【báihuàwén】 dāng nián shí wǔ 'èr shí suì qīng chūn zhī shí； tú bù jiù néng duó dé hú rén zhàn mǎ qí。
nián qīng lì zhuàng shè shā shān zhōng bái 'é hǔ； shù yīng xióng qǐ zhǐ yè xià de huáng xū 'ér？
shēn jīng bǎi zhàn chí chěng jiāng chǎng sān qiān lǐ； céng yǐ yī jiàn dǐ dāng liǎo bǎi wàn xióng shī。
hàn jūn shēng shì xùn měng rú jīng léi pī lì； lǔ qí hù xiāng jiàn tà shì pà yù jí lí。
wèi qīng bù bài shì yóu yú tiān shén fǔ zhù； lǐ guǎng wú gōng què yuán yú mìng yùn bù jì。
zì bèi bìn qì bù yòng biàn kāi shǐ shuāi xiǔ； shì shì suí shí guāng liú shì rén chéng bái shǒu。
dāng nián xiàng hòu yì fēi jiàn shè què wú mù； rú jīn bù cāo gōng yáng liú shēng yú zuǒ zhǒu。
xiàng gù hóu liú luò wèimín lù bàng mài guā； xué táo lìng mén qián zhǒng shàng lǜ yáng chuí liǔ。
gǔ shù cāng máng yī zhí yán shēn dào shēn xiàng； liáo luò hán shān kōng duì lěng jì de chuāng yǒu。
shì xué gěng gōng zài shū lè qí jǐng dé quán； bù zuò yǐng chuān guàn fū wéi láo sāo xù jiǔ。
hè lán shān xià zhàn shì men liè zhèn rú yún； gào jí de jūn shū rì yè pín pín chuán wén。
chí jié shǐ chén qù sān hé zhāo mù bīng dīng； zhāo shū lìng dàjiàng jūn fēn wǔ lù chū bīng。
lǎo jiāng kāi shì tiě jiá guāng jié rú xuě sè； qiě chí bǎo jiàn shǎn dòng jiàn shàng qī xīng wén。
yuàn dé yàn dì de hǎo gōng shè shā dí jiāng； jué bù ràng dí rén jiá bīng jīng dòng guó jūn。
mò xián dāng nián yún zhōng tài shǒu yòu fù zhí； hái kān dé yī zhàn wèiguó jiàn lì gōng xūn。

【zhùshì】 １、 bù xíng jù： hàn míng jiāng lǐ guǎng， wéi xiōng nú qí bīng suǒ qín， guǎng shí yǐ shòu shāng， biàn jí zhuāng sǐ。 hòu yú tú zhōng jiàn yī hú 'ér qí zhe liáng mǎ， biàn yī yuè 'ér shàng， jiāng hú 'ér tuī zài dì xià， jí chí 'ér guī。 jiàn《 shǐ jì · lǐ jiāng jūn lièzhuàn》。
２、 shè shā jù： yǔ shàng wén lián guān， yīngshì zhǐ lǐ guǎng wéi yòu běi píng tài shǒu shí， duō cì shè shā shān zhōng měng hǔ shì。 bái 'é hǔ（ chuán shuō wèihǔ zhōng zuì xiōng měng yī zhǒng）， zé sì shì yòng jìn míng jiāng zhōu chù chú sān hài shì。 nán shān bái 'é hǔ shì sān hài zhī yī。 jiàn《 jìn shū · zhōu chù chuán》。
３、 kěn shù： qǐ kě zhǐ tuī。
４、 yè xià huáng xū 'ér： zhǐ cáo zhāng， cáo cāo dì 'èr zǐ， xū huáng sè， xìng gāng měng， céng qīn zhēng wū wán， pō wéi cáo cāo 'ài zhòng， céng chí zhāng xū yuē： “ huáng xū 'ér jìng dà qí yě。 ” zhè jù yì wèi， qǐ kě zhǐ suàn huáng xū 'ér cái shì yīng xióng。 yè xià， cáo cāo fēng wèi wáng shí， dū yè（ jīn hé běi lín zhāng xiàn xī）。
５、 jí lí： běn shì yòu sān jiǎo cì de zhí wù， zhè lǐ zhǐ tiě jí lí， zhàn dì suǒ yòng zhàng 'ài wù。
６、 wèi qīng： hàn dài míng jiāng， hàn wǔ dì huáng hòu wèi zǐ fū zhī dì， yǐ zhēng fá xiōng nú guān zhì dàjiàng jūn。 wèi qīng zǐ zǐ huò qù bìng， yě céng yuǎn rù xiōng nú jìng， què wèi céng shòu kùn zhé， yīn 'ér bèi kàn zuò“ yòu tiān xìng”。“ tiān xìng” běn huò qù bìng shì， rán gǔ dài cháng wèi、 huò bìng chēng， zhè lǐ dāng yīn wèi qīng 'ér lián xiǎng huò qù bìng shì。
７、 lǐ guǎng jù： lǐ guǎng céng lǚ lì zhàn gōng， hàn wǔ dì què yǐ tā nián lǎo shùjī， àn shì wèi qīng bù yào ràng lǐ guǎng dǐ dǎng xiōng nú， yīn 'ér bèi kàn chéng wú gōng， méi yòu fēng hóu。 yuán， yīn wéi。 shù， mìng yùn。 qí， dān shù。 ǒu zhī duìchèn， qí jí bù 'ǒu， bù 'ǒu jí bù yù。
８、 fēi jiàn（ yī zuò“ fēi què”） wú quán mù： bào zhào《 nǐ gǔ shī》：“ jīng què wú quán mù。” lǐ shàn zhù yǐn《 dì wáng shì jì》： wú hè shǐ yì shè què， hè yào yì shè què zuǒ mù， què wù zhōng yòu mù。 zhè lǐ zhǐ shì qiáng diào yì néng shǐ què shuāng mù bù quán， yú cǐ jiàn qí shè yì zhī jīng。
９、 chuí yáng shēng zuǒ zhǒu：《 zhuāng zǐ · zhì lè》：“ zhī lí shū yǔ huá jiè shū guān yú míng bǎi zhī qiū， kūn lún zhī xū， huáng dì zhī suǒ xiū， é 'ér liǔ shēng qí zuǒ zhǒu， qí yì jué jué rán 'è zhī。” shěn dé qián yǐ wéi“ liǔ， yáng yě， fēi yáng liǔ zhī wèi”， bìng yǐ wáng shī de chuí yáng“ yì wù yòng”。 tā yì sī shì shuō， zhuāng zǐ de liǔ shēng qí zuǒ zhǒu de liǔ běn lái jí yáng zhī yì， wáng wéi què wù jiě wéi yáng liǔ zhī liǔ， yīn 'ér yòu chuí yún yún。 gāo bù yíng shuō：“ huò wèi liǔ wéi liú zhī jiè zì， gài yǐ rén zhǒu wú shēng liǔ zhě。 rán zhī lí、 huá jiè běn wú qí rén， shēng liǔ yù yán yì wú bù kě。” gāo shuō sì jiào shèng。
１ ０、 gù hóu guā： zhào píng， běn qín dōng líng hóu， qín wáng wéi píng mín， pín， zhòngguā cháng 'ān chéng dōng， guā wèi gān měi。
１１、 xiān shēng liǔ： jìn táo yuān míng qì guān guī yǐn hòu， yīn mén qián yòu wǔ zhū yáng liǔ ， suì zì hào“ wǔ liǔ xiān shēng”， bìng xiě yòu《 wǔ liǔ xiān shēng chuán》。
１２、 shì lìng jù： hòu hàn gěng gōng yǔ xiōng nú zuò zhàn， jù shū lè chéng， xiōng nú yú chéng xià jué qí jiàn shuǐ， gōng yú chéng zhōng chuān jǐng， zhì shí wǔ zhàng yóu bù dé shuǐ， tā yǎng tàn dào：“ wén xī 'èr shī jiāng jūn（ lǐ guǎng lì） bá pèi dāo cì shān， fēi quán yǒng chū， jīn hàn dé shén míng， qǐ yòu qióng zāi。” xuán xiàng jǐng qí dǎo， guò liǎo yī huì， guǒ rán dé shuǐ。 shì jiàn《 hòu hàn shū · gěng gōng chuán》。 shū lè： zhǐ hàn shū lè chéng， fēi shū lè guó。
１３、 yǐng chuān kōng shǐ jiǔ： guàn fū， hàn yǐng yīn rén， wéi rén gāng zhí， shī shì hòu pō láo sāo bù píng， hòu bèi zhū。 shǐ jiǔ： shì jiǔ chěng yì qì。
１４、 liáo chí： qiě chí。
１５、 xīng wén： zhǐ jiàn shàng suǒ qiàn de qī xīng wén。
１６、 chǐ lìng jù： yì wèi yǐ dí rén jiá bīng jīng dòng guó jūn wéi kě chǐ。《 shuō yuàn · lì jié》： yuè guó jiá bīng rù qí， yōng mén zǐ dí qǐng qí jūn ràng tā zì shā， yīn wéi zhè shì yuè jiá zài míng guó jūn， zì jǐ yīngdāng yǐ shēn xùn zhī， suì zì wěn sǐ。 wū： zhè lǐ shì jīng dòng de yì sī。

【shǎng xī】 　　zhè shǒu shī xù shù liǎo yī wèi lǎo jiāng de jīng lì。 tā yī shēng dōng zhēng xī zhàn， gōng xūn zhuó zhù， jiēguǒ què luò dé gè“ wú gōng” bèi qì、 bù dé bù yǐ gōng gēng jiào mài wéi yè de kě bēi xià chǎng。 biān fēng zài qǐ， tā yòu bù jì 'ēn yuàn， qǐng yīng bào guó。 zuò pǐn jiē lù liǎo tǒng zhì zhě de shǎng fá méng mèi， lěng kù wú qíng， gē sòng liǎo lǎo jiāng de gāo shàng jié cāo hé 'ài guó rè chén。
　　
　　　　 quán shī fēn sān duàn， kāi tóu shí jù wéi dì yī duàn， shì xiě lǎo jiāng qīng zhuàng nián shí dài de zhì yǒng、 gōng jì hé bù píng zāo yù。 xiān shuō tā shàoshí jiù yòu lǐ guǎng zhī zhì yǒng，“ bù xíng” duó dé guò dí rén de zhàn mǎ， yǐn gōng shè shā guò shān zhōng zuì xiōng měng de“ bái 'é hǔ”。 jiē zhe gǎi yòng cáo cāo de cì zǐ cáo zhāng gù shì， zhāng chuò hào huáng xū 'ér， fèn yǒng pò dí， què gōng guī zhū jiāng。 shī rén jiè yòng zhè liǎng gè diǎn gù， miáo huì lǎo jiāng de zhì yǒng cái dé。 jiē xià qù， yǐ“ yī shēn zhuǎn zhàn sān qiān lǐ”， jiàn qí zhēng zhàn láo kǔ；“ yī jiàn céng dāng bǎi wàn shī”， jiàn qí gōng xūn zhuó zhù；“ hàn bīng fèn xùn rú pī lì”， jiàn qí yòng bīng shén sù， rú xùn léi zhī shì；“ lǔ qí bēng téng wèi jí lí” jiàn qí qiǎo bù tiě jí lí zhèn， kè dí zhì shèng。 dàn zhè yàng nán dé de liáng jiāng， què wú cùn gōng zhī shǎng， suǒ yǐ shī rén yòu jiè yòng lì shǐ gù shì shū fā zì jǐ de gǎn kǎi。 hàn wǔ dì de guì qī wèi qīng suǒ yǐ lǚ zhàn bù bài， lì gōng shòu shǎng， guān zhì dàjiàng jūn， shí yóu“ tiān xìng”； ér yǔ tā tóng shí de zhù míng zhàn jiāng lǐ guǎng， bù dàn wèi dé fēng hóu shòu jué， fǎn 'ér dé zuì、 shòu fá， zuì hòu luò dé gè wěn jǐng zì jìn de xià chǎng， shì yīn“ shùjī”。 zhè lǐ de“ tiān xìng”， jì zhǐ xìng yùn zhī“ xìng”， yòu zhǐ huáng dì chǒng xìng；“ shùjī”， jì zhǐ yùn qì bù hǎo， yòu zhǐ huáng 'ēn shū yuǎn， dōushì yǔ yì shuāng guān de。 shī rén jiè lǐ guǎng yǔ wèi qīng de diǎn gù， àn shì tǒng zhì zhě yòng rén wéi qīn， shǎng fá shī jù， xiě chū liǎo lǎo jiāng de bù píng zāo yù。
　　
　　　　 zhōng jiān shí jù wéi dì 'èr duàn， xiě lǎo jiāng bèi yí qì hòu de qīng kǔ shēng huó。 zì cóng bèi qì zhì zhī hòu lǎo jiāng biàn“ shuāi xiǔ” liǎo， suì yuè cuō tuó， xīn qíng bù hǎo， lián tóu fā dū bái liǎo。 tā xī rì suī yòu hòu yì shè què 'ér shǐ qí shuāng mù bù quán de běn lǐng， dàn jiǔ bù xí wǔ， shuāng bì jiù rú tóng shēng liǎo yáng liú， hěn bù lì luò liǎo。 gǔ rén cháng yǐ“ liǔ” xié“ liú”， bìng qiě“ yáng”“ liǔ” tōng jiǎ。 zài zhè lǐ shī rén yǐ“ yáng” xié“ yáng”（ chuāng） shì zhào gù dào shī de píng zè shēng diào。 lǎo jiāng bèi qì， yáng shēng zuǒ zhǒu， què hái dé zì xún shēng jì，“ lù bàng shí mài gù hóu guā”。“ gù hóu”， zhǐ qín dōng líng hóu zhào píng， qín pò， wéi bù yī， zhòngguā yú cháng 'ān dōng chéng。 zhè lǐ shuō tā bù jǐn zhòngguā， ér qiě“ lù bàng shí mài”， kě zhī shēng huó méi yòu zhuóluò；“ mén qián xué zhǒng xiān shēng liǔ”， yě shì zhǐ tā yǐ gēng zuò wéi yè de yì sī。 táo yuān míng mén qián yòu wǔ liǔ， yīn zì hào“ wǔ liǔ "> liǔ xiān shēng”。 zhì yú zhù chù zé shì“ cāng máng” yī piàn“ gǔ mù” cóng zhōng de“ qióng xiàng”， chuāng zǐ miàn duì zhe de zé shì“ liáo luò hán shān”， zhè gèng jiàn shì tài yán liáng， mén qián lěng luò， cóng wú bīn kè wǎng hái。 dàn shì lǎo jiāng bìng wèi yīn cǐ xiāo chén tuí fèi， tā réng rán xiǎng“ shì lìng shū lè chū fēi quán”， xiàng hòu hàn míng jiāng gěng gōng nà yàng， zài xiōng nú shū lè chéng shuǐ yuán duàn jué hòu， yǔ zhàn shì men tóng gān gòng kǔ， zhōng yú yòu dé quán shuǐ què dí lì gōng； ér jué bù xiàng qián hàn yíng chuān rén guàn fū nà yàng， jiě chú jūn zhí zhī hòu， shǐ jiǔ mà zuò， fā xiè yuàn qì。
　　
　　　　 zuì mò shí jù wéi dì sān duàn， shì xiě biān fēng wèi xī， lǎo jiāng shí shí huái zhe qǐng yīng shā dí de 'ài guó zhōng cháng。 xiān shuō xī běi hè lán shān yī dài yīn mái chén chén， zhèn zhàn rú yún， gào jí de wén shū bù duàn chuán jìn jīng shī； cì xiě shòu dì mìng 'ér zhēng bīng de jūn shì zhǎngguān cóng sān hé（ hé nán、 hé nèi、 hé dōng） yī dài zhēng zhào dà pī qīng nián rù wǔ， zhū lù jiāng jūn shòu zhào mìng fēn bīng chū jī。 zuì hòu xiě lǎo jiāng， tā zài yě dāi bù zhù liǎo， xiān shì“ shì fú tiě yī rú xuě sè”， bǎ xī rì de kǎi jiá mó cā dé xuě liàng shǎn guāng； jì zhī shì“ liáo chí bǎo jiàn dòng xīng wén”， yòu liàn qǐ liǎo wǔ gōng。 tā de sù yuàn běn jiù shì néng dé dào yàn chǎn qiángjìng de míng gōng“ shè tiān jiāng”（“ tiān jiāng” yī zuò“ dàjiàng”）， qín zéi qín wáng， xiāo miè rù kòu de qú kuí； bìng qiě“ chǐ lìng yuè jiá míng wú jūn”， jué bù ràng wài huàn zào chéng duì cháo tíng de wēi xié。 jié wěi wéi lǎo jiāng zài cì biǎo míng tài dù：“ mò xián jiù rì yún zhōng shǒu， yóu kān yī zhàn lì gōng xūn”， jiè yòng wèi shàng de gù shì， biǎo míng zhǐ yào cháo tíng kěn rèn yòng lǎo jiāng， tā yī dìng néng shā dí lì gōng， bào xiào zǔ guó。 wèi shàng céng rèn yún zhōng tài shǒu， shēn dé jūn xīn， xiōng nú bù gǎn fàn biān， hòu bèi xiāozhí wèimín， jīng féng táng wéi qí bào bù píng， cái guān fù jiù zhí。
　　
　　　　 zhè shǒu shī shí jù yī duàn， zhāng fǎ zhěng chì， dà liàng shǐ shì yòng diǎn， cóng bù tóng de jiǎo dù hé fāng miàn， kè huà chū“ lǎo jiāng” de yì shù xíng xiàng， zēng jiā liǎo zuò pǐn de róng hán liàng， wán mǎn dì biǎo dá liǎo zuò pǐn de zhù tí。 shěn dé qián《 táng shī bié cái》 wèi“ cǐ zhǒng shī chún yǐ duì zhàng shèng”。 shī zhōng duì 'ǒu gōng qiǎo zì rán， rú tóng líng qì zhōu yùn quán shēn， shǐ shī rén suǒ biǎo dá de nèi róng， yóu rú pú yù mó zhuó chéng qì， dá dào liǎo lǐ zhèng 'ér wén qí， yì xīn 'ér cí gāo de yì shù jìng jiè。
　　
　　　　（ fù jīng shùn）