liáo guó  guóhào:liáo >liáo shǒudōu:shàng jīng (907nián～1125nián)   zǒngcháodài: sòng dài

dōng dān guó(926nián～952nián)	běi liáo(1122nián～1123nián)	xī liáo(1132nián～1218nián)

guójūnjìnián	xìngmíng	kāiduānniánfèn	zhōngjiéniánfèn	yánxùshíjiàn
qì dān liáo tài zǔ yé lǜ 'ā bǎo jī shén cè	yé lǜ 'ā bǎo jī Ye Lvabaoji	916niánshíèryuè	922niányuányuè	5niánlíng2gèyuè
liáo tài zǔ yé lǜ 'ā bǎo jī tiān zàn	yé lǜ 'ā bǎo jī Ye Lvabaoji	922niánèryuè	926niánèryuè	4niánlíng1gèyuè
qì dān liáo tài zōng yé lǜ dé guāng tiān xiǎn	yé lǜ dé guāng Ye Lvdeguang	926niánèryuè	938nián	13nián
qì dān liáo tài zōng yé lǜ dé guāng huì tóng	yé lǜ dé guāng Ye Lvdeguang	938niánshíyīyuè	947niányuányuè	8niánlíng3gèyuè
liáo tài zōng yé lǜ dé guāng dà tóng	yé lǜ dé guāng Ye Lvdeguang	947niánèryuè	947niánjiǔyuè	8gèyuè
liáo shì zōng yé lǜ ruǎn tiān lù	yé lǜ ruǎn Ye Lvyuan	947niánjiǔyuè	951niánjiǔyuè	4niánlíng1gèyuè
liáo mù zōng yé lǜ jǐng yìng lì	yé lǜ jǐng Ye Lvjing	951niánjiǔyuè	969niánèryuè	17niánlíng6gèyuè
guǎng dé zhì rén zhāo liè chóng jiǎn yìng tiān huáng tài hòu	shù lǜ píng Shu Lvping		953nián
zūn zhāng sù huáng dì	yé lǜ hóng gǔ Ye Lvlihu		960nián
liáo jǐng zōng yé lǜ xián bǎo níng	yé lǜ xián Ye Lvxian	969niánèryuè	979niánshíyīyuè	10niánlíng10gèyuè
liáo jǐng zōng yé lǜ xián qián hēng	yé lǜ xián Ye Lvxian	979niánshíyīyuè	983niánliùyuè	3niánlíng8gèyuè
liáo shèng zōng yé lǜ lóng xù tǒng hé	yé lǜ lóng xù Ye Lvlongxu	983niánliùyuè	1012niánshíyuè	29niánlíng5gèyuè
liáo shèng zōng yé lǜ lóng xù kāi tài	yé lǜ lóng xù Ye Lvlongxu	1012niánshíyīyuè	1021niánshíyīyuè	9niánlíng1gèyuè
liáo shèng zōng yé lǜ lóng xù tài píng	yé lǜ lóng xù Ye Lvlongxu	1021niánshíyīyuè	1031niánliùyuè	9niánlíng8gèyuè
liáo xīng zōng yé lǜ zōng zhēn jǐng fú	yé lǜ zōng zhēn Ye Lvzongzhen	1031niánliùyuè	1032niánshíyīyuè	1niánlíng6gèyuè
liáo xīng zōng yé lǜ zōng zhēn zhòng xī	yé lǜ zōng zhēn Ye Lvzongzhen	1032niánshíyīyuè	1055niánbāyuè	22niánlíng10gèyuè
liáo dào zōng yé lǜ hóng jī qīng níng	yé lǜ hóng jī Ye Lvhongji	1055niánbāyuè	1064nián	10nián
liáo dào zōng yé lǜ hóng jī xián yōng	yé lǜ hóng jī Ye Lvhongji	1065nián	1074nián	10nián
liáo dào zōng yé lǜ hóng jī dà kāng	yé lǜ hóng jī Ye Lvhongji	1075nián	1084nián	10nián
liáo dào zōng yé lǜ hóng jī dà 'ān	yé lǜ hóng jī Ye Lvhongji	1085nián	1094nián	10nián
liáo dào zōng yé lǜ hóng jī shòu chāng	yé lǜ hóng jī Ye Lvhongji	1095nián	1101niányuányuè	7nián
liáoshùn zōng	yé lǜ jùn Ye Lvjun		1077nián
liáo tiān zuò dì yé lǜ yán xǐ qián tǒng	yé lǜ yán xǐ Ye Lvyanxi	1101niánèryuè	1110nián	10nián
liáo tiān zuò dì yé lǜ yán xǐ tiān qìng	yé lǜ yán xǐ Ye Lvyanxi	1111nián	1120nián	10nián
liáo tiān zuò dì yé lǜ yán xǐ bǎo dà	yé lǜ yán xǐ Ye Lvyanxi	1121nián	1125niánèryuè	5nián

　　liáo cháo（ gōng yuán 907 nián ～ 1125 nián） huò chēng liáo guó、 dà liáo、 qì dān， jiǎn chēng liáo， shì zhōng guó wǔ dài shí guó liǎng sòng shí qī yǐ qì dān zú wéi zhù tǐ jiàn lì， tǒng zhì zhōng guó běi bù de fēng jiàn wáng cháo。
　　 liáo guó de yuán míng wéi qì dān， hòu yīn qí jū yú liáo hé shàng yóu zhī gù， suì chēng “ liáo ”，“ liáo” zì zài qì dān yǔ shì bīn tiě de yì sī。
　　 gōng yuán 907 nián， liáo tài zǔ yé lǜ 'ā bǎo jī tǒng yī qì dān gè bù chēng dì， guó hào“ qì dān”， 916 nián shǐ jiàn nián hào， 947 nián dìng guó hào wéi“ liáo”， 983 nián céng fù gēngmíng“ qì dān”， 1066 nián huī fù guó hào“ liáo”， 1125 nián wéi jīn guó suǒ miè。 liáo wáng hòu， yé lǜ dà shí xī qiān dào zhōng yà chǔ hé liú yù jiàn lì xī liáo， 1218 nián bèi měnggǔ suǒ miè。
　　 liáo zài yǔ zhōng yuán hé xī bù gè guó de jiāo wǎng zhōng， róng huì zhòng cháng， zhuó yòu chéng xiào dì cù jìn liǎo qì dān zhèng zhì、 jīng jì hé wén huà gè gè fāng miàn de xùn sù fā zhǎn。 liáo zài jiào duǎn de shí jiān nèi cóng bù luò shì zú shè huì guò dù xíng chéng nú lì zhì dù shè huì， bìng zài xiàng fēng jiàn shè huì yuè jìn de tóng shí tǒng zhì liǎo zhōng guó běi bù， mìqiè liǎo gè zú rén mín zhī jiān de lián xì， wèiwǒ guó běi bù shè huì fā zhǎn hé mín zú róng hé zuò chū liǎo gòng xiàn。
　　 liáo guó lì shǐ
　　
　　 jiàn guó（ 907 nián － 950 nián）
　　
　　 liáo guó - běi sòng dì tú qì dān bù luò lián méng shí dài
　　 qì dān zú yuán yú dōng hú hòu yì xiān bēi de róu rán bù。 tā yǐ yuán yì wéi bīn tiě de“ qì dān” yī cí zuò wèimín zú chēng hào， lái xiàng zhēng qì dān rén wán qiáng de yì zhì hé jiān bù kě cuī de mín zú jīng shén。 lì shǐ wén xiàn zuì zǎo jìzǎi qì dān zú kāi shǐ yú 389 nián， róu rán bù zhàn bài yú xiān bēi tuò bá shì de běi wèi。 qí zhōng běi róu rán tuì dào wài xīng 'ān lǐng yī dài， chéng wéi měnggǔ rén de zǔ xiān shì wéi。 ér nán róu rán bì jū jīn nèimēng gǔ de xī lá mù lún hé yǐ nán、 lǎo hā hé yǐ běi dì qū， yǐ jù zú fēn bù de zǔ zhì xíng shì guò zhe yóu mù hé yú liè de shì zú shè huì shēng huó。 cǐ shí bā gè bù luò de míng chēng fēn bié wéi xī wàn dān、 hé dà hé、 fú fú yù、 yǔ líng、 pǐ jí、 lí、 tǔ liù yú、 rì lián。 zài zhàn shì dòng dàng de suì yuè zhōng， gè bù zǒu xiàng lián hé， xíng chéng qì dān mín zú， xiān hòu jīng guò liǎo dà hè shì hé yáo niǎn shì liǎng gè bù luò lián méng shí dài。
　　 ā bǎo jī（ tài zǔ tiān dì） jiàn guó
　　 qì dān dié cì bù de shǒu lǐng yé lǜ 'ā bǎo jī yú táng mò chéng zhōng yuán zhī luàn tǒng yī gè bù qǔ dài hén dé jǐn， yú 907 nián jí kě hàn wèi。 tā xiān hòu zhèn yā liǎo qì dān guì zú de pàn luàn hé zhēng fú xī、 shì wéi、 zǔ bǔ děng bù luò， shēng shì hào dà bù tóng fán xiǎng。 916 nián（ liáo shén cè yuán nián）， yé lǜ 'ā bǎo jī jiàn lì liǎo nú lì zhì guó jiā ── qì dān guó， jiàn nián hào wéi shén cè。 liáo tài zǔ duō yòng hàn rén， kāng mò jì、 hán yán huī、 hán zhī gǔ děng jiē wéi zuǒ mìng gōng chén。 lüè duó zhōng yuán de cái fù hé rén kǒu， zài cǎo yuán shàng 'àn zhào zhōng yuán mó shì jiàn lì chéng guō yǐ 'ān zhì lüè lái de hàn rén。
　　918 nián（ liáo shén cè sān nián）， jiàn dū huáng dū（ jīn nèimēng gǔ bā lín zuǒ qí nán de bō luó chéng）。 920 nián（ liáo shén cè wǔ nián）， chuàng zhì qì dān dà zì， xià zhào tuī xíng。 922 nián（ liáo tiān zàn yuán nián）， fēng yé lǜ dé guāng wéi tiān xià bīng mǎ dà yuán shuài。 925 nián（ liáo tiān zàn sì nián）， liáo tài zǔ shuài bīng qīn zhēng fú bó hǎi guó， gǎi bó hǎi guó míng wéi dōng dān guó， cè lì huáng tài zǐ yé lǜ bèi wéi dōng dān guó wáng。 926 nián（ liáo tiān xiǎn yuán nián）， yé lǜ 'ā bǎo jī huí shī tú zhōng bìng dǎo， qí qī shù lǜ píng shè zhèng， qí jiān tú shā zhèng dí shù bǎi rén。
　　 dé guāng（ tài zōng wǔ dì） sì lì
　　926 nián（ tiān xiǎn yuán nián）， yé lǜ 'ā bǎo jī huí shī tú zhōng bìng dǎo， qí qī shù lǜ píng shè zhèng， yé lǜ dé guāng zǒng lǎn cháo zhèng。 927 nián（ tiān xiǎn 'èr nián） shí yī yuè， zài shù lǜ shì de zhī chí xià jí wèi。 930 nián（ tiān xiǎn liù nián）， gē jù yuán bó hǎi guó jiāng yù de dōng dān wáng yé lǜ bèi nán táo hòu táng， yé lǜ dé guāng tǒng yī liǎo qì dān。
　　 rù zhù zhōng yuán
　　936 nián（ tiān xiǎn shí yī nián）， hòu táng hé dōng jié dù shǐ shí jìng táng yǐ chēng zǐ、 gē ràng yàn yún shí liù zhōu wéi tiáo jiàn， qǐ qiú yé lǜ dé guāng chū bīng zhù qí fǎn duì hòu táng。 yé lǜ dé guāng suì qīn shuài 5 wàn qí bīng， zài jìn yáng chéng xià jī bài hòu táng jūn， cè lì shí jìng táng wéi hòu jìn huáng dì。 qí hòu， gèng shuài jūn nán xià shàng dǎng， zhù shí jìng táng miè hòu táng。 shí jìng táng xiàng tài zōng zì chēng 'ér huáng dì。
　　 gē qǔ yàn yún shí liù zhōu hòu， wèile huái róu yàn yún shí liù zhōu dì qū de hàn rén， yú 938 nián（ huì tóng yuán nián） bǎ mín zú sè cǎi nóng hòu de qì dān guó gǎi wéi dà liáo， gǎi yuán huì tóng。 yé lǜ dé guāng cǎi qǔ“ yīn sú 'ér zhì” de tǒng zhì fāng shì， shí xíng nán běi liǎng miàn guān zhì dù， fēn zhì hàn rén hé qì dān。 yòu gǎi yōu zhōu wéi nán jīng、 yún zhōu wéi xī jīng， jiāng yàn yún shí liù zhōu jiàn shè chéng wéi jìn yī bù nán xià de jī dì。
　　944 nián（ huì tóng sì nián）， hòu jìn chū dì shí zhòng guì jí wèi， shàng biǎo chēng sūn bù chēng chén。 yé lǜ dé guāng yú shì shuài jūn nán xià。 947 nián（ huì tóng qī nián） zhēngyuè shí rì， gōng kè hòu jìn shǒu dū dōng jīng， miè hòu jìn。 èr yuè， yǐ jìn guó chēng dà liáo， gǎi nián hào wéi“ dà tóng”。 yīn“ zòng bīng lüè chú sù； kuò mín sī cái； bù jù yí zhū jié dù hái zhèn” dà shī mín xīn 'ér zhāo zhōng yuán rén mín fǎn kàng， wú fǎ gǒng gù tǒng zhì， sì yuè， bèi pò yǐn jūn běi fǎn， zài hé běi luán chéng bìng shì。
　　 ruǎn（ shì zōng hé dì） jí wèi yǔ nán fá
　　947 nián（ huì tóng jiǔ nián）， yé lǜ hǒu děng jiànglǐng zài qián xiàn yōng lì suí jūn zuò zhàn de yé lǜ ruǎn wéi dì， shì wéi liáo shì zōng。 zài shàng jīng（ jīn nèimēng gǔ bā lín zuǒ qí） de xiāo tài hòu shù lǜ píng xiǎng ràng qí zǐ yé lǜ lǐ hú jì chéng huáng wèi， bù tóng yì tā de chēng dì， pài qí zǐ yé lǜ lǐ hú zài nán jīng běi bù de tài dé quán jiāo zhàn， dà bài。 jīng guò dà chén yé lǜ zhì wū de quàn zǔ， tài hòu cái rèn tóng liǎo yé lǜ ruǎn de dì wèi。
　　 shì zōng shí rèn yòng xián chén yé lǜ zhì wū， jìn xíng yī xì liè gǎi gé， jiāng tài zōng shí de nán miàn guān hé běi miàn guān hé bìng， chéng lì nán běi shū mì yuàn， fèi nán、 běi dà wáng， hòu lái nán běi shū mì yuàn hé bìng， xíng chéng yī gè shū mì yuàn。 zhè xiē gǎi gé shǐ shàng chù zài yuán shǐ shè huì de liáo cháo fēi yuè xìng de jìn rù fēng jiàn shè huì， yě shǐ liáo cháo cóng bù luò lián méng xíng shì jìn rù zhōng yāng jí quán， zhè xiē dōushì yǔ liáo shì zōng de gǎi gé fēn bù kāi de。 dàn shì shì zōng hǎo jiǔ sè， xǐ 'ài dǎ liè。 tā wǎn nián gèng shì rèn yòng jiān nìng， dà xīng fēng shǎng jiàng shā， dǎo zhì cháo zhèng bù xiū， zhèng zhì fǔ bài。
　　 shì zōng zài wèi qī jiān， yī zhí bù wàng chóngjiàn duì zhōng yuán de tǒng zhì， duō cì duì zhōng yuán yòng bīng。 951 nián（ liáo tiān lù wǔ nián） jiǔ yuè， shì zōng xié zhù běi hàn gōng hòu zhōu， xíng jūn zhì guī huà（ jīn nèimēng gǔ hū hé hào tè） de xiáng gǔ shān， yóu yú qí tā bù duì wèi dào， suǒ yǐ zhù zhā zài huǒ shén diàn。 qí jiān hē jiǔ、 dǎ rén、 dǎ liè， zhòng jiāng hěn shì bù mǎn。 wǎn shàng， yī zhí yòu cuàn wèi zhī xīn de yé lǜ chá gē jiāng liáo shì zōng yé lǜ ruǎn shā sǐ yú mèng xiāng。
　　
　　 xīng shèng（ 951 nián─ 1030 nián）
　　
　　 jǐng（ mù zōng 'ān dì） jì wèi yǔ tíng zhǐ nán fá
　　 yé lǜ jǐng wéi liáo tài zōng zhī cháng zǐ， 951 nián（ tiān lù wǔ nián） de zhèng biàn zhōng shì zōng bèi shì， yé lǜ chá gē zì xíng chēng dì， yé lǜ jǐng hé yé lǜ wū zhì děng shuài bīng shā sǐ chá gē hòu， bèi lì wéi dì， gǎi nián hào yìng lì。 mù zōng suī tǎo yàn nǚ sè， ér wú suǒ chū， dàn què jīng cháng xù jiǔ， tiān liàng cái shuì， zhōng wǔ fāng xǐng， yīn cǐ cháng shí qī bù lǐ cháo zhèng， guó rén chēng zhī wéi“ shuì wáng”。
　　 liáo mù zōng qián qī， tǒng zhì jí tuán nèi bù bù wěn， lí xīn lí dé， jīng cháng fā shēng shàng céng de pàn luàn， ér yǔ zhōng yuán yòu guān xì de fān hàn guān yuán zé fēn fēn nán bēn huò zhǔn bèi nán bēn， 952 nián（ yìng lì 'èr nián） liù yuè， xiāo méi gǔ dé yù pàn liáo nán bēn hòu zhōu， yīn móu bài lù， bèi shā。 qī yuè， zhèng shì lìng yé lǜ lóu guó、 lín yá yé lǜ dí liè děng móu luàn bèi bǔ hòu fú zhū。 953 nián（ yìng lì sān nián） shí yuè， yé lǜ lǐ hú zhī zǐ yé lǜ wǎn děng rén móu fǎn， shì qíng bèi chá jué hòu bèi bǔ。 959 nián（ yìng lì jiǔ nián） wáng zǐ dí liè děng rén móu fǎn， bài lù hòu， bèi jū xùn。 960 nián（ yìng lì shí nián） qī yuè， zhèng shì lìng yé lǜ shòu yuǎn、 tài bǎo chǔ 'ā bù děng rén móu fǎn， shì bài fú zhū。 shí yuè， yé lǜ lǐ hú zhī zǐ yé lǜ xǐ yǐn móu fǎn， shì bài bèi bǔ， yīn gòngcí qiān shè lǐ hú， lǐ hú rù yù 'ér sǐ。
　　 shàng céng bù wěn， pò shǐ mù zōng tíng zhǐ liǎo liáo tài zōng、 liáo shì zōng yī guàn zhí xíng de nán fá zhōng yuán zhèng cè， yǐ huī fù yīn cháng qī zhàn shì 'ér xiāo sǔn de guó lì， yǔ nán táng、 běi hàn lián hé duì kàng suì jiàn xīng wàng de hòu zhōu zhèng quán。 hòu zhōu yú xiǎn dé liù nián（ 959 nián， liáo yìng lì jiǔ nián） chūn qǐ fā dòng běi fá， liáo níng zhōu（ jīn hé běi qīng xiàn） cì shǐ wáng hóng jǔ chéng jiàng。 suí hòu gōng kè liǎo yì lǜ guān、 wǎ qiáo guān， zài hòu zhōu dà jūn yā jìng xià， mò zhōu、 yíng zhōu cì shǐ liú chǔ xìn、 gāo yàn huī jǔ chéng tóu jiàng。 hòu zhōu shì zōng yù yī gǔ zuò qì， zhí qǔ yōu zhōu， hòu fā zhòng bìng， bù dé bù bà bīng nán chè。 mù zōng shuō liǎo“ cǐ běn hàn dì， jīn yǐ hái hàn， yòu hé xī yé？” shì hòu bù shǔ liáo bīng shōu fù bù fēn shī tǔ， jiā qiáng fáng yù。
　　 mù zōng yòu hǎo shā， jīng cháng qīn shǒu shā rén。 tóng shí， tā yòu 'àihào dǎ liè 'ér“ jìng yuè bù shì cháo”。 969 nián（ yìng lì shí jiǔ nián） èr yuè， liáo mù zōng bèi shì rén suǒ shì。
　　 xián（ jǐng zōng chéng dì） jí wèi
　　 yé lǜ xián bèi tuī jǔ wéi dì， gǎi yuán wéi bǎo níng。 yóu yú jǐng zōng qín yú zhèng shì， zhòng yòng xián chén rú shì fǎng、 guō xí， shǐ liáo wáng cháo chū xiàn liǎo yī zhèn qīng míng。 jǐng zōng duì mù zōng shí móu fǎn de huáng zú cǎi bǐ jiào kuān sōng de zhèng cè， yīn 'ér móu luàn zhě shǎo， shǎo céng bǐ jiào wěn dìng。
　　 jǐng zōng duì wài zhèng cè réng cǎi bù zhù dòng nán fá zhōng yuán、 jǐn shēng běi hàn de fāng zhēn。 jǐng zōng qián qī， liáo yǔ sòng pìn shǐ wǎng hái， hù hè jié rì。 sòng tài zōng zhào guāng yì tǒng yī jiāng nán hòu， yú 979 nián qīn zhēng běi hàn， liáo pài shù wàn bīng zhī yuán běi hàn。 sān yuè， liáo jūn zài bái mǎ lǐng yǔ sòng jūn jiāo zhàn， bèi jī kuì， liáo jiāng yé lǜ dí liè děng rén zhàn sǐ。 liù yuè， běi hàn zhù liú jì yuán jiàng sòng。 liáo cháo gǎi biàn zhàn lüè， bǎ zhù yào lì liàng yòng yǐ gù shǒu yōu jì。 zhào guāng yì chéng shèng jìn gōng yōu zhōu， liáo pài yé lǜ shā、 yé lǜ xiū gē、 yé lǜ xié zhěn děng míng jiāng shuài jūn yǔ sòng jūn dà zhàn yú gāo liáng hé（ jīn běi jīng）， sòng jūn dà bài， zhào guāng yì jǐn yǐ shēn miǎn。
　　 jǐng zōng tǐ ruò duō bìng， yòu shí wú fǎ shàng cháo， jūn guó dà shì dà duō yóu huáng hòu xiāo chuò xié zhù chǔlǐ cháo zhèng。 982 nián（ qián hēng sì nián） jiǔ yuè， jǐng zōng jià bēng， yóu tā de 12 suì zhǎngzǐ yé lǜ lóng xù jí wèi。
　　 lóng xù（ shèng zōng xuān dì） yǔ chéng tiān hòu
　　 qián hēng sì nián（ 982 nián）， liáo jǐng zōng bēng， liáo shèng zōng jì wèi， zūn xiāo chuò wéi huáng tài hòu， shè zhèng。 shí xiāo chuò 30 suì， shèng zōng 12 suì， fù xiāo sī wēn yú bǎo níng 'èr nián（ 970 nián） bèi hài， wú sì， shǐ dé xiāo chuò wú wài qī kě yǐ yǐ kào。 ér zhū wáng zōng shì 'èr bǎi yú rén yōng bīng zì zhòng， kòng zhì cháo tíng， duì xiāo chuò jí shèng zōng gòu chéng liǎo mò dà de wēi xié。 tā zhòng yòng fān hàn dà chén yé lǜ xié zhěn、 hán dé ràng cān jué dà zhèng， nán miàn jūn shì wěi pài gěi yé lǜ xiū gē， chè huàn liǎo yī pī dà chén， bìng xià lìng zhū wáng bù dé xiāng hù yàn qǐng， yào qiú tā men wú shì bù chū mén， bìng shè fǎ jiě chú liǎo tā men de bīng quán。 kào zhè yàng， shèng zōng hé xiāo chuò de dì wèi cái wěn dìng xià lái。 xiāo chuò shè zhèng 'èr shí qī nián， hòu gǎi jià gěi hán dé ràng。 xiāo tài hòu zhí zhèng qī jiān， jìn xíng liǎo gǎi gé， bìng qiě lì jīng tú zhì， zhù zhòng nóng sāng， xīng xiū shuǐ lì， jiǎn shǎo fù shuì， zhěng dùn lì zhì， xùn liàn jūn duì， shǐ liáo guó bǎi xìng fù yù， guó shì qiáng shèng。 1009 nián shèng zōng qīn zhèng hòu， liáo cháo yǐ jìn rù dǐng shèng， jī běn shàng yán xù xiāo tài hòu zhí zhèng shí de liáo guó fēng mào， bìng qiě hái fǎn duì yán xíng jùn fǎ， bù gěi tān guān kě chéng zhī jī。 shí xíng kē jǔ， biān xiū fó jīng， fó jiào jí wéi shèng xíng。 zài wèi qí jiān sì fāng zhēng zhàn， jìn rù liáo guó jiāng yù de dǐng fēng。 duì sòng zhàn zhēng lǚ lǚ huò shèng， fú huò hào chēng yáng wú dí de sòng cháo míng jiāng yáng jì yè。
　　1004 nián（ tǒng hé 'èr shí 'èr nián）， liáo sòng dìng lì chán yuān zhī méng， sòng měi nián xiàng liáo shū sòng suì bì yín shí wàn liǎng， huì 'èr shí wàn pǐ。 cóng cǐ liǎng cháo hé hǎo dá yī bǎi duō nián zhī jiǔ。 shèng zōng jié hǎo xī xià， xī xià yáo bǎi yú sòng、 liáo zhī jiān yǐ tú cún， xíng chéng liáo、 sòng、 xī xià sān guó dǐng lì de hòu sān guó shí dài。 1031 nián（ tài píng shí yī nián）， shèng zōng bēng， zhǎngzǐ yé lǜ zōng zhēn jí wèi。
　　 chán yuān zhī méng
　　 běi sòng lì guó zhī chū jí lì zhì yào shōu fù liáo jù yòu de yōu jì dì qū， yú 979 nián、 986 nián liǎng dù běi fá， jiē wéi liáo jūn suǒ jī bài。 wèile jiě jué liáo、 sòng zhī jiān de cháng qī duì kàng， yǐ bì miǎn qì dān shì xí guì zú dì wèi de jiā qiáng， jìn 'ér wēi xié huáng quán。 tǒng hé 'èr shí 'èr nián（ sòng zhēn zōng jǐng dé yuán nián， 1004 nián）， xiāo tài hòu yǔ shèng zōng qīn shuài dà jūn shēn rù sòng jìng。 sòng zhēn zōng wèi dí， yù qiān dū nán táo， yīn zǎixiàng kòu zhǔn jiān chí， wú nài qīn zhì chán zhōu（ jīn hé nán pú yáng） dū zhàn。 sòng jūn shì qì dà zhèn， jī bài liáo jūn qián fēng， liáo jiāng xiāo tà lǐn zhàn sǐ。 liáo kǒng fù bèi shòu dí， tí chū hé yuē。 zhù hé de zhēn zōng yú cì nián chū yǔ liáo dìng lì hé yuē， xié dìng sòng měi nián gòng liáo suì bì yín shí wàn liǎng、 juàn 'èr shí wàn pǐ， shuāng fāng gè shǒu jiāng jiè， hù bù sāo rǎo， chéng wéi xiōng dì zhī bāng。 bìng hù yí shǐ hè zhèng dàn jí shēng chén。
　　
　　 yóu shèng zhuǎn shuāi（ 1031 nián─ 1100 nián）
　　
　　 zōng zhēn（ xīng zōng zhāng dì） yǔ fǎ tiān hòu
　　1031 nián（ liáo tài píng shí yī nián）， shèng zōng qù shì， zhǎngzǐ yé lǜ zōng zhēn jí wèi， jí liáo xīng zōng。 xīng zōng jì wèi hòu， qí shēng mǔ shùn shèng yuán fēi xiāo nòu jīn zì lì wéi huáng tài hòu shè zhèng， gǎi yuán jǐng fú， bìng bǎ shèng zōng de yǎng mǔ qí tiān huáng hòu xiāo pú sà gē pò sǐ。 bìng zhòng yòng liǎo zài shèng zōng shí dài bèi cái shì yǒng bù lù yòng de tān guān wū lì yǐ jí qí niàn jiā de rén。 xīng zōng yīn wú quán 'ér bù néng jiù， mǔ zǐ yīn cǐ jié yuàn。 xiāo nòu jīn duì xīng zōng bìng bù xìn rèn， dǎ suàn mì móu fèi diào xīng zōng， lì cì zǐ yé lǜ zōng yuán（ jí yé lǜ zhòng yuán） wéi huáng dì。 zōng yuán bǎ zhè yī shì gào sù xīng zōng。 xīng zōng nù bù kě 'è， yú 1034 nián（ liáo zhòng xī sān nián） yòng wǔ lì fèi chú fǎ tiān tài hòu， pò fǎ tiān tài hòu“ gōng shǒu qìng líng”。 dà shā tài hòu qīn xìn。 qī yuè， xīng zōng qīn zhèng。 xiū jiàn líng yuán 'ān zàng qí tiān huáng hòu。 ér hòu， bǎ xiāo nòu jīn jiē liǎo huí lái， bìng yǔ tā bǎo chí shí mǐ de jù lí， yǐ fáng bù cè。 xīng zōng mǔ zǐ de gǎn qíng liè hén shǐ zhōng méi yòu tián píng。
　　 xīng zōng zài wèi shí， liáo guó shì yǐ rì yì shuāi luò。 ér yòu xīng zōng yīzhāo， jiān nìng dāng quán， zhèng zhì fǔ bài， bǎi xìng kùn kǔ， jūn duì shuāi ruò。 miàn duì rì yì shuāi luò de guó shì， xīng zōng lián nián zhēng zhàn， duō cì zhēng fá xī xià； bī pò sòng cháo duō jiāo nà suì bì， fǎn 'ér liáo nèi bù bǎi xìng yuàn shēng zài dào， mín bù liáo shēng。 xīng zōng hái mí xìn fó jiào， qióng tú shē jí。 xīng zōng céng yǔ qí dì zōng yuán dǔ bó， yī lián shū liǎo jǐ gè chéng chí。
　　 tā duì zì jǐ de dì dì zōng yuán fēi cháng gǎn jī， yī cì jiǔ zuì shí dāyìng bǎi nián zhī hòu chuán wèi gěi zōng yuán， qí zǐ yé lǜ hóng jī（ hòu lái de liáo dào zōng） yě wèi céng fēng wéi huáng tài zǐ， zhǐ fēng wéi tiān xià bīng mǎ dà yuán shuài 'ér yǐ。 zhǒng xià liǎo dào zōng jì wèi hòu， zōng yuán fù zǐ qǐ tú móu duó dì wèi de 'è guǒ。
　　1054 nián（ liáo zhòng xī 'èr shí sān nián） bā yuè， xīng zōng jià bēng。
　　 zhòng xī zēng bì
　　 yóu yú， sòng cháo yīn bù chéng rèn xī xià lǐ yuán hào jiàn guó chēng dì de hé fǎ xìng， yǔ xī xià bào fā liǎo cháng dá sān nián de zhàn zhēng。 běi sòng yǔ xī xià zhī jiān fā shēng liǎo sān chuān kǒu、 hǎo shuǐ chuān、 dìng chuān děng sān cì dà guī mó zhàn yì， dū yǐ sòng jūn shī bài 'ér gào zhōng。 ér liáo cháo chèn běi sòng nèi wài jiāo kùn zhī jì， dǎ suàn nán xià qīn sòng。 zài zhēng qiú zhāng jiǎn de yì jiàn hòu， yī miàn pài qí dì yé lǜ zōng yuán hé xiāo huì zài biān jìng zhì zào yù gōng sòng de shēng shì， yī miàn pài xiāo tè mò（ hàn míng xiāo yīng） hé liú liù fú yú 1042 nián zhēngyuè qù sòng cháo suǒ yào wǎ qiáo guān nán shí xiàn dì。
　　 sòng cháo fāng miàn zǎo yǐ zhī qíng， gù cháo yě yòu bèi， yòu jǐng wú yōu。 sòng fāng pài fù bì yǔ liáo fāng shǐ jié tán pàn， yú jiǔ yuè dá chéng xié yì， zài chán yuān zhī méng guī dìng zèng liáo suì bì jī chǔ zhōng， zài zēng jiā zēng suì bì yín shí wàn liǎng、 juàn shí wàn pǐ yǐ liǎo jié zhè cì suǒ dì zhī zhēng。 xīng zōng hái pài yé lǜ rén xiān hé liú liù fú zài cì shǐ sòng zhēng dé yī gè“ nà” zì， jí suì bì shì sòng fāng nà gěi liáo fāng de， bù shì zèng sòng de。 sòng rén zōng yě wěi qū qiú quán yú yǐ yīngyǔn， ér tiáo jiàn shì liáo cháo xū yuē shù xī xià yǔ sòng hé tán。 yīn cǐ， zài liáo、 sòng hé hǎo zhī hòu， liáo、 xià guān xì 'è huà， liáo、 xià zhī jiān bào fā liǎo zhàn zhēng， xīng zōng liǎng cì qīn zhēng xī xià， jūn zāo shī bài。 ér xī xià yě yuàn xī bīng， réng jiù xiàng liáo cháo chēng chén jìn gòng。
　　 hóng jī（ dào zōng wén dì） shí qī
　　 dào zōng jì wèi hòu， zōng yuán shǐ zhōng yòu móu duó dì wèi de yì tú， zài qīng níng jiǔ nián（ 1063 nián） qī yuè， zōng yuán tīng cóng 'ér zǐ de quàn shuō， fā dòng pàn luàn， zì lì wéi dì， wèi jǐ bèi dào zōng suǒ píng， zōng yuán zì jìn。 shǐ chēng luán hé zhī luàn。
　　 dào zōng zài wèi qī jiān， liáo zhèng zhì fǔ bài， guó shì zhú jiàn shuāi luò。 dào zōng bìng méi yòu jìn xíng gǎi gé tú xīn， ér qiě běn rén yě fǔ xiǔ shē chǐ， zhè shí dì zhù guān liáo jí jù jiān bìng tǔ dì， bǎi xìng tòng kǔ bù kān， yuàn shēng zài dào。 dào zōng hái zhòng yòng yé lǜ yǐ xīn děng jiān nìng， zì jǐ bù lǐ cháo zhèng， dǎo zhì de tīng xìn yǐ xīn de chán yán， xiāng xìn huáng hòu xiāo guān yīn yǔ líng guān zhào wéi yī tōng jiān 'ér cì sǐ huáng hòu。 ér tóng shí yǐ xīn wéi fáng tài zǐ dēng jī duì zì jǐ bù lì（ yīn wéi dào zōng zhǐ yòu huáng tài zǐ zhè gè 'ér zǐ）， gù xiàn hài huáng tài zǐ móu fǎn， shā hài liǎo huáng tài zǐ yé lǜ jùn。 shǐ chēng shí xiāng cí yuān 'àn。
　　 hòu lái， yī wèi xìng lǐ de fù nǚ xiàng dào zōng jìn“ xié gǔ gē”， dào zōng cái bǎ huáng tài zǐ de 'ér nǚ jiē jìn gōng， dà kāng wǔ nián（ 1079 nián） qī yuè， yé lǜ yǐ xīn chéng dào zōng yóu liè de shí hòu móu hài huáng sūn， dào zōng jiē nà dà chén de quàn jiàn， mìng huáng sūn yī tóng qiū liè， cái huà jiě yǐ xīn de yīn móu。 dà kāng jiǔ nián， dào zōng zhuī fēng gù tài zǐ wéi zhāo huái tài zǐ， yǐ tiān zǐ lǐ gǎi zàng。 tóng nián shí yuè， yé lǜ yǐ xīn qǐ tú dài sī cáng wǔ qì dào sòng cháo bìnàn， shì shè bèi zhū。
　　
　　 miè wáng（ 1101 nián─ 1125 nián）
　　
　　 yán xǐ（ huì zōng zhuāng dì） sì wèi
　　 tiān zuò dì shì liáo dào zōng de sūn zǐ， tā de fù qīn shì dào zōng de tài zǐ yé lǜ jùn， mǔ qīn shì xiāo shì。 liù suì shí tā bèi fēng wéi liáng wáng， jiǔ suì shí yàn guó wáng。 1101 nián zhēngyuè， dào zōng hōng， lín sǐ qián lì yé lǜ yán xǐ wéi jì chéng rén。 tiān zuò huáng dì shì tā de zūn hào。 èr yuè gǎi yuán qián tǒng。
　　 tiān zuò dì jì wèi hòu xī xià chóng zōng yīn shòu dào běi sòng gōng jī yī zài xiàng liáo qiú yuán， bìng qiú tiān zuò dì nǚ shàng gōng zhù wéi qī， zuì hòu tiān zuò dì yú 1105 nián jiāng yī gè zú nǚ yé lǜ nán xiān tí shēng wéi gōng zhù jià gěi liǎo xià chóng zōng， bìng pài shǐ zhě fù sòng， quàn sòng duì xī xià bà bīng。
　　 ā gǔ dǎ pàn liáo
　　1112 nián（ tiān qìng 'èr nián） èr yuè shí rì tiān zuò dì fù chūn zhōu， zhào jí fù jìn de nǚ zhēn zú gè bù qiú cháng lái cháo， yàn xí zhōng zuì jiǔ hòu lìng nǚ zhēn qiú cháng wèitā tiào wǔ， zhǐ yòu wán yán 'ā gǔ dǎ bù kěn。 tiān zuò dì bù yǐ wéi yì， dàn cóng cǐ wán yán 'ā gǔ dǎ yǔ liáo cháo zhī jiān bù hé。 cóng jiǔ yuè kāi shǐ wán yán 'ā gǔ dǎ bù zài fèng zhào， bìng kāi shǐ duì qí tā bù fú cóng tā de nǚ zhēn bù luò yòng bīng。 1114 nián（ tiān qìng sì nián） chūn， wán yán 'ā gǔ dǎ zhèng shì qǐ bīng fǎn liáo。 yī kāi shǐ tiān zuò dì bù jiāng 'ā gǔ dǎ dāng zuò dà de wēi xié， dàn shì cǐ nián suǒ yòu tā pài qù zhèn yā 'ā gǔ dǎ de jūn duì quán bù bèi zhàn bài。
　　1115 nián（ tiān qìng wǔ nián） tiān zuò dì kāi shǐ jué chá dào nǚ zhēn de wēi xié， xià lìng qīn zhēng， dàn shì liáo jūn dào chù bèi nǚ zhēn zhàn bài， yǔ cǐ tóng shí liáo cháo guó nèi yě fā shēng pàn luàn， yé lǜ zhāng nú zài shàng jīng pàn luàn， suī rán zhè chǎng pàn luàn hěn kuài jiù bèi píng dìng， dàn shì zhè chǎng pàn luàn fēn liè liǎo liáo cháo nèi bù。 cǐ hòu wèi yú yuán bó hǎi guó de dōng jīng yě fā shēng gāo yǒng chāng pàn luàn zì lì。 zhè chǎng pàn luàn yī zhí dào 1116 nián（ tiān qìng liù nián） sì yuè cái bèi píng dìng。 dàn shì zài wǔ yuè nǚ zhēn jiù jiè jī zhàn lǐng liǎo dōng jīng hé shěn zhōu。 1117 nián（ tiān qìng qī nián） nǚ zhēn gōng chūn zhōu， liáo jūn bù zhàn zì bài。 zhè nián wán yán 'ā gǔ dǎ zì chēng huáng dì， jiàn lì jīn cháo。
　　 yé lǜ chún（ xuān zōng kāng dì） chēng dì
　　 bǎo dà 'èr nián（ 1122 nián）， tiān zuò dì bèi jīn bīng suǒ pò， liú wáng jiā shān； sān yuè， yé lǜ chún zài yàn jīng bèi yé lǜ dà shí、 lǐ chù wēn děng rén yōng lì wéi huáng dì， shì wéi běi liáo de kāi shǐ， bǎi guān shàng zūn hào wéi tiān xī huáng dì， gǎi nián hào jiàn fú yuán nián， jiàng tiān zuò huáng dì wéi xiāng yīn wáng， bìng qiǎn dà shǐ fèng biǎo yú jīn guó， qǐ wéi fù yōng。 kě shì shì wèi wán chéng， tā jiù bìng sǐ， qī dé fēi chēng zhì， gǎi nián hào wéi dé xīng。
　　 cǐ shí dà chén lǐ chù wēn fù zǐ jué dé qián jǐng bù miào， dǎ suàn xiàng nán sī tōng sòng de tóng guàn， yù jié chí dé fēi nà tǔ yú sòng。 xiàng běi sī tōng jīn rén， zuò jīn de nèi yìng。 hòu tā fā xiàn tā sī tōng sòng、 jīn de zuì xíng bǎ tā jū bǔ bìng cì sǐ。 dāng nián shí yī yuè， dé fēi wǔ cì shàng biǎo gěi jīn cháo， zhǐ yào yǔn xǔ lì yé lǜ dìng wéi běi liáo huáng dì， qí tā tiáo jiàn jūn dāyìng， jīn rén bù xǔ， tā zhǐ hǎo pài bīng bǎ shǒu jū yōng guān， méi néng shǒu zhù， jīn bīng zhíbèn yàn jīng。 dé fēi dài zhù suí cóng de guān yuán tóu kào tiān zuò dì， tiān zuò dì jiāng tā zhū shā。
　　 tiān zuò dì bèi fú
　　1120 nián（ tiān qìng shí nián）， jīn gōng kè liáo shàng jīng， liú shǒu xiāo tà bù yě tóu jiàng。 dào 1121 nián（ bǎo dà yuán nián）， liáo yǐ jīng shī qù liǎo qí dì pán zhī bàn。 ér liáo cháo nèi bù yòu fā shēng liǎo yīn wéi huáng wèi jì chéng wèn tí 'ér bào fā de nèi luàn， tiān zuò dì shā tā de zhǎngzǐ yé lǜ 'áo lǔ wò。 zhè shǐ dé gèng duō de liáo jūn gǎn dào bù 'ān 'ér tóu kào jīn cháo。 1122 nián zhēngyuè， jīn gōng kè liáo zhōng jīng。 yóu yú zhàn chǎng shàng xiāo xī bù tōng， liáo cháo nèi bù yòu yǐ wéi tiān zuò dì zài qián xiàn zhèn wáng huò bèi wéi， yú shì zài yàn jīng lì yé lǜ chún wéi huáng dì， jìn yī bù kuò dà liǎo liáo cháo nèi bù de hùn luàn。 ér liáo cháo de dà chén yě gè bù zì bǎo， yòu de yǔ běi sòng dà chén tóng guàn tōng qì dǎ suàn tóu jiàng sòng cháo de， yòu de zé xiǎng tóu jiàng jīn cháo。 shí yī yuè jū yōng guān shī shǒu， shí 'èr yuè liáo nán jīng bèi gōng pò。 1123 nián（ bǎo dà sān nián） zhēngyuè， zài shàng jīng de huí lí bǎo（ xiāo gān） pàn jīn， bā yuè píng dìng。
　　1124 nián（ bǎo dà sì nián）， tiān zuò dì yǐ jīng shī qù liǎo liáo cháo de dà bù fēn tǔ dì， tā zì jǐ tuì chū mò wài， tā de 'ér zǐ hé jiā shǔ dà duō shù bèi shā huò bèi fú， suī rán tā hái dǎ suàn shōu fù shǒu fǔ yàn zhōu hé yún zhōu， dàn shì shí jì shàng tā yǐ jīng méi yòu duō shǎo xī wàng liǎo。 1125 nián（ bǎo dà wǔ nián） èr yuè， tiān zuò dì zài yìng zhōu bèi fú， bā yuè bèi jièsòng jīn shàng jīng（ jīn hēi lóng jiāng shěng 'ā chéng xiàn bái chéng zǐ）， bèi jiàng wéi hǎi bīn wáng。 1128 nián， tiān zuò dì bìng gù， yí chén xiāo shù zhě duì gù zhù xíng rén chén zhī lǐ。 qì dān hé liáo gòng lì shí 210 nián， lì jīng 9 wèi dì wáng。
　　
　　
　　 dà liáo de yán xù─ xī liáo
　　
　　 cǐ hòu， liáo dài guì zú yé lǜ dà shí（ dé zōng yuán dì） zài xī běi zhào jí cán bù， kòng zhì liǎo měnggǔ gāo yuán hé xīn jiāng dōng bù yī dài。 1130 nián， yóu yú shòu dào jīn bīng de yā pò， dà shí jué dìng fàng qì měnggǔ gāo yuán， shuài bù xī zhēng。 1132 nián， dà shí zài yè mí lì（ jīn xīn jiāng 'é mǐn） chēng dì， nián hào yán qìng， chēng jú 'ér hàn。 jiàn lì xī liáo dì guó（ jí hēi qì dān Karakitai）， shǒu dū hǔ sī wò lǔ duǒ， shǐ chēng xī liáo， céng yī dù kuò zhāng dào zhōng yà， chéng wéi zhōng yà qiáng guó。 1143 nián， dà shí sǐ hòu， jīng lì xiāo tǎ bù yān、 yé lǜ yí liè（ rén zōng míng dì）、 yé lǜ pǔ sù wán、 yé lǜ zhí lǔ gǔ（ píng zōng jìng dì）、 qū chū lǜ de tǒng zhì。 1218 nián bèi chéng jí sī hàn de měnggǔ dì guó jūn duì miè wáng， lì guó fán 87 nián。 zhì cǐ liáo de guó zuò cái chè dǐ zhōng jié。
　　 jiāng yù qū huá
　　 qì dān guó chū qī de jiāng yù zài jīn liáo hé liú yù shàng yóu yī dài， zài 'ā bǎo jī jí dé guāng shí qī bù duàn duì wài kuò zhāng， ā bǎo jī shí zhēng fú xī（ jīn hé běi běi bù）、 wū gǔ、 hēi chē zǐ shì wéi（ jīn nèimēng gǔ dōng bù hū lún hú dōng nán）、 dá dá、 huí gú、 bó hǎi guó。 dé guāng shí qǔ dé yàn yún shí liù zhōu， bìng yī dù zhàn yòu zhōng yuán。
　　 liáo quán shèng shí， jiāng yù dōng běi zhì jīn rì běn hǎi hēi lóng jiāng kǒu， běi zhì měnggǔ guó zhōng bù de léng gé hé、 shí lè kā hé yī dài， xī dào 'ā 'ěr tài shān， nán bù zhì jīn tiān jīn shì de hǎi hé、 hé běi shěng bà xiàn、 shān xī shěng yàn mén guān yī xiàn yǔ běi sòng jiāo jiè， yǔ dāng shí tǒng zhì zhōng yuán jiāng nán de sòng cháo xiāng duì zhì。
　　 liáo guó de tǐ xì dà tǐ shàng shì dào、 fǔ（ zhōu）、 xiàn sān jí。 gòng yòu 5 jīng、 6 fǔ， 156 zhōu、 jūn、 chéng， 309 xiàn（ gēn jù《 liáo shǐ · dì lǐ zhì》。
　　 liáo fēn 5 gè dào， měi gè dào yòu yī gè zhèng zhì zhōng xīn， chēng wéi jīng， bìng yǐ jīng de míng chēng lái mìng míng dào。
　　 shàng jīng dào zhì shàng jīng lín huáng fǔ（ jīn nèimēng gǔ bā lín dōng nán bō luó chéng）， xiá yǐ xī lā mù lún hé liú yù wéi zhōng xīn de qì dān běn tǔ。
　　 zhōng jīng dào zhì zhōng jīng dà dìng fǔ（ jīn nèimēng gǔ níng chéng xī dà míng chéng）， xiá yuán xī zú běn tǔ。
　　 dōng jīng dào zhì dōng jīng liáo yáng fǔ（ jīn liáo níng shěng liáo yáng shì）， xiá yuán dōng dān guó dì qū。
　　 nán jīng dào zhì nán jīng xī jīn fǔ（ jīn běi jīng shì xī nán）， xiá jīn hǎi hé、 dà qīng hé yǐ běi， jí cháng chéng yǐ nán、 hé běi、 běi jīng、 tiān jīn bù fēn dì yù。
　　 xī jīng dào zhì xī jīng dà tóng fǔ（ jīn shān xī shěng dà tóng）， xiá jīn shān xī hé nèimēng gǔ jiāo jiè chù。
　　1007 nián liáo shèng zōng jiàn zhōng jīng dà dìng fǔ， zì lín huáng qiān dū yú cǐ。 1044 nián liáo xīng zōng shēng yún zhōu wéi xī jīng dà tóng fǔ。
　　 dào xià shè fǔ、 zhōu、 jūn、 chéng 4 zhǒng zhèng qū， wéi tóng yī jí bié。
　　 fǔ（ 1） jīng fǔ： lín huáng fǔ、 dà dìng fǔ、 liáo yáng fǔ、 xī jīn fǔ、 dà tóng fǔ。（ 2） shuài bīn fǔ、 dìng lǐ fǔ、 tiě lì fǔ、 ān dìng fǔ、 cháng lǐng fǔ、 zhèn hǎi fǔ、 xīng zhōng fǔ（ 1041 nián shēng bà zhōu zhì， jīn liáo níng cháo yáng）， zhè 7 fǔ de dì wèi bǐ jīng fǔ lüè dī。
　　 zhōu fēn děng， cóng gāo yǐ cì wéi： jié dù zhōu、 guān chá zhōu、 fáng yù zhōu、 cì shǐ zhōu。
　　 xiàn liáo guó hái shè yòu yǔ xiàn tóng jí de zhōu、 jūn、 chéng
　　 huáng dì nián biǎo
　　
　　 liáo
　　
　　 miào hào shì hào hàn míng qì dān míng nián hào zài wèi shí jiān
　　 liáo sù zǔ ( liáo tài zǔ zhuī fēng ) zhāo liè huáng dì yé lǜ nòu lǐ sī
　　 liáo yì zǔ ( liáo tài zǔ zhuī fēng ) zhuāng jìng huáng dì yé lǜ sà lá dé
　　 liáo xuán zǔ ( liáo tài zǔ zhuī fēng ) jiǎn xiàn huáng dì yé lǜ yún dé shí
　　 liáo dé zǔ ( liáo tài zǔ zhuī chóng ) xuān jiǎn huáng dì yé lǜ de lǔ
　　 liáo tài zǔ dà shèng dà míng shén liè tiān huáng dì yé lǜ yì 'ā bǎo jī shén cè、 tiān zàn、 tiān xiǎn 907 nián -926 nián
　　 liáo tài zōng xiào wǔ huì wén huáng dì yé lǜ dé guāng yáo gǔ tiān xiǎn、 huì tóng、 dà tóng 927 nián -947 nián
　　 liáo yì zōng ( liáo shì zōng zhuī fēng ) qīn yì huáng dì yé lǜ bèi tū yù
　　 zhāng sù huáng dì ( liáo mù zōng zhuī fēng ) yé lǜ lǐ hú hóng gǔ
　　 liáo shì zōng xiào hé zhuāng xiàn huáng dì yé lǜ ruǎn wù yù tiān lù 947 nián -951 nián
　　 yì wǔ huáng dì yé lǜ chá gē 951 nián
　　 liáo mù zōng xiào 'ān jìng zhèng huáng dì yé lǜ jǐng shù lǜ yìng lì 951 nián -969 nián
　　 liáo jǐng zōng xiào chéng kāng jìng huáng dì yé lǜ xián míng yǐ bǎo níng、 qián hēng 969 nián -982 nián
　　 liáo shèng zōng wén wǔ dà xiào xuān huáng dì yé lǜ lóng xù wén shū nú qián hēng、 tǒng hé、 kāi tài、 tài píng 982 nián -1031 nián
　　[1] liáo xīng zōng shén shèng xiào zhāng huáng dì yé lǜ zōng zhēn zhǐ gǔ jǐng fú、 zhòng xī 1031 nián -1055 nián
　　 liáo dào zōng rén shèng dà xiào wén huáng dì yé lǜ hóng jī chá lá qīng níng、 xián yōng、 dà kāng、 dà 'ān、 shòu chāng、 shòu lóng 1055 nián -1101 nián
　　 liáo shùn zōng ( tiān zuò dì zhuī fēng ) shùn shèng huáng dì yé lǜ jùn yé lǔ wò
　　 tiān zuò huáng dì yé lǜ yán xǐ 'ā guǒ qián tǒng、 tiān qìng、 bǎo dà 1101 nián -1125 nián
　　 zhù：
　　1.^ liáo tài zōng shí qī yòu liáo yìng tiān hòu（ míng jiào shù lǜ píng） zhī“ tài hòu chēng zhì”。
　　
　　 dōng dān
　　
　　
　　 miào hào shì hào hàn míng qì dān míng nián hào zài wèi shí jiān
　　 liáo yì zōng wén xiàn qīn yì huáng dì yé lǜ bèi tū yù gān lù 926 nián -930 nián
　　 duān shùn huáng hòu xiāo shì gān lù 930 nián -940 nián
　　 liáo shì zōng zhuāng xiàn huáng dì yé lǜ ruǎn wù yù gān lù 940 nián -947 nián
　　 míng wáng yé lǜ 'ān duān gān lù 947 nián -952 nián
　　 zhōng wáng yé lǜ lóu guó 952 nián -982 nián
　　
　　
　　 běi liáo
　　
　　
　　 miào hào shì hào hàn míng qì dān míng nián hào zài wèi shí jiān
　　 liáo xuān zōng xiào zhāng huáng dì yé lǜ chún jiàn fú 1122 nián
　　 xiāo pǔ xián nǚ dé xīng 1122 nián -1123 nián
　　 shùn wén huáng dì yé lǜ yǎ lǐ（ běn wéi liáng wáng） shén lì 1123 nián
　　 liáo yīng zōng xiǎn wǔ huáng dì yé lǜ shù liè 1123 nián
　　
　　
　　 xī liáo
　　
　　
　　 miào hào shì hào xìng míng nián hào zài wèi shí jiān
　　 liáo dé zōng tiān yòu huáng dì yé lǜ dà shí yán qìng、 kāng guó 1124 nián -1144 nián
　　 gǎn tiān huáng hòu xiāo tǎ bù yān xián qīng 1144 nián -1151 nián
　　 liáo rén zōng zhèng dé huáng dì yé lǜ yí liè shào xīng 1151 nián -1163 nián
　　 chéng tiān huáng hòu yé lǜ pǔ sù wán chóng fú 1164 nián -1177 nián
　　 wén hào huáng dì yé lǜ zhí lǔ gǔ tiān xǐ 1178 nián -1211 nián
　　 mǐn wén huáng dì qū chū lǜ tiān xǐ 1211 nián -1217 nián
　　
　　
　　 dōng liáo guó
　　
　　
　　 xìng míng nián hào zài wèi shí jiān
　　 yé lǜ liú gē yuán tǒng 1213 nián -1220 nián
　　 yáo lǐ shì 1220 nián -1226 nián
　　 yé lǜ xuē dū 1226 nián -1238 nián
　　 yé lǜ shōu guó nú 1238 nián -1259 nián
　　 yé lǜ gǔ nǎi 1259 nián -1269 nián
　　
　　
　　 hòu liáo
　　
　　
　　 xìng míng nián hào zài wèi shí jiān
　　 yé lǜ sī bù tiān wēi 1216 nián
　　 qǐ nú tiān yòu 1216 nián
　　 jīn shān tiān dé 1216 nián -1217 nián
　　 tǒng gǔ yǔ 1217 nián -1218 nián
　　 hǎn shè 1218 nián -1220 nián
　　
　　 zhèng zhì zhì dù
　　 liáo cháo xiān hòu xíng chéng wǔ jīng zhì dù。 wǔ jīng wéi shàng jīng lín huáng fǔ（ jīn nèimēng gǔ bā lín zuǒ qí lín dōng xiàn）、 zhōng jīng dà dìng fǔ（ jīn nèimēng gǔ chì fēng shì níng chéng xiàn）、 dōng jīng liáo yáng fǔ（ jīn liáo níng shěng liáo yáng shì）、 nán jīng xī jīn fǔ（ běi jīng shì）、 xī jīng dà tóng fǔ（ jīn shān xī shěng dà tóng shì）。 wǔ jīng zhōng， zhǐ yòu shàng jīng shì shǒu dū， qí tā jūn shì péi dū。 zhì liáo sòng chán yuān zhī méng hòu de jí shèng qī， zhōng jīng zhèng zhì zuò yòng suī rán jiā qiáng， dàn réng méi yòu gǎi biàn shàng jīng shǒu dū de dì wèi。
　　 liáo yóu běi fāng yóu mù mín zú suǒ jiàn。 qí zhuǎn tú bù dìng、 chē mǎ wèijiā de yóu mù shēng huó jué dìng liǎo huáng dì de xún shòu zhì， qí zhèng zhì zhōng xīn bù zài shǒu dū， ér zài nà bō（ qì dān yǔ“ xíng zài suǒ”、“ xíng gōng” de yīn yì） yī qiē zhòng dà zhèng zhì wèn tí jūn zài nà bō suí shí jué dìng， shì chù lǐ zhèng wù de xíng zhèng zhōng xīn。 yīn qì hòu、 zì rán tiáo jiàn de zhì yuē， sì shí gè yòu nà bō zhī dì。
　　 liáo shè nán miàn guān hé běi miàn guān shuāng guǐ guān zhì， yǐ“ běn zú zhī zhì zhì qì dān， yǐ hàn zhì dài hàn rén”。 běi miàn guān zhì gōng zhàng、 bù zú、 shǔ guó zhī zhèng， nán miàn guān zhì hàn rén zhōu xiàn、 zū fù、 jūn mǎ zhī shì， yīn sú 'ér zhì。 dà bù fēn guān míng jí zhí zhǎng yán xí táng zhì， bìng cān zhào wǔ dài hé sòng cháo de guān zhì。 guān yòu shí shòu、 yáo shòu zhī fēn。 zhí shì guān yǔ sǎnguān jí jiē、 xūn、 xiàn xián、 fēng jué、 shí yì hù shù děng pèi tào。 liáo dài guān míng duō yòu qì dān yǔ guān míng， rú lín yá jí hàn lín， tì yǐn zhǎng guǎn huáng zú zhèng jiào， yí lí bì zhǎng guǎn xíng yù， yǐ lǐ miǎn wéi gào mìng fū rén， děng děng。
　　 liáo cháo de fǎ lǜ， yīn sú 'ér zhì， gè dì shǐ yòng bù tóng fǎ lǜ。 zǎo qī yòu mín zú qí shì， zhì shèng zōng shí qì dān rén fǎ yě yòng hàn lǜ lái duàn。 zhè fǎn yìng hàn rén dì wèi de tí shēng。 yī bān lái jiǎng liáo dài xíng fá jiào zhòng， ér qiě huáng dì wǎng wǎng suí yì shā rén， wú fǎ wú tiān， mù zōng yóu shèn。
　　 liáo cháo bīng zhì
　　 qí bīng zhì zhōng wò lǔ duǒ zhōng de gōng wèi qí jūn bīng jiá， jiào liàn wán xí， jiǎn xuǎn tiān xià zhī jīng ruì， jù zhī fù xīn zhī zhōng， jì dān rèn bǎo wèi rèn wù， yòu chū bīng dǎ zhàng。 lìng wài hái yòu bù zú bīng、 hàn jūn、 bó hǎi jūn děng。 qì dān shì yóu mù mín zú， shàn yú qí shè， píng shí fàng mù yú liè， jì shì shēng chǎn jīng jì huó dòng， yě shì jūn shì liàn xí。 yòu zhàn zhēng hěn kuài jí kě jí hé chéng jūn。
　　 liáo cháo de jūn duì， píng shí yuē zài 'èr shí wàn zhì sān shí wàn zuǒ yòu， ér qì dān bù zú quán mín jiē bīng， liáo suǒ néng dòng yuán de bīng lì zài zǒng rén kǒu dāng zhōng， bǐ lì hěn gāo， wéi 164 wàn 2800 rén。 yóu yú bǎo liú zhe yuán shǐ bù zú de hén jì， bìng chù yú yóu nú lì zhì xiàng fēng jiàn zhì xùn sù zhuǎn huà de lì shǐ jiē duàn， jūn shì zhì dù chū qī duō yǔ běn mín zú shè huì zhì dù hé wéi yī tǐ， jìn rù cháng chéng yǐ nán dì qū hòu， jì bǎo yòu běn mín zú tè sè， yòu zhú bù jiē shòu hàn zú yǐng xiǎng， jù yòu mín zú róng hé de tè diǎn。
　　 liáo cháo huáng dì qīn zhǎng zuì gāo bīng quán。 xià shè běi ﹑ nán shū mì yuàn。 běi shū mì yuàn wéi zuì gāo jūn shì xíng zhèng jī gòu， yī bān yóu qì dān rén zhù guǎn ﹔ nán shū mì yuàn yì chēng hàn rén shū mì yuàn， zhǎng hàn rén bīng mǎ zhī zhèng， yīn 'ér chū xiàn yī gè cháo tíng liǎng zhǒng jūn shì tǐ zhì bìng cún de jú miàn。
　　 liáo jūn dà tǐ fēn wéi gōng zhàng jūn﹑ bù zú jūn﹑ jīng zhōu jūn hé shǔ guó jūn。 gōng zhàng jūn， zhēng jí zhí shǔ huáng dì de zhe zhàng hù zhuàng dīng zǔ chéng， shì qì dān zú qīn jūn， gōng sù wèi hé zhēng zhàn，“ yǐ xíng yíng wéi gōng， xuǎn zhū bù háo jiàn qiān rén， zhì fù xīn bù”。 bù zú jūn， zhù yào yóu qì dān yǐ wài de bù zú zhuàng dīng zǔ chéng， gōng shǒu wèi sì biān。 yǐ shàng liǎng zhǒng bù duì shì liáo jūn de zhù lì。 jīng zhōu jūn， yì chēng wǔ zhōu xiāng jūn， zhēng jí wǔ jīng dào gè zhōu xiàn de hàn zú﹑ bó hǎi zú děng de zhuàng dīng zǔ chéng。 shǔ guó jūn， yóu chén shǔ guó zhuàng dīng zǔ chéng。 hòu liǎng zhǒng bù duì wéi fǔ zhù bīng lì。 liáo chū， guì zú nán zǐ rén rén fú bīng yì， nián líng zài 15～ 50 suì zhī jiān de liè jí zhèng jūn， bīng qì﹑ zhàn mǎ zì bèi。“ zhèng jūn yī míng， mǎ sān pǐ， dǎ cǎo gǔ﹑ shǒu yíng pū jiā dīng gè yī rén”，“ rén mǎ bù gěi liáng cǎo， rì qiǎn dǎ cǎo gǔ qí sì chū chāo lüè yǐ gōng zhī” ‘ (《 liáo shǐ · bīng wèi》 )。 hòu lái，“ yán biān gè zhì tún tián shù bīng， yì tián jī gǔ yǐ gěi jūn xiǎng。” (《 liáo shǐ · shí huò》 ) liáo jūn yǐ qí bīng wéi zhù， zhù yào wǔ qì shì gōng jiàn hé dāo qiāng。 hòu qī cóng sòng cháo chuán rù pāo shí jī shì de huǒ pào， biān yòu pào shǒu jūn。
　　 liáo guó míng chéng
　　 liáo shàng jīng
　　 liáo shàng jīng shàng jīng shì liáo cháo qián qī de guó dū。 shàng jīng chéng yí zhǐ wèi yú jīn nèimēng gǔ zì zhì qū bā lín zuǒ qí lín dōng zhèn nán。 shàng jīng wèi jiàn chéng qián， míng“ xī lóu”， shì liáo tài zǔ 'ā bǎo jī chuàng yè zhī dì， jiàn chéng hòu chēng huáng dū， hòu gǎi chēng shàng jīng， fǔ yuē lín huáng。 shàng jīng chéng fú yuán guǎng kuò， qì shì huī hóng。 yòu nán běi 'èr chéng， běi yuē huáng chéng， nán yuē hàn chéng， liǎng chéng xiāng lián。 quán chéng zhōu cháng 12.5 gōng lǐ， yǔ《 liáo shǐ》 jìzǎi de jī běn xiāng hé。
　　 huáng chéng shì qì dān guì zú jiē jí jū zhù de dì fāng。 chéng chéng fāng xíng， yòu fènnèi wài liǎng bù， jí wài chéng hé huáng chéng（ yòu chēng dà nèi）。 huáng chéng chéng qiáng bèn（ hāng） tǔ zhù chéng， bèn céng qīng xī kě biàn， chéng qiáng gāo 5－ 6 mǐ。 qiáng tǐ shàng zhǎi xià kuān héng duàn miàn wéi tī xíng。 chéng qiáng wài bì yòu mǎ miàn（ bàn yuán xíng de tǔ lěi）。 huáng chéng nèi jìn nián jīng kǎo gǔ fā jué， xiàn cún chéng mén 4 gè， gōng diàn jiàn zhù yí jì 100 yú chù， qí zhōng bào lù yú dì biǎo de jiàn zhù tái jī 50 zuò。 chéng nèi xī bù shān qiū shàng yòu sì miào hé yáo zhǐ。
　　 hàn chéng wèi yú huáng chéng nán miàn， shì láo dòng rén mín jū zhù de qū yù。 tā de běi qiáng jiù shì huáng chéng de nán qiáng。 huáng chéng yǔ hàn chéng yǐ bèi hé shuǐ gé kāi， chéng chéng bù guī zé xíng， qiáng wéi tǔ zhù， cán cún sān duàn， qiáng gāo 4 mǐ， zhōu cháng 57 gōng lǐ。 qiáng jiào huáng chéng dī 'ǎi qiě wú mǎ miàn、 wèng chéng zhī shè。 chú xī mén zhǐ yí liú xià lái， qí yú bù cún， xī mén huōkǒu kuān 10 mǐ， cán cún zhù chǔ， yìng wéi jīn fèng mén huò yàn 'ér mén。 yóu yú bái yīn gē luò hé hé chuáng zhú jiàn běi yí zhì huáng chéng fù jìn， gù chéng nèi yí jì shòu dào hóng shuǐchōng shuà， xiàn jǐn bǎo cún liǎo hàn chéng de běi bù de zhōng yāng bù fēn。
　　 liáo zhōng jīng
　　 liáo zhōng jīng liáo zhōng jīng yí zhǐ wèi yú jīn nèimēng gǔ chì fēng shì níng chéng xiàn tiān yì zhèn yǐ xī yuē 15 gōng lǐ de tiě jiàng yíng zǐ xiāng hé dà míng zhèn zhī jiān de lǎo hā hé běi 'àn。 zhōng jīng shì liáo zuì dà de péi dū， qí dì lǐ wèi zhì yǔ zhōng yuán dì xiāng jìn， zì gǔ wéi liáo hé shàng yóu， yàn shān yǐ běi shǎo shù mín zú zá jū dì dài， wéi liáo guó de yān hóu， zài liáo dài hòu qī jūn shì、 zhàn lüè、 jīng jì shàng yòu jí zhòng yào de zhòng yào zuò yòng。
　　 liáo zhōng jīng yóu chéng shì bù jú fǎng běi sòng biàn jīng zhì dù yíng jiàn， yòu wài chéng、 nèi chéng hé gōng chéng sān zhòng chéng。 chéng qiáng quán bù yòng bǎn zhù， xiàn cán jì zuì gāo dá 4 mǐ， shì liáo dài chéng zhǐ zhōng bǎo cún dé jiào hǎo de yī chù chéng。
　　 wài chéng zhǐ。 píng miàn chéng cháng fāng xíng， dōng xī kuān 4200 mǐ， nán běi cháng 3500 mǐ， nán chéng zhèng zhōng yòu mén， bìng yòu wèng chéng， sì jiǎo yòu jiǎo lóu， dàn wèi fā xiàn mǎ miàn。 zì nán mén zhū xià mén dào nèi chéng nán mén yáng dé mén， quán cháng 1400 mǐ， zhèng zhōng yòu yī tiáo kuān 64 mǐ de dà dào， dào liǎng cè yòu yòng mù bǎn fù gài de pái shuǐ gōu， zhí tōng zhū xià mén， liǎng cè chéng qiáng xià de shí hán dòng。 zài wài chéng nán bù dōng běi jiǎo， kào jìn nèi chéng nán qiáng， yòu yī zuò cán tǎ， xiàn rén chēng“ dà míng tǎ”。 zài dà tǎ de xī nán fāng， lìng yī jiào 'ǎi de yǔ dà míng tǎ xíng zhuàng xiāng tóng de tǎ， xiàn chēng“ xiǎo tǎ”。 zhè jiù shì zhōng jīng chéng yòu míng de nán běi 'èr tǎ。
　　 nèi chéng zhǐ。 wèi yú wài chéng zhōng yāng piān běi， píng miàn wéi cháng fāng xíng， dōng xī kuān 200 mǐ， nán běi cháng 1500 mǐ。 chéng nán zhōng yāng chéng mén chēng zuò“ yáng dé mén”。 yáng dé mén yǔ huáng chéng nán zhī jiān yòu yī tiáo kuān 40 mǐ de dà dào。
　　 gōng chéng zhǐ。 gōng chéng jí chēng“ dà nèi”， wèi yú nèi chéng běi bù zhōng yāng píng miàn chéng zhèng fāng xíng， měi biān cháng 1000 mǐ。 běi qiáng jí lì yòng nèi chéng de běi qiáng， lìng zhù dōng、 nán、 xī sān qiáng， xiàn jīn shàng kě jiàn dào dōng、 xī liǎng qiáng nán duān de jiǎo lóu zhǐ。 huáng chéng nán mén běi zhōng zhóu xiàn shàng yòu yī chù dà xíng gōng diàn zhǐ。 jù shǐ liào jìzǎi， zhè lǐ yīngshì chēng zuò wǔ gōng diàn hé wén huà diàn， fēn bié shì shèng zōng jí qí mǔ xiāo tài hòu de qǐ jū chù。
　　 liáo nán jīng
　　 liáo nán jīng liáo nán jīng chéng zhǐ wèi yú jīn běi jīng shì xī nán jiāo guǎng 'ān mén wài， mǎ lián dào lú gōu qiáo xiāng jìng nèi。 liáo nán jīng wéi liáo dài zhòng yào de péi dū， yòu chēng yàn jīng， fǔ yuē yōu dū， zhōu cháng 27 huá lǐ。 jīng kǎo gǔ diào chá fā xiàn， nán jīng chéng de dōng、 xī、 nán、 běi chéng qiáng jūn yòu bù fēn yí jì cún zài， gù nán jīng chéng de zhōu cháng yǔ shǐ liào jìzǎi xiāng wěn hé。 huáng chéng wèi yú chéng xī nán yú， sì qiáng jūn yòu mén。 gōng diàn yí zhǐ zài xī chéng yuán nán duān， dōng běi yú yòu jiǎo lóu。 jù tǐ wèi zhì yìng zài jīn nán xiàn gé hú tóng。
　　 liáo nán jīng de bù jú， yòu wài chéng、 nèi chéng hé huáng chéng de sān zhòng chéng。 chéng nèi yòu zòng héng jiāo cuò de jiē dào， yòu shì lóu、 fāng shì、 sì guān děng jiàn zhù。 zhè xiē duō shì fǎng táng dài shí de jiàn zhù gé jú。
　　 qìng zhōu chéng
　　 chéng zhǐ wèi yú jīn nèimēng gǔ zì zhì qū bā lín yòu qí suǒ bù rì gā sū mù（ xiāng）， nán jù qí suǒ zài dì dà bǎn zhèn 98 gōng lǐ。 chéng běi 12.5 gōng lǐ shì qìng yún shān。 liáo cháo shèng zōng、 dào zōng、 xīng zōng jí tā men de huáng fēi líng jūn zàng yú cǐ dì。
　　 qìng zhōu chéng yóu nèi、 wài shuāng zhòng chéng gòu chéng， píng miàn chéng huí zì xíng。 nèi chéng bǎo cún wán hǎo， chéng qiáng gāo 4－ 4.5 mǐ。 měi gé 100－ 110 mǐ shè yòu mǎ miàn。 mǎ miàn gāo chū chéng zhǐ 1－ 2 mǐ。 chéng dōng xī cháng 1090、 nán běi kuān 930 mǐ、 jǐ jìn fāng xíng。 chéng yòu dōng、 xī、 nán、 běi sì gè chéng mén， jūn yòu wèng chéng。
　　 chéng nèi piān běi zhèng zhōng wéi liáo dài de xíng gōng yí zhǐ。 nèi chéng xī běi jiǎo yòu yī mì yán shì de bái tǎ， jí yòu míng de qìng zhōu bái tǎ。 jìn nián， zài bái tǎ tǎ chà nèi fā xiàn liǎo yī dà pī zhòng yào de fó jiào wén wù， rú cí、 yín、 shuǐ jīng、 qī qì jí sī zhì pǐn děng。 bái tǎ běi cè yòu yī zǔ jiàn zhù qún， yīngshì zhù diàn， liǎng cè yòu huí láng。 běi cè yòu hòu diàn， zài fù jìn hái fā xiàn liǎo shí jīng chuáng。
　　 zǔ zhōu chéng
　　 chéng zhǐ wèi yú jīn nèimēng gǔ zì zhì qū bā lín zuǒ qí hǎdá yīng gé xiāng shí fáng zǐ cūn de shān gǔ zhōng。 liáo dài chéng zhǐ zhōng， chú shàng jīng、 zhōng jīng、 nán jīng、 xī jīng hé dōng jīng zhī wài， zǔ zhōu chéng shì liáo shí zhōu chéng zhōng hěn zhòng yào de yī zuò chéng。 liáo tài zǔ yé lǜ 'ā bǎo jī de sì bèi xiān réndōu zài zhè lǐ chū shēng， ā bǎo jī qiū liè huó duō zài zhè lǐ jǔ xíng， jiàn chéng hòu qǔ míng zǔ zhōu。 zhè lǐ mái zàng liáo tài zǔ 'ā bǎo jī de zǔ líng。
　　 zǔ zhōu chéng lüè chéng cháng fāng xíng， cán qiáng sì zhōu cháng yuē 1785 mǐ， sì chéng qiáng gè yòu yī chéng mén， qiáng gāo 3 mǐ， qiáng tǐ wéi bèn tǔ bǎn zhù， wú mǎ miàn wèng chéng。 chéng sì jiǎo gè shè yī zuò jiǎo lóu。 zǔ zhōu chéng fēn dōng、 xī liǎng gè chéng qū。 nèi chéng wèi yú xī bù， chéng cháng fāng xíng， nèi yòu gōng diàn yí zhǐ sì zuò。 huáng chéng mén shè zài dōng qiáng de zhōng bù， mén cháo dōng， bǎo liú liǎo qì dān zú chóng shàng dōng fāng de xí sú。
　　 zǔ miào héng héng shí fáng zǐ
　　 shí fáng zǐ zǔ zhōu chéng nèi xiàn cún yóu qī kuài jù xíng huā gǎng bǎn gòu zhù de píng dǐng shí wū。 yīngshì dāng shí de sì miào yí zhǐ。 xiàn zài měnggǔ zú chēng wéi“ cháo lǔ sū mù”（ jí shí miào）， hàn zú rén zhí hū wéi shí fáng zǐ。 shí fáng zǐ miàn nán bèi běi， dōng xī cháng 7 mǐ， nán běi kuān 5.3 mǐ， gāo 3.5 mǐ， qián miàn zhèng zhōng liú yī mén， mén shàng yòu chuāng， shí fáng zǐ de sì bì zhī sì jiǎo yòu tiě jú xiāng lián。 shí fáng zǐ nèi jǐn kào běi bì zhèng zhōng píng zhì yī shí chuáng， héng cháng 4.3 mǐ， zòng kuān 2.5 mǐ。 yòu de xué zhě rèn wéi zhè zuò shí fáng zǐ de yòng tú dāng shì yòng yú jì sì。
　　 zhuǎn xǐ suí shí， chē mǎ wèijiā
　　“ nà bō”， hàn yǔ yì wéi“ xíng yíng”、“ xíng zài”、“ yíng pán”。 liáo cháo suī xiān hòu yǐ shàng jīng hé zhōng dū zuò wéi zhèng zhì zhōng xīn， dàn měi nián yòu“ sì shí xún shǒu”，“ sì shí gè yòu xíng zài zhī suǒ， wèi zhī nà bō”。 huáng dì zài yóu liè dì qū shè de xíng zhàng， yǐ qū bié yú huáng dū de gōng zhàng。 liáo tài zōng shí， qǔ yàn yún shí liù zhōu hòu， qí guó tǔ bāo kuò cháng chéng yǐ nán de guǎng dà dì qū， wéi bǎo chí qì dān zú de qí shè shàn zhàn chuán tǒng de jīng jì shēng huó， réng rán guò zhe“ zhuǎn xǐ suí shí， chē mǎ wèijiā” de shēng huó。 zhèng rú《 liáo shǐ》 zhōng jìzǎi de“ liáo guó jìn yòu dà mò， jìn bāo cháng chéng zhī jìng， yīn yí wéi zhì， qiū dōng wéi hán， chūn xià bì shǔ， suí shuǐ cǎo jiù tián yú， suì yǐ wéi cháng”， sì shí gè yòu xíng zài zhī suǒ， zài zhè zhǒng tè shū jīng jì、 zhèng zhì、 wén huà bèi jǐng xià， zài qì dān de guǎn lǐ tǐ zhì shàng， zhú jiàn xíng chéng liǎo yī tào xiàn yòu xiān míng yóu mù qì dān mín zú dú tè tè diǎn de sì shí nà bō zhì dù。 qì dān huáng dì sì shí xún xíng de gōng zhàng（ yě chēng yá zhàng）， jí chūn nà bō、 xià nà bō、 qiū nà bō、 dōng nà bō。
　　 chūn nà bō huáng dì de chūn liè huó dòng zhù yào shì záo bīng qǔ yú hé zòng yīng gú bǔ zhuō 'é yàn。 shí jiān shì zhèng yuè shàng xún zhì sì yuè。 huó dòng dì diǎn yòu sì chù： yā zǐ hé（ jīn sōng huā jiāng）； cháng chūn hé（ jīn táo 'ér hé）； yú 'ér luò（ cháng chūn hé fù jìn）； yuān yāng luò（ jīn hé běi shěng zhāng běi xiàn）。 gōu yú hòu yòu“ tóu yú yàn”， bǔ 'é yàn yào yòng yī zhǒng tǐ xiǎo lì dà 'ér xiōng měng de liè yīng míng“ hǎi dōng qīng”， bǔ 'é hòu yě shè zhuāng yán lóng zhòng de“ tóu 'é yàn”， xiāng dāng zhōng yuán huáng dì de qīn gēng dà diǎn。
　　 xià nà bō shí jiān wǔ yuè mò zhì qī yuè zhōng xún， dì diǎn duō zài tù 'ér shān、 hēi shān。 huáng dì yǔ nán běi chén liáo yì guó shì jiān bì shǔ yóu liè。 hēi shān zài jīn nèimēng gǔ zì zhì qū bā lín yòu qí xī běi bái tǎ zǐ miào dōng hàn shān， tù 'ér shān zài qí dōng běi。
　　 qiū nà bō shí jiān zài qī yuè zhōng xún zhì jiǔ yuè。 zhù yào shì rù shān shè liè， dǎ hǔ liè lù， gù yòu chēng zhī“ qiū shān”。 qiū shān huó dòng yǔ chūn shuǐ yī yàng yòu zhe shí fēn nóng zhòng de zhèng zhì diǎn lǐ sè cǎi， zài xíng liè zhōng hái yòu yàn huì děng huó dòng， tóng shí yě yòu xí wǔ jiào zhàn de gōng néng。
　　 dōng nà bō shí jiān zài shí yuè。 zhù yào shì huáng dì yǔ nán běi dà chén yì guó shì， shè liè jiǎng wǔ， bìng jiē dài sòng cháo jí gè guó shǐ jié de cháo hè。 dì diǎn zài yǒng zhōu dōng nán sān shí lǐ de guǎng píng diàn， zhè lǐ shì dōng jì qì hòu jiào nuǎn de dì fāng。
　　
　　 liáo cháo líng mù
　　 zǔ líng
　　 zǔ líng zǔ líng wèi yú nèimēng gǔ zì zhì qū bā lín zuǒ qí， liáo tài zǔ yé lǜ 'ā bǎo jī jí shù lǜ hòu de líng qǐn mái zàng yú cǐ。 zhè lǐ yòu yī jù dà dài zhuàng shān gǔ， gǔ jiān cóng lín mào mì， quán shuǐ chán liú， sì zhōu qún shān huán bào， fēng zī xiù lì。 diān jiān huōkǒu chù， jūn yǐ shí kuài zhù chéng bì lěi， wú jìng kě tōng gǔ nèi， gǔ kǒu chù yòu liǎng zuò wēi rán sǒng lì de yán fēng rú jù lóng 'áng shǒu， dōng xī duìchèn， xíng chéng tiān rán shān mén。 zhè jiù shì《 liáo shǐ》 zhōng jìzǎi de“ hēi lóng mén”。 lóng mén liǎng cè suǒ yòu jiàn zhù yí jì， yīngshì lóu lǔ。 yóu lóng mén rù gǔ běi xíng yuē 1.5 gōng lǐ de dì fāng yòu yī zuò dà diàn zhǐ， dì miàn shàng cán cún yòu liú lí cán wǎ。 cóng diàn de guī mó gé jú yǔ zǔ zhōu chéng nèi chéng zhèng diàn dà tǐ xiāng fǎng， yīngshì《 liáo shǐ》 zhōng jìzǎi de“ tài zǔ tiān huáng dì miào”。 shān gǔ shēn chù yòu líng mù bǎo dǐng（ mù zàng shàng bù de yuán xíng tǔ qiū， dì líng chēng wéi bǎo dǐng） liǎng chù， yī gè jiào dà， tuī cè shì liáo tài zǔ líng， lìng yī chù jiào xiǎo， yě yìng shì líng mù。 liáo zǔ líng hēi lóng mén wài shān pō chù xiàn cún yī shí guī fū。 jìn nián， zài cǐ fù jìn cǎi jí dào 70 yú kuài qì dān dà zì hé hàn zì cán bēi shí， qí zhōng qì dān dà zì cán bēi shí 30 yú kuài。
　　 chén guó gōng zhù fù mǎ hé zàng mù
　　 chén guó gōng zhù fù mǎ hé zàng mù shì yī zuò zhuān qì mù。 zhù shì píng miàn wéi yuán xíng， yòu dōng xī 'ěr shì， yòu mù dào de duō shì mù， quán cháng 16.4 mǐ。 mù yóu mù dào、 tiān jǐng、 qián shì、 dōng xī 'ěr shì jí zhù shì liù gè bù fēn zǔ chéng。 mù dào chéng jiē tī zhuàng xié pō shì。 mù dào liǎng cè jí mù shì、 ěr shì de dǐng bù jūn yòu cǎi sè huì huà。 huì huà shì yǐ qì dān chuán tǒng de xiě shí fēng gé， xíng xiàng dì zài xiàn liǎo gōng zhù hé fù mǎ bù fēn rì cháng shēng huó de qíng jǐng。 qián shì chéng cháng fāng xíng， quàn dǐng； dōng xī 'ěr shì jí zhù shì píng miàn chéng yuán xíng， qióng lú dǐng。 mù shì nèi fǎng xiào mù zhù shēng qián de shè shī， ān yòu dà mén jiàn、 mén kuàng、 mén shàn jí mén méi。 zhù shì jǐn tiē qiáng bì yòu mù wéi qiáng， gāo zhì mù de dǐng bù， jiāng mù cái jiā gōng chéng hú xíng de fāng mù（ gòng 22 céng）， yòng shàng děng de hóng sōng jiā gōng zhì zuò。 zhù shì nèi bì yòng mù hù wéi qiáng， shì liáo dài dà guì zú mù de yī gè tè diǎn。 mù shì mén yòng tiáo zhuān céng céng fēng bì。 tiān jǐng yě yòng zhuān fēng dǔ， hòu yòng shí huī jiāng guàn féng， shí fēn jiān gù， zhù shì yuán dǐng de qióng lú shì， yǔ qì dān rén de zhān zhàng xiāng sì。 mù mén wū yán zhù zào yǔ qìng líng jí qí tā guì zú mù mén lóu léi tóng， shì diǎn xíng de hàn shì gé shì。 mù de liǎng shàn mén shàng yòu mén bí， yòng tóng suǒ suǒ zhù。 mù de zhù shì yòu cháng fāng xíng shī chuáng， kào jìn hú xíng mù hù qiáng。 shī chuáng qián yòu cháng fāng xíng gōng tái。 shī chuáng yòng wǔ céng zhuān lěi chéng。 chuáng shàng pū bǎi mù bǎn， gōng zhù yǔ fù mǎ liǎng jù rén gǔ bìng liè yú shàng， tóu dōng jiǎo xī， yǎng shēn zhí zhī。 shēn xià yòu hè jiǎo de sī zhì rù diàn。 shī chuáng shàng yòu mù jià、 wéi màn， hái yòu yī xiē sǎnluò de wéi zhàng shì jiàn， tuī cè shī chuáng shàng yīngyǒu“ shī chuáng xiǎo zhàng”。 gōng zhù yǔ fù mǎ quán shēn chuān yòu yín sī wǎng luò。 tóu dài jīn guān、 dài jīn miàn jù， jiǎo chuān liú jīn yín xuē、 yāo dài， yòu yín zhěn。 gōng zhù yǔ fù mǎ gēn jù qì dān fēng sú gè zì pèi dài liǎo xǔ duō huá lì 'ér zhēn guì de rì cháng yòng pǐn jīn、 yù pèi shì。 xiǎn shì mù zhù rén gāo guì de shēn fèn jí háo huá de shēng huó。
　　 nèimēng gǔ xīng 'ān méng tū quán xiàn xī shān liáo mù
　　 mù qún wèi yú tū quán xiàn xī shān cūn xī nán 3 gōng lǐ。 gòng 11 zuò。 7 hào mù shì shí qì dān shì xiǎo mù。 píng miàn zhèng fāng xíng， yòu xié pō mù dào， cháng 10 mǐ。 fēng tǔ gāo 0.5 mǐ， dǐ jìng 15 mǐ。 dì biǎo jù mù dǐng 4 mǐ。 sì bì yòng suì shí duī qì， zhì mù dǐng zhú céng dié sè， dǐng bù yòng yī kuài jiào dà de shí bǎn yā zhù。 mù dǐ pū sōng mù bǎn， wú shī chuáng。 liǎng jù rén gǔ zhì yú mù shì hòu bù， jūn yǎng shēn zhí zhī， yòu mù zhì zàng jù， wéi fū fù hé zàng mù， nán zuǒ nǚ yòu。 suí zàng qì wù fàng zài shī tǐ liǎng cè， yòu tiě dāo、 cí pén、 wǎn、 bēi děng； shǒu bì dài tóng shǒu zhuó。
　　
　　 liáo dài wén huà
　　 sàn lè tú
　　 sàn lè tú hé běi shěng xuān huà xià bā lǐ zhāng shì qīng liáo mù dōng bì bì huà。 cháng 225、 gāo 175 lí mǐ。 wǔ dǎo yǔ chuī zòu zhě dài fú（ fú） tóu， zhe cháng páo， gāo yāo hēi xuē。 guān yú sàn lè，《 liáo shǐ》 zhōng yòu jìzǎi， qí yǎn zòuyuè qì yòu： bì（ bì） lì（ lì）、 xiāo、 dí、 shēng、 pí pá、 wǔ xián、 kōng（ kóng） hóu（ hóu）、 zhēng、 fāng xiǎng、 zhī gǔ、 dì 'èr gǔ、 dì sān gǔ， yāo gǔ、 dà gǔ、 pāi bǎn děng。 sàn lè shòu táng hé wǔ dài hòu jìn yǐng xiǎng jí shēn， zài cǐ jī chǔ shàng yǔ qì dān zú mín jiān yì shù xiāng róng hé， jiàn lì qǐ de yī zhǒng lèi sì gōng tíng yīnyuè de xíng shì。 zhè zhǒng sàn lè tú cháng jiàn yú liáo mù bì huà zhōng， rú guì zú chū xíng、 shòu liè、 xíng jūn zhōng gèng xiǎn dé tū chū。 sàn lè yóu 12 rén zǔ chéng， shì yī zhī wán zhěng de biǎo yǎn duì wǔ。 yuèduì chéng liǎng pái， qián pái dì sān rén xià， yòu yī dī 'ǎi de wǔ dǎo zhě， suí zhe jié pāi piān piān qǐ wǔ。 yuèduì qián pái 5 rén， cóng zuǒ zhì yòu chuī bì lì zhě 2 rén（ dì 1、 3 rén） shēng zhě 1 rén， jī gǔ zhě 1 rén， jī dà gǔ zhě 1 rén； hòu pái 6 rén， dǎ pāi bǎn zhě 1 rén， tánpípá zhě 1 rén， chuī héng dí zhě 2 rén， jī yāo gǔ zhě 1 rén， chuī shí 'èr guǎn pái xiāo zhě 1 rén。
　　 hàn shì gē wǔ shì nǚ tú
　　 hàn shì gē wǔ shì nǚ tú ( jú bù ) nèimēng gǔ zhé lǐ mù méng kù lún 6 hào mù mén mén 'é bì huà。 mén 'é shàng gòng huì jì lè 5 rén。 liǎng cè 4 rén zòuyuè， zhōng jiān 1 rén qǐ wǔ。 zuǒ 1 rén wéi wǔ dǎo zhě， tuǐ xià bù yǐ cán quē。 shuāng fā jì， chā zān shì， ér xíng fēng rùn， fěn sè zhí lǐng zhōng dān， wài zhù yòu rèn huáng sè cháng shān， jiān yòu huā shì。 fěn yāo dài， zhe hóng qún。 shēn wéi shǒu wǔ zú dǎo zhī shì。 dì 2 rén fā shì jí yī shì jūn tóng shàng。 suī yī fú jí yāo dài yán sè bù tóng。 shuāng shǒu zhí 1 chuī zòuyuè qì， chéng chuī zòu zhuàng。 dì 3 rén fā shì jí tóu shǒu shì piāo dài děng jūn tóng dì 2 rén。 cǎi qún tuō dì， xié jiān bàn lù。 huái bào pí pá， shuāng shǒu tánbō， shén tài níng jìng 'ān xiáng。