【shǎng xī】 　　jù zhū zì qīng《 lǐ hè nián pǔ》 tuī cè zhè shǒu shī dà yuē shì yuán hé bā nián（ 813）， lǐ hè yīn bìng cí qù fèng lǐ láng zhí wù， yóu jīng fù luò， tú zhōng suǒ zuò。 qí shí， shī rén “ bǎi gǎn jiāo bìng， gù zuò fēi fēi xiǎng ， jì qí bēi yú jīn tóng xiān rén 'ěr ”。
　　
　　　　 shī zhōng de jīn tóng xiān rén lín qù shí“ shān rán lèi xià” biǎo dá de zhù yào shì wáng guó zhī tòng。 cǐ shī xiě zuò shí jiān jù táng wáng cháo de fù miè（ 907） shàng yòu jiǔ shí yú nián， shī rén hé yǐ chǎn shēng xīng wáng zhī gǎn ní？ zhè yào lián xì dāng shí de shè huì zhuàng kuàng yǐ jí shī rén de jìng yù lái lǐ jiě、 tǐ wèi。 zì cóng tiān bǎo mò nián bào fā 'ān shǐ zhī luàn yǐ hòu， táng wáng cháo yī jué bù zhèn。 xiàn zōng suī hào chēng“ zhōng xīng zhī zhù”， dàn shí jì shàng tā zài wèi qī jiān， fān zhèn pàn luàn cǐ fú bǐ qǐ， xī běi biān chuí fēng huǒ lǚ jīng， guó tǔ lún sàng， chuāng yí mǎn mù， mín bù liáo shēng。 shī rén nà“ táng zhū wáng sūn” de guì zú zhī jiā yě zǎo yǐ mòluò shuāi wēi。 miàn duì zhè yán kù de xiàn shí， shī rén de xīn qíng hěn bù píng jìng， jí pàn zhe jiàn lì gōng yè， zhòng zhèn guó wēi， tóng shí guāng yào mén méi， huī fù zōng shì de dì wèi。 què bù liào jìn jīng yǐ hòu， dào chù pèng bì， shì jìn wú wàng， bào guó wú mén， zuì hòu bù dé bù hán fèn lí qù。《 jīn tóng xiān rén cí hàn gē》 suǒ shū fā de zhèng shì zhè yàng yī zhǒng jiāo zhì zhe jiā guó zhī tòng hé shēn shì zhī bēi de níng zhòng gǎn qíng。
　　
　　　　 shī gòng shí 'èr jù， dà tǐ kě fēn chéng sān gè bù fēn。 qián sì jù kǎi tàn sháo huá yì shì， rén shēng nán jiǔ。 hàn wǔ dì dāng rì liàn dān qiú xiān， mèng xiǎng cháng shēng bù lǎo。 jiēguǒ， hái shì xiàng qiū fēng zhōng de luò yè yī bān， shū rán lí qù， liú xià de bù guò shì mào líng huāng zhǒng 'ér yǐ。 jìn guǎn tā zài shì shí wēi fēng wú bǐ， chēng dé shàng shì yī dài tiān jiāo， kě shì，“ yè wén mǎ sī xiǎo tiān jì”， zài wú qióng wú jìn de lì shǐ cháng hé lǐ， tā bù guò shì 'ǒu rán yī xiàn de pào yǐng 'ér yǐ。 shī zhōng zhí hū hàn wǔ dì wéi“ liú láng”， biǎo xiàn liǎo lǐ hè 'ào wù bù jī de xìng gé hé bù shòu fēng jiàn děng jí guān niàn shù fù de kě guì jīng shén。
　　
　　　　“ yè wén” jù chéng shàng qǐ xià， yòng kuā zhāng de shǒu fǎ xiǎn shì shēng mìng duǎn zàn， shì shì wú cháng。 tā shì shàng jù de bǔ chōng， shǐ“ qiū fēng kè” de xíng xiàng gèng jiā xiān míng、 fēng mǎn， yě wéi xià jù zhǎn shì bēi liáng yōu lěng de huán jìng qì fēn zuò liǎo bì yào de pū diàn。 hàn wǔ dì zài shì shí， gōng diàn nèi wài， chē mǎ xuān tián。 rú jīn wù shì rén fēi， huà lán nèi gāo dà de guì shù yǐ jiù huā fán yè mào， xiāng qì piāo yì， sān shí liù gōng què zǎo kōng kōng rú yě， cǎn lǜ sè de tái xiǎn bù mǎn gè chù， huāng liáng lěng luò de miàn mào lìng rén mù bù rěn dǔ。
　　
　　　　 yǐ shàng suǒ xiě shì jīn tóng xiān rén de“ guān gǎn”。 jīn tóng xiān rén shì hàn wǔ dì jiàn zào de， chù lì zài shén míng tái shàng，“ gāo 'èr shí zhàng， dà shí wéi”（《 sān fǔ gù shì》）， yì cháng xióng wěi。 wèi míng dì jǐng chū yuán nián（ 237）， tā bèi chāi lí hàn gōng， yùn wǎng luò yáng， hòu yīn“ zhòng bù kě zhì”， ér bèi liú zài bà chéng。 xí záo chǐ《 hàn jìn chūn qiū》 shuō：“ dì xǐ pán， pán chāi， shēng wén shù shí lǐ， jīn dí（ jí tóng rén） huò qì， yīn liú bà chéng。” lǐ hè gù yì qù diào shǐ shū shàng“ tóng rén zhòng bù kě zhì， liú yú bà chéng”（《 sān guó zhì》 zhù yǐn《 wèi lüè》） de qíng jié， ér jiāng“ jīn dí huò qì” de shén qí chuán shuō jiā yǐ fā huī， bìng zài jīn tóng xiān rén shēn shàng zhù rù zì jǐ de sī xiǎng gǎn qíng。 zhè yàng， wù hé rén、 lì shǐ hé xiàn shí biàn róng wéi yī tǐ， cóng 'ér huàn huà chū měi lì dòng rén de yì shù jìng jiè lái。
　　
　　　　 zhōng jiān sì jù yòng nǐ rén fǎ xiě jīn tóng xiān rén chū lí hàn gōng shí de qī wǎn qíng tài。 jīn tóng xiān rén shì liú hàn wáng cháo yóu chāng shèng dào shuāi wáng de“ jiàn zhèng rén”， yǎn qián fā shēng de cāng sāng jù biàn zǎo yǐ shǐ tā gǎn kǎi wàn duān， shén cǎn sè qī。 ér jīn zì jǐ yòu bèi wèi guān qiáng xíng chāi lí hàn gōng， cǐ shí cǐ kè， xīng wáng de gǎn chù hé lí bié de qíng huái yī qí yǒng shàng xīn tóu。“ wèi guān” èr jù， cóng kè guān shàng hōng tuō jīn tóng rén yǐ yǐ bù rěn lí qù de xīn qíng。“ zhǐ qiān lǐ” yán dào lù yáo yuǎn。 cóng cháng 'ān qiān wǎng luò yáng， qiān lǐ tiáo tiáo， yuǎn xíng zhī kǔ jiā shàng yuǎn lí zhī bēi， shí zài jiào rén bù kān rěn shòu。“ dōng guān” jù yán qì hòu 'è liè。 cǐ shí guān dōng shuāng fēng qī jǐn， zhí shè móu zǐ， bù jǐn yǎn wéi zhī“ suān”， yì qiě xīn wéi zhī“ suān”。 tā hán yòu“ mǎ hòu táo huā mǎ qián xuě， jiào rén nǎ dé bù huí tóu” de yì wèi， biǎo xiàn chū duì hàn gōng、 duì cháng 'ān de shēnqiè yǐ liàn zhī qíng。 jù zhōng“ suān”、“ shè” èr zì， xīn qí qiǎo miào 'ér yòu hún hòu níng zhòng。 tè bié shì“ suān” zì， tōng guò jīn tóng xiān rén de zhù guān gǎn shòu， bǎ bǐ shí bǐ dì fēng de jiān lì、 hán lěng、 cǎn liè děng qíng xíng， shēng dòng dì xiǎn xiàn chū lái。 zhè lǐ， zhù guān de qíng hé kè guān de wù yǐ wán quán róu hé zài yī qǐ， hán yì jí wéi fēng fù。
　　
　　　　 shī rén shí 'ér zhèng miàn mó xiě tóng rén de shén tài， shí 'ér yòu cóng cè miàn luò bǐ， miáo huì tóng rén sì zhōu de jǐng wù， gěi tā men tú shàng yī céng yōu shāng de sè diào。 liǎng zhǒng shǒu fǎ jiāo hù yùn yòng， shǐ shī yì kāi hé dòng dàng， biàn huàn duō zī， ér yòu shǐ zhōng wéi rào zhe yī gè“ chóu” zì， yú cēncī zhōng jiàn zhěng chì， sè diào tǒng yī， tí zhǐ xiān míng。“ wèi guān” èr jù， cè zhòng miáo xiě kè tǐ，“ kōng jiāng” èr jù zé gǎi xiě zhù tǐ， yòng dì yī rén chēng， zhí jiē shū fā jīn tóng xiān rén dāng shí de sī xiǎng gǎn qíng： zài wèi guān de qū shǐ xià lí bié hàn gōng， zuò qiān lǐ zhī xíng。 bàn suí zhe“ wǒ” de wéi yòu tiān shàng jiù shí de míng yuè 'ér yǐ。 shì qíng fā shēng zài sān guó shí qī 'ér chēng yuè wéi“ hàn yuè”， tā shū fā de xiǎn rán shì yī zhǒng huái jiù de gǎn qíng， zhèng rú wáng qí《 lǐ cháng jí gē shī huì jiě》 suǒ quán shì de：“ yīn gé zhī jiān， wàn xiàng wéi zhī yī biàn， ér yuè tǐ shǐ zhōng bù biàn， réng sì jiù shí， gù chēng ‘ hàn yuè ’。” jīn tóng xiān rén qīn shēn gǎn shòu guò wǔ dì de 'ài fǔ， qīn yǎn kàn dào guò dāng rì fán róng chāng shèng de jǐng xiàng。 duì yú gù zhù， tā shí fēn huái niàn， duì yú gù gōng， yě yòu zhe shēn hòu de gǎn qíng。 ér jīn zuò zài wèi guān qiān yǐn de chē zǐ shàng， jiàn xíng jiàn yuǎn， yǎn qián shú xī 'ér yòu huāng liáng de gōng diàn jí jiāng yǐn nì bù jiàn， fǔ jīn yì xī， bù jìn shān rán lèi xià。“ yì jūn” jù zhōng“ lèi rú qiān shuǐ”， bǐ yù qí miào fēi fán， huì shēng huì sè dì xiě chū liǎo jīn tóng xiān rén dāng shí bēi tòng de xíng róng ── lèi shuǐ cén cén， luò dì yòu shēng。 zhè zhǒng gǎn huái jiù shì、 hèn bié shāng lí de shén qíng yǔ rén wú yì， shì“ rén xìng” de biǎo xiàn， ér“ qiān shuǐ” yī cí yòu yǔ tóng rén de shēn fèn xiāng shì yìng， wǎn qū dì xiǎn shì liǎo tā de“ wù xìng”。 zhè xiē qiǎo miào de biǎo xiàn shǒu fǎ， chéng gōng dì sù zào chū jīn tóng xiān rén zhè yàng yī gè wù 'ér rén、 wù 'ér shén， dú yī wú 'èr， qí tè 'ér yòu shēng dòng de yì shù xíng xiàng lái。
　　
　　　　 mò sì jù xiě chū chéng hòu tú zhōng de qíng jǐng。 cǐ fān lí qù， zhèng zhí yuè lěng fēng qī， chéng wài de“ xián yáng dào” hé chéng nèi de“ sān shí liù gōng” yī yàng， chéng xiàn chū yī pài xiāo sè bēi liáng de jǐng xiàng。 zhè shí sòng kè de wéi yòu lù biān de“ shuāi lán”， ér tóng xíng de jiù shí xiāng shí yě zhǐ yòu shǒu zhōng de chéng lù pán 'ér yǐ。“ shuāi lán” yī yǔ xiě xíng jiān xiě qíng， ér yǐ xiě qíng wéi zhù。 lán huā zhī suǒ yǐ shuāi kū， bù zhǐ yīn wéi qiū fēng sù shā， duì tā wú qíng cuī cán， gèng shì chóu kǔ de qíng huái zhí jiē zào chéng。 zhè lǐ yòng shuāi lán de chóu yìng chèn jīn tóng xiān rén de chóu， yì jí zuò zhě běn rén de chóu， tā bǐ《 kāi chóu gē》 zhōng de“ wǒ shēng 'èr shí bù dé yì， yī xīn chóu xiè rú kū lán”， gèng jiā wǎn qū， yě gèng wéi xīn qí。
　　
　　　　 lán huā de shuāi kū shì qíng shǐ zhī rán。 fán shì yòu qíng zhī wù dū huì shuāi lǎo kū xiè。 bié kàn cāng tiān rì chū yuè méi， guāng jǐng cháng xīn， zhōng gǔ bù biàn。 jiǎ ruò tā yòu qíng de huà， yě zhào yàng huì shuāi lǎo。“ tiān ruò yòu qíng tiān yì lǎo” zhè yī jù shè xiǎng qí wěi， sī mǎ guāng chēng wéi“ qí jué wú duì”。 tā yòu lì dì hōng tuō liǎo jīn tóng xiān rén（ shí jí zuò zhě zì jǐ） jiān nán de chǔjìng hé qī kǔ de qíng huái， yì jìng liáo kuò gāo yuǎn， gǎn qíng zhí zhe shēn chén， zhēn shì qiān gǔ míng jù。
　　
　　　　 wěi lián jìn yī bù miáo shù jīn tóng xiān rén hèn bié shāng lí de qíng xù。 tā bù rěn lí qù， què yòu bù dé bù lí qù， ér qiě suí zhe shí jiān de tuī yí， lí kāi gù dū yuè lái yuè yuǎn。 zhè shí， wàng zhe tiān kōng zhōng huāng liáng de yuè sè， tīng zhe nà yuè lái yuè xiǎo de wèi shuǐ liú tǎng shēng， xīn lǐ yòu zhǒng shuō bù chū lái de zī wèi。“ wèi chéng” jù cóng duì miàn luò bǐ， yòng“ bō shēng xiǎo” fǎn chèn chū tóng rén jiàn jiàn yuǎn qù de shēn yǐng。 yī fāng miàn bō shēng miǎo yuǎn， lìng yī fāng miàn， dào zǔ qiě cháng。 tā jiè zhù yú shì wù de shēng yīn hé xíng tài， wěi wǎn 'ér shēn chén dì biǎo xiàn chū jīn tóng xiān rén“ sī yōu yōu， hèn yōu yōu” de lí bié qíng huái， ér zhè zhèng shì dāng rì shī rén zài shì jìn wú wàng、 bèi pò lí kāi cháng 'ān shí de xīn jìng。
　　
　　　　 zhè shǒu shī shì lǐ hè de dài biǎo zuò pǐn zhī yī。 tā shè xiǎng qí chuàng， ér yòu shēn chén gǎn rén； xíng xiàng xiān míng 'ér yòu biàn huàn duō zī。 yuàn fèn zhī qíng yì yú yán wài， què bìng wú nù mù yuán zhēng、 qì jùn nán píng de biǎo xiàn。 qiǎn cí zào jù qí qiào 'ér yòu tuǒ tiē， gāng róu xiāng jì， hèn 'ài hù shēng， cēncī cuò luò 'ér yòu zhěng chì mián mì。 zhè què shì yī shǒu jì yòu dú tè fēng gé， ér yòu zhū měi tóng zhēn de shī zuò， zài lǐ hè de jí zǐ lǐ， yě zhǎo bù chū jǐ shǒu lèi sì de zuò pǐn lái。
　　
　　　　（ zhū shì yīng）