nán zhào（ 738 nián -937 nián） shì zhōng guó táng cháo shí dài xī nán bù de nú lì zhì zhèng quán， guó jìng bāo kuò jīn rì yún nán quán jìng jí guì zhōu、 sì chuān、 xīzàng、 yuè nán、 miǎn diàn de bù fèn tǔ dì。 yóu méng shè zhào shǒu lǐng pí luó gé zài 738 nián jiàn lì， zhí dào 937 nián bèi duàn sī píng suǒ miè， jiàn lì dà lǐ。
gài shù
zhōng guó xī nán bù de yún nán dì qū， gè zú jù jū， míng hào fán zá，《 xīn táng shū · liǎng cuàn mán chuán》 suǒ wèi “ qún mán zhǒng lèi， duō bù kě jì ”， què shì shí zài de qíng xíng。 hàn zú jìn rù yún nán， shè zhì ruò gān jū zhù diǎn， kāi shǐ chuán bō xiān jìn de wén huà。 zhàn guó shí， chǔ jiāng zhuāng shuài bīng lüè dì dào diān chí， jiàn lì diān guó， zǐ sūn xiāng jì chēng wáng。 jū lán chéng（ kūn míng shì fù jìn） xiāng chuán shì zhuāng suǒ zhù。 qín shí cháng 'ě（ yīn 'àn àn） kāipì wǔ chǐ kuān de dào lù， cóng shǔ tōng dào diān（ zhū gé liàng shǐ jiā kuān lù miàn）。 gōng yuán qián yī jiǔ nián， hàn wǔ dì qiǎn jiāng jūn guō chāng miè diān guó， zhì yì zhōu jùn。 dōng hàn zēng zhì yǒng chāng jùn（ zhì bù wéi， yún nán bǎo shān xiàn běi）。 zhū gé liàng píng dìng nán fāng， yòu zēng zhì xīng gǔ（ yún nán mǎ lóng xiàn）、 yún nán（ yún nán xiáng yún xiàn） èr jùn。 cǐ hòu gè cháo lù xù zēng zhì zhōu xiàn， kuò dà tǒng zhì quán， duì fēi hàn zú de jū mín， dōushì cǎi qǔ zhū gé liàng“ gāng jì cū dìng， yí hàn cū 'ān” de shī zhèng fāng zhēn， yě jiù shì“ yīn qí gù sú， jī mí wù jué”， yǐ qiú xiāng 'ān wú shì。 gù rán， mǒu xiē zú hé hàn zú jiē chù jiào duō， jīng jì hé wén huà dōuyòu suǒ tí gāo， dàn gèng duō de zú yǐ jiù shì luò hòu， shèn zhì shì fēi cháng luò hòu。 liù 'èr yī nián， táng gāo zǔ zhì yáo zhōu（ yún nán yáo 'ān xiàn běi）， guǎn jī mí zhōu sān shí 'èr。 liù sān 'èr nián， táng tài zōng zhì róng zhōu（ zhì bó（ yīn bó bó） dào， sì chuān yí bīn xiàn xī nán） dū dū fǔ， táng xuán zōng shí， dū dū fǔ guǎn jī mí sān shí liù zhōu， yī bǎi sān shí qī xiàn， hòu yòu zēng guǎn zhì jiǔ shí 'èr zhōu。 jī mí de yì sī shì lái qù rèn biàn， bǐ cǐ bù xiāng gān shè。 zhè zhǒng jī mí zhuàng tài， bù lì yú luò hòu gè zú， yīn wéi hàn zú tǒng zhì jiē jí kě yǐ huǎn màn dì shēn zhǎn shì lì， ān zhì zhōu xiàn， bī pò gè zú zhú bù hòu tuì。 fǎn zhī， rú nán cháo liáng mò， liáng tǒng zhì zhě tuì chū yún nán， zhōu xiàn quán wéi háo qiú zhàn jù， yě bù lì yú gè zú mín zhòng， yīn wéi zài zhōu xiàn huī fù háo qiú tǒng zhì， zēng qiáng luò hòu shì lì， shì yī gè tuì bù。 táng tiān bǎo nián jiān， yún nán chéng lì nán zhào guó， cái gǎi biàn liǎo shàng shù liǎng zhǒng bù lì de xíng shì， duì gè zú mín zhòng shuō lái， tuī dòng zuò yòng shì bù xiǎo de。
nán zhào shì yǐ wū mán méng xìng wèiguó wáng， bái mán dà xìng wéi fǔ zuǒ， jí hé jìng nèi gè zú（ bāo kuò hàn zú） gòng tóng zǔ chéng de tǒng yī guó jiā。 tǒng yī de zhèng quán， zì rán yào xuē ruò háo qiú de fēn sàn gē jù shì lì； jí hé gè zú gòng tóng lì guó， zì rán yào fèi chú jī mí zhuàng tài； dǐ yù táng yǔ tǔbō liǎng gè qiáng lín， zì rán yào tí gāo běn guó de jīng jì yǔ wén huà。 jīng nán zhào yǐ jí dà lǐ qián hòu wǔ bǎi yú nián de tǒng zhì， guó jìng nèi yuán lái de luò hòu miàn mào， yòu hěn dà gǎi biàn， jīng jì hé wén huà， yī bān dì tí gāo dào hàn zú de shuǐ píng。 yòu xiē zú suī rán hái bǎo chí suǒ wèi“ gù sú”， yǔ nán zhào lì guó yǐ qián xiāng bǐ， shù liàng què bù shì nà me duō， shuǐ píng yě duō shǎo yòu xiē tí gāo liǎo。
nán zhào yǐ jí dà lǐ zài lì shǐ shàng céng jīng qǐ guò de zuò yòng， jiù zài yú tuī dòng luò hòu gè zú de jīng jì hé wén huà yòu bù tóng chéng dù de tí gāo。
yī、 nán zhào jiàn guó qián de xíng shì
chǔ jiāng zhuāng qiāo jiàn diān guó， dài lái liǎo chǔ wén huà。 yǐ diān chí dì qū wéi zhōng xīn de gè bù luò， shòu chǔ wén huà yǐng xiǎng， yóu yóu mù zhú jiàn zhuǎn huà wéi dìng jū de nóng yè bù luò。 xī hàn lì yì zhōu jùn hòu， běn dì jū mín yǔ hàn rén jiē chù gèng duō， wén huà yě jiù bǐ yuǎn chù gè bù wéi gāo。 táng mò rén fán chuò suǒ zhù《 mán shū》 shuō“ zài shí chéng（ nán zhào gǎi táng láng zhōu wéi shí chéng jùn， yún nán qū jìng xiàn）、 kūn chuān（ kūn míng shì）、 qū 'è（ mǎ lóng xiàn）、 jìn níng（ jìn níng xiàn）、 yù xiàn（ chéng jiāng xiàn）、 ān níng（ ān níng xiàn） zhì lóng hé chéng（ lù fēng xiàn） wèi zhī xī cuàn； zài qū jìng zhōu、 mí lù chuān（ mí lè xiàn， zhú yuán， lù nán xiàn děng dì）、 shēng má chuān（ xún diàn xiàn、 sōng míng xiàn děng dì）、 nán zhì bù tóu（ jiàn shuǐ xiàn）， wèi zhī dōng cuàn”。《 mán shū》 suǒ shuō shí chéng，《 xīn táng shū · liǎng cuàn mán chuán》 zuòqǔ zhōu jìng zhōu。 àn zhè liǎng zhōu dū shì róng zhōu dū dū fǔ suǒ guǎn jī mí zhōu， qū zhōu zài dōng hàn mò nián zhū tí jùn（ liǎng hàn chēng jiān wéi jùn， jiàn 'ān 'èr shí nián gǎi） jìng， jīn sì chuān yí bīn xiàn xī nán 'èr bǎi yú lǐ chù， jìng zhōu zài qū zhōu běi， dà dǐ yě zài zhū tí jùn jìng。 xī cuàn jū dì wéi rào zài diān chí sì zhōu， bù kě néng yuǎn zhì qū zhōu jìng zhōu，《 xīn táng shū》 wù。《 mán shū》 suǒ shuō qū jìng zhōu， dāng shì qū zhōu jìng zhōu liǎng zhōu de jiǎn chēng， dì zài dōng hàn mò zhū tí jùn jìng。 xiàn zài de qū jìng xiàn zài shǔ hàn shí chēng wéi jiàn níng jùn， táng cháo chēng wéi nán níng zhōu， yòu gǎi wéi láng zhōu， zhì suǒ dū shè zài wèi xiàn（ wèi xiàn gù chéng zài qū jìng xiàn xī）。 zhū gé liàng nán zhēng， shōu yòng dāng dì háo qiú dà xìng， jiàn níng jùn cuàn xí， zhū tí jùn mèng yǎn mèng huò dōubèi yòng zuò guān shǔ。 cuàn shì xī cuàn dà xìng， mèng shì dōng cuàn dà xìng， xiǎn rán， dōng cuàn jū dì zhǐ cóng běi fāng de qū zhōu jìng zhōu dào nán fāng de bù tóu， xī cuàn jū dì shì zài shí chéng yǐ xī de diān chí zhōu wéi。
dōng cuàn bèi chēng wéi“ wū mán”， xī cuàn bèi chēng wéi“ bái mán”。 chēng wéi“ mán”， zì rán shì hàn zú tǒng zhì jiē jí de miù shuō， dàn wū yǔ bái yòu qū bié， què shì shì shí。“ wū mán”“ bái mán” de míng chēng， zài wèi zuò shìdàng gēnggǎi yǐ qián， yě zhǐ hǎo zàn shí yán yòng。《 xīn táng shū》 shuō， wū mán fēn qī bù， dì yī bù míng 'ā yù lù， jū qū zhōu jìng zhōu， dì qī bù míng wù dèng。 wù dèng dì fāng qiān lǐ， jū mín yòu qióng bù liù xìng， qí zhōng wǔ xìng shì wū mán， yī xìng shì bái mán。 yòu yòu chū guǒ wǔ xìng， dōushì wū mán。 yòu yòu dōng qīn mán 'èr xìng， dōushì bái mán。 wū mán guī rén zhù hēi sè yī， yī cháng yè dì； bái mán fù rén zhù bái sè yī， cháng bù guò xī。 wù dèng dì fāng wū mán bái mán yǐ yī sè zuò qū bié， qí tā dì fāng dāng shì tóng yàng yǐ hēi bái sè zuò qū bié。 wū mán jū dì yòu shǎo shù bái mán， bái mán jū dì zì rán yě yòu shǎo shù wū mán， jū dì fēn dōng xī， zhǐ shì yī gè dà gài de qíng xíng。
jīng jì hé wén huà， wū mán bái mán yě yòu qū bié。 wū mán duō yòu niú yáng， wú bù bó， nán nǚ dū yòng niú yáng pí zuò yī fú。 wú bài guì de lǐ jié。 yòu xiē yǔ yán yào jīng guò sì cì fān yì， cái yǔ hàn yǔ xiāng tōng。 wū mán shì yǐ mù chù wéi yè、 bù zhī gēng zhì、 hěn shǎo tóng hàn rén jiē chù de luò hòu zú。 bái mán dà xìng cuàn shì， zì shǔ hàn yǐ lái， lì cháo yòu rén zuò běn dì zhǎngguān， bái mán wén zì yǔ hàn zú tóng， yǔ yán xiāng jìn， gēng tián yǎng cán， yě tóng hàn rén， hěn kě néng shì zhuāng suǒ shuài chǔ bīng yǔ jiù jū mín róng hé 'ér chéng de xīn zú。 yòu xiē bái mán qiú cháng， zì chēng zǔ xiān shì 'ān yì（ shān xī yùn chéng xiàn） rén， xī jìn shí lái nán níng（ yún nán qū jìng xiàn xī）。 bái mán zhōng yòu bù shǎo mán huà de hàn rén， dāng shì shì shí。 hàn wǔ dì miè zhuāng shì diān guó， lì bái xí qiú cháng bái rén rén guǒ wéi diān wáng， zhuāng shì hòu yì tuì dào diān chí yǐ xī。《 xīn táng shū》 shuō zhuāng shì bù luò yòu dào mài sù dòu sī má xiè suàn táo lǐ， yǐ shí 'èr yuè wéi suì shǒu。 zhuāng shì yuán lái yǔ bái mán tóng zhù zài diān chí zhōu wéi， bái mán yě yòu nóng sāng yè， shì wú kě zhì yí de。 bái mán jīng jì hé wén huà bù bǐ wū mán gāo， xìn guǐ shàng wū de fēng sú què xiāng tóng， chēng zhù jì de rén wéi guǐ zhù， měi hù měi nián chū yī niú huò yī yáng， dào guǐ zhù jiā jì sì。 dà bù luò yòu dà guǐ zhù， yī bǎi jiā yòu xiǎo guǐ zhù。 wū mán qī bù yòu dōudà guǐ zhù。 cuàn shì jiān bìng wū mán， shè liǎng cuàn dà guǐ zhù。 zhuāng shì bù luò bù shè guǐ zhù， jì sì zài jiā nèi， qīn yǒu dài niú jiǔ lái zhù jì， fēng sú yǔ hàn zú gēngxiāng jìn。
táng xuán zōng shí， cuàn guī wáng wéi nán níng zhōu dū dū， jū shí chéng。 cuàn guī wáng xí shā wū mán shǒu lǐng mèng pìn mèng qǐ。 bái mán shǒu lǐng jiān bìng wū mán， zì zūn wéi liǎng bù dà shǒu lǐng， dōng cuàn xī cuàn de míng chēng， dà gài cóng zhè shí hòu kāi shǐ。 hòu lái nán níng zhōu dà guǐ zhù（《 xīn táng shū》 zuò liǎng cuàn dà guǐ zhù） cuàn chóng dào shā cuàn guī wáng， bái mán nèi luàn， nán zhào chū bīng jī shā cuàn chóng dào děng， jiān bìng bái mán bù luò。
shàng miàn shì shuō zài nán zhào shì lì xiàng dōng shēn zhǎn yǐ qián， yǐ diān chí dì qū wéi zhōng xīn de zhù yào jū mín bái mán hé zài dōng biān de wū mán。
xī 'ěr hé（ ěr hǎi） zhōu wéi shì lìng yī gè zhōng xīn dì qū， zhè lǐ jū zhù zhe bèi chēng wéi hé mán de nóng yè bù luò。 liù sì bā nián， táng tài zōng mìng jiāng jūn liáng jiàn fāng shuài shǔ bīng jī bài sōng wài（ sōng zhōu biān wài。 sōng zhōu， sì chuān sōng pān xiàn） zhū mán， zhū mán qī shí bù， gòng shí yú wàn hù xiān hòu guī fù， liáng jiàn fāng rèn qiú cháng méng hé děng wéi xiàn lìng， gè tǒng suǒ bù。 méng shì wū mán xìng， zhè xiē zhū mán， kě néng shì mèng xìng yǐ wài de wū mán。 liáng jiàn fāng qiǎn qí bīng cóng guī zhōu（ sì chuān xī chāng xiàn） zǒu jiàndào tū rán dào xī 'ěr hé， qiú cháng yáng shèng dà jīng， yǔ gè bù shǒu lǐng shí rén dào jūn mén qǐng guī fù。 dāng nián， xī 'ěr hé dà shǒu lǐng yáng tóng wài， dōng 'ěr hé（ ěr hé dōng biān） dà shǒu lǐng yáng liǎn， sōng wài shǒu lǐng méng yǔ dū rù cháo， táng tài zōng gè shòu guān zhì。《 tōng jiàn》 shuō， xī 'ěr hé dì qū yòu yáng、 lǐ、 zhào、 dǒng děng shù shí xìng， gè jù yī zhōu， dà zhōu liù bǎi hù， xiǎo zhōu 'èr sān bǎi hù， wú dà jūn cháng， bù xiāng tǒng yī。 yǔ yán、 shēng yè、 fēng sú dà lüè yǔ hàn zú tóng， zhǐ shì yǐ shí 'èr yuè wéi suì shǒu yǔ nèi dì yì。 zì chēng běn shì huá rén。《 tōng jiàn》 zhè duàn wén zì yǔ《 xīn táng shū》 suǒ shuō sōng wài mán xiāng sì，《 xīn táng shū》 shuō sōng wài mán yòu chéng guō wén zì， pō zhī yīn yáng lìshǔ， yòu shuō， diān chí yǐ xī dōushì zhuāng hòu yì， yǐ shí 'èr yuè wéi suì shǒu。 sōng wài mán yǔ hé mán jū dì xiāng lí hěn yuǎn， sōng wài mán dà xìng shì méng shì，《 xīn táng shū》 yǐ zhào、 yáng、 lǐ、 dǒng wéi sōng wài mán de guì zú， xiǎn rán wù zhǐ hé mán wéi sōng wài mán。《 xīn táng shū》 jì sōng wài mán， wú“ zì yún běn jiē huá rén” jù，《 tōng jiàn》 jiāng hé mán、 zhuāng shì hòu yì hé bìng wéi yī， àn wén huà qíng kuàng，《 tōng jiàn》 shuō jiào shì。
hé mán shì xī cuàn yǐ wài de bái mán bù luò。 hé mán yī xìng duō bù guò wǔ liù bǎi hù， gè xìng fēn sàn， bù xiāng tǒng yī， dāng rán bù huì yòu shénme dǐ kàng lì。 zì liù qī bā nián（ táng gāo zōng yí fèng sān nián） zhì qī sì nián（ wǔ zé tiān cháng 'ān sì nián）， tǔbō lù xù zhēng fú xī 'ěr hé zhū mán， jù tǔbō shǐ shū shuō，“ xiàng bái mán zhēng shuì， wū mán yì kuǎn fú”。 bái mán yòu nóng yè， wū mán zhù zài xī 'ěr hé běi fāng shān gǔ zhōng， shēng chǎn luò hòu， suǒ yǐ bái mán yào nà shuì， wū mán zhǐ nà gòng biǎo shì jiàng fú。 táng xuán zōng kāi yuán nián jiān， hé mán shǒu lǐng yòu lái cháo gòng。 dāng shí nán zhào guó xīng qǐ， xī 'ěr hé dì qū kāi shǐ fā shēng dà biàn huà。
shàng miàn shì shuō nán zhào guó xīng qǐ yǐ qián， yǐ xī 'ěr hé dì qū wéi zhōng xīn de zhù yào jū mín bái mán hé zài běi fāng de wū mán。
hé mán róu ruò， yòu xiē bù luò fèng wū mán wéi qiú cháng， xiān hòu chéng lì liù gè zhào。 zhào de yì yì， huò shuō zhào jí wáng， huò shuō“ xiān shí nán mán liù bù bù xiāng chén fú， tiān zǐ（ táng cháo） měi yòu 'ēn shǎng， gè bān yī zhào， hū liù zhào”（ táng lú nǐ《 chéng dū jì xù》）。 liǎng shuō zhōng yǐ qián shuō wèishì， suǒ wèi zhào， yì jí dà shǒu lǐng、 dà qiú cháng。 liù zhào míng chēng hé jū dì rú xià：
（ yī） méng guī zhào héng héng jū dì zài wēi shān xiàn běi bù zhì yàng bì xiàn， yòu chēng yàng bèi zhào。
（ èr） yuè xī zhào héng héng yě chēng me xiē zhào（ mó xiē zú bù luò）， jū dì zài fèng yí xiàn zhì bīn chuān xiàn。
（ sān） làng qióng zhào héng héng jū dì zài 'ěr yuán xiàn。
（ sì） téng dǎn（ yīn téng shǎn téngshǎn） zhào héng héng jū dì zài dèng chuān xiàn。
（ wǔ） shī làng zhào héng héng jū dì zài làng qióng zhào dōng běi móu jū hé chéng。 làng qióng、 téng dǎn、 shī làng zǒng chēng wéi sān làng。
（ liù） méng shè zhào héng héng jū dì zài wēi shān xiàn。 liù zhào zhōng méng shè zhào zài nán fāng， yīn chēng nán zhào。
liù zhào shì lì dà zhì xiāng děng， bù xiāng chén fú， qí zhōng méng guī、 yuè xī 'èr zhào dì zuì dà， bīng zuì qiáng， méng shè zhào bǐ shàng liè 'èr zhào jiào ruò。
nán zhào guó wáng xìng méng， shǐ zǔ míng shè lóng， bì chóu jiā zì 'āi láo（ yún nán bǎo shān xiàn） qiān jū dào méng shè chuān。 shè lóng shēng zǐ lóng dú luó， yòu míng xì nú luó。 táng tài zōng shí， méng shè qiú cháng zhāng（ zhāng shì bái mán dà xìng） yuèjìn qiú ràng wèi gěi xì nú luó。 liù wǔ sān nián， xì nú luó qiǎn zǐ luó shèng yán rù cháo， táng gāo zōng rèn xì nú luó wéi wēi zhōu cì shǐ。 liù wǔ sì nián， méng guī zhào méng liǎn、 hé shè děng zuò luàn， táng mìng lǐ yì wéi yáo zhōu dào zǒng guǎn tǎo méng liǎn děng。 zhāng lè jìn qiú ràng wèi， xì nú luó qiǎn zǐ rù cháo， qiú táng bǎo hù， dà gài dū yǔ méng guī zhào de qīn rǎo yòu guān。 táng gāo zōng xián hēng nián jiān， táng yòng xī cuàn qiú cháng wáng rén qiú wéi jiāng， píng dìng luàn shì。《 wáng rén qiú bēi míng》 shuō“ xián hēng zhī suì， quǎn yáng（ zhǐ méng liǎn） dà rǎo， xiāo jiāng shī jīn（ táng bīng bài）， yuán xiōng mò chéng”， zú jiàn méng liǎn qīn rǎo duō nián， zhàn bài hòu cái běi qiān zhì yàng bèi。 nán zhào duì táng gōng shùn， dé jiān yòu yáng guā zhōu（ yún nán wēi shān xiàn） tǔ dì。
wǔ zhào yǔ hé mán bù luò， shòu tǔbō wēi xié， cháng qì táng guī fù tǔbō。 nán zhào shǐ zhōng fù táng， yīn 'ér dé dào táng de zhī chí。 qī yī sān nián， táng xuán zōng fēng nán zhào pí luó gé wéi tái dēng jùn wáng。 cì nián， pí luó gé qiǎn móu chén zhāng jiàn chéng rù cháo。 qī sān qī nián， pí luó gé zhàn shèng hé mán， qǔ tài hé chéng（ dà lǐ xiàn）。 cì nián， táng xuán zōng cì pí luó gé míng wéi méng guī yì， jìn jué wéi yún nán wáng。 fēng wáng zhì shū lǐ shuō fēng wáng de yuán yīn shì 'ěr hé zhū bù qián tōng quǎn róng（ tǔbō）， méng guī yì shuài bīng zhēng tǎo yòu gōng。 qī sān bā nián， pí luó gé móu chéng shèng jiān bìng wǔ zhào， zhāng jiàn chéng jiàn yì hòu lù jiàn nán jié dù shǐ wáng yù， qǐng qiú hé liù zhào wéi yī。 wáng xiǎn xiàng cháo tíng dài qǐng， dé táng xuán zōng yǔn xǔ。 táng xuán zōng gěi wáng yù chì wén lǐ shuō， méng guī yì xiào zhōng chū lì， tǎo fá xī mán，“ bǐ（ zhǐ wǔ zhào） chí liǎng duān（ fù táng yě fù tǔbō）， yí qí cán pò”。 dāng shí táng yǔ tǔbō zhēng duó 'ān róng chéng， zhàn shì jī liè， pí luó gé gōng wǔ zhào， yòu qiān zhì tǔbō de zuò yòng， dé dào cháo mìng bìng bù shì yīn wéi wáng yù shòu huì dài qǐng。 pí luó gé chū bīng， táng pài qiǎn zhōng shǐ（ huàn guān） wáng chéng xùn、 yù shǐ yán zhèng huì cānyù jūn shì， xiān miè yuè xī， cì miè sān làng， yòu miè méng guī， hěn kuài tǒng yī liǎo liù zhào， chéng lì yǐ xī 'ěr hé dì qū wéi jī dì de nán zhào guó。 qī sān jiǔ nián， pí luó gé qiān dū tài hé chéng。
èr、 tǒng yī hòu de nán zhào guó
táng lì zhù nán zhào tǒng yī， yuán xiǎng nán zhào chū gèng duō de lì qù qiān zhì tǔbō。 pí luó gé lì yòng táng yǔ tǔbō de máo dùn， lì zài táng yī biān qǔ dé shèng lì， shèng lì yǐ hòu， nán zhào yǔ táng gè yòu zì jǐ de xiǎng fǎ。 nán zhào guó wáng shì wū mán， chén mín què shì bái mán， xiàng dōng jiān bìng xī cuàn， chéng lì yī gè dà bái mán guó， shì yòu lǐ yóu de。 kě shì， táng yào bǎo hù xī cuàn， yòu yào nán zhào duō chū lì gōng tǔbō， zhè yàng， shuāng fāng suī rán hái bǎo chí zhe hé hǎo guān xì， shí jì shàng què fā shēng bù kě tiáohé de máo dùn。 qī sì wǔ nián， jiàn nán jié dù shǐ zhāng chóu（ xìng） jiān qióng qiǎn shǐ zhì yún nán， yǔ pí luó gé yán yǔ bù xiāng dé， pí luó gé hěn bù mǎn yì。 qī sì bā nián， pí luó gé sǐ， zǐ gé luó fèng jì wèi。
nán zhào guó de fā zhǎn guò chéng， kě fēn（ 1） fù tǔbō fǎn táng；（ 2） fù táng fǎn tǔbō；（ 3） xiàng wài gōng lüè， sān gè jiē duàn。 zhè yàng de guò chéng shì wéi tā běn shēn de ruò xiǎo xìng suǒ guī dìng de。
（ 1） nán zhào fù tǔbō fǎn táng（ qī wǔ nián héng héng qī jiǔ sān nián）
tiān bǎo nián jiān， zhèng shì táng cháo fǔ xiǔ mòluò， dà luàn jiāng fā de shí hòu， xī nán fāng miàn zì rán yě bù huì 'ān jìng。 jiàn nán jié dù shǐ xiān yú zhòng tōng， xìng jí zào， bù zhī fāng lüè， tā de shǔ guān yún nán（ jí yáo zhōu） tài shǒu zhāng qián tuó gèng jiā fàng sì。 nán zhào guó wáng yè jiàn dū dū fǔ dū dū， zhào guàn lì yào dài zhe qī zǐ tóng lái。 qī wǔ nián， gé luó fèng lù guò yún nán， zhāng qián tuó shèn zhì wǔ rǔ tóng lái de fù nǚ。 lè suǒ huì lù， gé luó fèng bù yìng， zhāng qián tuó pài rén qù rǔ mà， bìng xiàng cháo tíng gào fā tā de zuì zhuàng。 zhāng qián tuó rú cǐ kuáng wàng， dà gài yě zhī dào yī xiē nán zhào kuò zhāng tǔ dì de jì móu， suǒ yǐ gǎn sì xíng yào xié。 gé luó fèng fèn nù， qǐ bīng gōng pò yún nán， shā zhāng qián tuó， bìng qǔ jī mí zhōu sān shí 'èr zhōu。 qī wǔ yī nián， xiān yú zhòng tōng shuài bīng bā wàn wǎng jī nán zhào， gé luó fèng qǐng hé， bìng shuō， xiàn zài tǔbō dà bīng yā jìng， rú bù xǔ hé， wǒ guī fù tǔbō， yún nán bù shì táng suǒ yòu liǎo。 xiān yú zhòng tōng zì shì bīng duō， jìn jūn zhì xī 'ěr hé， bèi nán zhào jī bài， táng bīng sǐ liù wàn rén。 gé luó fèng xiǎng kuò dà nán zhào guó， dàn bìng bù xiǎng tuō lí duì táng cháo de chén shǔ guān xì， yīn wéi yǔ táng wǎng lái， lì duō hài shǎo。 nán zhào běn shēn pín ruò， bì xū yǐ fù yī gè dà guó， jì bèi táng bī pò， zhǐ hǎo guī fù tǔbō。 tǔbō qì lì suō zàn zàn pǔ dé dào zhè gè fù shǔ guó， zì rán hěn mǎn yì， qī wǔ 'èr nián， cè fēng gé luó fèng wéi“ zàn pǔ zhōng（ yì wéi xiǎo zàn pǔ） nán guó dà zhào”，“ cì wéi xiōng dì zhī guó”。 gé luó fèng zì lì guó hào wéi dà méng。 dāng shí yáng guó zhōng dāng zhèng， táng cháo tíng yǐ jīng hūn mí bùxǐng rén shì， bù zhī dà luàn jiù zài yǎn qián， hái jì xù chū bīng gōng nán zhào， táng bīng qián hòu sǐ wáng yuē 'èr shí wàn rén。 yún nán fāng miàn zì qū、 jìng 'èr zhōu yǐ xià dōng cuàn jū dì yě bèi táng bīng pò huài。 shuāng fāng sǔn shī dōuhěn yán zhòng。 zhàn zhēng cù chéng bái mán wū mán dà qiān xǐ， zhǐ shèng xià yī bù fēn wū mán hái xiàng táng cháo gòng。
pí luó gé zài wèi shí， liǎng cuàn dà guǐ zhù cuàn chóng dào shā nán níng zhōu dū dū cuàn guī wáng。 cuàn guī wáng qī 'ā chà（ yīn chà chà） mǔ jiā shì wū mán qiú cháng。 ā chà huí mǔ jiā qǐng fù shuài bù zhòng bào chóu。 táng xuán zōng rèn cuàn guī wáng zǐ cuàn shǒu yú wéi nán níng zhōu（ yún nán qū jìng xiàn xī） dū dū。 pí luó gé yǐ yī nǚ qī cuàn shǒu yú， yòu yǐ yī nǚ qī cuàn chóng dào zǐ cuàn fǔ cháo， duì shuāng fāng biǎo shì hé jiě， shí jì shuāng fāng réng xiāng gōng zhàn。 xiǎn rán， xī cuàn nèi luàn yǔ pí luó gé de móu xī cuàn yòu guān xì。 ā chà qǐng pí luó gé xiāng zhù， pí luó gé chū bīng shā cuàn fǔ cháo， yòu shā cuàn chóng dào。 gé luó fèng fǎn táng hòu， fèi cuàn shǒu yú， xī cuàn dì wéi nán zhào suǒ yòu。 gé luó fèng qiǎn jiāng jūn yáng móu lì shuài bīng xié pò xī cuàn qiān xǐ dào tài hé chéng xī nán de yǒng chāng chéng（ bǎo shān xiàn）， fán xǐ 'èr shí yú wàn hù。 hé mán yǔ xī cuàn tóng wéi bái mán， xǐ jū yǒng chāng， kě yǐ zēng jiā nán zhào de shí lì。 xī cuàn zhēng fú wū mán（ dōng cuàn）， xǐ jū hòu， wū mán dé zì lì， nán zhào guó wáng shì shì yǔ wū mán tōng hūn yīn， ràng wū mán xǐ jū xī cuàn gù dì， wū mán zì rán duì nán zhào hé hǎo， zhù nán zhào fáng yù lái zì jiàn nán de gōng jī。 shuō dōng cuàn yīn yán yǔ bù tōng， yòu duō sàn jū zài lín gǔ jiān， suǒ yǐ dé miǎn qiān xǐ， bìng bù shì zhēn shí yuán yīn。 wū mán jīng jì yǔ wén huà dū bǐ jiào luò hòu， tú jū diān chí zhōu wéi， cóng xùmù gǎi wéi nóng yè bù luò， wén huà shuǐ píng zhú jiàn tí gāo， yǔ bái mán xiāng jiē jìn， zhè duì wū mán yě fēi cháng yòu lì。 nán zhào guó yòu bái mán zuò jī chǔ， yòu wū mán zuò fǔ zhù， jù bèi liǎo fā zhǎn de tiáo jiàn。 dōng xī cuàn qiān jū， què shì nán zhào guó de yī jiàn dà shì。
qī wǔ sì nián， jiàn nán liú hòu lǐ mì（ yīn mì mì） shuài bīng qī wàn jī nán zhào， jìn zhì tài hé chéng， quán jūn fùmò。 zhè shì táng zuì hòu yī cì chū bīng。 dì 'èr nián， ān lù shān fǎn pàn， táng wú lì zài jìn gōng， kě shì nán zhǎo hái yòu yì guī táng。 gé luó fèng zài tài hé chéng zhōng lì yī dà bēi（ nán zhào dé huà bēi）， biǎo shì pàn táng chū yú bù dé yǐ， duì chén shǔ shuō， hòu shì kě néng yòu guī táng， dāng zhǐ bēi gěi táng shǐ zhě kàn， míng bái wǒ de běn xīn。 gé luó fèng zhī dào yǐ fù tǔbō hài duō lì shǎo， liǎng guó guān xì shì bù néng chí jiǔ de。
qī wǔ wǔ nián yǐ hòu， táng kùn yú nèi luàn， tǔbō xiàng táng hé xī lǒng yòu dì qū kuò zhāng， nán zhào dé dào xiū xī de jī huì， shàng xià hé lì， wán chéng lì guó de guī mó。 xià miàn lüè shù nán zhào de jǐ zhǒng zhòng yào zhì dù。
zhōng yāng guān zhì héng héng nán zhào guó wáng zuò xiàng dōng， zì chēng wéi yuán， chēng zhū chén wéi chǎng（ yīn chǎng chǎng）。 zhū chén duì guó wáng zhǐ zì chēng guān xián bù chēng chén。 zhù yào guān yuán zhōng zuì gāo jí chēng qīng píng guān， fán liù rén， zhí wèi děng yú táng cháo de zǎixiàng。 yòu yòu dà jūn jiāng shí 'èr rén， suí tóng qīng píng guān měi rì jiàn guó wáng yì shì。 qǐng píng guān zhōng yī rén wéi nèi suàn guān， fán yòu wén shū， biàn dài guó wáng pàn yā chǔzhì（ píng zhāng shì）， èr rén wéi fù nèi suàn guān， tóng gòu dāng（ tóng píng zhāng shì）。 yòu wài suàn guān 'èr rén， huò qīng píng guān huò dà jūn jiāng jiān rèn。 wài suàn guān lǐng liù cáo， fán liù cáo gāi xíng xià de gōng shì wén shū， yóu wài suàn guān yǔ běn cáo chū wén dié xíng xià。 liù cáo xiāng dāng yú táng cháo de liù bù， míng chēng shì bīng cáo、 hù cáo（ guǎn hù jí）、 kè cáo、 fǎ cáo、 shì cáo（ guǎn yíng zào gōng chéng）、 cāng cáo（ guǎn cái zhèng）。 liù cáo cháng yòu gōng jì， dé shēng dà jūn jiāng。 dà jūn jiāng zài nèi suí tóng qīng píng guān yì zhèng， chū wài zhèn shǒu zhòng yào chéng zhèn， rèn jié dù shǐ， jī yòu gōng jì， dé shēng qīng píng guān。
dì fāng guān zhì héng héng dì fāng zǔ zhì shì yǐ 'ěr hǎi dì qū wéi zhōng xīn， fēn wéi shí（ yīn jiǎn jiǎn xiāng dāng táng cháo de zhōu） liù jié dù。 téng chuān chéng（ dà lǐ zì zú zì zhì zhōu dōng nán）、 lóng kǒu chéng（ dà lǐ xiàn běi）、 dà lí chéng（ dà lǐ xiàn xǐ zhōu）、 tài hé chéng（ dà lǐ xiàn tài hé cūn）、 yáng jū miē chéng（ miē yīn miē dà lǐ xiàn） wéi yī zǔ， fēn shè sān： téng chuān chéng lì dǎn， dà lí chéng， lóng kǒu chéng wéi shǐ， tài hé chéng、 yáng jū miē chéng wéi yáng。 nán zhào guó wáng wǎng lái jū zhù， wǔ chù rú yī。 cǐ wài， bái yá（ yòu míng bó nòng， dà lǐ xiàn dōng nán hóng yán） wèiguó wáng qīn shǔ suǒ jū， yì wéi guān yuán fēn tián suǒ zài； zhào chuān（ dà lǐ xiàn） dōng nán wéi qīn jìn guó wáng de bái mán suǒ jū， yì jí nán zhào zhù yào guān yuán de jiā zú suǒ jū； méng shè（ wēi shān yí zú huí zú zì zhì xiàn） wéi nán zhào de fā xiáng dì。 yǐ shàng chēng liù， shì nán zhào guó jiā zhí jiē tǒng zhì de dì qū。 liù yǐ wài， dōng yòu yún nán（ xiáng yún xiàn） hé pǐn dàn（ xiáng yún xiàn xī pǐn diàn）， xī yòu méng qín liǎn（ yàng bì xiàn）， běi yòu móu hé（ ěr yuán xiàn běi méng cì hé cūn）， wéi gǒng wèi zhōng xīn dì qū de zhòng zhèn， yì wéi 'ěr hǎi dì qū de mén hù， yóu guó wáng de zǐ dì zhèn shǒu。 yǐ shàng gòng shí。 gè dì fāng fán yī bǎi jiā shè zǒng zuǒ yī rén， yī qiān jiā shè lǐ rén guān yī rén， yī wàn jiā shè dū dū yī rén。 nán zhào yòu huì chuān、 tōng hǎi liǎng dū dū。
liù gè jié dù shǐ zú bīng fēn zhù wài wéi yào hài dì fāng， tǒng zhì liù zhào yǐ wài de zhū bù luò。 nòng dòng jié dù shǐ zhù nòng dòng chéng（ yáo 'ān xiàn）， guǎn zhū zú bù luò。 jìng nèi bù xǔ hàn rén jū zhù， yuán lái zhù zài yáo zhōu de hàn réndōu bèi qiān xǐ dào yuǎn chù。 yǒng chāng jié dù shǐ zhù yǒng chāng chéng（ bǎo shān xiàn）。 yǒng chāng shì gǔ 'āi láo zú（ wū mán bié zhǒng） jū dì， nán zhào guó wáng de shǐ zǔ shè lóng lái zì 'āi láo， nán zhào yǔ 'āi láo yòu liáng hǎo guān xì。 nán zhào quán guó cháng bèi bīng shù wéi sān wàn， yǒng chāng zhèn jiù yòu bīng yī wàn， qí zhōng yī bù fèndāng shì 'āi láo rén， lìng yī bù fēn shì yǒng jiàn shàn dǒu de wàng jū zǐ， yě shì wū mán bié zhǒng。 yǒng chāng zhèn yōng zhòng bīng jiān shì xī cuàn， yòu guǎn xiá jīn chǐ、 qī chǐ、 yín chǐ、 xiù jiǎo、 chuān bí、 luǒ xíng、 mó xiē、 wàng wài yù děng luò hòu bù luò。 zhè xiē bù luò yào tōng guò sān yì sì yì， cái néng yǔ nán zhào yán yǔ xiāng tōng。 yín shēng jié dù shǐ zhù yín shēng chéng（ jǐng dōng xiàn）， xiá qū zhí dào jīn xī shuāng bǎn nà dǎi zú zì zhì zhōu yī dài， dū xiá pǔ zǐ、 cháng zōng děng shù shí zú。 nán zhào qiān xǐ nòng dòng zhèn jìng nián hàn zú rén dào yuǎn chù， hěn kě néng shì zhǐ yǔ táng jìng gé jué de yǒng chāng yín shēng liǎng zhèn。 hàn zú rén shòu nüè dài， zì rán hěn tòng kǔ， dàn yīn cǐ sàn bō hàn wén huà de yǐng xiǎng， duì luò hòu bù luò shì yòu yì de。 jiàn chuān jié dù shǐ zhù tiě qiáo chéng（ jiàn chuān xiàn běi）， guǎn xiá làng jiā méng、 yú làng、 chuán ɡǔn、 cháng kūn（ yīn kūn kūn）、 mó xiē、 pǔ zǐ、 hé rén、 nòng dòng děng shí yú zú。 tuò dōng jié dù shǐ zhù shàn chǎn fǔ（ nán zhào bié dū， kūn míng shì）， guǎn xiá dōng cuàn wū mán sān shí qī bù。 qī jiǔ sì nián， nán zhào jī bài tǔbō， qiān shī mán、 shùn mán、 mó xiē mán、 máng mán、 nòng dòng mán、 hàn cháng mán（ mán huà de hàn rén） děng shù wàn hù dào tuò dōng zhèn， chōng shí yún nán de dōng běi jìng。 lì shuǐ jié dù shǐ zhù lì shuǐ chéng（ zài téng chōng xiàn xī）， guǎn xiá jīn chǐ、 qī chǐ、 xiù jiǎo、 xiù miàn、 diāo tí、 sēng qí děng shí yú zú。 liù jié dù shǐ duì wài shì jiàn chuān、 lì shuǐ liǎng zhèn fáng tǔbō， tuò dōng、 nòng dòng liǎng zhèn fáng táng jiàn nán， duì nèi shì liù zhèn dū guǎn xiá jìng nèi zhū zú。 kàn zhū zú míng hào， kě zhī xǔ duō shì fēi cháng luò hòu de bù luò， nán zhào guó xíng shī tǒng zhì quán， zì rán yào hé zhū zú jiē chù， zài jiē chù zhōng zhū zú jiē shòu yī xiē jiào gāo de wén huà， gǎi gé yī xiē yě mán de“ gù sú”， jié dù shǐ yòng bīng lì pò xié， pò huài zhū zú de bìsè shēng huó， bǐ qǐ táng cháo de jī mó zhèng cè， zhōng jiū shì yī jiàn hǎo shì。
bīng zhì héng héng nán zhào guó cǎi yòng táng jūn tián zhì、 fǔ bīng zhì， wén wǔ guān yuán hé zì yóu mín dū shòu dào gēng dì， yědōu fù dān fú bīng yì de yì wù。 dīng zhuàng rén dāng zhàn bīng， yòu mǎ de rén dāng mǎ jūn。 qì xiè gè bīng zì bèi。 jūn shì zǔ zhì yǐ xiāng bīng wéi zhù， àn zhào jū dì yuǎn jìn， biān wéi dōng nán xī běi sì gè jūn， měi jūn zhì yī jiāng， tǒng dài yī qiān rén huò wǔ bǎi rén。 tǒng dài sì gè jūn de jūn guān chēng jūn jiāng。 gè dì fāng rén kǒu yòu duō yòu shǎo， biān chéng de jūn yě duō shǎo bù děng， yīn zhī guǎn jūn de fǔ， yòu dà fǔ、 zhōng fǔ、 xià fǔ、 xiǎo fǔ sì jí de qū bié。 měi nián shí、 shí 'èr liǎng yuè， nóng shì wán bì， bīng cáo cháng xíng wén shū dào jìng nèi zhū chéng yì cūn gǔ， gè yǐ sì jūn de biān zhì， jí hé duì wǔ， cāo liàn wǔ yì， jiǎn chá qì xiè。 tiǎo xuǎn zuì jīng ruì de xiāng bīng zuò qián fēng， chēng wéi luó jū zǐ， měi bǎi rén zhì luó jū zuǒ yī rén tǒng dài。 sì jūn gè yòu luó jū zǐ， wú lùn cāo liàn huò zuò zhàn， zǒng zǒu zài zuì qián liè。 yòu dí rén cóng mǒu fāng rù jìng， jí yóu mǒu fāng de jūn dǐ yù。 chū bīng zhēng zhàn， yǐ 'èr qiān wǔ bǎi rén wéi yī yíng（ jí jūn jiāng suǒ tǒng shuài de sì jūn， qí zhōng yī jūn yī qiān rén， sān jūn gè wǔ bǎi rén）， měi bīng xié dài liáng mǐ yī dǒu wǔ shēng， yú gān ruò gān， cǐ wài bié wú jǐyǎng。 yīn wéi dài liáng bù duō， jí qiú jué zhàn， jūn fǎ guī dìng bīng shì qián miàn shòu shāng， yǔn xǔ zhì liáo， rú bèi hòu shòu shāng， jí xíng shā lù。 xíng jūn chū guó jìng hòu， bù jìn zhǐ qiǎng lüè， lín guó de rén kǒu、 liáng shí、 niú yáng dōuchéng liǎo nán zhào jūn de lüè duó duì xiàng。 nán zhào chū bīng gōng lín guó， tōng cháng yào zhēng fā gèng luò hòu de zhū zú lái zhù zhàn。 wàng jū zǐ mán zuì qiáng hàn， fán dàjiàng chū bīng， wàng jū zǐ mán zhào lì zuò qián qū。 qí yú rú luǒ xíng、 jīn chǐ、 hēi chǐ、 yín chǐ、 xiù jiǎo、 xiù miàn、 chuān bí、 cháng zōng、 dòng fēng、 máng、 táo huā、 pǔ zǐ děng zú， yě bèi yòng lái zuò chōng fēng bīng， nán zhào bīng zài hòu miàn jiān zhèn， zhǎn shā zuò zhàn bù lì de rén。 nán zhào bīng zhì xiǎn rán shì zì wèi xìng zhì， dàn jūn duì yī chū guó jìng， què shì kě pà de pò huài zhě。
qī wǔ liù nián， táng xuán zōng bìnàn zài chéng dū。 tǔbō qì sōng dé zàn zàn pǔ kàn dào jī huì kě chéng， mìng lìng gé luó fèng gōng táng guī zhōu。 gé luó fèng pài chū dà jūn jiāng liù rén、 qīng píng guān yī rén shuài dà jūn huì tóng tǔbō jūn jìn gōng， duó qǔ huì tóng jūn（ sì chuān huì lǐ xiàn）， jìn jù qīng xī guān（ sì chuān yuè guī xiàn běi、 dà dù hé nán）。 nán zhào zhàn lǐng dà kuài táng tǔ dì， dì shàng de rén chù cái wù， zhào《 nán zhào dé huà bēi》 shuō“ zǐ nǚ yù bó， bǎi lǐ sāitú； niú yáng jī chǔ， yī yuè guǎn gǔ”， yě jiù shì shuō jìn liàng qiǎng jié， dì shàng yī kōng rú xǐ。 qī wǔ qī nián， yòu jìn gōng táng jìng， zài pò yuè guī， táng dū dū bèi qín， táng bīng quán bù bèi lǔ。 nán zhào liǎng cì qǔ shèng， pō lì shēng wēi， xī fú xún diàn、 luǒ xíng zhū zú， nán bài piàoguó（ biāo yīn piào piào zài miǎn diàn jìng）， yǎn rán chéng wéi xī nán de qiáng guó。
gé luó fèng kāi shǐ jiàn lì zhì dù， jí hé zhū zú， chéng lì yī gè guó jiā， zhè shì zhū zú shè huì de dà jìn bù。 nán zhào jìng nèi zuì luò hòu de zú， rú xún chuán mán， jū zhù nù jiāng shàng yóu yī dài， pī bō luó pí（ hǔ pí） dāng yī fú， shè shā yě zhū， shēng shí qí ròu； yòu rú kē xíng mán， yě bèi chēng wéi yě mán， jū dì zài xún chuán de xī biān。 zhè zhǒng rén zào cháo huò xué， sàn jū zài shān gǔ zhōng， wú jūn cháng， yòng mù pí bì xíng tǐ。 nán shàonǚ duō， fù nǚ wǔ rén huò shí rén gòng tóng yǎng huó yī gè zhàng fū， zhàng fū zhěng tiān chí gōng shǒu cháo xué， fù rén rù shān lín cǎi chóng、 yú、 guǒ、 cài、 luó、 xiǎn děng wù。 zhè lèi jí yuán shǐ de rén qún hé wén huà bǐ jiào gāo xiē de bù luò， nán zhào dū shōu rù bǎn tú， kāipì dào lù， jiàn zhì chéng yì， shè lì qǐ tǒng zhì jī gòu， shuō shì yào“ gé zhī yǐ yī guān， huà zhī yǐ lǐ yì”（《 dé huà bēi》）。 shān lín zhōng rén yīn cǐ jiē chù yī xiē wén míng jǐng xiàng， zēng jiā yī xiē shēng huó cháng shí， dé yì hái shì bù xiǎo de。
qī qī bā nián， gé luó fēng sǐ， sūn yì móu xún sì wèi。 qī qī jiǔ nián， nán zhào tǔbō hé bīng shí wàn， fēn sān lù gōng táng jiàn nán， qǐ tú duó qǔ chéng dū。 táng dé zōng pài qiǎn dàjiàng lǐ shèng、 qū huán shuài běi fāng bīng shù qiān， lián hé dāng dì táng bīng， dà pò tǔbō nán zhào jūn， shōu fù bèi tǔbō zhàn qù de wéi（ sì chuān lǐ xiàn） mào（ sì chuān mào xiàn） èr zhōu， zhuī jī nán zhào jūn guò dà dù hé。 tǔbō nán zhào jūn sǐ bā jiǔ wàn rén。 tǔbō nán zhào 'èr guó suǒ yǐ yī shí chēng qiáng， zhù yào yóu yú táng nèi luàn bù néng jiān gù biān shì， rú guǒ táng rèn zhēn chū bīng， èr guó dāng rán bù shì táng de dí shǒu。 èr guó zhàn bài hòu， tǔbō huǐ nù， nán zhào kǒng jù， shuāng fāng guān xì kāi shǐ fā shēng biàn huà， tǔbō gǎi fēng nán zhào guó wáng wéi rì dōng wáng， qǔ xiāo“ xiōng dì zhī guó” de dì wèi， yào qiú què dìng jūn chén guān xì。
tǔbō zài nán zhào zhēng shōu zhòng shuì， xiǎn yào chù shè lì yíng bǎo， hái yào nán zhào měi nián chū bīng zhù fáng。 yì móu xún gǎn dào yǐ fù tǔbō de hài chù。 qīng píng guān zhèng huí， běn shì táng xī hù xiàn lìng， gé luó fèng pò guī zhōu， zhèng huí bèi fú。 gé luó fēng qì zhòng tā yòu xué wèn， cì hào wéi mán lì， shǐ jiào wáng shì zǐ dì dú shū， shòu quán dé zé dǎ shēng tú， yīn cǐ wēi wàng hěn gāo， hòu lái zuò qīng píng guān， shèn dé xìn rèn。 zhèng huí quàn yì móu xún shuō： táng cháo yòu lǐ yì， hěn shǎo qiú suǒ cái wù， bù xiàng tǔbō tān lán bù zhī mǎn zú。 rú guǒ guī fù táng cháo， kě miǎn chū bīng zhù tǔbō zhàn shǒu， lì mò dà yú cǐ。 yì móu xún tóng yì tā de jiàn yì， àn zhōng móu huá， bù gǎn gōng kāi fǎn tǔbō。
（ 2） nán zhào fù táng fǎn tǔbō（ qī jiǔ sān nián héng héng bā sān nián）
táng jiàn nán jié dù shǐ wéi gāo shì yī gè néng gān de dì fāng zhǎngguān。 tā zhī dào nán zhào yòu yì guī táng， jī jí shī jiā yā lì hé quàn yòu， bìng qiě yā dǎo tǔbō zài nán zhào de shì lì。 qī jiǔ sān nián， yì móu xún jué dìng guī táng， qiǎn shǐ zhě fēn sān pī dào chéng dū biǎo shì chéng yì， yuàn wéi táng zuò fān chén。 qī jiǔ sì nián， táng qiǎn shǐ zhě cuī zuǒ shí dào yáng jū miē chéng， zài diǎn cāng shān huì méng。 méng cí dà yì shì táng nán zhào gè shǒu jiāng jiè， bù xiāng qīn fàn， bǎo chí hé hǎo guān xì， nán zhào bù yǔ tǔbō sī xià jiāo tōng。 cǐ cì jié méng， zhèng huí shì yòu lì de cù chéng zhě， tā zhù táng cháo dá dào gū lì tǔbō de mùdì， yě zhù nán zhào qǔ dé bǎo jìng zì lì de quán lì， bǐ yǐ fù tǔbō shí dà yòu gǎi jìn。 huì méng hòu， yì móu xún fā bīng xí jī tǔbō， dà pò tǔbō jūn yú shén chuān（ yún nán jìng nèi jīn shā jiāng）， qǔ tiě qiáo děng shí liù chéng， dé jiàng zhòng shí yú wàn rén。 zhēng fú shī、 shùn、 mó xiē děng bù， qiān shù wàn hù chōng shí nòng dòng zhèn。 tǔbō qīng quán bù bīng lì lái gōng jiàn nán hé nán zhào， bā yī nián， wéi gāo yǔ yì móu xún hé lì， dà pò tǔbō jūn。 nán zhào shēng qín tǔbō jūn tǒng shuài lùn mǎng rè， dà yòu fú huò， xiàng cháo tíng xiàn lùn mǎng rè。
nán zhào fù táng， dé táng zhù lì， huò qián suǒ wèi yòu de dà shèng lì。 cǐ hòu， tǔbō shuāi ruò， bù zài jìn gōng， táng shǒu méng shì， yě wú lì chū bīng gān shè， wài miàn méi yòu qiáng lín， nán zhào cái chéng wéi xī nán de qiáng guó。
bā bā nián， yì móu xínsǐ， zǐ xún gé quàn lì。 xún gé quàn zì chēng piàoxìn（ guó wáng chēng hào）。 bā jiǔ nián， xún gé quàn sǐ， zǐ gōng lóng shèng lì。 bā yī liù nián， nòng dòng jié dù shǐ wáng jué méng cuó diān shā quàn lóng shèng， yōng lì quàn lóng shèng dì quàn lì。 nán zhào zì zhàn shèng tǔbō yǐ lái， jié dù shǐ quán lì zhú jiàn zēng dà， shā guó wáng jiù shì wǔ rén quán zhòng de biǎo xiàn。 quàn lóng shèng jí wèi shí nián jǐn shí 'èr suì， quàn lì jǐn shí wǔ suì， yòu jūn xiāng jì zài wèi， yě shì wǔ rén shēn zhāng quán lì de jī huì。 wǔ rén dé shì bù shì qǐ nèi luàn jiù shì kāi biān xìn， méng cuó diān kāi shǐ biàn bǎo jìng zì lì wéi xiàng wài gōng lüè， cǐ hòu nán zhào chéng táng cháo shuāi ruò， jīng cháng gōng rù táng jìng， wǔ rén shì lì yù dà， méng shì wáng cháo yě jiù zài qiáng chén kòng zhì xià guī yú miè wáng。
（ 3） xiàng wài gōng lüè（ bā sān nián héng héng jiǔ èr nián）
jiàn nán jié dù shǐ dù yuán yíng shì gè tān lán hūn yōng de lǎo guān liáo， biān jìng shàng háo wú fáng bèi。 bā 'èr sān nián， quàn lì sǐ， dì fēng yòu lì。 bā sān nián， méng cuó diān fā dòng quán guó bīng lì， gōng rù chéng dū， lǔ qù zǐ nǚ bǎi gōng shù wàn rén jí cái wù wú shù。 méng cuó diān qū bèi fú mín zhòng dào dà dù hé biān， gào mín zhòng shuō， hé nán 'àn jiù shì nán zhào jìng， yǔn xǔ nǐ men kū bié nǐ men de gù xiāng gù guó。 mín zhòng dū tòng kū， jǐ qiān rén tiào shuǐ zì shā， zhè cì lǔ lüè， zì chéng dū zhì yuè guī， bā bǎi lǐ jiànrén chù cái wù， dàng rán wú cún， shǔ rén shuō“ xī róng shàng kě， nán mán cán wǒ”。 nán zhào jì tǔbō zhī hòu， wéi táng biān jìng dà huàn， xíng wéi bǐ tǔbō gèng tān cán， yīn wéi nán zhào jūn zhǐ yòu yī gè qiǎng lüè de mùdì。 méng cuó diān pà táng chū bīng tǎo dài， sòng gěi tǔbō jīn bó jí shǔ fú 'èr qiān rén， móu hé lì dǐ yù táng jūn。 táng wén zōng zhǔn xǔ nán zhào qiú hé， lì yuē hù bù xiāng qīn， yòu yòng lǐ dé yù wéi jiàn nán jié dù shǐ， zhěng dùn biān fáng， xùn liàn shì zú， fáng nán zhào zài lái gōng lüè。 nán zhào huò dé dà liàng gōng jiàng， cóng cǐ shǒu gōng yè fā dá， yǔ shǔ dì bù xiāng shàng xià。 tǔbō zǎo zài qī qī jiǔ nián， yǔ yì móu xún hé bīng gōng chéng dū， qǐ tú fú huò quán bù gōng jiàng sòng dào luó suō chéng， xiàn zài dé shǔ fú 'èr qiān rén， yě suàn shì yì wài shōu huò。 tòng kǔ wú gào de zhǐ shì shǔ dì mín zhòng， wú duān bèi fǔ xiǔ tǒng zhì zhě duàn sòng， yǒng yuǎn zuò liǎng guó de shǒu gōng yè nú lì。 bā sān 'èr nián， nán zhào gōng lüè piàoguó， lǔ huò sān qiān yú rén， lì pèi tuò dōng zhèn。
táng xuān zōng shí， ān nán jīng lüè shǐ lǐ zhuó tān bào zì sī， nüè dài jū mín， nán zhào tuò dōng jié dù shǐ 'àn jié mǒu xiē bù luò， qīn rǎo 'ān nán jìng。 bā wǔ jiǔ nián， fēng yòu sǐ， zǐ qiú lóng（ yě xiě zuò shì lóng） lì。 qiú lóng zì chēng huáng dì， gǎi guó hào wéi dà lǐ。 yǒng jiāng duàn zōng bǎng shā shè zhèng méng cuó diān， nán zhào zhèng quán luò rù duàn shì shǒu zhōng。
bā liù nián， ān nán yǐn nán zhào bīng hé sān wàn yú rén， chéng xū gōng pò táng 'ān nán jiāo zhǐ chéng。 táng bīng shōu fù 'ān nán。 bā liù yī nián， nán zhào bīng gōng pò yōng zhōu， lǔ lüè rén kǒu， yuán yòu jū mín， shí bù cún yī。 bā liù 'èr nián， nán zhào yòu gōng 'ān nán， jiàn táng yòu bèi， yǐn bīng tuì qù。 bù jiǔ， nán zhào bīng hé táo huā、 máng、 luǒ xíng děng bù gòng wǔ wàn rén gōng 'ān nán。 bā liù sān nián， gōng pò jiāo zhǐ chéng。 nán zhào liǎng cì pò 'ān nán， táng rén bèi shā bèi fú bù xià shí wǔ wàn。 nán zhào shǐ shàn chǎn jié dù shǐ yáng sī jìn shuài bīng 'èr wàn shǒu 'ān nán， táng tuì shǒu lǐng nán。 bā liù liù nián， táng 'ān nán dū hù gāo pián dà pò nán zhào jūn， shā sān wàn qīn rén， nán zhào bài jūn táo zǒu。 táng yì zōng mìng 'ān nán、 yōng zhōu、 xī chuān zhū jūn gè bǎo jiāng jiè， bù dé jìn gōng nán zhào， yòu qiǎn shǐ qù quàn dǎo shuō， nán zhào rú yuàn huī fù hé yuē， táng yī qièbù zhuī wèn。 dāng shí táng cháo yǐ jīng quán bù fǔ xiǔ， pò jìn bēng kuì， biān jìng dà xiǎo dì fāng guān wú bù tān bào hūn nuò， cháo tíng jìn guǎn shuō gè shǒu jiāng jiè， dì fāng guān yǐ rán wéi sī lì zhì zào biān xìn。 bā liù jiǔ nián， nán zhào jūn rù qīn xī chuān， gōng pò yán lù zhōu xiàn。 bā qī nián， wéi gōng chéng dū。 zhí dào bā qī wǔ nián， gāo pián wéi xī chuān jié dù shǐ， cái qū zhú nán zhào jūn guò dà dù hé， shōu fù suǒ shī zhōu xiàn。 bā bā nián， táng zǎixiàng lú xié děng zǒng jié nán zhào de gōng lüè shuō，“ zì xián tōng（ bā liù nián） yǐ lái， mán（ nán zhào） liǎng xiàn 'ān nán、 yōng guǎn， yī rù qián zhōng， sì fàn xī chuān， zhēng bīng yùn liáng， tiān xià pí bì， yú shí wǔ nián， zū fù tài bàn bù rù jīng shī， sān shǐ、 nèi kù yóu cí kòngjié， zhàn shì sǐ yú zhàng lì， bǎi xìng kùn wéi dào zéi， zhì zhōng yuán zhēn qǐ， jiē mán gù yě”。 cóng biǎo miàn kàn， táng cháo de jiā sù bēng kuì， yǔ nán zhào rù qīn què yòu guān xì， dàn zhāo zhì nán zhào huò luàn de gēn běn yuán yīn què shì táng cháo de jí dù fǔ xiǔ， zhè yī diǎn， lú xié děng rén shì bù gǎn zhèng shì de。
bā jiǔ qī nián， nán zhào huáng dì fǎ zài shàn chǎn chéng bèi rén shā sǐ， zǐ shùn huà lì。 jiǔ èr nián， shùn huà sǐ， shùn huà de 'ér zǐ bù mǎn yī suì， quán chén zhèng mǎi sì zhǎng guó zhèng， shā shùn huà zǐ， qǐ bīng shā méng shì qīn zú bā bǎi rén， miè nán zhào。
nán zhào zì qī sān bā nián pí luó gé tǒng yī liù zhào qǐ zhì jiǔ èr nián zhèng mǎi sì miè nán zhào， shǒu wěi fán yī bǎi liù shí wǔ nián。
nán zhào guó wáng shì xì biǎo
shè lóng héng xì nú luó（ liù sì jiǔ nián héng héng liù qī sì nián） héng luó shèng yán（ zài wèi nián bù míng） héng yán gé（ zài wèi nián bù míng） héng（ dì） shèng luó pí（ zài wèi nián bù míng） héng pí luó gé（ táng cì míng méng guī yì，？ héng héng qī sì bā nián） héng gé luó fèng（ qī sì bā nián héng héng qī qī bā nián） héng（ sūn） yì móu xún（ qī qī bā nián héng héng bā bā nián） héng xún gé quàn（ bā bā nián héng héng bā jiǔ nián） héng quàn lóng shèng（ bā jiǔ nián héng héng bā yī liù nián） héng（ dì） quàn lì（ bā yī liù nián héng héng bā 'èr sān nián） héng（ dì） fēng yòu（ bā 'èr sān nián héng héng bā wǔ jiǔ nián） héng qiú lóng（ shì lóng， bā wǔ jiǔ nián héng héng bā qī qī nián） héng fǎ（ lóng shùn， bā qī qī nián héng héng bā jiǔ qī nián） héng shùn huà（ bā jiǔ qī nián héng héng jiǔ èr nián）
dà cháng hé guó（ jiǔ èr nián héng héng jiǔ 'èr bā nián）
zhèng mǎi sì yòu míng（ tóng chǎng）， zhèng huí de qī shì sūn。 zhèng huí yě jiào wáng mán lì， wáng shì jué hào， tā de zǐ sūn zì rán liè rù guì zú， cānyù zhèng zhì。 jiàng shùn shí zhèng mǎi sì zhí zhǎng zhèng bǐng， shùn huà shí wéi zǎixiàng， yǎng chéng duó guó de shì lì。 miè nán zhào hòu gǎi guó hào wéi dà cháng hé， qí tā zhì dù bù gǎi。“ cháng hé” míng chēng zhèng fǎn yìng dāng shí guì zú jiān zhēng duó quán lì， hěn bù hé hǎo。 nán zhào zhàn shèng tǔbō， yóu qí shì gōng táng dà yòu fú huò， wǔ rén dé shì， yōng bīng zì xióng， xiàng wài gōng lüè zhuǎn wéi nèi bù hù xiāng zhēng duó。 zì cháng hé guó zhì dà lǐ guó， duì nèi dì cháo tíng cǎi shēn bì gù jù de tài dù， zhèng zhì shàng hěn shǎo yòu wǎng lái， gèng bù gǎn yòu jūn shì xíng dòng， yuán yīn shì nèi bù zhēng duó jù liè， rú guǒ bèi nèi dì cháo tíng gān shè， ruò xiǎo guó jiā shì wú fǎ duì kàng de。 jiǔ liù wǔ nián， sòng jiāng wáng quán bīn miè hòu shǔ guó， qǐng chéng shèng gōng yún nán， sòng tài zǔ zhèng zài jí quán lì wěn dìng nèi bù， bù gǎn jìn qǔ， zài dì tú shàng yòng yù fǔ huà dà dù hé yǐ xī shuō， hé wài bù shì wǒ de tǔ dì。 yún nán yǔ sòng cháo dū yīn wéi nèi bù qiàn wěn， bǐ cǐ gé jué liǎo sān bǎi yú nián。
zhèng mǎi sì chuán wèi zhì sūn zhèng lóng dàn shí， dōng chuān jié dù shǐ yáng gān zhēn shā zhèng lóng dàn， miè dà cháng hé guó。
dà cháng hé guó guó wáng shì xì biǎo
zhèng mǎi sì（ jiǔ èr nián héng héng？） yī zhèng shì（？ héng héng jiǔ 'èr liù nián） yī zhèng lóng dàn（ jiǔ 'èr liù nián héng héng jiǔ 'èr bā nián）
dà tiān xīng guó dà yì níng guó（ jiǔ 'èr bā nián héng héng jiǔ sān liù nián）
yáng gān zhēn miè dà cháng hé guó， yōng lì zhào shàn zhèng wéi piàoxìn， guó hào dà tiān xīng， yòu míng xīng yuán guó。 jiǔ 'èr jiǔ nián， yáng gān zhēn fèi zhào shàn zhèng zì lì， gǎi guó hào wéi dà yì níng。 yáng zhào dū shì bái mán dà xìng， zhèng mǎi sì shā méng shì qīn zú， wū mán shī shì， bái mán rén xiāng jì dé guó。 jiǔ sān qī nián， tōng hǎi jié dù shǐ duàn sī píng miè dà yì níng guó。
dà lǐ guó（ jiǔ sān qī nián héng héng yī 'èr wǔ sān nián）
duàn sī píng shì bái mán guì zú，《 nán zhào dé huà bēi》 shàng liè míng shǒu wèi de dà chén duàn zhōng guó（ yuán míng jiǎn wèi）， jiù shì duàn sī píng de liù shì zǔ。 duàn shì zì chēng xiān shì shì wǔ wēi jùn（ liáng zhōu） rén， duàn shì hěn kě néng shì mán huà de hàn rén。 yáng gān zhēn yào shā hài duàn sī píng， duàn sī píng dé jiù fù cuàn pàn hé yǒu rén gāo fāng sù（ zhào shàn zhèng jiù chén） de bǎo hù， bìng xiàng dōng fāng hēi cuàn、 sōng cuàn sān shí qī bù jiè bīng， zài shí chéng（ qū jìng xiàn） huì shī， yǐ dǒng jiā luó wéi jūn shī， gōng rù tài hé chéng， jiàn lì dà lǐ guó。
sān shí liù bù duō shù shì wū mán， yě yòu jǐ bù shì yáo rén。 yáng gān zhēn miè zhèng shì， duàn sī píng miè yáng shì， dū yǐ kào sān shí qī bù de zhù lì。 duàn sī píng dé guó， shǒu xiān miǎn chú sān shí qī bù de yáo yì， lì méng shì hù bǎo hé hǎo。 sān shí qī bù jū dì zài diān chí dōng、 běi、 nán sān fāng， dà lǐ guó jiāng yù， yǔ nán zhào lüè tóng， shí jì shì lì què jú xiàn zài yǐ 'ěr hǎi wéi zhōng xīn de yún nán xī bù， bù zài xiàng nán zhào nà yàng gǎn yú xiàng wài gōng lüè liǎo。
dà lǐ guó wáng wèi chuán zhì duàn lián yì shí， chén yáng yì zhēn fèi duàn shì， zì lì wéi guǎng 'ān huáng dì。 sì nián hòu， duàn shì chén gāo zhì shēng qiǎn zǐ gāo shēng tài qǐ dōng fāng bīng（ dāng jí sān shí qī bù bīng） miè yáng shì， yōng lì duàn shòu huī。 yī jiǔ jiǔ nián（ sòng zhé zōng yuán fú 'èr nián）， duàn shòu huī ràng wèi gěi gāo shēng tài。 gāo shēng tài gǎi guó hào wéi dà zhōng guó。 gāo shēng tài sǐ， zǐ gāo tài míng yòu ràng wèi gěi duàn zhèng chún， gǎi guó hào wéi hòu lǐ guó。 qí shí dōng fāng sān shí qī bù yǐ dú lì， lǚ yǔ hòu lǐ guó zuò zhàn。 gāo shì zhuān quán， guó rén chēng wéi gāo guó zhù， bō sī、 kūn lún děng guó shāng rén lái tōng shāng， dū dé xiān jiàn guó zhù。 gāo shì tuì hái wáng wèi， míng yì shàng bù gǎn fèi duàn shì， dà gài yǔ dōng fāng sān shí qī bù de fǎn duì gāo shì yòu guān。 yī yī yī liù nián（ sòng huī zōng zhèng hé sān nián）， hòu lǐ guó wáng duàn hé yù qiǎn shǐ lái cháo gòng， sòng huī zōng fēng duàn hé yù wéi dà lǐ guó wáng。 yī yī qī sān nián， dà lǐ guó qiǎn shǐ rén lǐ guān yīn dé děng 'èr shí sān rén dào yōng zhōu yì tōng shāng。 yī 'èr wǔ sān nián， yuán xiàn zōng mìng hū bì liè shuài bīng rù yún nán， qín duàn xīng zhì jí gāo tài xiáng， miè dà lǐ guó。 yún nán yǔ nèi dì tuō lí yǐ zhì gé jué， qián hòu fán sān bǎi yú nián， táng sòng liǎng cháo dōuwú lì gǎi biàn zhè gè jú miàn， yuán cháo xiāo miè yún nán gē jù zhě， yòng bīng shùn lì， méi yòu yù dào jiào dà de dǐ kàng， shuō míng yún nán gè zú mín zhòng yàn qì duàn shì gāo shì de gē jù， yuàn yì yǔ nèi dì tǒng yī qǐ lái， yīn wéi tí gāo liǎo de jīng jì hé wén huà， gèng xū yào yǔ nèi dì lián xì， bù yǔn xǔ tǒng zhì jiē jí cháng qī bǎo chí rén wéi de fēn liè。
dà lǐ guó zì duàn sī píng zhì duàn xīng zhì， fán 'èr shí 'èr zhù， sān bǎi shí qī nián。 lì shǐ shàng yī bān jiāng duàn sī píng zhī qián tǒng chēng nán zhào。
qī sān bā nián nán zhào pí luó gé tǒng yī liù zhào zhì yī 'èr wǔ sān nián dà lǐ guó miè wáng， fán wǔ bǎi shí liù nián。
|