| wǎngbǐhào： | huì shèng gōng dìng xiào huáng dì | |||||||||||||||||||||
| miàohào： | xī zōng | |||||||||||||||||||||
| língmù： | jìng líng | |||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
shēng píng
xī zōng jí wèi shí hái shì gè yòu ruò de hái zǐ， zì rán quē fá bì yào de lǐ zhèng néng lì， zhèng shì chǔzhì quán bù tīng yóu huàn guān zhī kǒu héng héng tā men fèi cháng lì yòu， méi yòu xuǎn zé yì zōng de zhǎngzǐ 'ér yōng lì 12 suì de huáng zǐ dà gài jiù yòu zhè yàng de kǎo lǜ。 xī zōng zài wèi qī jiān zuì xìn rèn de huàn guān shì tián lìng zī。 xī zōng zì yòu jiù yóu tián lìng zī zhào gù qǐ jū， gǎn qíng shàng hěn shì yòu xiē yǐ lài， bìng chēng hū tián lìng zī wéi “ ā fù ”， jí wèi hòu biàn rèn mìng tā zuò liǎo shén cè jūn zhōng wèi。 zhè yàng， xī zōng cháo de zhòng dà jué cè jīhū dū zhǎng kòng zài tián lìng zī shǒu zhōng liǎo。
xī zōng shēng yú shēn gōng zhī zhōng， cháng zài huàn guān zhī shǒu， gōng zhōng shēng huó chǎng jǐng néng gòu dài gěi tā de jiù shì kě yǐ sì wú jì dá dì yóu lè。 shì shí shàng， tā yě díquè shì yī gè rè zhōng yóu lè de huáng dì。 tā xǐ huān dǒu jī（《 táng yǔ lín》 shuō shì“ dǒu yā”）、 dǔ 'é， xǐ huān qí shè、 jiàn shuò、 fǎ suàn、 yīnyuè、 wéi qí、 dǔ bó， yóu wán de yíng shēng tā jīhū wú bù jīng miào。 tā duì dǎ mǎ qiú bù jǐn shí fēn mí liàn， ér qiě jì yì gāo chāo， tā céng jīng hěn zì fù dì duì shēn biān de yōu líng shí yě zhū shuō：“ zhèn ruò cān jiā jī qiú jìn shì kē kǎo shì， yīnggāi zhōng gè zhuàng yuán。” shí yě zhū huí dá shuō：“ ruò shì yù dào yáo shùn zhè yàng de xián jūn zuò lǐ bù shì láng zhù kǎo de huà， kǒng pà bì xià huì bèi zénàn 'ér luò xuǎn ní！” xī zōng tīng dào rú cǐ qiǎo miào de huí dá， yě zhǐ shì xiào xiào 'ér yǐ。
rú guǒ shì tài píng zhī shì de jūn zhù， gǎo yī xiē xǐ huān de yùn dòng yě wú kě hòu fēi， dàn shì xī zōng zài wèi shí， zhèng jú yǐ jīng fēi cháng hùn luàn。 yì zōng shí qī dān rèn hàn lín xué shì de liú yǔn zhāng zài《 zhí jiàn shū》 zhōng yǐ yòng“ guó yòu jiǔ pò” miáo huì guò dāng shí jǐn pò de jú shì：“ zhōng nián jù bīng， yī pò yě。 mán yí chì xīng， èr pò yě。 quán háo shē jiàn， sān pò yě。 dà jiāng bù cháo， sì pò yě。 guǎng zào fó sì， wǔ pò yě。 lù huì gōng xíng， liù pò yě。 zhǎnglì cán bào， qī pò yě。 fù yì bù děng， bā pò yě。 shí lù rén duō， shū shuì rénshào， jiǔ pò yě。” duì tiān xià cāng shēng de shēng cún zhuàng tài， tā zǒng jié liǎo“ bā kǔ”、“ wǔ qù”。 bā kǔ shì：
guān lì kē kè， yī kǔ yě。 sī zhài zhēng duó， èr kǔ yě。 fù shuì fán duō， sān kǔ yě。 suǒ yóu qǐ liǎn， sì kǔ yě。 tì táo rén chā kē， wǔ kǔ yě。 yuān bù dé lǐ， qū bù dé shēn， liù kǔ yě。 dòng wú yī， jī wú shí， qī kǔ yě。 bìng bù dé yī， sǐ bù dé zàng， bā kǔ yě。
wǔ qù shì：
shì lì qīn duó， yī qù yě。 jiān lì yǐn qī， èr qù yě。 pò dīng zuò bīng， sān qù yě。 jiàng rén wéi kè， sì qù yě。 bì yì chū jiā， wǔ qù yě。
liú yǔn zhāng hái shuō：“ rén yòu wǔ qù 'ér wú yī guī， yòu bā kǔ 'ér wú yī lè， guó yòu jiǔ pò 'ér wú yī chéng， zài jiā shàng guān lì tān wū wǎng fǎ， shǐ tiān xià bǎi xìng， āiháo yú dào lù， táo cuàn yú shān zé。 fū qī bù xiāng huó， fù zǐ bù xiāng jiù。 bǎi xìng yòu yuān wú chù sù， yòu kǔ wú chù shēn。 tā men de chū lù hé zài ní？”
liú yǔn zhāng suǒ shuō de yán jùn jú miàn dào xī zōng zhāobù jǐn méi yòu sī háo hǎo zhuǎn， ér qiě shì rì yì jiā jù。 jiù zài xī zōng jí wèi bù jiǔ， bào fā liǎo pú zhōu（ jīn hé nán pú yáng dōng） rén wáng xiān zhī、 yuān jù（ jīn shān dōng cáo xiàn běi） rén huáng cháo lǐng dǎo de dà qǐ yì。 huáng cháo shì yán fàn chū shēn， yóu yú táng cháo mò nián shí yán zhuān mài， guān yán jià gé 'áng guì， lǎo bǎi xìng yòu chī bù qǐ yán 'ér“ dàn shí” zhě， suǒ yǐ zào chéng liǎo hěn duō de sī yán fàn zǐ， tā men fēn fēn zǔ zhì qǐ lái shèn zhì gǎo wǔ zhuāng fàn yùn， zhè duì yú huáng cháo hòu lái lǐng dǎo dà guī mó de qǐ yì hěn yòu bāng zhù。
huáng cháo qǐ yì bào fā yǐ hòu， zhōu xiàn qī mán shàng jí， cháo tíng bù zhī shí qíng。 gè dì yōng bīng de jié dù shǐ wéi qiú zì bǎo， zuò shì guān wàng， suǒ yǐ qǐ yì jūn fā zhǎn hěn kuài。 hòu lái， huáng cháo shuài bù nán xià jìn gōng zhè dōng， kāi shān lù 700 lǐ tū rù fú jiàn， gōng kè guǎng zhōu， ér hòu yòu huí shī běi shàng， kè tán zhōu， xià jiāng líng， zhí jìn zhōng yuán。 xī zōng suī rán duì zhè yī jú shì yě hěn jǐn zhāng， dàn bìng méi yòu tíng zhǐ jì xù xún huān zuò lè， shèn zhì zài tā wéi táo lí cháng 'ān zuò zhǔn bèi 'ér rèn mìng jiàn nán hé shān nán dào jié dù shǐ shí， jìng rán shì yòng dǎ mǎ qiú dǔ shū yíng de bàn fǎ jué dìng rén xuǎn。 guǎng míng yuán nián（ 880） shí yī yuè， yóu yú táng jūn shì qì dī luò， suǒ yǐ gāo pián de zhèn yā hěn bù lì， huáng cháo qǐ yì jūn gōng kè luò yáng， shí 'èr yuè， qīng yì ná xià tóng guān bī jìn cháng 'ān。 xī zōng jūn chén shù shǒu wú cè， xiāng duì kū qì， zǎixiàng lú xié yīn wèi jù zì shā。 tián lìng zī shuài wǔ bǎi shén cè jūn cōng máng dài lǐng xī zōng hé shǎo shù zōng shì qīn wáng táo lí jīng chéng， xiān táo wǎng shān nán（ hàn zhōng）， yòu táo wǎng sì chuān。 xī zōng chéng wéi xuán zōng zhī hòu yòu yī wèi bìnàn táo wǎng sì chuān de huáng dì。 táng mò shī rén luó yǐn yòu《 dì xìng shǔ》 shī yǒng qí shì：“ mǎ wéi yān liǔ zhèng yǐ yǐ， yòu jiàn luán yú xìng shǔ guī。 quán xià 'ā mán yīngyǒu yǔ， zhè huí xiū gèng yuān yáng fēi。”（“ ā mán” shì yáng guì fēi de xiǎo míng。） hào chēng“ qín fù yín xiù cái” de táng mò jìn shì wéi zhuāng《 lì chūn rì zuò》 yǔ cǐ yì jìng xiāng tóng：“ jiǔchóng tiān zǐ qù méng chén， yù liǔ wú qíng yǐ jiù chūn。 jīn rì bù guān fēi qiè shì， shǐ zhī gū fù mǎ wéi rén。”
bù jiǔ huáng cháo jìn cháng 'ān， jiàn guó hào dà qí， nián hào jīn tǒng。 ér xī zōng zài sì chuān duǒ bì liǎo zhěng zhěng 4 nián。
zài zhè qī jiān， xī zōng dé dào liǎo chuǎn xī， tā lì yòng chuān zhōng de fù shù hé gè dì de jìn xiàn， zǔ zhì duì huáng cháo de fǎn pū。 yì wǔ zhèn jié dù shǐ wáng chù cún、 hé zhōng jié dù shǐ wáng zhòng róng děng jī jí zǔ zhì duì huáng cháo de dǎ jī， chū shēn shā tuó zú de hé dōng tài yuán lǐ kè yòng yě shuài bīng rù yuán yǐ zhù cháo tíng， yóu qí shì bèi xī zōng wěi yǐ jīng chéng sì miàn xíng yíng dū tǒng de fèng xiáng jié dù shǐ zhèng tián， dé dào liǎo“ biànyícóngshì” de quán lì， gèng shì jī jí zǔ zhì wéi gōng cháng 'ān de huáng cháo。 hòu lái zǎixiàng wáng duó yòu bèi rèn mìng wéi zhū dào xíng yíng dū tǒng lái fā dòng duì huáng cháo de jìn gōng， yuán lái shǒu shǔ liǎng duān de fān zhèn， yě kāi shǐ wèile zì jǐ de sī lì 'ér zhù dòng duì cháo tíng biǎo dá zhōng xīn。 qǐ yì jūn yóu yú zì shēn cún zài ruò diǎn， jiā shàng jūn liáng bù zú， nèi bù fā shēng liǎo fēn qí hé fēn huà， yī xiē jiànglǐng jiē shòu liǎo cháo tíng zhāo 'ān， xíng shì fā shēng liǎo nì zhuǎn。 huáng cháo pài zhù tóng zhōu zhòng zhèn de fáng yù shǐ zhū wēn zài zhōng hé 'èr nián（ 882） jiǔ yuè tóu jiàng， xī zōng dà xǐ guò wàng， rèn wéi shì“ tiān cì wǒ yě”， cì míng zhū quán zhōng。 dàn xī zōng méi yòu xiǎng dào， táng cháo de jiāng shān shè jì zuì zhōng jiù shì bèi zhè gè zhū quán zhōng duó liǎo qù。
qǐ yì jūn zài táng cháo guān jūn de fǎn pū xià， bèi pò tuì chū cháng 'ān， zuì hòu lì jìn bīng bài， huáng cháo zài shān dōng tài 'ān de hǔ láng gǔ zhōng zì shā 'ér wáng。 jīng guò huáng cháo qǐ yì jūn de dǎ jī， táng cháo shù bǎi nián de jī yè yǐ bù fù jiù mào。 cǐ shí， lǐ chāng fú jù fèng xiáng， wáng zhòng róng jù pú、 shǎn， zhū gé shuǎng jù hé yáng、 luò yáng， mèng fāng lì jù xíng、 míng， lǐ kè yòng jù tài yuán、 shàng dǎng， zhū quán zhōng jù biàn、 huá， qín zōng quán jù xǔ、 cài， shí pǔ jù xú、 sì， zhū xuān jù yùn、 qí、 cáo、 pú， wáng jìng wǔ jù zī、 qīng， gāo pián jù huái nán bā zhōu， qín yàn jù xuān、 xī， qián liú jù zhè dōng， tā mendōu shì gè shàn bīng fù， dié xiāng tūn shì， cháo tíng bù néng zhì， chéng wéi shí jì shàng de dì fāng gē jù shì lì。 cháo tíng suǒ néng gòu kòng zhì de dì qū bù guò hé xī、 shān nán、 jiàn nán、 lǐng nán xī dào shù shí zhōu 'ér yǐ。
guāng qǐ yuán nián（ 885） zhēngyuè xī zōng zì chuān zhōng qǐ chéng， sān yuè chóngfǎn cháng 'ān。 shù nián jīng hún hái méi yòu lái dé jí wěn dìng， biàn yòu zāo yù liǎo xīn de dòng dàng。 shì qíng shì zhè yàng de： xī zōng chǒng xìn de huàn guān tián lìng zī yīn qǐ tú cóng hé zhōng jié dù shǐ wáng zhòng róng shǒu zhōng duó dé chí yán zhī lì 'ér yǔ zhī jiāo 'è， tián biàn lián hé bīn níng jié dù shǐ zhū méi hé fèng xiáng jié dù shǐ lǐ chāng fú xiàng wáng zhòng róng kāi zhàn。 wáng zhòng zōng zhōng hé wǔ nián（ 885） sān yuè róng zé qiú jiù yú tài yuán lǐ kè yòng， èr rén lián shǒu dà bài zhū méi hé lǐ chāng fú， jìn bī cháng 'ān。 shén cè jūn kuì sàn， tián lìng zī wú nài zài cì dài lǐng xī zōng yú guāng qǐ yuán nián shí 'èr yuè táo wáng dào fèng xiáng（ jīn shǎn xī bǎo jī）。 huáng cháo zhàn lǐng cháng 'ān shí， gōng chéng jiàn zhù bǎo cún wán hǎo， ér zhè cì zhū dào bīng mǎ jìn rù cháng 'ān， shāo shā qiǎng lüè， gōng shì fāng lǐ bèi zòng huǒ shāo fén zhě shí yòu liù qī，“ gōng jué xiāo tiáo， jū wéi mào cǎo”。 cǐ shí， gè dì jié dù shǐ duì huàn guān tián lìng zī de zhuān quán shí fēn bù mǎn， bù shǎo rén bǎ dǎ jī de máo tóu duì zhǔn liǎo tián lìng zī。 zhū méi běn xiǎng jié chí xī zōng， yīn tián lìng zī xié chí xī zōng cóng dà sàn guān táo dào xīng yuán（ jīn hàn zhōng） ér méi yòu chéng gōng， jiù jiāng yīn bìng méi yòu páo diào de xiāng wáng lǐ yùn xié chí dào cháng 'ān lì wéi kuǐ léi huáng dì， gǎi yuán“ jiàn zhēn”。 xī zōng bèi zūn wéi“ tài shàng yuán huáng shèng dì”， shí jì shàng jiù shì tài shàng huáng。 shí zài guāng qǐ 'èr nián（ 886） shí yuè（ yī shuō wǔ yuè）。
zhè yī zhèng zhì biàn gù dǎo zhì liǎo gè jié dù shǐ yǔ cháo tíng guān xì de xīn biàn huà。 xī zōng yǐ zhèng tǒng wéi hào zhào， bǎ wáng zhòng róng hé lǐ kè yòng zhēng qǔ guò lái fǎn gōng zhū méi， tóng shí mì zhào zhū méi de 'ài jiāng wáng xíng yú， lìng tā shuài zhòng hái cháng 'ān duì fù zhū méi。 guāng qǐ 'èr nián shí 'èr yuè， wáng xíng yú jiāng zhū méi jí qí dǎng yǔ shù bǎi rén zhǎn shā， yòu zòng bīng dà lüè。 zhè nián de dōng tiān， yì cháng hán lěng， chéng lǐ jiǔ qú jī xuě， yī zhí méi yòu róng huà。 wáng xíng yú shuài bīng rù chéng dāng yè， hán liè yóu jù， cháng 'ān chéng zāo shòu qiǎng lüè piāo bō zhī hòu， jiāng dòng 'ér sǐ de bǎi xìng héng shī bì dì， cǎn bù rěn dǔ。 yī xiē guān yuán fèng xiāng wáng lǐ yùn táo bēn hé zhōng， wáng zhòng róng jiǎ zhuāng yíng fèng， jiāng xiāng wáng lǐ yùn zhuā zhù shā sǐ， bìng bǎ tā de shǒu jí hán sòng xíng zài， jí xī zōng suǒ zài de xīng yuán。
cháng 'ān xiāng wáng lǐ yùn shì biàn píng xī hòu， bù shǎo guān yuán zāo dào shā lù， tián lìng zī bèi biǎn chì， xī zōng yě dǎ suàn zhòng huí jīng shī liǎo。 guāng qǐ sān nián（ 887） sān yuè fǎn jīng de duì wǔ gāng gāng dào dá fèng xiáng， jié dù shǐ lǐ chāng fú jiù yǐ děng dài cháng 'ān gōng shì xiū shàn wán gōng wéi míng qiáng xíng zhì liú。 dào liǎo liù yuè， tiān wēi jūn yǔ lǐ chāng fú fā shēng huǒ pīn， lǐ chāng fú jìn gōng xī zōng xíng gōng， bīng bài chū táo lǒng zhōu， xī zōng mìng hù jià dū jiāng lǐ mào zhēn zhuī jī。 qī yuè， lǐ chāng fú bèi zhǎn。
jīng guò zhè yàng jǐ fān zhēténg， xī zōng de shēn tǐ yě kuǎ liǎo。 guāng qǐ sì nián（ 888） èr yuè， bìng zhōng de xī zōng zhōng yú yòu yī cì huí dào cháng 'ān， zài bài yè tài miào yǐ hòu， jǔ xíng dà shè， gǎi yuán“ wén dé”。 sān yuè sān rì， xī zōng dé“ bào jí”， wén dé yuán nián（ 888） sān yuè liù rì， 27 suì de xī zōng zhōng yú zài diān pèi liú lí zhī hòu lí kāi liǎo rén shì。 xìng yùn de shì， tā suī rán shì jǐ dù táo lí jīng shī， què shì zài cháng 'ān gōng zhōng de wǔ dé diàn jià bēng de， ér qiě zài dāng nián de shí 'èr yuè bèi zàng zài liǎo jìng líng（ wèi yú jīn shǎn xī qián xiàn）。
hòu fēi
mèng cái rén
zǐ nǚ
xī zōng 'èr zǐ， wáng zǐ de mǔ hòu zī liào yǐ shī。
jiàn wáng lǐ zhèn
yì wáng lǐ shēng
nǚ
táng xīng gōng zhù， mǔ bù xiáng。
yǒng píng gōng zhù， mǔ bù xiáng。
lǐ xuān nián biǎo
gōng yuán 862 nián， táng yì zōng dì wǔ zǐ lǐ xuān chū shēng， běn míng lǐ yǎn。
gōng yuán 873 nián， huàn guān liú xíng shēn hé hán wén yuē shā sǐ táng yì zōng zhǎngzǐ， lì lǐ xuān wéi tài zǐ。 tóng nián táng yì zōng bēng， lǐ xuān jí wèi。
gōng yuán 874 nián， wáng xiān zhī hé huáng cháo qǐ yì， jiē kāi liǎo táng mò nóng mín qǐ yì de dà cháo。
gōng yuán 877 nián， wáng xiān zhī zhàn bài bèi shā， huáng cháo tǒng yī liǎo qǐ yì jūn， bìng què lì liǎo tuī fān táng wáng cháo díquè qiē mù biāo。
gōng yuán 880 nián， zài huáng cháo qǐ yì de gōng jī xià， lǐ xuān bù dé bù nán táo sì chuān， bìng yú gōng yuán 881 nián dǐ dá chéng dū。
gōng yuán 883 nián， huáng cháo zài gè lù jūn fá de wéi jiǎo xià chè lí cháng 'ān。
gōng yuán 885 nián， lǐ xuān huí dào cháng 'ān， suí jí yòu zài huàn guān tián lìng zī de bī pò xià lí kāi cháng 'ān。
gōng yuán 888 nián， lǐ xuān zài cì huí dào cháng 'ān， yú wǔ dé diàn jià bēng。
zá wén yì shì
xīn luó liú xué shēng cuī zhì yuǎn yǔ táng xī zōng tǒng zhì qī jiān lái dào táng cháo shì guān。
píng jià
xī zōng shēng huó de nián dài shì táng wáng cháo gè zhǒng máo dùn kōng qián jī huà de nián dài， dà táng dì guó yǐ jīng bù kě bì miǎn zǒu xiàng miè wáng。 yīn cǐ bù guǎn xī zōng shì fǒu xián míng， tā yě bù néng niǔ zhuǎn bù lì de jú miàn。 hěn yí hàn， xiāng bǐ yú hǎo sì jiāo shē tiān zǐ de fù qīn yì zōng， xī zōng de fǔ bài chéng dù bù jǐn méi yòu jiǎn shǎo， qián fú nián jiān yǐ lái de tǒng zhì fǎn dǎo hēi 'àn liǎo jǐ fēn。 yóu cǐ， wáng xiān zhī hé huáng cháo qǐ yì de yuán yīn yě jiù biàn dé fēi cháng hǎo jiě shì。 xī zōng shēng yú shēn gōng， huàn guān yōng lì wéi dì， suī qí tiān zī bǐng fù gāo chāo， rán bìng wú zhì guó zhī dào， guāng qǐ zhī hòu suī dǎ suàn lì jīng tú zhì， bǎi tuō huàn guān， zhòng zhèn táng wēi， dàn wéi shí yǐ wǎn， táng wáng cháo yǐ jīng zhī lí pò suì。
| << qiányījūnzhù: yì zōng zhāo shèng gōng huì xiào huáng dì lǐ cuǐ | táng dàilǐ xuān (873nián～888nián) | hòuyījūnzhù >>: zhāo zōng shèng mù jǐng wén xiào huáng dì lǐ yè |