nán běi cháo mò nián， zhōng guó jīng lì liǎo cháng qī de nán běi fēn liè hòu， rén mín pǔ biàn kě wàng tǒng yī。 dàn běi zhōu hé nán chén de huáng dì dōuméi yòu tǒng yī nán běi de néng lì； dào liǎo yáng jiān duó qǔ liǎo běi zhōu de zhèng quán、 jiàn lì suí cháo yǐ hòu， zhè yī rèn wù cái yóu suí wén dì yáng jiān yú yǐ wán chéng。 yáng jiān chū shēn běi zhōu guì zú， zhōu xuān dì shí bài shàng zhù guó、 dà sī mǎ。 hòu lái zhōu jìng dì nián yòu jí wèi， jiān wéi dà chéngxiàng， zǒng lǎn jūn zhèng dà quán， zài píng dìng liǎo hé nán、 hú běi、 sì chuān de gē jù shì lì hòu， yòu jiǎn chú liǎo yǔ wén shì zhū wáng shì， yú dà dìng yuán nián (581) dài zhōu chēng dì， jiàn guó hào suí， shì wéi suí wén dì。 jiē zhe， tā kāi shǐ liǎo tǒng yī de jūn shì bù shǔ， xiān yǔ tū jué hé qīn， shǐ dōng tū jué lái guī， jiě chú liǎo hòu gù zhī yōu， rán hòu biàn 'ān pái nán xià fá chén。 wén dì yǐ jìn wáng yáng guǎng wéi xíng jūn yuán shuài， zài 'ān huī qián xiàn jí jié bīng lì， zhǔn bèi dù jiāng。 kāi huáng jiǔ nián (589) zhēngyuè， xiān fēng hán qín hǔ、 hè ruò bì fēn bié cóng cǎi shí、 guǎng líng dù jiāng， zhí qǔ jiàn kāng， chén jūn bēng kuì， chén hòu zhù tóu jiàng。 nán fāng gè dì fēn fēn guī fù， wén dì chū bīng hòu bù dào sì gè yuè， biàn shí xiàn liǎo nán běi tǒng yī。
suí wén dì shí xíng liǎo yī xì liè fā zhǎn jīng jì、 huī fù shēng chǎn、 gǒng gù tǒng yī chéng guǒ de cuò shī。 tā jiā qiáng zhōng yāng xíng zhèng jī gòu de lǐng dǎo， shè lì sān shěng liù bù； yòu gǎi dì fāng zhōu jùn xiàn sān jí zhì wéi jùn xiàn 'èr jí zhì； gǎi gé fǔ bīng zhì； zhòng bān jūn tián lìng； zhì dìng xīn xíng lǜ； xīn zhù wǔ zhū qián； tǒng yī dù liàng héng děng。 tā shǐ yòng dé lì de dà chén gāo yíng、 yáng sù、 niú hóng、 sū wēi děng， jiān chí yǐ nóng wéi běn， xīng xiū shuǐ lì， shǐ shǒu gōng yè hé shāng yè dé dào huī fù fā zhǎn。 wén dì yòu kāi tōng guǎng tōng qú， yǐ biàn cáo yùn jiāo tōng， zài cháng 'ān jiàn dà xīng chéng， bìng wán shàn kē jǔ zhì， tōng guò kǎo shì xuǎn bá rén cái。 rén shòu nián jiān， quán guó hù kǒu zēng dào qī bǎi wàn hù， cāng lǐn chōng shí， shè huì 'ān dìng， chū xiàn xīn xīn xiàng róng de jǐng xiàng。
kāi huáng 'èr shí nián， wén dì fèi tài zǐ yáng yǒng， lìng lì cì zǐ yáng guǎng。 yáng guǎng sù yǔ yǔ wén shù、 yáng sù gòu jié， jiàn lì dǎng yǔ， yīn móu duó wèi。 rén shòu sì nián， yáng guǎng shì fù shā xiōng， jí huáng dì wèi， shì wéi suí yáng dì。 yáng dì dé zhì hòu jiāo zì wú jì， làn yòng rén lì cái lì， huī huò wú dù。 tā dà guī mó zhǐ fā mín gōng， xiū jiàn nán běi dà yùn hé jí cháng chéng； dà guī mó xīng jiàn dōng dū， qióng jí huá lì， yī nián jiān měi yuè yì shǐ mín gōng dá 'èr bǎi wàn rén； yòu dà guī mó zhǐ diào jūn duì， sān cì chū zhēng gāolí， dàn jūn gào shī lì； xún yóu quán guó， sān xià jiāng dū。 lián nián zhēng zhàn yǔ yáng dì bào zhèng zhì shǐ suí cháo de guó lì dà dà xuē ruò， rén mín kǔ bù kān yán。 nóng cūn zhōng táo bì jūn yì hé láo yì de rén yuè lái yuè duō， liú mín biàn dì。
dà yè qī nián， zài shān dōng shǒu xiān bào fā liǎo wáng bó lǐng dǎo de nóng mín qǐ yì， jiē zhe gè dì nóng mín qǐ yì jūn fēng qǐ yún yǒng， guì zú chū shēn de yáng xuán gǎn yě qǐ bīng fǎn suí， tǒng zhì jiē jí nèi bù chū xiàn dà fēn liè。 qǐ yì jūn zài yǔ suí jūn bù duàn de zhàn dǒu zhōng， fēn bìng lí hé， xíng chéng liǎo sān zhī jiào qiáng dà de lì liàng， jí zài zhōng bù lǐ mì lǐng dǎo de wǎ gǎng jūn， běi bù dòu jiàn dé lǐng dǎo de xià jūn hé nán bù dù fú wēi lǐng dǎo de wú jūn。 dà yè shí sān nián， wǎ gǎng jūn jìn bī dōng dū。 zhè shí yáng dì yǐ nán xià jiāng dū， yǐ yuè wáng dòng liú shǒu dōng dū。 shān xī tài yuán liú shǒu lǐ yuān chéng jī jǔ bīng jìn rù cháng 'ān， lì dài wáng yòu wéi dì， zì wéi dà chéngxiàng。 dà yè shí sì nián sān yuè， yǔ wén huà jí zài jiāng dū fā dòng bīng biàn， yì shā yáng dì。 lǐ yuān wén xùn， dāng jí zài cháng 'ān zì lì wéi dì， jiàn lì táng cháo。 zhè shí gè dì háo qiáng yě fēn fēn dú lì， xíng chéng qún xióng bìng qǐ de jú miàn。 cǐ hòu sān sì nián jiān， nóng mín qǐ yì jūn hé dì fāng gē jù wǔ zhuāng dū fēn fēn bèi táng cháo xiāo miè， táng cháo jì chéng suí cháo， tǒng yī liǎo zhōng guó。
[ suí yǔ chū táng shī gē ]
zì běi cháo yǐ lái， nán fāng de wén xué fēng qì jiù shēn shēn dì yǐng xiǎng liǎo běi fāng de chuàng zuò。 suǒ yǐ， suí táng de tǒng yī， zhèng
zhì hé jūn shì lì liàng suī qǐ zì běi fāng， dàn zì suí chū dào táng ruì zōng jǐng yún zhōng yuē yī bǎi sān shí nián， nán cháo shī fēng jì xù zhàn jù
zhe zhù dǎo dì wèi。 zài táng chū xiāng dāng cháng yī duàn shí qī lǐ， shī gē méi yòu míng xiǎn de jìn bù， fēi dàn nán cháo shī gē gù yòu de yī
xiē bì bìng méi yòu dé dào jiū zhèng， ér qiě， yóu yú shī gē chuàng zuò de zhōng xīn jīhū wán quán zài gōng tíng， qí nèi róng yòu dà dǐ shì gē
gōng sòng dé huò yǐ wén cí wéi yú lè de， zì yóu shū qíng de yì wèi yóu qí xiǎn dé dàn bó。 bù guò， zài shī gē de biǎo xiàn xíng shì fāng
miàn， táng chū gōng tíng shī rén men jí qǔ hé zǒng jié liǎo qián dài de jīng yàn， bìng qiě yòu suǒ fā míng、 yòu suǒ fā zhǎn， shǐ zhī rì zhēn fēng
fù hé wán shàn， zhè duì táng shī zǒu xiàng chéng shú hái shì yòu zhòng yào yì yì de。 ér suí zhe shí dài de fā zhǎn， yī dài xīn de shī rén duì
yǐ jīng biàn dé chén fǔ、 quē fá shēng qì de shī gē fēng qì rì yì gǎn dào bù mǎn， fā chū qiáng liè de yào qiú biàn gé de hū shēng。 shī gē
chuàng zuò yě suí zhī zhú bù bǎi tuō gōng tíng fān lí， zhōng kāi yī dài xīn fēng， cù jìn liǎo táng shī gāo cháo de dào lái。
suí cháo lì guó duǎn zàn， èr shì 'ér wáng， qián hòu bù mǎn sì shí nián， zài wén huà fāng miàn méi yòu tài duō de jiàn shù。 dàn yóu běi
cháo rù suí de sān wèi shī rén héng héng lú sī dào（ 535 héng 586）、 yáng sù（ 544 héng 606）、 xuē dào héng（ 540 héng 609）
， réng jiù liú xià yī xiē pō yòu tè sè de shī zuò。
( yáng sù shēng zú nián jù《 kǎo gǔ yǔ wén wù》 1991 nián 2 qī kān tóng guān chū tǔ《 yáng sù mù zhì》。 )
guàn chuān liǎo yī zhǒng shēn chén bēi liáng de qíng sī。
běi fāng shī rén de chuàng zuò yī xiàng yǐ nán fāng shī gē wéi diǎn zé， dàn yáng sù de qíng kuàng zé shāo wéi tè bié。 tā běn shēn shì yī gè
háo jié shì de rén wù， xīn xióng zhì dà， bù kě yī shì。 tā de shī jīn cún duō wéi wǔ yán， fēng gé “ xióng shēn yǎ jiàn ”（ qīng liú
xī zài《 yì gài》）。 shī zhōng suī yì yòu xiē xì qiǎo de wén bǐ， rú“ lán tíng dòng yōu qì， zhú shì shēng xū bái。 luò huā rù hù
fēi， xì cǎo dāng jiē jī”（《 shān zhāi dú zuò zèng xuē nèi shǐ》）
zhī lèi， wéi nán cháo shī zhōng suǒ cháng jiàn， dàn guò yú yàn lì de cí huì， què shì hěn shǎo yòng de。 ér qiě cóng měi shǒu shī de zǒng
tǐ qì xiàng lái kàn， wú lùn shì xiě biān sài tí cái， hái shì xiàng zhì yǒu xù jiù shù huái， dū jì yù liǎo yī zhǒng rén shēng de bēi gǎn， shī
jìng cāng liáng lǎo chéng。 qián zhě rú《 chū sài 'èr shǒu》 qí 'èr：“ hàn lǔ wèi hé qīn， yōu guó bù yōu shēn。
wò shǒu hé liáng shàng， qióng yá běi hǎi bīn。 jù 'ān dú huái gǔ， kāng kǎi gǎn liáng chén。 ……
yàn fēi nán rù hàn， shuǐ liú xī yān qín。 fēng shuāng jiǔ xíng yì， hé shuò bèi jiān xīn。 bó mù biān shēng qǐ， kōng fēi hú qí chén。”
hòu zhě rú《 zèng xuē bō zhōu shī》 shí sì zhāng， gǎn kǎi liáng shēn， jǔ fán shí shì zhī biàn qiān， gù rén zhī yuǎn zhé， quán shēn yuǎn huò zhī
yì niàn， kè gǔ míng xīn zhī sī niàn， jìn shōu bǐ dǐ。 rú qí shí sì：“ xián bēi xiàng nán pǔ， hán yè 'àn shěn shěn。 fēng qǐ dòng tíng
xiǎn， yān shēng yún mèng shēn。 dú fēi shí mù lǚ， guǎ hé zhà gū yīn。
mù luò bēi shí mù， shí mù gǎn lí xīn。 lí xīn duō kǔ diào， jù jiǎ yōng mén qín。” shī zhōng lú sī dào、 xuē dào héng de shī
zé dà duō piān xiàng qí liáng fēng gé。 rú lú sī dào de《 cǎi lián qū》 zhōng“ pèi dòng qún fēng rù， zhuāng xiāo fěn hàn zī”，《 hòu yuán
yàn》 zhōng“ mèi yǎn lín gē shàn， jiāo xiāng chū wǔ yī” yī lèi shī jù， xiǎn dé gōng tǐ qì xī shèn nóng。 xuē dào héng de shī yì duō yǐ
fù lì jīng qiǎo jiàn cháng。 tā de míng zuò《 xī xī yán》， shì xiě chuán tǒng de guī yuàn tí cái， bìng wú duō shǎo xīn yì， bù guò shū qíng
de wěi wǎn xì zhì， kě yǐ shuō jiào hǎo dì fā huī liǎo nán cháo shī gē de cháng chù。 rú“ fēi hún tóng yè què， juàn qǐn yì chén jī。 àn
yǒu xuán zhū wǎng， kōng liáng luò yàn ní”， yǐ nǚ zǐ dú jū de qī liáng lěng luò， chèn tuō qí 'āi kǔ de xīn qíng， yī xiàng wéi rén men suǒ
chēng dào。
dàn zuò wéi běi fāng de shī rén， tā men de shī zài yǐ nán cháo shī fēng wéi zhù dǎo de tóng shí， duō shǎo yě tǐ xiàn liǎo běi fāng wén rén
zhòng“ qì zhì” de tè sè。 xuē dào héng zài xíng yì tú zhōng xiě de yī xiē yǒng huái shī， pō wéi kāng kǎi yòu lì， rú《 dù běi hé》：
“ sài yún lín yuǎn jiàn， hú fēng rù zhèn lóu。 jiàn bá jiāo jiāng chū， cān jīng yuán yù fú。 yàn shū zhōng lì xiào， yàn xiāng guǒ fēng hóu。 wù
hèn guān hé yuǎn， qiě kuān biān dì chóu。” ér lú sī dào de《 cóng jūn xíng》， gèng wéi rén chēng dào：
shuò fāng fēng huǒ zhào gān quán， cháng 'ān fēi jiāng chū qí lián。 xī qú yù jiàn liáng jiā zǐ， bái mǎ jīn jī shǐ shàonián。 píng míng yǎn yuè
tún yòu dì， bó mù yú lì zhú zuǒ xián。 gǔ zhōng shí hǔ jīng xián jiàn， shān shàng jīn rén céng jì tiān。 tiān yá yī qù wú qióng yǐ， jì mén
tiáo dì sān qiān lǐ。 cháo jiàn mǎ lǐng huáng shā hé， xī wàng lóng chéng zhèn yún qǐ。 tíng zhōng qí shù yǐ kān pān， sài wài zhēng rén shū wèi hái。
bái xuě chū xià tiān shān wài， fú yún zhí shàng wǔ yuán jiān。 guān shān wàn lǐ bù kě yuè， shuí néng zuò duì fāng fěi yuè。 liú shuǐ běn zì duàn rén
cháng， jiān bīng jiù lái shāng mǎ gǔ。 biān tíng jié wù yǔ huá yì， dōng xiàn qiū shuāng chūn bù xiē。 cháng fēng xiāo xiāo dù shuǐ lái， guī yàn lián lián
yìng tiān méi。 cóng jūn xíng， jūn xíng wàn lǐ chū lóng tíng。 chányú wèi qiáo jīn yǐ bài， jiāng jūn hé chù mì gōng míng？
yǐ qī yán gē xíng tǐ xiě biān sài fēng guāng、 jūn lǚ shēng huó， bìng jié hé yǐ guī fù yuàn sī， běn lái shì liáng、 chén shī zhōng yǐ jīng
hěn liú xíng de。 dàn dà duō sè cǎi guò yú yàn lì， qíng diào piān yú dī chén。 ér lú sī dào zhè shǒu shī zài shí kōng de téng nuó dié huàn zhōng
zhǎn shì liǎo huī hóng liáo kuò de jìng jiè， ér jù shì de líng huó duō biàn， xū cí de chéng jiē hé yùn jiǎo de liú zhuǎn， yòu wéi shī tán tí gōng
liǎo chōng pèi de qì shì hé huó pō lǎng shuǎng de jié zòu， kān chēng chū táng qī yán gē xíng de xiān hé。 chéng rú míng rén hú yìng lín suǒ shuō：
“ yīn xiǎng gé diào， xián zì tíng yún；
tǐ qì fēng shén， yóu wéi huàn fā。”（《 shī sǒu》）
suí dài lìng yī qún zuò zhě， zhù yào shì wéi rào zài suí yáng dì yáng guǎng zhōu wéi de gōng tíng wén rén。 yáng guǎng wéi jìn wáng shí， biàn xǐ
ài zhāo yǐn cái xué zhī shì， jí wèi zhī hòu， zhè xiē rén yě dà duō chéng wéi gōng zhōng de wén xué zhī chén。 qí zhōng zhù yào rén wù， rú liǔ
xiáng、 wáng shèn、 wáng zhòu、 zhū gé yíng、 yú shì jī、 xú yí děng， dōushì cóng liáng、 chén rù suí de。
tā men běn lái jiù shú 'ān qǐ lì wén fēng， zuò wéi wén xué shì chén， zuò pǐn dà duō shì“ yìng zhì”、“ fènghè” yī lèi，
qí cái néng zhǐ néng shì yòng zài chī zhāng huì jù shàng， zhè jiù gèng yǐn shēn liǎo nán cháo wén xué wéi wén zào qíng de yī miàn。 cóng《 mù qiū wàng yuè
shì xué shì gè shì chóu yìng jiào》 zhè yī lèi tí mù， bù nán kàn chū qí wú bìng shēn yín de qīng xiàng。 bǐ jiào qǐ lái， dǎo shì yáng guǎng běn
rén de mǒu xiē shī piān hái yòu xiē kě guān zhī chù。 rú yī shǒu shī tí de xiǎo shī：
hán yā fēi shǔdiǎn， liú shuǐ rào gū cūn。 xié yáng yù luò chù， yī wàng 'àn xiāo hún。
yì xiàng de pèi zhì xiāng dāng qiǎo miào， huà miàn jiǎn dān 'ér fù yòu qíng wèi。
zhè shí zài gōng tíng juàn zǐ zhī wài， yě céng chū xiàn guò yī xiē fēng gé bù tóng de shī rén， rú sūn wàn shòu děng。 sūn shì yú pèi zhì
jiāng nán shí， zuò《 yuǎn shù jiāng nán jì jīng yì hǎo yǒu》， cháng dá sì shí 'èr yùn， shèng chuán yī shí， shī suí yì shū xiě， bù shì fú
huá， ér qíng yì zhēn qiē。 yòu《 dōng guī zài lù shuài 'ěr chéng yǒng》 yī piān， zé yǐ hán shì de shī zhì bù píng wéi tí zhǐ：
xué huàn liǎng wú chéng， guī xīn zì bù píng。 gù xiāng shàng qiān lǐ， shān qiū yuán yè míng。 rén chóu cǎn yún sè， kè yì guàn fēng shēng。
jī hèn suī duō xù， jù shì yī shāng qíng。
zhè lèi shī， yǔ gōng tíng wén rén de fán rù zuò fēng jiǒng yì， ér yǐ zhì shí zhēn qiē qǔ shèng。 suī chéng jiù yòu xiàn， zài dāng shí yě
wèi néng xíng chéng qì hòu， què zhāo shì liǎo shī tán biàn gé de zhù lì bì lái zì gōng tíng zhī wài de zhòng yào shì shí。
suí chū hái fā shēng guò yī zhuāng qǐ tú yǐ xíng zhèng shǒu duàn gǎi biàn wén fēng de shì jiàn。 jù《 suí shū · lǐ 'ě chuán》 zài， kāi huáng
sì nián， wén dì xià zhào gǎi gé wén tǐ， tóng nián sì zhōu cì shǐ sī mǎ yòu zhī yīn wén biǎo huá yàn 'ér jiāo fù yòu sī zhì zuì。 wén dì gǎi
gé wén fēng de zhù yào zōng zhǐ， shì tí chàng“ gōng sī wén hàn， bìng yí shí lù”， zhuóyǎn diǎn zài yú yào qiú yìng yòng wén qù diào huá yàn
de zǎo shì， jiǎng qiú shí yòng。 jiù cǐ 'ér yán， yǔ wén xué shàng wú tài dà guān xì。 dàn yǐn shēn kāi lái， què fā zhǎn dào wán quán fǒu dìng
wén xué de jí duān tài dù。 lǐ 'ě zài《 shàng suí gāo zǔ gé wén huá shū》 zhōng， zhǐ chì zì cáo wèi yǐ jiàng，“ jìng chěng wén huá， suì
chéng fēng sú”， zhù zhāng duì cǐ shéng zhī yǐ fǎ：“ qǐng lè yòu sī， pǔ jiā sōu fǎng， yòu rú cǐ zhě， jù zhuàng sòng tái。” suí wén
dì duì lǐ 'ě de zhù zhāng yě biǎo shì zàn chéng， jiāng cǐ biǎo“ bān shì tiān xià”。 yǐ qián yòu rén rèn wéi zhè jiàn shì duì suí táng wén xué de
fā zhǎn yòu yī dìng“ jī jí yì yì”， shì shí shàng， jí shǐ tā shè jí qián dài wén xué de mǒu xiē bì bìng， dàn gēn běn shàng， què shì
qǐ tú yòng wén zì yù de shǒu duàn， bǎ wén xué wán quán nà rù yòu zhù yú huáng quán tǒng zhì de guǐ dào。
yǔ cǐ xiāng yìng， dào suí mò yòu yòu zài yě de wáng tōng（ hào wén zhōng zǐ） de wén xué guān。 wáng tōng jù tú jiǎng xué， suī bù fǎn
duì shī gē， què lì zhù hàn rú de shī jiào shuō， rèn wéi shī dāng“ shàng míng sān gāng， xià dá wǔ cháng”，“ zhēng cún wáng， biàn dé shī”
（《 zhōng shuō · tiān dì piān》）， yīn 'ér duì nán běi cháo yǐ lái de zhù míng zuò jiā rú xiè líng yùn、 bào zhào、 yǔ xìn、 xú líng děng，
jīhū quán bù yī bǐ mǒ shā， zhè yě shì hěn xiān míng de fǎn wén xué lǐ lùn。 suī rán， wú lùn shì suí wén dì、 lǐ 'ě hái shì wáng tōng，
dōuméi yòu duì suí táng wén xué de jìn chéng fā shēng tài dà yǐng xiǎng， dàn tā men suǒ xiǎn shì de sī xiǎng qīng xiàng， què shì zhí dé zhù yì de。
（ zhōng guó wén xué shǐ， zhāng péi héng luò yù míng， youth sǎo xiào）
|