zǐ wáng gè jiāng wàn qí nán bàng sài liè，
xiāng féng jù rù，
xíng wèi dào，
huì sān qí wáng jiàng hàn，
yán xiōng nú yù wéi kòu。
yú shì hàn tiān zǐ zhào fā qí tún yào hài chù，
shǐ hàn dàjiàng jūn jūn jiān zhì zhòng děng sì rén jiāng wǔ qiān qí，
fēn sān duì，
chū sài gè shù bǎi lǐ，
bǔ dé lǔ shù qiān rén '
ér hái。
shí xiōng nú wáng qí sān qí，
bù gǎn rù，
jí yǐn qù。
xiōng nú yòu fā liǎng tún gè wàn qí yǐ bèi hàn。
8
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn shì láng zhèng jí、
xiào wèi sī mǎ xǐ jiāng miǎn xíng zuì rén tián qú lí jī gǔ，
yù yǐ gōng chē shī，
zhì qiū shōu gǔ，
zhèng jí、
sī mǎ xǐ fā chéng guō zhū guó bīng wàn yú rén zì yǔ suǒ jiāng tián shì wǔ bǎi rén gòng jī chē shī，
gōng jiāo hé chéng，
pò zhī。
wáng shàng zài qí běi shí chéng zhōng，
wèi dé。
huì jūn shí jìn，
zhèng jí děng qiě bà bīng，
guī qú lí tián。
shōu qiū bì，
fù fā bīng gōng chē shī wáng yú shí chéng。
wáng wén hàn bīng qiě zhì，
běi zǒu xiōng nú qiú jiù，
xiōng nú wèi wéi fā bīng。
wáng lái hái，
yǔ guì rén sū yóu yì yù jiàng hàn，
kǒng bù jiàn xìn。
sū yóu jiào wáng jī xiōng nú biān guó xiǎo pú lèi，
zhǎn shǒu，
lüè qí rén mín yǐ jiàng zhèng jí。
xiōng nú wén chē shī jiàng hàn，
fā bīng gōng chē shī。
zhèng jí、
sī mǎ xǐ yǐn bīng běi féng zhī，
xiōng nú bù gǎn qián，
zhèng jí、
sī mǎ xǐ jí liú yī hòu yǔ zú '
èr shí rén liú shǒu wáng，
zhèng jí、
sī mǎ xǐ děng yǐn bīng guī qú lí。
chē shī wáng kǒng xiōng nú bīng fù zhì '
ér jiàn shā yě，
nǎi qīng qí bēn wū sūn。
chē shī wáng zhī zǒu wū sūn yě，
wū sūn wáng liú zhī bù qiǎn，
qiǎn shǐ shàng shū，
yuàn liú chē shī wáng，
bèi guó yòu jí，
kě yǐ xī dào yǐ jī xiōng nú。
hàn tiān zǐ xǔ zhī。
yú shì hàn tiān zǐ zhāo gù chē shī tài zǐ jūn sù zài yān qí zhě，
lì yǐ wéi wáng，
jìn xǐ chē shī guó mín lìng jū qú lí。
suì yǐ chē shī gù dì yǔ xiōng nú，
xiōng nú nǎi lìng lì chē shī wáng。
gōng yuán qián 67
nián 8
yuè，
xī yù chéng guō gòng jī xiōng nú，
qǔ chē shī guó，
dé qí wáng jí rén zhòng '
ér qù，
chányú fù yǐ chē shī wáng kūn dì dōu mò wéi chē shī wáng，
shōu qí yú mín dōng xǐ，
bù gǎn jū gù dì，
ér hàn tiān zǐ yì qiǎn tún shì fēn tián chē shī dì yǐ shí zhī。
11
yuè，
hàn tiān zǐ bà chē qí jiāng jūn，
yòu jiāng jūn tún bīng。
gōng yuán qián 66
nián xiōng nú yuàn zhū guó gòng jī xiōng nú，
qiǎn zuǒ yòu dàjiàng gè wàn qí tún tián yòu dì，
yù yǐ qīn pò xī yù。
gōng yuán qián 65
nián hàn tiān zǐ yǐ féng fèng shì wéi wèi hóu shǐ chí jié sòng dàyuān zhū guó kè。
zhì yī xiū chéng，
dū wèi sòng jiāng yán suō chē yǔ bàng guó gòng gōng shā hàn suǒ zhì suō chē wáng wàn nián，
bìng shā hàn shǐ zhě xī chōng guó。
shí xiōng nú yòu fā bīng gōng chē shī chéng，
bù néng xià '
ér qù。
suō chē qiǎn shǐ yáng yán běi dào zhū guó yǐ shǔ xiōng nú yǐ，
yú shì gōng jié nán dào，
yǔ shà méng pàn hàn，
cóng shàn shàn yǐ xī jiē jué bù tōng。
féng fèng shì yǔ qí fù yán chāng jì，
yǐ wéi bù jí jī zhī zé suō chē rì qiáng，
qí shì nán zhì，
yǐ wēi xī yù，
suì yǐ jié yù gào zhū guó wáng，
yīn fā qí bīng，
nán běi dào hé wàn wǔ qiān rén jìn jī suō chē，
gōng bá qí chéng。
suō chē wáng zì shā，
chuán qí shǒu yì cháng '
ān，
zhū guó xī píng，
wēi zhèn xī yù。
gōng yuán qián 64
nián xiōng nú qiǎn zuǒ yòu '
ào jiàn gè liù qiān qí，
yǔ zuǒ dàjiàng zài jī hàn zhī tián chē shī chéng zhě，
bù néng xià。
gōng yuán qián 63
nián hàn guāng lù dà fū yì qú '
ān guó zhào xiān líng zhū háo sān shí yú rén，
jiē zhǎn zhī，
fù zòng bīng jī xī qiāng，
zhǎn shǒu qiān yú jí。
gōng yuán qián 62
nián 8
yuè，
xiōng nú chányú jiāng shí wàn yú qí bàng sài liè，
zhì fú xī lú shān，
yù rù biān kòu。
wèi zhì，
huì qí mín tí chú qú táng wàng jiàng hàn yán zhuàng，
hàn yǐ wéi yán bīng lù xī lú hóu，
hàn tiān zǐ qiǎn hòu jiāng jūn yíng píng hóu zhào chōng guó jiàngbīng sì wàn yú qí tún yuán biān jiǔ jùn bèi lǔ。
9
yuè，
chányú bìng '
ǒu xuè，
yīn bù gǎn rù，
hái qù，
jí bà bīng。
gōng yuán qián 61
nián 4
yuè，
xī qiāng fǎn。
hàn tiān zǐ fā jīng zhào yǐn、
zuǒ féng yì、
yòu fú fēng、
zhōng dū guān tú chí xíng jí yìng mù cì fēi shè shì，
yǔ lín gū '
ér，
hú、
yuè qí，
sān hé jùn、
yǐng chuān jùn、
pèi jùn、
huái yáng jùn、
rǔ nán jùn cái guān，
jīn chéng jùn、
lǒng xī jùn、
tiān shuǐ jùn、
ān dìng jùn、
běi dì jùn、
shàng jùn qí shì，
qiāng qí yì jīn chéng jùn，
yǔ wǔ wēi jùn tài shǒu、
zhāng yè jùn tài shǒu、
jiǔ quán jùn tài shǒu gè tún qí jùn zhě，
hé liù wàn rén。
5
yuè，
hàn tiān zǐ qiǎn hòu jiāng jūn yíng píng hóu zhào chōng guó zhì jīn chéng jùn，
jī xī qiāng。
10
yuè，
hàn tiān zǐ bài jiǔ quán jùn tài shǒu xīn wǔ xián wéi pò qiāng jiāng jūn、
lè chéng hóu xǔ yán shòu wéi qiáng nǔ jiāng jūn yǔ zhōng láng jiāng zhào '
áng chū jī xī qiāng，
zhǎn shǒu sì qiān yú jí，
jiàng sì qiān yú。
11
yuè，
jiǔ quán jùn tài shǒu xīn wǔ xián，
lè chéng hóu xǔ yán shòu yǔ zhōng láng jiāng zhào '
áng jiàngbīng guī cháng '
ān。
gōng yuán qián 60
nián 6
yuè，
hòu jiāng jūn yíng píng hóu zhào chōng guó fán zhǎn shǒu qiāng lǔ qī qiān liù bǎi jí，
jiàng sān wàn yī qiān '
èr bǎi rén，
nǎi jiàngbīng guī cháng '
ān。
8
yuè，
qiāng lǔ zhǎn qí shǒu '
è dà háo yáng yù、
yóu fēi shǒu jiàng hàn。
9
yuè，
xiōng nú rì zhú wáng xiān xián dǎn yù jiàng hàn，
shǐ rén yǔ zhèng jí xiāng wén。
zhèng jí fā qiūcí zhū guó wǔ wàn rén yíng rì zhú wáng，
kǒu wàn '
èr qiān rén，
xiǎo wáng、
jiāng shí '
èr rén suì zhèng jí zhì hé qū，
pō yòu wáng zhě，
zhèng jí zhuī zhǎn zhī，
suì jiāng yì jīng shī。
zhèng jí piányí fā zhū guó bīng jī pò chē shī dōu zǐ chéng，
chē shī guó jìn guī hàn。
10
yuè，
xiōng nú chányú qiǎn dì yī qiú ruò wáng shèng zhī rù hàn xiàn jiàn，
hè zhèng yuè，
shǐ hé qīn。
gōng yuán qián 59
nián zhū yá jùn sān xiàn fǎn，
hàn tiān zǐ fā bīng jī dìng zhī。
gōng yuán qián 58
nián 6
yuè，
xiōng nú chányú qiǎn dì hū liú ruò wáng shèng zhī rù hàn cháo jiàn。
gōng yuán qián 56
nián 12
yuè，
xiōng nú hū sù lěi chányú wū lì wēn dūn shuài zhòng jiàng hàn。
gōng yuán qián 54
nián 2
yuè，
xiōng nú hūhányè chányú jī hóu shān xiàng hàn chēng chén，
qiǎn dì yòu gǔ dù wáng rù shì。
hàn tiān zǐ yǐ biān sài wú kòu，
jiǎn shù zú shí '
èr。
gōng yuán qián 53
nián 2
yuè，
xiōng nú hūhányè chányú jī hóu shān qiǎn zǐ yòu xián wáng zhū lóu qú táng rù shì yú hàn，
zhì zhī chányú hū tú wú sī yì qiǎn zǐ yòu dàjiàng jū yú lì shòu rù shì yú hàn。
12
yuè，
xiōng nú hūhányè chányú jī hóu shān qiǎn dì zuǒ xián wáng rù hàn cháo hè。
gōng yuán qián 52
nián 5
yuè，
zhū yá jùn jiǔ xiàn fǎn，
hàn tiān zǐ qiǎn hù jūn dū wèi zhāng lù jiàngbīng jī dìng zhī。
gōng yuán qián 51
nián 1
yuè，
xiōng nú hūhányè chányú jī hóu shān kuǎn wǔ yuán sài，
yuàn fèng guó zhēn cháo hàn。
2
yuè，
xiōng nú hūhányè chányú jī hóu shān rù hàn cháo jiàn tiān zǐ。
3
yuè，
xiōng nú hūhányè chányú jī hóu shān guī xiōng nú。
hàn tiān zǐ qiǎn cháng lè wèi wèi gāo chāng hóu dǒng zhōng、
chē qí dū wèi hán chāng、
qí dū wèi hǔjiàng wàn liù qiān qí sòng zhī。
xiōng nú zhì zhī chányú hū tú wú sī shuài zhòng yuǎn dùn xī fāng，
qiǎn shǐ fèng xiàn yú hàn。
12
yuè，
hàn gōng zhù liú jiě yōu zì wū sūn guó guī hàn。
gōng yuán qián 50
nián xiōng nú hūhányè chányú jī hóu shān、
xiōng nú zhì zhī chányú hū tú wú sī jù qiǎn shǐ rù hàn cháo xiàn。
gōng yuán qián 49
nián 2
yuè，
xiōng nú hūhányè chányú jī hóu shān rù cháng '
ān cháo jiàn hàn tiān zǐ。
3
yuè，
xiōng nú hūhányè chányú jī hóu shān guī xiōng nú。
shuāi bài zhī xiàng（
gōng yuán qián 48
nián－
gōng yuán 9
nián）
shuāi yú yuán chéng xuān dì yú 43
suì shí bìng sǐ，
tài zǐ hàn yuán dì jí wèi。
yuán dì yǐ hòu，
háo qiáng dà dì zhù jiān bìng zhī fēng shèng xíng，
zhōng yāng jí quán zhú jiàn xuē ruò，
shè huì wēi jī rì yì jiā shēn。
jiā shàng hàn chéng dì chén mí yú wēn róu xiāng。
wáng shì de quán lì yù lái yù dà，
zì wáng tài hòu de qīn qī wáng fèng yǐ lái，
quán yóu wáng shì zǐ zhí chū rèn dà sī mǎ dàjiàng jūn，
wáng shì zài cháo tíng de shì lì rì jiàn gǒng gù。
bài yú '
āi píng hàn chéng dì sǐ hòu，
chéng dì huáng hòu zhào fēi yàn lián tóng tài zǐ hé lì pái jǐ wáng shì。
tài zǐ jí wèi shì wéi hàn '
āi dì。
bǎ '
āi dì zǔ mǔ fù tài hòu jí shēng mǔ dīng tài hòu rù zhù gōng jìn。
dà sī mǎ wáng mǎng jiàn dà shì yǐ qù，
xiàng tài huáng tài hòu wáng shì jiàn yì zàn shí tuì ràng，
jiēguǒ wáng mǎng cí guān huí dào xīn yě xīn xiāng fēng guó。
hàn '
āi dì bù shì zhèng gāng，
ràng hàn cháo zhú jiàn shuāi ruò。
ér“
duàn xiù zhī pǐ”
diǎn gù zhōng de de chǒng nú dǒng xián，
èr shí '
èr suì shí bài wéi dà sī mǎ fǔ zhèng。
hàn '
āi dì sǐ hòu，
wáng shì quán lì zài qǐ，
cǐ shí，
wáng mǎng yǐ jūn zǐ zhī zī zhú jiàn gān yù cháo zhèng。
zuì hòu，
tā shā xiào píng，
fèi rú zǐ，
yú 9
nián 1
yuè 10
rì zhèng shì chēng dì，
gǎi hàn wéi xīn，
xī hàn wáng。
xī hàn zhèng qū yī jí zhèng qū：
jùn（
guó）
hàn chū nián yòu 60
duō gè jùn， 2
nián gòng 103
jùn、
guó。
zhǎngguān zuì chū chēng jùn shǒu，
jǐng dì shí gǎi chēng tài shǒu。
èr jí zhèng qū：
xiàn（
hóu guó、
yì、
dào）
yì shì huáng tài hòu、
gōng zhù suǒ fēng de shí yì；
dào shì shè zài shǎo shù mín zú dì qū de xiàn jí zhèng qū。
gōng yuán 2
nián，
gòng yòu xiàn、
hóu guó、
yì、
dào děng xiàn jí zhèng qū 1587
gè。
wàn hù yǐ shàng de xiàn chēng xiàn lìng，
wàn hù yǐ xià de xiàn chēng xiàn cháng。
xíng bù（
yòu chēng cì shǐ bù）：
zì yuán fēng wǔ nián（
gōng yuán qián 106
nián）
shǐ zài jùn zhī shàng yòu shè liǎo 13
xíng bù，
měi gè xíng bù guǎn xiá ruò gān jùn（
guó）。
dàn cǐ shí de xíng bù shì jiān chá qū，
hái bù shì zhēn zhèng yì yì shàng de xíng zhèng qū。
biān jìng mín zú xī hàn yīzhāo yòu yǐ xià biān jìng gè zú xiāng lín：
yuè rén xiōng nú qiāng xiān bēi wū huán cháo xiān xī nán gè zú xī yù zhū guó、
gè zú zài gè gè wài zú zhōng，
xī hàn zuì cháng jiē chù de nǎi xiōng nú，
zǎo zài gāng lì guó bù jiǔ，
hàn gāo zǔ liú bāng yǐ chū shǒu pài bīng gōng dǎ xiōng nú，
dàn shī bài wài hái zài“
bái dēng zhī wéi”
zhōng bèi kùn。
dào hàn wǔ dì shí céng sān cì zhēng fá xiōng nú，
yī dù bǎ xiōng nú qū chū mò běi，
dàn suí zhe zhēng fá jì xù，
xiōng nú wèn tí shǐ zhōng dū wèi néng chè dǐ jiě jué。
ér wéi liǎo duì fù xiōng nú，
hàn wǔ dì liǎng dù pài qiǎn zhāng qiān chū shǐ xī yù，
yù lián luò xī yù zhū guó jiā jī。
suī wèi néng dá dào mùdì，
dàn cǐ xíng què jiā shēn liǎo xī yù yǔ hàn cháo jiān de wǎng lái。
wén huà zhé xué chūn qiū zhàn guó shí dài yòu suǒ wèi“
rú mò dào fǎ”，
jí rú jiā、
mò jiā、
dào jiā hé fǎ jiā。
dàn zì xíng fǎ jiā zhī fǎ de qín cháo wáng guó hòu，
hàn cháo yòu jiàn qín wáng jīng yàn，
nǎi xiān yòng dào jiā zhī fǎ zhì guó，
shì wéi huáng lǎo zhī shù。
zhí dào hàn wǔ dì shí，
sī xiǎng shàng yǐ yòu dà gǎi biàn，
nà jiù shì“
bà chù bǎi jiā，
dú zūn rú shù”，
shì wéi rú xué shēn shēn yǐng xiǎng zhōng guó wén huà zhī shǐ。
shǐ xué shǐ jì：
yóu sī mǎ qiān suǒ zhù，
zài zhōng guó de lì shǐ xué hé wén xué zhōng zhàn yòu tè shū de dì wèi。
zōng jiào fó jiào dào jiào xué shù zhōu bì suàn jīng jiǔ zhāng suàn shù yǐ shàng liǎng gè shì zhōng guó zuì gǔ lǎo de shù xué zhù zuò。
lìng wài，
cóng xī hàn shí qī kāi shǐ zhōng guó yě yòu fēi cháng xiáng xì de tiān wén jì lù，
bāo kuò gōng rèn de rén lèi dì yī cì duì tài yáng hēi zǐ de jì lù，
cǐ wài zhēn jiǔ hé zào zhǐ shù kě néng shì zài xī hàn shí qī bèi fā míng de。
yì shù huì huà diāo kè yuèwǔ juédǐ jīng jì、
rén kǒu xī hàn shí qī niú gēng hé tiě qì de shǐ yòng yǐ jīng fēi cháng pǔ biàn。
tóng shí shǒu gōng yè yě huò dé liǎo jù dà de fā zhǎn。
yóu qí fǎng zhì yè hé cí qì zhì zuò fā dá。
xī hàn shì zhōng guó gǔ dài shāng yè fēi cháng fā dá de yī gè cháo dài，
guó jiā de wěn dìng hé jiāo tōng de fā zhǎn wéi shāng yè de fā zhǎn tí gōng liǎo liáng hǎo de huán jìng。
bù jǐn guó nèi mào yì，
ér qiě duì wài mào yì yě fēi cháng fā dá。
tōng guò sī chóu zhī lù xī hàn shèn zhì yǔ gǔ luó mǎ、
yìn dù děng guó jiā yòu jiànjiē de mào yì guān xì。
xī hàn wén huà duì dōng yà hé dōng nán yà guó jiā de yǐng xiǎng shēn kè，
yuè nán、
cháo xiān、
rì běn děng guó jiādōu jiē shòu xī hàn wén huà de yǐng xiǎng。
qín dài mò nián，
yóu yú cháng qī zhàn luàn，
rén kǒu xià jiàng。
dào hàn wǔ dì jí wèi shí，
xī hàn rén kǒu yǐ jīng shàng shēng dào 5000
duō wàn。
dàn shì dào wǔ dì mò nián，
yóu yú cháng qī de jūn shì xíng dòng，
rén kǒu jiàng dào wǔ dì chū nián de yī bàn。
wǔ dì zhī hòu，
jì rèn zhě xī qǔ liǎo jiào xùn，
cǎi qǔ liǎo xiāng dāng huǎn hé de zhèng cè。
zhì hàn píng dì shí，
rén kǒu yǐ jīng dá dào 5960
wàn。
gōng yuán 2
nián，
xī hàn rén kǒu tǒng jì：
hù 12233062，
kǒu 59594978，
kěn tián 8270536
qǐng，
wèi kěn tián '
èr qiān sì bǎi yú qǐng。
jūn zhù liè biǎo (
diǎn jī kàn dà tú )
zhù：
1.
sī mǎ qiān de《
shǐ jì》
zhōng chēng liú bāng miào hào wéi hàn gāo zǔ，
hòu shì duō yīn xún zhī。
shí jì miào hào wéi hàn tài zǔ。
2.
hàn cháo（
bāo kuò dōng hàn）
chú hàn gāo dì hé hàn guāng wǔ dì wài，
suǒ yòu huáng dì de shì hào qián dōuyòu yī gè“
xiào”
zì，
yì yù qiáng diào xiào zhì tiān xià，
rú liú héng de shì hào hàn wén dì yě kě zuò xiào wén huáng dì huò xiào wén dì。
3.
hàn wén dì zhī qián shì hàn gāo hòu zhǎng quán，
qī jiān yòu liǎng wèi kuǐ léi shǎo dì liú gōng hé liú hóng。
shí zhì shàng hàn wén dì zhǐ shì zhèng shì jì rèn de hàn cháo huáng dì。
4.
tóng shàng。
5.
hàn xuān dì zhī qián shì hàn fèi dì chāng yì '
āi wáng liú hè。
liú hè jí wèi jǐn 27
rì jiù bèi huò guāng fèi chù。
6.
liú yīng wéi huáng tài zǐ，
hào rú zǐ。
wáng mǎng shè zhèng，
chēng shè huáng dì。
xī hàn shì xì biǎo（
hán gēngshǐ、
dōng hàn）
hàn gāo zǔ liú bāng de fù qīn liú tài gōng，
yòu '
ér zǐ sì rén。
？
liú xìn，
hàn qī nián shí yuè（
qián 196
nián）
lì wéi gēng jié hóu。
liú xǐ，
dài wáng liú bāng，
tài zǔ gāo huáng dì liú jiāo，
hàn liù nián zhēngyuè bǐng wǔ（
qián 201
nián）
lì wéi chǔ wáng，
zài wèi '
èr shí sān nián hòu（
qián 178
nián）
sǐ，
shì hào“
yuán”。
liú bì fēi，
sǐ yú qián 178
nián yǐ qián。
liú yǐng kè，
yuán běn wéi shàng pī hóu，
xiào wén dì '
èr nián（
qián 178
nián）
jì chéng chǔ wáng，
zài wèi sì nián hòu（
qián 174
nián）
sǐ。
liú wù，
xiào wén dì liù nián（
qián 174
nián）
jì chéng chǔ wáng，
zài wèi '
èr shí yī nián hòu（
qián 154
nián）
jiā rù qī guó zhī luàn，
sǐ。
liú lǐ，
yuán běn wéi píng lù hóu，
xiào jǐng dì sì nián（
qián 153
nián）
jì chéng chǔ wáng，
sān nián hòu（
qián 150
nián）
sǐ，
shì hào“
wén”。
liú dào，
xiào jǐng dì qī nián（
qián 149
nián）
jì chéng chǔ wáng，
èr shí '
èr nián hòu（
yuán shuò yuán nián，
qián 128
nián）
sǐ，
shì hào“
ān”。
liú zhù，
yuán shuò yuán nián（
qián 128
nián）
jì chéng chǔ wáng，
shí '
èr nián hòu（
yuán dǐng yuán nián，
qián 116
nián）
sǐ，
shì hào“
xiāng”。
liú chún，
yuán dǐng yuán nián（
qián 116
nián）
jì chéng chǔ wáng，
shí liù nián hòu（
tiān hàn yuán nián，
qián 100
nián）
sǐ，
shì hào“
jié”。
liú yán shòu，
tiān hàn yuán nián（
qián 100
nián）
jì chéng chǔ wáng，
sān shí '
èr nián hòu（
dì jié yuán nián，
qián 69
nián）
sǐ，
shì hào“
jié”。
liú fù，
xiū hóu，
hòu lái gǎi fēng hóng hóu，
sǐ，
yòu zǐ sì rén，
zhì liú fù de zēngsūn yī dài wú zǐ '
ér jué。
liú bì qiáng，
zì shǎo qīng，
céng wéi zōng zhèng，
guāng lù dà fū，
shǒu cháng lè wèi wèi，
bā shí suì sǐ。
liú dé，
zì lù shū，
céng wéi zōng zhèng chéng，
zhāo dì shí céng wéi chéngxiàng fǔ dài zhào，
hòu lái céng wéi dà hóng lú chéng，
tài zhōng dà fū，
zōng zhèng，
qīng zhōu cì shǐ；
yōng lì hàn xuān dì yòu gōng，
lì wéi guān nèi hóu；
hòu wéi yáng chéng hóu。
liú '
ān mín，
céng wéi láng zhōng yòu cáo liú xiàng，
yòu zǐ sān rén，
qī shí '
èr suì sǐ。
liú xiàng zhǎngzǐ liú jí，
céng wéi jùn shǒu。
liú xiàng zhōng zǐ liú cì。
liú xiàng yòu zǐ liú xīn。
liú suì，
shěn yóu hóu。
liú yì，
wǎn qú hóu。
liú diào，
jí lè hóu。
zōng shì ─ ┬ → ：
│ ：
└→
liú jiǎ（
jīng wáng）
：
：
├→
tài gōng（
tài shàng huáng）
： │
： ├→
liú bó ： │ │
： │ └→
liú xìn（
gēng jié hóu）
： │
： ├→
liú zhòng（
dài wáng）
： │ │
： │ └→
liú bì（
wú wáng）
： │
： ├→
liú bāng（
tài zǔ gāo huáng dì）
： │
： └→
liú jiāo（
wén xìn jūn、
chǔ yuán wáng）
：
：
└→
：
└
… liú zé（
gāo hòu qī nián，
yíng líng hóu liú zé wéi láng xié wáng）
│
└→
liú jiā │
└→
liú dìng guó chǔ yuán wáng xì liú jiāo（
wén xìn jūn、
chǔ yuán wáng）
│
├→
liú yǐng kè（
shàng pī hóu、
yí wáng）
│ │
│ └→
liú wù │
├→
liú bì fēi │
├→
liú shēng │
├→
liú lǐ（
píng lù hóu、
chǔ wáng、
wén wáng）
│ │
│ └→
liú dào（
ān wáng）
│ │
│ └→
liú zhù（
xiāng wáng）
│ │
│ └→
liú chún（
jié wáng）
│ │
│ └→
liú yán shòu │
├→
liú fù（
xiū hóu）
│ │
│ ├→
liú bì qiáng │ │ │
│ │ └→
liú dé（
guān nèi hóu，
yáng chéng hóu，
miù hóu）
│ │ │
│ │ ├→
liú '
ān mín │ │ └→
liú xiàng │ │ │
│ │ ├→
liú jí │ │ ├→
liú cì │ │ └→
liú xīn │ │
│ │ ：
│ │ ：
│ │ └→
liú qìng jì │ │ │
│ │ └→
liú cén │ │
│ ├→
liú │ ├→
liú │ └→
liú │
├→
liú suì（
shěn yóu hóu）
│
├→
liú yì（
wǎn qú hóu）
│
└→
liú diào（
jí lè hóu）
gāo zǔ xì liú bāng（
tài zǔ gāo huáng dì）
│
├→
liú féi（
qí dào huì wáng）
│ │
│ ├→
liú xiāng（
qí '
āi wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú zé（
wén wáng）
│ │
│ ├→
liú zhāng（
zhū xū hóu、
chéng yáng jǐng wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú xǐ（
gòng wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú yán（
qǐng wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú yì（
jìng wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú wǔ（
huì wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú shùn（
huāng wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú huī（
dài wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú jǐng（
xiào wáng）
│ │ │
│ │ ├→
liú lǐ（
chéng yáng wáng）
│ │ └→
liú yún（
āi wáng）
│ │
│ ├→
liú xīng jū（
dōng móu hóu、
jì běi wáng）
│ ├→
liú jiāng lǘ（
yáng xū hóu、
qí wáng、
qí xiào wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú shòu（
yì wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú cì chāng（
lì wáng）
│ │
│ ├→
liú zhì（
ān dū hóu、
jì běi wáng、
yì wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú jiàn（
jìng wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú yí（
qǐng wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú zhōng gǔ（
sī wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú shàng（
kǎo wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú héng（
xiào wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú jiāo（
huái wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú yǒng │ │
│ ├→
liú bì guāng（
lè hóu、
Jǐnán wáng）
│ ├→
liú xián（
wǔ chéng hóu、
zī chuān wáng）
│ ├→
liú '
áng（
píng chāng hóu、
jiāo xī wáng）
│ └→
liú xióng qú（
bái shí hóu、
jiāo dōng wáng）
│
├→
liú yíng（
xiào huì huáng dì）
├→
liú huán（
xiào wén huáng dì）
├→
liú rú yì（
zhào yǐn wáng）
├→
liú cháng（
huái nán lì wáng）
│ │
│ ├→
liú '
ān（
fù líng hóu、
huái nán wáng）
│ ├→
liú bó（
ān yáng hóu、
héng shān wáng、
jì běi zhēn wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú hú（
shì wáng）
│ │ │
│ │ └→
liú kuān │ │
│ ├→
liú cì（
yáng zhōu hóu、
lú jiāng wáng、
héng shān wáng）
│ └→
liú liáng（
dōng chéng hóu）
│
├→
liú yǒu（
huái yáng wáng、
zhào yōu wáng）
│ │
│ ├→
liú suì（
zhào wáng）
│ └→
liú bì qiáng（
hé jiān wén wáng）
│ │
│ └→
liú fú（
āi wáng）
│
├→
liú huī（
liáng wáng、
zhào gòng wáng）
└→
liú jiàn（
yàn líng wáng）
huì dì xì liú yíng（
xiào huì huáng dì）
│
├→
liú gōng（
tài zǐ shǎo dì）
├→
liú qiáng（
huái yáng wáng）
├→
liú bù yí（
héng shān wáng）
├→
liú hóng（
xiāng chéng hóu、
héng shān wáng shǎo dì）
├→
liú cháo（
zhǐ hóu）
└→
liú wǔ（
hú guān hóu）
China's first imperial dynasty was the Qin Dynasty (221–206 BCE). The Qin had unified the Chinese Warring States by conquest, but their empire became unstable after the death of the first emperor Qin Shi Huangdi. Within four years, the dynasty's authority had collapsed in the face of rebellion. Two former rebel leaders, Xiang Yu (d. 202 BCE) of Chu and Liu Bang (d. 195 BCE) of Han, engaged in a war to decide who would become hegemon of China, which had fissured into 18 kingdoms, each claiming allegiance to either Xiang Yu or Liu Bang. Although Xiang Yu proved to be a capable commander, Liu Bang defeated him at the Battle of Gaixia, in modern-day Anhui. Liu Bang assumed the title "emperor" (huangdi) at the urging of his followers and is known posthumously as Emperor Gaozu (r. 202–195 BCE). Chang'an was chosen as the new capital of the reunified empire under Han.
At the beginning of the Western Han Dynasty, thirteen centrally controlled commanderies—including the capital region—existed in the western third of the empire, while the eastern two-thirds was divided into ten semi-autonomous kingdoms. To placate his prominent commanders from the war with Chu, Emperor Gaozu enfeoffed some of them as kings. By 157 BCE, the Han court had replaced all of these kings with royal Liu family members, since the loyalty of non-relatives to the throne was questioned. After several insurrections by Han kings—the largest being the Rebellion of the Seven States in 154 BCE—the imperial court enacted a series of reforms beginning in 145 BCE, limiting the size and power of these kingdoms and dividing them into smaller ones or new commanderies. Kings were no longer able to appoint their own staff; this duty was assumed by the imperial court. Kings became nominal heads of their fiefs and collected a portion of tax revenues as their personal incomes. The kingdoms were never entirely abolished and existed throughout the remainder of Western and Eastern Han.
To the north of China proper, the nomadic Xiongnu chieftain Modu Chanyu (r. 209–174 BCE) conquered various tribes inhabiting the eastern portion of the Eurasian Steppe. By the end of his reign, he controlled Manchuria, Mongolia, and the Tarim Basin, subjugating over twenty states east of Samarkand. Emperor Gaozu was troubled about the abundant Han-manufactured iron weapons traded to the Xiongnu along the northern borders, and he established a trade embargo against the group. Although the embargo was in place, the Xiongnu found traders willing to supply their needs. In response, Emperor Wu ordered the execution of 500 merchants who continued to trade contraband items with the Xiongnu in 121 BCE. Chinese forces also mounted surprise attacks against Xiongnu who traded at the border markets. In retaliation, the Xiongnu invaded what is now Shanxi province, where they defeated the Han forces at Baideng in 200 BCE. After negotiations, the heqin agreement in 198 BCE nominally held the leaders of the Xiongnu and the Han as equal partners in a royal marriage alliance, but the Han were forced to send large amounts of tribute items such as silk clothes, food, and wine to the Xiongnu.
Despite the tribute and a negotiation between Laoshang Chanyu (r. 174–160 BCE) and Emperor Wen (r. 180–157 BCE) to reopen border markets, many of the Chanyu's Xiongnu subordinates chose not to obey the treaty and periodically raided Han territories south of the Great Wall for additional goods. In a court conference assembled by Emperor Wu (r. 141–87 BCE) in 135 BCE, the majority consensus of the ministers was to retain the heqin agreement. Emperor Wu accepted this, despite continuing Xiongnu raids. However, a court conference the following year convinced the majority that a limited engagement at Mayi involving the assassination of the Chanyu would throw the Xiongnu realm into chaos and benefit the Han. When this plot failed in 133 BCE, Emperor Wu launched a series of massive military invasions into Xiongnu territory. Chinese armies captured one stronghold after another and established agricultural colonies to strengthen their hold. The assault culminated in 119 BCE at the Battle of Mobei, where the Han commanders Huo Qubing (d. 117 BCE) and Wei Qing (d. 106 BCE) forced the Xiongnu court to flee north of the Gobi Desert.
After Wu's reign, Han forces continued to prevail against the Xiongnu. The Xiongnu leader Huhanye Chanyu (呼韓邪) (r. 58–31 BCE) finally submitted to Han as a tributary vassal in 51 BCE. His rival claimant to the throne, Zhizhi Chanyu (r. 56–36 BCE), was killed by Chen Tang and Gan Yanshou (甘延壽/甘延寿) at the Battle of Zhizhi, in modern Taraz, Kazakhstan.
In 121 BCE, Han forces expelled the Xiongnu from a vast territory spanning the Hexi Corridor to Lop Nur. They repelled a joint Xiongnu-Qiang invasion of this northwestern territory in 111 BCE. In that year, the Han court established four new frontier commanderies in this region: Jiuquan, Zhangyi, Dunhuang, and Wuwei. The majority of people on the frontier were soldiers. On occasion, the court forcibly moved peasant farmers to new frontier settlements, along with government-owned slaves and convicts who performed hard labor. The court also encouraged commoners, such as farmers, merchants, landowners, and hired laborers, to voluntarily migrate to the frontier.
Even before Han's expansion into Central Asia, diplomat Zhang Qian's travels from 139 to 125 BCE had established Chinese contacts with many surrounding civilizations. Zhang encountered Dayuan (Fergana), Kangju (Sogdiana), and Daxia (Bactria, formerly the Greco-Bactrian Kingdom); he also gathered information on Shendu (Indus River valley of North India) and Anxi (the Parthian Empire). All of these countries eventually received Han embassies. These connections marked the beginning of the Silk Road trade network that extended to the Roman Empire, bringing Han items like silk to Rome and Roman goods such as glasswares to China. From roughly 115 to 60 BCE, Han forces fought the Xiongnu over control of the oasis city-states in the Tarim Basin. Han was eventually victorious and established the Protectorate of the Western Regions in 60 BCE, which dealt with the region's defense and foreign affairs. The naval conquest of Nanyue in 111 BCE expanded the Han realm into what are now modern Guangdong, Guangxi, and northern Vietnam. Yunnan was brought into the Han realm with the conquest of the Dian Kingdom in 109 BCE, followed by parts of the Korean Peninsula with the colonial establishments of Xuantu Commandery and Lelang Commandery in 108 BCE. In China's first known nationwide census taken in 2 CE, the population was registered as having 57,671,400 individuals in 12,366,470 households.
To pay for his military campaigns and colonial expansion, Emperor Wu nationalized several private industries. He created central government monopolies administered largely by former merchants. These monopolies included salt, iron, and liquor production, as well as bronze-coin currency. The liquor monopoly lasted only from 98 to 81 BCE, and the salt and iron monopolies were eventually abolished in early Eastern Han. The issuing of coinage remained a central government monopoly throughout the rest of the Han Dynasty. The government monopolies were eventually repealed when a political faction known as the Reformists gained greater influence in the court. The Reformists opposed the Modernist faction that had dominated court politics in Emperor Wu's reign and during the subsequent regency of Huo Guang (d. 68 BCE). The Modernists argued for an aggressive and expansionary foreign policy supported by revenues from heavy government intervention in the private economy. The Reformists, however, overturned these policies, favoring a cautious, non-expansionary approach to foreign policy, frugal budget reform, and lower tax rates imposed on private entrepreneurs.
