| ní lù · kè láo dí wū sī · dé lǔ sū sī · rì 'ěr màn ní kù sī | |||||||
| |||||||
zǎo nián
ní lù de fù xì chū zì yú “ duō mǐ tí wū sī ” de zhī xì“ ā hè nuò bā 'ěr bǐ（ zì miàn yì sī wéi ‘ qīng tóng sè de hú xū ’）”， tā de fù qīn“ duō mǐ tí wū sī · ā hè nuò bā 'ěr bǐ（ DomitiusAhenobarbi）” zài tí bǐ lüè huáng dì sǐ hòu bù jiǔ jí shuǐ zhǒng shēn wáng。 ní lù de mǔ qīn zé shì chū zì yú wū dà wéi de zhí xì xuè qīn“ ā gé lǐ bì nà”， tā céng jīng zāo dào tí bǐ lüè hé kǎ lì gǔ lā liǎng wèi huáng dì de liú fàng， zài kè láo dí huáng dì rèn nèi zhào huí。 ní lù chū shēng yú luó mǎ nán fāng de hǎi biān chéng shì 'ān tí wū mǔ， ā gé lǐ bì nà wéi xīn shēng 'ér mìng míng wéi“ lǔ jī wū sī”（ jí quán míng zì wéi“ lǔ jī wū sī · duō mǐ tí wū sī · ā hè nuò bā 'ěr bù sī”）。 zhè wèi lǔ jī wū sī 3 suì sàng fù， mǔ qīn yě zāo dào liú fàng， yīn cǐ tā de yòu nián dōushì yóu gū mǔ“ liè bǐ dá” jiā zú dài dà。 gōng yuán 49 nián， ā gé lǐ bì nà yǔ tā de“ shū fù” héng héng kè láo dí huáng dì héng héng jié hūn。 tā jiāng dú zǐ guò jì chéng wéi kè láo dí jiā zú de chéng yuán， bìng gǎi yòng gāi shì zú de míng zì“ ní lù”。
dēng shàng huáng dì
huáng dì kè láo dí yǔ qián qī měi sǎ lǐ nà shēng yòu yī nǚ yī zǐ： cháng nǚ kè láo dí yà · wū dà wēi yà、 yòu zǐ bù liè tǎ ní kù sī。 dàn ní lù guò jì chéng kè láo dí jiā zú shí wéi 12 suì， jiào 8 suì de bù liè tǎ ní kù sī niánzhǎng， yú shì ní lù biàn chéng wéi huáng wèi de jì chéng rén“ kǎi sǎ”。 ā gé lǐ bì nà jí lì zāi péi zì jǐ de qīn shēng 'ér zǐ wéi huáng dì， yán pìn zhé xué míng shì sài nèi jiā wèitā de jiào shī， bìng ràng ní lù yǔ wū dà wēi yà jié hūn。 ní lù zài cǐ shí jìn rù zhèng jiè dān rèn gōng zhí， shù cì zài yuán lǎo yuàn yǐ lā dīng yǔ hé xī là yǔ zuò guò yǎn jiǎng， bìng yǐ zì jǐ de míng yì jǔ bàn liǎo dà xíng sài huì yǔ dǒu shòu biǎo yǎn。
54 nián 10 yuè 13 rì， huáng dì kè láo dí yīn shí wù zhòngdú sǐ wáng（ rén men huái yí kě néng shì 'ā gé lǐ bì nà xià dú）， 17 suì de ní lù shùn lì jì chéng huáng wèi。
zhí zhèng guò chéng
zǎo nián shàn zhèng
ní lù zhí zhèng zhī chū， guó jiā fāng zhēn yóu 'ā gé lǐ bì nà、 sài nèi jiā、 xiān huáng jiù chén pà lā sī、 yǔ jìn wèi jūn zhǎngguān sài kè sī tú sī · bù lǔ sī gòng tóng jué dìng， tā men yǔ yuán lǎo yuàn jiē jí hé zuò， wéi chí qián cháo de wěn dìng fā zhǎn zhèng cè， zài shǒu dū jǔ bàn xī là shì de sài huì， bìng qǔ xiāo bāo shuì rén de kē juān yǔ nú lì pāi mài shuì。 cǐ shí de luó mǎ jǐng xiàng shí fēn fán róng， biān jìng qíng shì dà zhì píng suí。
jiā zú máo dùn yǔ gè rén quán lì gǒng gù
ní lù de mǔ qīn 'ā gé lǐ bì nà yōng yòu xiāng dāng qiáng liè de quán lì yù wàng， ní lù zhú jiàn chéng nián zhī hòu， duì mǔ qīn de gān zhèng rì gǎn bù mǎn。 zài sài nèi jiā de jiàn yì zhī xià， ní lù zài yīcháng yà měi ní yà shǐ chén yè jiàn de chǎng hé zhōng， yǐ huáng dì de shēn fèn zǔ zhǐ mǔ qīn jìn rù huì chǎng。 ā gé lǐ bì nà duì cǐ fǎn yìng jī liè， céng yǐ fú zhù jí jiāng chéng nián de yòu dì bù liè tǎ ní kù sī lái wēi xié ní lù。 55 nián， bù liè tǎ ní kù sī zài yòng cān zhī hòu zhòngdú sǐ wáng， hòu rén cāi cè shì ní lù suǒ xià de dú。
hòu lái， ní lù zhǐ kòng pà lā sī cānyù yī xiàng yīn móu， liú fàng liǎo pà lā sī； pà lā sī shì 'ā gé lǐ bì nà de cháo zhōng mì yǒu， cǐ jǔ wú yì biǎo míng ní lù duì kàng mǔ qīn。 bù lǔ sī tuì xiū， ní lù tí bá tí gé lì nǔ sī wèitā xīn rèn jìn wèi jūn zhǎngguān。 59 nián， ní lù tū rán dà xiàn yīn qín， yāo qǐng mǔ qīn dào kǎn pà ní yà hǎi biān de bài yà bié shù dù jiǎ。 ní lù tè bié dìng zhì liǎo yī sōu huá měi de xiǎo chuán jiē sòng 'ā gé lǐ bì nà， dàn zài háng xíng tú zhōng chuán shēn jiě tǐ， ní lù qǐ tú zhì zào yì wài de jiǎ xiàng yān sǐ 'ā gé lǐ bì nà。 dàn 'ā gé lǐ bì nà shàn yú yóu yǒng， bèi lù guò de yú chuán jiù qǐ。 ā gé lǐ bì nà pài tā de nú lì xiàng ní lù bào 'ān， ní lù dé zhī zhī hòu， zhǐ kòng gāi míng nú lì shì fèng mǔ zhī mìng lái cì shā huáng dì， biàn pài bīng dào 'ā gé lǐ bì nà de bié guǎn shā sǐ liǎo tā。 zhì cǐ， ní lù wán quán gǒng gù liǎo tā de huáng quán。
62 nián， bù lǔ sī bìng gù。 65 nián， sài nèi jiā shòu dào yī xiàng yīn móu qiān lián， yǐ qiē kāi xuè guǎn de fāng shì zì shā。
nèi zhèng
ní lù zài nèi zhèng de cuò shī shàng， jī běn shàng duō shì xiàng píng mín dà zhòng suǒ qīng xié de。 tā fā míng liǎo duì fù wěi zào yí zhǔ de bàn fǎ， xiàn zhì sù sòng 'àn lì biàn hù bào chóu de shàng xiàn， yòng lái fáng zhǐ quán guì jiè zhe fǎ lǜ duì píng mín shī xíng de bù píng děng bō xuē。 tā jiàng dī liǎo xǔ duō jiànjiē shuì de shuì fù， bìng gōng kāi zhèng fǔ de shuì shōu jì lù yǐ fáng zhǐ guān yuán tān wū wǔ bì。 ní lù yā dī liáng shí jià gé， xiàn zhì ràng pín qióng de luó mǎ gōng mín yě néng gòu dé yǐ wēn bǎo。
ní lù rè 'ài yì shù， tā běn rén jiù shì yī gè shī rén、 jù zuò zhě、 yǎn chàng zhě yǔ shù qín yǎn zòu zhě。 tā cháng jǔ bàn shèng dà de jìng jì sài huì， bìng qīn zì xià chǎng cānyù bǐ sài。 tā zàn zhù wén yì、 jiàn zhù、 yǔ gè xiàng de gōng chéng fā míng， zài wū dà wéi tǒng zhì zhī hòu， ní lù dāng zhèng shí qī de dì guó chéng xiàn chū liǎo wén yì bó xīng de jǐng xiàng。 zài 64 nián luó mǎ dà huǒ zhī hòu， tā jiàn zào liǎo zhù míng de huá lì“ jīn gōng（ DomusAurea）”。
dàn ní lù zài dà quán dú lǎn zhī hòu， duì yú yuán lǎo guì zú de chóng jìng zhú jiàn dàn miè。 tā kāi shǐ xǐ huān jiē shòu rén men de fèng chéng， bìng dà sì dǎ jī yǔ tā duì lì de zhèng zhì shì lì。 zuì yòu míng de shì 65 nián de“ pī suǒ de yīn móu”， yī qún gòng hé pài de zhèng zhì rén shì dǎ suàn tuī fān ní lù de tǒng zhì。 dàn tā men jìhuà zài shì qián xiè lòu。 ní lù kuò dà dǎ jī miàn， zhěng sù yì jǐ， ràng luó mǎ de shàng céng jiē jí suí shí gǎn shòu dào huáng dì de kǒng bù tǒng zhì。
64 nián de luó mǎ dà huǒ
luó mǎ chéng de dà huǒ shì fā shēng zài gōng yuán liù sì nián qī yuè shí qī rì， rán 'ér zhè yīcháng dà huǒ de zhēn zhèng yuán yīn yī zhí dōushì qiān gǔ de lì shǐ yí 'àn。 rán 'ér dà duō shù de réndōu xiāng xìn， zhè shì yīcháng rén wéi zòng huǒ de 'àn jiàn， ér qí zhōng ní lù huáng dì yòu yīn bào xíng 'ér chéng wéi zuì dà de xián yí zhě。 jù dāng shí diào chá， zòng huǒ zhě yīngshì chū zì yú ní lù huáng dì， zé qí yuán yīn nǎi shì yīn ní lù huáng dì xiǎng yào kuò jiàn gōng diàn， rán 'ér dū chéng huáng gōng de zhōu wéi dū zhù mǎn luó mǎ píng mín， yīn cǐ jīhū nán yǐ kāi gōng jiàn zào， yīn cǐ chéng zhe yè shēn rén jìng de shí kè jiào suō shǒu xià qù zòng huǒ， yǐ suì qí suǒ yuàn。 fā shēng zài luó mǎ de zhè yīcháng dà huǒ， shì yóu dà jìng jì chǎng kāi shǐ shāo qǐ。 dà jìng jì chǎng wèi yú tái bó hé de dōng 'àn， shì zài luó mǎ chéng de xī nán bù， duī mǎn liǎo zhàng péng děng yì rán wù pǐn， yīn cǐ huǒ shì yī fā bù kě shōu shí。 zài jiā shàng qǐ huǒ de zhè jǐ tiān guā xī nán fēng， gèng shì zhùzhǎng fēng shì。 dāng huǒ shén tūn méi dà jìng jì chǎng zhī hòu， jìng rán yòu wǎng zuǒ yòu yán shēn chū liǎng gǔ huǒ shì， qí zhōng zuǒ biān yī gǔ xiàng kǎi xuán dà jiē shāo qù， jiē lián zhe de kǎi xuán mén、 bù nì zhàn zhēng yǔ gāo lú zhàn zhēng jì niàn pái fāng jí shén diàn děng， dōuzài chà nà jiān huà wéi wū yòu。 ér yòu biān de zhè gǔ huǒ shì， zé shì shāo huǐ liǎo dì guó zhèng fǔ guān yá yǐ jí qí tā gāo lóu dà shà， nà xiē sì tōng bā dá de jiē dào、 shāng diàn jí mín fáng， yědōu huà wéi huī jìn。 jiēguǒ quán chéng jīhū xiàn rù yī piàn huǒ hǎi zhī zhōng， jiù zhè yàng zhè yī cì de dà huǒ yī lián cuàn shāo liǎo liù tiān qī yè， jiēguǒ fàng yǎn luó mǎ quán chéng jiē wéi jiāo tǔ yī piàn。
jù tǎ xī tuó de jìzǎi， ní lù cóng 'ān tí wū mǔ gǎn huí luó mǎ lái， kāi fàng zì jǐ de gōng diàn 'ān zhì zāi mín， bìng cóng 'ào sī tí yà yǔ lín jìn de chéng zhèn yùn liáng zhèn jì。 dàn yóu yú huǒ zāi suǒ zào chéng de cǎn zhòng sǔn shī， rén men pǔ biàn huái yí zhè yīnggāi shì rén wéi zòng huǒ suǒ zhì。 ní lù tīng wén yòu rén huái yí shì tā běn rén suǒ 'àn dì zòng huǒ， wèile bù shǐ chuán yán kuò dà， tā biàn xuān chēng zhè chǎng zāinàn shì jī dū tú yīn móu zòng de huǒ。 yú shì tā xià lìng dài bǔ jī dū tú， gōng kāi dì jiāng tā men cán kù zhé mó héng héng dīng shí zì jià、 pī shòu pí ràng 'è gǒu yǎo sǐ、 jiāng tā men dīng shàng zhù zǐ zuò wéi là zhú。
duì wài guān xì
bù liè diān qǐ yì
gōng yuán 60 nián， yóu yú bù liè diān de luó mǎ jūn tuán máng yú zhēng zhàn mò nà dǎo， bù liè diān dǎo dōng nán bù de bù dí kǎ nǚ wáng shuài bīng fǎn kàng luó mǎ tǒng zhì。 bù liè diān jūn tuán zhǎngguān bǎo lì nǔ sī huí jūn， yú 61 nián píng dìng bù dí kǎ de pàn biàn。
dōng fāng guān xì
gōng yuán 55 nián， luó mǎ de dōng fāng shǔ guó yà měi ní yà fā shēng zhèng biàn， zuì hòu yóu pà tí yà de wáng zǐ tí lǐ dá tè sī jìn rù yà měi ní yà， bìng chéng wéi xīn de guó wáng。 yóu yú luó mǎ yī xiàng shì yà měi ní yà wéi qí bǎo hù guó， liú wáng de yà měi ní yà rén shì xiàng ní lù qǐng qiú yuán zhù。 yú shì ní lù pài qiǎn rì 'ěr màn jūn tuán zhǎngguān kē 'ěr bù luò， ràng tā quán quán chǔlǐ dōng fāng shì wù。
zài pà tí yà fāng miàn， rèn wéi yà měi ní yà zài wén huà shàng yǔ bō sī xiāng jìn， yīn cǐ jué dìng kě yǐ zì xíng guǎn lǐ yà měi ní yà de shì wù， wú xū zhào huì luó mǎ。 pà tí yà guó wáng wò luò jí xī sī yī shì jù jué luó mǎ huī fù jiù wáng de yào qiú， rèn mìng zì jǐ de bāo dì tí lǐ dá tè sī wéi yà měi ní yà wáng。 58 nián， kē 'ěr bù luò shuài lǐng de luó mǎ jūn tuán jìn rù dōng fāng， yǔ pà tí yà héng yà měi ní yà lián jūn zhǎn kāi yī lián chuàn de zhàn yì。 59 nián， kē 'ěr bù luò gōng xià yà měi ní yà de guó dū， jiāng pà tí yà de shì lì gǎn chū， tí lǐ dá tè sī táo wáng。 luó mǎ fāng miàn zé yōng lì tí gé lā ní sī wéi yà měi ní yà wáng。 ní lù rèn wéi zhàn zhēng yǐ jīng jié shù， biàn jiāng kē 'ěr bù luò diào huí xù lì yà。
62 nián， bèi bà chù de tí lǐ dá tè sī， zài pà tí yà jūn duì de bǎo hù zhī xià， zài dù jìn rù yà měi ní yà。 ní lù pài pà yī tú sī shuài lǐng luó mǎ jūn tuán yíng zhàn， dàn què zāo dào yán zhòng de shī bài， pà tí yà zài dù zhǎng kòng liǎo yà měi ní yà， tí lǐ dá tè sī zài dù dēng shàng wáng wèi。 yú shì ní lù zài dù rèn mìng zài xù lì yà de kē 'ěr bù luò chū zhàn。 yóu yú kē 'ěr bù luò de wēi míng zài dāng dì jù yòu xiāng dāng de yǐng xiǎng lì， dāng kē 'ěr bù luò zài yòu fā lā dǐ hé jiàn lì diāo bǎo shí， yǐn qǐ liǎo duì fāng jí dà de kǒng huāng。 pà tí yà fāng miàn bù xiǎng yǔ kē 'ěr bù luò jiē zhàn， biàn pài qiǎn shǐ zhě yǔ ní lù shāng tán hé píng tiáo jiàn。
63 nián， pà tí yà yǔ luó mǎ dá chéng xié yì： chéng rèn tí lǐ dá tè sī wéi yà měi ní yà guó wáng， dàn guó wáng de wáng guān bì xū yóu luó mǎ huáng dì shòu yú。 tí lǐ dá tè sī jìn rù kē 'ěr bù luò de jūn yíng， zài ní lù de sù xiàng zhī qián， yóu kē 'ěr bù luò dài lǐ huáng dì wéi tí lǐ dá tè sī jiā miǎn。 hòu lái， tí lǐ dá tè sī qīn fù luó mǎ， ní lù zài dù wèitā jiā miǎn， bìng yǐ shèng dà de qìng diǎn huān yíng tā。 yīn cǐ， ní lù zài gāi dì wéi chí liǎo xiāng dāng liáng hǎo de míng yù， zài ní lù zì shā zhī hòu， chū xiàn guò sān wèi jiǎ ní lù， qí zhōng zhī yī céng shòu yà měi ní yà de zūn chóng。 lìng yī fāng miàn， cǐ hòu luó mǎ de dōng fāng biān jìng wéi chí liǎo qī shí nián de hé píng。
yóu tài rén qǐ yì
luó mǎ dì guó zài yóu tài dì qū de zuì hòu yī rèn xún fǔ shì fù lù là shì（ GessiusFlorus）， cǐ rén pǐn dé dī xià， bào nüè wú dào， tā zài yóu tài xún fǔ de rèn nèi， jīhū zhǐ wéi bō xuē， huāng fèi zhèng shì。 fù lù là shì de tān zāng wǎng fǎ jīhū shì háo bù yǎn shì、 sì wú jì dá de shǒu duàn。 zài qí zhì lǐ rèn nèi rén mín wú fǎ 'ān dìng jū suǒ， suǒ dào zhī chù， chōng mǎn liǎo héng zhēng bào liǎn， bìng qiě pàn luàn de fēng shēng shí yòu suǒ wén， qíng shì yǐ shì jǐn zhāng yì cháng。 xù lì yà zǒng dū jiā liú（ GestiusGallius)， yǐ 'ěr wén yóu tài dì qū de hùn luàn， yīn cǐ zài gōng yuán 66 nián jiè zhù yóu tài rén guò yú yuè jié de míng yì， shì chá yé lù sǎ lěng。 yóu tài rén jiè cǐ jī huì zài jiā liú miàn qián zhuàng gào fù lù là shì de zhǒng zhǒng 'è xíng， ér jiā liú suì zài qún zhòng miàn qián yǔn nuò yào chéng zhì fù lù là shì。 dāng jiā liú lí kāi yé lù sǎ lěng zhī hòu， fù lù là shì fēi dàn méi yòu jiǎn tǎo zì shēn xíng jìng， fǎn dǎo biàn běn jiā lì de pò hài yóu tài rén， qī shǐ yóu tài rén duì luó mǎ dì guó de pàn biàn， ér zì jǐ néng gòu zài dāng zhōng zuò shōu yú rén zhī lì。 zhī hòu fù lù là shì qiáng xíng xiàng yóu tài rén de shèng diàn zhēng shōu jīn zǐ shí qī tā lián dé， dàn yóu tài rén jù bù jiē shòu， yīn cǐ fù lù là shì jiè cǐ jī huì shuài lǐng jūn duì dào yé lù sǎ lěng qǐ tú yǐ wǔ lì suì xíng suǒ yuàn。 jìn 'ér yǐn fā yóu tài rén de quán miàn pàn biàn。 yóu tài rén yǔ luó mǎ rén de zhàn zhēng， zào chéng liǎo yóu tài rén de shèng diàn bèi huǐ， yé lù sǎ lěng chéng pò huāng liáng， yóu tài rén bèi gǎn zhú fēn sàn sì chù de bēi jù。 zhàn zhēng yú gōng yuán 66 nián zhǎn kāi， suī rán yī kāi zhàn yóu tài rén biàn zhàn liǎo shàng fēng， rán 'ér jiù zài wéi sī pà xiān fèng mìng píng luàn hòu， jí kè jié jié jìn bī yé lù sǎ lěng， jìn xíng“ shōu fù píng luàn de gōng zuò”。 gōng yuán 67 zhì 68 nián jiān zài ní lù de zhǐ lìng xià， wéi sī pà xiān chóngxīn gōng zhàn jiā lì lì hé sǎ mǎ lì yà， bìng qiě yào huī jūn zhí dǎo yé lù sǎ lěng， ní lù de sǐ xùn shǐ wéi sī pà xiān bì xū zhé fǎn luó mǎ dān rèn huáng dì。 zhèng quán wěn dìng hòu， tā pài zì jǐ de 'ér zǐ tí duō zhǐ huī píng luàn， zuì hòu qīng fù zhěng zuò yé lù sǎ lěng chéng jiù shì cǐ tí duō jiāng jūn。 yuē zài gōng yuán 72 nián 9 yuè dǐ， chéng běi de bù fēn yǐ jīng wán quán luò rù luó mǎ rén de shǒu zhōng， ér zhěng gè yé lù sǎ lěng yě quán bù bèi zhàn lǐng liǎo。
hūn yīn
ní lù yòu guò sān cì hūn yīn。 dì yī cì shì niánshào shí yǔ kè láo dí zhī nǚ wū dà wéi yà de hūn yīn， dàn zài ní lù chéng wéi huáng dì zhī hòu， xǐ huān shàng wū dà wéi yà de shì nǚ 'ā kè dài， dǎ suàn yǔ wū dà wéi yà lí hūn， jīng guò sài nèi jiā yǔ 'ā gé lǐ bì nà de quàn cái zuò bà， dàn fū qī guān xì yǐ míng cún shí wáng。 ā gé lǐ bì nà sǐ hòu， wū dà wéi yà bèi liú fàng zhì wài dǎo shēng huó。 58 nián， ní lù xǐ huān shàng chǒng chén 'ào tuō de qī zǐ bō péi yà · sà bīn nà， wèile fāng biàn jǐyǔ tā huáng hòu de tóu xián， ní lù zài 62 nián yǐ tōng jiān de zuì míng， qiǎngpò wū dà wéi yà zì shā， ràng bō péi yà chéng wéi tā de dì 'èr rèn qī zǐ。
bō péi yà céng wéi ní lù shēng xià yī gè nǚ 'ér， dàn zǎo yāo。 hòu lái， ní lù zài yī cì pí qì fā zuò shí tī liǎo huái yòu shēn yùn de bō péi yà， zào chéng tā zài 65 nián sǐ wáng。
ní lù de dì sān cì hūn yīn de duì xiàng， zé shì sī tǎ tí yà · měi sǎ lǐ nà。 wèile dé dào yǐ wéi rén fù de měi sǎ lǐ nà， ní lù bī pò tā de zhàng fū wéi sī tí nǔ sī zì shā。 měi sǎ lǐ nà wèi céng shēng xià ní lù de hái zǐ。
zì shā shēn wáng
wēn dài kè sī gāo lú qǐ yì
yóu yú ní lù jiē huò guò shù cì cì shā tā de yīn móu， biàn dé shí fēn duō yí， dòng zhé xīng qǐ móu fǎn dà yù， ràng yuán lǎo guì zú jiē jí kǔ bù kān yán。 68 nián chū， lù gé dù nǔ · gāo lú de xíng shěng zhǎngguān yóu lì wū sī · wēn dài kè sī， yǐ“ zhěng jiù rén lèi” de kǒu hào jǔ bīng qǐ yì， gāo lú dì qū yòu xǔ duō chéng shì xiǎng yìng。 ní lù mìng lìng shàng rì 'ěr màn zǒng dū lú fú sī shuài lǐng rì 'ěr màn jūn tuán， kāi fù gāo lú píng luàn。 lù fú sī xùn sù dì zài 68 nián 5 yuè jī kuì wēn dài kè sī de zhù lì， wēn dài kè sī bīng bài zì shā。
jiā 'ěr bā qǐ bīng yǔ luó mǎ bào dòng
wēn dài kè sī shuài bīng qǐ yì hòu， shēn wéi tǎ lā gē · xī bān yá xíng shěng de zhǎngguān jiā 'ěr bā yě suí jí chū bīng， zài xī bān yá dì qū xiǎng yìng fǎn ní lù de xíng dòng。 dàn jiā 'ěr bā tīng wén wēn dài kè sī shī bài zì shā zhī hòu， fǎn kàng de shēng shì dà shòu dǎ jī， xī bān yá de bù duì jūn xīn zhú jiàn bù tòu， jiā 'ěr bā yě dǎ suàn zì shā。
dàn cǐ shí shǒu dū luó mǎ yáo yán sì qǐ， rén mín tīng shuō cóng yà lì shān dà chéng yùn lái de bù shì gǔ wù 'ér shì juédòu shì biǎo yǎn yòng de shā zǐ， biàn qún qǐ bào dòng。 ní lù bù zhī wēn dài kè sī yǐ jīng shī bài， yǐ wéi gāo lú hé xī bān yá dōuyǐ jīng chéng gōng pàn lí， jìn wèi jūn yě pāo qì liǎo tā。 yú shì ní lù yǐ wéi dà shì yǐ qù， biàn cāng huáng dì lí kāi luó mǎ gōng tíng， dǎ suàn táo wǎng dōng fāng。
yuán lǎo yuàn dé zhī ní lù lí kāi zhī hòu， lì kè jué yì tuī jǔ jiā 'ěr bā wéi huáng dì， bìng xuān bù ní lù wéi“ rén mín gōng dí”， rèn hé réndōu dé yǐ zhuī bǔ huò zhū shā ní lù。 tā zài guò qù de huò shì nú lì de bié zhuāng lǐ， huò xī zhuī bǔ díshì bīng yǐ jīng duàn jué tā de táo wáng dào lù， 6 yuè 9 rì， ní lù shēn biān zhǐ shèng sān sì gè pú rén， zuì hòu tā jiāng bǐ shǒu cì rù zì jǐ de hóu lóng zì shā， jié shù tā 14 nián de zhí zhèng。 xiāng chuán dāng shí de ní lù， miàn duì rú cǐ jiǒng kùn de huán jìng， bù yuàn kě chǐ dì bèi shǒu xià de líng rǔ， suǒ yǐ jué dìng zì shā。 dàn shì tā yòu shí fēn pà sǐ， shù cì ná qǐ dāo， què bù gǎn wǎng xiōng táng shàng cì， tā zhèng zài chóu chú kū qì de shí hòu， yī biān de pú rén kàn dé bù nài fán liǎo， jiù tì tā yī tuī， bǎ dāo kǒu tuī jìn qù liǎo。 gǔ luó mǎ shǐ shàng zuì cán bào de jūn wáng zhī yī jiù zhè yàng jié shù liǎo shēng mìng。 yuán lǎo yuàn dé zhī ní lù sǐ hòu， gōng bù duì ní lù de“ jì yì mǒ shā” héng héng fán shì ní lù de sù xiàng、 bēi wén、 jiàn zhù wù shàng de míng kè， dū bì xū jiā yǐ xiāo huǐ huò mǒ chú。
hòu shì píng jià
shǐ xué jiā de píng jià
yóu yú luó mǎ shǐ liào de biān xiě yǔ zhěng lǐ zhě， duō wéi dì guó de shàng céng jiē jí。 yīn wéi ní lù tǒng zhì de zhōng hòu qī duì gāi jiē céng de tǒng zhì xiāng dāng cán bào， yú shì liú chuán hòu shì de shǐ liào duō yǐ fù miàn de guān diǎn kàn dài ní lù de yī qiē shī zhèng。 bǐ rú xiàng 64 nián de luó mǎ dà huǒ， sū 'āi tuō ní wū sī biàn yǐ xiāng dāng de piān fú， xiě xià ní lù xīng zāi lè huò de xíng wéi， bìng míng bái zhǐ chū zhè zhǒng dà huǒ shì ní lù xià lìng fàng huǒ de； dàn zhè zhǒng miáo xiě yǔ shì shí shì fǒu wěn hé， lì lái shǐ xué jiā shì yòu xiāng dāng dà de zhēng yì de。 zài jiā shàng ní lù sǐ hòu shòu dào hòu rén de“ jì yì mǒ shā”， yīn cǐ tā de shì jì biàn dà duō liú xià fù miàn jiě shì de kè bǎn yìn xiàng liǎo。
ní lù běn rén xǐ 'ài shē huá， duì shēn biān de qīn rén yǔ chén shǔ cán bào bù rén。 dàn tā de gōng guò píng lùn， yán jiū zǎo qī luó mǎ dì guó shǐ de zhuān yè rén yuán， dé chū xǔ duō gè zhǒng ní lù de bù tóng miànxiàng。
jī dū jiào huì de píng jià
jī dū jiào zǎo qī jiào huì de fā zhǎn， zhèng zhí ní lù dāng zhèng zhī shí。 rán 'ér jī dū jiào zài dāng shí de luó mǎ shì xiāng dāng shòu dào qí shì de zōng jiào， yīn cǐ shòu dào guān fāng yǔ rén mín de fǎn gǎn yǔ wù jiě。 ér ní lù wū zhǐ 64 nián luó mǎ dà huǒ de yuán xiōng wéi jī dū tú， duì jiào tú shī yǐ gōng kāi de pò hài yǔ cán shā， yīn cǐ jiào huì de jìzǎi， céng jiāng ní lù shì wéi fǎn jī dū， ér qiě shǐ tú bǎo luó hé bǐ dé yě shì zài tā shǒu zhōng yù hài。 ní lù shì dì yī gè yā pò jī dū jiào de bào jūn。
xiāng guān chuàng zuò
yóu yú ní lù liú xià lái de yì shì xiāng dāng duō， shì hé de sù cái fēng fù， yīn cǐ qǐ fā xǔ duō de chuàng zuò tí cái。
*
zài wèi 54 nián 10 yuè 13 rì ── 68 nián 6 yuè 9 rì
quán míng ní lù · kè láo dí wū sī · dé lǔ sū sī · rì 'ěr màn ní kù sī
chū shēng 37 nián 12 yuè 15 rì
ān tí wū mǔ
qù shì 68 nián 6 yuè 9 rì
luó mǎ
qián rèn kè láo dí yī shì
jì rèn jiā 'ěr bā
wáng hòu ā kè dài（ 54 nián -62 nián）
bō péi yà · sà bīn nà（ 62 nián -65 nián）
sī tǎ tí yà · měi sǎ lǐ nà
wáng cháo zhū lǐ yà · kè láo dí wáng cháo
fù qīn duō mǐ tí wū sī · ā hè nuò bā 'ěr bǐ
mǔ qīn ā gé lǐ bì nà
| << qiányījūnzhù: kè láo dí yī shì | rú lüè · kè láo dí wáng cháoní lù (54nián～68nián) | hòuyījūnzhù >>: jiā 'ěr bā |