　　huáng jīn zhī luàn yě chēng huáng jīn qǐ yì， shì zhōng guó dōng hàn mò nián de nóng mín qǐ yì， yě shì zhōng guó lì shǐ shàng guī mó zuì dà de yī cì zōng jiào xíng shì zǔ zhì de qǐ yì， kāi shǐ yú 184 nián， yóu zhāng jiǎo děng rén lǐng dǎo。
　　
　　 guò chéng
　　 tài píng dào
　　
　　 dōng hàn mò nián， wēn yì duō cì liú xíng， nóng mín shēng huó kùn kǔ。 yòu jiàn jí cǐ， zhāng jiǎo、 zhāng liáng、 zhāng bǎo xiōng dì sān rén yú jì zhōu wèi jùn， yòng fǎ shù、 zhòu yǔ dào chù wéi rén yī bìng， xǔ duō shēng bìng de bǎi xìng hē xià tā de fú shuǐ hòu， dōubù yào 'ér yù， zhāng jiǎo bèi bǎi xìng fèng wéi huó shén xiān， zhāng jiǎo yòu pài chū bā shǐ dào wài chuán jiào。 yīn cǐ， zhuī suí de xìn tú yù lái yù duō， shèn zhì gāo dá shù shí wàn rén， biàn jí qīng、 xú、 yōu、 jì、 jīng、 yáng、 yǎn、 yù děng bā zhōu， jīhū zhàn liǎo dāng shí quán guó de sì fēn zhī sān。 xǔ duō rén wèile tóubèn zhāng jiǎo， bù xī biàn mài jiā chǎn， qiān lǐ tiáo tiáo， zhēng xiān kǒng hòu， yán tú jǐ dé shuǐ xiè bù tōng， jù shuō bàn tú bèi cǎi sǐ jiù yòu wàn duō rén。
　　
　　 zhāng jiǎo zài mín jiān huó dòng shí duō nián， yòu sān、 sì shí wàn rén jiā rù， zhāng jiǎo jiàn xìn tú jiàn duō， biàn chuàng jiàn liǎo “ huáng tiān tài píng ”， yòu chēng“ tài píng dào” guǎn lǐ xìn tú， zì chēng“ dà xián liáng shī”， tā bǎ shì lì fàn wéi fēn sān shí liù qū， chēng wéi“ fāng”， dà fāng yī wàn duō rén， xiǎo fāng liù qī qiān rén， měi fāng tuī yī gè lǐng xiù， quán yóu zhāng jiǎo kòng zhì， fǎn kàng hàn shì zhī shēng rì shèng。 suī rán xìn zhòng zhōng bù fá háo qiáng、 guān yuán、 huàn guān děng， dàn hàn shì bìng wèi jī jí yā zhì。
　　 huáng jīn qǐ shì
　　
　　184 nián（ jiá zǐ nián）， zhāng jiǎo xiāng yuē xìn zhòng zài 3 yuè 5 rì yǐ“ cāng tiān yǐ sǐ， huáng tiān dāng lì， suì zài jiá zǐ， tiān xià dà jí” wéi kǒu hào xīng bīng fǎn hàn；“ cāng tiān” shì zhǐ dōng hàn，“ huáng tiān” zhǐ de jiù shì tài píng dào， ér qiě gēn jù wǔ dé zhōng shǐ shuō de tuī cè， hàn wéi huǒ dé， huǒ shēng tǔ， ér tǔ wéi huáng sè， suǒ yǐ zhòng xìn tú dū yè bǎng huáng jīn wéi jì hào， xiàng zhēng yào qǔ dài fǔ bài de dōng hàn。 zhāng jiǎo yī miàn pài rén zài zhèng fǔ jī guān mén shàng xiě shàng“ jiá zǐ” èr zì wéi jì rèn， lìng yī fāng miàn pài mǎ yuán yì dào jīng zhōu、 yáng zhōu zhào jí shù wàn rén dào yè zhǔn bèi， yòu shù cì dào luò yáng gòu jié huàn guān fēng xū、 xú fèng， xiǎng yào lǐ yìng wài hé。
　　
　　 kě shì zài qǐ shì qián yī gè yuè， zhāng jiǎo yī míng jiào zuò táng zhōu de mén tú gào mì， gōng chū jīng shī de nèi yìng mǎ yuán yì， mǎ yuán yì bèi chē liè， guān bīng dà lì dài shā xìn fèng tài píng dào xìn tú， zhū lián qiān yú rén， bìng qiě xià lìng jì zhōu zhuī bǔ zhāng jiǎo。 yóu yú shì chū tū rán， zhāng jiǎo bèi pò tí qián yī gè yuè zài 'èr yuè fānàn， shǐ chēng huáng jīn qǐ yì huò huáng jīn zhī luàn， yīn wéi qǐ yì zhě tóu bǎng huáng jīn， suǒ yǐ bèi chēng wéi“ huáng jīn” huò“ é zéi”， zhāng jiǎo zì chēng“ tiān gōng jiāng jūn”， zhāng bǎo、 zhāng liáng fēn bié wéi“ dì gōng jiāng jūn”、“ rén gōng jiāng jūn” zài běi fāng jì zhōu yī dài qǐ shì。 tā men shāo huǐ guān fǔ、 shā hài lì shì、 sì chù jié lüè， yī gè yuè nèi， quán guó qī zhōu 'èr shí bā jùn dū fā shēng zhàn shì， huáng jīn jūn shì rú pò zhú， zhōu jùn shī shǒu、 lì shì táo wáng， zhèn dòng jīng dū。
　　 hàn shì bù shǔ
　　
　　 hàn líng dì jiàn tài píng dào rú cǐ lì hài， huāng máng yú sān yuè wù shēn rì yǐ hé jìn wéi dàjiàng jūn， shuài zuǒ yòu yǔ lín wǔ yíng shì tún yú dū tíng， zhěng diǎn wǔ qì， zhèn shǒu jīng shī； yòu zì hán gǔ guān、 dà gǔ、 guǎng chéng、 yī jué、 huán yuán、 xuán mén、 mèng jīn、 xiǎo píng jīn děng gè jīng dū guān kǒu， shè zhì dū wèi zhù fáng； xià zhào gè dì yán fáng， mìng gè zhōu jùn zhǔn bèi zuò zhàn、 xùn liàn shì bīng、 zhěng diǎn wǔ qì、 zhào jí yì jūn， rú liú bèi jiù shòu dào shāng rén zhāng shì píng、 sū shuāng zī zhù zǔ zhì qǐ yì jūn tóu kào xiào wèi zōu jìng tǎo zéi lì gōng。
　　
　　 huáng fǔ sōng shàng jiàn yào qiú jiě chú dǎng jìn， ná chū huáng gōng qián cái jí xī yuán liáng mǎ zèng gěi jūn shì， tí shēng shì qì， ér lǚ qiáng yòu duì líng dì shàng yán：“ dǎng gù jiǔ jī， ruò yǔ huáng jīn hé móu， huǐ zhī wú jiù。（ dǎng gù zhī huò jī yuàn rì jiǔ， ruò guǒ yǔ huáng jīn hé móu， kǒng pà yǐ jīng wú jiù liǎo。）” hàn líng dì jiē nà tí 'àn， zài rén zǐ rì dà shè dǎng rén， fā hái gè xǐ tú， yào qiú gè gōng qīng juān chū mǎ、 nǔ， tuī jǔ zhòng jiànglǐng de zǐ sūn jí mín jiān yòu shēn míng zhàn lüè de rén dào gōng chē shǔ jiē shòu miàn shì。
　　
　　 ér lìng yī fāng miàn yòu fā jīng bīng zhèn yā gè dì luàn shì： lú zhí lǐng fù jiāng zōng yuán shuài běi jūn wǔ xiào shì fù zé běi fāng zhàn xiàn， yǔ zhāng jiǎo zhù lì zhōu xuán； huáng fǔ sōng jí zhū jùn gè lǐng yī jūn， kòng zhì wǔ xiào、 sān hé qí shì jí gāng mù lái de jīng bīng yǒng shì gòng sì wàn duō rén， tǎo fá yǐng chuān yī dài de huáng jīn jūn， zhū jùn yòu shàng biǎo zhào mù xià pī de sūn jiān wéi zuǒ jūn sī mǎ， dài tóng xiāng lǐ shàonián jí mù dé gè shāng lǚ hé huái shuǐ、 sì shuǐ jīng bīng， gòng qiān duō rén chū fā yǔ zhū jùn jūn lián jūn。 gēng zǐ rì， zhāng màn chéng gōng shā nán yáng jùn shǒu chǔ gòng， xiǎng yìng zhāng jiǎo。
　　
　　 hàn jūn zài shǒu zhàn bìng wèi dé lì， yú 4 yuè， zhū jùn jūn jiù bèi huáng jīn bō cái suǒ bài 'ér chè tuì， huáng fǔ sōng wéi yòu yǔ tā yī qǐ jìn zhù cháng shè fáng shǒu， bèi bō cái shuài dà jūn wéi chéng， hàn jūn rénshào， shì qì dī luò。 yòu rǔ nán huáng jīn jūn zài shào líng dǎ bài tài shǒu zhào qiān， guǎng yáng huáng jīn jūn shā sǐ yōu zhōu cì shǐ guō xūn jí tài shǒu liú wèi， huáng jīn jūn bìng wèi yīn hàn shì de dòng zuò 'ér yòu bài tuì de jì xiàng。
　　 fǎn jī zhàn
　　
　　 wǔ yuè， jīng shī jiàn huáng fǔ sōng bèi wéi， pài cáo cāo shuài jūn jiù yuán。 bù guò yuán jūn wèi dào shí， huáng fǔ sōng yǐ xīn shēng yī jì， zài bàng wǎn shí fèn chuī qǐ dà fēng， huáng fǔ sōng mìng shì bīng shǒu chí huǒ bǎ 'àn 'àn chū chéng， lì yòng huáng jīn jūn yíng zhài zhōu wéi de zá cǎo， yòng huǒ gōng dà pò dí rén， dà hū jìn gōng， chéng shàng yì jǔ chū huǒ bǎ xiǎng yìng， huáng fǔ sōng yǐ gǔ zhù zhàn， chōng rù dí zhèn， huáng jīn jūn dà luàn， sì chù bēn zǒu。 yòu yù shàng cáo cāo de yuán jūn， bèi huáng fǔ sōng、 zhū jùn hé cáo cāo sān miàn jiā jī， zhǎn shā shù wàn rén， hàn jūn dà shèng。
　　
　　 liù yuè， nán yáng tài shǒu qín jié yǔ zhāng màn chéng zhàn dǒu， zhǎn shā liǎo zhāng màn chéng。 huáng jīn jūn biàn gǎi yǐ zhào hóng wéi shuài， yǐ shí duō wàn rén zhàn jù wǎn chéng。 ér huáng fǔ sōng yǔ zhū jùn jūn jì xù jìn jī rǔ nán、 chén guó de huáng jīn， zhuī jī bō cái dào yáng dí， zuì hòu zài xī huá dà bài péng tuō， yú jūn xiǎng táo dào wǎn chéng， dàn sūn jiān dēng chéng xiān rù， zhòng rén yǐ fù bān tuī jìn， dà pò dí jūn， chéng gōng tǎo píng yù zhōu yī dài de huáng jīn jūn。 lìng yī fāng miàn， lú zhí shù zhàn jiān dà pò zhāng jiǎo， zhǎn shā wàn duō rén。
　　
　　 zhāng jiǎo wéi yòu chè dào guǎng zōng， lú zhí jiàn zhù lán dǎng、 wā jué háo gōu， zhì zào yún tī， jiāng kě gōng xià chéng chí。 zhèng zhí hàn líng dì pài zuǒ fēng shì chá jūn qíng， yòu rén quàn lú zhí huì lù zuǒ fēng， dàn lú zhí bù kěn， zuǒ fēng biàn xiàng líng dì wū gào lú zhí zuò zhàn bù lì。 líng dì dà nù， yòng qiú chē zhēng lú zhí huí jīng。 jīng shī wéi yòu xià zhào zài chóngxīn tiáozhěng： huáng fǔ sōng běi shàng dōng jùn； zhū jùn zé gōng nán yáng de zhào hóng； ér yǐ dǒng zhuó dài tì lú zhí。 ér tóng yàng zōng jiào xíng shì de wǔ dǒu mǐ dào zài bā jùn pàn biàn， lǐng dǎo rén“ tiān shī” zhāng xiū gōng dǎ jùn xiàn， dàn wèi shòu dào hàn shì zhòng shì。
　　 jiǎo miè yú dí
　　
　　 zhū jùn yǔ jīng zhōu cì shǐ xú qiú jí qín jié gòng yī wàn bā qiān bīng wéi gōng zhào hóng， dàn 6 yuè zhì 8 yuè yě bù néng gōng kè， jīng shī yòu zòu yì zhēng zhū jùn huí shī， xìng 'ér zhāng wēn shàng biǎo shuō qíng， líng dì cái bù xíng。 dàn zhū jùn réng jí gōng zhào hóng， zhào hóng bèi shā， yóu hán zhōng dài tì。 zhū jùn yòu yīn bīng shǎo bù dí， biàn kuò dà fáng wéi、 jiàn zhù zhèn lěi， duī qì tǔ shān guān wàng chéng nèi。 zhū jùn jūn míng gǔ gōng dǎ xī nán， huáng jīn jūn bèi yǐn kāi， zhū jùn zé qīn shuài wǔ qiān jīng bīng yǎn shā dōng běi， tōu xí dí rén hòu fāng， gōng rù chéng chí， hán zhōng wéi yòu tuì bǎo nèi chéng。
　　
　　 huáng jīn jūn shòu cuò， shì qì dī mí， xiàng hàn jūn qǐ jiàng。 zhāng chāo、 xú qiú hé qín jié dū rèn wéi kě yǐ jiē shòu， dàn zhū jùn rèn wéi rú jiē shòu de huà， huì gěi bǎi xìng yòu lì wéi zéi， wú lì qǐ jiàng de cuò wù guān niàn， biàn bù jiē shòu bìng jí gōng dí jūn， kě shì shù zhàn yě bù néng gōng kè， zhū jùn dēng shàng tǔ shān guān wàng huáng jīn jūn， míng bái huáng jīn jūn méi yòu tuì lù， ér jìn lì yī zhàn， suǒ yǐ wèi néng gōng kè。 zhū jùn biàn jiě kāi wéi jūn， hán zhōng guǒ rán chū zhàn， bèi zhū jùn dà pò， zhū jùn xiàng běi zhuī jī hán zhōng shù shí lǐ， zhǎn shā wàn duō rén， hán zhōng tóu jiàng， qín jié yī xiàng yǔ hán zhōng bù hé， biàn jiāng tā shā sǐ。 zhè jǔ dòng fǎn lìng huáng jīn jūn bù 'ān， yòu tuī sūn zhòng wéi shuài tún bīng wǎn zhōng chéng。 zhū jùn zài cì jí gōng， yú 11 yuè guǐ sì rì， sūn zhòng bài zǒu， hàn jūn zhuī zhì xī 'è jīng shān， yòu bèi dà pò， zhǎn shā sūn zhòng jí wàn duō rén， huáng jīn jūn jiě sàn， píng dìng wǎn chéng yī dài。 185 nián chūn tiān， bān shī huí jīng。
　　
　　 lìng yī fāng miàn， huáng fǔ sōng bā yuè dào dá dōng jùn cāng tíng， dà pò、 shēng qín bǔ sì， zhǎn shā qī qiān duō rén。 ér dǒng zhuó jìn gōng zhāng jiǎo bù chéng gōng， wú gōng 'ér hái， biàn zài yǐ sì rì yào qiú huáng fǔ sōng jì xù běi shàng。 bù guò， zhāng jiǎo yǐ jīng bìng sǐ， zài shí yuè yú guǎng zōng biàn hé zhāng liáng zhàn dǒu， zhāng liáng jūn qiáng， yú shǒu zhàn bù néng gōng kè。 zài míng rì， huáng fǔ sōng bì yíng yǔ shì bīng xiū xī， lìng yī fāng miàn pài rén guān chá dí jūn jǔ dòng， huáng jīn jūn zhàn yì shāo wéi sōng xiè， huáng fǔ sōng biàn chéng yè shuài bīng， zài lí míng shí fèn tū xí dí zhèn， zhàn zhì xià wǔ， chéng gōng dà pò dí jūn， zhǎn shā zhāng liáng jí sān wàn duō rén， yú táo zǒu dào hé dī shí nì sǐ de yě yòu wǔ wàn duō rén， fén shāo chē zī sān wàn duō liàng， lǔ huò rén shù shèn duō。 ér zhāng jiǎo zé bèi pò guān lù shī， yùn shǒu jí huí jīng shī。 11 yuè， huáng fǔ sōng yǔ jù lù tài shǒu guō diǎn gōng dǎ xià qū yáng， chéng gōng zhǎn shā zhāng bǎo， fú lǔ shí duō wàn rén。 huáng jīn zhī luàn píng xī。
　　 jiēguǒ
　　
　　 luàn shì suī bèi píng xī， dàn hàn shì wēi xìn yù shàng yī cì yán zhòng de dǎ jī， dàn hàn líng dì méi yòu gǎi gé， fǎn 'ér jì xù xiǎng lè。 yú gè dì hái bù duàn fā shēng xiǎo xíng pàn luàn， chǎn shēng xǔ duō fēn sàn de shì lì， rú hēi shān、 bái bō、 huáng lóng、 zuǒ xiào、 niú jiǎo、 wǔ lù、 dī gēn、 lǐ dà mù、 zuǒ zī zhàng bā、 kǔ qiú、 liú shí、 píng hàn、 dà hóng、 bái rào、 sī lì、 yuán chéng、 luó shì、 léi gōng、 fú yún、 fēi yàn、 bái jué、 yáng fèng、 yú dú děng， shì lì xiǎo de yě yòu shù qiān rén， shì lì dà de shèn zhì yòu bǎi wàn rén， rú zhāng yàn de hēi shān zéi。
　　
　　188 nián， huáng jīn jūn zài cì fā shēng qǐ yì， huáng jīn yú bù fēn fēn qǐ shì。 èr yuè， guō tài děng yú xī hé bái bō gǔ qǐ shì， gōng lüè tài yuán jùn、 hé dōng jùn děng dì。 sì yuè， rǔ nán jùn gé bēi huáng jīn jūn zài qǐ， gōngmò jùn xiàn。 shí yuè， qīng zhōu、 xú zhōu huáng jīn jūn yòu qǐ， gōng lüè jùn xiàn。 shí yī yuè， hàn tíng pài qiǎn bào hóng jìn tǎo shēng shì zuì dà de gé bēi huáng jīn， shuāng fāng dà zhàn yú gé bēi， bào hóng jūn bài。 huáng jīn gè bù cǐ fú bǐ qǐ， shēng shì suī rán méi yòu dì yī cì huáng jīn zhī luàn bān shèng， dàn què lìng hàn shì shí fēn tóu tòng。
　　
　　 wèile zhèn yā píng luàn， yú 188 nián sān yuè， líng dì jiē shòu tài cháng liú yān de jiàn yì， jiāng bù fèn cì shǐ gǎi wéi zhōu mù， yóu zōng shì huò zhòng chén dān rèn， ràng qí yōng yòu dì fāng jūn、 zhèng zhī quán， yǐ biàn jiā qiáng dì fāng zhèng quán de shí lì， gèng yì kòng zhì dì fāng， yòu xiào jìn jiǎo huáng jīn yú bù。 ér zhèng yīn hàn líng dì xià fàng quán lì， zhùzhǎng dì fāng jūn yōng bīng zì zhòng， gè qún xióng hù xiāng gōng jī， zhú lù zhōng yuán， shèn zhì dōng hàn huáng dì zài jūn fá shǒu zhōng rú tóng wú wù， suǒ yǐ huáng jīn mín biàn shì cù shǐ dōng hàn miè wáng de dǎo huǒ xiàn， yě shì sān guó shí dài de xù mù。 suī rán rú cǐ， luàn shì réng zào jiù liǎo dà shè dǎng rén， lìng xǔ duō wén rén、 guān lì dé yǐ chóngxīn shòu rèn。
　　 diǎn píng
　　
　　 zài zǔ chéng sān shí liù fāng、 què dìng qǐ yì rì qī shàng， zhāng jiǎo díquè wéi huáng jīn jūn qǐ liǎo dài tóu zuò yòng， dàn hòu lái què shī qù liǎo zhè zhǒng yòu jìhuà xìng de xíng dòng。 tā men bìng méi yòu tǒng yī de zhǐ huī， zhāng jiǎo suī shì tài píng dào de lǐng dǎo， què zhǐ zài jì zhōu zhuǎn zhàn， méi yòu wéi qí tā jūn tuán zuò tiáokòng， méi yòu tóng yī mù biāo， zhǐ shì zhàn dì sǐ shǒu huò dào chù qiǎng jié。 jiā shàngdàng yǒu fāng yòu nán shí， gè jūn dū bù huì xiāng jiù， hàn jūn jiù yòng cǐ yī gè yī gè jī pò。 suī rán huáng jīn qǐ yì， lìng tiān xià zhèn dòng， dàn yīn zhè xiē yuán yīn， huáng jīn jūn wèi néng chéng jiù tuī fān hàn shì de shì yè。
　　
　　 bìng qiě huáng jīn zhī luàn duì yú dōng hàn mò nián de zhèng jú yǐng xiǎng， wèile jìn kuài píng dìng zhàn shì， yīn cǐ zhōng yāng xià fàng jūn quán zhì dì fāng， shǐ dé huáng jīn zhī luàn wú fǎ kuài sù de màn yán zhì quán guó， jiǎn huǎn liǎo dōng hàn fù wáng de shí jī。 dàn shì què zào chéng liǎo dì fāng qīng shì zhōng yāng， shǐ dé jù yòu yě xīn de jiànglǐng huò shì guān yuán， jiè zhù zài huáng jīn zhī luàn de bīng lì gē jù dì fāng， wéi dōng hàn mò nián jūn fá hùn zhàn jiē kāi xù mù， bìng wéi liǎo sān guó fēn lì zhǒng xià yuǎn yīn。
　　
　　 zhòng yào cān zhàn rén wù
　　
　　* dōng hàn
　　o hé jìn ( dàjiàng jūn、 jīng shī shǒu jiāng )
　　o lú zhí ( chè huàn )
　　o dǒng zhuó ( dài tì lú zhí )
　　o huáng fǔ sōng ( zuǒ zhōng láng jiāng )
　　o zhū jùn ( zhèn zéi zhōng láng jiāng )
　　o cáo cāo ( qí dū wèi )
　　o zōu jìng
　　+ liú bèi
　　+ guān yǔ
　　+ zhāng fēi
　　o qín jié ( nán yáng jùn cháng )
　　+ sūn jiān ( zuǒ jūn sī mǎ )
　　o xú qiú ( jīng zhōu cì shǐ )
　　o táo qiān ( xú zhōu cì shǐ )
　　o guō xūn ( yōu zhōu cì shǐ )（ zhàn sǐ）
　　o guō diǎn ( jù lù tài shǒu )
　　+ zhāng chāo ( bié bù sī mǎ )（ zhāng liáng zhī hòu， fēi zhāng miǎo zhī dì）
　　o wáng yǔn ( rǔ nán tài shǒu )
　　
　　* tài píng dào
　　o zhāng jiǎo ( bìng sǐ )
　　o zhāng liáng ( zhàn sǐ )
　　o zhāng bǎo ( bèi huáng fǔ sōng、 guō diǎn shā )
　　+ zhào hóng ( bèi zhū jùn yǔ jīng zhōu cì shǐ xú qiú shā )
　　+ hán zhōng ( zhàn sǐ )
　　+ sūn zhòng ( zhàn sǐ )
　　+ hé yí ( tóu jiàng )
　　+ guǎn hài ( zhàn sǐ )
　　+ mǎ yuán yì ( zhàn sǐ )
　　+ zhāng màn chéng ( bèi qín jié shā )
　　+ bō cái ( bèi huáng fǔ sōng、 zhū jùn shā )
　　+ péng tuō ( zhàn sǐ )
　　+ bǔ sì ( bèi qín shā )
　　+ yán zhèng ( zhàn sǐ )
　　+ huáng shào ( zhàn sǐ )
　　+ liú bì ( zhàn sǐ )
　　* wǔ dǒu mǐ dào
　　o
　　+ zhāng xiū
　　+ zhāng lǔ
　　
　　 sān guó yǎn yì
　　 zài xiǎo shuō《 sān guó yǎn yì》 zhōng de dì yī huí“ yàn táo yuán háo jié sān jié yì　 zhǎn huáng jīn yīng xióng shǒu lì gōng” biàn shì miáo xiě cǐ cì shì jiàn。 dāng zhōng huáng jīn jūn jiànglǐng chéng yuǎn zhì、 dèng mào、 péi yuán shào、 gāo shēng děng rén jiē shǔ xū gòu。

pínglún (0)