dōng hàn chū， xiōng nú fēn wéi nán běi liǎng zhī。 nán xià fù hàn de wéi nán xiōng nú， liú zài mò běi de wéi běi xiōng nú。 hé dì（ liú zhào） shí， běi xiōng nú bèi dōng hàn hé nán xiōng nú jī bài， yī bù fēn xī qiān， qí yú liú jū 'è 'ěr hún hé liú yù， hòu bèi xiān bēi suǒ bìng。
xiōng nú
xiōng nú shì yī gè huò liǎng gè gǔ dài shēng huó zài 'ōu yà dà lù de yóu mù mín zú， tā men zài měnggǔ zhōng xīn jiàn lì guó jiā。 dào liǎo hòu lái nèi qiān zhōng yuán de xiōng nú rén zài shí liù guó shí qī chéng lì dì fāng zhèng quán， rú hàn zhào、 běi liáng、 hú xià děng。
zhōng guó gǔ jí zhōng jiǎng shù de xiōng nú shì zài hàn cháo shí chēng xióng zhōng yuán yǐ běi de yī gè qiáng dà de yóu mù mín zú， qián 215 nián bèi zhú chū huáng hé hé tào dì qū， lì jīng dōng hàn shí fēn liè， nán xiōng nú jìn rù zhōng yuán nèi fù， běi xiōng nú cóng mò běi xī qiān， zhōng jiān jīng lì liǎo yuē sān bǎi nián。 xiōng nú yǐng xiǎng liǎo dāng shí de zhōng guó zhèng jú，《 shǐ jì》、《 hàn shū》 děng liú xià liǎo xiōng nú qíng kuàng de yī xiē jìzǎi。
xiàn dài zhōng wén shū jí yòu shí yě bǎ 4 shì jì xī qiān dào liǎo 'ōu zhōu dōng bù， bìng rù qīn dōng、 xī luó mǎ dì guó de xiōng rén（ Hun） yì wéi “ xiōng nú rén ”。 ōu zhōu de gǔ wén xiàn duì cǐ yī mín zú jí qí zài 'ōu zhōu de shì jì yòu ruò gān xù shù。 dàn zhōng guó gǔ dài de xiōng nú hé 'ōu zhōu de xiōng rén（ xiōng nú） shì fǒu yòu xuè yuán guān xì huò xì tóng yī mín zú shàng wú dìng lùn。 jìn nián lái shǐ yòng DNA děng cè shì shǒu duàn yě wèi néng huí dá zhè yī wèn tí。 rèn wéi zhè liǎng gè mín zú xì chū tóng yuán de zuì zhù yào zhèng jù shì běi xiōng nú xī qiān hé sān bǎi nián hòu zài 'ōu zhōu chū xiàn de xiōng rén shí jiān shàng de wěn hé。 liǎng gè xiōng nú de zhǒng zú、 yǔ xì， zhì jīn réng wèi néng kǎo zhèng。 xiàn dài kǎo gǔ xué zhǐ tòu guò 'ōu yà cǎo yuán hé zhōng guó běi fāng chū tǔ de wén wù， liǎo jiě cǐ yī（ huò 'èr） gǔ mín zú de lì shǐ。
qǐ yuán
jù zhōng guó bù fēn shǐ jí jìzǎi， xiōng nú rén shì xià cháo de yí mín。《 shǐ jì · xiōng nú lièzhuàn》 jìzǎi：“ xiōng nú， qí xiān zǔ xià hòu shì zhī miáo yì yě， yuē chún wéi。”。《 shān hǎi jīng · dà huāng běi jīng》 chēng： quǎn róng yǔ xià rén tóng zǔ， jiē chū yú huáng dì。《 shǐ jì suǒ yǐn》 yǐn zhāng yàn de huà shuō：“ chún wéi yǐ yīn shí bēn běi biān。” yì jí xià de hòu yì chún wéi， zài shāng cháo shí táo dào běi biān， zǐ sūn fán yǎn chéng liǎo xiōng nú。 hái yòu yī shuō rèn wéi， yí jū běi dì de xià zhī hòu yì， shì xià jié de 'ér zǐ。 xià jié liú fàng sān nián 'ér sǐ， qí zǐ xūn yù dài zhe fù qīn liú xià de qī qiè， bì jū běi yě， suí chù yí xǐ， jí shì zhōng guó suǒ chēng de xiōng nú。
bù fēn xué zhě gēn jù《 shǐ jì》 jìzǎi de hòu bàn duàn wén zì， rèn wéi xiōng nú yuán shì shān róng、 xiǎn yǔn、 hūn yù。 wáng guó wéi zài《 guǐ fāng kūn yí xiǎn yǔn kǎo》 zhōng， bǎ xiōng nú míng chēng de yǎn biàn zuò liǎo xì tǒng de gài kuò， rèn wéi shāng cháo shí de guǐ fāng、 hùn yí、 xūn yù， zhōu cháo shí de xiǎn yǔn， chūn qiū shí de róng、 dí， zhàn guó shí de hú， dōushì hòu shì suǒ wèi de xiōng nú。 hái yòu yī shuō， bǎ guǐ róng、 yì qú、 yàn jīng、 yú wú、 lóu fán、 dà lì děng shǐ jí zhōng suǒ jiàn zhī yì mín zú， tǒng chēng wéi xiōng nú。
hái yòu rén rèn wéi xiōng nú yǔ xiān qín shí qī de běi fāng shǎo shù mín zú bù kě hùn wéi yī tán， xiōng nú yīngshì xī fāng cǎo yuán de yī gè yóu mù mín zú， zhàn guó mò qī zhī qián， hái wèi yóu mù zhì zhōng guó běi bù。
shàng shù kàn fǎ， zài jìn xiàn dài xué zhě zhōng bìng wèi qǔ dé tǒng yī。 yóu yú xiōng nú de qǐ yuán wèn tí bù néng jiě jué， xiōng nú de zú shǔ yǔ xiōng nú de yǔ xì yědōu chéng wéi xuán 'àn。
lì shǐ
zài xiōng nú jiàn guó yǐ qián， dōng běi yà cǎo yuán bèi xǔ duō dà xiǎo bù tóng de shì zú bù luò gē jù zhe。 nà shí de bù luò hé bù zú lián méng de qíng kuàng shì“ shí dà shí xiǎo， bié sàn fēn lí”； shì“ gè fēn sàn jū xī gǔ， zì yòu jūn cháng， wǎng wǎng 'ér jù zhě bǎi yòu yú， rán mò néng xiāng yī”。 dāng shí fēn bù zài cǎo yuán dōng nán xī lá mù lún hé hé lǎo hā hé liú yù de， shì dōng hú bù luò lián méng； fēn bù zài bèi jiā 'ěr hú yǐ xī hé yǐ nán sè léng gé hé liú yù de， shì dīng líng bù luò lián méng； fēn bù zài yīn shān nán běi bāo kuò hé tào yǐ nán suǒ wèi“ hé nán”（ è 'ěr duō sī cǎo yuán） yī dài de， shì xiōng nú bù luò lián méng。 cǐ wài hái yòu děng bù luò jí tuán fēn sàn zài cǎo yuán gè dì。 hòu lái de xiōng nú guó， jiù shì yǐ xiōng nú bù luò lián méng wéi jī chǔ， zhēng fú liǎo shàng shù zhū bù luò lián méng、 bù luò yǐ jí qí tā yī xiē xiǎo guó 'ér jiàn lì qǐ lái de。
zì xī zhōu qǐ， róng zú kāi shǐ wēi xié zhōng yuán wáng cháo， zhōu yōu wáng fēng huǒ xì zhū hóu hòu， quǎn róng bù luò gōng xiàn gǎo jīng， pò shǐ píng wáng dōng qiān。 zhàn guó shí lín hú、 lóu fán duō cì qīn rǎo zhào guó， zhào wǔ líng wáng hú fú qí shè qū zhú lín hú、 lóu fán， zài běi biān xīn kāipì de dì qū shè zhì liǎo yún zhōng děng xiàn。 lín hú、 lóu fán běi qiān róng rù xīn jué qǐ de xiōng nú。 zài zhàn guó mò qī， zhào guó dàjiàng lǐ mù céng dà bài xiōng nú。
qián 3 shì jì xiōng nú tǒng zhì jié gòu fēn wéi zhōng yāng wáng tíng、 dōng bù de zuǒ xián wáng、 hé xī bù de yòu xián wáng， kòng zhì zhe cóng lǐ hǎi dào cháng chéng de guǎng dà dì yù， bāo kuò jīn měnggǔ guó、 é luó sī de xī bó lì yà、 zhōng yà běi bù、 zhōng guó dōng běi děng dì qū。
qín shǐ huáng tǒng yī zhōng guó hòu， qián 214 nián， mìng méng tián shuài lǐng 30 wàn qín jūn běi jī xiōng nú， shōu hé tào， tún bīng shàng jùn（ jīn shǎn xī shěng yú lín shì dōng nán）。“ què xiōng nú qī bǎi yú lǐ， hú rén bù gǎn nán xià 'ér mù mǎ”（《 guò qín lùn》）。 méng tián cóng yú zhōng（ jīn shǔ gān sù） yán huáng hé zhì yīn shān gòu zhù chéng sài， lián jiē qín、 zhào、 yàn 5000 yú lǐ jiù cháng chéng， jù yáng shān（ yīn shān zhī běi） wēi yí 'ér běi， bìng xiū zhù běi qǐ jiǔ yuán、 nán zhì yún yáng de zhí dào， gòu chéng liǎo běi fāng màn cháng de fáng yù xiàn。 méng tián shǒu běi fáng shí yú nián， xiōng nú shè qí wēi měng， bù gǎn zài fàn。
xīng qǐ shí qī
cān jiàn： mòdú chányú jí hé qīn
mòdú chányú shí de xiōng nú
xiōng nú guó de quán shèng shí qī cóng qián 209 nián zhì qián 128 nián， jí mòdú、 lǎo shàng、 jūn chén sān dān yú shí qī， xiāng dāng yú zhōng guó cóng qín 'èr shì yuán nián dào hàn wǔ dì yuán shuò yuán nián。 zài yī zhì xié chányú shí qī， guó lì bèi hàn jūn dǎ jī yóu shèng zhuǎn shuāi。
mòdú chányú jì wèi
xiōng nú shǒu lǐng tóu màn chányú， chǒng 'ài hòu qī 'ě shì， shēng liǎo gè xiǎo 'ér zǐ， tóu màn biàn xiǎng lì yòu zǐ wéi xià rèn chányú， jiù shè fǎ shā hài zhǎngzǐ mòdú。 tā pài mòdú dào yuè shì（ gān sù zhāng yè） dāng zhì zǐ， suí hòu pài bīng jí xí yuè shì， xiǎng jiè yuè shì zhī shǒu shā sǐ mòdú， mòdú jí yòu dǎn shí， qiǎng liǎo yuè shì de zhàn mǎ， zhī shēn yī rén táo huí， tóu màn méi yòu kǒu shí shā diào mòdú， zhǐ dé zuò bà， hòu mòdú zhī dào zhēn xiāng hòu， jí duì fù qīn jí hòu mǔ chǎn shēng bào fù zhī yì。 tā xiān xùn liàn liǎo yī zhī jūn duì， bìng yào qiú dāng tā xiǎng jiàn shè xiàng hé chù， bù duì jí shè xiàng hé chù。 tā xiān hòu yǐ qí 'ài qiè、 qí fù de 'ài mǎ wéi mù biāo， jiāng wèi shè jiàn zhě chǔsǐ。 qí hòu děng shí jī chéng shú， jí jiāng xiǎng jiàn shè xiàng tóu màn chányú， shǐ qí bù duì shè sǐ tóu màn chányú， mòdú bìng fā dòng zhèng biàn， shā sǐ hòu mǔ jí bù fú tā de jiāng jūn dà chén， duó qǔ liǎo chányú zhī wèi。
jué qǐ
mòdú chányú jì wèi hòu， kāi shǐ duì wài kuò zhāng。 zài dà bài dōng hú wáng zhī hòu， suí jí bìng tūn liǎo lóu fán、 bái yáng hé nán wáng（ xiōng nú bié bù， jū hé tào yǐ nán）， bìng shōu fù liǎo méng tián suǒ duó de xiōng nú dì jí hàn zhī cháo nà（ jīn níng xià gù yuán dōng nán）、 fū shī（ jīn shǎn xī yú lín dōng nán） děng jùn xiàn。 bìng duì hàn zhī yàn、 dài děng dì jìn xíng qīn lüè。 xiàng xī jìn jī yuè shì， lǎo shàng chányú jì wèi hòu， dà bài bìng shā sǐ liǎo yuè shì wáng， pò shǐ yuè shì xiàng xī yù qiān tú。 běi fāng jí xī běi yī dài de dīng líng、 hún yǔ、 qū shè、 gé kūn、 xīn lí děng bù zú xiān hòu chén fú yú xiōng nú。
hàn cháo yǔ xiōng nú jìn xíng dà guī mó zhàn dǒu。 hàn chū qián 201 nián， hán wáng xìn bèi pò tóu jiàng xiōng nú。 cì nián， hàn gāo zǔ liú bāng qīn shuài 32 wàn dà jūn zhēng tǎo， zài bái dēng（ jīn shān xī dà tóng dōng běi） bèi xiōng nú mòdú chányú 40 yú wàn qí bīng wéi kùn qī zhòu yè。 hòu yòng jì táo tuō， zhī hòu hàn cháo cǎi nà liǎo liú jìng de jiàn yì， duì xiōng nú shí xíng“ hé qīn zhèng cè”， yǐ hàn shì zōng nǚ jià yǔ chányú， bìng zèng sòng yī dìng shù liàng de cái wù yǐ jí kāi fàng guān shì zhǔn xǔ shuāng fāng rén mín jiāo yì。 hòu wén、 jǐng zhū dì yě shì yán yòng hé qīn zhèng cè yǐ xiū yǎng shēng xī。 rán 'ér xiōng nú réng bù mǎn zú， bù shí chū bīng qīn rǎo biān jiè。
hàn xiōng kāi shǐ dà zhàn
cān jiàn： fēng láng jū xū
dào hàn wǔ dì shí， xī hàn jīng guò jìn 70 nián de xiū yǎng shēng xī， jīng jì、 guó lì dà dà zēng qiáng， duì xiōng nú cóng zhàn lüè fáng yù zhuǎn wéi zhàn lüè jìn gōng， fā dòng liǎo sān cì dà zhàn： hé nán zhī zhàn（ yě jiào mò nán zhī zhàn）、 hé xī zhī zhàn、 mò běi zhī zhàn。 cǐ shí zhèng wéi yī zhì xié chányú zài wèi shí qī。
yuán shuò 'èr nián ( qián 127 nián ) pài wèi qīng zhàn lǐng hé tào dì qū。 qián 124 nián pài wèi qīng děng jī bài rù qīn de jiǔ wàn xiōng nú qí bīng。 qián 121 nián pài huò qù bìng duó qǔ fù shù de hé xī zǒu láng， hàn jiàng jiāng zhào xìn quàn xiōng nú bǎ wáng tíng qiān xǐ dào mò běi， yǐ bì miǎn shòu gōng jī， yǐ dì lǐ de yōu shì， yǐ yì dài láo jī bài hàn jūn。 qián 119 nián wèi、 huò fēn dōng xī liǎng lù jìn gōng mò běi。 huò qù bìng jī xiōng nú zhì jīn měnggǔ guó jìng nèi láng jū xū shān， wèi qīng dōng lù sǎo píng xiōng nú wáng tíng。 yòu xián wáng shuài lǐng sì wàn yú rén tóu guī hàn cháo， hàn jūn gòng huò fú qī wàn duō rén， yī zhì xié chányú jí zuǒ xián wáng dài shǎo shù rén táo zǒu。
zhōng shuāi shí qī
xiōng nú guó de shuāi luò shí qī cóng yī zhì xié chányú zhì hūhányè chányú， jīng lì 18 rèn chányú， cóng hàn wǔ dì yuán dǐng nián jiān dào hàn yuán dì jiàn zhāo sān nián（ qián 36 nián） miè zhì zhī chányú wéi zhǐ。
xiōng nú tuì jū mò běi jí hàn yòng bīng xī yù
yī zhì xié sǐ hòu， zǐ wū wéi lì， wū wéi sǐ， zǐ zhān shī lú lì， zhān shī lú sǐ， jì fù xǔ lí hú lì。 zài zhè shí jǐ nián jiān， xiōng nú bì jū mò běi xiū yǎng shēng xī。 ér hàn cháo yīn rén lì、 wù zī sǔn shī hěn dà， jí wéi liǎo zhēng fá cháo xiān、 xī qiāng jí xī nán yí， yě zàn shí tíng zhǐ duì xiōng nú de yòng bīng。
hàn cháo zài dōng bù lián hé wū huán， xī bù pài zhāng qiān liǎng cì chū shǐ xī yù， lián luò dà yuè shì、 dàyuān， yǐ hé qīn（ qián 105 nián， hàn wǔ dì fēng xì jūn gōng zhù xià jià wū sūn guó wáng）、 tōng shāng de fāng shì lián hé xī yù zhū guó， yā suō xiōng nú de kōng jiān。 qián 87 nián， hàn wǔ dì sǐ， hàn cháo zàn shí tíng zhǐ duì xiōng nú de gōng jī。
hàn zhāo dì shí， xiōng nú wéi huǎn hé yǔ hàn de dí duì guān xì， bǎ kòu liú liǎo 19 nián de hàn shǐ sū wǔ shì fàng， yǐ shì shàn yì， dàn xiōng nú qí bīng réng rán bù duàn zài běi fāng biān jìng chū xiàn。 qián 73 nián xiōng nú zhuǎn gōng xī yù de wū sūn yǐ suǒ yào gōng zhù（ jí xī hàn jià gěi wū sūn wáng de jiě yōu gōng zhù）， wū sūn xiàng hàn qiú jiù， hàn cháo zǔ zhì wǔ lù dà jūn shí jǐ wàn yǔ wū sūn lián bīng jìn gōng xiōng nú。 qián 71 nián zài cì lián bīng 20 jǐ wàn hé jī xiōng nú， dà huò quán shèng， zhí dǎo yòu gǔ lí wáng tíng。
tóng nián dōng， xiōng nú chū dòng shù wàn qí bīng jī wū sūn yǐ bào yuàn， shì féng tiān jiàng dà yǔ xuě， shēng hái zhě bù zú shí fēn zhī yī。 shì shí dīng líng běi gōng， wū huán rù dōng， wū sūn jī xī， xiōng nú yuán qì dà shāng， bèi pò xiàng xī qiān xǐ yǐ yǐ kào xī yù， xī yù zài cì chéng wéi shuāng fāng yǐ zhēng duó zhòng diǎn。 shuāng fāng fǎn fù jī liè zhēng duó chē shī zhī jì， qián 60 nián， xiōng nú nèi bù yīn zhǎng guǎn xī yù shì wù de rì zhú wáng xiān xián dǎn yǔ xīn rèn chányú tú qí táng zhēng duó quán wèi fā shēng chōng tū。 rì zhú wáng jiàng hàn， xiōng nú bèi pò fàng qì liǎo xī yù。 hàn wán quán kòng zhì liǎo xī yù， xiōng nú shí lì dà jiǎn， jǐ wú lì rǎo hàn。
nèi luàn zhī shǐ
xiōng nú yīn zhàn zhēng、 tiān zāi、 lǐng tǔ jí rén kǒu de jiǎn xiǎo， chǔjìng rì yì kùn qún， nèi bù fēn zhēng kāi shǐ jī huà。 zì yī zhì xié chányú hòu， xiōng nú chányú gēngdié pín fán。 qián 60 nián， xū lǘ quán qú chányú sǐ， qí qī zhuān qú 'ě shì yǔ qí dì dū lóng qí hé móu lì yòu xián wáng tú qí táng wéi chányú。 tā shàng rèn hòu， pái chú yì jǐ， shā jìn qián chányú suǒ yòng jiù rén， zhòng yòng zì jǐ de zǐ dì， yǐ zhì fā shēng nèi hòng， bīng bài zì shā。 tā sǐ hòu， xiōng nú kāi shǐ zhēng duó chányú wáng wèi de nèi zhàn。
wǔ chányú zhēng lì
qián 58 nián， xiōng nú dōng bù gū xī wáng děng rén gòng lì xū lǘ quán qú chányú zǐ jī hóu shān wéi hūhányè chányú， jī bài wò yǎn qú dī chányú， wò yǎn qú dī zì shā shēn wáng。 dū lóng qí děng rén gòng lì rì zhú wáng bó xū táng wéi tú qí chányú， jī bài hūhányè。 cǐ shí hū jiē wáng zì lì wéi hū jiē chányú， yòu 'ào dī wáng zì lì wéi chē lí chányú， wū jí dū wèi yì zì lì wéi wū jí chányú， shì wéi wǔ chányú zhēng lì shí qī。 tú qí chányú xiān hòu gōng jī wū jí、 chē lí， wū jí、 chē lí jiē bài zǒu xī běi yǔ hū jiē hé bīng， hū jiē、 wū jí jiē qù chányú chēng hào， yōng chē lí wéi chányú， wéi tú qí suǒ bài。 hūhányè chéng jī jìn gōng， tú qí dà bài zì shā， chē lí yě shuài bù tóu jiàng。
bù jiǔ， hūhányè xiōng hū tú wú sī zì lì wéi zhì zhī chányú， jū dōng biān。 tú qí cóng dì xiū xún wáng yě zì lì wéi rùn zhèn chányú。 qián 54 nián， rùn zhèn shuài jūn dōng jī zhì zhī， bīng bài bèi shā。 zhì zhī chéng shèng jī pò hūhányè， jù mò běi wáng tíng。 hūhányè chányú nán xià tóu kào hàn cháo。 hòu lái zhì zhī chányú zé shuài bù zhòng tuì zhì zhōng yà kāngqú（ jīn bā 'ěr kā shí hú yǔ xián hǎi zhī jiān， jí hā sà kè sī tǎn yī dài）， hūhányè chányú zhàn jù mò běi wáng tíng。 qián 36 nián， wèile qīng chú xiōng nú zài xī yù de yǐng xiǎng， gān yán shòu、 chén tānɡ yuǎn zhēng kāngqú de xiōng nú， jī shā zhì zhī chányú。
píng wěn shí qī
sì jìng xiāng 'ān
qián 33 nián hūhányè chányú cháo hàn， tí chū yuàn xù hàn yǐ zì qīn， qǔ wáng zhāo jūn yǔ hàn xiū hǎo。 hūhányè fēng wáng zhāo jūn wéi níng hú 'ě shì。
cǐ shí shuāng fāng xiāng 'ān wú shì， jú shì 'ān dìng， guó lì dé dào huī fù， rén kǒu zēng jiā。 shǐ chēng“ chū， běi biān zì xuān dì yǐ lái， shù shì bù jiàn yān huǒ zhī jǐng， rén mín chì shèng， niú mǎ bù yě”。（《 hàn shū ． xiōng nú chuán》）
hūhányè sǐ hòu， qí hòu yì zūn cóng tā de yí zhǔ， yǔ hàn cháo bǎo chí yǒu hǎo guān xì dá 30 duō nián。 zhí dào wáng mǎng zhuān zhèng wéi zhǐ。
liǎng hàn zhī jì
wáng mǎng jiàn xīn cháo hòu， bǎ hàn xuān dì bān gěi hūhányè chányú de jīn zhì“ xiōng nú chányú xǐ” suǒ huí， lìng fā gěi wū zhū liú chányú“ xīn xiōng nú chányú zhāng”， xù yì yā dī chányú de zhèng zhì dì wèi； jiāng“ xiōng nú chányú” chēng hào gǎi wéi“ gōng nú shàn yú”， hòu gǎi wéi“ jiàng nú fú yú”； wáng mǎng qǐ tú yòng wǔ lì shù lì wēi xìn， fēn xiōng nú jū dì wéi 15 bù， qiáng lì hūhányè zǐ sūn shí wǔ rén jù wéi chányú， yǐ xuē ruò xiōng nú de shì lì， jī qǐ liǎo xiōng nú de bù mǎn， lián nián qīn rǎo běi fāng biān sài。 xī yù zhū guó xiān hòu lún rù xiōng nú shì lì fàn wéi。
dōng hàn chū qī hàn guāng wǔ dì yǔ xiōng nú tōng hǎo， bù duàn pài qiǎn shǐ zhě qián wǎng cì cái wù， ér chányú jiāo jù yì héng， hàn xiōng guān xì réng méi yòu gǎi shàn。 dōng hàn jiàn wǔ wǔ nián（ 29 nián）， xiōng nú fú zhí lú fāng wéi hàn dì， gē jù wǔ yuán、 shuò fāng、 yún zhōng、 dìng xiāng、 yàn mén děng wǔ jùn， dū jiǔ yuán ( jīn nèimēng gǔ bāo tóu shì xī nán )。 hòu jiàng hàn， bèi fēng wéi dài wáng。 hòu fù pàn， liú xiōng nú lì shí yú nián。
fēn liè shí qī
zhù tiáo mù： nán xiōng nú hé běi xiōng nú
nán běi xiōng nú fēn lì
zài dōng hàn chū nián， xiōng nú jiù dà liàng jìn rù sài nèi。 46 nián qián hòu， xiōng nú guó nèi fā shēng yán zhòng de zì rán zāi hài， rén chù jī yì， sǐ wáng dà bàn。 ér tǒng zhì jiē jí yīn zhēng quán duó lì， fā shēng fēn liè。 48 nián， xiōng nú bā bù zú rén gòng lì hūhányè chányú zhī sūn rì zhú wáng bǐ wéi chányú， yǔ pú nú chányú fēn tíng kàng lǐ， xiōng nú fēn liè wéi liǎng bù。 hòu rì zhú wáng bǐlǜ 4 wàn duō rén nán xià fù hàn chēng chén chēng wéi nán xiōng nú， bèi hàn cháo 'ān zhì zài hé tào dì qū。 ér liú jū mò běi de chēng wéi běi xiōng nú。
hàn fá běi xiōng nú jí zhēng duó xī yù
liú jū mò běi de běi xiōng nú， lián nián zāo shòu yán zhòng tiān zāi， yòu shòu dào nán xiōng nú、 wū huán、 xiān bēi de gōng jī， tuì jū mò běi hòu shè huì jīng jì jí dù wěi suō， lì liàng dà dà xuē ruò， duō cì qiǎn shǐ xiàng dōng hàn qǐng qiú hé qīn。 qí yī pà dōng hàn běi fá， qí 'èr xiǎng tiǎo bō pò huài dōng hàn yǔ nán xiōng nú de guān xì； qí sān xiǎng zài xī yù tái gāo zì jǐ shēng wàng， qí sì xiǎng tōng guò hé qīn yǔ dōng hàn hù shì jiāo huàn suǒ xū wù zī。 dōng hàn zhèng fǔ méi yòu dāyìng hé qīn， jǐn tóng yì shuāng fāng rén mín hù shì。 běi xiōng nú cóng 65 nián zhì 72 nián bù duàn rù qīn dōng hàn yú yáng zhì hé xī zǒu láng běi bù biān sài， suí zhe dōng hàn de zhèng zhì wěn dìng hé jīng jì dé dào huī fù fā zhǎn， guó lì zēng qiáng， zài nán xiōng nú de zhī chí xià， kāi shǐ liǎo zhēng fá běi xiōng nú de zhàn zhēng
73 nián 'èr yuè dōng hàn pài dòu gù děng sì lù dà jūn chū jī， zhàn jù yī wú lú chéng（ jīn xīn jiāng hā mì）。 tóng nián， pài bān chāo tōng xī yù nán lù shàn shàn guó， 75 nián zhì 76 nián hàn xiōng zhī jiān duì xī yù zhǎn kāi liǎo yīcháng zhēng duó zhàn， dòu gù、 gěng gōng jī bài hū yǎn wáng hé zuǒ lù lí wáng， zhàn chē shī、 zhēng duó jīn mǎn chéng， yīn hàn míng dì sǐ， zhōng yuán dà hàn， rén mín fù dān tài zhòng， zàn shí bà bīng。 83 nián zhì 85 nián běi xiōng nú rén xiān hòu yòu qī shí sān pī nán xià fù hàn， jiā shàng nán xiōng nú gōng jī， běi xiōng nú lì liàng dà dà xuē ruò。 87 nián xiān bēi cóng dōng bù měng gōng běi xiōng nú， shā sǐ yōu liú chányú。
hàn pò běi xiōng nú
yōu liú chányú sǐ hòu， běi xiōng nú dà luàn， mò běi yòu fā shēng huáng zāi， rén mín jī jǐn， nèi bù chōng tū bù duàn， běi xiōng nú nèi bù wēi jī lián lián。 dōng hàn chéng cǐ shí jī， yú 89 nián dào 91 nián yǔ nán xiōng nú lián hé jiā jī běi xiōng nú。
89 nián（ dōng hàn yǒng yuán yuán nián） xià liù yuè kāi shǐ， dòu xiàn、 gěng bǐng shuài jūn yǔ nán xiōng nú jūn duì zài zhuō xié shān huì hé（ jīn měnggǔ guó mǎn dá lè gē bì fù jìn）， yǔ běi dān yú zhàn yú jī luò shān（ jīn měnggǔ guó 'é bù gēn shān）， běi dān yú dà bài táo zǒu， hàn jūn zhuī jī， fú shā yī wàn sān qiān yú rén， běi xiōng nú xiān hòu yòu 'èr shí yú wàn rén guī fù。 dòu xiàn、 gěng bǐng dēng yàn rán shān（ jīn měnggǔ guó háng 'ài shān） kè shí jì gōng 'ér hái。 míng nián zài chū jī běi xiōng nú， běi dān yú shòu shāng táo zǒu。 91 nián dōng hàn jūn yòu chū jī jīn wēi shān（ jīn 'ā 'ěr tài shān） dà bài běi xiōng nú jūn， běi dān yú pò shǐ qí xī qiān， shuài cán bù xī táo wū sūn yǔ kāngqú。
94 nián， nán xiōng nú chányú shī zǐ lì。 xīn jiàng de běi xiōng nú bù zhòng duì dān yú shī zǐ bù fú， zài tóng nián， shí wǔ bù 'èr shí jǐ wàn rén jiē pàn biàn， xié pò qián chányú tún tú hé zhī zǐ 'ào jiān rì zhú wáng féng hóu wéi chányú， xiōng nú zài cì fēn liè， dōng hàn pài yí dà jūn yǐ jí wū huán、 xiān bēi bīng gòng sì wàn rén dà bài féng hóu， féng hóu suì shuài zhòng chū sài， hàn jūn zhuī gǎn bù jí。 107 nián， féng hóu chèn dōng hàn fàng qì xī yù zhī jì， kòng zhì xī yù， xié pò zhū guó gòng tóng sāo rǎo dōng hàn biān jiāng shí jǐ nián。 118 nián， féng hóu bèi xiān bēi jī bài， shuài lǐng bǎi yú rén tóu kào dōng hàn。
běi xiōng nú xī qiān
zài 91 nián běi dān yú zhàn bài hòu， shuài cán bù xī táo zhì yī lí hé liú yù de wū sūn guó， zài qí lì zú hòu， réng rán chū méi yú tiān shān nán běi， shí shī lüè duó。 119 nián， běi xiōng nú gōng xiàn liǎo yī wú， shā sǐ liǎo hàn jiāng suǒ bān。 wèile duì fù xī yù de běi xiōng nú， dōng hàn cháo tíng rèn mìng bān yǒng wéi xī yù zhǎngshǐ， tún bīng liǔ zhōng， bān yǒng yú 124 nián、 126 nián liǎng cì jī bài běi xiōng nú， xī yù de jú shì kāi shǐ wěn dìng。 zài bān yǒng lí zhí hòu， běi xiōng nú shì lì yòu chóngxīn tái tóu， hàn jiāng fěi cén yú 137 nián shuài jūn jī bì běi xiōng nú hū yǎn wáng yú bā lǐ kūn， 151 nián， hàn jiāng sī mǎ dá shuài hàn jūn chū jī pú lèi hǎi， jī bài běi xiōng nú xīn de hū yǎn wáng， hū yǎn wáng shuài běi xiōng nú yòu xiàng xī chè tuì。
xī 'ěr hé shì zhōng yà de nèi lù hé， liú jīng jīn tiān de wū cí bié kè、 hā sà kè děng guó， zhù rù xián hǎi。 zài hàn shí， zhè lǐ shì kāngqú guó。 běi xiōng nú zài xī yù zāo dào hàn cháo de fǎn jī， yǐ wú fǎ lì zú， dà yuē zài 160 nián zuǒ yòu， běi xiōng nú de yī bù fēn yòu kāi shǐ liǎo xī qiān， lái dào liǎo xī 'ěr hé liú yù de kāngqú guó。 zhì yú běi xiōng nú rén zài kāngqú de huó dòng， yīn wéi quē fá shǐ liào jìzǎi， jiù bù dé 'ér zhī liǎo。
fān shǔ shí qī
nán xiōng nú yǐ fù dōng hàn
yǐ fù hàn cháo de nán xiōng nú rén， bèi hàn cháo 'ān zhì zài hé tào dì qū。 jiè zhe hàn cháo de jūn lì duō cì dà bài běi xiōng nú， jiē nà dà liàng jiàng zhòng， shì lì dà zēng。 dàn yīn bù zú chéngfèn fù zá， nán yǐ jià yù kòng zhì， zào chéng nèi bù bù yǐn， shí yòu pàn luàn， duō wèi nán chányú bèi shā。 ér hòu hàn cháo duì nán xiōng nú de guǎn lǐ yuè jiā yán lì。 zài dōng hàn zhōng qī yǐ hòu yī zài fā shēng nán chányú bèi hàn guān yuán jū bǔ、 gēnghuàn、 bī sǐ shèn zhì shā hài。
187 nián， dōng hàn mò nián huáng jīn qǐ yì、 dǒng zhuó zhuān quán zhī jì， nán xiōng nú fā shēng nèi hòng， guó rén shā sǐ chányú qiāng qú， zǐ zuǒ xián wáng yú fū luó jí wèi。 ér cānyù zhě kǒng bèi bào fù bù rèn kě xīn chányú， lìng lì yī wèi chányú， yú fū luó zhǐ dé qián wǎng hàn cháo shēn sù qiú zhù。 zhèng zhí hàn mò dà luàn， zhǐ hǎo liú zài hé dōng。 195 nián， nán xiōng nú cānyù liǎo zhōng yuán hùn zhàn， dōng hàn cài yōng zhī nǚ cài wén jī bèi lǔ lüè qù xiōng nú。 202 nián， nán xiōng nú shǒu lǐng guī fù hàn chéngxiàng cáo cāo， cài wén jī guī hàn。 216 nián， cáo cāo jū liú hū chú quán chányú， ér pài yòu xián wáng qù bēi jiān guó， bìng jiāng nán xiōng nú fēn chéng wǔ bù， ān zhì zài píng yáng jùn， xiōng nú chányú wáng cháo zhōng jié。
wèi jìn zhī jì
hàn huà de nán xiōng nú， yī zhí jū zhù zài hé tào yī dài， sān guó shí qī cáo cāo bǎ xiōng nú fēn chéng wǔ gè bù， jí zuǒ、 yòu、 nán、 běi、 zhōng， fēn bié 'ān zhì zài shǎn xī、 shān xī、 hé běi yī dài。 gè bù guì zhě wéi shuài， hòu gǎi chēng dū wèi； yǐ hàn rén wéi sī mǎ yǐ jiān dū。 yú fū luó zǐ liú bào wéi zuǒ bù shuài。
dōng hàn mò nián yǐ lái， zhōu biān gè mín zú fēn fēn yǒng rù zhōng yuán。 qí zhōng yǐ xiōng nú rén rén shù zuì duō， shǐ chēng“ guān zhōng rén kǒu bǎi yú wàn， róng dí jū bàn， xiōng hàn zá jū”。 ér xī jìn yīn jiǎ hòu luàn zhèng， yǐn qǐ liǎo bā wáng zhī luàn， hùn zhàn yán xù cháng dá 16 nián zhī jiǔ， jǐyǔ liǎo xiōng nú rén jiè rù de jī huì。
xǐ jū zhōng yuán shí qī
zhù tiáo mù： hàn zhào、 hú xià hé běi liáng
hàn zhào、 hú xià、 běi liáng
4 shì jì chū， yú fū luó zhī sūn xiōng nú zú de wǔ bù dà dū dū liú yuān zài chéng dū wáng sī mǎ yíng shǒu xià wéi jiāng。 chéng xī jìn bā wáng zhī luàn zhī hòu de hùn luàn shí qī， liú yuān zài bìng zhōu lí shí qǐ bīng lì hàn guó， chēng hàn wáng， hòu chēng dì， zhàn lǐng liǎo běi zhōng guó de dà bù fēn dì qū。 311 nián liú yuān zǐ liú cōng gōng zhàn luò yáng， 316 nián gōng zhàn cháng 'ān， miè xī jìn。 318 nián， xiōng nú guì zú jìn zhǔn shā sǐ liú cōng zǐ liú càn jí qí jiā zú， zì lì wéi hàn tiān wáng。 liú cōng zú dì liú yào zài cháng 'ān chēng dì， gǎi guó hào wéi zhào， xiāo miè liǎo jìn shì。 yīn bǎi xìng fù dān jí zhòng， mín yuàn fèi téng， yǐn qǐ dà guī mó fǎn kàng。 328 nián， jié rén shí lè qín shā liú yào， cì nián zài shàng guī shā qí tài zǐ liú xī jí qí jiàngxiàng gōng qīng děng sān qiān yú rén， zhào wáng。 shǐ chēng qián zhào huò hàn zhào。
xiōng nú yǔ wū huán、 xiān bēi de hùn xuè hòu dài chēng wéi tiě fú rén。 tiě fú rén liú bó bó bèi xiān bēi tuò bá shì jī bài hòu tóubèn qiāng rén de hòu qín。 hòu zì rèn wèishì mò dài de xiōng nú wáng， gǎi xìng hè lián， zài hé tào dì qū chuàng lì xià guó， shǐ chēng hú xià。 zhī hòu jī bài dōng jìn jūn duì， duó xià liǎo guān zhōng dì qū， yǐ cháng 'ān wéi dū。 425 nián hè lián bó bó zú， zǐ hè lián chāng jì wèi。 428 nián běi wèi fú hè lián chāng。 hè lián chāng dì hè lián dìng zài píng liáng zì chēng xià huáng dì。 431 nián běi wèi fú hè lián dìng， xià wáng。 xià guó de guó dū tǒng wàn chéng shì zuò wéi yóu mù mín zú de xiōng nú zài dōng yà liú xià de wéi yī de yí jì。
róng rù xiōng nú rén zhōng de yuè shì rén， chēng wéi xiōng nú bié bù lú shuǐ hú。 qí zhōng jù qú jiā zú tuī hòu liáng hàn guān duàn yè wéi zhù， zài xiàn gān sù dì qū jiàn lì zhèng quán， shǐ chēng běi liáng。 hòu jù qú méng xùn shā duàn yè， zì lì wéi běi liáng zhù。 433 nián méng xùn zǐ jù qú mù jiān jì wèi。 439 nián bèi xiān bēi rén tuò bá shì běi wèi suǒ miè。 mù jiān dì jù qú wú huì xī xíng zhì gāo chāng， jiàn lì gāo chāng běi liáng。 460 nián， gāo chāng běi liáng wéi róu rán suǒ gōng miè。
běi wèi yǐ hòu
róng rù kào jìn gāo jù lì de yǔ wén xiān bēi bù luò de yī xiǎo zhī xiōng nú， jìn rù liáo dōng bàn dǎo。 hòu lái yǔ wén shì cuàn xī wèi jiàn lì de běi zhōu zhèng quán， hòu bèi suí wén dì yáng jiān suǒ cuàn。 yáng jiān chuàng lì suí cháo， tǒng yī zhōng yuán。 wǔ hú luàn huá jí nán běi cháo shí dài shì xiōng nú zài zhōng guó lì shǐ wǔ tái shàng jìn xíng liǎo zuì hòu yīcháng yǎn chū。
hòu dài
chéng wéi zhōng guó jū mín
1 shì jì héng 2 shì jì shí de nán xiōng nú nèi fù qī jiān， zuò wéi yī gè dú lì de mín zú cóng zhōng guó lì shǐ zhōng zhú jiàn 'àn dàn。
xiōng nú hòu yì chéng wéi zhōng guó jū mín zhī hòu， zhú jiàn gǎi wéi hàn xìng， xià liè wéi yī xiē cháng jiàn xìng shì：
yì qú、 gōng sūn、 wū shì、 luán dī（ xū lián dī）、 hū yán（ hū yǎn、 hú yè、 hū） xū bǔ（ bǔ）、 lán（ wū luò lán）、 qiū lín（ qiáo）、 lóng、 wéi xú、 pú、 fàn、 zhào、 chéng、 wáng、 hǎo、 gāo、 hū dú、 kūn（ hún）、 wū、 chóu、 fù、 yī、 cì、 qú（ jù qú， qiě qú、 dà qiě qú）、 dǒng、 jū、 chéng、 xiān、 hán、 dāng yú、 láng、 lì jiè、 ào jiān、 shī zhú、 hè lài（ hè lán、 hè）、 yǔ wén、 zhāng、 guō、 chén、 qí mǔ、 jìn、 dū、 mǎ、 lǐ、 féng、 má、 cáo、 hè lián（ tiě fú、 tiě fá、 fú、 dù）、 fèi lián（ fèi）、 pò liù hán（ pò luò hàn、 pò liù hàn、 pān liù xī、 bù liù hàn、 hán）、 mòqí、 jīn、 liáng（ bá liè lán）、 liú、 dú gū（ liú）、 lù、 bì、 yáo、 yù、 huáng、 kuí、 hè suì（ hè yuè、 wǔ chéng、 hè shù） fú、 zhì、 fēng、 lán、 péng、 gài（ gài lóu）、 yú。
qí hòu yì duō shēng huó zài jīn tiān de shǎn xī、 shān xī、 shān dōng hé fú jiàn děng dì。 rú wèi yú jiāng sū sū zhōu de jīn shì， wèi yú fú jiàn fú 'ān shì sài qí zhèn zhái lǐ cūn de jīn shì， wèi yú hé nán shěng hè bì shì de hè lián shì， wèi yú 'ān huī shěng wǎn nán dōng zhì xiàn nán xī gǔ zhài jīn shì， gān sù shěng lán zhōu shì yú zhōng jīn yá zhèn jīn shì， zhè jiāng shěng pǔ jiāng xiàn zhèng zhái zhèn hòu lù jīn cūn jīn shì， shān dōng shěng wén dēng shì cóng shì － chuán shuō jiē wéi xiōng nú jīn rì dī de hòu yì。
hé běi yà jǐ gè mín zú de guān xì
2006 nián， fǎ guó hé xiōng yá lì yí chuán xué zhě lì yòng 2300 nián qián de gǔ dài xiōng nú guì zú shī tǐ， yǔ xiàn zài zài měnggǔ dì qū de měnggǔ rén qún tǐ、 yǎ kù tè rén qún tǐ、 yǐ jí xiàn dài 'ān nà tuō lì yà de tǔ 'ěr qí rén qún tǐ， jìn xíng de Y rǎn sè tǐ hé xiàn lì tǐ、 cháng rǎn sè tǐ DNA fēn xī。 jiēguǒ biǎo míng， gǔ dài xiōng nú hé dāng dài měnggǔ rén qún wéi yán xù shì xì， ér xiàn dài tǔ 'ěr qí rén yǔ měnggǔ rén gèng duō de shì wén huà hé yǔ yán xué shàng de jiāo liú 'ér fēi jī yīn shàng de jiāo liú。 xiōng nú rén hé xī bó lì yà de yǎ kù tè rén yě méi yòu xuè yuán guān xì。
yòu guān xiōng nú rén de shǐ liào
yòu guān xiōng nú rén de shǐ liào， zài shǐ shū fāng miàn， sī mǎ qiān de《 shǐ jì》 〈 xiōng nú lièzhuàn〉、 bān gù《 hàn shū》〈 xiōng nú chuán〉、 fàn yè《 hòu hàn shū》〈 nán xiōng nú lièzhuàn〉、 táng xiū《 jìn shū》〈 běi dí xiōng nú chuán〉 jí《 zài jì》 bù fèn wéi jìzǎi xiōng nú lì shǐ de shǐ liào， qí tā gè lièzhuàn huò duō huò shǎo yòu jìzǎi guān yú xiōng nú de shì jì。 qí tā de shǐ shū rú《 zhàn guó cè》、《 dōng guān hàn jì》、《 hàn jì》、《 hòu hàn jì》、《 sān guó zhì》、《 shí liù guó chūn qiū》、《 wèi shū》、《 zī zhì tōng jiàn》 jí hú sān shěng zhù děng děng shǐ shū yě yòu guān yú xiōng nú rén de shǐ liào。
zhū zǐ shū fāng miàn，《 yán tiě lùn》〈 bèi hú piān〉〈 lùn gōng piān〉、《 shuǐ jīng zhù》、《 tōng diǎn》、《 wén xiàn tōng kǎo》、《 gǔ jīn tú shū jí chéng》 yě yòu guān yú xiōng nú rén de shǐ liào。
jìn rén de yán jiū zhù zuò， yòu shěn wéi xián de qián hòu hàn《 xiōng nú biǎo》、 lóng chuān guī tài láng《 shǐ jì huì zhù kǎo zhèng》、 wáng xiān qiān《 hàn shū bǔ zhù》《 hòu hàn shū jí jiě》、 shī zhī miǎn《 hòu hàn shū jí jiě bǔ》、 lín gān《 xiōng nú shǐ》、 chén xù jīng《 xiōng nú shǐ gǎo》、 mǎ cháng shòu《 běi dí yǔ xiōng nú》、 tián guǎng jīn《 běi fāng wén huà yǔ xiōng nú wén míng》 děng děng。
dì lǐ huán jìng
xiōng nú zài qiáng shèng de shí hòu， dōng pò dōng hú， nán bìng lóu fán、 hé nán wáng dì， xī jī yuè shì yǔ xī yù gè guó， běi fú dīng líng yǔ xī běi de jiān kūn。 fàn wéi yǐ měnggǔ gāo yuán wéi zhōng xīn， dōng zhì nèimēng gǔ dōng bù yī dài。 nán yán cháng chéng yǔ qín hàn xiāng lín， bìng yī dù kòng yòu hé tào jí 'è 'ěr duō sī yī dài。 xiàng xī yǐ 'ā 'ěr tài shān wéi jiè， shēn rù zhōng yà de xián hǎi、 hēi hǎi yī dài， běi dá bèi jiā 'ěr hú zhōu biān。 bèi chēng zhī wéi“ bǎi mán dà guó”。
yǐ dà gē bì wéi zhōng xīn fēn wéi nán、 běi。 yǔ xiàn jīn bù tóng de shì， zài mò nán yī dài de shān qū， rú yīn shān， dāng shí shàng yòu shù liàng zhòng duō de shù mù， ér píng dì yòu miàn jī guǎng dà de cǎo yuán， wéi xiōng nú rén shòu liè de chǎng dì。 ér mò běi yī dài， dì píng yòu shǎo shù mù， duō dà shā， shēng huó jiào bù yì。
qì hòu fāng miàn， dōng jì bǐ xià jì hái cháng。 zài dōng jì líng xià 20 dù hěn wéi pǔ biàn。 shuāng xuě zài jiǔ yuè shàng xún jiù jǐ xià jiàng。 zài wū lán bā tuō yī dài， kě dá líng xià 40 dù yǐ xià。 yī nián zhī zhōng， zhí wù néng shēngzhǎng de shí jiān yuē bǎi rì zuǒ yòu。 dào xià tiān， píng jūn wēn dù suī wéi 17.1 dù， dàn yòu shí kě dá dào 34.3 dù。 yī rì zhī zhōng qì wēn yě xiāngchà hěn duō， bái tiān lèi sì yán xià， yè jiān zé lèi sì yán dōng。
jīng jì shēng huó
xiōng nú rén zhù yào yǐ shòu liè、 yóu mù jí xùmù wéi zhù， yǐ kào de xùmù zhù yào yòu mǎ、 niú、 yáng sān zhǒng， qí zhōng yòu yǐ mǎ zuì wéi zhòng yào。 zài yǐn shí dāng zhōng， ròu、 rǔ pǐn yóu wéi pǔ biàn， yòu shí huì shí yòng yú lèi。 qí shēng huó dì diǎn cháng suí zhe jì jié zhuǎn yí zhì qí tā dì fāng。
xiōng nú rén yòng chù yī zuò yī fú， tā men hěn zǎo jiù zhì zuò kù zǐ、 cháng xuē、 cháng páo、 jiān mào huò fēng mào， wú lùn zài xíng zhòng huò bǎo nuǎn fāng miàn， dōuhěn shì yìng dāng dì de shēng huó。 zhù de dì fāng jiào qióng lú， shì zhān zhàng suǒ zhì de zhàng mù， xū yǐ mù tiáo zuò zhù liáng。 bìng shǐ yòng gè zhǒng táo qì jí jīn shǔ qì。
xiōng nú rén bù jǐn yòu gēng tián chǎn gǔ， hái jiàn yòu gǔ cāng lái cáng gǔ。 chú zài běn bù gēngzhòng wài， zài xī yù hái yòu qí tián。
xiōng nú rén yě shí fēn zhòng shì shāng yè jiāo huàn， yǐ shēng chù qù huàn qǔ shē chǐ pǐn。 cháng yǔ hàn rén hù shì jiāo yì， bìng jiāng hàn rén wù pǐn zhuǎn mǎi yùn dào xī yù gè guó bìng bāo kuò luó mǎ dì guó， zài hàn duì xī yù tōng dào zhōng duàn zhī shí yóu wéi rú cǐ。
rén kǒu
gēn jù duì mòdú zòng jīng bīng 30 yú wàn wéi kùn liú bāng yú bái dēng tuī suàn， yǐ wǔ kǒu chū yī jiè zú， zé xiōng nú rén kǒu yīngdāng zài 150 wàn zhì 200 wàn zhī jiān。
fù hàn de nán xiōng nú bù zhòng wéi sì、 wǔ wàn rén， zài chányú tún tú hé zài wèi shí qī dé dào kōng qián fā zhǎn， zēng jiā dào hù kǒu 34000， rén kǒu 237300， bīng lì 50170。
cáo wèi shí， fēn xiōng nú wéi jí zuǒ、 yòu、 nán、 běi、 zhōng wǔ bù， zuǒ bù shuài liú bào tǒng xiá wàn yú hù， jū tài yuán jùn gù cí shì（ jīn shān xī lín fén）； yòu bù 6 qiān hù jū qí xiàn（ jīn shān xī qí xiàn）； běi bù 4 qiān yú hù jū xīn xīng xiàn（ jīn shān xī xīn xiàn）； nán bù 3 qiān yú hù jū pú zǐ xiàn（ jīn shān xī xí xiàn）； zhōng bù 6 qiān hù jū dà líng xiàn（ jīn shān xī wén shuǐ）。 gòng 3 wàn yú hù， rén kǒu jìn 20 wàn。
ér liú yuān zài bìng zhōu qǐ bīng shí， bìng zhōu xiōng nú zǒng rén kǒu yuē 35 wàn zuǒ yòu。
zhèng zhì
xiōng nú de guān zhì，《 shǐ jì》、《 hàn shū》、《 hòu hàn shū》 jūn yòu jìzǎi， qí zhōng《 hàn shū》 quán chāo《 shǐ jì》，《 hòu hàn shū》 zé jiā yǐ bǔ chōng nèi róng。 nèi róng rú xià：
“ rán zhì mòdú 'ér xiōng nú zuì qiáng dà， jìn fú cóng běi yí， ér nán yǔ zhōng guó wéi dí guó， qí shì chuán guó guān hào nǎi kě dé 'ér jì yún。 zhì zuǒ yòu xián wáng， zuǒ yòu gǔ lí wáng， zuǒ yòu dàjiàng， zuǒ yòu dà dū wèi， zuǒ yòu dà dāng hù， zuǒ yòu gǔ dū hóu。 xiōng nú wèi xián yuē“ tú qí”， gù cháng yǐ tài zǐ wéi zuǒ tú qí wáng。 zì rú zuǒ yòu xián wáng yǐ xià zhì dànghù， dà zhě wàn qí， xiǎo zhě shù qiān， fán 'èr shí sì cháng， lì hào yuē“ wàn qí”。 zhū dà chén jiē shì guān。 hū yǎn shì， lán shì， qí hòu yòu xū bǔ shì， cǐ sān xìng qí guì zhǒng yě。 zhū zuǒ fāng wáng jiāng jū dōng fāng， zhí shàng gǔ yǐ wǎng zhě， dōng jiē huì háo、 cháo xiān； yòu fāng wáng jiāng jū xī fāng， zhí shàng jùn yǐ xī， jiē yuè shì、 dī、 qiāng； ér chányú zhī tíng zhí dài、 yún zhōng： gè yòu fēn dì， zhú shuǐ cǎo yí xǐ。 ér zuǒ yòu xián wáng、 zuǒ yòu gǔ lí wáng zuì wéi dà guó， zuǒ yòu gǔ dū hóu fǔ zhèng。 zhū 'èr shí sì cháng yì gè zì zhì qiān cháng、 bǎi cháng、 shí cháng、 bì xiǎo wáng、 xiāng、 fēng dū wèi、 dànghù、 qiě qú zhī shǔ。”
héng《 shǐ jì． xiōng nú lièzhuàn》
“ qí dà chén guì zhě zuǒ xián wáng， cì zuǒ gǔ lí wáng， cì yòu xián wáng， cì yòu gǔ lí wáng， wèi zhī sì jiǎo； cì zuǒ yòu rì zhú wáng， cì zuǒ yòu wēn yú dī wáng， cì zuǒ yòu jiàn jiāng wáng， shì wéi liù jiǎo： jiē chányú zǐ dì， cì dì dāng wéi chányú zhě yě。 yì xìng dà chén zuǒ yòu gǔ dū hóu， cì zuǒ yòu shī zhú gǔ dū hóu， qí yú rì zhú、 qiě qú、 dànghù zhū guān hào， gè yǐ quán lì yōu liè、 bù zhòng duō shǎo wéi gāo xià cì dì yān。 chányú xìng xū lián tí。 yì xìng yòu hū yǎn shì、 xū bǔ shì、 qiū lín shì、 lán shì sì xìng， wèiguó zhōng míng zú， cháng yǔ chányú hūn yīn。 hū yǎn shì wéi zuǒ， lán shì、 xū bǔ shì wéi yòu， zhù duàn yù tīng sòng， dāng jué qīng zhòng， kǒu bái chányú， wú wén shū bù lǐng yān。”
héng《 hòu hàn shū． nán xiōng nú lièzhuàn》
chú liǎo zhè xiē wáng hào hé guān hào， shàng yòu qí tā： rú kūn xié wáng、 xiū tú wáng、 lú tú wáng、 ào jiān wáng、 lí hàn wáng、 xiū xún wáng、 ōu tuō wáng、 xī qí wáng、 yòu gāo lín wáng、 gǔ gǔ nú wáng、 gǔ yī zhì zǐ wáng děng děng。 cǐ wài， hái yòu lì hàn jiàng rén wéi wáng zhě， rú zhào xìn wéi zì cì wáng， lǐ líng wéi yòu xiào wáng， shǐ jiàng wéi tiān wáng， lú wǎn wéi dōng hú lú wáng。 hóu de míng chēng yòu zuǒ 'ān hóu、 zuǒ gū gū hóu、 sù zhì zhī hóu děng děng。
zhè xiē wáng hóu dì wèi rú hé， bù hěn qīng chǔ， dàn cóng wén xiàn jìzǎi lái kàn， hái kě zhī qí dà lüè。
zuǒ xián wáng jí zuǒ tú qí wáng， dì wèi gāo yú qí tā zhū wáng， jǐn cì yú chányú， shì chányú de jì chéng zhě， cháng yǐ chányú tài zǐ dāng zhī， dàn yě yòu lì wài： rú fù zhū lěi ruò dī chányú hòu lián xù 5 rèn chányú jiē yóu qí dì dān rèn zuǒ xián wáng。
jué shì， yīn yān zhī huò yān zhī， hán yòu měi lì de yì yì。 chányú zhì yī bān zhū wáng jiē kě chēng qí qī wéi jué shì， yě yòu xǔ duō chēng hū： rú níng hú jué shì、 zhuān qú jué shì、 dà jué shì、 dì 'èr jué shì、 dì wǔ jué shì děng děng。 zài zhòng duō jué shì zhōng， yě yòu gāo dī wèi cì zhī fēn。 shěn qīn hán yǐ wéi“ xiōng nú zhèng qī zé chēng dà jué shì”， hú sān shěng zé yǐ wéi“ zhuān qú jué shì， chányú zhī yuán fēi yě， qí cì wéi dà jué shì”。
jué shì suī bù jiàn dé shì huáng hòu， dàn chányú de jué shì zài xiōng nú de dì wèi què hěn zhòng yào。 bù jǐn zài nèi zhèng、 wài jiāo shàng yòu zhòng yào dì wèi， zài zhàn zhēng zhōng yě qǐ zuò yòng。 rú mòdú gōng wéi liú bāng shí， jué shì suí jūn zài bàng。
jūn shì
xiōng nú mín zú yòu wán shàn de jūn shì zhuāng bèi。 yōu liáng de zhàn mǎ， jiáo jiàn de qí shì， jiān gù de kuī jiá， jiā shàng fēng lì wú bǐ de bīng qì。
mǎ pǐ zài xiōng nú rén de shēng huó zhōng bàn yǎn zhe shuāngchóng juésè， píng shí shì zuò wéi jiāo tōng gōng jù， zhàn shí zé chéng wéi zhàn mǎ。 cóng chū tǔ shí wù kàn， xiōng nú mǎ pǐ shēn tǐ lüè 'ǎi， tóu bù piān dà， yìng shǔ yú měnggǔ mǎ。 měnggǔ mǎ suī bù shí fēn gāo dà， dàn tǐ néng chōng pèi， nài lì chí jiǔ， xíng dòng xùn sù， fēi cháng shì yìng gāo yuán huán jìng， zài pèi shàng yù mǎ gōng jù héng héng mǎ lóng tóu hé mǎ 'ān， dà dà zēng qiáng xiōng nú jūn duì de zhàn lì。《 shǐ jì． xiōng nú lièzhuàn》 jìzǎi xiōng nú bīng“ jìn wéi jiá qí”、“ kòng xián zhī shì sān shí yú wàn”。
xiōng nú bīng qì“ qí cháng bīng zé gōng shǐ， duǎn bīng zé dāo chán”， kǎo gǔ fā jué zī liào yǔ cǐ zhèng xiāng wěn hé。 xiōng nú mù dì fā jué qíng kuàng xiǎn shì， bīng qì yī bān chū tǔ yú nán xìng mù zàng zhōng， yǐ tóng、 tiě、 gǔ、 mù zhì dì wéi zhù， zhù yào yòu gōng、 jiàn zú、 nǔ jī、 dāo、 jiàn、 gē、 máo、 fǔ、 liú xīng chuí děng。
xiōng nú rén bù xiàng zhōng yuán shì bīng kào dùn pái bǎo hù zì jǐ， ér dài zhī yǐ gèng shěng jìn、 gèng jiān gù de kuī jiá lái zhuāng bèi zì shēn， xíng chéng“ jìn wéi jiá qí”、 jī dòng líng huó 'ér yòu qiáng dà de xiōng nú qí bīng。
zōng jiào
xiōng nú rén jì tiān dì， bài rì yuè， chóng zǔ xiān， xìn guǐ shén。 zài tā men de shēng huó zhōng， wú lùn shì píng shí hái shì zhàn shí， dū yǔ zōng jiào yì shí yòu mìqiè de guān xì， bìng qiě xiāng dāng mí xìn。
xiōng nú měi nián yòu guī dìng de rì zǐ jǔ xíng jí tǐ de jì sì。 měi nián sān cì jí huì de rì qī，《 shǐ jì》 shuō shì zhēngyuè、 wǔ yuè jí qiū jì，《 hòu hàn shū》 wéi zhēngyuè、 wǔ yuè jí jiǔ yuè， liǎng zhě jiē wéi yī zhì。 dà zhì shàng， zhēngyuè de jí huì shì gè xiǎo jí huì， cān jiā de rén shì xiōng nú zhū cháng。 wǔ yuè de dà huì zuì fù zōng jiào sè cǎi， cān jiā de rén shù hěn duō， bù xiàn yú zhū cháng， zhù yào shì wéi jì qí xiān zǔ、 tiān dì jí guǐ shén。 qiū jì de jí huì zé shì wéi qiū tiān shōu chéng 'ér gǎn xiè tiān shén de jí huì。
guān yú jí tǐ jì sì de dì diǎn， dà zhì shàng shì zài chányú suǒ zài de dì fāng jǔ xíng， suī rán dōushì jì tiān， tóng shí yě yòu shāng tǎo guó jiā dà jì、 qiū hòu gǎn xiè tiān shén děng rèn wù。
xiōng nú rén duì qí zǔ zōng de fén mù hěn wéi zhòng shì， bù zhǐ xiāng xìn zǔ zōng sǐ hòu yòu shén líng， qí tā rén sǐ hòu yě yòu shén líng， yě kě yǐ jiàng jí xiōng。 yě xiāng xìn rén sǐ hòu， xū yào xiǎng yòng jīn yín yī qiú yǐ jí nǚ rén。
zài zhàn zhēng shí， xiōng nú rén hái xiāng xìn gè zhǒng wū shù。 qí nèi róng rú xià：
“ nǎng zhě， zhèn zhī bù míng， yǐ jūn hòu hóng shàng shū yán“ xiōng nú fù mǎ qián hòu zú， zhì chéng xià， chí yán ‘ qín rén， wǒ miǎn ruò mǎ ’”， yòu hàn shǐ zhě jiǔ liú bù hái， gù xīng qiǎn 'èr shī jiāng jūn， yù yǐ wéi shǐ zhě wēi zhòng yě。 gǔ zhě qīng dà fū yǔ móu， cān yǐ shī guī， bù jí bù xíng。 nǎi zhě yǐ fù mǎ shū biàn shì chéngxiàng yù shǐ 'èr qiān shí zhū dà fū láng wéi wén xué zhě， nǎi zhì jùn shǔ guó dū wèi chéng zhōng、 zhào pò nú děng， jiē yǐ“ lǔ zì fù qí mǎ， bù xiáng shèn zāi！” huò yǐ wéi“ yù yǐ jiàn qiáng， fū bù zú zhě shì rén yòu yú。” yì zhī， guà dé dà guò， yáo zài jiǔ wǔ， xiōng nú kùn bài。 gōng gòng qì chē fāng shì、 tài shǐ zhì xīng wàng qì， jí tài bǔ guī shī， jiē yǐ wéi jí， xiōng nú bì pò， shí bù kě zài dé yě。 yòu yuē‘ běi fá xíng jiāng， yú fǔ shān bì kè。” guà zhū jiāng， èr shī zuì jí。 gù zhèn qīn fā 'èr shī xià fǔ shān， zhào zhī bì wú shēn rù。 jīn jì móu guà zhào jiē fǎn miù。 chónghé hóu dé lǔ hóu zhě， yán“ wén hàn jūn dāng lái， xiōng nú shǐ wū mái yáng niú suǒ chū zhū dào jí shuǐ shàng yǐ zǔ jūn。 chányú yí tiān zǐ mǎ qiú， cháng shǐ wū zhù zhī。 fù mǎ zhě， zǔ jūn shì yě。’ yòu bǔ“ hàn jūn yī jiāng bù jí”。 xiōng nú cháng yán‘ hàn jí dà， rán bù néng jī kě， shī yī láng， zǒu qiān yáng。’ nǎi zhě 'èr shī bài， jūn shì sǐ lüè lí sàn， bēi tòng cháng zài zhèn xīn。”
héng《 hàn shū． xī yù chuán》 qú lí guó tiáo zài hàn wǔ dì zhào shū
xiōng nú hái yòu yǐn xuè yǐ wéi méng shì de fēng sú， méng yuē de yí shì hěn yán sù， jì shì yī zhǒng méng shì， yě shì yī zhǒng zōng jiào yí shì。
yǔ yán
zhù tiáo mù： xiōng nú yǔ
sī mǎ qiān《 shǐ jì》、 bān gù《 hàn shū》 jiē yán“ wú wén shū， yǐ yán yǔ wéi yuē shù”。 huán kuān《 yán tiě lùn． lùn gōng》 què shuō“ suī wú lǐ yì zhī shū， kè gǔ juàn mù， bǎi guān yòu yǐ xiāng jì”。 cǐ gài zhǐ hàn wén dì shí jià yú chányú de zōng nǚ， suí cóng zōng nǚ shēn biān de guān yuán zhōng xíng shuō， jiào dǎo xiōng nú chányú zuǒ yòu shū jì jí jì suàn chù wù shù mù。
《 hòu hàn shū》 zhōng yòu yī shǒu《 xiōng nú gē》， bù shǎo xué zhě yòng měnggǔ yǔ、 tū jué yǔ、 yè ní sài yǔ yán děng jìn xíng guò fēn xī hé jiě dú， dōuméi yòu dé dào lǐ xiǎng de jiēguǒ。
chú cǐ zhī wài， xiōng nú de rén míng、 bù luò míng、 dì míng hé chēng hào dōukě yǐ yòng lái yán jiū xiōng nú yǔ。 lì rú：“ chēng lí gū tú chányú” jù shuō zài xiōng nú yǔ zhōng yòu“ tiān zǐ” de yì sī， qí zhōng de“ chēng lí”（ shàng gǔ hàn yǔ :thrangrii） hé“ chányú”（ shàng gǔ hàn yǔ :darwa） fēn bié hé méng gǔ yǔ de tngri( tiān ) hé daruγa( jūn zhù ) xiāng sì。
guān yú xiōng nú yǔ de lái yuán， yóu yú zī liào jué rú， hěn nán dé dào kěn dìng de jié lùn， yòu xiē rèn wéi xiōng nú rén jiǎng méng gǔ yǔ， ér qí tā zé rèn wéi tā men de yǔ yán shǔ yú yè ní sài yǔ xì。 yòu xiē zé rèn wéi shì dōng hú、 měnggǔ yǔ de hùn hé。 xiáng jiàn xià biǎo。
xiōng nú yǔ hàn yǔ dōng hú yǔ、 tū jué yǔ、 měnggǔ yǔ
1 chēng lí tiān Tangri( tū jué )
Tangri、 Tangere( měnggǔ )
2 gū tú gū tú zǐ gute、 hute( dōng hú )
3 chányú guǎng dà Cinkai( dōng hú )
Cinkda( měnggǔ )
4 mòdú shèng Bogda、 Bogdo( měnggǔ )
5 ě shì qī Asi( dōng hú )
izi( měnggǔ )
6 tóu màn wàn Tuman( dōng hú、 tū jué、 měnggǔ )
7 bī luò a. zhǒng
b. zhǒng Dara( měnggǔ )
Vtara( dōng hú、 tū jué、 měnggǔ )
8 ōu tuō shì Saka( dōng hú )
Ceke、 Sere( měnggǔ )
Sagatex( tū jué )
9 tú qí xián Voda、 vota( dōng hú、 tū jué、 měnggǔ )
10 jìng lù dāo Uyngyrar( tū jué )
11 jū cì nǚ kyz( tū jué )
12 qí lián tiān kilem( dōng hú )
13 ruò dī xiào sakati( dōng hú )
suhutai( měnggǔ )
14 bǐ yú zhì Psi、 pit( gāolí )
Fesu( mǎ zhá )
15 xū pí a. ruì shòu
b. gōu Sabintu( dōng hú )
votk( dōng hú、 tū jué、 měnggǔ )
16 mì lí jù luò Falan( dōng hú )
Balgha-sun( měnggǔ )
Balik( tū jué )
17 fú nì fǒu Butun( dōng hú )
putung( měnggǔ )
xiōng nú kě néng běn shēn jiù zì yòu qí yǔ yán xì tǒng， zài běn shēn fā zhǎn qī jiān kě néng bù duàn xī shōu liǎo qí tā zhǒng zú de yǔ yán， bìng huò qiǎn、 huò shēn de yǐng xiǎng dào qí tā mín zú de yǔ yán。 zài hàn dài， xiōng nú yǔ wéi xī běi gè zhǒng shì zú zhōng zuì wéi tōng yòng de yǔ yán， suǒ yǐ zài zhāng qiān dì yī cì chū shǐ zhì xī yù gè guó shí， hái dài liǎo táng yì shì gù hú nú fù zhào qián qù zuò wéi fān yì。
zhōng guó běi fāng zhū zú zhī yì chéng tōng gǔ sī、 měnggǔ、 tū jué sān dà yǔ zú bìng cún de jú miàn， shì shàng gǔ yǔ yán shēng tài róng hé 'ér chéng de jiào wéi jiǎn dān de biǎo xiàng。 yǐ xiōng nú zhī páng dà， qí yǔ yán hé xuè yuán bì rán hùn zá； shuō tā shì yī gè duō xuè yuán duō yǔ yán de bù luò lián méng， huò xǔ gèng wéi qiàdàng。 ér yào bǎ liǎng qiān nián qián de zhěng gè zhōng guó běi fāng shuō chéng shì dān yī de xiōng nú yǔ huò zhě tū jué yuán yǔ de shì jiè， nà jiù bù jǐn wéi fǎn liǎo shì shí， ér qiě zào fǎn liǎo rén lèi yǔ zhǒng zhú bù jiǎn shǎo de lì shǐ。
zhòng yào rén wù
* mòdú chányú
* hūhányè chányú
* zhì zhī chányú
* yú fū luó
* zhōng xíng shuō
* zhào xìn
* lǐ líng
* lú wǎn
* liú yuān
* hè lián bó bó
* jù qú méng xùn
* wáng zhāo jūn
* cài yǎn
|