wǎ lá（ Wǎlà/Wǎlā）， yòu chēng wò yì lá tì（ Oirat）、 wèi lā tè， shì xī bù měnggǔ mín zú。 míng dài chēng wǎ lá， dào 17 shì jì hòu qī chēng wèi lā tè， yòu chēng 'è lā tè、 è lǔ tè。
lì shǐ shàng měnggǔ mín zú shì yóu liǎng gè jī běn bù fēn zǔ chéng de。 gǔ dài liǎng fēn wéi “ cǎo yuán bǎi xìng ” hé“ lín zhōng bǎi xìng”（ wò yì lá tì、 bù lǐ yá tì）。 dào hòu lái wéi dōng bù měnggǔ（ zhōng yāng měnggǔ） hé xī bù měnggǔ（ yǐ wèi lā tè wéi zhù）。
qǐ yuán
wǎ lá xiān shì wéi“ wò yì lá tì”。 yuán jū zhù yú yè ní sài hé shàng yóu bā hé dì qū。 chéng jí sī hàn lì guó shí， hū dū hé bié qǐ lǐng yòu sì qiān hù。 yǔ chéng jí sī hàn huáng jīn jiā zú yòu shì hūn guān xì， zài měnggǔ guó zhōng yī zhí xiǎng yòu“ qīn shì zhū wáng” de tè shū dì wèi。 14 shì jì shí， yǐ yuán cháo huáng shì shuāi wēi， suì chéng jī kuò dà shí lì， jī jí cān yú gè pài xì fēn zhēng。
zài mǎ hā mù、 tài píng、 bǎ tū bèi luó fēn lǐng wǎ lá shí， wǎ lá shí lì xiāng dāng qiáng dà， shí chēng“ sì wàn wèi lā tè”。 xiá jìng chú yè ní sài hé shàng yóu wài， hái bāo kuò 'é 'ěr qí sī hé shàng yóu、 kē bù duō dōng nán zhá bù hǎn hé liú yù děng dì。 tā men wéi tóng kòng zhì zhe hàn wèi de dōng bù měnggǔ guì zú fēn tíng kàng lǐ， bìng jìn 'ér chēng xióng yú mò běi， yī miàn jié hǎo yú míng tíng， qiǎn shǐ xiàng míng tíng gòng mǎ。 yī miàn yòu jī jí tóng dōng bù měnggǔ tǒng zhì jí tuán jìn xíng dǒu zhēng。
wǎ lá xīng qǐ
1414 nián， míng chéng zǔ tǒng bīng běi zhēng xī bù měnggǔ， yǔ wǎ lá zhàn yú hū lán hū shī wēn（ jīn měnggǔ guó wū lán bā tuō dōng）， mǎ hā mù bài。 dōng bù měnggǔ 'ā lǔ tái yòu fā bīng wǎng jī。 mǎ hā mù yòu bài， jī yōu fèn sǐ。 mǎ hā mù de 'ér zǐ tuō huān jì xí， míng tíng réng fēng zhī wéi shùn níng wáng。
1423 nián， dōng bù měnggǔ 'ā lǔ tái yǔ míng tíng guān xì 'è huà， bèi míng jūn jī bài， tuō huān chéng xì yú yǐn mǎ hé（ jīn kè lǔ lún hé） pò qí zhòng， fú qí dà liàng mǎ tuó niú yáng hé bù zhòng。 yǐn mǎ hé zhī jié， shǐ tuō huān zhèng zhì、 jīng jì hé jūn shì shí lì dé dào dà dà jiā qiáng， tǒng yī wǎ lá gè bù。
1434 nián， yòu chū bīng jī 'ā lǔ tái yú mǔ nà shān（ jīn nèimēng gǔ wū lā shān）、 shā 'ā lǔ tái jí qí zǐ shī niē gān， jìn shōu qí bù zhòng， dōng xī měnggǔ yī shí jù wéi suǒ yòu。 tuō huān běn yù zì lì wéi hàn， dàn yīn tā bù shì chéng jí sī hàn“ huáng jīn jiā zú” yí yì， shòu dào bù xià de qiáng liè fǎn duì。 yú shì yōng lì yuán yì tuō tuō bù huā wéi hàn， bìng ràng qí guǎn xiá 'ā lǔ tái jiù yòu bù zhòng， jū zhù yú hū lún bèi 'ěr cǎo yuán yī dài； yòu jiāng jǐ nǚ jià yǔ tuō tuō bù huā wéi qī， zì wéi tài shī， jū zhù mò běi， zhí jiē zhǎng wò měnggǔ de zhèng zhì、 jīng jì shí quán。
1439 nián， tuō huān bìng sǐ， zǐ yě xiān（ méng wén chēng 'é sēn） jì wèi， wǎ lá zài qí tǒng zhì shí qī， shì lì dá dào quán shèng。
wǎ lá kòng zhì dōng bù měnggǔ gè bù， yī miàn yòu lì yòng jūn shì zhēng tǎo、 fēng guān shè zhì、 lián yīn jié méng děng shǒu duàn， bǎ qǐ 'ér jí sī、 hā mì、 shā zhōu、 hǎn dōng、 chì jīn、 wù liáng hā sān wèi děng， fēn bié zhì yú zì jǐ tǒng zhì zhī xià。 yòu jié hǎo nǚ zhēn gè bù， shǐ zhī wéi qí xiào lì。 jí shèng shí shì lì dōng dǐ cháo xiān， xī dá chǔ hé、 tǎ lā sī hé， běi kuò nán xī bó lì yà， nán lín cháng chéng。
tǔ mù zhī biàn
zài yě xiān tǒng zhì chū qī， wǎ lá yǔ míng tíng guān xì yī zhí shì bǐ jiào mìqiè de。 kě shì， 1449 nián xià， yě xiān jiè kǒu chū bīng jìn gōng dà tóng、 xuān fǔ、 liáo dōng、 gān sù。 míng yīng zōng zài huàn guān wáng zhèn sǒng yǒng xià shuài bīng qīn zhēng， yě xiān yòu míng jūn zhì dà tóng， pò qí qián fēng。 jiē zhe， yòu jù jūn yú tǔ mù bǎo， jiān miè míng jūn zhù lì， fú míng yīng zōng yǐ qù， shǐ chēng wéi tǔ mù zhī biàn。 tóng nián shí yuè， yě xiān jìn wéi běi jīng， qǐ tú pò míng tíng dìng chéng xià zhī méng。 dàn yīn běi jīng jūn mín yīng yǒng fèn zhàn， yě xiān jìhuà wèi néng shí xiàn。 yóu yú shāng wáng cǎn zhòng， jiā shàng bīng shì yàn zhàn， nèi bù máo dùn chóngchóng。 1450 nián yě xiān bèi pò jiāng míng yīng zōng sòng hái， shuāng fāng chóngxīn huī fù zhèng cháng tōng gòng hù shì guān xì。
yě xiān yǔ tuō tuō bù huā xiàng bù xiāng mù。 tuō tuō bù huā míng yì shàng suī rán shì hàn， dàn shí jì quán lì què cāo zài yě xiān shǒu lǐ。 yě xiān zì shì shì qiáng， chuí xián hàn wèi， yù lì jǐ zǐ zǐ“ wéi tài zǐ”， tuō tuō bù huā jù zhī， shuāng fāng fā shēng jī liè zhàn zhēng。 tuō tuō bù huā chū yǔ dì 'ā gá duō 'ěr jì lián bīng， bǐ cǐ shí lì dà zhì xiāng dāng， nán fēn shèng fù。 hòu yīn xiōng dì nèi hòng， ā gá duō 'ěr jì pàn tóu yě xiān。 tuō tuō bù huā shì gū bèi bài， dùn rù wù liáng hā（ táng nǔ wū liáng hǎi）。 tuō tuō bù huā sǐ hòu， yě xiān zì chēng“ tiān shèng dà kě hàn”， jiàn hào“ tiān yuán”， yǐ cì zǐ 'ā shī tiē mù 'ér wéi tài shī。
xī méng gǔ
hòu lái dōng bù měnggǔ dá yán hàn zài xīng， wǎ lá bù zé yí shī xī běi dì qū， shì lì yī dù kuò zhāng zhì yī lí hé liú yù yī dài。 wèile bǎo zhèng mào yì de shùn lì jìn xíng， ā shī tiē mù 'ér hái bù shí qiǎn shǐ xiàng míng cháo tōng gòng。
wǎ lá fēn wéi sì dà bù： zhǔn gá 'ěr、 hé shuò tè、 dù 'ěr bó tè、 tǔ 'ěr hù tè。
17 shì jì chū， zhǔn gá 'ěr bù qiáng shì kòng zhì tiān shān nán běi， tǔ 'ěr hù tè bù xī qiān dào fú 'ěr jiā hé yán 'àn， hé shuò tè bù yòu zài gù shǐ hàn shuài lǐng xià qiān dào qīng hǎi。
|