 太平天国 tài píng tiān guó（ qí zhōng “ guó ” yuán zuò“ guó”，“ tiān” zì de liǎng héng shàng cháng xià duǎn， 1851 nián héng 1864 nián） shì zhōng guó qīng cháo hòu qī， yóu hóng xiù quán（ chēng hào“ tiān wáng”） suǒ jiàn lì de zhèng quán， qián shēn wéi 1843 nián chuàng lì zhī“ bài shàng dì huì”。 1851 nián chéng lì tài píng tiān guó， 1853 nián jiàn dū tiān jīng（ jīn nán jīng）， céng zhàn lǐng cháng jiāng zhōng xià yóu dì qū。 zhì 1864 nián tiān jīng xiàn luò zhǐ， jì cún zài 14 nián。 tài píng jūn zài quán shèng shí qī de bīng lì chāo guò yī bǎi wàn rén（ bāo kuò nǚ bīng shí yú wàn rén）。 yòu rén gū jì tài píng tiān guó yùn dòng zào chéng yuē liǎng qiān wàn rén sàng shēng。 xiàn dài yòu rén gū jì 1850 nián de zhōng guó rén kǒu dà yuē yòu 4.1 yì rén， jīng guò tài píng tiān guó、 niǎn jūn jí huí zú děng qǐ shì hòu， dào 1873 nián rén kǒu xià jiàng zhì dà yuē 3.5 yì rén。
tài píng tiān guó kāi chuàng liǎo zhōng guó lì shǐ shàng de xǔ duō tè lì， lì rú yǐ xī fāng zōng jiào míng yì zǔ zhì shì lì， huò shì zhōng huá rén mín gòng hé guó guān fāng rèn dìng zhī“ zhōng guó nóng mín qǐ yì” qiě“ dì yī cì zāo dào zhōng wài shì lì gòng tóng zhèn yā”。 ér yú qīng cháo chū nián tì fā liú biàn hòu， tài píng jūn yīn jù jué cǐ sú， yì bèi qīng tíng chēng zuò“ cháng máo”、“ cháng máo zéi”、“ fā zéi”、“ fā nì”； yīn wéi tài píng jūn qǐ zì guǎng xī， yǐ liǎng guǎng rén wéi zhù， gù qīng tíng chēng qí wéi“ yuè fěi”（ rú《 qīn dìng jiǎo píng yuè fěi fāng lüè》）。
míng chēng
tiān guó zì chēng tài píng tiān guó， qí zhōng de“ guó”， hé yī bān de shū xiě bǐ huá bù tóng，“ guó” zì lǐ miàn shì yī gè“ wáng”， shì zhǐ yī gè guó jiā lǐ yòu wáng zài nèi； lìng wài“ tiān” zì zhōng de héng huá shì shàng cháng xià duǎn。
chuàng lì jí fā zhǎn
1843 nián（ dào guāng 'èr shí sān nián）， hóng xiù quán yǔ biǎo qīn féng yún shān、 zú dì hóng rén gān cóng liáng fā《 quàn shì liáng yán》 zhōng xī qǔ mǒu xiē jī dū jiào yì， hòu lái zì xíng xǐ lǐ， bìng zài guǎng dōng huā xiàn shǒu chuàng“ bài shàng dì jiào”。
1844 nián， hóng xiù quán hé féng yún shān dào guǎng xī chuán jiào。
1847 nián， hóng xiù quán hé hóng rén gān dào guǎng zhōu gēn suí měi guó měi nán jìn xìn huì chuán jiào shì luó xiào quán xué xí《 shèng jīng》， yīn tīng hóng xiù quán shuō céng mèng jiàn tā zì jǐ shì shàng dì de 'ér zǐ， luó xiào quán jù jué gěi tā shī xǐ。 hóng xiù quán lí kāi guǎng zhōu， chóngfǎn guǎng xī guì píng， yǔ féng yún shān huì hé。 7 yuè， hóng xiù quán yǔ féng yún shān yī qǐ zhì dìng“ shí kuǎn tiān tiáo”。
1848 nián chūn tiān， bài shàng dì huì de lǐng dǎo rén zhī yī féng yún shān bèi dì fāng tuán liàn dài bǔ， sòng wǎng guǎng xī guì píng zhī xiàn yá mén qiú jìn。 hóng xiù quán qián wǎng guǎng zhōu yù yǐ“ chuán jiào zì yóu” wéi yóu， zhǎo shàng céng guān xì yíng jiù。 hòu féng yún shān bèi xìn tú jí zī huì lù guì píng zhī xiàn， ér dé dào shì fàng。
1849 nián， hóng xiù quán、 féng yún shān、 yáng xiù qīng、 xiāo cháo guì、 wéi chāng huī、 shí dá kāi jié wéi yì xìng xiōng dì。
1850 nián 9 yuè chū， hóng xiù quán fā bù zǒng dòng yuán lìng， huì zhòng lì jí dào jīn tián tuán yíng biān wǔ， dá liǎng wàn rén。 tóng nián 11 yuè tài píng jūn zài róng cūn jiāng mù qiáo fú jī qīng jūn chéng gōng。 nóng lì shí 'èr yuè， tā men zài jīn tián cūn nèi de wéi shì dà zōng cí， jǔ xíng bài shàng dì yí shì， bìng xuān bù guó hào wéi tài píng tiān guó。
1851 nián 1 yuè 11 rì， hóng xiù quán shēng rì， bài shàng dì huì zhòng wàn rén zài jīn tián cūn“ gōng zhù wàn shòu” qǐ yì， shì wéi jīn tián qǐ yì。 hóng xiù quán chēng tiān wáng， jiàn lì“ tài píng tiān guó”。 tóng nián 3 yuè 23 rì， hóng xiù quán fēng yáng xiù qīng wéi“ zuǒ fǔ zhèng jūn shī”、 xiāo cháo guì wéi“ yòu bì yòu zhèng jūn shī”、 féng yún shān wéi“ qián dǎo fù jūn shī”、 wéi chāng huī wéi“ hòu hù yòu fù jūn shī”。 tóng nián qiū jì， tài píng jūn zhàn guǎng xī yǒng 'ān zhōu（ jīn méng shān xiàn）。 12 yuè zài yǒng 'ān fēng dōng、 xī、 nán、 běi、 yì wǔ wáng， qí tā sì wáng jiē guī dōng wáng yáng xiù qīng jié zhì。 nán wáng féng yún shān zhì dìng liǎo tài píng tiān guó chū qī de guān zhì、 lǐ zhì hé jūn zhì， yòu chuàng zào liǎo yī tào dú tè lì fǎ， zài tài píng tiān guó nèi shǐ yòng， bìng qiě shí xíng gōng yòu cái chǎn zhì。
1852 nián（ xián fēng 'èr nián） 4 yuè 5 rì， tài píng jūn zì yǒng 'ān tū wéi， 5 yuè 19 rì lí kāi guǎng xī jìn rù hú nán shěng， 5 yuè tài píng jūn lù jīng quán zhōu shí， féng yún shān bèi qīng jūn pào huǒ jī zhōng， 6 yuè shāng zhòng sǐ wáng。 8 yuè 21 rì xiāo cháo guì、 shí dá kāi gōng cháng shā ( tài píng tiān guó dì yīcháng yìng zhàng )， 9 yuè 12 rì xiāo cháo guì zài gōng chéng shí zhàn sǐ。 tài píng jūn gōng cháng shā jìn sān gè yuè réng wèi néng chéng gōng， chè wéi běi shàng。
1853 nián 1 yuè tài píng jūn gōng kè wǔ chāng， rén shù zēng zhì wǔ shí wàn， 3 yuè gōng zhàn nán jīng， gǎi míng“ tiān jīng” bìng dìng dū zài cǐ， suí jí zhǎn kāi běi fá jí xī zhēng。
běi fá jūn suī rán yī dù jìn zhì tiān jīn fù jìn， yīn gū jūn shēn rù， zuì zhōng zài 1855 nián quán jūn fùmò。 xī zhēng jūn de jìn zhǎn bǐ jiào shùn lì， xiān hòu gōng xià 'ān qìng、 jiǔ jiāng、 wǔ chāng děng dì。
1854 nián xī zhēng jūn zài hú nán zāo yù xīn jiàn lì de xiāng jūn dǐ kàng， xiāng jūn fǎn gōng zhì jiǔ jiāng fù jìn。
1855 nián chū， yì wáng shí dá kāi dà pò xiāng jūn， fù xiàn wǔ chāng。
tài píng tiān guó qián qī， jūn zhèng dà shì yóu jūn shī fù zé， hóng xiù quán tuì jū mù hòu shǎo lǐ cháo zhèng， dà quán luò zài dōng wáng yáng xiù qīng shǒu shàng。
yīn tài píng tiān guó shǒu yì fā shēng zài guǎng xī， gù yòu dà liàng zhuàng zú rén mín cān jiā liǎo tài píng tiān guó qǐ yì， xī wáng xiāo cháo guì， běi wáng wéi chāng huī， yì wáng shí dá kāi（ tā de mǔ qīn shì zhuàng zú rén）， běi fá zhù jiāng lín fèng xiáng、 lǐ kāi fāng děng děng， jiē wéi zhuàng zú rén。 tài píng tiān guó dì yī wèi liè shì、 hòu bèi zhuī fēng wéi gǔ wáng de lú liù yǐ jí hòu fēng de mù wáng tán shào guāng、 zàn wáng méng dé 'ēn jiē wéi zhuàng rén。 lú liù shì tài píng tiān guó qǐ yì qián de hóng xiù quán、 féng yún shān zuì dé lì de zhù shǒu， wéi fā dòng tài píng tiān guó gé mìng zuò chū liǎo zhòng yào gòng xiàn。（ zhāi zì huáng xiàn fán zhuàn《 tài píng tiān guó gé mìng zhōng de zhuàng zú zǐ dì》 héng héng zài yú 1956 nián 5 yuè 10 rì《 guāng míng rì bào》）
tài píng tiān guó qián qī zuò zhàn dì tú tiān jīng shì biàn 1856 nián（ xián fēng liù nián） 6 yuè， tài píng jūn gōng pò qīng jūn xiàng róng de jiāng nán dà yíng， jiě tiān jīng sān nián zhī wéi。 xiàng róng zài 8 yuè 9 rì sǐ hòu， qí sǐ xùn bù jiǔ biàn chuán rù tiān jīng， dōng wáng yáng xiù qīng jiàn dāng shí tài píng tiān guó xíng shì dà hǎo， lìng yòu tú móu， jiǎ zhuāng“ tiān fù xià fán” pò tiān wáng fēng tā wéi“ wàn suì”。
běi wáng wéi chāng huī zài zhè shí qǐng qiú tiān wáng zhū shā dōng wáng， tiān wáng bù kěn。 hòu lái chén chéng róng xiàng tiān wáng gào mì， wèi dōng wáng yòu shì jūn cuàn wèi zhī qǐ tú， tiān wáng mì zhào běi wáng、 yì wáng jí yàn wáng qín rì gāng chǎn chú dōng wáng。
wéi chāng huī zài 9 yuè 1 rì dào tiān jīng， yǔ qín rì gāng zài yè jiān rù chéng， 2 rì líng chén tū xí dōng wáng fǔ， yáng xiù qīng jí qí jiā rén bèi shā， dōng wáng bù shǔ、 tā men de jiā rén jí qí tā jūn mín gòng 2 wàn duō rén yì bèi shā， shǐ chēng“ tiān jīng shì biàn”。
yì wáng shí dá kāi dǐ dá tiān jīng hòu， zé bèi wéi chāng huī làn shā， èr rén bù huān 'ér sàn， shí dá kāi dāng yè táo chū chéng wài， wéi chāng huī qí hòu jìn shā yì wáng fǔ zhōng jiā shǔ。
shí dá kāi cóng 'ān qìng qǐ bīng， shēng tǎo wéi chāng huī， cǐ shí zài tiān jīng yǐ wài de tài píng jūn dà duō zhī chí shí dá kāi。 hóng xiù quán wéi píng zhòng nù， 11 yuè 2 rì jiāng wéi chāng huī chǔsǐ， bù jiǔ yòu chǔsǐ qín rì gāng hé chén chéng róng。
yì wáng chū zǒu
1856 nián 12 yuè， tài píng jūn chè chū wǔ chāng。
1857 nián chūn tiān， lǐ xiù chéng yǔ chén yù chéng jī bài qīng jūn qín dìng sān bù， běi shàng liù 'ān、 huò qiū， yǔ niǎn jūn huì hé。
tiān jīng shì biàn hòu， hóng xiù quán kāi shǐ dīfáng shí dá kāi， rèn yòng hóng shì xiōng dì qiān zhì tā， shí dá kāi rì yì bù 'ān， cóng tiān jīng chū zǒu dào 'ān qìng， zài cóng 'ān qìng chū zǒu， tuō lí tiān wáng zhǐ huī， gēn suí tā chū zǒu de tài píng jūn yòu 'èr shí wàn rén， yán zhòng xuē ruò tài píng tiān guó de lì liàng。
1858 nián shí dá kāi jīng zhè jiāng dào fú jiàn， zài dào jiāng xī。 tóng nián 5 yuè， jiǔ jiāng shī shǒu， xiāng jūn jìn wéi 'ān qìng， 11 yuè tài píng jūn zài sān hé zhī zhàn huò shèng， xiāng jūn chè 'ān qìng zhī wéi。
1859 nián shí dá kāi rù hú nán， gōng bǎo qìng fǔ（ jīn shào yáng shì） bù kè， nán xià guǎng xī。
1860 nián lǐ xiù chéng zài jī pò qīng jūn de jiāng nán dà yíng hòu， chéng shèng gōng xià jiāng sū nán bù duō gè dì fāng。 tóng nián 9 yuè， tài píng tiān guó bù shǔ dì 'èr cì xī zhēng， yǐ chén yù chéng、 lǐ xiù chéng jūn wéi jiāng běi jiāng nán liǎng zhī zhù lì， mùdì wéi jìn gōng qīng jūn hòu fāng yǐ yuán jiù 'ān qìng。 tóng nián， zài guǎng xī de shí dá kāi yǔ bù zhòng chū xiàn fēn qí， bù jiāng péng dà shùn、 zhū yī diǎn、 jí qìng yuán děng rén yǔ zhī jué liè， cì nián chóngfǎn tiān cháo。
1861 nián shàng bàn nián， běi lù de chén yù chéng yīn yīng guó guān yuán gān yù 'ér bù gǎn jìn gōng wǔ hàn； nán lù de lǐ xiù chéng jìn zhì hú běi dōng nán bù， zài fù jìn dì fāng zhāo bīng 30 wàn rén， lǐ zhī dào qí tā tài píng jūn chī bài zhàng hòu， fàng qì jìn gōng wǔ hàn sān zhèn， gǎi xiàng dōng jìn jūn， gōng xià zhè jiāng dà bù fèn dì qū。
1861 nián 9 yuè 'ān qìng shī shǒu（ jiàn 'ān qìng bǎo wèi zhàn）。 tóng nián shí dá kāi shuài shí wàn zhī zhòng běi shàng xiāng xī， jīng hú běi jìn rù chuān dōng。
1862 nián 1 yuè lǐ xiù chéng shuài jūn gōng shàng hǎi， zài qīng jūn hé yáng rén lián hé dǐ kàng xià， tài píng jūn jiǔ gōng zhī xià， réng wèi néng zhàn lǐng shàng hǎi。
1862 nián（ tóng zhì yuán nián） 6 yuè， hóng xiù quán mìng lìng lǐ xiù chéng huí yuán tiān jīng， lǐ jí jié 'èr shí wàn rén bīng lì， 10 yuè qǐ dà zhàn xiāng jūn sì shí duō tiān， wèi néng qǔ shèng。 tóng nián 6 yuè chén yù chéng bèi qīng jūn chǔsǐ。 12 yuè， lǐ xiù chéng fèng mìng běi dù cháng jiāng。 tóng nián lǐ hóng zhāng gōng jiāng sū nán bù， zuǒ zōng táng gōng zhè jiāng。
shí dá kāi zài sì chuān nán bù shí， duō cì qǐ tú dù guò cháng jiāng běi shàng， wéi qīng jūn suǒ zǔ。 1863 nián chū， shí dá kāi dù guò jīn shā jiāng， 5 yuè dào dá dà dù hé biān， dāng dì tǔ sī qiān hù wáng yìng yuán chāi qiáo fáng hé， jiā shàng hé shuǐ bào zhǎng hé qīng jūn dǔ jié liǎo tài píng jūn de jìn lù hé tuì lù， shí dá kāi bù duì zài zǐ dǎ dì jìn tuì wú lù， kùn 'èr shí yú rì， liáng shí jiāng jìn， bù duì sǔn shī guò bàn。 6 yuè 13 rì， shí dá kāi xiàng qīng jūn zhù shuài luò bǐng zhāng qǐng jiàng yǐ jiù quán jūn， qīng jūn wěi chēng tóng yì， fù sòng chéng dū， 6 yuè 25 rì zài chéng dū bèi líng chí chǔsǐ。 shí dá kāi de jiàng bīng zhōng， lǎo ruò jí xīn jiā rù zhě bèi qiǎn sàn， shèng xià de 'èr qiān rén bù jiǔ bèi shā。
1863 nián 12 yuè 4 rì sū zhōu shǒu jiāng tán shào guāng bèi bù xià shā sǐ， sū zhōu shī shǒu。
xiàn luò yǔ bài wáng
tài píng tiān guó hòu qī xíng shì 1864 nián 6 yuè 1 rì， hóng xiù quán zài duō rì yǐ yě cǎo chōng jī hòu bìng shì， yòu tiān wáng hóng tiān guì fú jì wèi。 7 yuè tiān jīng shī shǒu， lǐ xiù chéng dài lǐng yòu tiān wáng tū wéi， hùn luàn zhōng shī sàn， yú tóng yuè 22 rì zài jiāng níng fāng shān bèi fú， qīn shū gòngzhuàng shù wàn zì hòu， yú 8 yuè 7 rì bèi zēngguófān shā hài。 10 yuè yòu tiān wáng hóng tiān guì fú zài jiāng xī shí chéng huāng shān shān dòng bèi sōu fú， 11 yuè 18 rì zài nán chāng bèi líng chí chǔsǐ。
cháng jiāng yǐ nán de tài píng jūn yú bù tán tǐ yuán bù duì zài 1866 nián chū yú guǎng dōng méi xiàn bèi sù qīng， jiāng běi de tài píng jūn lài wén guāng bù tóu rù niǎn jūn， yú 1865 nián shā qīng jūn míng jiāng sēng gé lín qìn， jì xù duì kàng qīng jūn zhí zhì 1868 nián。
dōng niǎn jūn yú 1868 nián 1 yuè 5 rì zài yáng zhōu dōng běi wǎ yáo pū fù miè， xī niǎn jūn yú tóng nián 8 yuè 16 rì zài shān dōng chí píng tú hài hé bèi lǐ hóng zhāng xiāo miè。
zuì hòu yī zhī shǐ yòng tài píng tiān guó nián hào de cán yú niǎn jūn yuán dà kuí bù yú 1869 nián zài shǎn běi bǎo 'ān bèi zuǒ zōng táng xiāo miè。
tài píng jūn táo xiàng
1874 nián tài píng tiān guó wáng guó shí zhōu nián， yáng fǔ qīng zì měi guó yì róng qián fǎn huí fú zhōu jiā rù lùyíng fā zhǎn zǔ zhì， zāo dào mǐn zhè zǒng dū fā xiàn dài bǔ xùnnàn， zhèng shí què yòu wéi shǔbù xiáng tài píng jūn yǒng rù tài píng yáng bù fèn dǎo yǔ。
zhèng zhì gāng lǐng
tài píng tiān guó shì zhōng guó jìn dài de yī cì dà guī mó nóng mín qǐ yì， qí jiāng yù zuì guǎng kuò zhī shí céng zhàn yòu cháng jiāng zhōng xià yóu shù shěng。 yīn cǐ tā yòu zhe dāng shí shí dài de xiǎn zhù tè zhēng。 lìng yī fāng miàn， hóng xiù quán zài zhè cì qǐ yì jiǎ jiè liǎo dāng shí cóng xī fāng zōng jiào chuán rù de xīn xīng zōng jiào jī dū jiào， yì shǐ yī bān lǎo bǎi xìng gǎn dào xīn xiān。 zhè kě néng yǔ dāng shí lǎo bǎi xìng xī wàng qiú biàn de sī xiǎng yòu guān。
tài píng tiān guó de lǐ lùn gāng lǐng dū bāo kuò zài《 yuán dào jiù shì gē》、《 yuán dào jué shì xùn》、《 yuán dào xǐng shì xùn》 děng jǐ běn shū zhī nèi。 hóng xiù quán de tài píng tiān guó shēng chēng jié hé xī fāng jī dū jiào yì、 zhōng guó rú jiā dà tóng sī xiǎng、 nóng mín píng jūn zhù yì。 bù guò， tài píng tiān guó pái chì rú jiā， chēng rú jiā jīng shū wéi“ yāo shū”。 tā men jiē shòu jī dū jiào shàng dì， jiào míng wéi“ bài shàng dì jiào”， dàn qí shí duì jī dū jiào yī zhī bàn jiě。 tā men de zōng jiào sī xiǎng， kě néng quán bù yuán yú dāng shí de zhōng guó jí jī dū jiào chuán jiào shì liáng fā suǒ xiě de《 quàn shì liáng yán》。 hòu lái yòu wài guó chuán jiào shì zhī dào liǎo zhè jiàn shì， shì tú xiàng tā jiǎng shù shèng jīng de dào lǐ， fǎn 'ér bèi hóng xiù quán chì wéi yì duān。 bù guò， hóng xiù quán cóng jī dū jiào dé dào qǐ fā de zhè xiē sī xiǎng， duì yú dāng shí chǔyú bàn zhí mín dì shè huì de qún zhòng yòu zhe hěn dà de hào zhào lì。
《 tiān cháo tián mǔ zhì dù》 shì tài píng tiān guó jiě jué shēng chǎn zī liào yǔ chǎn pǐn fēn pèi de zhèng zhì gāng lǐng， yào qiú fèi chú jiù yòu tǔ dì suǒ yòu zhì。
《 zī zhèng xīn piān》 shì gān wáng hóng rén gān zài hòu qī tí chū de zhōng guó dì yī tào jù yòu fā zhǎn zī běn zhù yì yì yuàn de zhèng zhì gāng lǐng， yóu yú kè guān shàng zhōu biān huán jìng de 'è liè yǔ zhù guān shàng nóng mín jiē jí de mò shì， méi yòu qǐ dào yù qī de zuò yòng。
lìng yòu yì jiàn rèn wéi， tài píng tiān guó cún zài běn zhì shàng de quē xiàn， jìn bù de biǎo zhēng dǐ xià cún zài lǐ xìng de dàotuì。 zhèng zhì shàng， tài píng tiān guó yóu shén quán yǔ wáng quán jié hé， cháo zhōng bù dàn jiē jí sēn yán， wéi wáng wéi guān zhě de wéi suǒ yù wéi， gèng shèn yú rú jiā sī xiǎng yuē shù xià de cháo tíng。 wén huà shàng， tài píng tiān guó duì gù yòu chuán tǒng wén huà wán quán tuī dǎo， duì chuán tǒng zhī shí fènzǐ chóu shì。 hóng xiù quán zhū wáng dìng dū tiān jīng hòu， shēng huó méi làn fǔ huà， cháo zhèng gāng jì wěn luàn， shèng líng luàn fēng。 zhì dù shàng， tiān cháo tián mǔ、 zī zhèng xīn piān děng gāng lǐng zhǐ shǔ zhǐ shàng tán bīng， cóng wèi yòu rèn zhēn tuī xíng， yì bù jiàn yòu rèn hé chéng xiào kě yán。 zhì yú suǒ wèi“ kāi fàng kē jǔ kǎo shì yú nǚ zǐ yìng kǎo”， jǐn yòu yī cì。
zhè gè zhèng quán zài lì shǐ shàng cún zài fēi cháng dà de fēi yì， tā de“ xiān jìn xìng” bìng méi yòu dé dào suǒ yòu lì shǐ xué jiā de zàn tóng； yòu guān diǎn rèn wéi tài píng tiān guó shì jiàn lì zài qī yā rén xìng jī chǔ shàng de lìng yī gè cán bào de zhèng quán， gèng jiā qīng xiàng yú yī gè fēng jiàn shè huì bào lì zhèng quán。 hóng xiù quán běn rén yě bìng bù bèi rèn wéi shì lǐ jiě jī dū jiào jiào yì， tā de zhèng cè dà dū wèi néng chéng gōng shí shī huò qǔ dé chéng xiào。 guō tíng yǐ zài《 tài píng tiān guó de jí quán tǒng zhì》 yī wén rèn wéi：“ tài píng tiān guó shì yī gè dī jí de mí xìn， jué duì de bào lì jí tuán， shén quán、 jí quán、 yú mèi de tǒng zhì， zhǐ wéi mǎn zú zì jǐ de wú xiàn yù wàng， sī háo bù gù jí dà zhòng de fú lì， suǒ zào chéng de shì biàn yě de bái gǔ， mǎn dì de jīng jí， sàng shī de shēng mìng zuì shǎo wéi 'èr qiān wàn zhì wǔ qiān wàn。” zhí dé zhù yì de shì， zhōng guó shǐ xué jiè jìn nián lái yě yòu duì tài píng tiān guó hé hóng xiù quán chóngxīn píng jià de shēng yīn。
xíng zhèng qū huá
tài píng tiān guó zài lì guó hòu， bǎ zhàn yòu dì de xíng zhèng qū huá gǎi wéi“ shěng、 jùn、 xiàn” zhì， quán guó fēn wéi 21 gè shěng fèn， chú jiāng nán shěng yòu 12 jùn yǐ wài， měi shěng shí yī jùn：
jiāng nán shěng（ nán jīng zhōu biān dì qū， yòu chēng tiān jīng shěng）
tiān pǔ shěng（ yǐ jiāng pǔ wéi zhōng xīn）
sū fú shěng（ shǒu fǔ wéi sū zhōu， jí jīn rì sū nán dōng bù）
ān huī shěng（ shǒu fǔ wéi 'ān qìng）
hú běi shěng（ shǒu fǔ wéi wǔ qiāng， jí jīn rì zhī wǔ chāng）
jiāng xī shěng（ shǒu fǔ wéi jiǔ jiāng）
zhè jiāng tiān shěng（ shǒu fǔ wéi háng zhōu， tóng jīn rì zhè jiāng shěng）
guì fú shěng
hú nán shěng
fú jiàn shěng
hé nán shěng
shān dōng shěng（ tóng jīn rì shān dōng shěng）
guǎng xī shěng
guǎng dōng shěng
yún nán shěng、
yún běi shěng
sì chuān shěng
guì zhōu shěng
shǎn xī shěng
gān sù shěng（ fēn zuò liǎng shěng）
bù guò， yóu yú tài píng tiān guó xíng zhèng hùn luàn， zhè xiē shěng fèn de jù tǐ huàfēn dōuhěn mó hú， hěn duō shí gèng hù xiāng chóngdié。
shèng kù zhì dù
shèng kù zhì dù shì tài píng tiān guó chuàng lì de dì yī gè jīng jì zhì dù。 zhè gè zhì dù shì bàn suí zhe tài píng jūn jīn tián qǐ yì 'ér tóng shí chǎn shēng de， zhí dào tài píng tiān guó gé mìng shī bài， shèng kù zhì dù yě suí zhī mǐn miè。 dāng tài píng jūn chuàng xīng zhī shí， shèng kù zhì dù duì bǎo zhàng bù duì gōng jié、 xī yǐn pín mín cān jiā gé mìng hé bǎo zhèng jūn shì jì lǜ děng fāng miàn， dū qǐ guò zhòng dà de jī jí zuò yòng。 dìng dū tiān jīng hòu， hóng yáng děng rén yòu bǎ chéng shì shì mín de jīng jì shēng huó yě nà rù shèng kù de gōngjǐ fàn wéi。 ér qiě yī dù yào qiú yǐ“ rén wú sī cái” de yuán zé shī zhī yú mín jiān， qí xiāo jí zuò yòng biàn zhú jiàn bào lù chū lái。
tài píng tiān guó wú lùn jūn zhōng huò chéng xiāng dū biān lì jūn wǔ。 dì fāng zhèng quán měi yī wàn sān gān qìngjiā shè yī jūn shuài， xià xiá shī shuài、 lǚ shuài ． zú cháng， zuì jī céng de zǔ zhì dān wèi lǐng dǎo chēng liǎng sī mǎ。 cóng měi jūn dào liǎng sī mǎ 'àn guī dìng dū shè yòu shèng kù。 zài“ tiān cháo” zé shè“ zǒng shèng kù” zhù guǎn cái wù。
zài tài píng tiān guó dìng dū tiān jīng qǐ， zài tā de zhōng yāng jī gòu zhōng shè lì“ zǒng shèng kù”、“ zǒng shèng liáng”， jù gè zhèng fù、 yòu zhèng fù guān sì yuán，“ zhí tóng jiǎn diǎn”。 qí xià fēn shè bèi diǎn guān rèn qí shì。
tài píng tiān guó shèng kù de wù zī lái yuán， yuē yòu yǐ xià wǔ fāng miàn； yī shì qǐ yì chū qī chí shàng dì quán huì zhòng jiāo gěi shèng kù de yín liáng yī wù； èr shì dǎ bài qīng jūn huò gōng kè chéng zhèn suǒ huò de zhàn lì pǐn； sān shì gè chù chéng xiāng de yuán xiàn jí duì fù hù pài dà juān、 dǎ xiān fēng suǒ dé de cái wù； sì shì“ kē pài”、 tián fù yǔ gōng shāng shuì de shōu rù； wǔ shì bǎi gōng yá de shēng chǎn pǐn děng。 tiān jīng chéng zhōng shè lì de bǎi shì yá yǔ zhū jiàng yíng， shì shèng kù wù zī de zhòng yào lái yuán zhī yī。
jiàn lì zài rén wú sī cái de yuán zé jī chǔ shàng de shèng kù gōngjǐ zhì dù， zài tài píng tiān guó gé mìng chū qī céng qǐ guò zhòng dà de jī jí zuò yòng。 tā shǒu xiān shì xī yǐn liǎo pín mín qún zhòng yǒng yuè cān jiā qǐ yì。 qí cì， shèng kù zhì dù bǎo zhàng liǎo tài píng jūn de gōngjǐ。 zhàn shì men de jiā shǔ zài tiān jīng， yòu shèng kù jiě jué shēng huó wèn tí， yīn cǐ wú hòu gù zhī yōu， néng zhuān zhì yú“ shā yāo qǔ chéng” ér kāi chuàng tài píng tiān guó de dà yè。 dì sān， yī qiē jiǎo huò jiāo guī shèng kù， bǎo zhèng liǎo tài píng jūn liáng hǎo de jūn jì， yě shǐ jūn mín guān xì róng qià。 tài píng jūn qián qī jūn jì jiào wéi rén suǒ chēng。 dì sì， zài tiān jīng zhè yàng cháng qī bèi qīng jūn bāo wéi de chéng shì zhōng， shí xíng shèng kù gōngjǐ zhì yòu tā tè shū de bì yào xìng。
tài píng tiān guó lǐng dǎo jiē jí de tè quán sī xiǎng hé xiǎng shòu wú dù pò huài liǎo。 dìng dū tiān jīng hòu， hóng xiù quán biàn zì shì lì tiān xià wàn guó zhī zhù， tiān jīng bèi chēng zuò“ xiǎo tiān táng”。 dà jiàn gōng shì， qióng jí zhuàng lì。 suī yòu shèng kù zhuān guǎn cái wù， dàn duì zhū wáng yǔ gāo jí guān yuán què méi yòu xiàn zhì， zhè wú yí shì duì shèng kù zhì dù yuán zé de yī zhǒng pò huài。 hóng yáng suī rán kǒu tóu shàng yě jiǎng“ jié yòng 'ér 'ài mín” de dào lǐ， dàn jìn rù dà chéng shì hòu， jiǎng xiǎng shòu yǔ pái chǎng， huī huò gōng gòng cái wù de shē mí zhī fēng， xiàng bìng yì yī yàng dì zīzhǎng qǐ lái。
tiān cháo tián mǔ zhì dù
tài píng tiān guó dìng dū tiān jīng hòu， yú 1853 nián bān bù《 tiān cháo tián mǔ zhì dù》。 tā shì tài píng tiān guó de jī běn gāng lǐng， qí jī běn nèi róng shì guān yú tǔ dì gǎi gé zhì dù， tóng shí tí jí zhōng yāng jí dì fāng zhèng zhì， hái shè jí jīng jì zhì dù。
dàn yóu yú zhàn shì pín fán jí qí tā yuán yīn， xǔ duō liè chū de cuò shī wèi néng zài tài píng tiān guó tǒng zhì qū nèi yòu xiào shí shī。
qián qī wáng hóu biǎo
jué hào xìng míng xí jué
hé nǎi shī shú bìng zhù zuǒ fǔ zhèng jūn shī dōng wáng yáng xiù qīng tiān wáng dì wǔ zǐ hóng tiān yòu chéng sì， chēng yòu dōng wáng jiǔ qiān suì，
tiān jīng xiàn luò hòu bù zhī xià luò。
yòu bì yòu zhèng jūn shī xī wáng xiāo cháo guì zhǎngzǐ xiāo yòu hé xí jué， chēng yòu xī wáng bā qiān suì，
tiān jīng shī xiàn hòu， tū wéi zhì hú shú zhèn xī shēng。
qián dǎo fù jūn shī nán wáng féng yún shān xī wáng 'èr zǐ xiāo yòu fú chéng sì， chēng yòu nán wáng qī qiān suì，
tiān jīng shī xiàn hòu， tū wéi zhì hú shú zhèn xī shēng。
hòu hù yòu fù jūn shī běi wáng wéi chāng huī yǐ zuì zhū， jué chú。
zuǒ jūn zhù jiāng yì wáng shí dá kāi
yàn wáng qín rì gāng yǐ zuì zhū， jué chú。
yù wáng hú yǐ huǎngzǐ hú wàn shèng xí jué， chēng yòu yù wáng qiáng qiān suì。
qián qī hóu jué biǎo
jué hào xìng míng bèi zhù
dǐng tiān hóu qín rì gāng 1854 nián fēng yàn wáng
jìng hú hóu lín fèng xiáng zhuī fēng qiú wáng
dìng hú hóu lǐ kāi fāng zhuī fēng qǐng wáng
píng hú hóu jí wén yuán zhuī fēng zhù wáng
jiǎo hú hóu zhū xī kūn hòu qī shì jì bù xiáng， kě néng zài běi fá zhōng zhàn sǐ。
miè hú hóu huáng yì yún 1853 nián jūn yíng huǒ zāi zhōng sàng shēng
hù guó hóu hú yǐ huàng 1854 nián fēng yù wáng
xīng guó hóu chén chéng róng hòu gǎi zuǒ tiān hóu
wèi guó hóu huáng yù kūn hòu gǎi wèi tiān hóu
zhèn guó hóu lú xián bá yáng xiù qīng qīn qī， hòu qī shì jì bù xiáng。
bǔ tiān hóu lǐ jùn chāng hòu gǎi míng jùn liáng， tiān jīng shì biàn zhōng bèi wéi chāng huī shā sǐ。
zàn tiān hóu méng dé 'ēn 1859 nián fēng zàn wáng
xiāng tiān hóu lín dà jī yáng xiù qīng shēng xù
xiàngtiān hóu huáng qī shēng
kuāng tiān hóu huáng wéi jiāng yáng xiù qīng zǐ fū
zhù tiān hóu liú shào tíng dōng diàn shàng shū， tiān jīng shì biàn zhōng bèi wéi chāng huī shā sǐ。
yì tiān hóu jí chéng zǐ dōng diàn shàng shū， tiān jīng shì biàn zhōng bèi wéi chāng huī shā sǐ。
fú tiān hóu fù xué xián dōng diàn shàng shū， tiān jīng shì biàn zhōng bèi wéi chāng huī shā sǐ。
wèi tiān hóu céng jǐn qiān
hòu qī zhòng yào de wáng
gān wáng hóng rén gān
yīng wáng chén yù chéng
zhōng wáng lǐ xiù chéng
zàn wáng méng dé 'ēn
shì wáng lǐ shì xián
fǔ wáng yáng fǔ qīng
fú wáng chén dé cái
qǐ wáng liáng chéng fù
zūn wáng lài wén guāng
hù wáng lán chéng chūn
shī bài yuán yīn
tài píng tiān guó fǎn duì zhōng guó chuán tǒng rú jiā sī xiǎng， yīn cǐ dé bù dào guó nèi zhī shí fènzǐ de pǔ biàn zhī chí。
dìng dū tiān jīng hòu， tài píng tiān guó lǐng dǎo céng rì yì fǔ huà， tā men tān tú xiǎng lè， dà xīng tǔ mù jiàn zào gōng shì， bìng shí xíng yán gé de jiē jí zhì dù（ zǎo nián yóu nán wáng féng yún shān zhì dìng）， yù lái yù tuō lí mín zhòng。 jiā shàng tài píng tiān guó qiáng zhì tuī xíng yī xiē wéi bèi mín yì de cuò shī， lì rú zài shǒu dū tiān jīng qiáng zhì nán nǚ fēn kāi jū zhù（ 1855 nián qǐ fàng kuān）， fán cǐ zhǒng zhǒng jiē bù dé mín xīn。
zhù yào lǐng dǎo rén zhēng quán duó lì， zuì hòu yǐn zhì lǐng dǎo jí tuán de fēn liè。 1856 nián qiū， zhèng dāng tài píng jūn zài zhàn chǎng shàng bù duàn qǔ dé shèng lì de shí hòu， dōng wáng yáng xiù qīng zì shì gōng gāo， tiǎo zhàn hóng xiù quán de dì wèi， yǐn zhì hóng xiù quán xià mì zhào zhū yáng， chù fā“ tiān jīng shì biàn”， yáng xiù qīng、 běi wáng wéi chāng huī jí 'èr wàn yú rén bèi shā， tài píng tiān guó yuán qì dà shāng。 hòu lái yì wáng shí dá kāi yīn shòu hóng xiù quán cāi yí， dài lǐng dà jūn chū zǒu， cóng cǐ tài píng tiān guó zǒu xiàng shuāi luò。
hóng xiù quán wǎn nián yòng rén wéi qīn， bù tài xìn rèn wài rén， zhèng shì hùn luàn， rén xīn gèng jiā huàn sàn。
tài píng tiān guó wèi néng zhēng qǔ wài guó zhī chí， hòu qī qīng jūn què dé dào yáng rén zhī yuán， xíng shì cǐ xiāo bǐ cháng。 xī fāng guó jiā rèn wéi tài píng tiān guó de bài shàng dì jiào yǔ jī dū jiào xiāngchà shèn yuǎn， shí wéi yì duān。 tài píng tiān guó yòu bù chéng rèn qīng cháo yǔ wài guó dìng lì de bù píng děng tiáo yuē， jiā shàng jìn zhǐ yā piàn rù kǒu， sǔn hài xī fāng guó jiā de lì yì， yīn cǐ yīng、 fǎ liǎng guó gēn qīng tíng qiān dìng běi jīng tiáo yuē hòu jí zhī yuán qīng jūn duì fù tài píng tiān guó。
lǐ xiù chéng jìn gōng shàng hǎi bù chéng gōng， dǎo zhì zhàn jú gèng wéi bù lì。
tiān wáng hóng xiù quán hòu qī bù kěn fàng qì tiān jīng， bù kěn zhuǎn yí zhì wài guó liè qiáng bù néng shēn rù de nèi lù dì qū fā zhǎn。
tài píng tiān guó lián nián zhàn zhēng， zào chéng zhōng guó rén kǒu dà liàng liú shī， shǐ shēng chǎn zāo dào pò huài。 jiāng nán fán huá zhī dì fán huá bù zài， jiāng sū、 zhè jiāng liǎng dì rén kǒu ruì jiǎn， tài píng tiān guó zài yě wú fǎ dé dào rén mín zhī chí。
lì shǐ yǐng xiǎng
tài píng tiān guó lì shí 14 nián， zhàn lǐng cháng jiāng zhōng xià yóu fù shù dì qū duō nián， zhàn shì bō jí bàn gè zhōng guó， shǐ qīng tíng guó lì dà shāng。
yóu yú qīng tíng yǐ lài hàn rén zǔ jiàn de xiāng jūn hé huái jūn cái néng dǎ bài tài píng tiān guó， zēngguófān、 lǐ hóng zhāng děng hàn chén píng luàn yòu gōng， bī shǐ qīng tíng gèng jiā zhòng yòng hàn rén， hàn rén zài qīng tíng de quán wèi yīn 'ér dà zēng， tóng shí mǎn rén duì jūn duì de kòng zhì quán jiǎn ruò。
qīng tíng céng jiè zhù wài guó rén zhèn yā tài píng jūn， yīn 'ér chǎn shēng xiào fǎ xī fāng， tuī xíng gǎi gé de xiǎng fǎ， cù chéng hòu lái“ yáng wù” gǎi gé de chū xiàn。
tài píng tiān guó de shì jì jí tā tí chū de yī xiē zhù zhāng， xuān yáng liǎo mín zú sī xiǎng hé gé mìng jīng shén， duì rì hòu de fǎn qīng gé mìng yòu yī dìng de yǐng xiǎng。
tài píng jūn zài jiāng nán zhēng zhàn shí， dà liàng fù hù jí píng mín táo dào shàng hǎi bìnàn， cù jìn liǎo shàng hǎi de fā zhǎn。
tài píng tiān guó shì yī cì fǎn dì fǎn fēng jiàn de nóng mín yùn dòng， shì zhōng guó jǐ qiān nián lái nóng mín zhàn zhēng de zuì gāo fēng， tā chén zhòng de dǎ jī liǎo zhōng wài fǎn dòng shì lì。 bìng duì yà fēi rén mín de fǎn zhí mín dǒu zhēng qǐ dào liǎo jù dà de gǔ wǔ zuò yòng。
xiāng guān píng jià
kě néng chū yú fǎn mǎn de xū yào， hóng xiù quán děng rén shì sūn zhōng shān děng gé mìng dǎng de chóng bài zhě。 hú nán de xīn hài gé mìng dǎng rén cháng chēng yào xǐ jìn hú nán rén zēngguófān gěi tā men dài lái de xiū chǐ。 bù guò sūn zhōng shān yě zhǐ zàn shǎng tài píng tiān guó fǎn qīng de“ mín zú zhù yì”， què zhí zhǐ tài píng tiān guó“ zhǐ zhī yòu mín zú， bù zhī yòu mín quán； zhǐ zhī yòu jūn zhù， bù zhī yòu mín zhù。 jí shǐ chéng gōng liǎo， yě bù guò shì lì shǐ shàng de yòu yī gè fēng jiàn wáng cháo 'ér yǐ”， gēn běn bù zhí dé xiào fǎ。 bìng zài《 mín quán zhù yì》 dì sān jiǎng zhōng shuō：“ zhōng guó de gé mìng sī cháo shì fā yuán yú 'ōu měi， píng děng zì yóu de xué shuō shì yóu 'ōu měi chuán jìn lái de。” tā rèn wéi tài píng tiān guó bìng bù shì wǒ men xué xí de bǎng yàng， yīn wéi tā men de lǐng xiù hái yòu huáng dì， shí xíng de shì fēng jiàn zhuān zhì。“ dà jiā ruò shì yòu liǎo xiǎng zuò huáng dì de xīn lǐ， yī lái tóng zhì jiù yào dǎ tóng zhì， èr lái běn guó rén gèng yào dǎ běn guó rén， quán guó cháng nián xiāng zhēng xiāng dǎ， rén mín de huò hài biàn méi yòu zhǐ jìng。”
duì tài píng tiān guó de píng jià , mín guó xué zhě kě yǐ shuō shì shí fēn fēn qí， luó 'ěr gāng hé jiǎn yòu wén děng rén zhèng miàn píng jià tài píng tiān guó duì hòu shì gé mìng de yǐng xiǎng hé yì yì， dàn guō tíng yǐ děng shǐ jiā què pēng jī tài píng jūn lǐng dǎo rén de cán bào fǎn dòng běn zhì。 lì rú hú shì kàn dào luó 'ěr gāng xiě de dì yī běn shū《 tài píng tiān guó shǐ gāng》 hòu， fèn fèn rán zhǐ zé shū shàng“ zhuān mén biǎo yáng tài píng tiān guó” wéi bù dāng。 zhào tā kàn lái，“ tài píng tiān guó zhī luàn”， shǐ zhōng guó jǐ shí nián lái bù céng huī fù yuán qì， shì yīnggāi qiǎn zé de。
jìn lái， suī rán zhōng guó dà lù guān fāng jiào kē shū shàng yǐ jiù zhèng miàn píng jià tài píng tiān guó wéi zhù， dàn shì jìn nián lái xià chūn tāo děng xiàn dài dà lù xué zhě kāi shǐ fù miàn píng jià tài píng tiān guó， pī píng tài píng tiān guó qī piàn、 luò hòu、 cán bào。 pī píng qiáng diào tài píng tiān guó duì zhōng guó shè huì de jù dà pò huài xìng， jī liè de pī píng shèn zhì rèn wéi shì diǎn xíng de xié jiào pàn luàn。 qí jiào yì、 jiào guī、 jiè lǜ cóng jīng shén dào wù zhì yán lì dì kòng zhì zhe cān jiā zào fǎn zhě， yǐ zhōng guó nú lì zhù hé fēng jiàn dì wáng de fǔ xiǔ sī xiǎng、 tiáo guī， duì tā kòng zhì xià de jūn mín shí xíng jí qí cán kù de bō duó yǔ tǒng zhì， shí jì shàng shì yī zhǒng jí duān lì jǐ zhù yì de zhèng zhì xìng xié jiào。 hóng xiù quán zào fǎn huò dé jú bù chéng gōng， shì yǐ zhōng guó shè huì de dà dòng luàn、 dà pò huài、 dà dàotuì wéi dài jià de， yǐ shù yǐ bǎi wàn jì jūn mín de shēng mìng、 xiān xuè wéi dài jià dǎo zhì zhōng guó sàng shī jìn dài de zuì hòu jī yù。” gèng zhòng yào de shì， píng dìng liǎo tài píng tiān guó zhī luàn， yíng lái liǎo tóng zhì zhōng xīng。
lì shǐ bó wù guǎn
zhōng huá rén mín gòng hé guó yú 1949 nián jiàn guó hòu， chéng rèn bìng rèn tóng hóng xiù quán de xiān jìn jiē jí lǐng dǎo xià nóng mín qǐ yì， tuī fān mǎn qīng de yùn dòng， yīn 'ér shòu dào zhōng gòng guān fāng zhòng shì， zài 1951 nián tài píng tiān guó jiàn lì bǎi zhōu nián， rén mín rì bào yóu hú shéng zhí bǐ de tí wéi《 jì niàn tài píng tiān guó gé mìng bǎi zhōu nián》 de shè lùn， lìng wài bìng rèn tóng qí tí chàng sì dà gōng píng de gé mìng yùn dòng。 běi jīng tiān 'ān mén guǎng chǎng rén mín yīng xióng jì niàn bēi shàng de qí zhōng yī gè fú diāo jiù shì yǐ jīn tián qǐ yì wéi tí cái de。
1951 nián kāi shǐ chóu jiàn bìng yú 1956 nián 10 yuè 1 rì zài nán jīng táng zǐ jiē tài píng tiān guó mǒu wáng fǔ jiàn lì tài píng tiān guó jì niàn guǎn， 1958 nián 5 yuè qiān zhì zhān yuán lù 128 hào（ guǎn zhǐ céng wéi dōng wáng yáng xiù qīng zhù chù、 yòu xī wáng xiāo yòu hé wáng fǔ）， 1961 nián 1 yuè zhèng shì gēngmíng wéi tài píng tiān guó lì shǐ bó wù guǎn， xiàn guǎn cáng lì shǐ wén wù 2140 jiàn， yī jí cáng pǐn 33 jiàn tào yǔ dà liàng yuán shǐ dàng 'àn zī liào、 tú shū。
cáng bǎo zhī mí
tài píng tiān guó yòu sān gè zhì jīn wèi néng jiē kāi de cáng bǎo zhī mí。 yī gè shì tiān jīng cáng bǎo zhī mí， yī gè shì shí dá kāi dà dù hé cáng bǎo zhī mí， zhè jiāng hú zhōu cáng bǎo zhī mí。
yǐng shì zuò pǐn
《 tài píng tiān guó》 1988 nián zài xiāng gǎng wú xiàn diàn shì shǒu bō， gòng 45 jí。
《 tài píng tiān guó》 2000 nián zài zhōng guó zhōng yāng diàn shì tái shǒu bō， gòng 48 jí。
《 jīn guó xiāo xióng》 2009 nián zài xiāng gǎng wú xiàn diàn shì shǒu bō， gòng 25 jí。
|