běi cháo zhī yī。 xī wèi quán chén yǔ wén tài diàn dìng， yóu qí zǐ yǔ wén jué zhèng shì jiàn lì。 lì wǔ dì， gòng 'èr shí wǔ nián（ gōng yuán 557 nián héng gōng yuán 581 nián）。 xī wèi gōng dì sān nián（ gōng yuán 556 nián）， shí jì zhǎng wò xī wèi zhèng quán de yǔ wén tài sǐ hòu， zhǎngzǐ yǔ wén jué jì rèn dà zhǒng zǎi， zì chēng zhōu gōng。 cì nián chū， tā fèi xī wèi gōng dì zì lì（ xiào mǐn dì）， guó hào zhōu， dū cháng 'ān（ jīn shǎn xī xī 'ān shì）， shǐ chēng běi zhōu。
xiào mǐn dì nián yòu， dà quán zhǎng wò zài táng xiōng yǔ wén hù shǒu zhōng。 jiǔ yuè， yǔ wén hù shā xiào mǐn dì， lì yǔ wén yù wéi dì（ míng dì）。 wǔ chéng 'èr nián（ gōng yuán 560 nián）， yǔ wén hù yòu dú sǐ míng dì， lì yǔ wén yōng wéi dì， shì wéi běi zhōu wǔ dì。 jiàn dé yuán nián（ gōng yuán 572 nián）， zhōu wǔ dì yǔ wén yōng shā yǔ wén hù， qīn zhǎng cháo zhèng， jìn xíng liǎo duō fāng miàn de gǎi gé。
577 nián， běi zhōu miè běi qí， tǒng yī huá běi。 gōng yuán 581 nián， zhǎng quán de wài qī yáng jiān cuàn duó běi zhōu zhèng quán， gǎi guó hào suí， běi zhōu wáng。
běi zhōu lì dài dì huáng
xiào mǐn dì（ yǔ wén jué）
míng dì（ yǔ wén yù） wǔ chéng
wǔ dì（ yǔ wén yōng） bǎo dìng tiān hé jiàn dé xuān zhèng
xuān dì（ yǔ wén yūn） dà chéng
jìng dì（ yǔ wén chǎn） dà xiàng dà dìng
sù yuán： běi wèi mò guān zhōng de lǐng xiù hè bá yuè
hè bá yuè， shēng nián bù xiáng， zú yú wèi xiào wǔ dì yǒng xī sān nián (534 nián )。 běi wèi shén wǔ jiān shān rén ( jīn shān xī shuò xiàn )。 xiān bēi zú。 tā shì běi wèi mò nián zhèn yā liù zhèn qǐ yì de zhù yào jiànglǐng zhī yī、 ěr zhū róng shǒu xià zhù yào zhàn jiāng。 hòu yōng bīng guān lǒng， yǔ gāo huān bìng wéi liǎng dà jūn shì jí tuán shǒu lǐng， duì běi wèi mò nián zhèng quán de tǒng yī yǔ fēn liè yòu zhòng yào yǐng xiǎng de rén wù。 èr rén hù xiāng jì dá， zuì zhōng tā bèi gāo huān suǒ hài
hè bá yuè shàonián wéi tài xué shēng， qīng nián shí cháng yú gōng mǎ。 liù zhèn qǐ yì hòu， suí fù xiōng fù huái shuò zhèn zhèn yā pò liù hán bá líng de bié jiāng wèi kě guī de qǐ yì。 huái shuò zhèn wéi qǐ yì jūn zhàn lǐng， qí fù hè bá dù zhàn sǐ， yǔ qí xiōng hè bá shèng tóu kào liǎo guǎng yáng wáng tuò bá yuān， bèi pìn wéi zhàng nèi jūn zhù。 yīn tā zài huái shuò zhèn shí céng zài 200 bù wài jiàn shè wèi kě guī de bì bǎng， yòu chēng tā qiáng nǔ jiāng jūn。 bù jiǔ， tā xiōng dì 'èr rén qù zhèn shǒu héng zhōu， héng zhōu yě bèi yì jūn gōng xià， tā men yòu tóu * liǎo 'ān běi jiāng jūn 'ěr zhū róng。 hè bá yuè jiān bèi wén wǔ cái néng， hěn shòu 'ěr zhū róng de shǎng shí， hěn kuài jiù dāng shàng liǎo dū dū， bìng qiě cānyù zhòng yào de jūn shì móu huá。 wǔ tài yuán nián (528 nián ) wèi xiào míng dì yǔ mǔ hòu zhēng quán， mì lìng zài bìng zhōu de 'ěr zhū róng jǔ bīng nèi xiàng xié pò hú tài hòu。 bīng wèi jìn jīng， chuán lái tài hòu zhèn shā xiào míng dì de xiāo xī， ěr zhū róng yǔ bìng zhōu cì shǐ yuán tiān mù shāng yì， zhǔn bèi qǐ bīng， rù kuāng cháo tíng。 hè bá yuè yǔ tā 'èr rén yì jiàn xiāng hé。 yú shì 'ěr zhū róng pài hè bō yuè shuài 2 qiān jiá bīng wéi xiān qū jiā sù jìn jūn。 bīng jìn luò yáng hòu， chén hú tài hòu hé suǒ lì de 3 suì yòu zhù yú hé zhōng， yòu zài hé yīn shā cháo zhōng wén wǔ bǎi guān， yōng lì liǎo cháng lè wáng yuán zǐ yōu wéi dì， shì wéi xiào zhuāng dì。 xiào zhuāng dì jí wèi hòu， cháo zhōng “ zhí wèi kōng xū， guān shǒu kuàng fèi ”， luò zhōng shì mín“ shí bù cún yī、 èr”。 ěr zhū róng méng fā liǎo cuàn wèi chēng dì zhī xīn， lìng qí jūn shì yán“ yuán shì jì miè， ěr zhū shì xīng”。 cǐ shí 'ěr zhū róng de dū dū gāo huān quàn qí chēng dì。 cǐ shí hè bá yuè lěng jìng dì fēn xī xíng shì， lì biàn lì hài，“ jiāng jūn shǒu jǔ yì bīng， zhì chú * nì， dà xūn wèi lì jù yòu cǐ móu， zhèng kě sù huò， wèi jiàn qí fú”， bìng qǐng shā gāo huān yǐ jué duó wèi zhī míng。 yú shì 'ěr zhū róng gǎi biàn jìhuà， fú chí xiào zhuāng dì， zì jǐ dāng liǎo zhù guó dàjiàng jūn、 dà chéngxiàng， dū dū hé běi jī wài zhū jūn shì， tài yuán wáng、 tài shī， shí jì zhǎng wò dà quán。 hè bá yuè yǐ dìng dà cè lì gōng， cì jué fán chéng xiāng nán。 hòu gēn suí 'ěr zhū róng zhèn yā gé róng， yuán hào， shēng wéi zuǒ guāng lù dà fū、 wǔ wèi jiāng jūn。
hè bá yuè xīn cún dà jú， néng quán héng lì bì、 zhí yán bù huì。 píng rì chù shì yòu xiǎo xīn jǐn shèn。 mòqí chǒu nú zì chēng tiān zǐ， shuài yì jūn jìn gōng guān zhōng， ěr zhū róng pài hè bá yuè qù zhèn yā。 tā rèn wéi mòqí chǒu nú shì jìngdí， ruò bù néng shèng zé jiāng huò zuì， ruò shèng liǎo， chán yán jí dù yòu suí zhī 'ér lái。 wèile duǒ bì bù cè， zhǐ yòu qǐng 'ěr zhū shì zhōng yī yuán lái zuò tǒng shuài， zì jǐ zuò fù shǒu fāng kě zuǒ yòu féng yuán。 qí xiōng wèitā qǐng shì 'ěr zhū róng， yú shì yǐ 'ěr zhū tiān guāng wéi tǒng shuài， tā wéi zuǒ dà dū dū， yòu pài hóu mò chén yuè wéi dà dū dū。 shǐ yán“ tiān guāng suī wéi zhī shuài， ér yuè gōng xiào jū duō。”
cǐ hòu， tā biàn gēn suí 'ěr zhū tiān guāng zhèn yā guān shǎn yī dài de nóng mín qǐ yì jūn。 xiān hòu zhèn yā liǎo hóu fú hóu yuán jìn、 mòqí chǒu nú、 xiāo bǎo yín、 mòqí dào luò、 wáng qìng yún、 sù qín míng dá děng qǐ yì jūn。 yóu yú píng dìng yì jūn yòu gōng， xiān hòu fēng tā qīng shuǐ jùn gōng、 dū dū、 jīng zhōu cì shǐ， kāi fǔ yí tóng sān sī， jiān shàng shū zuǒ pú shè， lǒng yòu xíng tái， yōng zhōu cì shǐ děng zhí。
gāo huān dǎ bài 'ěr zhū shì， jūn rù luò dū， yōng lì wèi xiào wǔ dì。 wèi xiào wǔ dì fēng gāo huān wéi dà chéngxiàng、 tiān zhù jiāng jūn， tài shī， fēng hè bá yuè wéi guān zhōng dà xíng tái。 hè bá yuè tuī jiàn hóu mò chén yuè wéi lǒng yòu xíng tái。 běi wèi zhèng quán yòu bàng luò gāo huān zhī shǒu。 xiào wǔ dì bù gān xīn shòu zhì gān gāo huān， yīn hè bá yuè yōng yòu zhòng bīng， mì yǔ xiāng jié。 wéi jiā qiáng qí lì liàng， yòu chū shì zhōng hè bá shèng wéi dū dū sān jīng děng qī zhōu zhū jūn shì， xiǎng jiè hè bá yuè xiōng dì de lì liàng xiàn zhì gāo huān。 gāo huān dé zhī xiào wǔ dì yòu 'èr xīn， dàn tā gèng dān xīn de shì hè bá yuè。 rèn wéi zì jǐ chū zhǎng dà zhèng， hè bá yuè suī wéi jìngdí， dàn néng qū shǒu shùn cóng， chú qù tā pà shī rén wàng， liú yòng tā zǒng jué dé shì fù xīn zhī huàn。 yú shì gāo huān zhēng diào tā chū rèn jì zhōu cì shǐ。 gāo huān yǐ xìn dū qǐ jiā， xìn dū nǎi jì zhōu zhì suǒ， shì gāo huān xīn fù jù jí zhī dì。 gāo huān de shí jì yòng xīn shì wéi liǎo xuē ruò hè bá yuè de lì liàng， biàn yú kòng zhì tā。 hè bá yuè yě rèn shí dào gāo huān zàn shí wú lì yǔ tā zhēng guān zhōng zhī dì， ér guān zhōng háo jié qīng xīn yú tā， ruò yǐ huá shān wéi chéng， huáng hé wéi qiàn， jìn kě jiān shān dōng， tuì kě fēng hán gǔ， shì zì 'ān zhī cè。 ruò fù jì zhōu zhèng shì shù shǒu shòu zhì yú rén， yú shì yǐ xùn cí jù jué dōng xiàng。 gāo huān shēn lǜ bù néng yì zhì hè bá yuè， qí zuǒ chéng dí sōng gěi tā chū móu dài jī líjiàn hè bá yuè hé hóu mò chén yuè。
wèi yǒng xī sān nián (534 nián ) chūn jì， hè bá yuè yǔ hóu mò chén yuè shāng yì zài cì jié méng lián bīng gōng dǎ líng zhōu。 dàn shì hóu mò chén yuè tīng xìn liǎo dí sōng de chán yán， biǎo miàn shàng yǔ zhī lián hé xíng dòng， àn xià lǐ què xiǎng fāng shè fǎ móu hài hè bá yuè。 ér hè bá yuè yǔ hóu mò chén yuè yǒu hǎo， yǐ xiōng dì xiāngchèn， yòu duō cì gòng tóng zuò zhàn， xiào wǔ dì mì jiāo hè bá yuè， hóu mò chén yuè yě cānyù， liǎng rén lǚ jié méng yuē， hè bá yuè cháng tí xié tā， duì tā yǐ chéng xiāng dài， bù céng fáng fàn。 dāng hè bá yuè lìng hóu mò chén yuè wéi xiān fēng shí， hóu mò chén yuè chéng jī yǐ gòng lùn bīng shì wéi yóu， yòu hè bá yuè rù qí yíng zhōng， xí jiān zhà chēng fù tòng xiān qǐ， hè bá yuè bù céng fáng bèi bèi qí xù yuán hóng jǐng shā sǐ。 gāo huān dé zhī hè bá yuè yǐ sǐ de xiāo xī hòu， xià chuáng shǒu kòu dí sōng de liǎn jiá gāo xīng dì shuō，“ chú wú bìng zhě qīng yě。”
hè bá yuè zhī sǐ cháo yě zhèn dòng。 xiào wǔ dì zèng tā shì zhōng、 tài fù、 lù shàng shū shì、 dū dū guān zhōng 20 zhōu zhū jūn shì、 dàjiàng jūn、 yōng zhōu cì shǐ。 shì yuē wǔ zhuàng。 hè bá yuè de bù xià shōu qí shī zàng yú yōng zhōu běi shí 'ān yuán。 yǔ wén tài tǒng qí jiù bù， jì xù wán chéng hè bá yuè wèi jìng de shì yè。 zhè nián qiū jì xiào wǔ dì shuài bǎi guān rù cháng 'ān。 bù jiǔ， běi wèi fēn liè wéi dōng、 xī wèi。
yǔ wén tài jì lì lǐng xiù tǒng shuài guān zhōng jūn tuán
yǔ wén tài， zì hēi tǎ， wéi xiān bēi yǔ wén bù hòu yì。 běi wèi yú tiān xīng nián jiān zài guó dū píng chéng sì zhōu shè wǔ chuān、 fǔ míng、 huái shuò、 huái huāng、 róu xuán、 yù yí liù zhèn， yòu qiān gè zú háo jié zhī jiā yú cǐ， hòu lái de wèi mò zhū yīng xióng háo jié dà duō chū zì cǐ liù zhèn。 běi wèi zhèng guāng nián jiān， wò yě zhèn háo qiáng pò liù hán bá líng qǐ bīng wéi luàn， zhàn jù liǎo wò yě zhèn， suí jí yòu qiǎn dǎng tú wéi gōng wǔ chuān、 huái shuò zhū zhèn， lā kāi liǎo cuī huǐ běi wèi tǒng zhì de biān zhèn dà bào dòng xù mù， bāo kuò yǔ wén jiā zài nèi de yī xiē jiā zú jiù zài zhè cì fēng bào zhōng jué qǐ liǎo。
yǔ wén tài zhī fù míng yǔ wén gōng，《 zhōu shū · dì jì dì yī》：“ gōng rèn yòu xiá yòu qì gān。 zhèng guāng mò， wò yě zhèn rén pò liù hàn bá líng zuò luàn， yuǎn jìn duō yìng zhī。 qí wěi shǔ wáng wèi kě gū tú dǎng zuì shèng， gōng nǎi jiū hé xiāng lǐ zhǎn kě gū， qí zhòng nǎi sàn。” zhè yī gōng jì biǎo miàn shàng wèi gěi yǔ wén jiā dài lái duō dà shí zhì xìng hǎo chù， ér qiě yīn wéi yǔ wén gōng jí qí zhǎngzǐ cì zǐ qián hòu zhàn sǐ， zhèng cháng qíng kuàng xià yǔ wén jiā yīnggāi shì yī jué bù zhèn liǎo。 dàn shí jì shàng， zhè xiē què chéng liǎo yǔ wén jiā hòu lái gèng jìn yī bù fā dá de qì jī。
yǔ wén gōng zhǎngzǐ yǔ wén hào sǐ yú tǎo fá wèi kě gū de zhàn dǒu zhōng， cì zǐ yǔ yǔ wén gōng yī tóng zhàn sǐ yú dìng zhōu， sì gè 'ér zǐ zhǐ shèng xià liǎo sān zǐ yǔ wén luò shēng hé sì zǐ yǔ wén tài。“ luò shēng， shǎo rèn xiá， shàng wǔ yì， jí zhuàng， yòu dà dù， hǎo shī 'ài shì。 běi zhōu xián jùn， jiē yǔ zhī yóu， ér cái néng duō chū qí xià。 jí gé róng pò xiān yú xiū lǐ， nǎi yǐ luò shēng wéi yú yáng wáng， réng lǐng dé huáng dì yú jìn。 shí rén jiē hū wéi luò shēng wáng。 luò shēng shàn jiàngshì， zhàng xià duō xiāo yǒng。 zhì yú gōng zhàn， mò yòu dāng qí fēng zhě， shì yǐ kè huò cháng guān zhū jūn。” héng héng《 zhōu shū · lièzhuàn dì 'èr》。 zhè yàng de rén， zài dāng shí kàn lái jué duì shì fēng cǎi guò rén de yīng xióng háo jié， shèn zhì kě yǐ shuō pō yòu dào wǔ dì tuò bá guī de fēng fàn， lìng yī fāng miàn， yǔ wén luò shēng yǐ wáng jué lǐng qí fù suǒ bù， yě shuō míng yǔ wén gōng wéi qí jiā zú liú xià de sī shǔ shì pō jù guī mó de， zhèng shì yīn wéi zhè yàng de shí lì hé yǔ wén luò shēng tài dà de shēng wàng， shǐ dé lìng yī gè gèng yòu shí lì 'ér qiě jiāng yǔ wén jiā nǎi zhì běi wèi jūn zhèng wò yú zhǎng zhōng de xiāo xióng 'ěr zhū róng duì zhī chǎn shēng liǎo jì hài zhī xīn，“ róng yǎ wén qí míng， xīn dá zhī。 xún wéi róng suǒ hài。”
zài cǐ zhī hòu， yǔ wén tài zuò wéi yǔ wén jiā liǎng dài rén zhōng shuò guǒ jǐn cún zhě， dān fù qǐ liǎo shàng xīng jiā yè， xià fǔ zǐ zhí de zhòng rèn。 zhī qián de tā， zuì duō yě zhǐ shì yòu shí biǎo xiàn chū yī diǎn“ shǎo yòu dà dù， bù shì jiā rén shēng yè， qīng cái hǎo shī， yǐ jiāo jié xián shì dà fū” de háo xiá miáo tóu， yǔ luò shēng zhèng hǎo xiāng fǎn， yī zhí yǐ lái yǔ wén tài de shēng míng dōubù zhe yú shí， xiàn zài kàn lái， gèng yòu kě néng shì tā de tāo guāng yǎng huì zhī jì。 bù guò yī qiēdōu fā zhǎn dé zhè me tū rán yòu zì rán， yǔ wén tài zhōng yú hái shì zǒu dào liǎo qián tái。
dāng shí guān zhōng dì qū yòu hè bá yuè、 hóu mò chén yuè、 cáo ní sān gǔ jiào dà shì lì。 yǒng xī sān nián zhēngyuè， hè bá yuè yǔ hóu mò chén yuè xiāng yuē gòng tǎo líng zhōu de cáo ní， bù liào què wéi hóu mò chén yuè suǒ hài， hè bá de guān zhōng jūn yīn cǐ chū xiàn liǎo wú zhù shuài de kòngxì， zhè yī hùn luàn jú miàn de chū xiàn， gěi yǔ wén tài tí gōng liǎo yī gè fēi yuè de jī huì。 dāng shí kě néng kòng zhì zhè zhī jūn duì de， yòu sì zhǒng dòng xiàng： guān dōng xié wèi dì yǐ lìng zhū hóu de gāo huān， pài rén jiē guǎn kě yǐ shuō shì míng zhèng yán shùn； pán jù jīng běi de hè bá shèng dāng shí jūn shì hé shēng wàng rú rì zhōng tiān， yào jiē guǎn qí dì hè bá yuè de yú bù， yě wú kě fēi yì； hóu mò chén yuè xié shā hè bá yuè zhī wēi， yǐ zhòng bīng 'ě yào dì， qiǎngbī shōu biān hè bá yú bù， zhè yě shì wèi jìn nán běi lǚjiànbùxiǎn de； zuì hòu de kě néng jiù shì hè bá jūn yú bù cóng zì jǐ rén zhōng tuī xuǎn zhù jiāng。 dāng shí de hè bá jūn zhōng zhū jiāng yě chǎn shēng liǎo yì jiàn fēn qí， yǐ zhào guì wéi shǒu de zhū jiāng tuī dài liǎo shēn dé zhòng wàng de yǔ wén tài wéi zhù shuài， yǔ wén tài dé bào hòu jīng duǎn zàn kǎo lǜ， dài lǐng shǎo shù qīng qí fēi chí qián wǎng jiē guǎn jūn duì。 ér lìng wài sān fāng miàn， gāo huān yǐ pài chū hóu jǐng qián wǎng guān zhōng jiē guǎn， què zài 'ān dìng yǔ yǐ jiē shōu liǎo jūn duì de yǔ wén tài xiāng yù， bù dé bù shā yǔ 'ér guī； yǐ lǐ hǔ wéi shǒu de zhū jiāng wǎng qǐng hè bá shèng xī lái， dàn yīn hè bá shèng shěbùdé lí kāi zì jǐ de gēn jù dì 'ér zuò bà； ér hóu mò chén yuè gēn běn jiù bù gǎn qù jiē guǎn， zhè yǐ wéi yǔ wén tài suǒ liào dào liǎo。 zuì zhōng yǔ wén tài chéng liǎo dà yíng jiā。 cóng zhè jiàn shì shàng kàn， hóu mò chén yuè yǔ hè bá shèng de xiōng wú dà zhì、 gāo huān hóu jǐng xiāng duì yú yǔ wén tài zài xíng shì guǒ jué fāng miàn de xùn sè， sì hū zhèng shì hòu lái lì shǐ fā zhǎn de yù zhào。 lìng yī fāng miàn， yě yóu cǐ kě yǐ kàn dào yǔ wén tài bù gān wéi rén xià de yě xīn。
dāng yǔ wén tài gāng gāng yōng yòu liǎo zì jǐ zhēng tiān xià de jūn shì zī běn， wèi xiào wǔ dì què yào guān zhōng jūn dōng guī yǐ duì kàng gāo huān， hǎo bù róng yì fān guò shēn lái néng dú lì zì zhù de yǔ wén tài nǎ kěn shòu zhì yú rén， suì yǐ yào tǎo hóu mò chén yuè wéi hè bá yuè bào chóu wéi jiè kǒu wǎn jù， lìng yī fāng miàn gé yī duàn shí jiān 'ǒu 'ěr hái pài yī liǎng qiān rén de xiǎo duì wǔ dōng xià qù xiǎng yìng yī xià kǒu hào， zhè yàng yī lái wèi dì yě bù dé bù mò rèn liǎo shì。 yǔ cǐ tóng shí， yǔ wén tài zhěng dùn zhū jūn， jī lì jiàngshì， zài liǎng gè yuè zhī nèi tǎo píng liǎo hóu mò chén yuè， wéi hè bá yuè bào liǎo chóu， yě gèng jìn yī bù gǒng gù liǎo zì jǐ zuò wéi hè bá yuè zài guān zhōng de jì chéng zhě zhè yàng de dì wèi hé shēng wàng。 bù jiǔ wèi xiào wǔ dì zhèng shì jǐyǔ liǎo yǔ wén tài zài guān zhōng de míngfèn：“ jìn tài zǔ shì zhōng、 piàoqí dàjiàng jūn、 kāi fǔ yí tóng sān sī、 guān xī dà dū dū、 lüè yáng xiàn gōng， chéng zhì fēng bài， shǐ chí jié rú gù。”
zài cǐ qián hòu， wèi xiào wǔ dì yǔ gāo huān guān xì yǐ 'è huà dào liǎo bīng róng xiāng jiàn de dì bù。 qī yuè， gāo huān dà jūn nán xià jìn bī wèi dū luò yáng。 wèi dì yǐ yuán bīn zhī yǔ hú sī chūn shǒu hǔ láo， zì lǐng liù jūn yú hé qiáo liè zhèn， lìng yī fāng miàn， yǔ wén tài jūn hóng nóng， hè bá shèng jūn hé nán， dū chí guān wàng tài dù。《 zhōu shū · dì jì dì yī》：“ huì bīn zhī yǔ hú sī chūn zhēng quán bù xié， bīn zhī suì qì chūn hái， dài dì yún： ‘ gāo huān bīng zhì。 ’” zhè yī tū fā shì jiàn dǎo zhì liǎo wèi dì huāng máng zhōng dài qīng qí xī bēn， jīng jī fáng wèi dùn shí bēng pán， gāo huān chéng shì guò hǔ láo， rù luò yáng， bīng fēng zhí dá tóng guān， lìng yī fāng miàn yòu qiǎn hóu jǐng yǎn xí jīng zhōu， hè bá shèng bīng bài tóu rù nán cháo liáng。 shí yuè， gāo huān lì yuán shàn jiàn wéi dì qiān dū yè chéng， shì wéi dōng wèi， yǔ wén tài yíng wèi xiào wǔ dì yú cháng 'ān， shòu mìng wéi dàjiàng jūn shàng shū lìng zǒng lǎn cháo zhèng， shì wéi xī wèi。
xī wèi zhī chū， jú shì shàng bù wěn dìng， ér yǔ wén tài què guǒ duàn de xià shǒu dú sǐ liǎo wèi xiào wǔ dì yuán xiū。 zǎ yī kàn lìng rén fèi jiě， zǎi xì yī xiǎng què yòu qí dào lǐ： yuán xiū zài dōng biān shàng bù yuàn shòu zhì yú shēng wēi xuàn hè de gāo huān， shèn zhì gǎn yú zhī bīng róng xiāng jiàn， xī lái zhī hòu yòu qǐ huì suí biàn shòu zhì yú zài yī nián zhī nèi gāng cóng qū qū xià zhōu cì shǐ yī zhí 'ǒu rán bào fā shàng lái de yǔ wén tài， kuàng qiě yǔ wén tài xiàn zài de shí lì yǔ gāo huān xiāng qù shèn yuǎn， jiā zhī jūn zhōng xǔ duō jiànglǐng yědōu shì cóng yuán xiū nà biān pài guò lái de， ér qiě yuán xiū zhōu wéi shàng yòu wáng sī zhèng hú sī chūn děng yī gān sǐ dǎng měng nán， lìng wài suí yuán xiū rù guān de dú gū xìn děng rén suī yǔ yǔ wén tài yòu jiù， dàn yě nán bǎo zài yuán xiū yǔ yǔ wén tài de chōng tū jī huà shí bù huì zhàn zài wèi dì yī biān yǔ yǔ wén tài wéi dí。 suǒ yǐ， duì yú wēi wàng shàng bù lóng de yǔ wén tài lái shuō， zhè yàng de huáng dì xiāng dāng yú guà zài tóu shàng de yī kē dìng shí zhà dàn， ér qiě huáng dì shā quán chén， bù jiǔ qián yě shì yòu xiān lì de： ěr zhū róng jiù shì bèi wèi dì zuò diào de。 yǔ wén tài dú shā yuán xiū， suì lì nán yáng wáng bǎo jù wéi dì， zhè yàng， xīn huáng dì dāng rán shòu zhì yú tā， tā yě kě yǐ fàng shǒu shí xiàn zì jǐ dú zhǎng cháo zhèng de yě xīn liǎo。 yǔ wén tài yòu kuān róng zhī míng， zhōng qí yī shēng， zhè yàng de là shǒu bìng bù duō jiàn， dàn cóng zhè 'ǒu rán yī xiàn de jīng xīn dòng bó de yī mù yě kě ràng rén kàn dào tā rén zhě zhī míng hòu miàn zhēn zhèng de luàn shì xiāo xióng běn sè。
yǔ wén tài de zhī rén shàn rèn， yòng rén bù jū yī gé， shǐ dé zhè xiē míng jiāng rén jìn qí cái， zuò yòng dé dào liǎo zuì dà fā huī。 wáng pí， běn wéi běi wèi yī bān cì shǐ， dàn yòu yī xiàng tè cháng zuì wéi chū míng héng héng shàn yú shǒu chéng， céng zài liáng cháo dàjiàng cáo yì zōng shù wàn dà jūn de měng gōng xià sǐ shǒu jīng zhōu chéng sān nián 'ér bù shī。 gāng gāng jiā rù yǔ wén tài jūn de tā què zhí jiē bèi rèn yǐ huá zhōu cì shǐ zhī zhòng wèi， huá zhōu zhě， lín jìn pú bǎn， wéi guān zhōng dōng běi dà mén， zhàn lüè dì wèi jí wéi zhòng yào， yòng wáng pí shǒu huá zhōu shì hòu kě yǐ bèi zhèng míng shì yǔ wén tài zhàn lüè shàng zuì dà de shèng zhe zhī yī。 zài chū qī dōng wèi shí lì zhàn yōu de xiǎo guān、 shā yuàn zhū yì， gāo huān dōushì qīn shuài zhù lì cóng pú bǎn dù hé， zuì zhōng què zài wáng pí de tiě bì miàn qián wú gōng 'ér fǎn，“ shā yuàn zhī yì， qí shén wǔ shì mǎ shèn shèng。 tài zǔ yǐ huá zhōu chōng yào， qiǎn shǐ láo pí， lìng jiā shǒu bèi。 pí yǔ shǐ rén yuē：‘ lǎo pí dāng dào wò， huán zǐ 'ān dé guò！’ tài zǔ wén 'ér zhuàng zhī。 jí qí shén wǔ zhì chéng xià， wèi pí yuē：‘ hé bù zǎo jiàng？’ pí nǎi dà hū yuē：‘ cǐ chéng shì wáng pí zhǒng， shēng sǐ zài cǐ， yù sǐ zhě lái。’ qí shén wǔ suì bù gǎn gōng。” héng héng《 zhōu shū · lièzhuàn dì shí · wáng pí》。 bǎi chū zhè yàng yào chéng bù yào mìng de liú máng yàng， bù yóu dé gāo huān bù hán，“ qí shén wǔ suì dù hé， bī huá zhōu。 cì shǐ wáng pí yán shǒu。 zhī bù kě gōng， nǎi shè luò， jūn yú xǔ yuán xī。” héng héng《 zhōu shū · dì jì dì yī》， zhōng gāo huān yī shì， zhēn zhèng yào jìn jī yǔ wén tài， zhǐ néng zǒu tóng guān， ér tā yòu hǎo xiān zǒu pú bǎn pèng pèng yùn qì， zuì hòu pèng gè huī tóu tǔ liǎn zài zhuàntóu nán xià， zhè yàng jiù wú xíng zhōng zēng jiā liǎo yǔ wén tài zài zhū cì dà zhàn zhōng zhàn shù zhǔn bèi hé zhàn shù zhuǎn huàn kōng jiān， cóng 'ér diàn dìng shèng jī。 yáng zhōng， běn shì dú gū xìn shǒu xià bù jiāng， dàn què bèi yǔ wén tài chāo bá qǐ lái， yú shā yuàn、 hé qiáo zhī yì lì yòu dà gōng， zhēng liáng shí shèn zhì dú dāng yī miàn， xiǎn chū míng jiāng měngjiàng fēng fàn， chéng wéi shí 'èr dàjiàng jūn zhī yī， suí cháo yáng shì yě yóu cǐ fā jì。 zhū rú cǐ lèi de lì zǐ hái yòu bù shǎo。
chuàng zhì fǔ bīng， fú lì xī wèi， duì kàng gāo huān
xī wèi lì guó hòu， xíng shì jí wéi xiǎn jùn， qí shí， tiān xià sān fēn， dōng yòu gāo huān dà jūn yā jìng， nán yòu xiāo liáng bù shí gòu xìn。 yóu qí shì gāo huān， shì xī wèi wéi jìngdí， jí yù jiāng qí 'ě shā yú qiǎng bǎo zhī zhōng， ér dōng xī wèi lì liàng duì bǐ yòu shí fēn xuán shū， dōng wèi dì guǎng guó fù， rén kǒu yú 'èr qiān wàn， bīng qiáng mǎ zhuàng， gāo huān néng diào dòng de jūn duì bù xià 'èr shí wàn； xī wèi dì xiá guó pín， rén kǒu bù mǎn qiān wàn， yǔ wén tài zhí jiē zhǎng wò de jūn duì bù guò sān wàn yú rén。 tóng shí， xī wèi lì guó zhī chū， guān zhōng jí zāo dà jī， rén xīn fú dòng。 yǔ wén tài yě kàn dào liǎo zhè zhǒng xíng shì， dà tǒng yuán nián（ 535） sān yuè， tā mìng gè yá shǔ zhēn zhuó gǔ jīn yǐ lái de zhì guó jīng yàn， qiě kě yǐ yòng yú xiàn shí zhě， zhì dìng bān xíng liǎo 'èr shí sì tiáo xīn zhì。 bìng tí bá liǎo wǔ gōng dà xìng sū chuò wéi dà xíng tái zuǒ chéng， cānyù jī mì， nǐ dìng zhì guó dà gāng， gé xīn zhèng zhì。
yǔ wén tài shǒu xiān jìn xíng de shì gǎi gé jūn zhì， jiàn lì fǔ bīng zhì dù。
dà tǒng sān nián（ 537）， yǔ wén tài kāi shǐ zhěng jūn。 xiān shì， dōng wèi lián nián rù qīn， yǒng xī sān nián（ 524） bā yuè， gāo huān shuài shī gōng kè tóng guān， jìn bī huá yīn（ jīn shǎn xī huá yīn xī nán）； dà tǒng yuán nián（ 525） chūn zhèng yuè， dōng wèi dà xíng tái shàng shū sī mǎ zǐ rú shuài jūn zài gōng tóng guān， jiàn yǔ wén tài yǐ yòu zhǔn bèi， suì huī shī gōng huá zhōu（ zhì huá shān， jīn shǎn xī huá xiàn）， lài zhù cì shǐ wáng pí de pàn lì sǐ zhàn， cái dǎ tuì liǎo dōng wèi jìn gōng； dà tǒng 'èr nián sān yuè， gāo huān yòu qīn shuài wàn qí xí qǔ xià zhōu， xǐ wǔ qiān hù 'ér guī。 bù jiǔ， yòu xí qǔ líng zhōu， xǐ wǔ qiān hù 'ér guī； dà tǒng sān nián zhēngyuè， gāo huān yòu lǐng jūn tún pú bǎn（ jīn shān xī yǒng jì xiàn pú zhōu zhèn）， yú huáng hé shàng jià shè fú qiáo， zhǔn bèi dù hé gōng tóng guān。 gāo huān shì róng mǎ zhī qiáng， nián nián jìn gōng xī wèi， suī rán wèi céng dé shǒu， dàn yǔ wén tài zhī dào， cháng cǐ xià qù， shí lì chǔyú liè shì de xī wèi bì rán nán yǐ zhī chí， dāng wù zhī jí， shì yào tí gāo shì qì， zēng qiáng zhàn dǒu lì， kāi tuò bīng yuán， kuò chōng jūn duì。
dà tǒng sān nián qī yuè， yǔ wén tài jí zhū jūn yú xián yáng， bā yuè， shuài zhī yú tóng guān zhěng jūn， xuān bù jūn fǎ jūn guī， bù dé tān cái qīng dí， bù dé zuò wēi yú bǎi xìng， yǔ dí zuò zhàn， yòng mìng zé shǎng zhī， táo tuō jiē lù zhī。 tōng guò zhè cì zhěng dùn， xī wèi jūn duì de zhàn dǒu lì dà dà tí gāo， bù jiǔ， gāo huān shuài 'èr shí wàn dà jūn rù qīn， xī wèi yǐ shǎo shèng duō， zài shā yuàn（ jīn shǎn xī huá yīn xiàn jìng nèi） dà bài gāo huān， fú dí bā wàn yú rén。
suí zhù jūn duì sù zhì de tí gāo， yǔ wén tài yòu jìn yī bù kuò chōng jūn duì， zhuàng dà jūn shì lì liàng。 chū， yǔ wén tài zài jiē shòu hè bá yuè de yǐ wǔ chuān bīng hù wéi gǔ gān de jūn tuán shí， zhè yī jūn tuán rén shù bù guò shù qiān rén， jī bài hóu mò chén yuè hòu， qí dàjiàng lǐ bì yōng zhòng wàn rén lái guī， yǐ hòu， gēn suí xiào wǔ dì yuán xiū rù guān de yóu xiān bēi zú rén zǔ chéng de běi wèi sù wèi jìn lǚ yě yòu jìn wàn rén， hé qǐ lái， yǔ wén tài zhǎng wò de jūn duì yuē yòu jìn sān wàn rén， fēn bié yóu shí 'èr gè jiāng jūn shuài lǐng。 shā yuàn zhī yì hòu， yòu tōng guò shōu biān jiàng jūn děng bù duàn bǔ chōng， rén shù jiàn jiàn zēng duō， dào dà tǒng bā nián（ 542） sān yuè， zhèng shì jiàn lì liù jūn， shí yǐ yòu bīng yuē shí wàn rén。
dà tǒng jiǔ nián（ 543） èr yuè， gāo huān jiàngbīng shí wàn， dù guò huáng hé， jù māng shān（ jīn hé nán luò yáng xī běi） liè zhèn， yǔ wén tài lǐng jūn jī zhī， zhàn yú māng shān， dà bài， shì zú sǔn shī liù wàn yú rén， jīng guò shù nián jīng yíng jiàn lì qǐ lái de yī zhī jūn duì sǔn shī dà bàn。 ér dāng shí guān lǒng dì qū de xiān bēi zú rén shù yòu xiàn， bù kě néng zài dà liàng bǔ chōng jūn duì， yīn cǐ， māng shān zhī zhàn hòu， yǔ wén tài kāi shǐ cóng hàn zú zhōng jiān xī shōu bīng yuán， sān yuè， xuān bù zhēng mù guān lǒng dì qū de háo qiáng dì zhù wǔ zhuāng。 zài běi wèi mò nián de guān lǒng qǐ yì zhōng， háo qiáng dì zhù wèile wéi hù zì jǐ de lì yì， zǔ zhì xiāng bīng， dōng xī wèi fēn lì hòu， zhè xiē dì zhù wǔ zhuāng bìng méi yòu jiě sàn， réng rán kòng zhì zài háo qiáng shǒu zhōng。 yǔ wén tài tōng guò guǎng mù háo qiáng yǐ chōng jūn lǚ zhè yī cuò shī， bǎ zhè xiē fēn sàn de xiāng bīng wǔ zhuāng biàn chéng zhōng yāng jūn duì de yī bù fēn， yóu zhèng fǔ xuǎn zé guān lǒng dì qū yòu míng wàng de rén wù lái tǒng lǐng， cóng 'ér， jì jiā qiáng liǎo zhōng yāng duì jūn duì de kòng zhì， xuē ruò liǎo wèi mò yǐ lái de dì fāng shì lì， yòu cù jìn liǎo wǔ chuān jūn rén jí tuán yǔ guān lǒng dì zhù de lián hé。 cǐ hòu， dào dà tǒng shí liù nián（ 550）， yòu jìn yī bù bǎ zhēng bīng duì xiàng kuò dà wéi suǒ yòu de jūn tián hù， zhè yàng， xī wèi jūn duì zhōng hàn zú shì bīng de bǐ zhòng jìn yī bù zēng jiā。
tóng shí， yǔ wén tài yòu duì jūn duì tǒng xiá xì tǒng jìn xíng gǎi gé， xíng shì shàng cǎi qǔ xiān bēi jiù rì de bā bù zhī zhì， lì bā zhù guó。 chú yǔ wén tài zì jǐ zài dà tǒng sān nián（ 537） yóu xī wèi wén dì rèn mìng wéi zhù guó dàjiàng jūn、 dū dū zhōng wài zhū jūn shì， wéi xī wèi jūn duì de shí jì tǒng shuài wài， yòu zài dà tǒng shí sì nián（ 548） rèn mìng xī wèi zōng shì guǎng líng wáng yuán xīn wéi zhù guó dàjiàng jūn， dàn jǐn guà xū míng， bìng wú shí quán， lìng rèn mìng zhào guì、 lǐ hǔ、 lǐ bì、 yú jǐn、 dú gū xìn、 hóu mò chén chóng liù rén wéi zhù guó dàjiàng jūn， shí jì tǒng shuài liù jūn。 měi gè zhù guó dàjiàng jūn xià yòu liǎng gè dàjiàng jūn， gòng shí 'èr dàjiàng jūn； měi gè dàjiàng jūn xià yòu liǎng gè kāi fǔ， gòng 'èr shí sì kāi fǔ； měi gè kāi fǔ xià yòu liǎng gè yí tóng， gòng sì shí bā yí tóng； yī gè yí tóng lǐng bīng yuē qiān rén， yī gè kāi fǔ lǐng bīng liǎng qiān， yī gè dàjiàng jūn lǐng bīng sì qiān， yī gè zhù guó dàjiàng jūn lǐng bīng bā qiān， liù zhù guó hé jì yòu bīng sì wàn bā qiān rén zuǒ yòu， zhè zhī jūn duì， jiù shì lì shǐ shàng suǒ shuō de fǔ bīng。
yǔ wén tài jiè yòng shì zú bù luò de xuè yuán niǔ dài lái zǔ zhì fǔ bīng， shǐ guān bīng zhī jiān méng shàng liǎo yī céng zōng zú de qīn mì sè cǎi， yǐ gǎo hǎo jiànglǐng hé shì bīng jiān de jié hé， tí gāo fǔ bīng de zhàn dǒu lì。 shì shí shàng， fǔ bīng de zǔ chéng， bìng méi yòu yě bù kě néng zhēn zhèng dàotuì dào shì zú guān xì zhōng qù， dàn yóu yú zhè zhǒng bīng zhì duō shǎo dài yòu yī xiē guò qù bù luò bīng zhì de sè cǎi， yīn cǐ cóng nà xiē céng jīng lún luò wéi bīng hù de liù zhèn xiān bēi lái kàn， shēn fèn tí gāo liǎo， dì wèi gǎi shàn liǎo， cóng 'ér shǐ fǔ bīng de zhàn dǒu lì yě zēng qiáng liǎo。
dà tǒng qī nián（ 541） jiǔ yuè， yǔ wén tài bān xíng liǎo yóu sū chuò qǐ cǎo de liù tiáo zhào shū，“ xiān zhì xīn， dūn jiào huà， jìn dì lì， zhuó xián liáng， xù yù sòng， jūn fù yì”。 shí yī yuè， yòu bān bù liǎo shí 'èr tiáo xīn zhì， hé dà tǒng yuán nián（ 535） sān yuè bān bù de 'èr shí sì tiáo xīn zhì hé zài yī qǐ， gòng sān shí liù tiáo。 liù tiáo zhào shū hé zhè xiē xīn zhì de nèi róng shí fēn guǎng fàn， bāo kuò zhèng zhì、 jīng jì、 sī xiǎng、 wén huà gè gè fāng miàn， bìng jù cǐ 'ér cǎi qǔ liǎo yī xì liè cuò shī。
zài zhèng zhì shàng yǔ wén tài fèng xíng yǐ dé zhì jiào huà wéi zhù， fǎ zhì wéi fǔ de tǒng zhì yuán zé。 yào qiú gè jí guān lì yòng rú jiā xué shuō xiū shēn， gōng xíng rén yì、 xiào tì、 zhōng xìn、 lǐ ràng、 lián píng、 jiǎn yuē děng， kè shǒu zhè xiē rú jiā dào dé guī fàn。 tóng shí yòu xiàng rén mín guàn shū xiào tì、 rén shùn、 lǐ yì， yòng zhè xiē rú jiā lún lǐ gāng cháng guān niàn shù fù rén men sī xiǎng， yǐ xīn hé zhì jìng， xié pì zhī niàn bù shēng， wěn dìng tǒng zhì zhì xù。
zài yòng rén shàng fèng xíng wéi xián shì jǔ， bù xiàn zī yìn， zhǐ yào dé cái jiān bèi， nà pà chū shēn wēi jiàn， yì kě shēn jū qīng xiāng。 yǔ wén tài de zhè yī xuǎn guān sī xiǎng tǐ xiàn liǎo dǎ pò mén fá chuán tǒng de xīn jīng shén， bǎo zhèng liǎo xī wèi lì zhì jiào wéi qīng míng， yě wéi dà pī hàn zú shì rén jìn rù xī wèi zhèng quán kāipì liǎo dào lù。
zài zhè yī xuǎn rén sī xiǎng de zhǐ dǎo xià， yǔ wén tài jiāng lái zì bù tóng fāng miàn de rén jù lǒng zài zì jǐ zhōu wéi， rú lǐ bì yuán shì hóu mò chén yuè zhàng xià dà dū dū， qiě hù wéi yīn qīn， hòu dǎo gē guī fù， yǔ wén tài háo wú jiè bèi zhī xīn， yú yǐ zhòng yòng， chéng wéi tǒng shuài fǔ bīng de bā zhù guó dàjiàng jūn zhī yī。 liǔ mǐn yuán shì dōng wèi hé dōng jùn chéng， yǔ wén tài kè hé dōng hòu dé zhī， dāng jí bài wéi chéngxiàng fǔ cān jūn shì， hòu lái chéng wéi bāng zhù yǔ wén tài zhì dìng guó cè de hé xīn rén wù。 zài rú wǔ gōng dà xìng sū chuò， yǔ wén tài duì zhī tuī xīn wěi rèn 'ér wú xián yán， rú yòu wài chū， cháng cháng yù shǔ kōng zhǐ shòu chuò， ruò xū yòu chǔfèn， sū chuò kě yǐ suí shì shī xíng， shì hòu qǐ gào yī xià jí kě。 zhèng yīn wéi yǔ wén tài néng wéi xián shì jǔ， yòng rén bù yí， yīn cǐ xī wèi zhèng fǔ shàng xià xié lì， nèi bù tuán jié， bǎo zhèng liǎo gè xiàng zhèng cè cuò shī de shùn lì zhí xíng。
yǔ wén tài hái bǐ jiào zhù yì tīng qǔ chén xià de bù tóng yì jiàn， yǒng yú nà jiàn。 zǎo zài dà tǒng wǔ nián（ 539）， tā jiù xià lìng zhì zhǐ bǐ yú jīng chéng yáng wǔ mén wài， yǐ fǎng qiú dé shī。 dāng chéngxiàng fǔ jì shì liǔ qiú tí chū nà zhōng dǎng zhī yán de jiàn yì shí， yǔ wén tài xīn rán cǎi nà， bìng yào qiú shǐ guān jì shì， xū dé shī wú yǐn。 yǔ wén tài de zhè zhǒng zuò fǎ， yòu zhù yú xī wèi lì zhì de qīng míng。
zài fǎ lǜ shàng， yǔ wén tài zhù zhāng bù kē bù bào， jì yào“ fǎ bù 'ā guì”， guān lì fàn fǎ yī shì tóng rén， rú yǔ wén tài de nèi xiōng wáng shì chāo， rèn qín zhōu cì shǐ shí， jiāo héng zhōu xiàn， jiēguǒ bèi cì sǐ。 wèi zhì dàjiàng jūn de zhèng wěi bù zūn fǎ dù， jiēguǒ bèi miǎn zhí。 lìng yī fāng miàn yòu yào qiú duàn 'àn zhě shèn fá， lì jiè chǔ dú zhī xià， zì tòng zì wū， jìn liàng jiǎn shǎo yuān jiǎ cuò 'àn。 dà tǒng shí sān nián（ 552）， yǔ wén tài yòu xià lìng fèi zhǐ liú chuán liǎo 'èr qiān yú nián de gōng xíng。
yǔ wén tài zài jīng jì shàng gēn jù rú jiā xiān fù hòu jiào de chuán tǒng guān niàn， jī jí quàn kè nóng sāng， jiǎng lì gēng zhí， bìng xiāng yìng dì zhì dìng cǎi qǔ liǎo yī xiē cuò shī。 shǒu xiān jiù shì jiāng bèi pò huài liǎo de jūn tián zhì huī fù qǐ lái， shǐ nà xiē yóu yú tǔ dì jiān bìng、 zhàn luàn、 tiān zāi 'ér sàng shī tǔ dì， liú luò tā xiāng de nóng mín hé tǔ dì chóngxīn jié hé zài yī qǐ， cóng 'ér wéi nóng mín de shēng chǎn huó dòng tí gōng liǎo tiáo jiàn。 xī wèi jūn tián zhì de shòu tián、 zū diào hé běi wèi suī yòu chā yì， dàn biàn huà bù dà， zài yì zhì shàng què biàn dòng jiào duō， duì fú yì nián líng、 shí jiān、 rén shù dū zuò liǎo chóngxīn guī dìng。 fú yì nián líng cóng běi wèi shí de shí wǔ suì gǎi wéi shí bā suì； fú yì shí jiān zé gēn jù nián chéng fēng qiàn 'ér dìng， fēng nián bù chāo guò yī yuè， zhōng nián bù chāo guò 'èr xún， xià nián bù chāo guò shí tiān， shǐ yì qī dà wéi suō duǎn； rén shù shàng zé guī dìng měi hù nóng jiā fú yì zhě xiàn yú yī rén， bì miǎn guò duō dì dòng yòng mín lì， fáng 'ài nóng yè shēng chǎn。 tóng shí， yǔ wén tài hái bān xíng liǎo hù jí zhì dù hé jì zhàng zhì dù， jí yù dìng cì nián yáo yì gài shù de jì zhàng zhī fǎ， yǐ qiú fù yì de zhēng fā jiào wéi hé lǐ， hái duì juàn de cháng dù zuò liǎo tǒng yī guī dìng， yǐ sì shí chǐ wéi yī pǐ。
zài sī xiǎng wén huà shàng yǔ wén tài yǎ hǎo rú shù， yǐ rú jiā xué shuō zuò wéi sī xiǎng wǔ qì， qù chú xiān bēi zú de yī xiē luò hòu xí sú hé bìng qì dāng shí sī xiǎng lǐng yù zhòngfēng mí yī shí de kōng tán xuán lǐ、 chóng fó lùn dào yī lèi de fǔ xiǔ fēng xí。 zài jīng shī cháng 'ān shè lì guó zǐ xué， bài rú xué dà shī lú dàn wèiguó zǐ jì jiǔ， tōng guò xué xiào jiào yù， péi yǎng dà pī jù yòu rú jiā sī xiǎng guān niàn de rén shì， zuò wéi zhèng quán de zhī zhù。 hái gēn jù xiān qín diǎn jí《 shàng shū》 zhōng de《 dà gào》 yī wén de gé shì， zhì dìng《 dà gào》 yī piān， zuò wéi wén zhāng de yàng shì， yú dà tǒng shí yī nián（ 545） xuān shì qún chén， míng lìng zì jīn hòu wén zhāng xū jiē yǐ cǐ tǐ， lì tú yǐ cǐ jiáo zhèng fú huá wén fēng。
liù tiáo zhào shū bān xíng hòu， yǔ wén tài lìng gè jí guān lì xué xí bèi sòng， guī dìng fán bù tōng liù tiáo jí jì zhàng zhī fǎ zhě， dōubù néng wéi guān， bǎo zhèng liǎo zhè xiē cuò shī de shí shī， shuà xīn liǎo xī wèi yī dài zhèng zhì。
dà tǒng shí 'èr nián（ 546） jiǔ yuè， gāo huān qīn shuài dà jūn shí yú wàn rén， wéi gōng xī wèi jù shǒu de yù bì（ jīn shān xī jì shān xiàn xī nán）， xiǎng bá chú xī wèi 'ān zài fén shuǐ xià yóu de zhè gè dīng zǐ。 xī wèi bìng zhōu cì shǐ wéi xiào kuān zhèn shǒu yù bì， wán qiáng dǐ kàng， gāo huān xiān hòu cǎi yòng duàn shuǐ dào、 huǒ gōng、 wā dì dào děng zhàn shù， wéi chéng wǔ shí yú rì， shì zú sǐ wáng qī wàn duō rén， wèi néng gōng xià yù bì， zuì hòu gāo huān rǎn jí， zhǐ dé jiě wéi 'ér qù。 yù bì zhī zhàn， gāo huān qīng lì 'ér chū， gōng yī gū chéng wǔ shí yú tiān bù xià， zhì lì jiē kùn， yǐ zhì fèn huì chéng jí， míng nián zhēngyuè， fā bìng 'ér sǐ。 zì cǐ， xī wèi niǔ zhuǎn liǎo guò qù de liè shì， hé dōng wèi shì jūn lì dí liǎo。
chéng shì xià jiāng líng， kāi jiāng kuò tǔ
zài hóu jǐng fù miè de tóng nián， xiāo yì zài jiāng líng chēng dì， tóng shí， qí dì xiāo jì yě zài chéng dū chēng dì。 cì nián xiāo jì fā bīng gōng jiāng líng， bīng bài bèi shā。 xī wèi chéng jī gōng xiàn chéng dū， zhàn yòu yì zhōu。
liáng tài qīng sān nián（ 549）， hóu jǐng gōng xiàn liáng dū jiàn kāng， cháng jiāng xià yóu jiāng běi zhū jùn， duō wéi dōng wèi zhàn lǐng。 zhù shǒu cháng jiāng zhōng shàng yóu dì qū de liáng zōng shì zhū wáng gē jù zì lì， bìng jiè zhù xī wèi lì liàng hù xiāng gōng jī， zhēng duó dì wèi。 jù xiāng yáng de liáng yōng zhōu cì shǐ、 yuè yáng wáng xiāo chá jìn gōng jīng zhōu cì shǐ、 xiāng dōng wáng xiāo yì， bīng bài tóu kào xī wèi， bèi lì wéi liáng wáng。 dà bǎo sān nián（ 552）， xiāo yì yú jiāng líng chēng dì（ shì wéi liáng yuán dì）。 qǐng xī wèi chū bīng gōng zhàn liáng、 yì 'èr zhōu， jiǎn chú yǐ zài chéng dū chēng dì de liáng yì zhōu cì shǐ、 wǔ líng wáng xiāo jì。 chéng shèng sān nián， liáng yuán dì qiǎn shǐ xiàng xī wèi suǒ hái suǒ zhàn zhī dì， yán cí pō wéi 'ào màn。 jiǔ yuè， xī wèi dà chéngxiàng yǔ wén tài pài zhù guó yú jǐn zǒng lǐng zhōng shān gōng yǔ wén hù、 dàjiàng jūn yáng zhōng děng jiāng shuài bīng 5 wàn jìn gōng liáng dū jiāng líng。 shí yuè， xī wèi jūn zì cháng 'ān（ jīn xī 'ān xī běi） jìn zhì fán（ jīn hú běi xiāng fán）、 dèng（ jīn hé nán dèng zhōu） yī dài， xiāo chá shuài jūn zhù zhàn。 liáng yuán dì wén xùn， xià lìng jiè yán， diào bīng dǐ yù xī wèi jūn。 shí yī yuè， xī wèi jūn dù hàn shuǐ， yǔ wén hù、 yáng zhōng fèng mìng shuài jīng qí xiān jù jiāng jīn（ jīn jīng shā dōng nán）， qiē duàn jiāng lù， shǐ liáng shǒu jūn dōng tuì wú lù， xià yóu yuán jūn yě wú cóng dé dù。 liáng yuán dì qiǎn jiāng fēn 'ě jiāng líng yào diǎn， shù mù shān yú wài chéng。 yú jǐn jūn zhì， xià lìng zhù cháng wéi， gé jué nèi wài。 liáng xìn zhōu cì shǐ xú shì pǔ、 jìn 'ān wáng sī mǎ rèn yuē děng shuài jūn yú jiāng líng nán 'àn mǎ tóu zhù lěi， yáo wéi shēng yuán。 shí liáng gè chù suǒ zhēng bīng mǎ wèi zhì， xī wèi jūn duō lù gōng chéng， chū shòu cuò， hòu měng gōng， bìng zài nèi yìng xiāng zhù xià rù xī mén， kè wài chéng。 liáng yuán dì tuì bǎo nèi chéng， dāng wǎn mìng shǔ guān fén tú shū 14 wàn juàn， cì rì chū jiàng， hòu bèi shā。 shí 'èr yuè， yú jǐn huí shī， jiāng bèi fú de liáng wáng gōng、 bǎi xìng shù wàn rén qū wǎng cháng 'ān。 xī wèi lì xiāo chá wéi liáng zhù。 cǐ hòu， cháng jiāng zhōng shàng yóu de jīng、 yōng、 liáng、 yì zhū zhōu， quán wéi xī wèi suǒ yòu。
xī wèi píng jiāng líng， qǔ yōng jīng， yě yǔ hóu jǐng fáng xiàn yòu guān xì： yóu yú hóu jǐng de bài wáng， shǐ běi qí zhǎng wò jiāng xià yǐ dōng de cháng jiāng yǐ běi de jué dà bù fēn de liáng tǔ， cóng 'ér dé yǐ yòu jiào duō de lì liàng jì yú jiāng huái yǐ xī zhī tǔ。 zhè shì liáng yuán dì wèi néng bǎo chí hóu jǐng yuán yòu fáng xiàn de jiēguǒ。 tè bié shì běi qí yǔ xī wèi zài yì yáng héng héng 'ān lù héng héng cháng jiāng zhī bīn yī xiàn zhī dì zhí jiē xiāng lín， néng gòu yòu lì dì yǐng xiǎng jiāng líng shì tài。 yòu yóu yú yōng jīng bù mù， zhè shǐ xī wèi dān xīn shī qù duì jiāng líng cháo tíng de kòng zhì néng lì， ér jiāng líng cháo tíng yī dàn wán quán tóu xiàng běi qí， nà me xī wèi zài shān nán jí yōng jīng 'èr dì suǒ zuò de zhǒng zhǒng nǔ lì dōukě néng yǐ háo wú suǒ huò 'ér gào zhōng， xī wèi yǐ jīng qǔ dé de jiàn běi jiàn nán zhī dì de wěn dìng yě kě néng shòu dào yǐng xiǎng。 duì xī wèi shuō lái， zhè shì yī zhǒng kě pà de hòu guǒ。 xī wèi zhǐ yòu xiāo miè xiāo yì， cái néng chè dǐ jiě jué yōng jīng bù mù wèn tí； xī wèi yě zhǐ yòu chè dǐ jiě jué liǎo yōng jīng bù mù wèn tí， cái néng jí zhōng lì liàng zài shān nán zhī dì yǔ běi qí duì zhì， cóng 'ér wéi gèng jù yuǎn jǐng yì yì de mù biāo jìn xíng nǔ lì。 zhè jiù shì xī wèi yào zhì zào jiè kǒu， chū bīng jiāng líng， xiāo miè liáng yuán dì de zhēn zhèng yuán yīn。 ér xiāo miè liǎo liáng yuán dì， nà yōng jīng zhī dì rù xī wèi bǎn tú， jiù shì yī gè bì rán de bù zhòu。
běi zhōu de jiàn lì hé yǔ wén hù de zhuān quán
yǔ wén hù， nán běi cháo shí qī běi zhōu quán chén， nèimēng gǔ wǔ chuān rén， yǔ wén tài zhī zhí。 yǔ wén hù shì xī wèi、 běi zhōu lì shǐ shàng yī wèi zhòng yào rén wù， shì yǔ wén shì zhèng quán yóu xī wèi guò dù dào běi zhōu zhì guān zhòng yào de yī huán。 yǔ wén hù yòu míng sà bǎo， shì yǔ wén tài cháng xiōng yǔ wén hào shàozǐ， běi wèi yán chāng 'èr nián（ gōng yuán 513 nián） shēng， jù chēng“ yòu fāng zhèng yòu zhì dù”， qí zǔ fù yǔ wén gōng shí fēn xǐ 'ài tā。 zhèng guāng wǔ nián（ gōng yuán 524 nián）， yǔ wén hào zài yǔ liù zhèn qǐ yì jūn zuò zhàn zhōng bèi shā， shí 'èr suì de yǔ wén hù suí zhū shū dào liǎo gé róng jūn zhōng， gé róng shī bài hòu， yòu zhuǎn dào jìn yáng（ jīn shān xī tài yuán xī nán）。 hòu gēn suí yǔ wén tài dōng zhēng xī tǎo， zài yǔ dōng wèi de jiāo zhàn zhōng lǚ jiàn zhàn gōng， yòu yǔ yú jǐn nán zhēng liáng cháo jiāng líng。
xī wèi gōng dì sān nián（ gōng yuán 556 nián） yǔ wén tài sǐ， zhū zǐ yòu xiǎo， yí mìng yǔ wén hù zhǎng guǎn guó jiā dà zhèng。 yǔ wén hù míng wèi sù bēi， zài jiù rì yǔ yǔ wén tài bìng jiān de dàjiàng yú jǐn de zhī chí xià tǒng lǐ jūn guó dà shì， wéi dà sī mǎ， fēng jìn guó gōng。 tā yǐ yǔ wén tài sì zǐ yǔ wén jué yòu ruò， xiǎng chéng yǔ wén tài de quán shì hé yǐng xiǎng shàng cún shí zǎo rì duó qǔ zhèng quán， yīn pò shǐ xī wèi gōng dì（ míng yuán kuò） shànwèi yú zhōu。 bù jiǔ， jiù shā liǎo yuán kuò。 zhè shì 557 nián de shì qíng。
tóng nián， yǔ wén jué chēng zhōu tiān wáng， jiàn lì běi zhōu。 hù wéi dà sī mǎ， fēng jìn guó gōng。 yǔ wén jué yě shì shàonián jiān yì gāng jué， bù mǎn yǔ wén hù de zhuān quán。 zhào guì、 dú gū xìn duì yǔ wén hù yě shì xiāng dāng de bù fú。 tā men yī qǐ gǔ lì yǔ wén jué chú diào yǔ wén hù。 yú shì yǔ wén jué zhāo liǎo yī pī wǔ shì， jīng cháng zài huáng gōng hòu yuán yǎn xí rú hé qín ná yǔ wén hù； tā yòu yǔ dà chén shāng liàng， jué dìng yú mǒu yī tiān kāi gōng tíng yàn huì shí， zhuā zhù yǔ wén hù shā diào。 shuí zhī tā men de yīn móu hái lái bù jí shí shī， jiù yòu rén xiàng yǔ wén hù gào mì liǎo , fǎn bèi qí xiān fā zhì rén， shā zhào guì（ mǎn mén chāo zhǎn）， bà liǎo dú gū xìn de guān， hòu lái gū dú xìn yě bèi cì sǐ。 yǔ wén jué bèi fèi chù（ hòu bèi dú sǐ）。 zhè shí shì 559 nián。
shì hòu， yǔ wén hù qiān dà zhǒng zǎi（ dāng shí de zǎixiàng）， bìng yōng lì yǔ wén tài lìng yī gè 'ér zǐ yǔ wén yù， shì wéi zhōu míng dì。 zài tā yǎn lǐ， yǔ wén yù wēn wén rú yǎ， jué dé hǎo qī fù bā， jiù lì tā wéi dì。 qǐ liào， yǔ wén yù què bìng bù rú yǔ wén hù suǒ xiǎng xiàng de nà bān nuò ruò wú néng， tā zài chǔlǐ shì wù zhōng zhú jiàn xiǎn lù chū zì jǐ de cōng míng cái zhì hé cáigàn。 tā zhōu wéi zhú jiàn jí jù qǐ yī pī lǎo chén yuán xūn。 tā zhì lì yú fā zhǎn jīng jì， zài bǎi xìng zhōng yě wēi wàng rì gāo。 wèile shì tàn yī xià， yǔ wén hù jiǎ xīng xīng dì gǎo liǎo yī cì“ guī zhèng yú dì” de jǔ dòng， bǎ chú liǎo jūn quán yǐ wài de suǒ yòu quán lì dū jiāo hái gěi huáng dì。 shuí zhī yǔ wén yù háo bù kè qì dì zhào dān quán shōu， bìng bǎ zì jǐ de míng hào zhèng shì gǎi wéi huáng dì（ zài cǐ yǐ qián， běi zhōu de zuì gāo tǒng zhì zhě bù chēng huáng dì 'ér jiào tiān wáng）。 suǒ yòu zhè xiē， dū yǐn qǐ yǔ wén hù de yí jù hé bù 'ān。 yú shì， gōng yuán 560 nián zhǐ shǐ yī gè yù chú zài míng dì de shí wù lǐ xià liǎo dú yào， dú sǐ liǎo míng dì。
ěr hòu， yòu lì yǔ wén tài sì zǐ yǔ wén yōng wéi dì， shì wéi zhōu wǔ dì， shí jì dà quán réng yóu tā zhǎng wò。 yǔ wén hù suī xìng kuān hé 'ér bù shí dà tǐ， wěi rèn fēi rén 'ér jiǔ zhuān quán bǐng， yòu sù wú róng lüè， liǎng cì fá qí dū dà bài 'ér guī。 zhū zǐ tān cán， liáo shǔ zì zòng， chǔn zhèng hài mín。 yǔ wén yōng yǔ dì wèi wáng yǔ wén zhí cèhuà， yú jiàn dé yuán nián（ gōng yuán 572 nián） shā sǐ yǔ wén hù。
zhōu wǔ dì de xióng cái dà lüè
yǔ wén yōng（ gōng yuán 543 nián héng gōng yuán 578 nián）， zì mí luó tū， xiān bēi zú rén， tā dāng liǎo shí bā nián huáng dì， sǐ shí jǐn sān shí wǔ suì， shǐ chēng běi zhōu wǔ dì， nán běi cháo zhù míng de zhèng zhì jiā、 jūn shì jiā、 tǒng shuài。
yǔ wén yōng shì yǔ wén tài de dì sì zǐ， jù shuō tā“ yòu 'ér xiào jìng， cōng mǐn yòu qì zhì”。 yǔ wén tài yīn cǐ hěn xǐ huān tā， cháng duì rén shuō：“ chéng wú zhì zhě， cǐ 'ér yě。” qīng shàonián shí dài de yǔ wén yōng， qián tú píng tǎn， shí 'èr suì shí jiù bèi fēng wéi fǔ chéng jùn gōng。 hòu lái xiào mǐn dì jí wèi， tā yòu bèi bài wéi dàjiàng jūn， chū zhèn tóng zhōu。 míng dì jí wèi， yǔ wén yōng“ qiān zhù guó， shòu pú zhōu cì shǐ， rù wéi dà sī kōng， xíng yù zhèng， jìn fēng lǔ guó gōng， lǐng zōng shī， shèn jiàn qīn 'ài， cān yì cháo tíng dà shì”。 yǔ wén yōng xìng gé chén wěn， bù 'ài duō shuō huà， dàn rú guǒ yòu shì wèn tā， tā zǒng néng shuō dào diǎn zǐ shàng， suǒ yǐ míng dì céng gǎn kǎi dào：“ fū rén bù yán， yán bì yòu zhōng。”
wǔ chéng 'èr nián sì yuè（ gōng yuán 560 nián） běi zhōu míng dì bèi yǔ wén hù dú sǐ， yǔ wén yōng jí wèi， shì wéi běi zhōu wǔ dì。
běi zhōu wǔ dì jí wèi shí， běi zhōu zhèng jú shí fēn bù wěn， guān jiàn yuán yīn jiù zài yú yǔ wén hù lǒng duàn liǎo běi zhōu shí quán。
yǔ wén hù， yòu míng sà bǎo， shì yǔ wén tài de zhí 'ér。 xī wèi shí， céng rèn dàjiàng jūn、 sī kōng。 gōng yuán 556 nián， yǔ wén tài bìng zhòng lín zhōng zhī qián， céng zhèng zhòng dì duì yǔ wén hù shuō：“ wú zhū zǐ jiē yòu， wài kòu fāng qiáng， tiān xià zhī shì， shǔ zhī yú rǔ， yí nǔ lì yǐ chéng wú zhì。” yǔ wén hù biǎo miàn xǔ nuò xià lái。 dì 'èr nián， tā yōng lì yǔ wén jué wéi dì， jiàn lì liǎo běi zhōu zhèng quán。 yǔ wén jué“ xìng gāng guǒ， è jìn gōng hù zhī zhuān quán”（《 zī zhì tōng jiàn》 juàn yī liù qī《 chén jì》 yī）。 yǔ wén hù jiàn tā bù fú， bù jiǔ jiù bǎ tā dú sǐ， lìng lì yǔ wén yù wéi dì， shì wéi běi zhōu míng dì。 běi zhōu míng dì zài wèi bù guò duǎn duǎn sì nián zhī jiǔ， yǔ wén hù yòu jiāng tā dú sǐ， gǎi lì běi zhōu wǔ dì。
duó quán， zhěng dùn zhèng zhì
zhōu wǔ dì shēn zhī yǔ wén hù shì lì yǐ jīng zhǎngchéng， suǒ yǐ gāng kāi shǐ shí， tā bù gǎn bào lù zì jǐ duì yǔ wén hù de bù mǎn。 yòu zhè yàng yī jiàn shì shuō míng liǎo tā de jǐn shèn hé jīng míng。 yòu yī cì， zhōu liáng zào gōng hóu mò chén chóng suí zhōu wǔ dì yī tóng dào yuán zhōu， yè lǐ， tā zhí yì huí dào cháng 'ān qù。 zhòng réndōu rèn wéi zhè jiàn shì yòu xiē qí guài。 chén chóng zì yǐ wéi cōng míng， biàn duì zì jǐ zhōu wéi qīn jìn de rén shuō：“ wú bǐ wén shù zhě yán， jìn gōng jīn nián bù lì， chē jià jīn hū yè hái， bù guò jìn gōng sǐ 'ěr。” yòu rén bǎ chén chóng de huà chuán liǎo chū qù。 zhōu wǔ dì tīng shuō hòu， lì jí zhào zhū gōng yú dà dé diàn， dāng zhe zhòng rén de miàn zé mà chén chóng， chén chóng huáng kǒng xiè zuì。 jiù zài zhè yī tiān yè lǐ， yǔ wén hù pài bīng chōng jìn chén chóng zhù suǒ， pò shǐ tā zì shā liǎo。 zhōu wǔ dì zhè yàng zuò， qǐ dào liǎo biǎo míng zì jǐ duì yǔ wén hù jué wú 'èr xīn de zuò yòng。 bù jiǔ， zhōu wǔ dì yòu yòng tāo huì zhī jì biǎo zhāng yǔ wén hù， zhào chēng：“ dà zhǒng zǎi jìn guó gōng， qīn zé yì kūn， rèn dāng yuán fǔ， zì jīn zhào gào jí bǎi sī wén shū， bìng bù dé chēng gōng míng。”（《 zī zhì tōng jiàn》 juàn yī liù jiǔ《 chén jì》 sān）
yǔ wén hù de mǔ qīn， bèi běi qí fú lǔ， mǔ zǐ fēn lí sān shí wǔ nián， hòu lái běi qí jiāng tā fàng huí， zhōu wǔ dì duì tā yě jié lì fèng chéng，“ fán suǒ zī fèng， qióng jí huá shèng。 měi sì shí fú là， zhōu zhù shuài zhū qīn qī hángjiā rén zhī lǐ， chēng shāng shàng shòu”。 yòng cǐ lái bó dé yǔ wén hù de huān xīn。
yóu yú zhōu wǔ dì biǎo miàn shàng de zūn zhòng、 qū cóng， yǔ wén hù méi yòu xiàng duì yǔ wén jué、 yǔ wén yù nà yàng duì dài tā。 rán 'ér zài 'àn zhōng， yǔ wén hù hái shì shí shí yào xié zhōu wǔ dì， zhuān héng bá hù， zǒng xiǎng qǔ 'ér dài zhī。
gōng yuán 572 nián， zhōu wǔ dì jué xīn chǎn chú yǔ wén hù。 yī tiān， yǔ wén hù cóng tóng zhōu fǎn huí cháng 'ān， zhōu wǔ dì biàn yǔ tā yī tóng lái jiàn tài hòu， zhōu wǔ dì yī biān zǒu， yī biān duì yǔ wén hù shuō：“ tài hòu chūn qiū gāo， pō hǎo yǐn jiǔ。 suī lǚ jiàn， wèi méng chuí nà。 xiōng jīn rù cháo， yuàn gèng qǐ qǐng。” shuō zhe， yòu cóng huái zhōng tāo chū yī piān《 jiǔ gào》 jiāo gěi yǔ wén hù， ràng tā yǐ cǐ quàn shuō tài hòu。 yǔ wén hù jìn dào tài hòu jū chù， guǒ rán tīng cóng zhōu wǔ dì suǒ yán， duì tài hòu dú qǐ liǎo《 jiǔ gào》。 tā zhèng dú zhe， zhōu wǔ dì jǔ qǐ yù tǐng zài tā nǎo dài shàng měng dì yī jī。 yǔ wén hù diē dǎo zài dì， zhōu wǔ dì máng lìng huàn guān hé quán yòng dāo kǎn shā yǔ wén hù， hé quán xīn huāng shǒu chàn， lián kǎn jǐ dāo dōuméi yòu jī zhōng yào hài。 zhè shí， duǒ zài yī bàng de zhōu wǔ dì mǔ qīn de dì dì wèi gōng zhí páo liǎo chū lái， bāng máng shā sǐ liǎo yǔ wén hù。 zhū yǔ wén hù， shì běi zhōu wǔ dì yī shēng zhōng de dà shì。 tā shǐ zhōu wǔ dì bì miǎn liǎo zǒu duǎn mìng huáng dì de lǎo lù， bǎ běi zhōu cóng nèi luàn qīngyà zhōng jiě jiù chū lái。
yǔ wén hù bèi shā hòu， běi zhōu de dà quán cái zhēn zhèng kāi shǐ zhǎng wò zài běi zhōu wǔ dì shǒu zhōng。 zhōu wǔ dì chú qù liǎo xīn tóu zhī huàn， kāi shǐ liǎo yī xì liè de gǎi gé cuò shī， tā zài fù qīn yǔ wén tài suǒ jiàn lì de jī chǔ shàng， zhōng yú shǐ yuán lái ruò yú běi qí de běi zhōu， zhuǎn ruò wéi qiáng。
yì zhì fó dào
běi zhōu wǔ dì yī shēng zhōng lìng yī jiàn dà shì jiù shì miè fó。
gōng yuán 572 nián， zhōu wǔ dì zhū shā yǔ wén hù， bǎ dà quán shōu guī jǐ yòu zhī hòu， yú cì nián shí 'èr yuè， yòu zhào jí dào shì、 sēng lǚ、 bǎi guān zài cì tǎo lùn fó、 dào、 rú sān jiào de wèn tí。 zhè yī cì，“ dì shēng gāo zuò， biàn shì sān jiào xiān hòu， yǐ rú wéi xiān， dào jiào wéi cì， fó jiào wéi hòu”。 bǎ fó jiào yì wéi zuì mò， shì shí shàng yǐ shì miè fó de qián zòu。 dāng shí yòu xiē fó jiào tú bù zhī zhōu wǔ dì yòng yì suǒ zài， hái yī gè jìn dì zhēng biàn bù xiū， shuō míng fó jiào dāng zài dào jiào zhī shàng， xīn lǐ hěn bù fú qì。 ér lìng yī xiē míng yǎn rén què kàn tòu liǎo zhōu wǔ dì de xīn shì， zhǐ chū：“ ruò tā fāng yì guó， yuǎn jìn wén zhī， yí wèi qiú bīng yú sēng zhòng zhī jiān， qǔ dì yú tǎ miào zhī xià， shēn chéng kě guài。” tā men rèn wéi zhōu wǔ dì zhè yàng zuò bìng bù néng dá dào yù qī mùdì， yīn wéi“ dàn wán sēng rèn yì， wèi zú jiā bīng； sì dì gěi mín， qǐ néng fù guó”（《 guǎng hóng míng jí》 juàn 24《 zhōu shì tán jī》《 jiàn zhōu gāo zǔ shā tài sēng biǎo》）。
sēng lǚ de jī fěng、 fǎn kàng dōuwú jì yú shì， fǎn 'ér gèng zēng tiān liǎo zhōu wǔ dì duì miè fó de jué xīn。 jiàn dé sān nián（ 574） wǔ yuè shí wǔ rì， zhōu wǔ dì xià zhào“ duàn fó、 dào 'èr jiào， jīng xiàng xī huǐ， bà shā mén、 dào shì， bìng lìng hái mín。 bìng jìn zhū yín sì， lǐ diǎn suǒ bù zài zhě， jìn chú zhī。” yī shí jiān， běi zhōu jìng nèi“ róng fó fén jīng， qū sēng pò tǎ …… bǎo chà gā lán jiē wéi sú zhái， shā mén shì zhǒng xī zuò bái yī”（《 lì dài sān bǎo jì》）。
jiàn dé liù nián（ 577） zhēngyuè， zhōu wǔ dì shuài jūn gōng rù qí yè chéng。 dāng shí qí dì fó fēng zuì shèng， zhōu wǔ dì jué xīn jiāng zūn rú miè fó de zhèng cè zài qí dì tuī xíng。 qí guó yòu yī gè jiào xióng 'ān shēng de guó zǐ bó shì， bó tōng wǔ jīng， tīng shuō zhōu wǔ dì rù yè chéng， lián máng jiào jiā rén sǎo mén zhǔn bèi yíng jiē zhōu wǔ dì qián lái bài fǎng， tā de jiā réndōu gǎn dào qí guài， xióng 'ān shēng shuō：“ zhōu dì zhòng dào zūn rú， bì jiāng jiàn wǒ。” guǒ rán bù jiǔ， zhōu wǔ dì jiù qīn zì lái bài jiàn tā liǎo。 zhōu wǔ dì gěi liǎo zhè gè rú shēng hěn gāo guī gé de lǐ yù，“ bù tīng bài， qīn zhí qí shǒu， yǐn yǔ tóng zuò， shǎng cì shèn hòu， gěi 'ān chē sì mǎ yǐ zì suí”（《 zī zhì tōng jiàn》 juàn yī qī sān《 chén jì》 qī）。 zài zūn rú de tóng shí， zhōu wǔ dì yòu zhào jí běi qí sēng rén， jiǎng xù fèi fó de lǐ yóu。 sēng rén huì yuǎn yǐ dì yù lái wēi xié zhōu wǔ dì， tā jǐng gào zhōu wǔ dì shuō：“ bì xià jīn shì wáng lì zì zài， pò miè sān bǎo， shì xié jiàn rù。 ā bí dì yù bù jiǎn guì jiàn， bì xià hé dé bù bù。”（《 guǎng hóng míng jí》 juàn shí《 xù shì huì yuǎn kàng zhōu wǔ dì fèi fó jiào shì》） zhōu wǔ dì méi yòu jù pà suǒ wèi sǐ hòu xià dì yù de jǐng gào， xià lìng jìn duàn qí jìng fó jiào。
zhōu wǔ dì miè fó yī shì， bèi fó jiào tú shì wéi fó jiào hào jié， jié lì gōng jī。 dàn cóng dāng shí lì shǐ lái kàn， zhōu wǔ dì de miè fó duì shè huì fā zhǎn suǒ qǐ de zuò yòng shì lì dà yú bì de。 zhōu wǔ dì bù gù shì sú piān jiàn， cóng gōng yuán 574 nián dào 578 nián， tā xià lìng“ huǐ pò qián dài guān shān xī dōng shù bǎi nián lái guān sī suǒ zào yī qiē fó tǎ， sǎo dì xī jìn。 róng guā shèng róng， fén shāo jīng diǎn。 bā zhōu sì miào， chū sì shí qiān， jìn cì wáng gōng， chōng wéi dì zhái。 sān fāng shì zǐ， miè sān bǎi wàn， jiē fù jūn mín， hái guī biān hù。”（《 lì dài sān bǎo jì》）
zhōu wǔ dì miè fó， shí jiān jiào cháng， shè jí miàn guǎng， chù dòng shēn， chéng jì hěn kě guān， zhè yī diǎn shì zhí dé chōng fēn kěn dìng de。 yīn cǐ dāng shí yòu rén chēng zàn shuō：“ dì dú yùn yuǎn lüè bà zhī（ zhǐ miè fó）， qiáng guó fù mín zhī shàng cè”（《 guǎng hóng míng jí》 juàn qī《 xù liè dài wáng bǎi zhì huò jiě》）。 miè fó shì shí shàng yě qǐ dào liǎo“ mín yì shāo xī， zū diào nián zēng， bīng shī rì shèng。 dōng píng qí guó， xī dìng yāo róng， guó 'ān mín lè” de zuò yòng。 zhèng yīn wéi běi zhōu chéng gōng de miè fó yùn dòng， cái shǐ tā guó lì dà dà zēng qiáng， wéi miè qí diàn dìng liǎo jiān shí de jī chǔ。
jī xù shí lì， xiāo miè běi qí tǒng yī běi fāng
zhōu wǔ dì yī shēng zhōng dì sān jiàn dà shì， jiù shì miè běi qí， tǒng yī běi fāng。 cháng qī yǐ lái， běi zhōu hé běi qí de guān xì zhù yào shì zhàn zhēng guān xì， shuāng fāng hù yòu shèng fù， lì liàng dà tǐ jūn héng。 dàn shì zì cóng běi zhōu wǔ dì qīn zhèng hòu， qíng kuàng fā shēng liǎo hěn dà biàn huà： yī shì jīng guò miè fó， guó jiā jīng jì shì lì zēngzhǎng； èr shì xī shōu jūn tián shàng guǎng dà hàn zú nóng mín chōng dāng fǔ bīng， kuò dà liǎo fǔ bīng duì wǔ， jūn shì yōu shì xíng chéng； sān shì běi yǔ tū jué hé qīn， nán hé chén cháo tōng hǎo， wài jiāo cè lüè shàng de chéng gōng。 ér běi qí， què chǔyú“ zhèng chū duō mén， yù yù mài guān， wéi lì shì shì， huāng yín jiǔ sè， jì hài zhōng liáng。 hé jìng 'áo rán， bù shèng qí bì”（《 zhōu shū · wéi xiào kuān chuán》） de zhuàng kuàng。
běi qí hòu zhù gāo wěi shì lì shǐ shàng yòu míng de hūn jūn。 tā bù 'ài shuō huà， dǎn zǐ yòu xiǎo， yīn cǐ bù yuàn yì jiē jiàn dà chén。 dà chén xiàng tā zòu shì shí， dōubù gǎn tái tóu kàn tā， wǎng wǎng shì bǎ yào jiǎng de shì cuō qí dà yào， lüè lüè yī shuō jiù huāng máng tuì chū liǎo。 gāo wěi duì lǐ zhèng quán wú xīng zhì， rì cháng shēng huó què shí fēn shē chǐ，“ hòu gōng jiē bǎo yī yù shí， yī qún zhī fèi， zhì zhí wàn pǐ， jìng wéi xīn qiǎo， cháo yī xī bì。 shèng xiū gōng yuàn， qióng jí zhuàng lì， suǒ hǎo bù cháng， shù huǐ yòu fù。 bǎi gōng tǔ mù， wú shí xiū xī， yè zé rán huǒ zhào zuò， hán zé yǐ tānɡ wéi ní， záo jìn yáng xī shān dà xiàng， yī yè rán yóu wàn pén， guāng zhào gōng zhōng”（《 zī zhì tōng jiàn》 juàn yī qī 'èr《 chén jì》 liù）。 gāo wěi zhěng rì lǐ hé yī xiē chǒng chén、 měi jī guǐ hùn， zì tánpípá， chàng wú chóu zhī qū， jìn shì hèzhī zhě yǐ bǎi shù。 qí cháo de lǎo bǎi xìng gěi tā sòng liǎo gè yǎ hào， chēng wéi wú chóu tiān zǐ。 gāo wěi hái suí yì fēng guān， lián tā chǒng 'ài de gǒu、 mǎ、 yīng、 jī dōubèi fēng wéi yí tóng、 jùn guān、 kāi fǔ。 běi qí de zhèng zhì yī tuán qī hēi。
běi zhōu wǔ dì kàn qīng liǎo běi qí hùn luàn de jú shì， jué dìng chū bīng fá qí。 gōng yuán 575 nián qī yuè， zhōu wǔ dì mìng yǔ wén chún、 sī mǎ xiāo nán， dá xī zhèn wéi qián sān jūn zǒng guǎn， yǔ wén shèng、 hóu mò chén qióng、 yǔ wén zhāo wéi hòu sān jūn zǒng guǎn。 yáng jiān、 xuē jiǒng、 lǐ mù děng shuài jūn fēn dào bìng jìn。 zhōu wǔ dì zì shuài dà jūn liù wàn， zhí zhǐ hé yīn ( cān jiàn hé yīn zhī zhàn )。 zhōu jūn jìn rù běi qí jìng nèi， jì lǜ yán míng，“ jìn fá shù jiàn jià， fàn zhě jiē zhǎn”。 pō dé mín xīn。 bù jiǔ， zhōu wǔ dì suǒ bù shùn lì gōng xià liǎo hé yīn chéng（ jīn hé nán mèng jīn xiàn dōng）。 qí wáng xiàn bù bá wǔ jì， jìn wéi luò kǒu， gōng xià liǎo dōng、 xī 'èr chéng。 zhōu jūn bāo wéi zhōng chéng（ jīn hé nán mèng xiàn xī nán） dá 'èr shí tiān， jiǔ gōng bù xià。 zhōu wǔ dì zì shuài suǒ bù gōng jīn yōng chéng bù kè。 jiǔ yuè， qí yòu chéngxiàng gāo 'ā nà gōng cóng jìn yáng shuài dà jūn yuán jiù hé yáng， zhōu wǔ dì dé liǎo jí bìng， zhǐ dé tuì bīng。
dì 'èr nián（ 576） shí yuè， běi zhōu zài cì chū bīng fá qí。 cǐ cì fá qí， zhōu wǔ dì jí zhōng liǎo shí sì wàn wǔ qiān bīng lì， gǎi biàn liǎo qián cì jìn jūn lù xiàn， qīn zì shuài bù zhí gōng jìn zhōu。 tā duì qún chén jiě shì cǐ jǔ yì tú shí shuō：“ qián chū hé wài， zhí wéi fǔ bèi， wèi 'ě qí hóu。 jìn zhōu běn gāo huān suǒ qǐ zhī dì， zhèn shè yào zhòng， jīn wǎng gōng zhī， bǐ bì lái yuán； wú yán jūn yǐ dài， jī zhī bì kè。 rán hòu chéng pò zhú zhī shì， gǔ xíng 'ér dōng， zú yǐ qióng qí cháo xué， hùn tóng wén guǐ”（《 zī zhì tōng jiàn》 juàn yī qī 'èr《 chén jì》 liù）。 zhōu jūn yǐ yuè wáng shèng、 qǐ gōng liàng、 suí gōng yáng jiān wéi yòu sān jūn， qiáo wáng jiǎn、 dàjiàng jūn bǎo tài、 guǎng huà gōng qiū chóng wéi zuǒ sān jūn， qí wáng xiàn、 chén wáng chún wéi qián jūn。 shí yuè xià xún， zhōu jūn zhù lì jìn dǐ píng yáng chéng xià ( cān jiàn píng yáng zhī zhàn )， běi qí jìn zhōu cì shǐ cuī jǐng gǎo děng tóu jiàng。 píng yáng wéi jìn yáng mén hù， zài jūn shì shàng jù yòu zhòng dà yì yì。 zhōu wǔ dì jiē shòu liǎo shàng cì fá qí shī bài de jiào xùn， pài shàng kāi fǔ yí tóng dàjiàng jūn 'ān dìng liáng shì yàn wéi jìn zhōu cì shǐ， liú jīng bīng yī wàn zhèn shǒu píng yáng chéng。
běi qí hòu zhù gāo wěi zài zhōu jūn jìn gōng píng yáng de shí hòu， zhèng dài lǐng fēi zǐ féng shū fēi zài tiān chí（ jīn shān xī níng wǔ xiàn xī nán guǎn cén shān shàng） dǎ liè， jìn zhōu gào jí de wén shū， cóng zǎo chén dào zhōng wǔ fēi mǎ chuán sòng liǎo sān cì， yòu chéngxiàng gāo 'ā nà gōng jū rán bù qù bào gào gāo wěi， lǐ yóu shì：“ dà jiā zhèng wéi lè， biān bǐ xiǎo xiǎo jiāo bīng， nǎi shì cháng shì， hé jí zòu wén！” yī zhí dào wǎn shàng， xìn shǐ lái shuō：“ píng yáng yǐ xiàn。” gāo 'ā nà gōng cái shàng zòu gāo wěi zhàn shì qíng kuàng， féng shū fēi què yào qiú gāo wěi“ gèng shā yī wéi”。 gāo wěi jìng rán zhì rú cǐ jǐn jí de zhàn jú 'ér bù gù， yòu hé féng shū fēi jìn xīng dǎ qǐ liè lái。 táng shī rén lǐ shāng yǐn《 běi qí 'èr shǒu》 shī yún：“ qiǎo xiào zhī kān dí wàn jī， qīng chéng zuì zài zhù róng yī。 jìn yáng yǐ xiàn xiū huí gù， gèng qǐng jūn wáng liè yī huí。” jiù shì fěng cì cǐ shì de。
shí yī yuè chū， běi qí hòu zhù shuài qí jūn zhù lì shí wàn dào dá píng yáng， kāi shǐ jiāng píng yáng chéng bāo wéi， zhòu yè bù tíng dì gōng dǎ。 chéng zhōng qíng kuàng wēi jí， chéng dié jiē jìn， chéng qiáng wán hǎo chù bù guò shù rèn 'ér yǐ。 qí zhōu shuāng fāng duǎn bīng xiāng jiē， huò jiāo mǎ chū rù。 zhōu wài yuán bù zhì， shǒu chéng jiàngshì yòu xiē jīng huāng， liáng shì yàn kāng kǎi zì ruò， duì jiàngshì men shuō：“ sǐ zài jīn rì， wú wéi 'ěr xiān。” yú shì zhōu jūn fèn yǒng zhēng xiān， wú bù yī yǐ dāng bǎi。 qí jūn shāo tuì， liáng shì yàn lì jí mìng lìng chéng zhōng jūn mín nǎi zhì fù nǚ， zhòu yè xiū chéng， sān rì jiù bǎ chéng qiáng xiū hǎo liǎo。 qí jūn wā dì dào gōng chéng， chéng tān xiàn liǎo yī chù， jiàngshì chéng xū 'ér rù， kě jiù zài zhè jǐn jí guān tóu， gāo wěi tū rán mìng lìng jiàngshì zàn tíng gōng chéng。 yuán lái chuán shuō jìn zhōu chéng xī shí shàng， yòu shèng rén yí jì， gāo wěi yào hé féng shū fēi tóng qù guān kàn， féng shū fēi tú zhī mǒ fěn， dān wù liǎo hěn cháng shí jiān cái shān shān 'ér lái， zhè qī jiān， zhōu jūn zǎo yǐ qiǎng shí jiān yòng mù bǎn bǎ quē kǒu dǎng zhù liǎo。 gāo wěi yòu kǒng chéng zhōng shè chū de nǔ shǐ shāng liǎo féng shū fēi， tè chōu chū gōng chéng de mù liào， zhù zào yuǎn qiáo。 zhè yàng yī zhé téng， qí jūn shī qù liǎo gōng chéng de yòu lì shí jī。
shí 'èr yuè， zhōu wǔ dì cóng cháng 'ān gǎn fù píng yáng， zhōu jūn qí tā gè lù yě jù jí píng yáng， yuē yòu bā wàn bīng lì， zhōu jūn lín chéng 'ér zhèn， dōng xī cháng dá 'èr shí yú lǐ。 qǐ xiān， qí jūn pà zhōu jūn cù rán 'ér zhì， céng xiǎng chū yī gè bàn fǎ， zài chéng nán chuān qiàn， cóng qiáo shān zhì yú fén shuǐ， qí wáng gāo wěi jiàn zhōu jūn dào lái， biàn xià lìng qí bīng zài qiàn běi bù zhèn。 zhōu wǔ dì mìng qí wáng xiàn qián qù tàn kàn xū shí， qí wáng xiàn huí lái hěn yòu xìn xīn dì duì zhōu wǔ dì shuō：“ qǐng pò zhī 'ér hòu shí。” zhōu wǔ dì tīng liǎo shí fēn gāo xīng shuō：“ rú rǔ yán， wú wú yōu yǐ！” zhōu wǔ dì chéng zhe mǎ， xún shì zhōu jūn， yī biān zǒu， yī biān gāo shēng dú chū gè jūn zhù shuài xìng míng yǐ shì wèi miǎn， jiàngshì xǐ yú bèi zhī， jīng shén gèng jiā zhèn fèn。
liǎng jūn jiāo zhàn， shí lì bù xiāng shàng xià， hòu lái qí jūn lüè lüè hòu tuì， féng shū fēi jiù jīng huāng shī cuò dì dà shēng hǎn dào：“ qí jūn bài lā！ qí jūn bài lā！” qí lù shàng shū chéng yáng wáng mù tí pó jí máng duì gāo wěi shuō：“ gǎn kuài zǒu， gǎn kuài zǒu yā！” gāo wěi dài zhe féng shū fēi huāng máng xiàng gāo liáng qiáo táo qù。 qí shī jūn zhù yī táo， dùn shí jūn xīn dà luàn， lián zhàn jiē kuì， sǐ zhě wàn yú rén。“ jūn zī jiá zhàng， shù bǎi lǐ jiān， wěi qì shān jī。”
píng yáng zhī zhàn， běi qí zhù lì shí jì yǐ bèi dǎ kuǎ。 gāo wěi táo huí jìn yáng， xiǎng táo wǎng běi shuò zhōu（ jīn shān xī shuò xiàn）， jìn 'ér tóubèn tū jué。 tā yī chū jìn yáng chéng， qún bǎi fēn fēn táo lí， lián mù tí pó jiàn dà shì yǐ qù， yě zhuǎn 'ér tóubèn zhōu wǔ dì qù liǎo。
qí hòu zhù gāo wěi táo dào yè chéng， qǐ tú zhòng zhěng jūn róng， hú lǜ xiào qīng qǐng tā jiē jiàn jiàngshì， bìng wéi tā shì xiān zhǔn bèi hǎo jiǎng gǎo， gào sù tā yào“ kāng kǎi liú tì， yǐ gǎn jī rén xīn。” gāo wěi zǒu dào jiàngshì miàn qián， tū rán jì bù qǐ gāi yào jiǎng de huà， yú shì dà xiào qǐ lái。 jiàn gāo wěi xiào， zuǒ yòu suí cóng yě jìn bù zhù gēn zhe dà xiào。 jiàngshì men jiàn cǐ qíng jǐng， dū fēi cháng qì fèn， fēn fēn shuō：“ nǐ huáng dì dōubù zháojí， wǒ men hái jí shénme！” yú shì jiē wú zhàn xīn。
gāo wěi zài yè， hái gǎo liǎo yī gè shànwèi de bǎ xì， jiāng huáng dì wèi zǐ ràng gěi liǎo bā suì de 'ér zǐ gāo héng， zì jǐ dāng qǐ tài shàng huáng lái。 gōng yuán 577 nián zhēngyuè， zhōu wǔ dì shuài jūn gōng pò yè chéng， gāo wěi yú xiān yī rì táo wǎng jì zhōu， yòu cóng jì zhōu táo wǎng qīng zhōu， zhǔn bèi tóubèn chén cháo， wéi běi zhōu zhuī bīng suǒ fú， sòng wǎng cháng 'ān， dì 'èr nián bèi shā。
zhōu wǔ dì miè qí， tǒng yī běi fāng， zài lì shǐ shàng jù yòu shí fēn zhòng dà de yì yì。 tā jié shù liǎo zì dōng xī wèi fēn liè yǐ lái jìn bàn gè shì jì de fēn liè gē jù jú miàn， shǐ rén mín miǎn shòu zhàn zhēng kǔ nán， dé yǐ chóngjiàn jiā yuán， huī fù shēng chǎn， cóng 'ér cù jìn liǎo zhěng gè běi fāng zhèng zhì、 jīng jì、 wén huà fāng miàn de guǎng fàn jiāo liú hé fā zhǎn， wéi suí tǒng yī zhōng guó ( cān jiàn suí tǒng yī zhàn zhēng ) diàn dìng liǎo jiān shí de jī chǔ。 kě yǐ shuō， méi yòu běi zhōu běi qí de tǒng yī， jiù méi yòu hòu lái nán běi cháo de tǒng yī。
zhōu wǔ dì yī shēng róng mǎ kōng zǒng， néng hé jiàngshì tóng gān gòng kǔ， shēn xiān shì zú。 tā“ ruì qíng jiào xí， zhì yú xiào bīng yuè wǔ， bù xíng shān gǔ， lǚ shè qín kǔ， jiē rén suǒ bù kān…… měi yàn huì jiàngshì， bì zì zhí bēi jiǔ huò shǒu fù cì wù。 zhì yú zhēng zhàn zhī chù， gōng zài xíng chén”， gù“ néng dé shì zú sǐ lì”。
zhōu wǔ dì yī shēng， qín yú zhèng shì， shēng huó jiǎn pǔ， píng jū cháng chuān bù yī， gài bù bèi， hòu gōng bù guò shí yú rén。 qián yǔ wén hù zhǎng quán shí suǒ jiàn gōng shì，“ xī lìng huǐ chè， diāo zhuó zhī wù， bìng cì pín mín”。 lián《 zī zhì tōng jiàn》 zuò zhě sī mǎ guāng yě bù zhǐ yī chù tán dào tā“ xìng jié jiǎn”， chēng zàn shuō：“ zhōu gāo zǔ kě wèi shàn chù shèng yǐ！ tā rén shèng zé yì shē， gāo zǔ shèng 'ér yù jiǎn。”
zhōu wǔ dì bù kuì wéi nán běi cháo shí qī de yī dài yīng zhù， kě xī zhèng dāng tā dǎ suàn“ píng tū jué， dìng jiāng nán”， shí xiàn tǒng yī quán guó lǐ xiǎng de shí hòu， bù xìng yú chū zhēng qián xī bìng shì。
mò qī： jiāo shē yín yì de zhōu xuān dì
běi zhōu xuān dì yǔ wén yūn（ gōng yuán 559 nián héng gōng yuán 580 nián）， zài wèi 1 nián。 xìng gé jiáo shì huāng yín。 fù yǔ wén yōng， mǔ lǐ tài hòu。 zì qián bó， yǔ wén yōng zhǎngzǐ， tā shì gè bào nüè huāng yín de huáng dì。 yǔ wén yūn jí wèi qián， fù qīn wǔ dì duì tā guǎn jiào jí wéi yán gé， céng pài rén jiān shì tā de yán xíng jǔ zhǐ， shèn zhì zhǐ yào fàn cuò jiù huì yán lì chéng fá。 578 nián wǔ dì qù shì hòu， yǔ wén yūn jí wèi， jí wèi hòu tā chén miǎn jiǔ sè， yòu dà sì zhuāng shì gōng diàn， qiě lǎn shī xíng fá， jīng cháng pài qīn xìn jiān shì dà chén yán xíng， běi zhōu guó shì rì jiàn shuāi luò。 579 nián xuān dì shànwèi yú zhǎngzǐ yǔ wén yǎn， tā běn rén zé zài shànwèi cì nián qù shì， shí nián jǐn 'èr shí 'èr suì。 qù shì hòu cì nián， yáng jiān jí fèi jìng dì yǔ wén chǎn zì lì， gǎi guó hào wéi suí， běi zhōu miè wáng。
shǐ chēng：“ xuān dì chū lì， jí chěng shē yù。” zhōu wǔ dì de jù dà guān cái hái bǎi fàng yú gōng zhōng， wèi jí rù liǎn， yǔ wén yūn liǎn shàng bù jǐn sī háo méi yòu sǐ liǎo qīn diē de chóu róng， hái zì fǔ zhe jiǎo shàng de zhàng hén， dà shēng duì zhe wǔ dì de guān cái jiào mà：“ sǐde tài wǎn liǎo！” yī zhuǎn shēn， zhè wèi xīn huáng mǎ shàng bǎ wǔ dì de pín fēi gōng nǚ jiào dào miàn qián， pái duì yuè shì， múyàng jùn qiào dedōu yī yī nà wéi zì jǐ de hòu gōng。 fēng jiàn shí dài， lún cháng yán jǐn， jí shǐ zhōu wǔ dì de pín fēi bǐ yǔ wén yūn hái yào nián qīng， bèi fèn shàng jiǎng réng shì mǔ bèi， tài fēi jí de rén wù， zhè wèi xīn huáng quán rán bù gù zhè xiē dì wáng lǐ yí， yōng zhe nà xiē nián qīng de hòu mā men gòng rù huā wéi， chūn fēng biàn dù。 tóng shí， tā dāng huáng dì hòu xià de dì yī dào xíng zhèng mìng jīn jiù shì pò gé tí shēng tā dāng tài zǐ shí yī zhí wèitā chū móu huá cè de lì bù xià dà fū zhèng yì wéi kāi fǔ yí tóng dàjiàng jūn、 nèi shǐ zhōng dà fū， wěi yǐ cháo zhèng。（ zhèng shì zhè wèi zhèng yì， liǎng nián hòu yǔ wén yūn yī sǐ jiù tóu kào yáng jiān， jiáo zhào xuān yáng jiān rù cháo fǔ zhèng， bāng zhù yáng jiān cuàn zhōu lì xià shǒu gōng）。
yǔ wén yūn dì zuò gāng gāng zuò wěn， mǎ shàng jiù zhū shā liǎo tā de shū fù、 gōng gāo dé mào de qí wáng yǔ wén xiàn。 yǔ wén yōng dāng huáng dì zhī chū， shòu zhì yú quán chén yǔ wén hù， zhōng rì chén mò bù yǔ。 dāng shí de yǔ wén xiàn què hé yǔ wén hù guān xì hěn hǎo， cháng cháng shuài lǐng dà jūn yǔ qí guó jūn duì dà zhàn， bìng dǎ bài guò běi qí de míng jiāng hú lǜ míng yuè、 gāo cháng gōng děng rén， wēi shì jiàn lóng。 yǔ wén hù shàng zòu shū， duō ràng yǔ wén xiàn dài zòu， yǔ wén xiàn duì zì jǐ tóng fù yì mǔ de huáng dì xīn cún jìng wèi， jīng cháng tiáojiě quán chén yǔ huáng dì zhī jiān wēi miào de jǐn zhāng guān xì， zhōu wǔ dì duì cǐ xīn lǐ shí fēn míng bái， gù 'ér zài zhū miè yǔ wén hù yǐ hòu， bù jǐn méi yòu shā yǔ wén xiàn， hái cháng cháng ràng zhè wèi néng zhēng shàn zhàn de xiōng dì shuài lǐng qián jūn， gōng kè sì fá。 fá běi qí shí， yǔ wén xiàn shuài jūn dǎ dé běi qí hòu zhù gāo wěi yī lù kuáng bēn， yòu fú lǔ běi qí zuì néng dǎ zhàng de zōng shì 'ān dé wáng gāo yán zōng、 rèn chéng wáng gāo xié yǐ jí guǎng níng wáng gāo xiào háng děng， kě yǐ shuō shì běi zhōu wáng cháo píng miè běi qí de tóu děng gōng chén。 tóng shí， zhè wèi rén hòu lǎo chéng de wáng yé yòu shì yī gè shēn zhī jí liú yǒng tuì de yòu zhì zhī rén， tā shēn zhī dāng huáng dì de xiōng cháng bù jǐn yīng guǒ gāng yì， ér qiě shì xióng cāi zhī zhù。 píng miè běi qí zhī hòu， yǔ wén xiàn jué dé zì jǐ wēi míng tài zhòng， jiù yòu yì shí cháng chēng bìng bù chū， bù zài zhuī suí zhōu wǔ dì gōng dǎ běi fāng de wài zú， hěn xiǎng yí yǎng tiān nián， shǐ zì jǐ néng shàn zhōng yú jiā。
zhōu wǔ dì yī sǐ， gāng yī jí wèi de yǔ wén yūn mǎ shàng jiù xiǎng dào liǎo zì jǐ zhè wèi gōng gāo gài shì de shū fù。 mǒu wǎn， tā xià zhào zōng shì zhū wáng rù jiàn， dà jiā qí jù diàn mén shí， dú zhào qí wáng yǔ wén xiàn rù jiàn。 diàn mén hū bì， yī qún zhuàng shì yōng shàng qián sǐ sǐ 'àn zhù zhè wèi huáng shū。 yǔ wén xiàn cí sè bù qū， chén shuō zì jǐ méi yòu rèn hé zuì guò。 bàng biān lù jì zhèng cí de wén lì jiù quàn tā：“ yǐ dà wáng nín jīn tiān de qíng shì， hái yòng dé zhe shuō zhè me duō má。” yǔ wén xiàn yī shēng kǎi tàn：“ wǒ wèi zhòng shǔ zūn， guì wéi huáng dì dì shū， yī dàn zāo féng cǐ nán， yě shì sǐ shēng yòu mìng， bìng bù xiǎng hái néng huó xià qù，…… wǒ zhǐ shì liú liàn lǎo mǔ zài táng， wú rén fèng yǎng hē……” huà yīn gāng luò， zhuàng shì yī yōng 'ér shàng， bǎ zhè wèi qí wáng yì sǐ yú táng。 shí nián 35 suì， suǒ shēng liù zǐ， chú zhǎngzǐ yǔ wén guì xiān qián bìng sǐ， qí yú wǔ zǐ yī bìng fú zhū。 yǔ wén yūn shí nián yǐ 'èr shí， qīng chūn zhèng shèng， qián gāng dú lǎn， mǎ shàng yǐ wú míng zhī zuì yuān shā zhè wèi rén dé shàn zhàn de shū fù， dùn shí dà shī tiān xià suǒ wàng。
yǔ wén yūn yòu rèn wéi zhōu wǔ dì de《 xíng shū yào zhì》 lǐ xíng fá tài yán kù， biàn xià zhǐ fèi chú。 wèile shōu mǎi rén xīn， yòu dà shè qiú fàn， yī shí jiān dào zéi men fēn fēn cóng láo lǐ páo chū lái， xiāng lǐ wéi huàn。 jiàn dào guó jiā liàng xíng guò qīng， zhōu wéi rén yě fēn fēn“ yǐ shēn shì fǎ”， shè huì yī piàn hùn luàn。 nán běi cháo shí qī sì fēn wǔ liè， qún xióng huán lì， suǒ wèi“ luàn shì yòng zhòng diǎn”， zhōu wǔ dì de xíng fǎ yīnggāi shì bì yào de。 yǔ wén yūn nián qīng xiǎo huǒ zǐ bù dǒng shì， àn shū běn zhì guó， bù zhī biàn tōng， bù 'ān shí shì， yī shí jiān gǎo dé zì jǐ xià bù lái tái。 jiā zhī tā běn rén yòu“ shē yín duō guò shī”， wèile shè fú chén xià， yòu bān bù xīn fǎ《 xíng jīng shèng zhì》， shàng yǎn jì tiān gào dì xíng xīn fǎ de bǎ xì， xíng fá bǐ zhōu wǔ dì shí gèng zhòng， chén xià rén mín xiǎo yòu guò shī， mǎ shàng jiù huì bèi kǎn tóu miè jiā。
zhōu xuān dì yǔ wén yūn zài wèi bù dào 'èr nián， yú dà xiàng 'èr nián（ gōng yuán 580 nián） wǔ yuè bìng sǐ， yáng jiān yǐ xuān dì hòu fù de dì wèi， lián luò diǎn zhǎng jī mì de jìn chén hàn shì zú dì zhù zhèng yì、 liú fǎng děng， jiǎ chēng shòu yí zhào fǔ zhèng。 shí xuān dì zǐ jìng dì yǔ wén chǎn jì wèi， nián jǐn 8 suì。 yáng jiān zì rèn dà chéngxiàng、 dū dū nèi wài zhū jūn shì。 zhì cǐ， běi zhōu de guó jiā zuì gāo quán lì， shí jì luò rù yáng jiān shǒu zhōng。
gōng nèi shàng xià yī piàn hùn luàn zhī jì， yòu shì yīzhāo gū 'ér guǎ mǔ huáng huáng bù zhī suǒ yǐ。 nián jǐn 8 suì de huáng zhǎngzǐ yǔ wén chǎn bèi lì wéi dì。 tiān yuán huáng dì chǒng chén zhèng yì jiáo zhào yǐ yáng jiān rù cháo fǔ zhèng。 cǐ shí de tiān yuán huáng hòu yáng shì yě gāo xīng zì jǐ fù qīn zhǎng wò quán bǐng， yǐ miǎn tā xìng quán chén huò huáng zú zhōng yě xīn dà de rén cuàn wèi。 shū bù liào， zhè wèi yáng jiān duó qǐ wài sūn de huáng wèi lái háo bù shǒu ruǎn（ yǔ wén chǎn qīn shēng mǔ qīn xìng zhū， yǔ yáng jiān zhī nǚ shì míng yì shàng de mǔ zǐ）， bù dào liǎng nián， jiù biàn zhū yǔ wén huáng zú， gòng jì shā zhōu cháo wén dì zǐ sūn 'èr shí wǔ jiā， xiào mǐn dì zǐ sūn jí míng dì zǐ sūn 6 jiā， wǔ dì zǐ sūn 12 jiā， huāng táng huáng dì yǔ wén yūn de 'ér zǐ yǔ wén chǎn shànwèi hòu jí bèi shā， shí nián bù dào 9 suì。 yǔ wén yūn lìng wài liǎng gè yòu zǐ hái zài huái bào zhī zhōng， wéi zhǎn cǎo chú gēn， yě bèi yáng jiān zhū shā。 jiā zhī qí yú yǔ wén shì de zōng shì shū shǔ， jīhū wéi yáng jiān zhū shā wú yí， chéng qiān shàng wàn de fèng zǐ lóng sūn jūn yú yī nián duō nèi cǎn zāo tú lù。 qīng cháo lì shǐ xué jiā zhào yì gǎn tàn shuō：“ gǔ lái dé tiān xià zhī yì， wèi yòu rú suí wén dì zhě， yǐ fù wēng zhī qīn， ān zuò 'ér dēng dì wèi…… qiè rén zhī guó， ér qiāng qí zǐ sūn zhì wú yí lèi， cǐ qí cán rěn cǎn dú， qǐ fù shāo yòu rén xīn！”
wěi shēng： yùchí jiǒng de pàn luàn
běi zhōu dà xiàng 'èr nián (580 nián ) liù yuè zhì bā yuè， běi zhōu chéngxiàng yáng jiān qiǎn shàng zhù guó wéi xiào kuān shuài jūn píng dìng xiāng zhōu zǒng guǎn yùchí jiǒng zhī luàn de zhàn zhēng。
dà xiàng 'èr nián (580 nián ) wǔ yuè shí yī rì， běi zhōu xuān dì yǔ wén yūn bìng sǐ。 zhōu jìng dì yǔ wén yǎn nián yòu， zuǒ chéngxiàng yáng jiān zhuān zhèng。 yáng jiān wéi yù fáng běi zhōu zōng shì shēng biàn， wěn gù qí tǒng zhì quán lì， yǐ qiān jīn gōng zhù jiāng jià yú tū jué wéi cí， zhào zhào、 chén、 yuè、 dài、 téng wǔ wáng rù cháo； yīn yùchí jiǒng ( běi zhōu wén dì yǔ wén gōng wài shēng ) wèi wàng sù zhòng， kǒng yòu yì tú， suì yǐ huì zàng xuān dì wéi míng， zhào shǐ qí zǐ yùchí dūn zhào yùchí jiǒng rù cháo； bìng yǐ wéi xiào kuān wéi xiāng zhōu zǒng guǎn fù yè qǔ dài yùchí jiǒng。 liù yuè， yùchí jiǒng kǒng yáng jiān zhuān quán duì běi zhōu bù lì， gōng kāi qǐ bīng fǎn duì yáng jiān。 qī yuè， qīng zhōu zǒng guǎn yùchí qín ( jiǒng dì zhī zǐ ) cóng jiǒng fǎn yáng。 jiǒng suǒ tǒng xiāng ( zhì yè， jīn hé běi lín zhāng xī nán )、 wèi ( zhì cháo gē， jīn hé nán qí xiàn )、 lí ( zhì lí yáng， jīn hé nán jùn xiàn dōng běi )、 zhǎo ( zhì guǎng nián， jīn hé běi yǒng nián dōng nán )、 bèi ( zhì wǔ chéng， jīn hé běi qīng hé xī běi )、 zhào ( zhì guǎng 'ā， jīn hé běi lóng yáo dōng )、 jì ( zhì xìn dū， jīn hé běi jì xiàn )、 yíng ( zhì zhào dū jūn chéng， jīn hé běi hé jiān )、 cāng ( zhì ráo 'ān， jīn hé běi yán shān xī nán ) jí qín suǒ tǒng qīng、 qí、 jiāo、 guāng、 jǔ děng zhōu ( jūn shǔ jīn shān dōng ) jiē cóng zhī， yòu zhòng shù shí wàn。 xíng zhōu ( zhì chéng gāo， jīn hé nán sì shuǐ ) cì shǐ yǔ wén zhòu、 shēn zhōu ( zhì píng yáng， jīn hé nán xìn yáng ) cì shǐ lǐ huì、 xú zhōu ( zhì péng chéng， jīn jiāng sū xú zhōu ) zǒng guǎn sī lù xí pí luó děng， jiē jù zhōu xiǎng yìng； huái xiàn ( jīn hé nán wǔ zhì xī nán ) yǒng qiáo zhèn jiāng gē dòu líng huì yǐ chéng jiàng jiǒng。 zhěng gè shān dōng ( tài xíng shān yǐ dōng ) chú yí zhōu ( zhì láng xié， jīn shān dōng lín yí xī ) wài， jīhū dū wéi wèi chí jiǒng kòng zhì。 yùchí jiǒng qiǎn bīng fēn lù jìn gōng， xiàn jù lù ( jīn hé běi píng xiāng dōng nán )、 jiàn zhōu ( zhì gāo dū， jīn shān xī jìn chéng dōng běi )、 lù zhōu ( zhì shàng dǎng， jīn shān xī cháng zhì běi gǔ yì )、 dōng jùn ( zhì huá tái， jīn hé nán huá xiàn dōng jiù chéng )、 cáo zhōu ( zhì zuǒ chéng， jīn shān dōng cáo xiàn xī běi )、 bó zhōu ( zhì xiǎo huáng， jīn 'ān huī bó xiàn )、 yǒng zhōu ( zhì chǔ chéng， jīn hé nán xìn yáng běi cháng tái guān xī ) děng dì； tóng shí zhì qí zǐ yú jiāng nán chén cháo， yǐ qǐng yuán； bìng pài rén chū shǐ bìng zhōu ( zhì jìn yáng， jīn tài yuán xī nán )， yù zhāo jiàng shàng zhù guó、 zǒng guǎn lǐ mù， zāo dào jù jué。
shí yáng jiān xié yòu dì yǐ hào lìng zhōng wài。 jié hǎo bìng zhōu lǐ mù， sòng qiān jīn gōng zhù yǔ tū jué hé qīn， yǐ xiāo chú běi fāng zhī huàn； jiā qiáng luò yáng shǒu yù， zuò wéi jìn tǎo yùchí jiǒng de zhàn lüè jī dì； bìng lìng jì bù zhōng dà fū yáng shàng xī xiān fā jīng bīng 3000 rén zhèn shǒu tóng guān， fáng qí tōu xí。 tóng yuè shí rì， yáng jiān diào fā guān zhōng bīng， lìng wéi xiào kuān wéi xíng jūn yuán shuài， lǒng xī gōng lǐ xún wéi yuán shuài zhǎngshǐ， chéng gōng liáng shì yàn、 lè 'ān gōng yuán xié、 huà zhèng gōng yǔ wén xīn、 pú yáng gōng yǔ wén shù、 wǔ xiāng gōng cuī hóng dù、 qīng hé gōng yáng sù děng wéi zǒng guǎn， shuài jūn tǎo fá yùchí jiǒng。 qī yuè mò， wéi xiào kuān shuài dà jūn zì luò yáng jìn zhù hé yáng ( jīn hé nán mèng xiàn nán )。 yùchí jiǒng jūn zhèng wéi gōng huái zhōu ( zhì yě wáng， jīn hé nán qìn yáng )， xiào kuān jí yǐ yǔ wén shù děng jiāng qí jī pò， suì shuài jūn dōng jìn zhì yǒng qiáo zhèn dōng nán。 zhòng jiāng qǐng xiān gōng cǐ chéng， xiào kuān wéi qiú jiān dí zhù lì， shuō fú zhū jiāng bì kāi jiān chéng， yǐn jūn jìn tún wǔ zhì ( jīn hé nán wǔ zhì xī )， yǔ jìn dào qìn shuǐ dōng de 10 wàn yùchí dūn jūn gé shuǐ duì zhì。 bā yuè shí qī rì， yáng jiān suǒ pài jiān jūn gāo jiǒng dào dá qián xiàn， suì lìng yú qìn shuǐ jià qiáo， fā qǐ jìn gōng。 xiào kuān jūn fèn yǒng jìn jī， dà bài yùchí dūn jūn， dūn dān qí táo wǎng yè chéng ( jīn hé běi lín zhāng xī nán )。 xiào kuān jūn chéng shèng jí zhuī， zhí dào yè chéng nán。 yùchí jiǒng fù zǐ jí zhōng quán bù bīng lì 13 wàn rén zài chéng nán bù zhèn， yǐ zǔ zhǐ xiào kuān jūn jìn gōng， yùchí qín yě shuài jūn yuán yè， yǐ yòu 3000 qí bīng dào dá。 xiào kuān dū jūn jìn gōng， yùchí jiǒng shuài bù lì zhàn， xiào kuān jūn chū zhàn bù lì。 shí yòu shù wàn shì mín guān zhàn， xiào kuān jūn jí yǐ jiàn shè guān zhě， zhì zào hùn luàn， rán hòu chéng luàn fǎn jī， dà bài jiǒng jūn。 jiǒng děng tuì shǒu běi chéng， xiào kuān jūn pò chéng 'ér rù， yùchí jiǒng jì qióng zì shā。 yùchí qín děng xiàng qīng zhōu kuì táo， bèi dàjiàng jūn guō yǎn bù zhuī huò。 tóng yuè， yáng sù jūn yě zài shí jì ( jīn hé nán yán jīn dōng běi ) jī bài yǔ wén zhòu jūn， zhǎn yǔ wén zhòu。 yǔ cǐ tóng shí， yáng jiān mìng hé nán dào xíng jūn zǒng guǎn yú zhòng wén shuài jūn 8000 rén， zì luò yáng dōng jìn， dà bài yùchí jiǒng bù jiāng tán ràng bù yú liáng jùn liǎo dī ( jīn hé nán shāng qiū jìng )， jìn zhàn liáng jùn ( jīn hé nán shāng qiū nán )、 cáo zhōu、 chéng wǔ ( jīn shǔ shān dōng ) děng chéng， rán hòu jì pò jīn xiāng ( jīn shǔ shān dōng )， fú jiān tán ràng、 xí pí luó děng bù 10 yú wàn， fú tán ràng， zhǎn xí pí luó。 suí hòu， wéi xiào kuān fēn bīng jìn jī guān dōng gè dì jiàng fù yùchí jiǒng de shì lì， chè dǐ píng dìng liǎo yùchí jiǒng zhī luàn。 zhàn zhōng， yún zhōu ( zhì 'ān lù， jīn shǔ hú běi ) zǒng guǎn sī mǎ xiāo nán、 yì zhōu ( zhì shǔ jùn， jīn chéng dū shì ) zǒng guǎn wáng qiān xiān hòu jǔ bīng xiǎng yìng yùchí jiǒng， fǎn duì yáng jiān。 yáng jiān shì shí mìng zhù guó wáng yì、 liáng ruì gè wéi xíng jūn yuán shuài， fēn bié shuài jūn gōng tǎo， jūn huò shèng lì。 tóng shí， běi zhōu zōng shì zhū wáng shù cì sì jī yù chú yáng jiān， yáng jiān jūn yú guǒ duàn chǔzhì， fěn suì qí duó quán tú móu。
diǎn píng : cǐ zhàn， yáng jiān zài kòng zhì běi zhōu zhū wáng、 jiā qiáng zhōng yāng tǒng zhì de tóng shí， hé qīn běi fāng tū jué， zhēng qǔ bìng zhōu lǐ mù， yǐ gǒng gù qí zuǒ yì， bìng wēi xié dí jūn cè bèi， yòu chéng pàn jūn chū qǐ， xiāng hù pèi hé shàng bù mìqiè zhī jī， yǐ yī bù bīng lì dōng jī liáng、 cáo、 chéng、 jīn gè dì， jiě chú yòu yì wēi xié， bìng yǎn hù zhù lì xíng dòng， zào chéng zhàn lüè shàng yòu lì tài shì， zhǎng wò liǎo zhàn zhēng zhù dòng quán。 zhù lì jìn gōng shí， zhì tú zhōng dí zhī jiān gù jù diǎn yú bù gù， jí xún dí jūn zhù lì jué zhàn； qìn shuǐ zhàn shèng hòu， yòu zhí qū yè chéng， xiāo miè pàn luàn zhōng xīn， zhōng yú xùn sù píng dìng pàn luàn， zài jūn shì shàng wéi qí dài zhōu jiàn suí diàn dìng liǎo jī chǔ。
|