zhōu mù wáng（ yòu zuò zhōu miù wáng）， míng mǎn， zhōu zhāo wáng zhī zǐ， xī zhōu dì wǔ dài tiān zǐ。 chuán shuō xiǎng shòu 105 suì， zài wèi shí jiān yuē wéi 55 nián（ xià shāng zhōu duàn dài gōng chéng dìng wéi qián 976 nián héng qián 922 nián， yī shuō qián 1001 nián héng qián 947 nián）。 jù jí xiàn zhàn guó mù suǒ chū tǔ de《 mù tiān zǐ chuán》 jìzǎi， zhōu mù wáng xǐ hǎo yóu lì， céng yú mù wáng shí sān nián zhì shí qī nián jià bā jùn zhī chéng qū chí jiǔ wàn lǐ， xī xíng zhì “ fēi niǎo zhī suǒ jiě yǔ ” de kūn lún zhī qiū， guān huáng dì zhī gōng。 yòu shè yàn yú yáo chí， yǔ xī wáng mǔ zuò gē xiānghè。 yòu shuō tā chǒng xìng měi rén shèng jī， wéi shèng jī zhù tái。
chūn qiū shí dài de qián 538 nián， chǔ guó de dà fū jiāo jǔ xiàng zhuī qiú bà yè de chǔ líng wáng tí dào lì shǐ shàng xià qǐ wáng、 shāng tānɡ wáng、 zhōu wǔ wáng、 zhōu chéng wáng、 zhōu kāng wáng、 zhōu mù wáng、 qí huán gōng hé jìn wén gōng zhè“ liù wáng 'èr gōng” zhī gōng yè。 tā tí dào zhōu mù wáng yòu“ tú shān zhī huì” de gōng yè， yáng bó jùn zhǐ chū tú shān zài jīn 'ān huī shěng huái yuǎn xiàn dōng nán bā lǐ， huái hé dōng 'àn。
guān yú tā de shén huà chuán shuō， shàng jiàn yú qí tā zǐ shū zhī zhōng。《 liè zǐ》 zhōu mù wáng piān jìzǎi：“ mù wáng bù xù guó shì， bù lè chén qiè， sì yì yuǎn yóu， mìng jià bā jùn zhī chéng …… suì bīn yú xī wáng mǔ， shāng yú yáo chí zhī shàng， xī wáng mǔ wéi tiān zǐ yáo， wáng hé zhī， qí cí 'āi yān。”《 tài píng yù lǎn》 juàn qī sì yǐn《 bào pǔ zǐ》：“ zhōu mù wáng nán zhēng， yī jūn jìn huà。 jūn zǐ wéi yuán wéi hè， xiǎo rén wéi chóng wéi shā。”
zhōu mù wáng shí qī， guó lì qiáng shèng， zhōu wáng cháo zài xī bù de yǐng xiǎng yǐ kuò zhǎn dào hěn yuǎn de dì qū。 mù wáng yòu zhì lì yú xiàng dōng nán fāng fā zhǎn， tōng guò xún yóu， shǐ xǔ duō fāng guó bù luò guī shùn yú zhōu de tǒng zhì， duì zhōu de gǒng gù hé fā zhǎn jù yòu jī jí yì yì。 dàn tóng shí dǎo zhì liǎo cháo zhèng de sōng chí。

qí guǐ gōng， yuán míng jiāng cí mǔ， qí yǐ gōng zhī zǐ。 shēng píng bù xiáng， dà yuē zú yú zhōu yì wáng mò nián， chuán wèi yú jiāng bù chén。

táng shū yú， yòu chēng jìn táng shū yú， bèi fēng dào táng guó， jí jī yú， zì zǐ yú， xī zhōu rén， shì zhōu wǔ wáng zhī zǐ、 zhōu chéng wáng zhī dì。 zhōu chéng wáng shàonián shí fēng tā de dì dì shū yú yòu guò fēng guó de chéng nuò， wéi“ tóng yè fēng dì” de diǎn gù。 ...

chǔ xióng yáng， mǐ xìng， xióng shì， suǒ yǐn zōu dàn běn zuò“ xióng xī”， yī zuò“ yáng”， chǔ xióng shèng zhī zǐ。 xióng yáng shēng xióng qú。

lǔ wèi gōng， jí jī fèi（？ － qián 924 nián）， wéi xī zhōu zhū hóu guó lǔ guó jūn zhù zhī yī， shì lǔ guó dì wǔ rèn jūn zhù。 tā wéi lǔ yōu gōng de dì dì， hòu shì qí xiōng lǔ yōu gōng zì lì wéi jūn， bìng dāng nián gǎi yuán， zài wèi 50 nián。 fù qīn : lǔ yáng gōng jī xī xiōng dì : lǔ yōu gōng jī zǎi ér zǐ * lǔ lì gōng jī zhuó * lǔ xiàn gōng jī jù

chén xiào gōng， jí guī tū， wéi chūn qiū zhū hóu guó chén guó jūn zhù zhī yī， tā wéi chén xiāng gōng 'ér zǐ， chéng xí chén xiāng gōng dān rèn gāi guó jūn zhù。

cáo gōng bó， jí jī hóu， wéi chūn qiū zhū hóu guó cáo guó jūn zhù zhī yī， wéi cáo guó dì sì rèn jūn zhù。 tā wéi cáo zhòng jūn 'ér zǐ， chéng xí cáo zhòng jūn dān rèn gāi guó jūn zhù， zài wèi 40 nián。

jī xiá， shì chūn qiū zhū hóu guó róng guó de jūn zhù zhī yī， wéi róng guó dì yī rèn jūn zhù， shǐ guó yú qián 11 shì jì。

zhōu píng gōng jī jūn chén zhōu chéng wáng 11 nián ──？ zhōu wén gōng cì zǐ 《 jīn běn zhú shū jì nián》

jǔ zǐ cí yú qī jǐ cí yú qī zhōu wǔ wáng yuán nián－？

téng cuò shū， jí jī xiù， wéi chūn qiū zhū hóu guó téng guó jūn zhù zhī yī， shì téng guó dì yī rèn jūn zhù， zhōu wǔ wáng zhī dì。 zài wèi nián bù xiáng。

wēn， dōng zhōu wáng jī zhī nèi de xiǎo guó。 shǐ zǔ wéi zhōu wǔ wáng de sī kòu sū fèn shēng。 wēn guó dū yì wéi wēn yì， guó jūn chēng wēn zǐ， huò yǐ guó jūn sū shì 'ér chēng sū zǐ。 《 chūn qiū zuǒshìzhuàn · yǐn gōng sān nián》 jìzǎi zhèng guó jūn duì shōu wēn dì zhī mài hé chéng zhōu zhī hé， dǎo zhì zhōu cháo yǔ zhèng guó de jiāo 'è。 ...

chéng ...

xī guó guó， wéi zhōu wén wáng yì mǔ dì guó zhòng de fēng guó。 zhōu wǔ wáng miè wáng shāng cháo hòu， zhōu wén wáng de liǎng gè dì dì， jiù shì zhōu wǔ wáng de liǎng gè shū shū， dōubèi fēng wéi guó guó guó jūn。 qí zhōng yī gè bèi fēng zài yōng dì， wèi zhì zài shǎn xī bǎo jī yī dài， chēng zuò xī guó， lìng wài yī gè bèi fēng zài zhì dì（ jīn hé nán xíng yáng）， bèi chēng zuò dōng guó。 ...

dōng guó guó， xī zhōu chū nián suǒ fēng zhū hóu guó， wèi yú xiàn hé nán xíng yáng， gōng yuán qián 767 nián bèi zhèng guó suǒ miè。

zhào guó， wéi xī zhōu de jī nèi fēng guó， shì xī zhōu、 chūn qiū shí dài zhū hóu guó zhī yī。 qǐ yuán zhào gōng shì wéi zhōu shì sān gōng zhī yī。 zhōu wǔ wáng shí， fēng tóng zú rén yú dōng fāng wéi zhū hóu， zhào gōng shì shòu fēng yú yàn dì， dàn tā bìng wèi qián wǎng， yóu zhǎngzǐ kè qián wǎng jiù rèn， zì jǐ zé liú zài gǎo jīng（ jīn shǎn xī shěng cháng 'ān xiàn） yǔ zhōu gōng dàn、 bì gōng gāo yī qǐ fǔ zuǒ tiān zǐ。 ...

jì guó， shì wèi yú shāng cháo dōng fāng de zhū hóu guó， guó zuò yán xù dào xī zhōu dào chūn qiū shí dài。 guó jūn wéi jiāng xìng。 guó dū jì， wèi yú shān dōng bàn dǎo zhōng běi bù， bó hǎi lāi zhōu wān de xī nán 'àn de jīn shòu guāng shì（ shòu guāng xiàn jì tái xiāng nán）。 ...

zhū guó（ yòu míng zhū lóu guó、 zōu guó）， zhōng guó lì shǐ shàng chūn qiū zhàn guó shí dài de yī gè zhū hóu guó。 dì lǐ wèi zhì zhū guó de dì lǐ wèi zhì zài xiàn jīn de shān dōng shěng zōu xiàn、 téng xiàn、 jīn xiāng děng lǔ nán yī dài。 shǒu dū“ zhū” wèi yú xiàn jīn de shān dōng shěng qū fù dōng nán fāng de nán zōu cūn。 ...

jiǎ ...

dèng guó， zhōng guó shāng dài、 xī zhōu、 chūn qiū shí qī zhū hóu guó。 màn xìng。 guó xìng màn xìng jué wèi hóu jué guó dū hé nán dèng zhōu， lìng shuō hú běi shěng xiāng fán shì běi shǐ fēng cǐ guó zhě shāng cháo wǔ dīng wáng shǐ zǔ zǐ màn xīng wáng nián dài shāng cháo zhōng hòu qī zhì chūn qiū shí qī miè wáng yuán yīn bèi chǔ guó miè wáng shǐ shū jìzǎi 《 zuǒzhuàn · zhuāng gōng liù nián》 dì lǐ wèi zhì qí dì zài xiàn zài de hé nán dèng zhōu。 ...

lài ...

xú guó， shì xī zhōu、 chūn qiū shí dài de zhū hóu guó zhī yī， guó jūn wéi yíng xìng。 yòu chēng xú róng， yì chēng xú yí huò xú fāng， wéi dōng yí jí tuán zhī yī。 xià dài zhì zhōu dài， fēn bù zài jīn huái hé zhōng xià yóu（ jīn jiāng sū shěng xī běi bù hé 'ān huī shěng dōng běi bù）。 ...

xī ...

gēn jù kǎo gǔ yán jiū jí yí chuán xué fēn xī， zhì shǎo zài 24,500 nián qián yù kōng běi bù jí yòu rén lèi huó dòng， ér nán 'ān dà lüè de rén lèi huó dòng kě yǐ zhuī sù dào gōng yuán qián 7,500 nián。 jiù kè luó píng dì hé lán yú dòng xué yí jì shì jiā ná dà jìng nèi zuì gǔ lǎo de rén lèi jū zhù dì。 ...

zài 'ōu zhōu rén lái dào zhè lǐ zhī qián， yìn dì 'ān rén děng běi měi zhōu de yuán zhù mín shēng huó zài zhè piàn guǎng kuò de tǔ dì shàng。 xiāng chuán tā men de zǔ xiān zài dà yuē yī wàn duō nián qián jīng yóu xī bó lì yà kuà guò bái lìng hǎi xiá lái dào běi měi zhōu， bìng qiě zài zhè lǐ shēng cún fán yǎn， tā men méi yòu zì jǐ de wén zì， què yòu zhe fēng fù de kǒu tóu wén xué。 ...

gēn jù dì zhì xué jiā de kàn fǎ， dāng rén lèi yǐ jīng chū xiàn shí， bù liè diān dǎo hái yǔ 'ōu zhōu dà lù pí lián， bìng wèi gū xuán hǎi wài， ér jù tǐ de fēn lí shí jiān hái nán yǐ huí dá。 yòu xué zhě rèn wéi zài cóng yuǎn gǔ yī zhí yán xù dào jù jīn yī wàn nián qián de hòu bīng chuān jì， tā yǔ 'ōu zhōu dà lù zuì hòu lián jiē chū céng jīng shí héng kuà xiàn jīn běi hǎi nán bù qiǎn chù de yī piàn zhǎo zé dì dài， huò zhě shì yī piàn shàng wèi chén rù shuǐ zhōng de dà lù jià dì qū。 ...

yuǎn gǔ jū mín jí qí wén huà yī、 yuán shǐ xiān mín [ rén lèi zài fǎ lán xī de chū xiàn ] fǎ guó dì chù 'ōu zhōu dà lù xī bù， běi、 xī、 nán sān miàn lín hǎi， fēn bié wéi yīng jí lì hǎi xiá、 dà xī yáng hé dì zhōng hǎi。 lù shàng yǔ lú sēn bǎo、 bǐ lì shí、 xī bān yá、 yì dà lì、 dé guó、 ruì shì děng guó jiē rǎng。 ...

xī là hēi 'àn shí dài（ yuē qián 1200 nián zhì qián 800 nián） zhǐ de shì xī là lì shǐ zhōng cóng jiǎ shè zhōng de duō lì 'ān rén rù qīn jí mài xī ní wén míng miè wáng de gōng yuán qián shí yī shì jì zhí dào gōng yuán qián jiǔ shì jì zuì zǎo de xī là chéng bāng zhī jué qǐ； yǐ jí gōng yuán qián bā shì jì， hé mǎ shǐ shī děng zuì zǎo de xī là wén xiě zuò de chū xiàn。 ...

ào 'ěr méi kè wén míng（ Olmec） shì yǐ zhī de zuì gǔ lǎo de měi zhōu wén míng。 tā yuē cún zài hé yú gōng yuán qián 1200 nián dào gōng yuán qián 400 nián， wèi zài yú xiàn zài de mò xī gē zhōng nán bù de rè dài yǔ lín zhōng， yǐ dà xíng de tóu bù diāo xiàng wén míng。 ...

zhí lì rén hé ní 'ān dé tǎ rén zài xiàn dài rén lèi héng héng zhì rén chū xiàn hòu cóng fēi zhōu yí jū zhì 'ōu zhōu。 zuì zǎo de 'ōu zhōu rén gǔ gé fā xiàn yú gé lǔ jí yà dá mǎ ní sī， jù jīn 180 wàn nián。 zuì zǎo de shēng wù xué shàng de xiàn dài 'ōu zhōu rén chū xiàn yú gōng yuán qián 35000 nián。 ...

gǔ bā bǐ lún（ yuē qián 30 shì jì－ qián 729 nián） wèi yú měi suǒ bù dá mǐ yà píng yuán， dà zhì zài dāng jīn de yī lā kè gòng hé guó bǎn tú nèi， zài jù jīn yuē 5000 nián qián zuǒ yòu， zhè lǐ de rén men jiàn lì liǎo guó jiā， dào gōng yuán qián 18 shì jì ． zhè lǐ chū xiàn liǎo gǔ bā bǐ lún wáng guó。 ...

gōng yuán qián 15 shì jì mò yè yǐ hòu， yà shù yòu kāi shǐ qiáng dà qǐ lái， jìn rù zhōng yà shù shí qī， dàn dāng shí de xíng shì duì yà shù lái shuō shí fēn bù lì， xiǎo yà xì yà de hè tī wáng guó hé xīn wáng guó shí qī de 'āi jí dōuzài xù lì yà kuò zhāng zì jǐ de shì lì， cóng 'ér zǔ duàn liǎo yà shù xiàng xī de kuò zhāng。 ...

shéng wén shí dài（ shéng wén shí dài、 じ ょ う も んじ だ い）， shì rì běn shí qì shí dài hòu qī， yuē yī wàn nián yǐ qián dào gōng yuán qián yī shì jì qián hòu de shí qī。 shǐ yòng shéng wén shì táo qì de shí dài。 jù jīn yuē 1 wàn nián qián， qì hòu biàn nuǎn， hǎi píng miàn shàng shēng， zhì shǐ rì běn yǔ dà lù fēn lí， biàn chéng liè dǎo。 ...

āi jí dào liǎo 'èr shí wáng cháo yǐ hòu， yī xì liè de nú lì qǐ yì dǎo zhì guó lì shuāi jié， kāi shǐ liǎo kuà yuè 5 gè wáng cháo de dì sān zhōng jiān shí qī（ qián 1070 nián－ qián 664 nián）， qí jiān de wáng cháo yòu dì 'èr shí yī、 èr shí 'èr、 èr shí sān、 èr shí sì hé 'èr shí wǔ wáng cháo。

āi lán ( yīng wén： Elam)， yòu yì yǐ lán huò 'è lán， shì yà zhōu xī nán bù de gǔ lǎo guó jiā， zài jīn tiān yī lǎng de xī nán bù， bō sī wān běi bù， dǐ gé lǐ sī hé dōng bù， xiàn chēng hú qí sī tǎn。 āi lán (Elam) shì yī lǎng de zuì zǎo wén míng， chǎn shēng zài yī lǎng gāo yuán yǐ wài de 'āi lán dì qū。 ...

gōng yuán， yòu chēng xī yuán， shì“ gōng lì jì yuán” huò“ xī lì jì yuán” de jiǎn chēng， yǐ dāng shí rèn dìng de yé sū shēng nián（ zhōng guó hàn yuán shǐ yuán nián） wéi jì yuán yuán nián。 xī yuán jì nián zǎo xiān zài 'ōu zhōu děng jī dū jiào guó jiā cǎi yòng， xiàn zài chéng wéi guó jì tōng xíng de jì nián biāo zhǔn。 ...

qián gǔ diǎn qī jí mǎ yǎ wén huà xíng chéng qī， nián dài yuē dāng gōng yuán qián 2500～ gōng yuán 250 nián。 zài yóu kǎ tǎn bàn dǎo zhōng yāng pèi téng pén dì jí qí zhōu wéi shān gǔ yǐ chū xiàn dìng jū de nóng yè shēng huó， yù mǐ hé dòu lèi shì zhù yào de zuò wù； yóu tǔ tái、 jì tán děng zǔ chéng de zǎo qī jì sì zhōng xīn yě yǐ jiàn lì， cǐ hòu chū xiàn guó jiā méng yá， bìng chū xiàn xiàng xíng wén zì。

zài 'ōu zhōu rén lái dào zhè lǐ zhī qián， yìn dì 'ān rén děng běi měi zhōu de yuán zhù mín shēng huó zài zhè piàn guǎng kuò de tǔ dì shàng。 xiāng chuán tā men de zǔ xiān zài dà yuē yī wàn duō nián qián jīng yóu xī bó lì yà kuà guò bái lìng hǎi xiá lái dào běi měi zhōu， bìng qiě zài zhè lǐ shēng cún fán yǎn， tā men méi yòu zì jǐ de wén zì， què yòu zhe fēng fù de kǒu tóu wén xué。 ...

qián 1600 nián zuǒ yòu， shāng cháo zài zhōng guó de huáng hé liú yù jiàn lì， wén zì hé qīng tóng qì kāi shǐ chū xiàn。 qián 1046 nián wǔ wáng fá zhòu， jiàn lì zhōu cháo。 qián 770 nián， zhōu píng wáng dōng qiān， zhōng guó jìn rù chūn qiū zhàn guó shí qī， zhōng guó kāi shǐ shǐ yòng tiě qì。 qián 5 shì jì zuǒ yòu rú xué chū xiàn。