mùlù dù fǔ Du Fu táng (712~770) xiāng yáng
shīcí :《yǒng huái gǔ jì zhī wǔ Thoughts of Old Time V》 《dēng gāo A Long Climb》 《kè zhì A Hearty Welcome to Vice-prefect Cui》 《chūn wàng A Spring View》 《bā zhèn tú The Eight-sided Fortress》 《yuè yè On a Moonlight Night》 《bīng chē xíng A Song of War-chariots》 《yǒng huái gǔ jì zhī 'èr Poetic Thoughts on Ancient Sites II》 《qiū xīng bā shǒu Autumn 8》 《shāng chūn wǔ shǒu Spring and 5》 gèngduōshīgē... dù fǔ : zì jué de shī rén
字子美,号少陵野老,祖籍襄阳(今湖北省襄樊市),生于河南省巩县(今巩义市),唐朝现实主义诗人。杜审言之孙。开元后期,举进士不第,漫游各地。后寓居长安近十年。及安禄山军陷长安,乃逃至凤翔,谒见肃宗,官左拾遗。长安收复后,随肃宗还京,寻出为华州司功参军。不久弃官居秦州同谷。又移家成都,筑草堂于浣花溪上,世称浣花草堂。一度在剑南节度使严武幕中任参谋,武表为检校工部员外郎,因此后世称其杜工部。晚年携家出蜀,病死湘江途中。其诗显示了唐代由盛转衰的历史过程,被称为「诗史」。以古体,律诗见长,风格多样,而以沉郁为主。他对中国古典诗歌的发展影响非常深远,被后人称为「诗圣」。
[杜甫与中唐诗歌]
唐玄宗天宝十四载(755)安史之乱爆发,使唐王朝迅速地由繁盛转入衰乱,唐诗
也随之发生了重大变化。从盛唐诗歌的情况来看,尽管那个时代的一些文人出于各种原
因对前代诗歌进行了激烈的抨击,但从魏晋南北朝到盛唐,诗歌发展的延续性在一些基
本特征上是很显著的:儒家传统中以诗为政治与教化之工具的观念在实际创作中很少被
认真看待,诗始终是一种个人性的艺术创造,是表现诗人生活情怀与人生理想的审美形
式。而盛唐诗人的激荡的热情与浪漫的幻想,更使诗成为华彩的乐章。而到了中唐,首
先可以看到诗歌与时事政治的关联加强了。这本身当然不是什么缺点,杜甫许多这一类
型的诗作都具有感人的力量,对于唐诗的内容是很重要的开拓。但同时需要注意到,这
一种关联的加强常常伴随着诗人个体意识的削弱和对于国家的依附意识的加强,伴随着
儒家文学观念的加强。这在杜甫已不能免,在元结、白居易等诗人那里则更突出。而另
一方面,作为盛唐诗歌主要特征的激情的表现,在中唐诗歌中也受到了抑制。杜甫诗的
“沉郁”,实际就是激情受到理性的抑制的结果。在其他诗人那里,激情或转化为怪诞,
或转化为哀苦,乃至退化为闲适、琐细。
毫无疑问,唐代文化富于创造性的生命力并不是在中唐就消失了。甚至,中唐诗歌
艺术风格的多样化、各种不同风格之间的差异,比盛唐诗给人的印象要更为强烈;中唐
诗人对语言表现形式的关注,也比盛唐诗人更为深入。从杜甫的“语不惊人死不休”,
到李贺的呕心沥血觅诗句,贾岛的苦吟,诗人们付出了前所未有的努力。唐诗总体上的
繁荣多彩,与他们(也包括晚唐诗人)的努力是分不开的。但诗歌中豪迈自信、自由飞
扬的精神,在这时确实是开始减退了。
还有一点需要说明:自明代高棅明确把唐诗划分成初、盛、中、晚四阶段以来,人
们习惯把杜甫归为盛唐诗人,这是出于要同时充分肯定盛唐诗和杜诗的典范价值的考虑。
但从唐代社会和唐诗的变化的实际情况来看,这样划分并不合理,所以我们不采此说。
杜甫与李白一向被视为唐诗世界中两座并峙的高峰,同时,他们也构成了唐诗的分
野。尽管李、杜的年龄只相差十一岁,他们也都经历过唐王朝的全盛时代和由盛入衰的
安史之乱,但他们的创作,却存在某些根本的不同。李白诗歌的主导风格,形成于大唐
帝国最为辉煌的年代,以抒发个人情怀为中心,咏唱对自由人生的渴望与追求,成为其
显著特征。
而杜甫诗歌的主导风格,却是在安史之乱的前夕开始形成,而滋长于其后数十年天
下瓦解、遍地哀号的苦难之中。因此,流响于刚刚过去的年代中的充满自信、富于浪漫
色彩的诗歌情调,到了杜甫这里便戛然而止。在飘零的旅途上,杜甫背负着对于国家和
民族命运的沉重责任感,凝视着流血流泪的大地,忠实地描绘出时代的面貌和自己内心
的悲哀。这种深入社会、关切政治和民生疾苦、重视写实的创作倾向,和由此带来的语
言表现形式方面的一系列变化,不仅标志了唐诗内容与风格的重大转折,也对中唐以后
直至宋代诗歌的发展,造成了深刻的影响。
但是,盛唐诗歌的一些重要特征,在杜甫的诗歌创作中仍然有所体现。激情虽然在
他的诗中受到抑制,却仍然可以感受到它的存在;雄伟壮大之美,也仍然是诗人的爱好。
他的那些关于时事政治的诗篇,大抵是真诚情感的流露和结晶,而并非以预定的社会功
利目的为首要的出发点。从这些方面来说,杜甫与盛唐文化终究有很深的关联。
一、杜甫的生平和个性
杜甫(712—770)字子美,生于巩县(今属河南)。他出身于一个具有悠久传统的
官僚世家,自十三世祖杜预以下,几乎每一代都有人出任不同的官职,所以杜甫自豪地
称为“奉儒守官,未坠素业”(《进雕赋表》)。其母系为唐代士族中门第最高的清河
崔氏。只是杜甫的父亲杜闲只做到奉天县令,这个家庭已呈衰落之象。
家庭给予杜甫正统的儒家文化教养,和务必要在仕途上有所作为的雄心。所以,终
其一生,高蹈出世的念头很少占据他的头脑。另外,唐代是重视诗歌的时代,而杜甫的
祖父杜审言正是武后朝中最著名的诗人,这更加深了杜甫对诗歌的兴趣。他曾很骄傲地
对儿子说:“诗是吾家事。”(《宗武生日》)追求仕途事业和不朽的诗名,共同构成
了杜甫的人生轨道。
杜甫早慧,据称七岁便能写诗,十四、五岁时便“出游翰墨场”(《壮游》),与
文士们交游酬唱。二十岁以后十余年中,杜甫过着漫游的生活。这既是为了增长阅历,
也是为了交结名流、张扬声名,为日后的仕进作准备。他先到了吴越一带,江南景物和
文化,给他留下很深刻的印象。二十四岁时,杜甫赴洛阳考试,未能及第,又浪游齐、
赵,度过一段狂放的生活,他后来回忆说:“放荡齐赵间,裘马颇清狂。”
(《壮游》)三十三岁时,杜甫与李白相识于洛阳,又在梁、宋一带为豪侠之游。
李白当时已是名震天下的诗人,他的特殊风采和出众才华,深深吸引了杜甫。
杜甫称做官为他们家族的“素业”——世代相袭的职业,他的各种文化教养都是与
这一点相联系的。三十五岁左右,杜甫来到长安求取官职。开始,他满怀信心,“自谓
颇挺出,立登要路津”,并相信自己能“致君尧舜上,再使风俗淳”(《奉赠韦左丞丈
二十二韵》),但滞留十年却一再碰壁。这可能是因为他的家庭背景已不够有力,而把
持权柄的李林甫等人,又对引进人才采取阻碍的态度。大约在杜甫到长安不久,父亲就
去世了,他的生活因此变得艰困起来,为了生存,为了求官做,杜甫不得不奔走于权贵
门下,作诗投赠,希望得到他们的引荐。此外,他还多次向玄宗皇帝献赋,如《雕赋》、
《三大礼赋》等,指望玄宗对他的文才投以青睐。种种努力的结果,是到天宝十四载才
获得右卫率府胄曹参军这样一个卑微的官职,而这已是安史之乱的前夕。
天宝后期,唐代社会虽维持着表面的繁盛,却已处处埋伏危机。这主要表现在三个
方面:一是玄宗和他的边将们一意开拓疆土、穷兵黩武的政策,导致国力空虚、民生艰
难,许多人无辜死亡;二是玄宗沉湎于享乐,李林甫、杨国忠等人擅权专政,阻塞言路,
政治变得昏暗;三是为玄宗所宠信的安禄山身兼三节度使,手握雄兵,威胁到国家的统
一。处在逆境中的人容易看到现实中的弊病,当一场大崩溃即将到来时,杜甫透过个人
的不幸看到了国家的不幸,人民的不幸。天宝十一载(752),杜甫写下了他的名篇
《兵车行》,以严肃的态度,真实地记录下人民被驱往战场送死的悲惨图景。这首诗标
志了杜甫诗歌的转变。此后,他又写出《前出塞》九首,继续对灾难性的开边战争提出
质疑;写出《丽人行》,揭露玄宗宠妃杨玉环的亲族穷奢极欲的生活。而长诗《自京赴
奉先咏怀五百字》,更把最高统治集团醉生梦死的情状与民间饥寒交迫的困境加以尖锐
的对照,以“朱门酒肉臭,路有冻死骨”这样震撼人心的诗句概括了社会的黑暗和不合
理。
安史之乱爆发后,杜甫一度被困于叛军占据下的长安。后来只身逃出,投奔驻在凤
翔的唐肃宗,被任为左拾遗。这是一个从八品的谏官,地位虽不高,却是杜甫仅有的一
次在中央任职的经历。但不久就因上疏申救房琯的罢相而触怒肃宗,后于乾元初被贬斥
为华州司功参军。由于战乱和饥荒,杜甫无法养活他的家庭,加之对仕途的失望,他在
乾元二年(759)丢弃了官职,进入在当时尚为安定富足的蜀中。从安史之乱爆发到杜
甫入川的四年,整个国家处在剧烈的震荡中,王朝倾危,人民大量死亡,杜甫本人的生
活也充满危险和艰难。而他的诗歌创作,因了血与泪的滋养,达到了颠峰状态。
《春望》、《月夜》、《悲陈陶》、《悲青坂》、《北征》、《羌村》以及“三
吏”、“三别”等大量传世名篇,从诗人浸满忧患的笔下不绝涌出。
到成都不久,杜甫依靠朋友的帮助,在城西建了一座草堂。后来,杜甫的故交严武
出任剑南东西川节度使,与杜甫过从甚密,对他的生活也多有照顾。当严武第二次镇蜀
时,并表荐杜甫担任了节度参谋、检校工部员外郎(后世因此称他为“杜工部”)。杜
甫是为了避乱谋食来到蜀中的。最初二年多时间,他闲居草堂,生活确实比较安逸,当
时所写吟咏草堂周围自然景物的诗篇,也显出一种清新闲淡的韵致。但这种情形并没有
维持很久。从全国来说,安史之乱虽于公元七六三年宣告结束,但唐王朝的瓦解之势并
未因此而停止。外患方面,有吐蕃的严重侵扰,甚至攻入长安,迫使代宗仓皇出逃;内
乱方面,则出现普遍的军阀割据或半割据状态,而政治的腐败、官吏的横暴,也是有增
无减。从蜀中地区来说,它既是吐蕃进攻的一个重点,也是容易发生军阀割据的地方。
就在严武二次镇蜀的间隔时期,就曾发生一场严重的军事叛乱,杜甫因此一度逃离
成都,携家流浪。一场暴烈的动荡转化为持续的衰乱,这使得杜甫对国家的前途更觉失
望,他后期的诗歌,情绪甚至比安史之乱中更显得沉重。
永泰元年(765),严武去世,蜀中重又发生大乱,杜甫在成都的生活也失去凭依,
他又带着全家老小,登上一条小船,过起流浪逃难的生活(或谓在严武去世前不久,杜
甫因所任工部员外郎之职由虚衔转为实授,而离蜀赴长安)。最初的目的大概是要沿长
江东下出川,路途中却因疾病和战乱等缘故,滞留了很久。先是在云安居住了一段时间,
后又在夔州居住了近两年。到五十七岁那年,终于乘舟出三峡,却仍是在湖北、湖南一
带的水路上漂泊,最后于大历五年、五十九岁上,在耒阳附近客死旅舟。杜甫艰难漂泊
的一生,在这里得到一个凄凉的结束。
“漂泊西南天地间”(《咏怀古迹》五首之一)的十一年,也是杜甫诗歌创作的重
要时期,留下的作品有一千余首,占其《杜工部集》存诗总数的三分之二以上。《闻官
军收河南河北》、《又呈吴郎》、《秋兴》、《诸将》、《咏怀古迹》、《旅夜书怀》
等,都是这一时期的优秀代表作。尤其以旅居夔州的二年为中心,杜甫的律诗创作达到
炉火纯青的境界,可以说是杜诗的第二次高峰。
在杜甫年轻时代,他的性格中就包涵着两种不同的因素。
一方面,他自幼接受儒家正统文化的熏陶,把贵德行、重名节、循礼法视为基本的
人生准则;而同时,他也受到时代风气的影响,有着颇为张狂、富于浪漫气质的一面。
他的《壮游》诗回忆往事,自称“性豪业嗜酒,嫉恶怀刚肠”,“饮酣视八极,俗物都
茫茫”;在文学上,连屈原、贾谊、曹植、刘桢那样的人物都不放在眼里,可见他是多
么骄傲。在与李白、高适等人交游时,他们纵酒放歌、慷慨怀古、驰逐射猎,也很有几
分任侠之气。后来经过重重苦难的磨砺,杜甫个性中放狂的一面收敛了许多,传统的儒
家人生观对于他的个性和行为习惯起了更重要的作用,但他也并不是完全变成了另外一
个人,变成了纯粹的恂恂君子。《旧唐书》本传说他“性褊躁”、“无拘检”、“傲
诞”,不会是毫无根据的。其实,如果没有几分“傲诞”、“褊躁”,恐怕很难成为一
个诗人。这方面一个突出的表现,是杜甫始终对屈辱的生活处境十分敏感。滞留长安及
漂泊西南时期,杜甫常常不得不寄人篱下,仰仗权势者的济助。他在诗中写道:“朝扣
富儿门,暮随肥马尘,残杯与冷炙,到处潜悲辛!”(《奉赠韦左丞丈二十二韵》)
“苦摇求食尾,常曝报恩腮。……休为贫士叹,任受众人咍。”
(《秋日荆南述怀三十韵》)一个身负“太平宰相”之志的人,却成为一名失业者、
乞食者,怎么能不深感痛苦呢?这些诗句同李白的“安能摧眉折腰事权贵,使我不得开
心颜”的表白,看起来绝不相同,实质上却有相通之处。杜诗中那种对于国家和社会的
关切,固然是出于真情,但也未始没有在自觉得碌碌而生、于世无益的情况下,在精神
上自我提升、自我拯救的意味。
对人生信仰、政治理想的执着,也是杜甫个性的一大特征。后代有人说杜甫是“村
夫子”,杜甫诗中也自称“乾坤一腐儒”(《江汉》),都是就这一种执着态度而言。
所谓“致君尧舜”,所谓“忧民爱物”,这些儒家的政治观念,在很多人只是一种空谈、
一种标榜,杜甫却是真心地相信和实行它。而且,儒者本有“穷则独善其身,达则兼济
天下”的进退之路,杜甫却不愿如此,他是不管穷达,都要以天下为念。甚至,愈是社
会崩溃昏乱,他愈是要宣扬自己的政治理想,相信尽管“万国尽穷途”(《舟出江陵南
浦奉寄郑少尹审》),但靠了一点一滴的人力,终究能够改变现实。他的这种执着态度,
在当年实际的政治生活中未必有什么用处,对于诗人来说却是重要的。因为唯其如此,
杜甫才能始终保持正视现实的热情和勇气。
杜甫是一个感情丰富的人。他和李白交往的时间并不长,但当李白遭遇危险时,他
却魂牵梦绕,再三写下《梦李白》、《天末怀李白》等感人至深的诗篇。他在夔州离开
自己住过的一所房屋时,也不能忘记以前常来自己院中打枣为食的邻家老妇人,特意写
了《又呈吴郎》诗,嘱托新主人对她应多加体谅。当然,更多的诗篇抒发了他对战乱中
的国家和贫苦大众的强烈的忧念。只是,杜甫的情感,不像李白那样奔泄而出,而是受
到理智的节制。这一性格特点,直接影响杜甫的诗歌创作,就是:杜甫更喜欢、更擅长
在严格的形式中,以精心选择、反复锤炼的语言来抒发情感。
二、乱离时世的悲歌
杜甫早期作品留存数量很少。这些诗篇和时代的风气相一致,充满自信、带有英雄
主义的倾向,而同杜甫自己后来的作品有明显区别。如《房兵曹胡马》以“所向无空
阔”、“万里可横行”写马,《画鹰》以“何当击凡鸟,毛血洒平芜”写鹰,都有不可
一世之概。《望岳》诗起首“岱宗夫如何,齐鲁青未了”,气势宏大;结句“会当凌绝
顶,一览众山小”,富于展望,令人感觉到诗人雄心勃勃的精神状态。随着杜甫渐渐深
入到苦难的现实,他的诗也变得沉重起来。但早期诗歌那种气势壮阔的特点,仍然保留
着。
《兵车行》的创作标志着杜甫诗歌的转变。由此形成并基本上贯穿了杜甫此后一生
诗歌创作在思想内容方面的主要特征有四点:严肃的写实精神;在忠诚于唐王朝和君主
的前提下,对统治集团中的腐朽现象给予严厉的批判;对民生疾苦的深厚同情;对国家
与民族命运的深沉忧念。
《兵车行》的开头是一幅悲惨的图景:“车辚辚,马萧萧,行人弓箭各在腰。耶娘
妻子走相送,尘埃不见咸阳桥。牵衣顿足拦道哭,哭声直上干云霄。”接着把批判的锋
芒指向好大喜功的唐玄宗:“边庭流血成海水,武皇开边意未已!”诗中继续写到战争
导致国内生产力的衰减:“君不闻汉家山东二百州,千村万落生荆杞,纵有健妇把锄犁,
禾生陇亩无东西。”
最后借想象为那些无辜的死者发出悲愤的哭喊:“君不见青海头,古来白骨无人收。
新鬼烦冤旧鬼哭,天阴雨湿声啾啾!”
在唐诗中,如此严肃地正视现实、具有深刻的批判精神的作品,以前还没有过。而
在稍后写成的《自京赴奉先咏怀五百字》中,杜诗的批判精神又有进一步的发展。诗中
既写到自己忠于王朝和君主的不可改移的天性——“葵藿倾太阳,物性固难夺”,同时
又对正在骊山行宫中肆意挥霍享乐的玄宗君臣提出责难:“彤庭所分帛,本自寒女出,
鞭挞其夫家,聚敛贡城阙。”在这里,杜甫的笔已经触及统治者与人民之间剥削与被剥
削的根本性对立。
在杜甫的思想中,合理的政治应当表现为统治者与被统治者之间的和谐:君主应当
爱护人民,使之安居乐业,而人民则理所当然地应该忠诚和拥戴君主。然而事实上这仅
是一种空想。他作为一个诚实的诗人严肃地面对现实时,不能不为此感到困苦。杜诗的
名篇“三吏”、“三别”、就是很好的例子。这些诗作于乾元二年杜甫从华州去洛阳时。
此前不久,唐军在邺城围攻安史叛军遭到大败,形势危急,唐军为了守住洛阳、潼关一
线,在民间拼命抓丁,连未成年人和老人都不能幸免。杜甫以叙事诗的形式描述了他亲
眼所见的悲惨情形。
从这些典型的忧国忧民之作中,我们可以更清楚地理解杜甫。
首先需要指出:“忧国”和“忧民”并不是很容易统一起来的事情。因为杜甫所忧
念的“国”同李氏王朝的“皇纲”之存亡密不可分,这“国”首先是包括杜甫在内的统
治阶级的国,统治阶级的成员依其地位高下从这个“国”中得到不等的利益;至于“民”
尤其是贫困的劳动人民,即使他们的利益同这个王朝的存亡有一定关联,他们也主要是
牺牲者而不是得利者。而安史之乱就其根本的性质来说,是一场企图改朝换代的军事叛
乱。虽然安史集团的头领以汉化的胡族人为主,但民族矛盾的一面也不是主要的。可以
说,普通民众是被争夺最高权力的两大集团推进了血火之中。那么杜甫又怎样来看待这
个问题呢?先看他的《新安吏》:
客行新安道,喧呼闻点兵。借问新安吏:“县小更无丁?”“府帖昨夜下,次选中
男行。”“中男绝短小,何以守王城?”肥男有母送,瘦男独伶俜。白水暮东流,青山
犹哭声。“莫自使泪枯,收汝泪纵横,眼枯即见骨,天地终无情!”
读到这里,我们感受到诗人对受难的人民的极其真实深切的悲悯之情。当他说出
“眼枯即见骨,天地终无情”这样悲愤的话时,他指出了一个惨痛的事实:民众在这个
世界上走到了绝路。沿着这个方向追问下去,会出现严重的问题:牺牲到最后的人民有
无义务继续为大唐王朝作出牺牲?而诗人就在这危险关头收刹了他的笔,转到另外的方
向:
我军取相州,日夕望其平,岂意贼难料,归军星散营。就粮近故垒,练卒依旧京,
掘壕不到水,牧马役亦轻。况乃王师顺,抚养甚分明,送行勿泣血,仆射如父兄。
所谓官军中劳役轻、官长爱惜士兵,并且似乎没有什么危险,这恐怕是杜甫自己都
不能相信的。但他只能这样幻想,并以此安慰从军少年和他们的家人。而归根结蒂,他
还是要求人民继续为唐王朝作出牺牲。还有《新婚别》,写一位结婚才一天的新娘送丈
夫从军,诗中既写出她的悲哀:“君今往死地,沈痛迫中肠”,又以较多的笔墨描绘了
这位女子“深明大义”的形象。她要丈夫“勿为新婚念,努力事戎行”,又说自己不能
跟随而去,因为“妇女在军中,兵气恐不扬。”我们不能说杜甫笔下的新娘不是真实的,
但可以想象一定也有不愿自己的亲人走向“死地”的妇女。而之所以选择这一位新娘作
为主人公,乃是从国家利益考虑。包括《垂老别》中那位“子孙征亡尽”而自己又被征
去当兵的老人,他的遭遇可以说凄惨至极,诗人对他也确实充满同情,但在篇末,他还
是让老人说出“何乡为乐土,安敢尚盘桓”这样偏向豪壮的调子。
总之,杜甫“忧国”,却不能因此而泯灭良知,回避眼见的事实①;他“忧民”,
却又不能因此背弃唐王朝的根本利益,因此只能在尖锐的矛盾中寻找折衷的途径。而这
种折衷又是很勉强的,这使诗中表现出的情绪显得非常痛苦。我们没有理由苛责杜甫,
作为封建时代的诗人,能够如此严肃地正对现实,关怀人民,已是难能可贵。但在另一
方面也要看到,在以后长期的封建社会中,他获得“诗圣”这样一个带有浓厚道德意味
的尊称,也是有其深刻的原因的。
①如张巡、许远在安史之乱中为坚守睢阳,以人为食,死者数万,封建史家和正统
文人对他们吃人这一点仍给予赞扬,这和杜诗的态度完全是另一回事。
在杜甫晚年,由于形势越发不可收拾,自身的处境也日见窘迫,他对军阀、官僚的
横暴、腐败,态度变得更为尖锐严峻。虽然像《兵车行》和“三吏”、“三别”那样细
致描述的作品已经很少再有了,但以高度概括的诗歌语言所揭示的事实,却别有一种震
撼人心的力量。如《草堂》写蜀中军阀的叛乱和相互杀戮:“到今用钺地,风雨闻号呼。
鬼妾与鬼马,色悲克尔娱。”——被杀者似乎仍在号哭,而他们的妻妾和马,都面带愁
容供杀戮者取乐,这是一幅何等惨酷的图景!又如《三绝句》中写道官军的残暴:
殿前兵马虽骁雄,纵暴略与羌浑同。闻道杀人汉水上,妇女多在官军中。
时代的苦难被杜甫以焦虑和愤怒的心情一一记录在诗中。但是,他对现实有什么办
法呢?他只能苦苦地告诫那些做官的朋友:“众寮宜洁白,万役但平均。”(《送陵州
路使君赴任》)
他只能期盼皇帝的贤明:“谁能叩君门,下令减征赋?”(《宿花石戍》)他只能
浩叹:“安得务农息战斗,普天无吏横索钱!”
(《昼梦》)这些无奈的、固执的哀告,说出了受尽苦难的广大民众的心愿。
杜甫不只是一个时代的观察者、记录者,他本身的遭遇是同时代的苦难纠结在一起
的。人们从他的诗篇中,可以清楚地看到这位诚实的、富于正义感和同情心的诗人,如
何辗转挣扎于漂泊的旅途,历经饥寒困危,备尝忧患。对于生活在动乱时代的人们,这
一类诗格外具有感染力。如《月夜》,是杜甫在安史之乱爆发后困居长安时所作,抒发
了诗人对被战火阻隔的妻子的怀念:
今夜鄜州月,闺中只独看。遥怜小儿女,未解忆长安。香雾云鬟湿,清辉玉臂寒。
何时倚虚幌,双照泪痕干!
当他逃至凤翔后,有了机会去鄜州探家时,又写出他的名篇《羌村三首》,录第一
首:
峥嵘赤云西,日脚下平地。柴门鸟雀噪,归客千里至。妻孥怪我在,惊定还拭泪。
世乱遭飘荡,生还偶然遂。邻人满墙头,感叹亦歔欷。夜阑更秉烛,相对如梦寐。
诗中呈现一幅戏剧性的异常感人的场面。在那一场突发的大战乱中,家破人亡是寻
常事情,骨肉重聚反而似乎是不可思议的了。杜甫以准确生动的语言,把他们一家人重
新相见时,彼此如在梦中、亦惊亦悲亦喜的复杂心情清晰地呈现出来,可谓感人至深。
千百年来,它不知引发了多少人内心的共鸣!
正是因为个人的命运同时代的苦难纠结在一起,富于同情心和社会责任感的杜甫,
常常从自身的遭遇联想到更多的人、更普遍的社会问题。如在《自京赴奉先咏怀五百字》
中,他由幼子的因饥饿而夭折,想到自己的家庭毕竟还享有某些特权,那些地位低下的
“失业徒”、“远戍卒”,又将如何挣扎下去呢?在《茅屋为秋风所破歌》中,他由自
家茅屋被风雨吹破而致家人受寒冻,发出“安得广厦万千间,大庇天下寒士俱欢颜”的
祈愿。这种宽广的胸怀,是值得后人钦佩的。
杜甫的诗歌自古以来就有“诗史”的美誉。但应该指出:
诗歌并不会仅仅因为记载了某些史实就成为好诗。杜甫其实并非有意于史;他的那
些具有历史纪实性的诗篇,以及那些纪述自身经历而折射出历史面目的诗篇,乃是他的
生命与历史相随而饱经忧患的结晶,是浸透着他个人的辛酸血泪的。后代有些诗人虽然
也关注社会政治问题,但往往有意于史,所以他们的诗作难以像杜诗一样引起我们的感
动。
当然,杜甫的诗歌不尽是同当日的政治、社会问题相关联的,也下完全是忧愤之作。
他的作品题材其实很广泛,尤其描绘山水风光自然景物的诗篇,在他的集子中占了很大
比例。杜甫一生到过很多地方,吟咏美好的山川风光,为他多难的生活增添了许多乐趣。
像西南一带的景色,很多是因为有了杜甫的诗才开始为世人所知。有时,杜甫也会忘怀
一切地沉浸在自然界种种细微的变化中,写出诸如“细雨鱼儿出,微风燕子斜”(《水
槛遣心》)、“云掩初弦月,香传小树花”(《遣意》)那样一类情味悠闲的诗句。毕
竟,生活是多彩的,作为诗人,无论如何也不会失去对优美事物的兴趣。
三、杜甫诗歌的艺术成就
杜甫是一位富有创造性的诗人。比较而言,李白的诗天然涌发、飘逸而不可摹仿;
杜甫的诗则千锤百炼、苦心经营,可以为人典则。就这一点来说,杜诗对后人的影响比
李白要大。
杜甫的诗歌类型众多、风格也富于变化。其原因主要有二:一是杜甫的诗歌应用范
围极广。他不仅用诗歌来叙事抒情,还用来写人物传记和自传、书信、游记、政论、诗
文评,几乎无所不能。不过这也带来部分诗歌偏向于理性化的问题。
二是杜甫对前代诗歌的态度比较宽容,主张“转益多师”而不轻易否定。比如对南
朝诗,杜甫虽亦有所批评,但却不曾像李白那样大言“自从建安来,绮丽不足珍”
(《古风》之一)。他对庾信、何逊、阴铿等众多六朝作家,都能诚心地肯定和汲取其
长处,从而丰富了自身的创作。这一点元稹在为杜甫写的墓志铭中曾强调地指出。
杜甫善于运用各种诗歌体式。他的五、七言律诗和五、七言古体诗,在唐代都是第
一流的。七言绝句虽不如李白、王昌龄那样杰出,但也有自成一家的特色。只有五绝,
数量较少,成就亦稍为逊色。在杜甫的诗歌中,有几种类型特别具有独创性,也最能够
代表他对中国诗史的贡献,我们分别加以介绍。
一类是用五言古体形式写成的自叙性的诗篇,《自京赴奉先咏怀五百字》、《北征》
是其中最著名的代表作。这类诗大都篇幅较长,往往是融写景、叙事、抒情、议论于一
体,能够表达相当复杂的内容。如《北征》诗长达七百字,叙述作者自凤翔至鄜州探家
的一路经历和所见所思,沿途的景物、战乱的疮痕、对国家命运的忧虑、对个人遭遇的
感慨、与家人重聚的情形等多方面内容交织在一起,情绪起伏变化,充分表现了杜甫当
时复杂的心理。这类诗是从辞赋体变化而来的,带有明显的散文成份。宋代诗歌有“以
文为诗”的倾向,显然受到杜甫这一类作品的影响。但在杜甫诗中由于感情浓郁厚重,
仍有足够的力量支撑如此长篇,而不致失去诗的特性。
一类是以《兵车行》、《丽人行》、“三吏”、“三别”为代表的既有七言古体、
又有五言古体的叙事诗。这一类诗实际是古代乐府民歌的流变,但杜甫打破惯例,不用
乐府古题而“即事名篇”(根据所叙事实命名),这样就更能够反映现实,更富于生活
气息。这一创造,直接导引了中唐以元稹、白居易为首的“新乐府”运动。从叙事艺术
来看,这些诗善于描绘人物形象,尤其是运用对话来表现人物个性,在中国古代叙事诗
的发展过程中占有重要的地位。
再有一类是七律。杜甫在这方面的成就,对中国诗歌艺术作出了巨大贡献。在杜甫
以前,七律多用于宫廷应制唱和,这类诗内容贫乏,其语言亦平缓无力,而在这以外,
佳作也为数不多。到了杜甫,不但在声律上把七律推向成熟,更重要的是充分发展了这
一诗歌形式所蕴涵的可能性。七律同五律一样,是固定的诗型。但杜甫利用它比五律稍
大的篇幅,使之能包含相当大的容量;在语言节奏方面,虽然七律每句只比五律多二字,
但经过杜甫的精心调节,却可以产生多种多样的变化。于是,七律成为一种既工丽严整,
又开合动荡,具有独特的艺术表现力的诗型。试看他的名作《秋兴八首》之一:
玉露凋伤枫树林,巫山巫峡气萧森。江间波浪兼天涌,塞上风云接地阴。丛菊两开
他日泪,孤舟一系故园心。寒衣处处催刀尺,白帝城高急暮砧。
诗写巫峡的秋声秋色,美丽而萧瑟,壮阔而阴郁,以此衬托出孤独的诗人形象。整
首诗既有力度,又非常精致,给人以丰富的感受。而有时候,杜甫为了追求特殊的效果,
又把古体诗的句式、音调锤进律诗,人们称之为“拗律”。如《白帝城最高楼》:
城尖径仄旌旆愁,独立缥缈之飞楼。峡坼云霾龙虎卧,江清日抱鼋鼍游。扶桑西枝
对断石,弱水东影随长流。杖藜叹世者谁子?泣血迸空回白头。
在这首诗中,第二句和第七句语法完整,不避虚词、代词,都是古体诗的散文化句
式(通常律诗的句子比较紧缩)。尤其第七句是上五下二的节奏,在第五字“者”处形
成很强的停顿,然后引出悲怆而有力的末句。从声律来说,这首诗每一句第五字的平仄
都和律诗规定的平仄相反;而且对仗的三、四句和五、六句,句尾都是三仄声对三平声,
起伏感很强,具有古风的特征。这样,作者打破了律诗固有的平衡、和谐,于拗折中求
得独特的韵味,借以表达自己不平静的心情。这种借声调和句法的拗折来抒发某种特殊
情绪的手段,后来在宋诗人黄庭坚那里被广泛运用。
杜甫对于诗歌的语言非常重视,他毫不隐讳地宣称:“语不惊人死不休。”(《江
上值水如海势聊短述》)他的努力,也确实取得了惊人的成就。可以说,杜甫把中国古
典诗歌语言的表现力,提高到一个新的阶段。
杜诗语言的功力,表现为两种不同的情况。一是句式、词汇并不特别,但由于写得
准确有力,而给人以强烈的感受。如《羌村》中“妻孥怪我在”,读起来是很平常的句
子,但它刻画出妻子见丈夫仍在人世、刹那间竟感到奇怪的神情,成为惊心动魄的一笔。
又如《江亭王阆州筵饯钱遂州》中“老畏歌声断,愁随舞曲长”,也不是很特别的句子,
却很充分地写出了诗人观赏歌舞时潦倒愁闷的心情。另一种情况就是用不寻常的语言和
修辞手法,造成新鲜的、能够激活读者心理感受的形象。譬如杜甫的写景诗句,常把表
示色彩的字放在开头,然后用一个动词引入实物,像“青惜峰峦过,黄知橘柚来”
(《放船》),“碧知湖外草,红见海东云”(《晴》),“绿垂风折笋,红绽雨肥梅”
(《陪郑广文游何将军山林》)等。这样写来,既醒目又能表现出情感的流动。古人炼
字,有“诗眼”之说,即一句诗中有一个字特别警醒,使全句皆活。杜甫这方面的长处
尤其为人钦服,赞为一字之下,后人无法更易。像“风起春灯乱,江鸣夜雨悬”(《船
下夔州郭宿雨湿不得上岸别王二十判官》)的“乱”和“悬”,“星垂平野阔,月涌大
江流”(《旅夜书怀》)的“垂”与“涌”,“万姓疮痍合,群山嗜欲肥”(《送卢十
四弟侍御护韦尚书灵榇归上都二十四韵》)的“合”与“肥”等,不胜枚举。至若《秋
兴》中“丛菊两开他日泪,孤舟一系故园心”,动词“开”和“系”都关联两项事物,
更是精巧绝伦。
杜甫诗歌的艺术风格多种多样,最具有特征性的、也是杜甫自己提出并为历来评论
者所公认的,是“沉郁顿挫”(《进雕赋表》)。所谓“沉郁”,主要表现为意境开阔
壮大、感情深沉苍凉;所谓“顿挫”,主要表现为语言和韵律屈折有力,而不是平滑流
利或任情奔放。形成这种特点的根本原因,是杜甫诗歌所要表达的人生情感非常强烈,
而同时这种情感又受到理性的节制。他的思虑常常很复杂、心情常常很矛盾,所以他需
要找到恰当和适度的表达方法。这样,使得诗中的情感之流成为有力度而受控制的涌动。
杜甫是一位集大成和承前启后的诗人,清代叶燮《原诗》中说:“杜甫之诗,包源
流,综正变。自甫以前,如汉魏之浑朴古雅,六朝之藻丽秾纤、澹远韶秀,甫诗无一不
备。然出于甫,皆甫之诗,无一字句为前人之诗也。自甫以后,在唐如韩愈、李贺之奇
奡,刘禹锡、杜牧之雄杰,刘长卿之流利,温庭筠、李商隐之轻艳,以至宋、金、元、
明之诗家,称巨擘者,无虑数十百人,各自炫奇翻异,而甫无一不为之开先。”这样说,
不无夸张之处,但杜甫善于总结前人经验和善于创造,而开启了后代众多诗家、诗派,
却是无疑的事实。
(中国文学史,章培恒 骆玉明,youth扫校)
Du Fu or Tu Fu was a prominent Chinese poet of the Tang Dynasty. Along with Li Bai (Li Po), he is frequently called the greatest of the Chinese poets. His own greatest ambition was to help his country by becoming a successful civil servant, but he proved unable to make the necessary accommodations. His life, like the whole country, was devastated by the An Lushan Rebellion of 755, and the last 15 years of his life were a time of almost constant unrest.
Initially little known, his works came to be hugely influential in both Chinese and Japanese culture. Of his poetic writing, nearly fifteen hundred poems written by Du Fu have been handed down over the ages. He has been called Poet-Historian and the Poet-Sage by Chinese critics, while the range of his work has allowed him to be introduced to Western readers as "the Chinese Virgil, Horace, Ovid, Shakespeare, Milton, Burns, Wordsworth, Béranger, Hugo or Baudelaire".
Traditionally, Chinese literary criticism has placed great emphasis on knowledge of the life of the author when interpreting a work, a practice which Watson attributes to "the close links that traditional Chinese thought posits between art and morality". This becomes all the more important in the case of a writer such as Du Fu, in whose poems morality and history are so prominent. Another reason, identified by the Chinese historian William Hung, is that Chinese poems are typically extremely concise, omitting circumstantial factors which may be relevant, but which could be reconstructed by an informed contemporary. For modern western readers therefore, "The less accurately we know the time, the place and the circumstances in the background, the more liable we are to imagine it incorrectly, and the result will be that we either misunderstand the poem or fail to understand it altogether". Du Fu's life is therefore treated here in some detail.
Early years
Most of what is known of Du Fu’s life comes from his own poems. Like many other Chinese poets, he came from a noble family (they claimed descent from the emperor Yao) which had fallen into relative poverty (although Hung estimates that his family income was still eleven times that of an averagely comfortable family). He was born in 712: the exact birthplace is unknown, except that it was near Luoyang, Henan province (Gong county is a favourite candidate). In later life he considered himself to belong to the capital city of Chang'an.
Du Fu's mother died shortly after he was born, and he was partially raised by his aunt. He had an elder brother, who died young. He also had three half brothers and one half sister, to whom he frequently refers in his poems, although he never mentions his stepmother.
As the son of a minor scholar-official, his youth was spent on the standard education of a future civil servant: study and memorisation of the Confucian classics of philosophy, history and poetry. He later claimed to have produced creditable poems by his early teens, but these have been lost.
In the early 730s he travelled in the Jiangsu/Zhejiang area; his earliest surviving poem, describing a poetry contest, is thought to date from the end of this period, around 735. In that year he travelled to Chang'an to take the civil service exam but was unsuccessful, to his surprise and that of centuries of later critics. Hung concludes that he probably failed because his prose style at the time was too dense and obscure, while Chou suggests that his failure to cultivate connections in the capital may have been to blame. After this failure he went back to travelling, this time around Shandong and Hebei.
His father died around 740. Du Fu would have been allowed to enter the civil service because of his father's rank, but he is thought to have given up the privilege in favour of one of his half brothers. He spent the next four years living in the Luoyang area, fulfilling his duties in domestic affairs.
In the autumn of 744 he met Li Bai (Li Po) for the first time, and the two poets formed a somewhat one-sided friendship: Du Fu was by some years the younger, while Li Bai was already a poetic star. We have twelve poems to or about Li Bai from the younger poet, but only one in the other direction. They met again only once, in 745.
In 746 he moved to the capital in an attempt to resurrect his official career. He participated in a second exam the following year, but all the candidates were failed by the prime minister (apparently in order to prevent the emergence of possible rivals). Thereafter he never again attempted the examinations, instead petitioning the emperor directly in 751, 754 and probably again in 755. He married around 752, and by 757 the couple had had five children — three sons and two daughters — but one of the sons died in infancy in 755. From 754 he began to have lung problems (probably asthma), the first of a series of ailments which dogged him for the rest of his life. It was in that year that Du Fu was forced to move his family due to the turmoil of a famine brought about by massive floods in the region.
In 755 he finally received an appointment as Registrar of the Right Commandant's office of the Crown Prince's Palace. Although this was a minor post, in normal times it would have been at least the start of an official career. Even before he had begun work, however, the position was swept away by events.
War
The An Lushan Rebellion began in December 755, and was not completely crushed for almost eight years. It caused enormous disruption to Chinese society: the census of 754 recorded 52.9 million people, but that of 764 just 16.9 million, the remainder having been killed or displaced. During this time, Du Fu led a largely itinerant life, being kept unsettled by wars, associated famines and imperial displeasure. This period of unhappiness, however, was the making of Du Fu as a poet: Eva Shan Chou has written that, "What he saw around him– the lives of his family, neighbors, and strangers– what he heard, and what he hoped for or feared from the progress of various campaigns– these became the enduring themes of his poetry". Even when he learned of the death of his youngest child, he turned to the suffering of others in his poetry instead of dwelling upon his own misfortunes. Du Fu wrote:
"Brooding on what I have lived through, if even I know such suffering, the common man must surely be rattled by the winds."
In 756 Emperor Xuanzong was forced to flee the capital and abdicate. Du Fu, who had been away from the city, took his family to a place of safety and attempted to join up with the court of the new emperor (Suzong), but he was captured by the rebels and taken to Chang’an. In the autumn, his youngest son Du Zongwu (Baby Bear) was born. Around this time Du Fu is thought to have contracted malaria.
He escaped from Chang'an the following year, and was appointed Reminder when he rejoined the court in May 757. This post gave access to the emperor, but was largely ceremonial. Du Fu's conscientiousness compelled him to try to make use of it: he soon caused trouble for himself by protesting against the removal of his friend and patron Fang Guan on a petty charge; he was then himself arrested, but was pardoned in June. He was granted leave to visit his family in September, but he soon rejoined the court and on December 8, 757, he returned to Chang’an with the emperor following its recapture by government forces. However, his advice continued to be unappreciated, and in the summer of 758 he was demoted to a post as Commissioner of Education in Huazhou. The position was not to his taste: in one poem, he wrote:
"I am about to scream madly in the office/Especially when they bring more papers to pile higher on my desk."
He moved on again in the summer of 759; this has traditionally been ascribed to famine, but Hung believes that frustration is a more likely reason. He next spent around six weeks in Qinzhou (now Tianshui, Gansu province), where he wrote over sixty poems.
Chengdu
In 760 he arrived in Chengdu (Sichuan province), where he based himself for most of the next five years. By the autumn of that year he was in financial trouble, and sent poems begging help to various acquaintances. He was relieved by Yen Wu, a friend and former colleague who was appointed governor general at Chengdu. Despite his financial problems, this was one of the happiest and most peaceful periods of his life, and many of his poems from this period are peaceful depictions of his life in his famous "thatched hut". In 762 he left the city to escape a rebellion, but he returned in the summer of 764 and was appointed military advisor to Yen, who was involved in campaigns against the Tibetans.
Last years
Luoyang, the region of his birthplace, was recovered by government forces in the winter of 762, and in the spring of 765 Du Fu and his family sailed down the Yangtze, apparently with the intention of making their way back there. They travelled slowly, held up by his ill-health (by this time he was suffering from poor eyesight, deafness and general old age in addition to his previous ailments). They stayed in Kuizhou (now Baidi, Chongqing) at the entrance to the Three Gorges for almost two years from late spring 766. This period was Du Fu's last great poetic flowering, and here he wrote 400 poems in his dense, late style. In autumn 766 Bo Maolin became governor of the region: he supported Du Fu financially and employed him as his unofficial secretary.
In March 768 he began his journey again and got as far as Hunan province, where he died in Tanzhou (now Changsha) in November or December 770, in his 59th year. He was survived by his wife and two sons, who remained in the area for some years at least. His last known descendant is a grandson who requested a grave inscription for the poet from Yuan Zhen in 813.
Hung summarises his life by concluding that, "He appeared to be a filial son, an affectionate father, a generous brother, a faithful husband, a loyal friend, a dutiful official, and a patriotic subject."
Works
Criticism of Du Fu's works has focused on his strong sense of history, his moral engagement, and his technical excellence.
History
Since the Song dynasty Du Fu has been called by critics the "poet historian" (詩史 shī shǐ). The most directly historical of his poems are those commenting on military tactics or the successes and failures of the government, or the poems of advice which he wrote to the emperor. Indirectly, he wrote about the effect of the times in which he lived on himself, and on the ordinary people of China. As Watson notes, this is information "of a kind seldom found in the officially compiled histories of the era".
Du Fu's political comments are based on emotion rather than calculation: his prescriptions have been paraphrased as, "Let us all be less selfish, let us all do what we are supposed to do". Since his views were impossible to disagree with, however, his forcefully expressed truisms enabled his installation as the central figure of Chinese poetic history.
Moral engagement
A second favourite epithet of Chinese critics is that of "poet sage" (詩聖 shī shèng), a counterpart to the philosophical sage, Confucius. One of the earliest surviving works, The Song of the Wagons (from around 750), gives voice to the sufferings of a conscript soldier in the imperial army, even before the beginning of the rebellion; this poem brings out the tension between the need of acceptance and fulfilment of one's duties, and a clear-sighted consciousness of the suffering which this can involve. These themes are continuously articulated in the poems on the lives of both soldiers and civilians which Du Fu produced throughout his life.
Although Du Fu's frequent references to his own difficulties can give the impression of an all-consuming solipsism, Hawkes argues that his "famous compassion in fact includes himself, viewed quite objectively and almost as an afterthought". He therefore "lends grandeur" to the wider picture by comparing it to "his own slightly comical triviality".
Du Fu's compassion, for himself and for others, was part of his general broadening of the scope of poetry: he devoted many works to topics which had previously been considered unsuitable for poetic treatment. Zhang Jie wrote that for Du Fu, "everything in this world is poetry", and he wrote extensively on subjects such as domestic life, calligraphy, paintings, animals and other poems.
Technical excellence
Du Fu's work is notable above all for its range. Chinese critics traditionally used the term 集大成 (jídàchéng- "complete symphony"), a reference to Mencius' description of Confucius. Yuan Zhen was the first to note the breadth of Du Fu's achievement, writing in 813 that his predecessor, "united in his work traits which previous men had displayed only singly". He mastered all the forms of Chinese poetry: Chou says that in every form he "either made outstanding advances or contributed outstanding examples". Furthermore, his poems use a wide range of registers, from the direct and colloquial to the allusive and self-consciously literary. The tenor of his work changed as he developed his style and adapted to his surroundings ("chameleon-like" according to Watson): his earliest works are in a relatively derivative, courtly style, but he came into his own in the years of the rebellion. Owen comments on the "grim simplicity" of the Qinzhou poems, which mirrors the desert landscape; the works from his Chengdu period are "light, often finely observed"; while the poems from the late Kuizhou period have a "density and power of vision".
Although he wrote in all poetic forms, Du Fu is best known for his lǜshi, a type of poem with strict constraints on the form and content of the work. About two thirds of his 1500 extant works are in this form, and he is generally considered to be its leading exponent. His best lǜshi use the parallelisms required by the form to add expressive content rather than as mere technical restrictions. Hawkes comments that, "it is amazing that Tu Fu is able to use so immensely stylized a form in so natural a manner".
Influence
In his lifetime, and immediately following his death, Du Fu was not greatly appreciated. In part this can be attributed to his stylistic and formal innovations, some of which are still "considered extremely daring and bizarre by Chinese critics". There are few contemporary references to him — only eleven poems from six writers — and these describe him in terms of affection, but not as a paragon of poetic or moral ideals. Du Fu is also poorly represented in contemporary anthologies of poetry.
However, as Hung notes, he "is the only Chinese poet whose influence grew with time", and in the ninth century he began to increase in popularity. Early positive comments came from Bai Juyi, who praised the moral sentiments of some of Du Fu's works (although he found these in only a small fraction of the poems), and from Han Yu, who wrote a piece defending Du Fu and Li Bai on aesthetic grounds from attacks made against them. By the beginning of the 10th century, Wei Zhuang had constructed the first replica of his thatched cottage in Sichuan.
It was in the 11th century, during the Northern Song era that Du Fu's reputation reached its peak. In this period a comprehensive re-evaluation of earlier poets took place, in which Wang Wei, Li Bai and Du Fu came to be regarded as representing respectively the Buddhist, Taoist and Confucian strands of Chinese culture. At the same time, the development of Neo-Confucianism ensured that Du Fu, as its poetic exemplar, occupied the paramount position. Su Shi famously expressed this reasoning when he wrote that Du Fu was "preeminent... because... through all his vicissitudes, he never for the space of a meal forgot his sovereign". His influence was helped by his ability to reconcile apparent opposites: political conservatives were attracted by his loyalty to the established order, while political radicals embraced his concern for the poor. Literary conservatives could look to his technical mastery, while literary radicals were inspired by his innovations. Since the establishment of the People's Republic of China, Du Fu's loyalty to the state and concern for the poor have been interpreted as embryonic nationalism and socialism, and he has been praised for his use of simple, "people's language".
Du Fu's popularity grew to such an extent that it is as hard to measure his influence as that of Shakespeare in England: it was hard for any Chinese poet not to be influenced by him. While there was never another Du Fu, individual poets followed in the traditions of specific aspects of his work: Bai Juyi's concern for the poor, Lu You's patriotism, and Mei Yaochen's reflections on the quotidian are a few examples. More broadly, Du Fu's work in transforming the lǜshi from mere word play into "a vehicle for serious poetic utterance" set the stage for every subsequent writer in the genre.
Du Fu has also been influential beyond China, although in common with the other High Tang poets, his reception into the Japanese literary culture was relatively late. It was not until the 17th century that he was accorded the same respect in Japan as in China, but he then had a particular influence on Matsuo Bashō. In the 20th century, he was the favourite poet of Kenneth Rexroth, who has described him as "the greatest non-epic, non dramatic poet who has survived in any language", and commented that, "he has made me a better man, as a moral agent and as a perceiving organism".
Translation
There have been a number of notable translations of Du Fu’s work into English. The translators have each had to contend with the same problems of bringing out the formal constraints of the original without sounding laboured to the western ear (particularly when translating lǜshi), and of dealing with the allusions contained particularly in the later works (Hawkes writes that "his poems do not as a rule come through very well in translation" — p. ix). One extreme on each issue is represented by Kenneth Rexroth’s One Hundred Poems From the Chinese. His are free translations, which seek to conceal the parallelisms through enjambement and expansion and contraction of the content; his responses to the allusions are firstly to omit most of these poems from his _select_ion, and secondly to “translate out” the references in those works which he does _select_.
An example of the opposite approach is Burton Watson's The _Select_ed Poems of Du Fu. Watson follows the parallelisms quite strictly, persuading the western reader to adapt to the poems rather than vice versa. Similarly, he deals with the allusion of the later works by combining literal translation with extensive annotation. zuòzhě: liú xué kǎi Liu Xuekai
zuòzhě: hái zhū lóu zhù Hai Zhulouzhu杜甫
zuò zhě : hái zhū lóu zhù
dì yī huí luò yè mǎn cháng 'ān cán zhào xī fēng hàn jiā líng jué fēn jīn yí zhì qì tuī jīn hán rú dù lǎo xīn cháng
dì 'èr huí jì shì gèng hé zhī sān jué bǔ chuāng gāo shì huà wēi jī yuán bù jì cháng tíng zǒu yǔ gù jiāo qíng
dì sān huí jí jǐng zhèng diāo nián bǐ rǎn yān yún wéi yòu 'è kǎo gōng réng xià dì shī chéng zhū yù yě cháng pín
dì sì huí gāo yì tuō fēng chén dǒu jiǔ zhǐ jī zhēn yuǎn bié qīng huī lián yù bì zhēn shēng wǔ yè gǎn shēn qíng
dì wǔ huí xiàn dào gōng tíng miào bǐ cái wéi dāng shì zhòng gōng qīn lǒng mǔ zhōng huái shǐ gòng yě rén zhī
dì liù huí bù jiàn xián yáng qiáo cǎn wù mí tiān āi hóng zài dào tóng chéng sà lù mǎ cháng hé luò rì gù yǒu bān jīng
dì qī huí jī xuě xíng zhōu yīn lǐng guāng hán lín sì yù jiāng shī wěi lù zhū mén ròu chòu jiǔ rú miǎn
dì bā huí huò qū bì qiú shēn dù líng lián shàng sān lǐ fù shuǐ biān duō lì yǐng děng xián mò shǎng qū jiāng huā
dì jiǔ huí xū fáng chéngxiàng chēn zhuì diàn yí zhū bù kě shí shuí wéi jīng guó shǒu qiānshèng wàn qí zǒng xī bēn
dì yī shí huí zéi kū féng gù rén xìng néng tuō shēn fù xíng zài má xié jiàn tiān zǐ shǐ dé guī jiā wèi qī 'ér
dì yī yī huí yí hèn yǐn shēn gōng nán nèi qī liáng shāng 'è xí mín jiān duō jí kǔ dù líng tíng lèi xiě xīn shī shīrén: xú jūn Xu Jun wàn lǐ piāo líng dú cǐ shēn , shī hún zhōng mán huàn huā cūn 。 níng pín níng dòng níng jī sǐ , yī fàn hé céng wàng zhì zūn 。 杜甫 dù fǔ
(712—770) táng dài zhù míng shī rén 。 zǔ jí xiāng yáng , shēng yú hé nán gǒng xiàn 。 zì zǐ měi , zì hào shǎo líng yě lǎo 。 shì chēng dù shǎo líng 。 dù fǔ bèi gōng rèn wéi táng dài yǐ lái zuì wěi dà de shī rén zhī yī 。 zhù yòu 《 dù shǎo líng jí 》 杜甫
dù fǔ (712-770) : táng dài shī rén 。 zì zǐ měi , zì chēng shǎo líng yě lǎo , zǔ jí xiāng yáng ( jīn shǔ hú běi ), shēng yú gǒng xiàn ( jīn hé nán gǒng yì shì )。 zǎo nián màn yóu gè dì , hòu jū cháng 'ān duō nián 。 ān shǐ zhī luàn zhōng táo lí cháng 'ān , yù jū chéng dū , jiàn cǎo táng 。 céng rèn jiǎn xiào gōng bù yuán wài láng , shì chēng dù gōng bù 。 yǔ lǐ bái qí míng , bìng chēng “ lǐ dù ” 。 shī zuò jiē lù shè huì máo dùn , fǎn yìng mín shēng jí kǔ , xiǎn shì liǎo táng dài yóu shèng 'ér shuāi de lì shǐ , bèi chēng wéi “ shī shǐ ”。 shī fēng chén yù dùn cuò , yǔ yán jīng liàn 。《 bīng chē xíng 》、《 zì jīng fù fèng xiān xiàn yǒng huái wǔ bǎi zì 》、《 sān lì 》、《 sān bié 》、《 máo wū wéi qiū fēng suǒ pò gē 》、《 qiū xīng 》、《 dēng gāo 》 děng shī , jiē wéi rén chuán sòng 。 yòu 《 dù gōng bù jí 》。dù fǔ jiǎn jiè About Du Fu杜甫简介
dù fǔ ( 712~770), zì zǐ měi , zì hào shǎo líng yě lǎo , yī hào dù líng yě lǎo 、 dù líng bù yī , shì chēng dù shǎo líng , dù gōng bù 。 hàn zú , zǔ jí hú běi xiāng yáng ( jīn hú běi shěng xiāng fán shì ), shēng yú zhōng guó hé nán shěng gǒng xiàn ( jīn gǒng yì shì )。 sǐ yú lěi yáng shì 。 jīn lěi yáng yòu hú nán shěng zhòng diǎn wén wù bǎo hù dān wèi héng héng dù fǔ mù 、 dù gōng bù cí 、 dù líng qiáo 、 dù líng shū yuàn děng yí zhǐ , zài dù fǔ yí zhǐ de jī chǔ shàng bì yòu dù fǔ gōng yuán 。 lì dài jǐn dù fǔ mù 、 dù gōng cí tí yǒng duō dá liù shí yú shǒu , hái yòu chéng dū dù fǔ cǎo táng 。
dù fǔ yī shēng kǎn kě , shì wǒ guó táng dài wěi dà de xiàn shí zhù yì shī rén 、 shì jiè wén huà míng rén , yǔ lǐ bái bìng chēng “ lǐ dù ”。 dù fǔ céng rèn zuǒ shí yí 、 jiǎn xiào gōng bù yuán wài láng , yīn cǐ hòu shì chēng qí dù gōng bù 。 yǐ gǔ tǐ 、 lǜ shī jiàn cháng , fēng gé duō yàng , yǐ “ chén yù dùn cuò ” sì zì zhǔn què gài kuò chū tā zì jǐ zuò pǐn de fēng gé , ér yǐ chén yù wéi zhù 。 dù fǔ shēng huó zài táng cháo yóu shèng zhuǎn shuāi de lì shǐ shí qī , qí shī duō shè bǐ shè huì dòng dàng 、 zhèng zhì hēi 'àn 、 rén mín jí kǔ , tā de shī bèi yù wéi “ shī shǐ ” hòu rén zūn chēng tā wéi “ shī shèng ”。 dù fǔ yōu guó yōu mín , rén gé gāo shàng , shī yì jīng zhàn 。 dù fǔ yī shēng xiě shī yī qiān sì bǎi duō shǒu , qí zhōng hěn duō shì chuán sòng qiān gǔ de míng piān , bǐ rú “ sān lì ” hé “ sān bié ”, bìng yòu 《 dù gōng bù jí 》 chuán shì ; qí zhōng “ sān lì ” wéi 《 shí háo lì 》《 xīn 'ān lì 》 hé 《 tóng guān lì 》,“ sān bié ” wéi 《 xīn hūn bié 》《 wú jiā bié 》 hé 《 chuí lǎo bié 》。 dù fǔ de shī piān liú chuán shù liàng shì táng shī lǐ zuì duō zuì guǎng fàn de , shì táng dài zuì jié chū de shī rén zhī yī , duì hòu shì yǐng xiǎng shēn yuǎn 。
dù fǔ de yuǎn zǔ wéi jìn dài gōng míng xiǎn hè de dù yù 。 zēngzǔ fù dù yǐ yì céng rèn gǒng lìng yī zhí 。 zǔ fù shì chū táng shī rén dù shěn yán guān zhì shàn bù yuán wài láng qiě yòu zì jǐ de zìzhuàn , qīng nián shí qī , tā céng yóu lì guò jīn jiāng sū 、 zhè jiāng 、 hé běi 、 shān dōng yī dài , bìng liǎng cì huì jiàn lǐ bái , liǎng rén jié xià shēn hòu de yǒu yì 。 fù qīn dù xián yòu fèng tiān lìng yī zhí 。
dù fǔ yǔ dù mù shì yuǎn fáng zōng qīn , tóng wéi jìn cháo miè sūn wú de dàjiàng dù yù zhī hòu yì ( dù fǔ wéi dù yù 'èr shí shì sūn )。 dù fǔ shēng píng Du Fu's life dù fǔ shēng zài “ fèng rú shǒu guān ” bìng yòu wén xué chuán tǒng de jiā tíng zhōng , shì zhù míng shī rén dù shěn yán zhī sūn 。 7 suì xué shī , 15 suì yáng míng , yī shēng bù dé zhì , zhǐ zuò guò yī xiē zuǒ shí yí děng xiǎo guān , suī rán hòu shì bèi chēng wéi “ shī shèng ”, shī gē bèi chēng wéi “ shī shǐ ”, kě zài táng cháo dāng shí bìng méi yòu dé dào rén men de zhòng shì 。 yòu yī shǒu 《 xì wéi liù jué jù ( qí 'èr )》 jiù shì xiě “ chū táng sì jié ” de :“ wáng yáng lú luò dāng shí tǐ , qīng bó wéi wén shěn wèi xiū ; ěr cáo shēn yǔ míng jù miè , bù fèi jiāng hé wàn gǔ liú 。” qí zhōng bù fá yě yòu shī rén de zì bǐ , ér dù fǔ de jīng lì hèshī gē chuàng zuò zhù yào kě yǐ fēn wéi sì gè shí qī :
yī 、 dú shū hé màn yóu shí qī ( sān shí wǔ suì yǐ qián )
suǒ wèi “ fàng dàng qí zhào jiān , qiú mǎ pō qīng kuáng ”。
kāi yuán shí jiǔ nián ( shí 'èr shí suì ) shǐ màn yóu wú yuè , 5 nián zhī hòu guī luò yáng yìng jǔ , bù dì , zhī hòu dù fǔ zài màn yóu qí zhào 。 zhī hòu zài luò yáng yù lǐ bái , liǎng rén xiāng jiàn hèn wǎn , jié xià liǎo shēn hòu yǒu yì , jì 'ér yòu yù gāo shì , sān rén tóng yóu liáng 、 sòng ( jīn kāi fēng 、 shāng qiū ), hòu lái lǐ dù yòu dào qí zhōu , fēn shǒu hòu yòu yù yú dōng lǔ , zài cì fēn bié , zhè biàn shì “ shī xiān ” yǔ “ shī shèng ” de zuì hòu yī cì xiāng jiàn 。
èr 、 kùn jū cháng 'ān shí qī ( sān shí wǔ zhì sì shí sì suì )
zhè yī shí qī , dù fǔ xiān zài cháng 'ān yìng shì , luò dì 。 dāng cháo zǎixiàng lǐ lín fǔ wèile dá dào quán qīng cháo yě de mùdì , jìng rán xiàng táng xuán zōng shuō wú rén zhòngjǔ 。 hòu lái xiàng huáng dì xiàn fù , xiàng guì rén tóu zèng , guò zhe “ cháo kòu fù 'ér mén , mù suí féi mǎ chén , cán bēi yǔ lěng zhì , dào chù qián bēi xīn ” de shēng huó , zuì hòu cái dé dào yòu wèi shuài fǔ zhòu cáo cān jūn ( zhù yào shì kānshǒu bīng jiá zhàng qì , kù fǔ suǒ chí ) de xiǎo guān 。 zhè qī jiān tā xiě liǎo 《 bīng chē xíng 》、《 lì rén xíng 》 děng pī píng shí zhèng 、 fěng cì quán guì de shī piān 。 ér 《 zì jīng fù fèng xiān xiàn yǒng huái wǔ bǎi zì 》 yóu wéi zhù míng , biāo zhì zhe tā jīng lì shí niáncháng'ān kùn kǔ shēng huó hòu duì cháo tíng zhèng zhì 、 shè huì xiàn shí de rèn shí dá dào liǎo xīn de gāo dù 。
sān 、 xiàn zéi hé wéi guān shí qī ( sì shí wǔ zhì sì shí bā suì )
ān shǐ zhī luàn bào fā , tóng guān shī shǒu , dù fǔ bǎ jiā 'ān zhì zài fū zhōu , dú zì qù tóu sù zōng , zhōng tú wéi 'ān shǐ pàn jūn fú huò , yā dào cháng 'ān 。 tā miàn duì hùn luàn de cháng 'ān , tīng dào guān jūn yī zài bài tuì de xiāo xī , xiě chéng 《 yuè yè 》、《 chūn wàng 》、《 āi jiāng tóu 》、 děng shī 。 hòu lái tā qián táo dào fèng xiáng xíng zài , zuò zuǒ shí yí 。 yóu yú zhōng yán zhí jiàn , shàng shū wéi zǎixiàng fáng guǎn shì bèi biǎn huá zhōu sī gōng cān jūn ( fáng guǎn shàn kāng kǎi chén cí , wéi diǎn xíng de zhī shí fènzǐ , dàn bùqiè shí jì , yǔ pàn jūn zhàn , cǎi yòng chūn qiū zhèn fǎ , jiēguǒ dà bài , sù zōng wèn zuì 。 dù fǔ shǐ wéi zuǒ shí yí , shàng shū yán fáng guǎn wú zuì , sù zōng nù , yù wèn zuì , xìng dé tuō )。 qí hòu , tā yòng shī de xíng shì bǎ tā de jiàn wén zhēn shí dì jì lù xià lái , chéng wéi tā bù xiǔ de zuò pǐn , jí “ sān lì ”、“ sān bié ”。
“ sān lì ”: wéi 《 shí háo lì 》、《 xīn 'ān lì 》、《 tóng guān lì 》;“ sān bié ”: wéi 《 xīn hūn bié 》、《 wú jiā bié 》、《 chuí lǎo bié 》。
sì 、 xī nán piào bó shí qī ( sì shí bā zhì wǔ shí bā suì )
suí zhe jiǔ jié dù guān jūn zài xiāng zhōu dà bài hé guān fǔ jī huāng , dù fǔ qì guān , xié jiā suí rén mín táonàn , jīng qín zhōu 、 tóng gǔ děng dì , dào liǎo chéng dū , guò liǎo yī duàn bǐ jiào 'ān dìng de shēng huó 。 yán wǔ rù cháo , shǔ zhōng jūn fá zuò luàn , tā piào liú dào zǐ zhōu 、 làng zhōu 。 hòu yán wǔ wéi jiàn nán jié dù shǐ shè chéng dū , dù fǔ tóu wǎng yán , yán wǔ sǐ , tā zài dù piāo bó , zài kuí zhōu zhù liǎng nián , jì yòu piào liú dào hú běi 、 hú nán yī dài , bìng sǐ zài xiāng jiāng shàng 。 zhè shí qī , qí zuò pǐn yòu 《 chūn yè xǐ yǔ 》、《 máo wū wéi qiū fēng suǒ pò gē 》、《 shǔ xiāng 》、《 wén guān jūn shōu hé nán hé běi 》、《 dēng gāo 》、《 dēng yuè yáng lóu 》 děng dà liàng míng zuò 。 qí zhōng zuì wéi zhù míng de shī jù wéi :“ ān dé guǎng shà qiān wàn jiān , dà bì tiān xià hán shì jù huān yán 。” ér 《 dēng gāo 》 zhōng de :“ wú biān luò mù xiāo xiāo xià , bù jìn cháng jiāng gǔn gǔn lái ” gèng shì qiān gǔ jué chàng 。
duì hòu shì de yǐng xiǎng
dù fǔ shàn yú yùn yòng gǔ diǎn shī gē de xǔ duō tǐ zhì , bìng jiā yǐ chuàng zào xìng dì fā zhǎn 。 tā shì hàn lè fǔ shī tǐ de kāi lù rén 。 tā de yuèfǔ shī , cù chéng liǎo zhōng táng shí qī xīn lè fǔ yùn dòng de fā zhǎn 。 tā de wǔ qī gǔ cháng piān , yì shī yì shǐ , zhǎn kāi pū xù , ér yòu zhuólì yú quán piān de huí xuán wǎng fù , biāo zhì zhe wǒ guó shī gē yì shù de gāo dù chéng jiù 。 dù fǔ zài wǔ qī lǜ shàng yě biǎo xiàn chū xiǎn zhù de chuàng zào xìng , jī lěi liǎo guān yú shēng lǜ 、 duì zhàng 、 liàn zì liàn jù děng wán zhěng de yì shù jīng yàn , shǐ zhè yī tǐ cái dá dào wán quán chéng shú de jiē duàn 。 dù fǔ sī xiǎng Du Fu's thought dù fǔ de sī xiǎng hé xīn shì rú jiā de rén zhèng sī xiǎng 。 tā yòu “ zhì jūn yáo shùn shàng , zài shǐ fēng sú chún ” de hóng wěi bào fù 。 tā rè 'ài shēng huó , rè 'ài rén mín , rè 'ài zǔ guó de dà hǎo hé shān 。 tā jí 'è rú chóu , duì cháo tíng de fǔ bài 、 shè huì shēng huó zhōng de hēi 'àn xiàn xiàng dū jǐyǔ jiē lù hé pī píng 。 tā tóng qíng rén mín , shèn zhì qíng yuàn wéi jiě jiù rén mín de kǔ nán gān yuàn zuò zì wǒ xī shēng 。 suǒ yǐ tā de shī gē chuàng zuò , shǐ zhōng guàn chuānzhuó yōu guó yōu mín zhè tiáo zhù xiàn , yǐ zuì pǔ tōng de lǎo bǎi xìng wéi zhùjué , yóu cǐ kě jiàn dù fǔ de wěi dà 。 tā de shī jù yòu fēng fù de shè huì nèi róng 、 qiáng liè de shí dài sè cǎi hé xiān míng de zhèng zhì qīng xiàng , zhēn shí shēn kè dì fǎn yìng liǎo 'ān shǐ zhī luàn qián hòu yī gè lì shǐ shí dài zhèng zhì shí shì hé guǎng kuò de shè huì shēng huó huà miàn , yīn 'ér bèi chēng wéi yī dài “ shī shǐ ”。 dù shī fēng gé , jī běn shàng shì “ chén yù dùn cuò ”, yǔ yán hé piān zhāng jié gòu yòu fù yú biàn huà , jiǎng qiú liàn zì liàn jù 。 tóng shí , qí shī jiān bèi zhòng tǐ , chú wǔ gǔ 、 qī gǔ 、 wǔ lǜ 、 qī lǜ wài , hái xiě liǎo bù shǎo pái lǜ , ào tǐ 。 yì shù shǒu fǎ yě duō zhǒng duō yàng , shì táng shī sī xiǎng yì shù de jí dà chéng zhě 。 dù fǔ hái jì chéng liǎo hàn wèi yuèfǔ “ gǎn yú 'āi lè , yuán shì 'ér fā ” de jīng shén , bǎi tuō yuèfǔ gǔ tí de shù fù , chuàng zuò liǎo bù shǎo “ jí shì míng piān , wú fù yǐ bàng ” de xīn tí yuèfǔ , rú zhù míng de “ sān lì ”、“ sān bié ” děng 。 sǐ hòu shòu dào fán huàng 、 hán yù 、 yuán zhěn 、 bái jū yì děng rén de dà lì yú yáng 。 dù shī duì yuán bái de “ xīn lè fǔ yùn dòng ” de wén yì sī xiǎng jí lǐ shāng yǐn de jìn tǐ fěng yù shí shì shī yǐng xiǎng shèn shēn 。 dàn dù shī shòu dào guǎng fàn zhòng shì , shì zài sòng yǐ hòu 。 wáng yǔ chēng 、 wáng 'ān shí 、 sū shì 、 huáng tíng jiān 、 lù yóu děng rén duì dù fǔ tuī chóng bèi zhì , wén tiān xiáng zé gèng yǐ dù shī wéi jiān shǒu mín zú qì jié de jīng shén lì liàng 。 dù shī de yǐng xiǎng , cóng gǔ dào jīn , zǎo yǐ chāo chū wén yì de fàn wéi 。 shēng píng xiáng jiàn 《 jiù táng shū 》 juàn yī jiǔ líng 。
dù fǔ suī rán shì gè xiàn shí zhù yì shī rén , dàn shì tā yě yòu kuáng fàng bù jī de yī miàn , cóng qí míng zuò 《 yǐn zhōng bā xiān gē 》 jiù bù nán kàn chū dù fǔ de háo qì gān yún 。 sān lì sān bié Three other three officials “ sān lì ”、“ sān bié ” fēn bié wéi 《 xīn 'ān lì 》《 shí háo lì 》《 tóng guān lì 》《 xīn hūn bié 》《 chuí lǎo bié 》《 wú jiā bié 》, shì dù fǔ xiàn shí zhù yì shī gē de jié zuò 。 tā zhēn shí dì miáo xiě liǎo tè dìng huán jìng xià de xiàn lì 、 guān lì 、 lǎo fù 、 lǎo wēng 、 xīn niàn 、 zhēng fū děng rén de sī xiǎng 、 gǎn qíng 、 xíng dòng 、 yǔ yán , shēng dòng dì fǎn yìng liǎo nà gè shí qī de shè huì xiàn shí hé guǎng dà láo dòng rén mín shēn zhòng de zāinàn hé tòng kǔ , zhǎn shì gěi rén men yī mù mù qī cǎn de rén shēng bēi jù 。 zài zhè xiē rén shēng kǔ nán de miáo shù zhōng , yī fāng miàn , shī rén duì bǎo shòu kǔ nán de rén mín jì yú shēn shēn de tóng qíng , duì guān lì gěi yú rén mín de nú yì hé pò hài shēn 'è tòng jué ; lìng yī fāng miàn , tā yòu yōng hù wáng cháo de píng luàn zhàn zhēng , xī wàng rén mín rěn shòu kǔ nán , yǔ wáng cháo hé zuò píng dìng pàn luàn 。 zhè zhǒng fù zá 、 máo dùn de sī xiǎng shì fú hé shī rén yōu guó yōu mín de sī xiǎng miàn mào de 。
chéng dū xī jiāo huàn huā xī pàn de dù fǔ cǎo táng , shì dù fǔ dào chéng dū hòu de zhù suǒ 。
táng dà lì sì nián (769 nián ), dù fǔ yóu hú běi rù xiāng , dēng yuè yáng lóu , yóu dòng tíng hú , sù xiāng jiāng 'ér shàng , zhì lěi yáng , cì nián sì yuè bìng gù 。 jù 《 jiù táng shū . dù fǔ chuán 》 jìzǎi , dù fǔ zài lěi yáng yóu yuè miào ,“ dà shuǐ jù zhì , shè xún bù dé shí , xiàn lìng kuì sòng niú ròu bái jiǔ , fǔ yǐn guò duō , yī xī 'ér zú ”, zàng yú dù fǔ mù 。 shǐ chuán lùn shù Discusses the history of mass 《 xīn táng shū · dù fǔ chuán 》
zuò zhě : ōu yáng xiū sòng qí zhāi zì 《 xīn táng shū · yì wén chuán 》
fǔ , zì zǐ měi , shǎo pín bù zì zhèn , kè wú yuè 、 qí zhào jiān 。 lǐ yōng qí qí cái , xiān wǎng jiàn zhī 。 jǔ jìn shì bù zhōng dì , kùn cháng 'ān 。
tiān bǎo shí sānzǎi , xuán zōng cháo xiàn tài qīng gōng , xiǎng miào jí jiāo , fǔ zòu fù sān piān 。 dì qí zhī , shǐ dài zhì jí xián yuàn , mìng zǎixiàng shì wén zhāng , zhuó hé xī wèi , bù bài , gǎi yòu wèi shuài fǔ zhòu cáo cān jūn 。 shù shàng fù sòng , yīn gāo zì chēng dào , qiě yán :“ xiān chén shù 、 yù yǐ lái , chéng rú shǒu guān shí yī shì , dài shěn yán , yǐ wén zhāng xiǎn zhōng zōng shí 。 chén lài xù yè , zì qī suì zhǔcí , qiě sì shí nián , rán yī bù gài tǐ , cháng jì shí yú rén , qiè kǒng zhuǎn sǐ gōu hè , fú wéi tiān zǐ 'āi lián zhī 。 ruò lìng zhí xiān chén gù shì , bá ní tú zhī jiǔ rǔ , zé chén zhī shù zuò suī bù zú gǔ chuī 《 liù jīng 》, zhì shěn yù dùn cuò , suí shí mǐn gěi , yáng xióng 、 méi gāo kě qǐ jí yě 。 yòu chén rú cǐ , bì xià qí rěn qì zhī ?”
huì lù shān luàn , tiān zǐ rù shǔ , fǔ bì zǒu sān chuān 。 sù zōng lì , zì fū zhōu léi fú yù bēn xíng zài , wéi zéi suǒ dé 。 zhì dé 'èr nián , wáng zǒu fèng xiáng shàng yè , bài yòu shí yí 。 yǔ fáng guǎn wéi bù yī jiāo , guǎn shí bài chén tāo xié , yòu yǐ kè dǒng tíng lán , bà zǎixiàng 。 fǔ shàng shū yán :“ zuì xì , bù yí miǎn dà chén 。” dì nù , zhào sān sī qīn wèn 。 zǎixiàng zhāng gǎo yuē :“ fǔ ruò dǐ zuì , jué yán zhě lù 。” dì nǎi jiě 。 fǔ xiè , qiě chēng :“ guǎn zǎixiàng zǐ , shǎo zì shù lì wéi chún rú , yòu dà chén tǐ , shí lùn xǔ guǎn cái kān gōng fǔ , bì xià guǒ wěi 'ér xiàngzhī 。 guān qí shēn niàn zhù yōu , yì xíng yú sè , rán xìng shī yú jiǎn 。 kù shì gǔ qín , tíng lán tuō guǎn mén xià , pín jí hūn lǎo , yǐ yǐ wéi fēi , guǎn 'ài xī rén qíng , yī zhì diàn wū 。 chén tàn qí gōng míng wèi jiù , zhì qì cuò nǜ , jì bì xià qì xì lù dà , suǒ yǐ mào sǐ chēng shù , shè jìn jié jī , wéi wǔ shèng xīn 。 bì xià shè chén bǎi sǐ , zài cì hái gǔ , tiān xià zhī xìng , fēi chén dú méng 。” rán dì zì shì bù shèn shěng lù 。
shí suǒ zài kòu duó , fǔ jiā yù fū , mí nián jiān jù , rú ruò zhì 'è sǐ , yīn xǔ fǔ zì wǎng xǐngshì 。 cóng hái jīng shī , chū wéi huá zhōu sī gōng cān jūn 。 guān fǔ jī , zhé qì guān qù , kè qín zhōu , fù xīn cǎi xiàng lì zìjǐ 。 liú luò jiàn nán , jié lú chéng dū xī guō 。 zhào bǔ jīng zhào gōng cáo cān jūn , bù zhì 。 huì yán wǔ jié dù jiàn nán dōng 、 xī chuān , wǎng yǐ yān 。 wǔ zài shuài jiàn nán , biǎo wéi cān móu , jiǎn xiào gōng bù yuán wài láng 。 wǔ yǐ shì jiù , dài fǔ shèn shàn , qīn zhì qí jiā 。 fǔ jiàn zhī , huò shí bù jīn , ér xìng biǎn zào 'ào dàn , cháng zuì dēng wǔ chuáng , dèng shì yuē :“ yán tǐng zhī nǎi yòu cǐ 'ér !” wǔ yì bào měng , wài ruò bùwèi wǔ , zhōng xián zhī 。 yī rì yù shā fǔ jí zǐ zhōu cì shǐ zhāng yí , jí lì yú mén 。 wǔ jiāng chū , guān gōu yú lián sān , zuǒ yòu bái qí mǔ , bēn jiù dé zhǐ , dú shā yí 。 wǔ zú , cuī gàn děng luàn , fǔ wǎng lái zǐ 、 kuí jiān 。
dà lì zhōng , chū qú táng , xià jiāng líng , sù yuán 、 xiāng yǐ dēng héng shān , yīn kè lěi yáng 。 yóu yuè cí , dà shuǐ jù zhì , shè xún bù dé shí , xiàn lìng jù zhōu yíng zhī , nǎi dé hái 。 lìng cháng kuì niú zhì bái jiǔ , dà zuì , yī xī zú , nián wǔ shí jiǔ 。
fǔ kuàng fàng bù zì jiǎn , hǎo lùn tiān xià dà shì , gāo 'ér bùqiè 。 shǎo yǔ lǐ bái qí míng , shí hào “ lǐ dù ”。 cháng cóng bái jí gāo shì guò biàn zhōu , jiǔ hān dēng chuī tái , kāng kǎi huái gǔ , rén mò cè yě 。 shù cháng kòu luàn , tǐng jié wú suǒ wū , wéi gē shī , shāng shí ráo ruò , qíng bù wàng jūn , rén lián qí zhōng yún 。
zàn yuē : táng xīng , shī rén chéng chén 、 suí fēng liú , fú mí xiāng jīn 。 zhì sòng zhī wèn 、 shěn quán qī děng , yán chuài shēng yīn , fú qiē bùchà , ér hào “ lǜ shī ”, jìng xiāng xí yán 。 dài kāi yuán jiān , shāo cái yǐ yǎ zhèng , rán shì huá zhě zhì fǎn , hǎo lì zhě zhuàng wéi , rén dé yī gài , jiē zì míng suǒ cháng 。 zhì fǔ , hún hán wāng máng , qiān huì wàn zhuàng , jiān gǔ jīn 'ér yòu zhī , tā rén bù zú , fǔ nǎi yàn yú , cán gāo shèng fù , zhān gài hòu rén duō yǐ 。 gù yuán zhěn wèi :“ shī rén yǐ lái , wèi yòu rú zǐ měi zhě 。” fǔ yòu shàn chén shí shì , lǜ qiē jīng shēn , zhì qiān yán bù shǎo shuāi , shì hào “ shī shǐ ”。 chāng lí hán yù yú wén zhāng shèn xǔ kě , zhì gē shī , dú tuī yuē :“ lǐ 、 dù wén zhāng zài , guāng yàn wàn zhàng cháng 。” chéng kě xìn yún 。
《 jiù táng shū · dù fǔ chuán 》
dù fǔ , zì zǐ měi , běn xiāng yáng rén , hòu xǐ hé nán gǒng xiàn 。 zēngzǔ yǐ yì , wèi zhōng gǒng lìng 。 zǔ shěn yán , zhōng shàn bù yuán wài láng , zì yòu chuán 。 fù xián , zhōng fèng tiān lìng 。
fǔ tiān bǎo chū ( zhù : yìng wéi kāi yuán mò ) yìng jìn shì bù dì 。 tiān bǎo mò , xiàn sān dà lǐ fù , xuán zōng qí zhī , zhào shì wén zhāng , shòu jīng zhào fǔ bīng cáo cān jūn ( zhù : yìng wéi yòu wèi shuài fǔ cān jūn )。 shí wǔzǎi , lù shān xiàn jīng shī , sù zōng zhēng bīng líng wǔ 。 fǔ zì jīng shī xiāo dùn , fù hé xī ( zhù : shí wèi cháng dào hé xī ), yè sù zōng yú péng yuán ( zhù : yìng wéi fèng xiáng ), bài yòu shí yí ( zhù : yìng wéi zuǒ shí yí )。 fáng 〔 wáng guān 〕 wéi bù yī shí , yǔ fǔ shàn 。 shí 〔 wáng guān 〕 wéi zǎixiàng , qǐng zì shuài shī tǎo zéi , dì xǔ zhī 。 shì nián shí yuè ,〔 wáng guān 〕 bīng bài yú chén tāo xié 。 míng nián chūn ,〔 wáng guān 〕 bà xiāng 。 fǔ shàng shū yán 〔 wáng guān 〕 yòu cái , bù yí bà miǎn 。 sù zōng nù , biǎn 〔 wáng guān 〕 wéi cì shǐ , chū fǔ wéi huá zhōu sī gōng cān jūn 。 shí guān fǔ luàn lí , gǔ shí yǒng guì , fǔ yù jū chéng zhōu tóng gǔ xiàn ( zhù : chéng zhōu zhī shàng lòu qù qín zhōu ), zì fù xīn cǎi 〔 mù lǚ 〕, ér nǚ 'è piǎo zhě shù rén 。 jiǔ zhī , zhào bǔ jīng zhào fǔ gōng cáo ( zhù : gōng bù fù gōng cáo zhī mìng , xì dài zōng guǎng dé yuán nián jū zǐ 、 làng jiànshì )。
shàng yuán 'èr nián dōng , huáng mén shì láng zhèng guó gōng yán wǔ zhèn chéng dū ( zhù : wǔ fán liǎng zhèn chéng dū , qí zài shàng yuán 'èr nián , zé yǐ mián zhōu cì shǐ qiān dōng chuān jié dù , jiān chú xī chuān 。 zhì yǐ huáng mén shì láng zài shuài jiàn nán , nǎi dài zōng guǎng dé 'èr nián shì ), zòu wéi jié dù cān móu 、 jiǎn xiào shàng shū gōng bù yuán wài láng , cì fēi yú dài ( zhù : cǐ zài yán zài zhèn hòu , fēi shàng yuán yě )。 wǔ yǔ fǔ shì jiù , dài yù shèn lóng 。 fǔ xìng biǎn zào , wú qì dù , shì 'ēn fàng zì , cháng píng zuì dēng wǔ zhī chuáng , dèng shì wǔ yuē :“ yán tǐng zhī nǎi yòu cǐ 'ér !” wǔ suī jí bào , bù yǐ wéi wǔ 。 fǔ yú chéng dū huàn huā lǐ , zhǒng zhú zhí shù , jié lú zhěn jiāng , zòng jiǔ xiào yǒng , yǔ tián fū yě lǎo xiāng xiá dàng , wú jū jiǎn 。 yán wǔ guò zhī 。 yòu shí bù guān 。 qí 'ào dàn rú cǐ 。 yǒng tài yuán nián xià , wǔ zú , fǔ wú suǒ yǐ ( gōng zhī qù shǔ dōng xíng , yǐ gōng shī zhèng zhī , dāng zài yán wǔ wèi zú zhī qián )。
jí guō yīng yì dài wǔ zhèn chéng dū , yīng yì wǔ rén , cū bào , wú néng cì yè , nài yóu dōng shǔ , yǐ gāo shì ( zhù : shí shì yǐ guān jīng cháo , bù zài dōng shǔ , gōng yì wèi yǐ shì )。 jì zhì 'ér shì zú 。 shì suì , cuī níng shā yīng yì , yáng zǐ lín gōng xī chuān , shǔ zhōng dà luàn , fǔ yǐ qí jiā bì luàn jīng chǔ ( zhù : qù shǔ hòu jū kuí qiě 'èr nián , shǐ lòu ), piānzhōu xià xiá 。 wèi wéi zhōu 'ér jiāng líng luàn , nǎi sù yán xiāng liú , yóu héng shān , yù jū lěi yáng 。 fǔ cháng yóu yuè miào , wéi bào shuǐ suǒ zǔ , xún rì bù dé shí 。 lěi yáng lìng zhī zhī , zì zhào zhōu yíng fǔ 'ér hái 。 yǒng tài 'èr nián ( zhù : dāng zuò dà lì 'èr nián ), dàn niú ròu bái jiǔ , yī xī 'ér zú yú lěi yáng , shí nián wǔ shí yòu jiǔ 。 zǐ zōng wǔ , liú luò hú xiāng 'ér zú 。 yuán hé zhōng , zōng wǔ zǐ sì yè zì lěi yáng qiān fǔ zhī jiù , guī zàng yú yǎn shī xī běi shǒu yáng shān zhī qián 。
tiān bǎo mò shī rén , fǔ yǔ lǐ bái qí míng , ér bái zì fù wén gé fàng dá , jī fǔ wò chuò , yòu fàn kē shān tóu zhī cháo qiào ( zhù : táng 《 běn shì shī 》 yún : tài bái xì dù yuē :“ fàn kē shān tóu féng dù fǔ , tóu dài lì zǐ rì zhuó wǔ 。 jiè wèn bié lái tài shòu shēng , zǒng wéi cóng qián zuò shī kǔ 。” gài jī qí jū shù yě 。 cǐ shī tài bái jí bù zài , bù kě xìn )。 yuán hé zhōng , cí rén yuán zhěn lùn lǐ 、 dù zhī yōu liè , zì hòu zhǔwén zhě , yǐ zhěn lùn wèishì 。
guó xué bǎo diǎn héng héng dù fǔ
[ yòu míng : dù gōng bù , shī shèng ] dù fǔ , zì zǐ měi , qí xiān xiāng yáng rén , zēngzǔ yǐ yì wéi gǒng lìng , yīn jū gǒng 。 fǔ tiān bǎo chū yìng jìn shì , bù dì 。 hòu xiàn 《 sān dà lǐ fù 》, míng huáng qí zhī , zhào shì wén zhāng , shòu jīng zhào fǔ bīng cáo cān jūn 。 ān lù shān xiàn jīng shī , sù zōng jí wèi líng wǔ , fǔ zì zéi zhōng dùn fù xíng zài , bài zuǒ shí yí 。 yǐ lùn jiù fáng guǎn , chū wéi huá zhōu sī gōng cān jūn 。 guān fǔ jī luàn , yù jū tóng zhōu tóng gǔ xiàn , shēn zì fù xīn cǎi lǚ , bǔ bèi bù gěi 。 jiǔ zhī , zhào bǔ jīng zhào fǔ gōng cáo , dào zǔ bù fù 。 yán wǔ zhèn chéng dū , zòu wéi cān móu 、 jiǎn xiào gōng bù yuán wài láng , cì fēi 。 wǔ yǔ fǔ shì jiù , dài yù shèn hòu 。 nǎi yú chéng dū huàn huā lǐ zhǒng zhú zhí shù , zhěn jiāng jié lú , zòng jiǔ xiào gē qí zhōng 。 wǔ zú , fǔ wú suǒ yǐ , nǎi zhī dōng shǔ jiù gāo shì 。 jì zhì 'ér shì zú 。 shì suì , shǔ shuài xiāng gōng shā , shǔ dà rǎo 。 fǔ xié jiā bì luàn jīng chǔ , piānzhōu xià xiá , wèi wéi zhōu 'ér jiāng líng yì luàn 。 nǎi sù yán xiāng liú , yóu héng shān , yù jū lěi yáng 。 zú nián wǔ shí jiǔ 。 yuán hé zhōng , guī zàng yǎn shī shǒu yáng shān , yuán zhěn zhì qí mù 。 tiān bǎo jiān , fǔ yǔ lǐ bái qí míng , shí chēng lǐ dù 。 rán yuán zhěn zhī yán yuē :“ lǐ bái zhuàng làng zòng zì , bǎi qù jū shù , chéng yì cījiān zǐ měi yǐ 。 zhì ruò pū chén zhōng shǐ , pái bǐ shēng yùn , dà huò qiān yán , cì yóu shù bǎi , cí qì háo mài , ér fēngtiáo qīng shēn , zhǔduì lǜ qiē , ér tuō qì fán jìn , zé lǐ shàng bù néng lì qí fān hàn , kuàng táng 'ào hū 。” bái jū yì yì yún :“ dù shī guàn chuān gǔ jīn , jìn gōng jìn shàn , dài guò yú lǐ 。” yuán 、 bái zhī lùn rú cǐ 。 gài qí chū chù láo yì , xǐ lè bēi fèn , hǎo xián 'è 'è , yī jiàn zhī yú shī 。 ér yòu yǐ zhōng jūn yōu guó 、 shāng shí niàn luàn wéi běn zhǐ 。 dú qí shī kě yǐ zhī qí shì , gù dāng shí wèi zhī “ shī shǐ ”。 jiù jí shī wén gòng liù shí juàn , jīn biān shī shí jiǔ juàn 。 dù fǔ nián pǔ Du Chronicle 7 1 2 rén zǐ ruì zōng tài jí yī ( xuán zōng xiān tiān yī ), dù fǔ shēng yú hé nán gǒng xiàn 。
717 dīng sì xuán zōng kāi yuán wǔ , dù fǔ liù suì 。 cháng zhì yǎn chéng , guān gōng sūn dà niàn wǔ 「 jiàn qì 」 「 hún tuō 」。
71 8 wù wǔ xuán zōng kāi yuán liù , dù fǔ qī suì 。 shǐ zuò shī wén 。
72 0 gēng shēn xuán zōng kāi yuán bā , dù fǔ jiǔ suì 。 shǐ xí dà zì 。
72 5 yǐ chǒu xuán zōng kāi yuán yī sān , dù fǔ shí sì suì 。 zhuàng yóu shī yuē :「 xí nián shí sì wǔ , chū yóu hàn mò chǎng , sī wén cuī wèi cóng , yǐ wǒ sì bān yáng 。」 yuán zhù : cuī zhèng zhōu shàng , wèi yù zhōu qǐ xīn 。
72 6 bǐng yín xuán zōng kāi yuán yī sì , dù fǔ shí wǔ suì 。 bǎi yōu jí xíng yuē :「 yì xī nián shí wǔ xīn shàng hái , jiàn rú huáng dú zǒu fù lái 。 tíng qián bā yuè lí zǎo shú , yī rì shàng shù néng qiān huí 。」
7 3 0 gēng wǔ xuán zōng kāi yuán yī bā , dù fǔ shí jiǔ suì 。 yóu jìn , zhì huán xiá ( jīn shān xī yī shì xiàn ), cóng wéi zhī jìn ﹑ kòu xī yóu 。
731 xīn wèi xuán zōng kāi yuán yī jiǔ , dù fǔ èr shí suì 。 yóu wú yuè 。
732 rén shēn xuán zōng kāi yuán 'èr líng , dù fǔ èr shí yī suì 。 yóu wú yuè 。
733 guǐ yǒu xuán zōng kāi yuán 'èr yī rùn sān yuè , dù fǔ èr shí 'èr suì 。 yóu wú yuè 。
73 4 jiá xū xuán zōng kāi yuán 'èr 'èr , dù fǔ èr shí sān suì 。 yóu wú yuè 。
735 yǐ hài xuán zōng kāi yuán 'èr sān rùn shí yī yuè , dù fǔ èr shí sì suì 。 zì wú yuè guī dōng dū , jǔ jìn shì , bù dì 。
736 bǐng zǐ xuán zōng kāi yuán 'èr sì , dù fǔ èr shí wǔ suì 。 yóu qí zhào 。 jiāo sū yuán míng 。
737 dīng chǒu xuán zōng kāi yuán 'èr wǔ , dù fǔ èr shí liù suì 。 yóu qí zhào 。
738 wù yín xuán zōng kāi yuán 'èr liù , dù fǔ èr shí qī suì 。 yóu qí zhào 。
73 9 jǐ mǎo xuán zōng kāi yuán 'èr qī , dù fǔ èr shí bā suì 。 yóu qí zhào 。
740 gēng chén xuán zōng kāi yuán 'èr bā , dù fǔ èr shí jiǔ suì 。 yóu qí zhào 。
741 xīn sì xuán zōng kāi yuán 'èr jiǔ , dù fǔ sān shí suì 。 guī dōng dū 。 zhù lù hún zhuāng , yú hán shí rì jì yuǎn zǔ dāng yáng jūn 。
742 rén wǔ xuán zōng tiān bǎo yī , dù fǔ sān shí yī suì 。 zài dōng dū 。 gū wàn nián xiàn jūn zú yú dōng jīng rén fēng lǐ 。 liù yuè , hái bìn yú hé nán xiàn , gōng zuò mù zhì 。
743 guǐ wèi xuán zōng tiān bǎo 'èr , dù fǔ sān shí 'èr suì 。 zài dōng dū 。
744 jiá shēn xuán zōng tiān bǎo sān , dù fǔ sān shí sān suì 。 zài dōng dū 。 wǔ rì , zǔ mǔ fàn yáng tài jūn zú yú chén liú zhī sī dì 。 bā yuè , guī zàng yǎn shī , gōng zuò mù zhì 。 shì nián xià , chū yù lǐ bái yú dōng dū 。 qiū , yóu liáng ﹑ sòng , yǔ lǐ bái ﹑ gāo shì dēng chuī tái ﹑ qín tái 。 cháng dù hé yóu wáng wū shān , yè dào shì huá gài jūn , ér qí rén yǐ wáng 。
745 yǐ yǒu xuán zōng tiān bǎo sì , dù fǔ sān shí sì suì 。 zài yóu qí ﹑ lǔ 。 shì shí lǐ zhī fāng wéi qí zhōu sī mǎ 。 xià rì , lǐ yōng zì běi hǎi jùn lái qí zhōu , gōng cháng cóng yóu , péi yàn lì xià tíng jí hè shān hú tíng 。 xuán zàn rú lín yì ( shǔ qí zhōu )。 qiū hòu zhì yǎn zhōu , shí lǐ bái bì guī dōng lǔ 。 gōng yǔ tóng yóu , qíng hǎo yì mì 。 gōng zèng bái shī suǒ yún 「 yú yì dōng méng kè , lián jūn rú dì xiōng 。 zuì mián qiū gòng bèi , xié shǒu rì tóng xíng 」 zhě shì yě 。 é 'ér gōng jiāng xī qù , bái yì yòu jiāng dōng zhī yóu , chéng dōng shí mén yī bié suì wú fù xiāng jiàn zhī rì yǐ 。
746 bǐng xū xuán zōng tiān bǎo wǔ rùn shí yuè , dù fǔ sān shí wǔ suì 。 zì qí ﹑ lǔ guī cháng 'ān 。 cóng rǔ yáng wáng jīn ﹑ fù mǎ zhèng qián yào yóu 。
747 dīng hài xuán zōng tiān bǎo liù , dù fǔ sān shí liù suì 。 zài cháng 'ān 。
748 wù zǐ xuán zōng tiān bǎo qī , dù fǔ sān shí qī suì 。 zài cháng 'ān 。 lǚ shàng shī wéi jì , qiú jí yǐn 。 yǔ shū jiā gù jiè shē dìng jiāo , yuē dāng cǐ shí 。
749 jǐ chǒu xuán zōng tiān bǎo bā , dù fǔ sān shí bā suì 。 zài cháng 'ān 。 dōng rì , guī dōng dū , yīn yè xuán yuán huáng dì miào , guān wú dào zǐ suǒ huà bì 。
750 gēng yín xuán zōng tiān bǎo jiǔ , dù fǔ sān shí jiǔ suì 。 lái cháng 'ān 。 chū yù zhèng qián 。
751 xīn mǎo xuán zōng tiān bǎo yī líng , dù fǔ sì shí suì 。 zài cháng 'ān 。 jìn sān dà lǐ fù 。 xuán zōng qí zhī , mìng dài zhì jí xián yuàn 。 qiū , bìng nüè 。 yǒu rén wèi jūn mào yǔ jiàn fǎng , yīn zuò qiū shù yí zhī 。 bìng hòu guò wáng yǐ , wáng xiǎng yǐ jiǔ zhuàn , gǎn jī zuò gē zèng zhī 。 shì nián , zài dù wèi zhái shǒu suì 。
752 rén chén xuán zōng tiān bǎo yī yī , dù fǔ sì shí yī suì 。 zài cháng 'ān 。 zhào shì wén zhāng , sòng lì yòu sī cān liè xuǎn xù 。 mù chūn , zàn guī dōng dū 。 dōng , gāo shì suí gē shū hàn rù cháo , yǔ gōng zàn jí , é fù bié qù , gōng yòu shī sòng zhī 。
753 guǐ sì xuán zōng tiān bǎo yī 'èr , dù fǔ sì shí 'èr suì 。 zài cháng 'ān 。 shǒu xià , tóng zhèng qián yóu hé jiāng jūn shān lín 。 cì zǐ zōng wǔ yuē shēng yú cǐ nián qiū 。
754 jiá wǔ xuán zōng tiān bǎo yī sān rùn shí yī yuè , dù fǔ sì shí sān suì 。 zài cháng 'ān 。 jìn fēng xī yuè fù 。 zì dōng dū yí jiā zhì cháng 'ān , jū nán chéng zhī xià dù chéng 。 yīn tián liáng qiū tóu shī hé xī jié dù shǐ gē shū hàn 。 suì zhōng , zhāng zì lú xī zhào hái , zài qiān wéi tài cháng qīng , gōng fù shàng shī qiú zhù 。 yòu jìn diāo fù , biǎo zhōng cí yì 'āi jī 。 qiū hòu , yín yǔ hài jià , wù jià bào guì , gōng shēng jì yì jiān , suì xié jiā wǎng fèng xiān , guǎn yú xiè shè 。
755 yǐ wèi xuán zōng tiān bǎo yī sì , ān lù shān fǎn 。 dù fǔ sì shí sì suì 。 zài cháng 'ān 。 suì zhōng wǎng bái shuǐ xiàn , shěng jiù shì cuī shí jiǔ wēng 。 jiǔ yuè , tóng cuī zhì fèng xiān 。 shí yuè , guī cháng 'ān , shòu hé xī wèi ( hé xī xiàn gù chéng zài jīn yún nán hé xī xiàn jìng ), bù bài , gǎi yòu wèi shuài fǔ zhòu cáo cān jūn 。 shí yī yuè , yòu fù fèng xiān tàn qī zǐ , zuò zì jīng fù fèng xiān yǒng huái wǔ bǎi zì 。 suì mù , sàng yòu zǐ 。
756 bǐng shēn sù zōng zhì dé yī ( xuán zōng tiān bǎo yī wǔ ) qī yuè gǎi yuán , ān lù shān chēng dà yàn huáng dì 。 xuán zōng bēn shǔ 。 shā yáng guó zhōng 、 yáng guì fēi 。 dù fǔ sì shí wǔ suì 。 suì chū , zài cháng 'ān 。 wǔ yuè , zhì fèng xiān bì nán , xié juàn lái wǎng bái shuǐ , jì jū jiù shì cuī shàofǔ gāo zhāi 。 liù yuè , yòu zì bái shuǐ qǔ dào huá yuán , fù fū zhōu ( jīn xiá xī fū xiàn )。 zhì sān chuān xiàn tóng jiā wā , yù gù rén sūn zǎi jiā 。 wén sù zōng jí wèi líng wǔ , jí liú qī zǐ yú sān chuān , jué shēn cóng lú zǐ guān bēn xíng zài suǒ 。 tú zhōng wéi zéi suǒ dé , suì zhì cháng 'ān 。 jiǔ yuè , yú cháng 'ān lù yú yù zōng shì zǐ dì , qǐ shè shēn wéi nú , gǎn tòng zuò 'āi wáng sūn 。
757 dīng yǒu sù zōng zhì dé 'èr rùn bā yuè , ān qìng xù shā lù shān 。 zhāng xún 、 xǔ yuǎn zhàn sǐ 。 guō zǐ yí fù dōng jīng 。 shǐ sī míng děng jiàng 。 dù fǔ sì shí liù suì 。 chūn , xiàn zéi zhōng 。 zài cháng 'ān shí cóng zàn gōng sū duān yóu 。 sì yuè , zì jīn guāng mén chū , jiàndào cuàn guī fèng xiáng 。 wǔ yuè shí liù rì , bài zuǒ shí yí 。 shì yuè , fáng guǎn dé zuì , gōng kàng shù jiù zhī 。 sù zōng nù , zhào sān sī tuī wèn , zhāng gǎo ﹑ wéi zhì děng jiù zhī , réng fàng jiù liè 。 liù yuè , tóng péi jiàn děng sì rén jiàn cénshēn 。 rùn bā yuè , mò zhì fàng hái fū zhōu shěng jiā 。 yú shì tú bù chū fèng xiáng , zhì bīn zhōu , shǐ cóng lǐ sì yè jiè dé chéng mǎ 。 guī jiā wò bìng shù rì 。 zuò běi zhēng 。 shí yī yuè , zì fū zhōu zhì jīng shī 。
758 wù xū sù zōng qián yuán yī ( zhì dé sān ) èr yuè gǎi yuán , fù yǐ zài wéi nián , shǐ sī míng fǎn 。 dù fǔ sì shí qī suì 。 rèn zuǒ shí yí 。 chūn , jiǎ zhì ﹑ wáng wéi ﹑ cénshēn jiē zài jiàn shěng , shí gòng chóu chàng 。 shí bì yào yì zài jīng shī , jū gōng zhī lín shè 。 sì yuè , xuán zōng qīn xiǎng jiǔ miào , gōng dé péi sì 。 liù yuè , fáng guǎn yīn hè lán jìn míng zèn , biǎn wéi bīn zhōu cì shǐ 。 gōng zuò guǎn dǎng , chū wéi huá zhōu sī gōng cān jūn 。 shì qiū , cháng zhì lán tián xiàn fǎng cuī xīng zōng ﹑ wáng wéi 。 dōng mò , yǐ shì guī dōng dū lù hún zhuāng , cháng yù mèng yún qīng yú hú chéng xiàn chéng dōng 。
759 jǐ hài sù zōng qián yuán 'èr , shǐ sī míng chēng yàn wáng 。 dù fǔ sì shí bā suì 。 chūn , zì dōng dū guī huá zhōu ( xiá xī huá xiàn ), tú zhōng zuò sān lì ﹑ sān bié liù shǒu 。 shí shǔ guān fǔ jī jǐn 。 suì yǐ qī yuè qì guān xī qù 。 dù lǒng , fù qín zhōu ( gān sù tiān shuǐ )。 shì shí yòu mèng lǐ bái 'èr shǒu , tiān mò huái lǐ bái , jì lǐ bái 'èr shí yùn 。 yòu yòu jì gāo shì ﹑ cénshēn ﹑ jiǎ zhì ﹑ yán wǔ ﹑ zhèng qián ﹑ bì yào ﹑ xuē jù jí zhāng biāo shī 。 shí zàn gōng yì zhé jū qín zhōu , cháng wéi gōng shèng yán xī zhī cūn zhī shèng , yīn zuò jì bǔ jū 。 zhì cǎo táng , wèi chéng , huì tóng gǔ zǎi lái shū yán tóng gǔ kě jū , suì yǐ shí yuè , fù tóng gǔ 。 tú jīng chì gǔ ﹑ tiě táng xiá ﹑ yán jǐng ﹑ hán xiá ﹑ fǎ jìng sì ﹑ qīng yáng xiá ﹑ lóng mén zhèn ﹑ shí kān ﹑ jī cǎo lǐng ﹑ ní gōng shān ﹑ fèng huáng tái , jiē yòu shī 。 zhì tóng gǔ , jū lì tíng 。 pín yì shèn , shí xiàng lì , jué huáng dú yǐ zìjǐ 。 jū bù yú yuè , yòu fù chéng dū 。 yǐ shí 'èr yuè yī rì jiù dào , jīng mù pí lǐng ﹑ bái shā dù ﹑ fēi xiān gé ﹑ shí guì gé ﹑ jié bǎi dù ﹑ jiàn mén ﹑ lù tóu shān 。 suì zhōng zhì chéng dū , yù jū huàn huā xī sì 。 shí gāo shì fāng cì péng zhōu , gōng fǔ dào chéng dū , shì jí jì shī wèn xùn 。
760 gēng zǐ sù zōng shàng yuán yī ( qián yuán sān nián ) rùn sì yuè gǎi yuán , dù fǔ sì shí jiǔ suì 。 zài chéng dū 。 chūn , bǔ jū xī guō zhī huàn huā lǐ 。 biǎo dì wáng shí wǔ sī mǎ yí zī yíng zào , xú qīng ( yí jí zhī dào )﹑ xiāo shí ﹑ hé yōng ﹑ wéi bān ( yìng wù zhí ) sān míng fǔ gòngguǒ mù zāi , kāi suì shǐ shì , jì chūn luò chéng 。 shí wéi yǎn yù jū shǔ zhōng , cháng wéi gōng huà bì 。 chū qiū , zàn yóu xīn jīn , wù péi dí 。 qiū wǎn zhì shǔ zhōu , wù gāo shì 。 dōng , fù zài chéng dū 。
761 xīn chǒu sù zōng shàng yuán 'èr , shǐ cháo yì shā shǐ sī míng 。 dù fǔ wǔ shí suì 。 jū cǎo táng 。 kāi suì , yòu wǎng xīn jīn 。 èr yuè , guī chéng dū 。 qiū , zhì qīng chéng 。 xuán yòu guī chéng dū 。 shì shí duō bìng , shēng jì jiān jiǒng 。 shǐ yòu qiān dì wú chǔ zhī niàn 。 dōng , gāo shì zhì chéng dū , cháng tóng wáng lún guò cǎo táng huì yǐn 。
762 rén yín sù zōng bǎo yìng yī nián sì yuè gǎi yuán , dì jí xuán zōng bēng , tài zǐ yù jí wèi 。 shī rén lǐ bái sǐ ( 701-762)。 dù fǔ wǔ shí yī suì 。 zì chūn zhì xià , jū cǎo táng 。 yǔ yán wǔ chànghè shèn mì 。 wǔ shí yòu kuì zèng 。 qī yuè , sòng yán wǔ hái cháo , yǐ zhōu zhì mián zhōu , dǐ fèng jì yì , dēng lù , suì fēn shǒu 'ér hái 。 huì xú zhī dào fǎn , dào zǔ , nǎi rù zǐ zhōu 。 qiū mò , huí chéng dū yíng jiā zhì zǐ , rán pō yòu dōng yóu zhī yì 。 shí yī yuè , wǎng shè hóng xiàn , dào jīn huá shān yù jīng guān , xún chén zǐ 'áng dú shū táng yí jì 。 yòu fǎng xiàn běi dōng wǔ shān zǐ 'áng gù zhái 。 xuán fù nán zhī tōng quán xiàn , fǎng guō yuán zhèn gù jū , yú qìng shàn sì guān xuē jì shū huà bì 。 yòu yú xiàn shǔ bì hòu guān jì suǒ huà hè 。
763 guǐ mǎo dài zōng guǎng dé yī ( bǎo yìng 'èr ) qī yuè gǎi yuán rùn zhēngyuè , lǐ huái xiān shā shǐ cháo yì 。 dù fǔ wǔ shí 'èr suì 。 zhēngyuè , zài zǐ zhōu , wén guān jūn shōu hé nán hé běi , biàn yù hái dū , é 'ér fù sī dōng xià wú chǔ 。 jiān cháng zhì làng zhōu ( sì chuān làng zhōng ), yīn yóu niú tóu ﹑ dōu shuài ﹑ huì yì zhū sì 。 jì guī zǐ , yòu yīn sòng xīn yuán wài , zhì mián zhōu 。 zì mián guī zǐ 。 yòu wǎng hàn zhōu 。 xià , fǎn zǐ zhōu 。 chū qiū , fù bié zǐ fù làng 。 jiǔ yuè , jì fáng guǎn 。 qiū jìn , dé jiā shū , zhī nǚ bìng , yīn jí guī zǐ 。 shí yī yuè , jiāng chū xiá wéi wú chǔ zhī yóu , yú shì mìng dì zhàn guī chéng dū jiǎn xiào cǎo táng 。
764 jiá chén dài zōng guǎng dé 'èr , dù fǔ wǔ shí sān suì 。 chūn shǒu , zì zǐ zhōu xié jiā dōng qiáo chū xiá , xiān zhì làng zhōu 。 huì cháo tíng zhào bǔ jīng zhào gōng cáo cān jūn , yǐ xíng chéng jì dìng , bù fù zhào 。 èr yuè , lí làng dōng qù , wén yán wǔ jiāng zài zhèn shǔ , dà xǐ , suì gǎi jì què fù chéng dū 。 sān yuè , guī chéng dū 。 liù yuè , yán wǔ biǎo wéi jié dù cān móu , jiǎn xiào gōng bù yuán wài láng , cì fēi yú dài 。 qiū , jū mù zhōng , pō bù lè , yīn shàng shī yán wǔ shù xiōng yì 。 suì dé qǐ jiǎ zàn guī cǎo táng 。 shì shí , cáo bà zài chéng dū , gōng zuò dān qīng yǐn zèng zhī 。 dì yíng wǎng qí zhōu 。 suì wǎn , yīn shì jì shī jiǎ zhì 。 shì nián yǔ yán wǔ chànghè zuì mì 。
765 yǐ sì dài zōng yǒng tài yī rùn shí yuè , dù fǔ wǔ shí sì suì 。 zhēngyuè sān rì , cí mù fǔ , guī huàn huā xī 。 zì chūn cú xià , jū cǎo táng 。 wǔ yuè , xié jiā lí cǎo táng nán xià 。 zhì jiā zhōu ( sì chuān lè shān )。 liù yuè , zhì róng zhōu ( sì chuān yí bīn )。 zì róng zhōu zhì yú zhōu ( chóngqìng )。 hòu yán liù shì yù , bù dào , xiān xià xiá 。 rù qiū , zhì zhōng zhōu ( sì chuān zhōng xiàn ), jū lóng xīng sì yuàn 。 jiǔ yuè , zhì yún 'ān xiàn ( sì chuān bái dì chéng )。 yīn bìng , suì liú jū yún 'ān , guǎn yú yán míng fǔ zhī shuǐ gé 。
766 bǐng wǔ dài zōng dà lì yī ( yǒng tài 'èr nián ) shí yī yuè gǎi yuán , dù fǔ wǔ shí wǔ suì 。 chūn , zài yún 'ān 。 shí cénshēn fāng wéi jiā zhōu cì shǐ , jì shī zèng zhī 。 chūn wǎn , yí jū kuí zhōu 。 chū yù shān zhōng kè táng 。 qiū rì , yí yù xī gé 。 qiū hòu , bǎi mào lín wéi kuí zhōu dū dū , gōng pō méng zī zhù 。 shì nián duō zhuī yì jiù yóu zhī zuò 。
767 dīng wèi dài zōng dà lì 'èr , dù fǔ wǔ shí liù suì 。 zài kuí zhōu 。 chūn , zì xī gé yí jū chì jiá 。 sān yuè , qiān jū ráng xī cǎo wū 。 fù zhái yòu guǒ yuán sì shí mǔ , shū pǔ shù mǔ , yòu yòu dào tián ruò gān qǐng , zài jiāng běi zhī dōng tún 。 dì guān zì jīng shī lái 。 qiū , yīn huò dào zàn zhù dōng tún 。 shì wú sī fǎ zì zhōng zhōu lái , yīn yǐ ráng xī cǎo táng jiè wú jū zhī 。 shì shí , shǐ fù dòng dōng yóu jīng xiāng zhī yì 。 shí yuè shí jiǔ rì , yú kuí zhōu bié jià yuán chí zhái guān lǐ shí 'èr niàn wǔ 「 jiàn qì 」。 běn nián dōng , réng fù duō bìng 。 qiū , zuǒ 'ěr shǐ lóng 。
768 wù shēn dài zōng dà lì sān rùn liù yuè , dù fǔ wǔ shí qī suì 。 zhēngyuè zhōng xún , qù kuí chū xiá 。 lín qù , yǐ ráng xī guǒ yuán zèng nán qīng xiōng 。 sān yuè , zhì jiāng líng 。 xià rì , zàn rú wài yì 。 liú jiāng líng shù yuè , pō bù dé yì 。 qiū mò , yí jū gōng 'ān xiàn 。 yù gù jiè shē ﹑ lǐ jìn sù ( hè fù ) jí sēng tài yì , liú qì gōng 'ān shù yuè 。 yīn gōng 'ān zhì 'ān tàichà , suì yí héng zhōu 。
769 jǐ yǒu dài zōng dà lì sì , wǔ shí bā suì 。 zhēngyuè , jīng yuè zhōu zhì héng zhōu ( héng yáng ), yóu nán yuè dào lín 'èr sì , guān sòng zhī wèn tí bì 。 sù qīng cǎo hú , yòu sù bái shā yì 。 guò xiāng yīn , yè xiāng fū rén cí 。 gèng sù liú 'ér shàng , yǐ 'èr yuè chū dǐ záo shí pǔ , sù zhī 。 yòu guò jīn kǒu , cì kōng líng 'àn 。 sān yuè , dǐ tán zhōu ( hú nán cháng shā )。 fā tán zhōu , cì bái mǎ tán , rù qiáo kǒu 。 zhì tóng guān zhǔ , zǔ fēng 。 fā tóng guān , sù xīn kāng jiāng kǒu 。 cì shuāng fēng pǔ , suì dǐ héng zhōu ( hú nán héng yáng )。 rán gù rén héng zhōu cì shǐ wéi zhī jìn rèn tán zhōu cì shǐ , dù fǔ yòu bēn tán zhōu , xī wàng zài tā shǒu xià móu yī fèn chāishi 。 dàn wéi zhī jìn hū rán bìng zú 。 shí sū huàn jū jiāng cè , hū yī rì , fǎng gōng yú zhōu zhōng , gōng qǐng huàn sòng shī , dà shǎng yì zhī , suì dìng jiāo yān 。
770 gēng xū dài zōng dà lì wǔ , wǔ shí jiǔ suì 。 zhēngyuè 'èr shí yī rì , jiǎn gù zhì , dé gāo shì shàng yuán 'èr nián rén rì jiàn jì shī , yīn zhuī chóu yī shǒu , jì shì hàn zhōng wáng yǔ jí jìng chāo xiān 。 mù chūn , féng lǐ guī nián 。 sì yuè , bì luàn rù héng zhōu ( jīn héng yáng )。 yóu yuè miào , wéi bào shuǐ suǒ zǔ , xún rì bù dé shí 。 yù wǎng chēn zhōu yǐ jiù shì cuī wěi , yīn zhì lěi yáng 。 lěi yáng lìng zhī zhī , zì zhào zhōu yíng dù fǔ ér hái 。 dàn niú ròu bái jiǔ , yī xī 'ér zú yú lěi yáng 。 dù fǔ zhù zuò Du Fu's works杜甫著作 杜甫著作
《 qiǎn huái 》《 xī yóu 》《 bǔ jū 》《 táng chéng 》《 shǔ xiāng 》《 wéi nóng 》《 yòu kè 》《 kuáng fū 》《 shè 》《 jiāng cūn 》《 yě lǎo 》《 qiǎn xīng 》《 nán lín 》《 hèn bié 》《 kè zhì 》《 jiāng tíng 》《 kě xī 》《 dú zhuó 》《 hán shí 》《 shí jìng 》《 qín tái 》《 bìng bǎi 》《 kū zōng 》《 bù jiàn 》《 dà yǔ 》《 sì sōng 》《 guī yàn 》《 qù shǔ 》《 chú cǎo 》《 zhàng rén shān 》《 chéng dū fǔ 》《 shí sǔn xíng 》《 zèng huā qīng 》《 shàonián xíng 》《 dà mài xíng 》《 tí táo shù 》《 màn chéng 'èr shī 》《 chūn yè xǐ yǔ 》《 cǎo táng jí shì 》《 jué jù 'èr shǒu 》《 jué jù sì shǒu 》《 xì zuò huā qīng gē 》《 wàng yuè 》《 chóu gāo shǐ jūn xiāng zèng 》《 chūn rì jiāng cūn wǔ shǒu 》《 chūn shuǐ shēng 'èr jué 》《 jué jù liù shǒu 》《 chūn wàng 》《 shí háo lì 》《 máo wū wéi qiū fēng suǒ pò gē 》《 jiāng nán féng lǐ guī nián 》《 tiān mò huái lǐ bái 》《 yuè yè yì shè dì 》《 bīng chē xíng 》《 wén guān jūn shōu hé nán hé běi 》《 dēng yǎn zhōu chéng lóu 》《 dēng lóu 》《 yuè yè 》《 tóng guān lì 》《 xīn 'ān lì 》《 chuí lǎo bié 》dài biǎo míng jù Representative famous 1、 wán kù bù 'è sǐ , rú guān duō wù shēn 。《 fèng zèng wéi zuǒ chéng zhàng 'èr shí 'èr yùn 》
2、 dú shū pò wàn juàn , xià bǐ rú yòu shén 。《 fèng zèng wéi zuǒ chéng zhàng 'èr shí 'èr yùn 》
3、 zhì jūn yáo shùn shàng , zài shǐ fēng sú chún 。《 fèng zèng wéi zuǒ chéng zhàng 'èr shí 'èr yùn 》
4、 qīng xīn yǔ kāi fǔ , jùn yì bào cān jūn 。《 chūn rì yì lǐ bái 》
5、 biān tíng liúxiě chéng hǎi shuǐ , wǔ huáng kāi biān yì wèi yǐ 。《 bīng chē xíng 》
6、 shēng nǚ yóu dé jià bǐ lín , shēng nán máimò suí bǎi cǎo !《 bīng chē xíng 》
7、 zhū mén jiǔ ròu chòu , lù yòu dòng sǐ gǔ 。《 zì jīng fù fèng xiān xiàn yǒng huái wǔ bǎi zì 》
8、 gǎn shí huā jiàn lèi , hèn bié niǎo jīng xīn 。《 chūn wàng 》
9、 fēng huǒ lián sān yuè , jiā shū dǐ wàn jīn 。《 chūn wàng 》
10、 zhèng shì jiāng nán hǎo fēng jǐng , luò huā shí jié yòu féng jūn 。《 jiāng nán féng lǐ guī nián 》
11、 xī wén dòng tíng hú , jīn shàng yuè yáng lóu 。 wú chǔ dōng nán chè , qián kūn rì yè fú 。《 dēng yuè yáng lóu 》
12、 juān juān xì dié guò xián màn , piàn piàn qīng 'ōu xià jí tuān 。《 xiǎo hán shí zhōu zhōng zuò 》
13、 wú biān luò mù xiāo xiāo xià , bù jìn cháng jiāng gǔn gǔn lái 。《 dēng gāo 》
14、 wǔ gēnggǔ jiǎo shēng bēi zhuàng , sān xiá xīng hé yǐng dòng yáo 。《 gé yè 》
15、 yī qù zǐ tái lián shuò mò , dú liú qīng zhǒng xiàng huáng hūn 。《 yǒng huái gǔ jì wǔ shǒu 》
16、 huà tú shěng shí chūn fēng miàn , huán pèi kōng guī yuè yè hún 。《 yǒng huái gǔ jì wǔ shǒu 》
17、 cóng jú liǎng kāi tā rì lèi , gū zhōu yī xì gù yuán xīn 。《 qiū xīng bā shǒu 》
18、 xīng chuí píng yě kuò , yuè yǒng dà jiāng liú 。《 lǚ yè shū huái 》
19、 dān qīng bù zhī lǎo jiāng zhì , fù guì yú wǒ rú fú yún 。《 dān qīng yǐn zèng cáo jiāng jūn bà 》
20、 liǎng gè huáng lí míng cuì liǔ , yīháng bái lù shàng qīng tiān 。《 jué jù sì shǒu ( qí sān )》
21、 chí rì jiāng shān lì , chūn fēng huā cǎo xiāng 。《 jué jù 'èr shǒu ( qí yī )》
22、 xīn sōng hèn bù gāo qiān chǐ , è zhú yìng xū zhǎn wàn gān 。《 jiāng fù chéng dū cǎo táng tú zhōng yòu zuò xiān jì yán zhèng gōng wǔ shǒu ( qí sì )》
23、 bái rì fàng gē xū zòng jiǔ , qīng chūn zuò bàn hǎo hái xiāng 。《 wén guān jūn shōu hé nán hé běi 》
24、 ěr cáo shēn yǔ míng jù miè , bù fèi jiāng hé wàn gǔ liú 。《 xì wéi liù jué jù 》
25、 liú lián xì dié shí shí wǔ , zì zài jiāo yīng qià qià tí 。《 jiāng pàn dú bù xún huā qī jué jù ( qí liù )》
26、 ān dé guǎng shà qiān wàn jiān , dà bì tiān xià hán shì jù huān yán , fēng yǔ bù dòng 'ān rú shān 。 wū hū ! hé shí yǎn qián tū wù jiàn cǐ wū , wú lú dú pò shòu dòng sǐ yì zú !《 máo wū wéi qiū fēng suǒ pò gē 》
27、 xì yǔ yú 'ér chū , wēi fēng yàn zǐ xié 。《 shuǐ jiàn yí xīn 'èr shǒu ( qí yī )》
28、 suí fēng qián rù yè , rùn wù xì wú shēng 。《 chūn yè xǐ yǔ 》
29、 zì qù zì lái liáng shàng yàn , xiāng qīn xiāng jìn shuǐ zhōng 'ōu 。《 jiāng cūn 》
30 huì dāng líng jué dǐng , yī lǎn zhòng shān xiǎo 。《 wàng yuè 》 míng zuò jiàn shǎng Appreciation masterpiece yǐn zhōng bā xiān gē
【 yuán wén 】
zhī zhāng qí mǎ sì chéng chuán , yǎn huā luò jǐng shuǐ dǐ mián 。
rǔ yáng sān dǒu shǐ cháo tiān , dào féng qū chē kǒu liú xián , hèn bù yí fēng xiàng jiǔ quán 。
zuǒ xiāng rì xīng fèi wàn qián , yǐn rú cháng jīng xī bǎi chuān , xián bēi lè shèng chēng bì xián 。
zōng zhī xiāo sǎ měi shàonián , jǔ shāng bái yǎn wàng qīng tiān , jiǎo rú yù shù lín fēng qián 。
sū jìn cháng zhāi xiù fó qián , zuì zhōng wǎng wǎng 'ài táo chán 。
lǐ bái yī dǒu shī bǎi piān , cháng 'ān shì shàng jiǔ jiā mián ,
tiān zǐ hū lái bù shàng chuán , zì chēng chén shì jiǔ zhōng xiān 。
zhāng xù sān bēi cǎo shèng chuán , tuō mào lù dǐng wáng gōng qián , huī háo luò zhǐ rú yún yān 。
jiāo suì wǔ dǒu fāng zhuó rán , gāo tán xióng biàn jīng sì yán 。
【 shǎng xī 】 dà táng shí qī kě wèi shì rén cái bèi chū , dù fǔ de 《 yǐn zhōng bā xiān gē 》, zài shī zhōng dù fǔ gē yǒng liǎo dà táng shí dài zuì jié chū de bā wèi jīng yīng 。 kě yǐ shuō tiān xià yīng cái jù jí yú cǐ , háo qì chōng tiān , shì dù fǔ shī cí zhōng de lìng lèi zhī zuò 。
wàng yuè
【 tí jiě 】
dù fǔ 《 wàng yuè 》 shī , gòng yòu sān shǒu , fēn yǒng dōng yuè ( tài shān )、 nán yuè ( héng shān )、 xī yuè ( huá shān )。 zhè yī shǒu shì wàng dōng yuè tài shān 。 kāi yuán 'èr shí sì nián ( 736 nián ), èr shí sì suì de shī rén kāi shǐ guò yī zhǒng “ qiú mǎ qīng kuáng ” de màn yóu shēng huó 。 cǐ shī jí xiě yú běi yóu qí 、 zhào ( jīn hé nán 、 hé běi 、 shān dōng děng dì ) shí , shì xiàn cún dù shī zhōng nián dài zuì zǎo de yī shǒu , zì lǐ xíng jiān yáng yì zhe qīng nián dù fǔ nà zhǒng péng péng bó bó de zhāoqì 。
【 yuán wén 】
dài zōng fū rú hé ? qí lǔ qīng wèi liǎo 。
zào huà zhōng shén xiù , yīn yáng gē hūn xiǎo 。
dàng xiōng shēng céng yún , jué zì rù guī niǎo 。
huì dāng líng jué dǐng , yī lǎn zhòng shān xiǎo 。
bīng chē xíng
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》, yuē zuò yú táng xuán zōng tiān bǎo shízǎi ( 751)。 shì nián , táng zhēng fá zuò zhàn , dà sì zhēng bīng , zhì shǐ mín wú níng rì 。 dù fǔ yòu gǎn yú cǐ , zuò 《 bīng chē xíng 》 yǐ shū qí fèn fèn zhī yì 。
【 yuán wén 】
chē lín lín , mǎ xiāo xiāo , xíng rén gōng jiàn gè zài yāo 。
yé niàn qī zǐ zǒu xiāng sòng , chén 'āi bù jiàn xián yáng qiáo 。
qiān yī dùn zú lán dào kū , kū shēng zhí shàng gān yún xiāo 。
dào bàng guò zhě wèn xíng rén , xíng rén dàn yún diǎn xíng pín 。
huò cóng shí wǔ běi fáng hé , biàn zhì sì shí xī yíng tián 。
qù shí lǐ zhèng yǔ guǒ tóu , guī lái tóu bái hái shù biān 。
biān tíng liúxiě chéng hǎi shuǐ , wǔ huáng kāi biān yì wèi yǐ 。
jūn bù wén hàn jiā shān dōng 'èr bǎi zhōu , qiān cūn wàn luò shēng jīng qǐ 。
zòng yòu jiàn fù bǎ chú lí , hé shēng lǒng mǔ wú dōng xī 。
kuàng fù qín bīng nài kǔ zhàn , bèi qū bù yì quǎn yǔ jī 。
zhǎngzhě suī yòu wèn , yì fū gǎn shēn hèn ?
qiě rú jīn nián dōng , wèi xiū guān xī zú 。
xiàn guān jí suǒ zū , zū shuì cóng hé chū ?
xìn zhī shēng nán 'è , fǎn shì shēng nǚ hǎo 。
shēng nǚ yóu dé jià bǐ lín , shēng nán máimò suí bǎi cǎo 。
jūn bù jiàn , qīng hǎi tóu , gǔ lái bái gǔ wú rén shōu 。
xīn guǐ fán yuān jiù guǐ kū , tiān yīn yǔ shī shēng jiū jiū 。
chūn wàng
【 tí jiě 】
táng xiāo zōng zhì dé yuán nián ( 756 nián ) qī yuè , dù fǔ dé zhī sù zōng zài líng wǔ ( jīn níng xià líng wǔ xiàn ) jí huáng dì wèi , biàn bǎ jiā xiǎo 'ān dùn zài fū zhōu ( jīn shǎn xī fù xiàn ) de qiāng cūn , zhǐ shēn tóubèn , tú zhōng wéi 'ān shǐ pàn jūn suǒ fú , yā wǎng cháng 'ān , cì nián chūn tiān cái dé tuō shēn 。 zài bèi pò liú jū cháng 'ān de rì zǐ lǐ , tā xiě liǎo xǔ duō fǎn yìng lún xiàn qū shēng huó de shī piān , huò gǎn shí yōu guó , huò sī jiā niàn qīn ,《 chūn wàng 》 jiù shì zuò yú cǐ shí de yī piān dài biǎo zuò 。
【 yuán wén 】
guó pò shān hé zài , chéng chūn cǎo mù shēn 。
gǎn shí huā jiàn lèi , hèn bié niǎo jīng xīn 。
fēng huǒ lián sān yuè , jiā shū dǐ wàn jīn 。
bái tóu sāo gèng duǎn , hún yù bù shèng zān 。
shí háo lì
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》。 wéi 《 sān lì 》 zhī yī , zuò yú gōng yuán 759 nián 。 ān shǐ zhī luàn hòu , táng yóu shèng biàn shuāi , guó bù chéng guó , mín wú níng rì 。 shì nián , zuò zhě jīng xīn 'ān 、 shí háo děng dì liú lí qiān xǐ , mù dǔ guān lì zhēng dīng hòu yòu gǎn 'ér zuò 。 cǐ shí , zuò zhě yǐ wéi zhōng nián , shī zhōng zǎo yǐ méi yòu nián qīng shí de zhuàng zhì háo qíng liǎo ! suǒ wèi 《 sān lì 》, jí wéi 《 xīn 'ān lì 》、《 shí háo lì 》、《 tóng guān lì 》。 shí háo , jīn hé nán shěng sān mén xiá shì dōng nán 。
【 yuán wén 】
mù tóu shí háo cūn , yòu lì yè zhuō rén 。 lǎo wēng yú qiáng zǒu , lǎo fù chū mén kàn 。 lì hū yī hé nù ! fù tí yī hé kǔ ! tīng fù qián zhì cí :“ sān nán yè chéng xū 。 yī nán fù shū zhì , èr nán xīn zhàn sǐ 。 cún zhě qiě tōu shēng , sǐ zhě cháng yǐ yǐ ! shì zhōng gèng wú rén , wéi yòu rǔ xià sūn 。 yòu sūn mǔ wèi qù , chū rù wú wán qún 。 lǎo yǔ lì suī shuāi , qǐng cóng lì yè guī 。 jí yìng hé yáng yì , yóu dé bèi chén chuī 。” yè jiǔ yǔ shēng jué , rú wén qì yōu yān 。 tiān míng dēng qián tú , dú yǔ lǎo wēng bié 。
xīn hūn bié
【 tí jiě 】
dù fǔ “ sān bié ” zhōng de 《 xīn hūn bié 》, jīng xīn sù zào liǎo yī gè shēn míng dà yì de shàofù xíng xiàng 。 cǐ shī cǎi yòng dú bái xíng shì , quán piān xiān hòu yòng liǎo qī gè “ jūn ” zì , dōushì xīn niàn duì xīn láng qīng tù de fèi fǔ zhī yán , dú lái shēnqiè gǎn rén 。
【 yuán wén 】
tù sī fù péng má , yǐn màn gù bù cháng 。 jià nǚ yǔ zhēng fū , bù rú qì lù bàng 。 jiéfà wéi jūn qī , xí bù nuǎn jūn chuáng 。 mù hūn chén gào bié , wú nǎi tài hū máng ! jūn xíng suī bù yuǎn , shǒu biān fù hé yáng 。 qiè shēn wèi fēn míng , hé yǐ bài gū zhāng ? fù mǔ yǎng wǒ shí , rì yè lìng wǒ cáng 。 shēng nǚ yòu suǒ guī , jī gǒu yì dé jiāng 。 jūn jīn wǎng sǐ dì , chén tòng pò zhōng cháng 。 shì yù suí jūn qù , xíng shì fǎn cāng huáng 。 wù wéi xīn hūn niàn , nǔ lì shì róng xíng ! fù rén zài jūn zhōng , bīng qì kǒng bù yáng 。 bái jiē pín jiā nǚ , jiǔ zhì luó rú cháng 。 luó rú bù fù shī , duì jūn xǐ hóng zhuāng 。 yǎng shì bǎi niǎo fēi , dà xiǎo bì shuāng xiáng 。 rén shì duō cuò wǔ , yǔ jūn yǒng xiāng wàng !
chuí lǎo bié
【 nèi róng 】
sì jiāo wèi níng jìng , chuí lǎo bù dé 'ān 。 zǐ sūn zhèn wáng jìn , yān yòng shēn dú wán ! tóu zhàng chū mén qù , tóng xíng wéi xīn suān 。 xìng yòu yá chǐ cún , suǒ bēi gǔ suǐ gān 。 nán 'ér jì jiè zhòu , cháng yī bié shàng guān 。 lǎo qī wò lù tí , suì mù yī cháng dān 。 shú zhī shì sǐ bié , qiě fù shāng qí hán 。 cǐ qù bì bù guī , hái wén quàn jiā cān 。 tǔ mén bì shèn jiān , xìng yuán dù yì nán 。 shì yì yè chéng xià , zòng sǐ shí yóu kuān 。 rén shēng yòu lí hé , qǐ zé shuāi shèng duān ! yì xī shàozhuàng rì , chí huí jìng cháng tàn 。 wàn guó jìn zhēng shù , fēng huǒ bèi gāng luán 。 jī shī cǎo mù xīng , liúxiě chuān yuán dān 。 hé xiāng wéi lè tǔ ? ān gǎn shàng pán huán ! qì jué péng shì jū , tā rán cuī fèi gān 。
wú jiā bié
【 nèi róng 】
jì mò tiān bǎo hòu , yuán lú dàn hāo lí 。 wǒ lǐ bǎi yú jiā , shì luàn gè dōng xī 。 cún zhě wú xiāo xī , sǐ zhě wéi chén ní 。 jiàn zǐ yīn zhèn bài , guī lái xún jiù xī 。 jiǔ xíng jiàn kōng xiàng , rì shòu qì cǎn qī 。 dàn duì hú yǔ lí , shù máo nù wǒ tí 。 sì lín hé suǒ yòu ? yī 'èr lǎo guǎ qī 。 sù niǎo liàn běn zhī , ān cí qiě qióng qī 。 fāng chūn dú hèchú , rì mù hái guàn qí 。 xiàn lì zhī wǒ zhì , zhào lìng xí gǔ bǐng . suī cóng běn zhōu yì , nèi gù wú suǒ xié 。 jìn xíng zhǐ yī shēn , yuǎn qù zhōng zhuǎn mí 。 jiā xiāng jì dàng jìn , yuǎn jìn lǐ yì qí 。 cháng tòng cháng bìng mǔ , wǔ nián wěi gōu xī 。 shēng wǒ bù dé lì , zhōng shēn liǎng suān sī 。 rén shēng wú jiā bié , hé yǐ wéi zhēng lí !
shǔ xiāng
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》。 yuē zuò yú shàng yuán yuán nián ( 760 nián )。 shì nián mù chūn , dù fǔ bān dào huàn huā xī cǎo táng , dé xiá fù chéng dū wǔ hóu cí yóu lǎn 、 píng diào , zuò liǎo zhè shǒu 《 shǔ xiāng 》, yǐ shū shù wǎn xī zhī qíng 。
【 yuán wén 】
chéngxiàng cí táng hé chù xún ? jǐn guān chéng wài bǎi sēn sēn 。
yìng jiē bì cǎo zì chūn sè , gé yè huáng lí kōng hǎo yīn 。
sān gù pín fán tiān xià jì , liǎng cháo kāi jì lǎo chén xīn 。
chū shī wèi jié shēn xiān sǐ , cháng shǐ yīng xióng lèi mǎn jīn !
chūn yè xǐ yǔ
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》, zuò yú shàng yuán 'èr nián ( gōng yuán 761 nián ) chūn , shì dù fǔ wǎn nián “ piāo bó xī nán ” shí zài chéng dū suǒ zuò 。 shī rén zài duì chūn yǔ de miáo shù zhī zhōng , liú lù chū qí duì chūn yǔ de xǐ yuè zhī qíng 。
【 yuán wén 】
hǎo yǔ zhī shí jié , dāng chūn nǎi fā shēng 。
suí fēng qián rù yè , rùn wù xì wú shēng 。
yě jìng yún jù hēi , jiāng chuán huǒ dú míng 。
xiǎo kàn hóng shī chù , huā zhòng jǐn guān chéng 。
máo wū wéi qiū fēng suǒ pò gē
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》, zuò yú gōng yuán 761 nián , shí zhí 'ān shǐ zhī luàn shàng wèi píng dìng zhī jì 。 shàng yuán yuán nián ( 760) chūn , dù fǔ dé qīn yǒu zī zhù , yú chéng dū xī guō wài huàn huā xī pàn gài yī cǎo táng , yǐ 'ān dùn qí jiā 。 yì nián bā yuè , cǎo táng wéi qiū fēng suǒ pò , dù fǔ bǎi gǎn jiāo jí , zuò wén 《 máo wū wéi qiū fēng suǒ pò gē 》 yǐ jì zhī 。
【 yuán wén 】
bā yuè qiū gāo fēng nùháo , juǎnwǒ wū shàng sān zhòng máo , máo fēi dù jiāng sǎ jiāng jiāo 。 gāo zhě guà juàn cháng lín shāo , xià zhě piāozhuàn chén táng 'ào 。 nán cūn qún tóng qī wǒ lǎo wú lì , rěn néng duì miàn wéi dào zéi , gōng rán bào máo rù zhú qù 。 chún jiāo kǒu zào hū bù dé , guī lái yǐ zhàng zì tàn xī 。 é qǐng fēng dìng yún mò sè , qiū tiān mò mò xiàng hūn hēi 。 bù qīn duō nián lěng sì tiě , jiāo 'ér 'è wò tà lǐ liè 。 chuáng tóu wū lòu wú gān chù , yǔ jiǎo rú má wèi duàn jué 。 zì jīng sāngluàn shǎo shuì mián , cháng yè zhān shī hé yóu chè ! ān dé guǎng shà qiān wàn jiān , dà bì tiān xià hán shì jù huān yán , fēng yǔ bù dòng 'ān rú shān ! wū hū ! hé shí yǎn qián tū wù jiàn cǐ wū , wú lú dú pò shòu dòng sǐ yì zú !
wén guān jūn shōu hé nán hé běi
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》。 dài zōng guǎng dé yuán nián ( 763) zhēngyuè , shǐ cháo yì ( shǐ sī míng zhī zǐ ) bīng bài , zì yì yú lín zhōng , qí jiāng tián chéng sì , lǐ huái xiān jiē jǔ dì jiàng 。 zhì cǐ , hé nán 、 hé běi dì qū xiāng jì shōu fù 。 shí dù fǔ yù jū zǐ zhōu ( jīn sì chuān sān tái ), nǎi zuò cǐ shī 。 hé nán hé běi , zhǐ jīn luò yáng yī dài jí hé běi běi bù 。
【 yuán wén 】
jiàn wài hū chuán shōu jì běi , chū wén tì lèi mǎn yī cháng 。
què kàn qī zǐ chóu hé zài , mànjuǎn shī shū xǐ yù kuáng 。
bái rì fàng gē xū zòng jiǔ , qīng chūn zuò bàn hǎo hái xiāng 。
jí cóng bā xiá chuān wū xiá , biàn xià xiāng yáng xiàng luò yáng 。
jué jù sì shǒu ( qí yī )
【 tí jiě 】
dù fǔ de qī yán jué jù bù duō , rán 'ér zhè yī shǒu què shì zhōng guó zuì liú xíng de xiǎo shī zhī yī 。 tā tōng sú yì dǒng , píng bái rú huà , què yòu shēn hán liǎo shī rén de shěn měi lǐ xiǎng , jí shòu wén rén xué zhě suǒ tuī xǔ , kě shuō shì yǐ sú wéi yǎ , yǎ sú gòng shǎng 。
【 yuán wén 】
liǎng zhǐ huáng lí míng cuì liǔ , yīháng bái lù shàng qīng tiān 。
chuāng hán xī lǐng qiān qiū xuě , mén bó dōng wú wàn lǐ chuán 。
lǚ yè shū huái
【 tí jiě 】
《 lǚ yè shū huái 》, shì dù fǔ lí kāi chéng dū , xié jiā chéng zhōu dōng xià , jīng guò yú zhōu ( sì chuān chóngqìng )、 zhōng zhōu ( sì chuān zhōng xiàn ) shí ( 765 nián ) xiě de 。
tā zǎo suì suī yòu “ zhì jūn yáo shùn shàng , zài shǐ fēng sú chún ” de lǐ xiǎng , dào tóu lái shénme shìdōu méi yòu zuò chéng , zhǐ luò dé nián lǎo duō bìng , qīn péng líng luò , zhǐ shēn piāo bó , zhì shēn yú zhè yàng hào miǎo de jiāng shàng , zì jǐ fǎng fó shì tiān dì jiān de yī zhǐ shā 'ōu , fēi wǎng nǎ lǐ qù ní ? jì mò 'ā , jì mò ! zuò zhě de gǎn kǎi shì hěn shēn chén de 。
【 yuán wén 】
xì cǎo wēi fēng 'àn , wēi qiáng dú yè zhōu 。
xīng chuí píng yě kuò , yuè yǒng dà jiāng liú 。
míng qǐ wén zhāng zhù , guān yìng lǎo bìng xiū 。
piāo piāo hé suǒ sì ? tiān dì yī shā 'ōu 。
dēng gāo
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》, xiě yú táng dài zōng dà lì 'èr nián ( 767) qiū , shí qí liú luò kuí zhōu ( jīn sì chuān fèng jié )。 gǔ jiǔ yuè jiǔ yòu dēng gāo xí sú , cǐ shī jí dù fǔ dēng gāo yòu gǎn 'ér zuò , shū xiě qí cháng nián piāo bó de tòng kǔ , gū dú wú yǐ , lǎo bìng gū chóu zhī gǎn 。 cǐ shī bèi chēng wéi “ gǔ jīn dì yī lǜ shī ”。
【 yuán wén 】
fēng jí tiān gāo yuán xiào 'āi , zhǔ qīng shā bái niǎo fēi huí 。
wú biān luò mù xiāo xiāo xià , bù jìn cháng jiāng gǔn gǔn lái 。
wàn lǐ bēi qiū cháng zuò kè , bǎi nián duō bìng dú dēng tái 。
jiān nán kǔ hèn fán shuāng bìn , liáo dǎo xīn tíng zhuó jiǔ bēi 。
jiāng nán féng lǐ guī nián
【 tí jiě 】
lǐ guī nián , táng cháo kāi yuán 、 tiān bǎo nián jiān de míng yuèshī 。 dù fǔ nián qīng shí zài luò yáng céng tīng guò tā de yǎn chàng 。 wǎn nián piāo bó jiāng nán hòu , dù fǔ jìng yǔ yuèshī yì dì chóngféng 。 zhè shí hòu jù “ ān shǐ zhī luàn ” yǐ qián de “ shèng táng shí qī ” yǐ jīng shí duō nián liǎo , shī rén hé lǐ guī nián dōushì wǎn nián liǎo , zài zhè yàng de jìng dì xiāng féng , yòu huí yì , yòu shāng gǎn 。 yú shì , shī rén yòng fēi cháng hán xù de yǔ yán , shuō chū liǎo xī shèng jīn shuāi de gǎn kǎi 。
【 yuán wén 】
qí wáng zhái lǐ xún cháng jiàn , cuī jiǔ táng qián jǐ dù wén 。
zhèng shì jiāng nán hǎo fēng jǐng , luò huā shí jié yòu féng jūn 。
bā zhèn tú
【 tí jiě 】
jì niàn shī shèng zuì jìng zhòng de wǔ hóu
【 yuán wén 】
gōng gài sān fēn guó , míng chéng bā zhèn tú ;
jiāng liú shí bù zhuǎn , yí hèn shī tūn wú 。
yě lǎo
yě lǎo lí biān jiāng 'àn huí , chái mén bù zhèng zhú jiāng kāi 。
yú rén wǎng jí chéng tán xià , jiǎ kè chuán suí fǎn zhào lái 。
cháng lù guān xīn bēi jiàn gé , piàn yún hé yì bàng qín tái ?
wáng shī wèi bào shōu dōng jùn , chéng jué qiū shēng huà jiǎo 'āi 。
【 shǎng xī 】 cǐ shī xiě yú shàng yuán yuán nián ( 760), zhè shí dù fǔ gāng zài chéng dū xī jiāo de cǎo táng dìng jū xià lái 。 jīng guò cháng nián diān pèi liú lí zhī hòu , zǒng suàn dé dào liǎo yī gè qì xī zhī chù , zhè shǐ tā liáo gǎn xīn wèi 。 rán 'ér guó jiā cán pò 、 shēng mín tú tàn de xiàn shí , què shí shí zài zhuàng jī tā de xīn líng , shǐ tā wú fǎ níng jìng 。 zhè shǒu shī jiù jiē shì liǎo tā nèi xīn zhè zhǒng wēi miào shēn kè de gǎn qíng bō dòng 。
lì rén xíng
sān yuè sān rì tiān qì xīn , cháng 'ān shuǐ biān duō lì rén 。
tài nóng yì yuǎn shū qiě zhēn , jī lǐ xì nèn gǔ ròu yún 。
xiù luó yī cháng zhào mù chūn , cù jīn kǒng què yín qí lín 。
tóu shàng hé suǒ yòu ? cuì wéi hé yè chuí bìn chún 。
bèi hòu hé suǒ jiàn ? zhū yā yāo jié wěn chēng shēn 。
jiù zhōng yún mù jiāo fáng qīn , cì míng dà guó guó yǔ qín 。
zǐ tuó zhī fēng chū cuì fǔ , shuǐ jīng zhī pán xíng sù lín
xī zhù yàn yù jiǔ wèi xià , luán dāo lǚ qiē kōng fēn guān 。
huáng mén fēi kòng bù dòng chén , yù chú luò yì sòng bā zhēn 。
xiāo guǎn 'āi yín gǎn guǐ shén , bīn cóng zá tà shí yào jīn 。
hòu lái 'ān mǎ hé qūn xún , dāng xuān xià mǎ rù jǐn yīn 。
yáng huā xuě luò fù bái píng , qīng niǎo fēi qù xián hóng jīn 。
zhì shǒu kě rè shì jué lún , shèn mò jìn qián chéngxiàng chēn 。
【 shǎng xī 】 zhè shǒu qī yán gǔ shī dà yuē zuò yú tiān bǎo shí 'èr nián ( 753) de chūn tiān 。 dāng shí táng xuán zōng lǐ lóng jī shēng huó fǔ bài , rì yì chǒng xìng yáng guì fēi 。 yáng jiā xiōng dì jiě mèi dū yīn qún dài guān xì 'ér fēi huáng téng dá 。 yáng guó zhōng yú tiān bǎo shí yī nián ( 752) jì lǐ lín fǔ dāng liǎo yòu chéngxiàng , yáng jiā sān jiě mèi yědōu cì fēng guó fū rén 。 yáng jiā wǔ zhái zhàng shì qī rén 、 zuò wēi zuò fú , guò zhe yī zhǒng jì shēng fǔ xiǔ de shēng huó 。 ér yáng guó zhōng hé wèi guó fū rén jiān de yín luàn guān xì , gèng shì chǒu bù kě wén 。 zhè shǒu shī duì zhè yī xiǎo cuō rén qì shì jiāo héng 、 huāng yín wú chǐ de chǒu tài hé zuì xíng , jìn xíng liǎo shēn kè de bào lù yǔ fěng cì 。 quán shī jí lì pū chén , yī qì hē chéng 。 yǔ yán qīng xīn , yù zhuāng yú xié 。 jù jù yì hán fěng cì , yùn bǐ lì tòu zhǐ bèi 。 [ cān kǎo zī liào ]:《 dù fǔ shī xuǎn 》 zhōu méng 、 féng yǔ , hēi lóng jiāng rén mín chū bǎn shè 1980.6
qiū xīng bā shǒu ( qí yī )
yù lù diāo shāng fēng shù lín , wū shān wū xiá qì xiāo sēn 。
jiāng jiān bō làng jiān tiān yǒng , sài shàng fēng yún jiē dì yīn 。
cóng jú liǎng kāi tā rì lèi , gū zhōu yī xì gù yuán xīn 。
hán yī chù chù cuī dāo chǐ , bái dì chéng gāo jí mù zhēn 。 bǔ chōng zī liào Supplementary information 1、 dù fǔ shì gè lǎo qǐ gài
gǔ jīn zhōng wài , wén rén dāng qǐ gài bìng bù xiǎnjiàn 。
dù fǔ qǐ chū zài cháng 'ān de jǐ nián , yóu yú dé bù dào rèn yòng , hòu lái jiā zhī fù qīn qù shì , shī qù liǎo gù dìng de jīng jì lái yuán , dǎo zhì shēng huó xiàn yú kùn dùn , tā yòu gè zú sūn dù jì zhù zài cháng 'ān chéng nán jiāo , wèile dāo rǎo yī dùn fàn chī , tā měi měi qián qù zǒu dòng , dàn zhè wèi zú sūn shēng huó yě bù kuānchuo , jiàn cháng bèi lái liǎo , xīn lǐ lǎo dà de bù lè , zuǐ shàng bù hǎo shuō shénme , què zài xíng dòng shàng biǎo xiàn chū lái : dǎ jǐng shuǐ táo mǐ , shǐ jìn bǎi dòng shuǐ tǒng , bǎ shuǐ jiǎo dé tǐng hún ; dào yuán zhōng kǎn cài , fàng shǒu luàn kǎn yī qì 。 dù fǔ duì cǐ gǎn kǎi wàn fēn , zuò 《 shì cóng sūn jì 》“ píng míng kuà lǘ chū , wèi zhī shì shuí mén 。 quán mén duō zǔn yǎo , qiě fù xún zhū sūn 。 xiǎo rén lì kǒu shí , bó sú nán jù lùn 。 suǒ lái wéi zōng zú , yì bùwèi pán sūn 。 wù shòu wài xián cāi , tóng xìng gǔ suǒ dūn ” biàn shì zāo yù “ zōng zú ” lěng luò hòu qī liáng xīn jìng de biǎo lù 。 dāng rán yě bù fá hǎo yǒu xiāng zhù 。 yòu yī cì dù fǔ nào nüè jí , bèi zhēténg dé miàn huáng jī shòu , tóu bái yǎn huā , chàdiǎn yào liǎo mìng 。 dà bìng chū yù , tā zhǔ zhe guǎi zhàng chū mén sàn xīn , bù zhī bù jué lái dào wáng yǐ jiā mén kǒu 。 wáng yǐ jiàn dù fǔ zhè bān múyàng , shí fēn tóng qíng , mǎi ròu mǎi jiǔ , rè qíng dì zhāo dài liǎo tā 。 dù fǔ zuò shī 《 bìng hòu guò wáng yǐ yǐn zèng gē 》 biǎo shì gǎn jī :“ dàn shǐ cán nián bǎo fàn , zhǐ yuàn wú shì cháng xiāng jiàn 。”
qí shí cóng nà shí qǐ , dù fǔ jiù yòu yì wú yì dì guò qǐ liǎo dào chù qǐ tǎo de rì zǐ 。 qí shī 《 tóu jiǎn xián huá liǎng xiàn zhū zǐ 》“ jī wò dòng jí xiàng yī xún , bì yī hé chì lián bǎi jié ” biàn shì tā zhè duàn cháng 'ān shēng huó de zhēn shí xiě zhào 。《 yún xiān zá jì · yè fēi chán 》 yǐn 《 fàng huái jí 》:“ dù fǔ měi péng yǒu zhì , yǐn jiàn qī zǐ 。 wéi shì yù jiàn 'ér tuì , shǐ qí fù sòng yè fēi chán , yǐ zhù zhuāng shì 。” zhàng fū qióng kùn , lǎo pó zì rán yě shì yī fú hán suān xiāng , dù fǔ zì jǐ hái bù jué dé , dǎo shì kè rén shí zài kàn bù guò yǎn , jiào fū rén sòng liǎo yī gè tóu shàng zhuāng shì pǐn guò lái 。
hòu lái dù fǔ bèi pò lí kāi cháng 'ān , liú luò dào liǎo dào chéng dū , yī jiā rén xiān shì jiè zhù zài huàn huā xī pàn de yī zuò gǔ sì lǐ , jiā lǐ dū jiē bù kāi guō liǎo 。 dù fǔ zì jǐ yòu suǒ jìzǎi :“ rù mén yǐ jiù sì bì kōng , lǎo qī dǔ wǒ yán sè tóng , chī 'ér bù zhī fù zǐ lǐ , jiào nù suǒ fàn tí mén dōng 。” xiǎo 'ér 'è dé shí zài shì káng bù zhù liǎo , yě jiù gù bù dé fù zǐ zhī lǐ , chòngzhe fù qīn yī zhèn nù hǒu , jiào tā gǎn kuài dào lín jū nà lǐ qù tǎo kǒu fàn huí lái chī 。 méi yòu bàn fǎ , dāng guò jǐ tiān xiǎo guān de dù fǔ shí zài lā bù xià miàn zǐ , zhǐ hǎo yìng zhe tóu pí , lā xià miàn zǐ , gěi lǎo xiāng 、 péng zhōu cì shǐ gāo shì fā chū qiú yuán xìn :“ bǎi nián yǐ guò bàn , qiū zhì zhuǎn jī hán 。 wéi wèn péng zhōu mù , hé shí jiù jí nán ?” gāo shì cóng bǎi lǐ zhī wài bèi mǐ lái jiē jì tā , lín lǐ yòu sòng tā xiē xiǎo cài , shǐ tā miǎn què liǎo wú mǐ zhī chuī de kùn kǔ 。 dù fǔ yòu shī wéi zhèng :“ gǔ sì sēng láo luò , kòngfáng kè yù jū 。 gù rén gōng lù mǐ , lín shè yǔ yuán shū 。”
zhèn shǔ de jiàn nán jié dù shǐ yán wǔ mù dù fǔ zhī míng , jǔ jiàn qí wéi jiǎn xiào gōng bù yuán wài láng , dù gōng bù jiù shì zhè yàng lái de 。 péng yǒu yǐn péi miǎn hái wèitā zài huàn huā xī shàng yóu xuǎn zé liǎo yī kuài fēng jǐng bù cuò de dì fāng xiū jiàn liǎo yī zuò máo wū , jiù shì wǒ men xiàn zài kàn dào de dù fǔ cǎo táng 。 gōng yuán 765 nián , yán wǔ bìng gù hòu yī gè yuè , dù fǔ xié qī 'ér chéng chuán dōng xià , lí kāi liǎo chéng dū 。 liù nián hòu , jù 《 jiù táng shū · wén yuàn běn chuán 》:“ nǎi sù yán xiāng liú , yóu héng shān , yù jū lěi yáng 。 fǔ cháng yóu yuè miào , wéi bào shuǐ suǒ zǔ , xún rì bù dé shí 。 lěi yáng lìng zhī zhī , zì zhào zhōu yíng fǔ 'ér hái 。 yǒng tài 'èr nián , dàn niú ròu bái jiǔ , yī xī 'ér zú yú lěi yáng , shí nián wǔ shí yòu jiǔ 。” dà zhì qíng kuàng shì , lí kāi sì chuān hòu de dù fǔ kè jū hú nán , yóu yú bèi tū rán de hóng shuǐ suǒ wéi kùn , lián xù 'è liǎo jiǔ tiān 。 dāng dì xiàn lìng yòng xiǎo chuán jiāng dù fǔ jiù liǎo huí lái , yǐ niú ròu bái jiǔ zhāo dài tā , nán dé tāo tiè yī huí de dù fǔ dāng wǎn jiù yīn wéi zuì bǎo guò dù 'ér cí shì liǎo 。
dù fǔ guò zhe jìn sì yú qǐ gài shēng huó de yuán yīn , zhù yào yòu sān :
yī shì shí yùn bù jì 。 nà jīn tiān de sú huà shuō , jiù shì yòu xiē bèi shí 。 dù fǔ nián qīng shí , bù dà qiú shàng jìn ,《 táng cái zǐ chuán 》 shuō tā “ shǎo pín bù zì zhèn , kè wú yuè 、 qí zhào jiān ”。 gōng yuán 747 nián , fēng liú tiān zǐ táng xuán zōng zhào lìng tiān xià cái zǐ dào jīng shī jiù xuǎn , pō yòu xiē shī míng de sān shí wǔ suì de dù fǔ cái xīng chōng chōng dì qián wǎng yìng shì 。 rán 'ér , tiān bù suì yuàn , jù shuō shì jiānxiàng lǐ lín fǔ hài pà xián cái rù xuǎn bù lì tā bǎ chí cháo zhèng , yú shì cóng zhōng zuò gěng , jiǎo liǎo jú , zhì shǐ wú yī rén jí dì , fǎn 'ér shàng biǎo zhù hè huáng dì , shuō shì “ yě wú yí xián ”。 ér jiù zài cǐ shí , dù fǔ céng rèn yǎn zhōu sī mǎ hé fèng tiān xiàn lìng de fù qīn dù xián qù shì , duàn jué liǎo shēng huó de lái yuán , pò yú shēng jì , tā bù dé bù yán jiē mài yào , huò jì shí yú péng yǒu chù 。 zhè duàn pín kùn de jī lǚ , bèi tā zì jǐ xiě jìn liǎo yī shǒu tí wéi 《 fèng zèng wéi zuǒ chéng zhàng 'èr shí 'èr yùn 》 de shī zhōng :“ cháo kòu fù 'ér mén , mù suí féi mǎ chén ; cán bēi yǔ lěng zhì , dào chù qián bēi xīn 。” zhè yě shì dù fǔ dāng qǐ gài de kāi shǐ 。 jìn guǎn cháng 'ān de rì zǐ kǔ shì kǔ liǎo xiē , dàn tā yǐ rán shěbùdé fàng qì duì róng huá fù guì de zhuī qiú , bù duàn xiàng quán guì tóu shī , yǐ qī yǐn qǐ tā men de zhòng shì hé rèn yòng 。 gōng yuán 751 nián , tā xiàng xuán zōng jìn xiàn 《 sān dà lǐ fù 》, shòu dào zàn xǔ , què mìng qí dài zhì jí xián yuàn , jiēguǒ yī děng jiù shì zhěng zhěng sì nián , zuì zhōng hái shì méi liǎo xià wén 。 hǎo bù róng yì dāng liǎo gè yòu wèi shuài fǔ bīng cáo cān jūn , dù fǔ yǐ wéi zì jǐ cóng cǐ jiù yào fēi huáng téng dá liǎo , bù liào jǐn jǐn yī yuè zhī hòu , ān lù shān zào fǎn , dǎ luàn liǎo tā de jìhuà 。 bǎo mìng yào jǐn , dà jiā yī wō fēng dì táo chū liǎo cháng 'ān 。 gōng yuán 757 nián , guō zǐ yí shuài bīng shōu fù liǎo jīng shī , dù fǔ suí táng sù zōng jí qí bǎi guān huí dào liǎo cháng 'ān 。 zhè yī jiē duàn , tā zǒng suàn guò liǎo jǐ tiān 'ān wěn rì zǐ 。 kě tā bù zhī míng zhé bǎo shēn , piān piān yào tì zài píng luàn qī jiān lǎo dǎ bài zhàng de zǎixiàng fáng wǎn shuō hǎo huà ( yīn wéi fáng wǎn zài píng rì lǐ duì tā hěn guān zhào ), suì dé zuì liǎo táng sù zōng 。 gōng yuán 758 nián 5 yuè , dù fǔ bèi jiàng wéi huá zhōu sī gōng cān jūn , fù zé jì sì zhī lèi de xiǎo shì , yǐ hòu jiù zài yě méi pá shàng qù guò 。
èr shì xìng gé “ biǎn zào 'ào dàn ”。 zhè bù shì wǒ shuō de , ér shì cānyù biān zuǎn 《 xīn táng shū 》 de sòng qí shuō de 。 sòng qí rèn wéi dù fǔ de xìng gé yí chuán zì qí yé yé dù shěn yán , jí “ biǎn zào 'ào dàn ”。《 táng cái zǐ chuán · dù shěn yán 》 yě shuō tā “ shì gāo cái , ào shì jiàn jí ”。 dù shěn yán shì jìn shì , yě shì shī rén , hái shì wǔ zé tiān de miàn shǒu zhāng yì zhī xiōng dì de zuò shàng bīn 。《 xīn táng shū · dù shěn yán chuán 》 dù shěn yán dà yán bù cán dì shuō guò :“ wú wén zhāng dāng dé qū 、 sòng zuò yá guān , wú bǐ dāng dé wáng xī zhī běi miàn 。” dù fǔ bǐ tā yé yé lái háo bù xùn sè , sòng wáng dǎng 《 táng yǔ lín 》 juàn 'èr yòu suǒ jìzǎi , dù fǔ céng zì kuā :“ shǐ zhāo míng zài shēng , wú dāng chū liú , cáo , èr xiè shàng 。” yé yé kuáng , rén jiā hái bù dé bù mǎi zhàng , dù fǔ kuáng , què kuáng dé bù shì shí hòu 。《 xīn táng shū · wén yì shàng 》 zài shù :“ huì yán wǔ jié dù jiàn nán dōng 、 xī chuān , ( fǔ ) wǎng yǐ yān 。 wǔ zài shuài jiàn nán , biǎo wéi cān móu , jiǎn xiào gōng bù yuán wài láng 。 wǔ yǐ shì jiù , dài fǔ shèn shàn , qīn zhì qí jiā 。 fǔ jiàn zhī , huò shí bù jīn , ér xìng biǎn zào 'ào dàn , cháng zuì dēng wǔ chuáng , dèng shì yuē : ‘ yán tǐng zhī nǎi yòu cǐ 'ér ! ’ ” yóu cǐ kě jiàn dù fǔ duì yán wǔ shì què bù dà lǐng qíng de 。 jiàn dào yán wǔ , tā bù dài tóu jīn , yě bù dǎ zhāo hū 。 yòu yī cì hē duō liǎo , fā qǐ liǎo jiǔ fēng , tā jū rán zhàn dào yán wǔ de bǎo zuò shàng , dèng zhe yǎn jīng guài mó guài yàng dì shuō :“ yán tǐng zhī jìng yòu zhè yàng yī gè 'ér zǐ 'ā !” rén jiā yán wǔ shì hé xǔ rén yě , táng táng fēng jiāng dà lì , xiōng bào yǒng wǔ , zì rán huì xīn shēng yuàn hèn 。《 xīn táng shū · wén yì shàng 》 zài shù :“ yī rì yù shā fǔ jí zǐ zhōu cì shǐ zhāng yí , jí lì yú mén 。 wǔ jiāng chū , guān gōu yú lián sān , zuǒ yòu bái qí mǔ , bēn jiù dé zhǐ , dú shā yí 。” shuō lái yě guài , yào bù shì yán wǔ chū mén zhǔn bèi qù shā dù fǔ de shí hòu guān bèi lián gōu liǎo sān cì , cái yòu rén chèn jī gào sù liǎo tā de mǔ qīn jiù dù fǔ , dù fǔ shí tiáo mìng zhǐ pà yě diū liǎo 。 zhāng yí jiù méi nà me hǎo yùn 。 yóu cǐ kě yǐ kàn chū , jìn guǎn yán wǔ duì zì jǐ yòu suǒ bāng zhù , dàn dù fǔ cóng gǔ zǐ lǐ shì kàn bù qǐ tā de , yòu shí huì zì jué bù zì jué dì biǎo lù chū lái 。 hòu lái yán wǔ suī méi shā tā , dàn duì tā de jiē jì zì rán yě jiù shǎo liǎo , zuì zhōng yán wǔ yī sǐ , dù fǔ yě dài bù xià qù liǎo 。
sān shì zì shì qīng gāo , gāo bù chéng dī bù jiù 。《 xīn táng shī 》 běn chuán shuō dù fǔ :“ fàng kuàng bù zì jiǎn , hǎo lùn tiān xià dà shì , gāo 'ér bùqiè 。” shì tú shàng , dù fǔ yě bù shì méi yòu jī huì , ér shì tā zì jǐ dān wù liǎo 。 gōng yuán 755 nián , sì shí sì suì de dù fǔ hū rán shōu dào cháo tíng de yī fèn wěi rèn zhuàng , yào tā qù dāng hé xī xiàn wèi , zhù yào rèn wù shì zhēng shōu fù shuì , zhuī bǔ dào zéi , ér qiě hé xī huāng liáng piān pì , dù fǔ jué dé tài kǔ , bù kěn shàng rèn 。 hòu lái yě bù zhī dào shì shuí bāng liǎo tā de máng , jìn xíng liǎo tōng róng , cháo tíng zhuǎn 'ér ràng tā dāng liǎo yòu wèi shuài fǔ bīng cáo cān jūn 。 suī rán yě shì gè zhī má guān , dàn chǔyú cháng 'ān fù jìn , róng yì jiāo wǎng , jìn shēng de jī huì xiǎn rán yào duō yī xiē , yú shì tā jiù jiē shòu liǎo , zǒng suàn zǒu shàng liǎo shì tú 。 yīn fáng wǎn shì jiàn 'ér jiàng guān hòu , běn lái xián guān xiǎo de tā gān cuì bùgànliǎo , pāi pì gǔ zǒu rén 。 dāng nián de xǔ duō wén rén rì zǐ guò bù xià qù liǎo , dōukě yǐ kāi guǎn shòu tú kào shù xiū dù rì , dù fǔ bù gān , yī xīn zhǐ xiǎng dāng guān , què zǒng bù néng rú yuàn 。
běi sòng 'ōu yáng xiū 《 méi shèng yú shī jí xù 》 yún :“ rán zé fēi shī zhī néng qióng rén , dài qióng zhě 'ér hòu gōng yě 。” qīng qián qiān yì 《 〈 féng dìng yuǎn shī 〉 xù 》 yì yún :“ shī qióng 'ér hòu gōng 。 shī zhī bì qióng , ér qióng zhī bì gōng , qí lǐ rán yě 。”“ qióng 'ér hòu gōng ” chéng yǔ zì diǎn zhōng duì tā de jiě shì shì : jiù shí yǐ wéi wén rén yuè shì qióng kùn bù dé zhì , shī wén jiù xiěde yuè hǎo 。 zhèng yīn wèiyòu guò qǐ gài yī bān de shēng huó , dù fǔ cái néng gòu xiě chū bù shǎo guān xīn láo dòng rén mín jí kǔ de shī lái , zuì zhōng bèi rén chēng wéi shī shèng , kè guān dì kàn wén rén dāng qǐ gài zhēn de bù shì yī jiàn huài shì 。
2、 dù fǔ de shī
dù fǔ yī shēng xiě xià liǎo yī qiān duō shǒu shī , qí zhōng zhù míng de yòu 《 sān lì 》、《 sān bié 》、《 bīng chē xíng 》、《 máo wū wéi qiū fēng suǒ pò gē 》、《 lì rén xíng 》、《 chūn wàng 》 děng 。 dù fǔ shī chōng fēn biǎo dá liǎo tā duì rén mín de shēn kè tóng qíng , jiē lù liǎo fēng jiàn shè huì bō xuē zhě yǔ bèi bō xuē zhě zhī jiān de jiān ruì duì lì :“ zhū mén jiǔ ròu chòu , lù yòu dòng sǐ gǔ !” zhè qiān gǔ bù xiǔ de shī jù , bèi shì shì dài dài de zhōng guó rén suǒ míng jì 。“ jì shí gǎn 'ài sǐ , jì mò zhuàng xīn jīng !” zhè shì dù fǔ duì zǔ guó wú bǐ rè 'ài de chōng fēn zhǎn shì , zhè yī diǎn shǐ tā de shī jù yòu hěn gāo de rén mín xìng 。 dù fǔ de zhè zhǒng 'ài guó rè zhěn , zài 《 chūn wàng 》 hé 《 wén guān jūn shōu hé nán hé běi 》 děng míng piān zhōng , yě biǎo xiàn dé fēi cháng chōng pèi 。 ér zài 《 sān lì 》、《 sān bié 》 zhōng , duì guǎng dà rén mín rěn shòu yī qiē tòng kǔ de 'ài guó jīng shén de gē sòng , gèng bǎ tā nà kē 'ài guó 'ài mín de chì zǐ zhī xīn zhǎn xiàn zài dú zhě miàn qián 。 chū zì duì zǔ guó hé rén mín de rè 'ài , duì tǒng zhì jiē jí shē chǐ huāng yín de miàn mù hé huò guó yāng mín de zuì xíng , bì rán huái yòu qiáng liè de zēng hèn 。 zhè yī diǎn zài bù xiǔ de míng piān 《 bīng chē xíng 》、《 lì rén xíng 》 zhōng gèng shì dé dào liǎo lín lí jìn zhì de biǎo xiàn 。 yī gè wěi dà 'ài guó zhě de yōu guó yōu mín zhī qíng , bì rán zài qí tā fāng miàn yě yòu suǒ biǎo xiàn 。 dù fǔ de yī xiē yǒng wù 、 xiě jǐng de shī , shèn zhì nà xiē yòu guān fū qī 、 xiōng dì 、 péng yǒu de shū qíng shī zhōng , yě wú bù shèn tòu zhe duì zǔ guó 、 duì rén mín de shēn hòu gǎn qíng 。 zǒng zhī , dù fǔ de shī shì táng dì guó yóu shèng zhuǎn shuāi de yì shù jì lù 。 dù fǔ yǐ jī jí de rù shì jīng shén , yǒng gǎn 、 zhōng shí 、 shēn kè dì fǎn yìng liǎo jí wéi guǎng fàn de shè huì xiàn shí , wú lùn zài zěn yàng yī zhǒng xiǎn 'è de xíng shì xià , tādōu méi yòu shī qù xìn xīn ( yī zhí xiǎng dāng tā de zhū gé liàng ), zài wǒ guó yōu jiǔ de wén xué shǐ shàng , dù fǔ shī gē de rèn shí zuò yòng 、 jiè jiàn zuò yòng 、 jiào yù zuò yòng hé shěn měi zuò yòng dōushì nán yǐ qǐ jí de 。 dù shī zuì dà de yì shù tè sè shì , shī rén cháng jiāng zì jǐ de zhù guān gǎn shòu yǐn cáng zài kè guān de miáo xiě zhōng , ràng shì wù zì shēn qù dǎ dòng dú zhě 。 lì rú 《 lì rén xíng 》 zhōng , shī rén bìng méi yòu zhí jiē qù chì zé yáng shì xiōng mèi de huāng yín , rán 'ér cóng duì tā men fú shì 、 yǐn shí děng fāng miàn de jù tǐ miáo shù zhōng , zuò zhě de 'ài zēng tài dù yǐ xiǎn lù wú yí 。
dù shī yǔ yán píng yì pǔ sù 、 tōng sú 、 xiě shí , dàn què jí jiàn gōng lì 。 tā hái cháng yòng rén wù dú bái hé sú yǔ lái tū chū rén wù xìng gé de gè xìng huà 。
zài kè huà rén wù shí , tè bié shàn yú zhuā zhù xì jié de miáo xiě , rú 《 běi zhēng 》 zhōng guān yú qī zǐ 'ér nǚ de yī duàn wén zì jiù shì fēi cháng tū chū de lì zǐ 。 dù fǔ shī fēng duō biàn , dàn zǒng tǐ lái kàn , kě yǐ gài kuò wéi chén yù dùn cuò 。 zhè lǐ de chén yù shì zhǐ wén zhāng de shēn chén yùn xù , dùn cuò zé shì zhǐ gǎn qíng de yì yáng qū zhé , yǔ qì 、 yīn jié de diē dàng yáo yè 。 suǒ yòu zhè yī qiē , què lì liǎo dù fǔ zài sān qiān duō nián de zhōng guó wén xué shǐ shàng zhì gāo wú shàng de “ shī shèng ” de dì wèi 。
yuè dú dù shī , zǒng shì bèi nà chén yù dùn cuò de shī fēng shēn shēn de gǎn rǎn zhe , bèi zuò pǐn zhōng gēn zhí yú xiàn shí de gāo dù de 'ài guó zhù yì hé shēn hòu yáng yì de rén dào zhù yì shēn shēn zhèn hàn 。 qiān bǎi nián lái , yòu duō shǎo wén rén mò kè , yán xí zhe dù fǔ de chuàng zuò dào lù 。 wáng 'ān shí 、 lù yóu 、 sū shì 、 wén tiān xiáng děng duì dù fǔ shī zhōng jīng shén shí zhì yòu zhe shēn kè 'ér quán miàn de rèn shí , zhēn zhèng néng zuò dào jié hé gè rén de shí dài zāo yù hé shēng huó shí jiàn , xiě chū yī shǒu jù yòu gāo dù 'ài guó zhù yì jīng shén , shēn kè xiàn shí xiě zhào de shī rén , shǐ tā men chéng wéi wú kuì yú zǔ guó rén mín suǒ shí fēn xū yào de shī rén 。
dù fǔ yǔ lǐ bái hé chēng “ lǐ dù ”, wèile yǔ lìng liǎng wèi shī rén lǐ shāng yǐn yǔ dù mù jí “ xiǎo lǐ dù ” qū bié , dù fǔ yǔ lǐ bái yòu hé chēng “ dà lǐ dù ”, dù fǔ yě cháng bèi chēng wéi “ lǎo dù ”。 suī rán dù fǔ zài dāng cháo bùwèi shì rén suǒ zhī , dàn jīng guò hòu shì de yán jiū , tā de zuò pǐn zuì zhōng duì zhōng guó wén xué hé rì běn wén xué chǎn shēng liǎo shēn yuǎn de yǐng xiǎng 。 tā de yuē 1500 shǒu shī gē bèi bǎo liú liǎo xià lái , zuò pǐn jí wéi 《 dù gōng bù jí 》。 tā zài zhōng guó gǔ diǎn shī gē zhōng de yǐng xiǎng fēi cháng shēn yuǎn 。 míng zuò jiàn shǎng Appreciation masterpiece yǐn zhōng bā xiān gē
【 yuán wén 】
zhī zhāng qí mǎ sì chéng chuán , yǎn huā luò jǐng shuǐ dǐ mián 。
rǔ yáng sān dǒu shǐ cháo tiān , dào féng qū chē kǒu liú xián , hèn bù yí fēng xiàng jiǔ quán 。
zuǒ xiāng rì xīng fèi wàn qián , yǐn rú cháng jīng xī bǎi chuān , xián bēi lè shèng chēng bì xián 。
zōng zhī xiāo sǎ měi shàonián , jǔ shāng bái yǎn wàng qīng tiān , jiǎo rú yù shù lín fēng qián 。
sū jìn cháng zhāi xiù fó qián , zuì zhōng wǎng wǎng 'ài táo chán 。
lǐ bái yī dǒu shī bǎi piān , cháng 'ān shì shàng jiǔ jiā mián ,
tiān zǐ hū lái bù shàng chuán , zì chēng chén shì jiǔ zhōng xiān 。
zhāng xù sān bēi cǎo shèng chuán , tuō mào lù dǐng wáng gōng qián , huī háo luò zhǐ rú yún yān 。
jiāo suì wǔ dǒu fāng zhuó rán , gāo tán xióng biàn jīng sì yán 。
【 shǎng xī 】 dà táng shí qī kě wèi shì rén cái bèi chū , dù fǔ de 《 yǐn zhōng bā xiān gē 》, zài shī zhōng dù fǔ gē yǒng liǎo dà táng shí dài zuì jié chū de bā wèi jīng yīng 。 kě yǐ shuō tiān xià yīng cái jù jí yú cǐ , háo qì chōng tiān , shì dù fǔ shī cí zhōng de lìng lèi zhī zuò 。
wàng yuè
【 tí jiě 】
dù fǔ 《 wàng yuè 》 shī , gòng yòu sān shǒu , fēn yǒng dōng yuè ( tài shān )、 nán yuè ( héng shān )、 xī yuè ( huá shān )。 zhè yī shǒu shì wàng dōng yuè tài shān 。 kāi yuán 'èr shí sì nián ( 736 nián ), èr shí sì suì de shī rén kāi shǐ guò yī zhǒng “ qiú mǎ qīng kuáng ” de màn yóu shēng huó 。 cǐ shī jí xiě yú běi yóu qí 、 zhào ( jīn hé nán 、 hé běi 、 shān dōng děng dì ) shí , shì xiàn cún dù shī zhōng nián dài zuì zǎo de yī shǒu , zì lǐ xíng jiān yáng yì zhe qīng nián dù fǔ nà zhǒng péng péng bó bó de zhāoqì 。
【 yuán wén 】
dài zōng fū rú hé ? qí lǔ qīng wèi liǎo 。
zào huà zhōng shén xiù , yīn yáng gē hūn xiǎo 。
dàng xiōng shēng céng yún , jué zì rù guī niǎo 。
huì dāng líng jué dǐng , yī lǎn zhòng shān xiǎo 。
bīng chē xíng
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》, yuē zuò yú táng xuán zōng tiān bǎo shízǎi ( 751)。 shì nián , táng zhēng fá zuò zhàn , dà sì zhēng bīng , zhì shǐ mín wú níng rì 。 dù fǔ yòu gǎn yú cǐ , zuò 《 bīng chē xíng 》 yǐ shū qí fèn fèn zhī yì 。
【 yuán wén 】
chē lín lín , mǎ xiāo xiāo , xíng rén gōng jiàn gè zài yāo 。
yé niàn qī zǐ zǒu xiāng sòng , chén 'āi bù jiàn xián yáng qiáo 。
qiān yī dùn zú lán dào kū , kū shēng zhí shàng gān yún xiāo 。
dào bàng guò zhě wèn xíng rén , xíng rén dàn yún diǎn xíng pín 。
huò cóng shí wǔ běi fáng hé , biàn zhì sì shí xī yíng tián 。
qù shí lǐ zhèng yǔ guǒ tóu , guī lái tóu bái hái shù biān 。
biān tíng liúxiě chéng hǎi shuǐ , wǔ huáng kāi biān yì wèi yǐ 。
jūn bù wén hàn jiā shān dōng 'èr bǎi zhōu , qiān cūn wàn luò shēng jīng qǐ 。
zòng yòu jiàn fù bǎ chú lí , hé shēng lǒng mǔ wú dōng xī 。
kuàng fù qín bīng nài kǔ zhàn , bèi qū bù yì quǎn yǔ jī 。
zhǎngzhě suī yòu wèn , yì fū gǎn shēn hèn ?
qiě rú jīn nián dōng , wèi xiū guān xī zú 。
xiàn guān jí suǒ zū , zū shuì cóng hé chū ?
xìn zhī shēng nán 'è , fǎn shì shēng nǚ hǎo 。
shēng nǚ yóu dé jià bǐ lín , shēng nán máimò suí bǎi cǎo 。
jūn bù jiàn , qīng hǎi tóu , gǔ lái bái gǔ wú rén shōu 。
xīn guǐ fán yuān jiù guǐ kū , tiān yīn yǔ shī shēng jiū jiū 。
chūn wàng
【 tí jiě 】
táng xiāo zōng zhì dé yuán nián ( 756 nián ) qī yuè , dù fǔ dé zhī sù zōng zài líng wǔ ( jīn níng xià líng wǔ xiàn ) jí huáng dì wèi , biàn bǎ jiā xiǎo 'ān dùn zài fū zhōu ( jīn shǎn xī fù xiàn ) de qiāng cūn , zhǐ shēn tóubèn , tú zhōng wéi 'ān shǐ pàn jūn suǒ fú , yā wǎng cháng 'ān , cì nián chūn tiān cái dé tuō shēn 。 zài bèi pò liú jū cháng 'ān de rì zǐ lǐ , tā xiě liǎo xǔ duō fǎn yìng lún xiàn qū shēng huó de shī piān , huò gǎn shí yōu guó , huò sī jiā niàn qīn ,《 chūn wàng 》 jiù shì zuò yú cǐ shí de yī piān dài biǎo zuò 。
【 yuán wén 】
guó pò shān hé zài , chéng chūn cǎo mù shēn 。
gǎn shí huā jiàn lèi , hèn bié niǎo jīng xīn 。
fēng huǒ lián sān yuè , jiā shū dǐ wàn jīn 。
bái tóu sāo gèng duǎn , hún yù bù shèng zān 。
shí háo lì
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》。 wéi 《 sān lì 》 zhī yī , zuò yú gōng yuán 759 nián 。 ān shǐ zhī luàn hòu , táng yóu shèng biàn shuāi , guó bù chéng guó , mín wú níng rì 。 shì nián , zuò zhě jīng xīn 'ān 、 shí háo děng dì liú lí qiān xǐ , mù dǔ guān lì zhēng dīng hòu yòu gǎn 'ér zuò 。 cǐ shí , zuò zhě yǐ wéi zhōng nián , shī zhōng zǎo yǐ méi yòu nián qīng shí de zhuàng zhì háo qíng liǎo ! suǒ wèi 《 sān lì 》, jí wéi 《 xīn 'ān lì 》、《 shí háo lì 》、《 tóng guān lì 》。 shí háo , jīn hé nán shěng sān mén xiá shì dōng nán 。
【 yuán wén 】
mù tóu shí háo cūn , yòu lì yè zhuō rén 。 lǎo wēng yú qiáng zǒu , lǎo fù chū mén kàn 。 lì hū yī hé nù ! fù tí yī hé kǔ ! tīng fù qián zhì cí :“ sān nán yè chéng xū 。 yī nán fù shū zhì , èr nán xīn zhàn sǐ 。 cún zhě qiě tōu shēng , sǐ zhě cháng yǐ yǐ ! shì zhōng gèng wú rén , wéi yòu rǔ xià sūn 。 yòu sūn mǔ wèi qù , chū rù wú wán qún 。 lǎo yǔ lì suī shuāi , qǐng cóng lì yè guī 。 jí yìng hé yáng yì , yóu dé bèi chén chuī 。” yè jiǔ yǔ shēng jué , rú wén qì yōu yān 。 tiān míng dēng qián tú , dú yǔ lǎo wēng bié 。
xīn hūn bié
【 tí jiě 】
dù fǔ “ sān bié ” zhōng de 《 xīn hūn bié 》, jīng xīn sù zào liǎo yī gè shēn míng dà yì de shàofù xíng xiàng 。 cǐ shī cǎi yòng dú bái xíng shì , quán piān xiān hòu yòng liǎo qī gè “ jūn ” zì , dōushì xīn niàn duì xīn láng qīng tù de fèi fǔ zhī yán , dú lái shēnqiè gǎn rén 。
【 yuán wén 】
tù sī fù péng má , yǐn màn gù bù cháng 。 jià nǚ yǔ zhēng fū , bù rú qì lù bàng 。 jiéfà wéi jūn qī , xí bù nuǎn jūn chuáng 。 mù hūn chén gào bié , wú nǎi tài hū máng ! jūn xíng suī bù yuǎn , shǒu biān fù hé yáng 。 qiè shēn wèi fēn míng , hé yǐ bài gū zhāng ? fù mǔ yǎng wǒ shí , rì yè lìng wǒ cáng 。 shēng nǚ yòu suǒ guī , jī gǒu yì dé jiāng 。 jūn jīn wǎng sǐ dì , chén tòng pò zhōng cháng 。 shì yù suí jūn qù , xíng shì fǎn cāng huáng 。 wù wéi xīn hūn niàn , nǔ lì shì róng xíng ! fù rén zài jūn zhōng , bīng qì kǒng bù yáng 。 bái jiē pín jiā nǚ , jiǔ zhì luó rú cháng 。 luó rú bù fù shī , duì jūn xǐ hóng zhuāng 。 yǎng shì bǎi niǎo fēi , dà xiǎo bì shuāng xiáng 。 rén shì duō cuò wǔ , yǔ jūn yǒng xiāng wàng !
chuí lǎo bié
【 nèi róng 】
sì jiāo wèi níng jìng , chuí lǎo bù dé 'ān 。 zǐ sūn zhèn wáng jìn , yān yòng shēn dú wán ! tóu zhàng chū mén qù , tóng xíng wéi xīn suān 。 xìng yòu yá chǐ cún , suǒ bēi gǔ suǐ gān 。 nán 'ér jì jiè zhòu , cháng yī bié shàng guān 。 lǎo qī wò lù tí , suì mù yī cháng dān 。 shú zhī shì sǐ bié , qiě fù shāng qí hán 。 cǐ qù bì bù guī , hái wén quàn jiā cān 。 tǔ mén bì shèn jiān , xìng yuán dù yì nán 。 shì yì yè chéng xià , zòng sǐ shí yóu kuān 。 rén shēng yòu lí hé , qǐ zé shuāi shèng duān ! yì xī shàozhuàng rì , chí huí jìng cháng tàn 。 wàn guó jìn zhēng shù , fēng huǒ bèi gāng luán 。 jī shī cǎo mù xīng , liúxiě chuān yuán dān 。 hé xiāng wéi lè tǔ ? ān gǎn shàng pán huán ! qì jué péng shì jū , tā rán cuī fèi gān 。
wú jiā bié
【 nèi róng 】
jì mò tiān bǎo hòu , yuán lú dàn hāo lí 。 wǒ lǐ bǎi yú jiā , shì luàn gè dōng xī 。 cún zhě wú xiāo xī , sǐ zhě wéi chén ní 。 jiàn zǐ yīn zhèn bài , guī lái xún jiù xī 。 jiǔ xíng jiàn kōng xiàng , rì shòu qì cǎn qī 。 dàn duì hú yǔ lí , shù máo nù wǒ tí 。 sì lín hé suǒ yòu ? yī 'èr lǎo guǎ qī 。 sù niǎo liàn běn zhī , ān cí qiě qióng qī 。 fāng chūn dú hèchú , rì mù hái guàn qí 。 xiàn lì zhī wǒ zhì , zhào lìng xí gǔ bǐng . suī cóng běn zhōu yì , nèi gù wú suǒ xié 。 jìn xíng zhǐ yī shēn , yuǎn qù zhōng zhuǎn mí 。 jiā xiāng jì dàng jìn , yuǎn jìn lǐ yì qí 。 cháng tòng cháng bìng mǔ , wǔ nián wěi gōu xī 。 shēng wǒ bù dé lì , zhōng shēn liǎng suān sī 。 rén shēng wú jiā bié , hé yǐ wéi zhēng lí !
shǔ xiāng
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》。 yuē zuò yú shàng yuán yuán nián ( 760 nián )。 shì nián mù chūn , dù fǔ bān dào huàn huā xī cǎo táng , dé xiá fù chéng dū wǔ hóu cí yóu lǎn 、 píng diào , zuò liǎo zhè shǒu 《 shǔ xiāng 》, yǐ shū shù wǎn xī zhī qíng 。
【 yuán wén 】
chéngxiàng cí táng hé chù xún ? jǐn guān chéng wài bǎi sēn sēn 。
yìng jiē bì cǎo zì chūn sè , gé yè huáng lí kōng hǎo yīn 。
sān gù pín fán tiān xià jì , liǎng cháo kāi jì lǎo chén xīn 。
chū shī wèi jié shēn xiān sǐ , cháng shǐ yīng xióng lèi mǎn jīn !
chūn yè xǐ yǔ
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》, zuò yú shàng yuán 'èr nián ( gōng yuán 761 nián ) chūn , shì dù fǔ wǎn nián “ piāo bó xī nán ” shí zài chéng dū suǒ zuò 。 shī rén zài duì chūn yǔ de miáo shù zhī zhōng , liú lù chū qí duì chūn yǔ de xǐ yuè zhī qíng 。
【 yuán wén 】
hǎo yǔ zhī shí jié , dāng chūn nǎi fā shēng 。
suí fēng qián rù yè , rùn wù xì wú shēng 。
yě jìng yún jù hēi , jiāng chuán huǒ dú míng 。
xiǎo kàn hóng shī chù , huā zhòng jǐn guān chéng 。
máo wū wéi qiū fēng suǒ pò gē
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》, zuò yú gōng yuán 761 nián , shí zhí 'ān shǐ zhī luàn shàng wèi píng dìng zhī jì 。 shàng yuán yuán nián ( 760) chūn , dù fǔ dé qīn yǒu zī zhù , yú chéng dū xī guō wài huàn huā xī pàn gài yī cǎo táng , yǐ 'ān dùn qí jiā 。 yì nián bā yuè , cǎo táng wéi qiū fēng suǒ pò , dù fǔ bǎi gǎn jiāo jí , zuò wén 《 máo wū wéi qiū fēng suǒ pò gē 》 yǐ jì zhī 。
【 yuán wén 】
bā yuè qiū gāo fēng nùháo , juǎnwǒ wū shàng sān zhòng máo , máo fēi dù jiāng sǎ jiāng jiāo 。 gāo zhě guà juàn cháng lín shāo , xià zhě piāozhuàn chén táng 'ào 。 nán cūn qún tóng qī wǒ lǎo wú lì , rěn néng duì miàn wéi dào zéi , gōng rán bào máo rù zhú qù 。 chún jiāo kǒu zào hū bù dé , guī lái yǐ zhàng zì tàn xī 。 é qǐng fēng dìng yún mò sè , qiū tiān mò mò xiàng hūn hēi 。 bù qīn duō nián lěng sì tiě , jiāo 'ér 'è wò tà lǐ liè 。 chuáng tóu wū lòu wú gān chù , yǔ jiǎo rú má wèi duàn jué 。 zì jīng sāngluàn shǎo shuì mián , cháng yè zhān shī hé yóu chè ! ān dé guǎng shà qiān wàn jiān , dà bì tiān xià hán shì jù huān yán , fēng yǔ bù dòng 'ān rú shān ! wū hū ! hé shí yǎn qián tū wù jiàn cǐ wū , wú lú dú pò shòu dòng sǐ yì zú !
wén guān jūn shōu hé nán hé běi
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》。 dài zōng guǎng dé yuán nián ( 763) zhēngyuè , shǐ cháo yì ( shǐ sī míng zhī zǐ ) bīng bài , zì yì yú lín zhōng , qí jiāng tián chéng sì , lǐ huái xiān jiē jǔ dì jiàng 。 zhì cǐ , hé nán 、 hé běi dì qū xiāng jì shōu fù 。 shí dù fǔ yù jū zǐ zhōu ( jīn sì chuān sān tái ), nǎi zuò cǐ shī 。 hé nán hé běi , zhǐ jīn luò yáng yī dài jí hé běi běi bù 。
【 yuán wén 】
jiàn wài hū chuán shōu jì běi , chū wén tì lèi mǎn yī cháng 。
què kàn qī zǐ chóu hé zài , mànjuǎn shī shū xǐ yù kuáng 。
bái rì fàng gē xū zòng jiǔ , qīng chūn zuò bàn hǎo hái xiāng 。
jí cóng bā xiá chuān wū xiá , biàn xià xiāng yáng xiàng luò yáng 。
jué jù sì shǒu ( qí yī )
【 tí jiě 】
dù fǔ de qī yán jué jù bù duō , rán 'ér zhè yī shǒu què shì zhōng guó zuì liú xíng de xiǎo shī zhī yī 。 tā tōng sú yì dǒng , píng bái rú huà , què yòu shēn hán liǎo shī rén de shěn měi lǐ xiǎng , jí shòu wén rén xué zhě suǒ tuī xǔ , kě shuō shì yǐ sú wéi yǎ , yǎ sú gòng shǎng 。
【 yuán wén 】
liǎng zhǐ huáng lí míng cuì liǔ , yīháng bái lù shàng qīng tiān 。
chuāng hán xī lǐng qiān qiū xuě , mén bó dōng wú wàn lǐ chuán 。
lǚ yè shū huái
【 tí jiě 】
《 lǚ yè shū huái 》, shì dù fǔ lí kāi chéng dū , xié jiā chéng zhōu dōng xià , jīng guò yú zhōu ( sì chuān chóngqìng )、 zhōng zhōu ( sì chuān zhōng xiàn ) shí ( 765 nián ) xiě de 。
tā zǎo suì suī yòu “ zhì jūn yáo shùn shàng , zài shǐ fēng sú chún ” de lǐ xiǎng , dào tóu lái shénme shìdōu méi yòu zuò chéng , zhǐ luò dé nián lǎo duō bìng , qīn péng líng luò , zhǐ shēn piāo bó , zhì shēn yú zhè yàng hào miǎo de jiāng shàng , zì jǐ fǎng fó shì tiān dì jiān de yī zhǐ shā 'ōu , fēi wǎng nǎ lǐ qù ní ? jì mò 'ā , jì mò ! zuò zhě de gǎn kǎi shì hěn shēn chén de 。
【 yuán wén 】
xì cǎo wēi fēng 'àn , wēi qiáng dú yè zhōu 。
xīng chuí píng yě kuò , yuè yǒng dà jiāng liú 。
míng qǐ wén zhāng zhù , guān yìng lǎo bìng xiū 。
piāo piāo hé suǒ sì ? tiān dì yī shā 'ōu 。
dēng gāo
【 tí jiě 】
jiàn 《 dù gōng bù jí 》, xiě yú táng dài zōng dà lì 'èr nián ( 767) qiū , shí qí liú luò kuí zhōu ( jīn sì chuān fèng jié )。 gǔ jiǔ yuè jiǔ yòu dēng gāo xí sú , cǐ shī jí dù fǔ dēng gāo yòu gǎn 'ér zuò , shū xiě qí cháng nián piāo bó de tòng kǔ , gū dú wú yǐ , lǎo bìng gū chóu zhī gǎn 。 cǐ shī bèi chēng wéi “ gǔ jīn dì yī lǜ shī ”。
【 yuán wén 】
fēng jí tiān gāo yuán xiào 'āi , zhǔ qīng shā bái niǎo fēi huí 。
wú biān luò mù xiāo xiāo xià , bù jìn cháng jiāng gǔn gǔn lái 。
wàn lǐ bēi qiū cháng zuò kè , bǎi nián duō bìng dú dēng tái 。
jiān nán kǔ hèn fán shuāng bìn , liáo dǎo xīn tíng zhuó jiǔ bēi 。
jiāng nán féng lǐ guī nián
【 tí jiě 】
lǐ guī nián , táng cháo kāi yuán 、 tiān bǎo nián jiān de míng yuèshī 。 dù fǔ nián qīng shí zài luò yáng céng tīng guò tā de yǎn chàng 。 wǎn nián piāo bó jiāng nán hòu , dù fǔ jìng yǔ yuèshī yì dì chóngféng 。 zhè shí hòu jù “ ān shǐ zhī luàn ” yǐ qián de “ shèng táng shí qī ” yǐ jīng shí duō nián liǎo , shī rén hé lǐ guī nián dōushì wǎn nián liǎo , zài zhè yàng de jìng dì xiāng féng , yòu huí yì , yòu shāng gǎn 。 yú shì , shī rén yòng fēi cháng hán xù de yǔ yán , shuō chū liǎo xī shèng jīn shuāi de gǎn kǎi 。
【 yuán wén 】
qí wáng zhái lǐ xún cháng jiàn , cuī jiǔ táng qián jǐ dù wén 。
zhèng shì jiāng nán hǎo fēng jǐng , luò huā shí jié yòu féng jūn 。
bā zhèn tú
【 tí jiě 】
jì niàn shī shèng zuì jìng zhòng de wǔ hóu
【 yuán wén 】
gōng gài sān fēn guó , míng chéng bā zhèn tú ;
jiāng liú shí bù zhuǎn , yí hèn shī tūn wú 。
yě lǎo
yě lǎo lí biān jiāng 'àn huí , chái mén bù zhèng zhú jiāng kāi 。
yú rén wǎng jí chéng tán xià , jiǎ kè chuán suí fǎn zhào lái 。
cháng lù guān xīn bēi jiàn gé , piàn yún hé yì bàng qín tái ?
wáng shī wèi bào shōu dōng jùn , chéng jué qiū shēng huà jiǎo 'āi 。
【 shǎng xī 】 cǐ shī xiě yú shàng yuán yuán nián ( 760), zhè shí dù fǔ gāng zài chéng dū xī jiāo de cǎo táng dìng jū xià lái 。 jīng guò cháng nián diān pèi liú lí zhī hòu , zǒng suàn dé dào liǎo yī gè qì xī zhī chù , zhè shǐ tā liáo gǎn xīn wèi 。 rán 'ér guó jiā cán pò 、 shēng mín tú tàn de xiàn shí , què shí shí zài zhuàng jī tā de xīn líng , shǐ tā wú fǎ níng jìng 。 zhè shǒu shī jiù jiē shì liǎo tā nèi xīn zhè zhǒng wēi miào shēn kè de gǎn qíng bō dòng 。
lì rén xíng
sān yuè sān rì tiān qì xīn , cháng 'ān shuǐ biān duō lì rén 。
tài nóng yì yuǎn shū qiě zhēn , jī lǐ xì nèn gǔ ròu yún 。
xiù luó yī cháng zhào mù chūn , cù jīn kǒng què yín qí lín 。
tóu shàng hé suǒ yòu ? cuì wéi hé yè chuí bìn chún 。
bèi hòu hé suǒ jiàn ? zhū yā yāo jié wěn chēng shēn 。
jiù zhōng yún mù jiāo fáng qīn , cì míng dà guó guó yǔ qín 。
zǐ tuó zhī fēng chū cuì fǔ , shuǐ jīng zhī pán xíng sù lín
xī zhù yàn yù jiǔ wèi xià , luán dāo lǚ qiē kōng fēn guān 。
huáng mén fēi kòng bù dòng chén , yù chú luò yì sòng bā zhēn 。
xiāo guǎn 'āi yín gǎn guǐ shén , bīn cóng zá tà shí yào jīn 。
hòu lái 'ān mǎ hé qūn xún , dāng xuān xià mǎ rù jǐn yīn 。
yáng huā xuě luò fù bái píng , qīng niǎo fēi qù xián hóng jīn 。
zhì shǒu kě rè shì jué lún , shèn mò jìn qián chéngxiàng chēn 。
【 shǎng xī 】 zhè shǒu qī yán gǔ shī dà yuē zuò yú tiān bǎo shí 'èr nián ( 753) de chūn tiān 。 dāng shí táng xuán zōng lǐ lóng jī shēng huó fǔ bài , rì yì chǒng xìng yáng guì fēi 。 yáng jiā xiōng dì jiě mèi dū yīn qún dài guān xì 'ér fēi huáng téng dá 。 yáng guó zhōng yú tiān bǎo shí yī nián ( 752) jì lǐ lín fǔ dāng liǎo yòu chéngxiàng , yáng jiā sān jiě mèi yědōu cì fēng guó fū rén 。 yáng jiā wǔ zhái zhàng shì qī rén 、 zuò wēi zuò fú , guò zhe yī zhǒng jì shēng fǔ xiǔ de shēng huó 。 ér yáng guó zhōng hé wèi guó fū rén jiān de yín luàn guān xì , gèng shì chǒu bù kě wén 。 zhè shǒu shī duì zhè yī xiǎo cuō rén qì shì jiāo héng 、 huāng yín wú chǐ de chǒu tài hé zuì xíng , jìn xíng liǎo shēn kè de bào lù yǔ fěng cì 。 quán shī jí lì pū chén , yī qì hē chéng 。 yǔ yán qīng xīn , yù zhuāng yú xié 。 jù jù yì hán fěng cì , yùn bǐ lì tòu zhǐ bèi 。 [ cān kǎo zī liào ]:《 dù fǔ shī xuǎn 》 zhōu méng 、 féng yǔ , hēi lóng jiāng rén mín chū bǎn shè 1980.6
qiū xīng bā shǒu ( qí yī )
yù lù diāo shāng fēng shù lín , wū shān wū xiá qì xiāo sēn 。
jiāng jiān bō làng jiān tiān yǒng , sài shàng fēng yún jiē dì yīn 。
cóng jú liǎng kāi tā rì lèi , gū zhōu yī xì gù yuán xīn 。
hán yī chù chù cuī dāo chǐ , bái dì chéng gāo jí mù zhēn 。
pín kùn jiāo jiā de shī rén
gǔ jīn zhōng wài , wén rén dāng qǐ gài bìng bù xiǎnjiàn 。
dù fǔ qǐ chū zài cháng 'ān de jǐ nián , yóu yú dé bù dào rèn yòng , hòu lái jiā zhī fù qīn qù shì , shī qù liǎo gù dìng de jīng jì lái yuán , dǎo zhì shēng huó xiàn yú kùn dùn , tā yòu gè zú sūn dù jì zhù zài cháng 'ān chéng nán jiāo , wèile dāo rǎo yī dùn fàn chī , tā měi měi qián qù zǒu dòng , dàn zhè wèi zú sūn shēng huó yě bù kuānchuo , jiàn cháng bèi lái liǎo , xīn lǐ lǎo dà de bù lè , zuǐ shàng bù hǎo shuō shénme , què zài xíng dòng shàng biǎo xiàn chū lái : dǎ jǐng shuǐ táo mǐ , shǐ jìn bǎi dòng shuǐ tǒng , bǎ shuǐ jiǎo dé tǐng hún ; dào yuán zhōng kǎn cài , fàng shǒu luàn kǎn yī qì 。 dù fǔ duì cǐ gǎn kǎi wàn fēn , zuò 《 shì cóng sūn jì 》“ píng míng kuà lǘ chū , wèi zhī shì shuí mén 。 quán mén duō zǔn yǎo , qiě fù xún zhū sūn 。 xiǎo rén lì kǒu shí , bó sú nán jù lùn 。 suǒ lái wéi zōng zú , yì bùwèi pán sūn 。 wù shòu wài xián cāi , tóng xìng gǔ suǒ dūn ” biàn shì zāo yù “ zōng zú ” lěng luò hòu qī liáng xīn jìng de biǎo lù 。 dāng rán yě bù fá hǎo yǒu xiāng zhù 。 yòu yī cì dù fǔ nào nüè jí , bèi zhēténg dé miàn huáng jī shòu , tóu bái yǎn huā , chàdiǎn yào liǎo mìng 。 dà bìng chū yù , tā zhǔ zhe guǎi zhàng chū mén sàn xīn , bù zhī bù jué lái dào wáng yǐ jiā mén kǒu 。 wáng yǐ jiàn dù fǔ zhè bān múyàng , shí fēn tóng qíng , mǎi ròu mǎi jiǔ , rè qíng dì zhāo dài liǎo tā 。 dù fǔ zuò shī 《 bìng hòu guò wáng yǐ yǐn zèng gē 》 biǎo shì gǎn jī :“ dàn shǐ cán nián bǎo fàn , zhǐ yuàn wú shì cháng xiāng jiàn 。”
qí shí cóng nà shí qǐ , dù fǔ jiù yòu yì wú yì dì guò qǐ liǎo dào chù qǐ tǎo de rì zǐ 。 qí shī 《 tóu jiǎn xián huá liǎng xiàn zhū zǐ 》“ jī wò dòng jí xiàng yī xún , bì yī hé chì lián bǎi jié ” biàn shì tā zhè duàn cháng 'ān shēng huó de zhēn shí xiě zhào 。《 yún xiān zá jì · yè fēi chán 》 yǐn 《 fàng huái jí 》:“ dù fǔ měi péng yǒu zhì , yǐn jiàn qī zǐ 。 wéi shì yù jiàn 'ér tuì , shǐ qí fù sòng yè fēi chán , yǐ zhù zhuāng shì 。” zhàng fū qióng kùn , lǎo pó zì rán yě shì yī fú hán suān xiāng , dù fǔ zì jǐ hái bù jué dé , dǎo shì kè rén shí zài kàn bù guò yǎn , jiào fū rén sòng liǎo yī gè tóu shàng zhuāng shì pǐn guò lái 。
hòu lái dù fǔ bèi pò lí kāi cháng 'ān , liú luò dào liǎo dào chéng dū , yī jiā rén xiān shì jiè zhù zài huàn huā xī pàn de yī zuò gǔ sì lǐ , jiā lǐ dū jiē bù kāi guō liǎo 。 dù fǔ zì jǐ yòu suǒ jìzǎi :“ rù mén yǐ jiù sì bì kōng , lǎo qī dǔ wǒ yán sè tóng , chī 'ér bù zhī fù zǐ lǐ , jiào nù suǒ fàn tí mén dōng 。” xiǎo 'ér 'è dé shí zài shì káng bù zhù liǎo , yě jiù gù bù dé fù zǐ zhī lǐ , chòngzhe fù qīn yī zhèn nù hǒu , jiào tā gǎn kuài dào lín jū nà lǐ qù tǎo kǒu fàn huí lái chī 。 méi yòu bàn fǎ , dāng guò jǐ tiān xiǎo guān de dù fǔ shí zài lā bù xià miàn zǐ , zhǐ hǎo yìng zhe tóu pí , lā xià miàn zǐ , gěi lǎo xiāng 、 péng zhōu cì shǐ gāo shì fā chū qiú yuán xìn :“ bǎi nián yǐ guò bàn , qiū zhì zhuǎn jī hán 。 wéi wèn péng zhōu mù , hé shí jiù jí nán ?” gāo shì cóng bǎi lǐ zhī wài bèi mǐ lái jiē jì tā , lín lǐ yòu sòng tā xiē xiǎo cài , shǐ tā miǎn què liǎo wú mǐ zhī chuī de kùn kǔ 。 dù fǔ yòu shī wéi zhèng :“ gǔ sì sēng láo luò , kòngfáng kè yù jū 。 gù rén gōng lù mǐ , lín shè yǔ yuán shū 。”
zhèn shǔ de jiàn nán jié dù shǐ yán wǔ mù dù fǔ zhī míng , jǔ jiàn qí wéi jiǎn xiào gōng bù yuán wài láng , dù gōng bù jiù shì zhè yàng lái de 。 péng yǒu yǐn péi miǎn hái wèitā zài huàn huā xī shàng yóu xuǎn zé liǎo yī kuài fēng jǐng bù cuò de dì fāng xiū jiàn liǎo yī zuò máo wū , jiù shì wǒ men xiàn zài kàn dào de dù fǔ cǎo táng 。 gōng yuán 765 nián , yán wǔ bìng gù hòu yī gè yuè , dù fǔ xié qī 'ér chéng chuán dōng xià , lí kāi liǎo chéng dū 。 liù nián hòu , jù 《 jiù táng shū · wén yuàn běn chuán 》:“ nǎi sù yán xiāng liú , yóu héng shān , yù jū lěi yáng 。 fǔ cháng yóu yuè miào , wéi bào shuǐ suǒ zǔ , xún rì bù dé shí 。 lěi yáng lìng zhī zhī , zì zhào zhōu yíng fǔ 'ér hái 。 yǒng tài 'èr nián , dàn niú ròu bái jiǔ , yī xī 'ér zú yú lěi yáng , shí nián wǔ shí yòu jiǔ 。” dà zhì qíng kuàng shì , lí kāi sì chuān hòu de dù fǔ kè jū hú nán , yóu yú bèi tū rán de hóng shuǐ suǒ wéi kùn , lián xù 'è liǎo jiǔ tiān 。 dāng dì xiàn lìng yòng xiǎo chuán jiāng dù fǔ jiù liǎo huí lái , yǐ niú ròu bái jiǔ zhāo dài tā , nán dé tāo tiè yī huí de dù fǔ dāng wǎn jiù yīn wéi zuì bǎo guò dù 'ér cí shì liǎo 。
dù fǔ guò zhe jìn sì yú qǐ gài shēng huó de yuán yīn , zhù yào yòu sān :
yī shì shí yùn bù jì 。 nà jīn tiān de sú huà shuō , jiù shì yòu xiē bèi shí 。 dù fǔ nián qīng shí , bù dà qiú shàng jìn ,《 táng cái zǐ chuán 》 shuō tā “ shǎo pín bù zì zhèn , kè wú yuè 、 qí zhào jiān ”。 gōng yuán 747 nián , fēng liú tiān zǐ táng xuán zōng zhào lìng tiān xià cái zǐ dào jīng shī jiù xuǎn , pō yòu xiē shī míng de sān shí wǔ suì de dù fǔ cái xīng chōng chōng dì qián wǎng yìng shì 。 rán 'ér , tiān bù suì yuàn , jù shuō shì jiānxiàng lǐ lín fǔ hài pà xián cái rù xuǎn bù lì tā bǎ chí cháo zhèng , yú shì cóng zhōng zuò gěng , jiǎo liǎo jú , zhì shǐ wú yī rén jí dì , fǎn 'ér shàng biǎo zhù hè huáng dì , shuō shì “ yě wú yí xián ”。 ér jiù zài cǐ shí , dù fǔ céng rèn yǎn zhōu sī mǎ hé fèng tiān xiàn lìng de fù qīn dù xián qù shì , duàn jué liǎo shēng huó de lái yuán , pò yú shēng jì , tā bù dé bù yán jiē mài yào , huò jì shí yú péng yǒu chù 。 zhè duàn pín kùn de jī lǚ , bèi tā zì jǐ xiě jìn liǎo yī shǒu tí wéi 《 fèng zèng wéi zuǒ chéng zhàng 'èr shí 'èr yùn 》 de shī zhōng :“ cháo kòu fù 'ér mén , mù suí féi mǎ chén ; cán bēi yǔ lěng zhì , dào chù qián bēi xīn 。” zhè yě shì dù fǔ dāng qǐ gài de kāi shǐ 。 jìn guǎn cháng 'ān de rì zǐ kǔ shì kǔ liǎo xiē , dàn tā yǐ rán shěbùdé fàng qì duì róng huá fù guì de zhuī qiú , bù duàn xiàng quán guì tóu shī , yǐ qī yǐn qǐ tā men de zhòng shì hé rèn yòng 。 gōng yuán 751 nián , tā xiàng xuán zōng jìn xiàn 《 sān dà lǐ fù 》, shòu dào zàn xǔ , què mìng qí dài zhì jí xián yuàn , jiēguǒ yī děng jiù shì zhěng zhěng sì nián , zuì zhōng hái shì méi liǎo xià wén 。 hǎo bù róng yì dāng liǎo gè yòu wèi shuài fǔ bīng cáo cān jūn , dù fǔ yǐ wéi zì jǐ cóng cǐ jiù yào fēi huáng téng dá liǎo , bù liào jǐn jǐn yī yuè zhī hòu , ān lù shān zào fǎn , dǎ luàn liǎo tā de jìhuà 。 bǎo mìng yào jǐn , dà jiā yī wō fēng dì táo chū liǎo cháng 'ān 。 gōng yuán 757 nián , guō zǐ yí shuài bīng shōu fù liǎo jīng shī , dù fǔ suí táng sù zōng jí qí bǎi guān huí dào liǎo cháng 'ān 。 zhè yī jiē duàn , tā zǒng suàn guò liǎo jǐ tiān 'ān wěn rì zǐ 。 kě tā bù zhī míng zhé bǎo shēn , piān piān yào tì zài píng luàn qī jiān lǎo dǎ bài zhàng de zǎixiàng fáng wǎn shuō hǎo huà ( yīn wéi fáng wǎn zài píng rì lǐ duì tā hěn guān zhào ), suì dé zuì liǎo táng sù zōng 。 gōng yuán 758 nián 5 yuè , dù fǔ bèi jiàng wéi huá zhōu sī gōng cān jūn , fù zé jì sì zhī lèi de xiǎo shì , yǐ hòu jiù zài yě méi pá shàng qù guò 。
èr shì xìng gé “ biǎn zào 'ào dàn ”。 zhè bù shì wǒ shuō de , ér shì cānyù biān zuǎn 《 xīn táng shū 》 de sòng qí shuō de 。 sòng qí rèn wéi dù fǔ de xìng gé yí chuán zì qí yé yé dù shěn yán , jí “ biǎn zào 'ào dàn ”。《 táng cái zǐ chuán · dù shěn yán 》 yě shuō tā “ shì gāo cái , ào shì jiàn jí ”。 dù shěn yán shì jìn shì , yě shì shī rén , hái shì wǔ zé tiān de miàn shǒu zhāng yì zhī xiōng dì de zuò shàng bīn 。《 xīn táng shū · dù shěn yán chuán 》 dù shěn yán dà yán bù cán dì shuō guò :“ wú wén zhāng dāng dé qū 、 sòng zuò yá guān , wú bǐ dāng dé wáng xī zhī běi miàn 。” dù fǔ bǐ tā yé yé lái háo bù xùn sè , sòng wáng dǎng 《 táng yǔ lín 》 juàn 'èr yòu suǒ jìzǎi , dù fǔ céng zì kuā :“ shǐ zhāo míng zài shēng , wú dāng chū liú , cáo , èr xiè shàng 。” yé yé kuáng , rén jiā hái bù dé bù mǎi zhàng , dù fǔ kuáng , què kuáng dé bù shì shí hòu 。《 xīn táng shū · wén yì shàng 》 zài shù :“ huì yán wǔ jié dù jiàn nán dōng 、 xī chuān , ( fǔ ) wǎng yǐ yān 。 wǔ zài shuài jiàn nán , biǎo wéi cān móu , jiǎn xiào gōng bù yuán wài láng 。 wǔ yǐ shì jiù , dài fǔ shèn shàn , qīn zhì qí jiā 。 fǔ jiàn zhī , huò shí bù jīn , ér xìng biǎn zào 'ào dàn , cháng zuì dēng wǔ chuáng , dèng shì yuē :‘ yán tǐng zhī nǎi yòu cǐ 'ér !’” yóu cǐ kě jiàn dù fǔ duì yán wǔ shì què bù dà lǐng qíng de 。 jiàn dào yán wǔ , tā bù dài tóu jīn , yě bù dǎ zhāo hū 。 yòu yī cì hē duō liǎo , fā qǐ liǎo jiǔ fēng , tā jū rán zhàn dào yán wǔ de bǎo zuò shàng , dèng zhe yǎn jīng guài mó guài yàng dì shuō :“ yán tǐng zhī jìng yòu zhè yàng yī gè 'ér zǐ 'ā !” rén jiā yán wǔ shì hé xǔ rén yě , táng táng fēng jiāng dà lì , xiōng bào yǒng wǔ , zì rán huì xīn shēng yuàn hèn 。《 xīn táng shū · wén yì shàng 》 zài shù :“ yī rì yù shā fǔ jí zǐ zhōu cì shǐ zhāng yí , jí lì yú mén 。 wǔ jiāng chū , guān gōu yú lián sān , zuǒ yòu bái qí mǔ , bēn jiù dé zhǐ , dú shā yí 。” shuō lái yě guài , yào bù shì yán wǔ chū mén zhǔn bèi qù shā dù fǔ de shí hòu guān bèi lián gōu liǎo sān cì , cái yòu rén chèn jī gào sù liǎo tā de mǔ qīn jiù dù fǔ , dù fǔ shí tiáo mìng zhǐ pà yě diū liǎo 。 zhāng yí jiù méi nà me hǎo yùn 。 yóu cǐ kě yǐ kàn chū , jìn guǎn yán wǔ duì zì jǐ yòu suǒ bāng zhù , dàn dù fǔ cóng gǔ zǐ lǐ shì kàn bù qǐ tā de , yòu shí huì zì jué bù zì jué dì biǎo lù chū lái 。 hòu lái yán wǔ suī méi shā tā , dàn duì tā de jiē jì zì rán yě jiù shǎo liǎo , zuì zhōng yán wǔ yī sǐ , dù fǔ yě dài bù xià qù liǎo 。
sān shì zì shì qīng gāo , gāo bù chéng dī bù jiù 。《 xīn táng shī 》 běn chuán shuō dù fǔ :“ fàng kuàng bù zì jiǎn , hǎo lùn tiān xià dà shì , gāo 'ér bùqiè 。” shì tú shàng , dù fǔ yě bù shì méi yòu jī huì , ér shì tā zì jǐ dān wù liǎo 。 gōng yuán 755 nián , sì shí sì suì de dù fǔ hū rán shōu dào cháo tíng de yī fèn wěi rèn zhuàng , yào tā qù dāng hé xī xiàn wèi , zhù yào rèn wù shì zhēng shōu fù shuì , zhuī bǔ dào zéi , ér qiě hé xī huāng liáng piān pì , dù fǔ jué dé tài kǔ , bù kěn shàng rèn 。 hòu lái yě bù zhī dào shì shuí bāng liǎo tā de máng , jìn xíng liǎo tōng róng , cháo tíng zhuǎn 'ér ràng tā dāng liǎo yòu wèi shuài fǔ bīng cáo cān jūn 。 suī rán yě shì gè zhī má guān , dàn chǔyú cháng 'ān fù jìn , róng yì jiāo wǎng , jìn shēng de jī huì xiǎn rán yào duō yī xiē , yú shì tā jiù jiē shòu liǎo , zǒng suàn zǒu shàng liǎo shì tú 。 yīn fáng wǎn shì jiàn 'ér jiàng guān hòu , běn lái xián guān xiǎo de tā gān cuì bùgànliǎo , pāi pì gǔ zǒu rén 。 dāng nián de xǔ duō wén rén rì zǐ guò bù xià qù liǎo , dōukě yǐ kāi guǎn shòu tú kào shù xiū dù rì , dù fǔ bù gān , yī xīn zhǐ xiǎng dāng guān , què zǒng bù néng rú yuàn 。
běi sòng 'ōu yáng xiū 《 méi shèng yú shī jí xù 》 yún :“ rán zé fēi shī zhī néng qióng rén , dài qióng zhě 'ér hòu gōng yě 。” qīng qián qiān yì 《〈 féng dìng yuǎn shī 〉 xù 》 yì yún :“ shī qióng 'ér hòu gōng 。 shī zhī bì qióng , ér qióng zhī bì gōng , qí lǐ rán yě 。”“ qióng 'ér hòu gōng ” chéng yǔ zì diǎn zhōng duì tā de jiě shì shì : jiù shí yǐ wéi wén rén yuè shì qióng kùn bù dé zhì , shī wén jiù xiěde yuè hǎo 。 zhèng yīn wèiyòu guò qǐ gài yī bān de shēng huó , dù fǔ cái néng gòu xiě chū bù shǎo guān xīn láo dòng rén mín jí kǔ de shī lái , zuì zhōng bèi rén chēng wéi shī shèng , kè guān dì kàn wén rén dāng qǐ gài zhēn de bù shì yī jiàn huài shì 。
2、 dù fǔ de shī
dù fǔ yī shēng xiě xià liǎo yī qiān duō shǒu shī , qí zhōng zhù míng de yòu 《 sān lì 》、《 sān bié 》、《 bīng chē xíng 》、《 máo wū wéi qiū fēng suǒ pò gē 》、《 lì rén xíng 》、《 chūn wàng 》 děng 。 dù fǔ shī chōng fēn biǎo dá liǎo tā duì rén mín de shēn kè tóng qíng , jiē lù liǎo fēng jiàn shè huì bō xuē zhě yǔ bèi bō xuē zhě zhī jiān de jiān ruì duì lì :“ zhū mén jiǔ ròu chòu , lù yòu dòng sǐ gǔ !” zhè qiān gǔ bù xiǔ de shī jù , bèi shì shì dài dài de zhōng guó rén suǒ míng jì 。“ jì shí gǎn 'ài sǐ , jì mò zhuàng xīn jīng !” zhè shì dù fǔ duì zǔ guó wú bǐ rè 'ài de chōng fēn zhǎn shì , zhè yī diǎn shǐ tā de shī jù yòu hěn gāo de rén mín xìng 。 dù fǔ de zhè zhǒng 'ài guó rè zhěn , zài 《 chūn wàng 》 hé 《 wén guān jūn shōu hé nán hé běi 》 děng míng piān zhōng , yě biǎo xiàn dé fēi cháng chōng pèi 。 ér zài 《 sān lì 》、《 sān bié 》 zhōng , duì guǎng dà rén mín rěn shòu yī qiē tòng kǔ de 'ài guó jīng shén de gē sòng , gèng bǎ tā nà kē 'ài guó 'ài mín de chì zǐ zhī xīn zhǎn xiàn zài dú zhě miàn qián 。 chū zì duì zǔ guó hé rén mín de rè 'ài , duì tǒng zhì jiē jí shē chǐ huāng yín de miàn mù hé huò guó yāng mín de zuì xíng , bì rán huái yòu qiáng liè de zēng hèn 。 zhè yī diǎn zài bù xiǔ de míng piān 《 bīng chē xíng 》、《 lì rén xíng 》 zhōng gèng shì dé dào liǎo lín lí jìn zhì de biǎo xiàn 。 yī gè wěi dà 'ài guó zhě de yōu guó yōu mín zhī qíng , bì rán zài qí tā fāng miàn yě yòu suǒ biǎo xiàn 。 dù fǔ de yī xiē yǒng wù 、 xiě jǐng de shī , shèn zhì nà xiē yòu guān fū qī 、 xiōng dì 、 péng yǒu de shū qíng shī zhōng , yě wú bù shèn tòu zhe duì zǔ guó 、 duì rén mín de shēn hòu gǎn qíng 。 zǒng zhī , dù fǔ de shī shì táng dì guó yóu shèng zhuǎn shuāi de yì shù jì lù 。 dù fǔ yǐ jī jí de rù shì jīng shén , yǒng gǎn 、 zhōng shí 、 shēn kè dì fǎn yìng liǎo jí wéi guǎng fàn de shè huì xiàn shí , wú lùn zài zěn yàng yī zhǒng xiǎn 'è de xíng shì xià , tādōu méi yòu shī qù xìn xīn ( yī zhí xiǎng dāng tā de zhū gé liàng ), zài wǒ guó yōu jiǔ de wén xué shǐ shàng , dù fǔ shī gē de rèn shí zuò yòng 、 jiè jiàn zuò yòng 、 jiào yù zuò yòng hé shěn měi zuò yòng dōushì nán yǐ qǐ jí de 。 dù shī zuì dà de yì shù tè sè shì , shī rén cháng jiāng zì jǐ de zhù guān gǎn shòu yǐn cáng zài kè guān de miáo xiě zhōng , ràng shì wù zì shēn qù dǎ dòng dú zhě 。 lì rú 《 lì rén xíng 》 zhōng , shī rén bìng méi yòu zhí jiē qù chì zé yáng shì xiōng mèi de huāng yín , rán 'ér cóng duì tā men fú shì 、 yǐn shí děng fāng miàn de jù tǐ miáo shù zhōng , zuò zhě de 'ài zēng tài dù yǐ xiǎn lù wú yí 。
dù shī yǔ yán píng yì pǔ sù 、 tōng sú 、 xiě shí , dàn què jí jiàn gōng lì 。 tā hái cháng yòng rén wù dú bái hé sú yǔ lái tū chū rén wù xìng gé de gè xìng huà 。
zài kè huà rén wù shí , tè bié shàn yú zhuā zhù xì jié de miáo xiě , rú 《 běi zhēng 》 zhōng guān yú qī zǐ 'ér nǚ de yī duàn wén zì jiù shì fēi cháng tū chū de lì zǐ 。 dù fǔ shī fēng duō biàn , dàn zǒng tǐ lái kàn , kě yǐ gài kuò wéi chén yù dùn cuò 。 zhè lǐ de chén yù shì zhǐ wén zhāng de shēn chén yùn xù , dùn cuò zé shì zhǐ gǎn qíng de yì yáng qū zhé , yǔ qì 、 yīn jié de diē dàng yáo yè 。 suǒ yòu zhè yī qiē , què lì liǎo dù fǔ zài sān qiān duō nián de zhōng guó wén xué shǐ shàng zhì gāo wú shàng de “ shī shèng ” de dì wèi 。
yuè dú dù shī , zǒng shì bèi nà chén yù dùn cuò de shī fēng shēn shēn de gǎn rǎn zhe , bèi zuò pǐn zhōng gēn zhí yú xiàn shí de gāo dù de 'ài guó zhù yì hé shēn hòu yáng yì de rén dào zhù yì shēn shēn zhèn hàn 。 qiān bǎi nián lái , yòu duō shǎo wén rén mò kè , yán xí zhe dù fǔ de chuàng zuò dào lù 。 wáng 'ān shí 、 lù yóu 、 sū shì 、 wén tiān xiáng děng duì dù fǔ shī zhōng jīng shén shí zhì yòu zhe shēn kè 'ér quán miàn de rèn shí , zhēn zhèng néng zuò dào jié hé gè rén de shí dài zāo yù hé shēng huó shí jiàn , xiě chū yī shǒu jù yòu gāo dù 'ài guó zhù yì jīng shén , shēn kè xiàn shí xiě zhào de shī rén , shǐ tā men chéng wéi wú kuì yú zǔ guó rén mín suǒ shí fēn xū yào de shī rén 。
dù fǔ yǔ lǐ bái hé chēng “ lǐ dù ”, wèile yǔ lìng liǎng wèi shī rén lǐ shāng yǐn yǔ dù mù jí “ xiǎo lǐ dù ” qū bié , dù fǔ yǔ lǐ bái yòu hé chēng “ dà lǐ dù ”, dù fǔ yě cháng bèi chēng wéi “ lǎo dù ”。 suī rán dù fǔ zài dāng cháo bùwèi shì rén suǒ zhī , dàn jīng guò hòu shì de yán jiū , tā de zuò pǐn zuì zhōng duì zhōng guó wén xué hé rì běn wén xué chǎn shēng liǎo shēn yuǎn de yǐng xiǎng 。 tā de yuē 1500 shǒu shī gē bèi bǎo liú liǎo xià lái , zuò pǐn jí wéi 《 dù gōng bù jí 》。 tā zài zhōng guó gǔ diǎn shī gē zhōng de yǐng xiǎng fēi cháng shēn yuǎn 。 dù fǔ shēng píng Du Fu's life dù fǔ shēng zài “ fèng rú shǒu guān ” bìng yòu wén xué chuán tǒng de jiā tíng zhōng , shì zhù míng shī rén dù shěn yán zhī sūn 。 7 suì xué shī , 15 suì yáng míng , yī shēng bù dé zhì , zhǐ zuò guò yī xiē zuǒ shí yí děng xiǎo guān , suī rán hòu shì bèi chēng wéi “ shī shèng ”, shī gē bèi chēng wéi “ shī shǐ ”, kě zài táng cháo dāng shí bìng méi yòu dé dào rén men de zhòng shì 。 yòu yī shǒu 《 xì wéi liù jué jù ( qí 'èr )》 jiù shì xiě “ chū táng sì jié ” de :“ wáng yáng lú luò dāng shí tǐ , qīng bó wéi wén shěn wèi xiū ; ěr cáo shēn yǔ míng jù miè , bù fèi jiāng hé wàn gǔ liú 。” qí zhōng bù fá yě yòu shī rén de zì bǐ , ér dù fǔ de jīng lì hèshī gē chuàng zuò zhù yào kě yǐ fēn wéi sì gè shí qī :
yī 、 dú shū hé màn yóu shí qī ( sān shí wǔ suì yǐ qián )
suǒ wèi “ fàng dàng qí zhào jiān , qiú mǎ pō qīng kuáng ”。
kāi yuán shí jiǔ nián ( shí 'èr shí suì ) shǐ màn yóu wú yuè , 5 nián zhī hòu guī luò yáng yìng jǔ , bù dì , zhī hòu dù fǔ zài màn yóu qí zhào 。 zhī hòu zài luò yáng yù lǐ bái , liǎng rén xiāng jiàn hèn wǎn , jié xià liǎo shēn hòu yǒu yì , jì 'ér yòu yù gāo shì , sān rén tóng yóu liáng 、 sòng ( jīn kāi fēng 、 shāng qiū ), hòu lái lǐ dù yòu dào qí zhōu , fēn shǒu hòu yòu yù yú dōng lǔ , zài cì fēn bié , zhè biàn shì “ shī xiān ” yǔ “ shī shèng ” de zuì hòu yī cì xiāng jiàn 。
èr 、 kùn jū cháng 'ān shí qī ( sān shí wǔ zhì sì shí sì suì )
zhè yī shí qī , dù fǔ xiān zài cháng 'ān yìng shì , luò dì 。 dāng cháo zǎixiàng lǐ lín fǔ wèile dá dào quán qīng cháo yě de mùdì , jìng rán xiàng táng xuán zōng shuō wú rén zhòngjǔ 。 hòu lái xiàng huáng dì xiàn fù , xiàng guì rén tóu zèng , guò zhe “ cháo kòu fù 'ér mén , mù suí féi mǎ chén , cán bēi yǔ lěng zhì , dào chù qián bēi xīn ” de shēng huó , zuì hòu cái dé dào yòu wèi shuài fǔ zhòu cáo cān jūn ( zhù yào shì kānshǒu bīng jiá zhàng qì , kù fǔ suǒ chí de xiǎo guān ) de shǎng shí 。 zhè qī jiān tā xiě liǎo 《 bīng chē xíng 》、《 lì rén xíng 》 děng pī píng shí zhèng 、 fěng cì quán guì de shī piān 。 ér 《 zì jīng fù fèng xiān xiàn yǒng huái wǔ bǎi zì 》 yóu wéi zhù míng , biāo zhì zhe tā jīng lì shí niáncháng'ān kùn kǔ shēng huó hòu duì cháo tíng zhèng zhì 、 shè huì xiàn shí de rèn shí dá dào liǎo xīn de gāo dù 。
sān 、 xiàn zéi hé wéi guān shí qī ( sì shí wǔ zhì sì shí bā suì )
ān shǐ zhī luàn bào fā , tóng guān shī shǒu , dù fǔ bǎ jiā 'ān zhì zài fū zhōu , dú zì qù tóu sù zōng , zhōng tú wéi 'ān shǐ pàn jūn fú huò , yā dào cháng 'ān 。 tā miàn duì hùn luàn de cháng 'ān , tīng dào guān jūn yī zài bài tuì de xiāo xī , xiě chéng 《 yuè yè 》、《 chūn wàng 》、《 āi jiāng tóu 》、 děng shī 。 hòu lái tā qián táo dào fèng xiáng xíng zài , zuò zuǒ shí yí 。 yóu yú zhōng yán zhí jiàn , shàng shū wéi zǎixiàng fáng guǎn shì bèi biǎn huá zhōu sī gōng cān jūn ( fáng guǎn shàn kāng kǎi chén cí , wéi diǎn xíng de zhī shí fènzǐ , dàn bùqiè shí jì , yǔ pàn jūn zhàn , cǎi yòng chūn qiū zhèn fǎ , jiēguǒ dà bài , sù zōng wèn zuì 。 dù fǔ shǐ wéi zuǒ shí yí , shàng shū yán fáng guǎn wú zuì , sù zōng nù , yù wèn zuì , xìng dé tuō )。 qí hòu , tā yòng shī de xíng shì bǎ tā de jiàn wén zhēn shí dì jì lù xià lái , chéng wéi tā bù xiǔ de zuò pǐn , jí “ sān lì ”、“ sān bié ”。
“ sān lì ”: wéi 《 shí háo lì 》、《 xīn 'ān lì 》、《 tóng guān lì 》;“ sān bié ”: wéi 《 xīn hūn bié 》、《 wú jiā bié 》、《 chuí lǎo bié 》。
sì 、 xī nán piào bó shí qī ( sì shí bā zhì wǔ shí bā suì )
suí zhe jiǔ jié dù guān jūn zài xiāng zhōu dà bài hé guān fǔ jī huāng , dù fǔ qì guān , xié jiā suí rén mín táonàn , jīng qín zhōu 、 tóng gǔ děng dì , dào liǎo chéng dū , guò liǎo yī duàn bǐ jiào 'ān dìng de shēng huó 。 yán wǔ rù cháo , shǔ zhōng jūn fá zuò luàn , tā piào liú dào zǐ zhōu 、 làng zhōu 。 hòu yán wǔ wéi jiàn nán jié dù shǐ shè chéng dū , dù fǔ tóu wǎng yán , yán wǔ sǐ , tā zài dù piāo bó , zài kuí zhōu zhù liǎng nián , jì yòu piào liú dào hú běi 、 hú nán yī dài , bìng sǐ zài xiāng jiāng shàng 。 zhè shí qī , qí zuò pǐn yòu 《 chūn yè xǐ yǔ 》、《 máo wū wéi qiū fēng suǒ pò gē 》、《 shǔ xiāng 》、《 wén guān jūn shōu hé nán hé běi 》、《 dēng gāo 》、《 dēng yuè yáng lóu 》 děng dà liàng míng zuò 。 qí zhōng zuì wéi zhù míng de shī jù wéi :“ ān dé guǎng shà qiān wàn jiān , dà bì tiān xià hán shì jù huān yán 。” ér 《 dēng gāo 》 zhōng de :“ wú biān luò mù xiāo xiāo xià , bù jìn cháng jiāng gǔn gǔn lái ” gèng shì qiān gǔ jué chàng 。 gè rén yǐng xiǎng Personal influence dù fǔ shàn yú yùn yòng gǔ diǎn shī gē de xǔ duō tǐ zhì , bìng jiā yǐ chuàng zào xìng dì fā zhǎn 。 tā shì hàn lè fǔ shī tǐ de kāi lù rén 。 tā de yuèfǔ shī , cù chéng liǎo zhōng táng shí qī xīn lè fǔ yùn dòng de fā zhǎn 。 tā de wǔ qī gǔ cháng piān , yì shī yì shǐ , zhǎn kāi pū xù , ér yòu zhuólì yú quán piān de huí xuán wǎng fù , biāo zhì zhe wǒ guó shī gē yì shù de gāo dù chéng jiù 。 dù fǔ zài wǔ qī lǜ shàng yě biǎo xiàn chū xiǎn zhù de chuàng zào xìng , jī lěi liǎo guān yú shēng lǜ 、 duì zhàng 、 liàn zì liàn jù děng wán zhěng de yì shù jīng yàn , shǐ zhè yī tǐ cái dá dào wán quán chéng shú de jiē duàn 。 bǎi kē cí diǎn Encyclopedia杜甫 百科辞典
Du Fu
dù fǔ
dài shī rén 。 zì zǐ měi 。 zǔ jí xiāng yáng ( jīn shǔ hú běi ), shēng yú hé nán gǒng xiàn 。
yóu yú tā zài cháng 'ān shí yī dù zhù zài chéng nán shǎo líng fù jìn , zì chēng shǎo líng yě lǎo , zài chéng dū shí bèi jiàn wéi jié dù cān móu 、 jiǎn xiào gōng bù yuán wài láng , hòu shì yòu chēng tā wéi dù shǎo líng 、 dù gōng bù 。
shēng píng dù fǔ shēngzhǎng zài “ fèng rú shǒu guān ” bìng yòu wén xué chuán tǒng de jiā tíng zhōng , dù fǔ de zǔ fù dù shěn yán shì wǔ hòu shí de zhù míng shī rén , guān shàn bù yuán wài láng ; fù qīn dù xián , céng rèn yǎn zhōu sī mǎ 、 fèng tiān xiàn lìng 。 tā 7 suì jí kāi shǐ xué shī , 15 suì shí shī wén jiù yǐn qǐ luò yáng míng shì men de zhòng shì 。 tā de shēng huó cóng 20 suì hòu kě fēn wéi sì gè shí qī 。
màn yóu shí qī cóng xuán zōng kāi yuán shí jiǔ nián ( 731) zhì tiān bǎo sì zài (745)。 dù fǔ jìn xíng liǎo liǎng cì cháng qī de màn yóu 。 dì yī cì shì zài jiāng nán yī dài , tā dào guò jīn líng 、 gū sū , dù zhè jiāng , fàn zhōu shàn xī zhí zhì tiān lǎo shān xià 。 kāi yuán 'èr shí sān nián huí luò yáng yìng jìn shì kǎo shì , wèi bèi lù qǔ 。 cì nián zài qí zhào yī dài kāi shǐ liǎo dì 'èr cì màn yóu , tā wǎn nián huí yì dāng shí de qíng jǐng shì :“ fàng dàng qí zhào jiān , qiú mǎ pō qīng kuáng 。”(《 zhuàng yóu 》) tā zài zhè liǎng cì màn yóu lǐ , kàn dào zǔ guó xiù lì xióng wěi de shān chuān , xī qǔ liǎo jiāng nán hé shān dōng de wén huà , kuò dà liǎo yǎn jiè , fēng fù liǎo jiàn wén 。 kāi yuán 'èr shí jiǔ nián , zhù jū yú luò yáng yǔ yǎn shī zhī jiān de shǒu yáng shān xià , kě néng zài zhè shí yǔ fū rén yáng shì jié hūn 。 tiān bǎo sānzǎi , zài luò yáng yǔ lǐ bái xiāng yù , èr rén chàng yóu qí lǔ , fǎng dào xún yǒu , tán shī lùn wén , yòu shí yě yì lùn shí shì , jié xià shēn hòu de yǒu yì 。 cì nián qiū , dù fǔ jiāng xī qù cháng 'ān , lǐ bái zhǔn bèi zhòng yóu jiāng dōng , tā men zài yǎn zhōu fēn shǒu , cǐ hòu méi yòu zài huì miàn , dù fǔ wèicǐ xiě guò bù shǎo huái niàn lǐ bái de gǎn rén shī piān 。
zhè shí táng wáng cháo hái qiáng shèng , cāng lǐn xiāng dāng chōng shí , kě shì xuán zōng kāi shǐ hàodàxǐgōng , kāi tuò biān jiāng , xiāo hào dà liàng rén lì wù lì , shè huì shàng yǐ jīng yǐn fú zhe bù 'ān dìng de wēi jī 。 dù fǔ duì cǐ yòu suǒ yù gǎn , dàn bìng wèi zhèng shì 。 tā guò de shì dēng shān shè shuǐ 、 gāo gē yóu liè de làng màn shēng huó 。 tā zài zhè shí qī xiě de shī , gēn jù tā zì jǐ de xù shù , kě néng yǐ yòu shù bǎi shǒu , bù guò zhǐ yòu 'èr shí jǐ shǒu liú chuán xià lái , zhù yào shì wǔ yán lǜ shī hé wǔ yán gǔ tǐ shī 。 qí zhōng suī yòu xiàng 《 wàng yuè 》 nà yàng bù tóng fán xiǎng de zuò pǐn , dàn zǒng de shuō lái , hái méi yòu chāo yuè dù shěn yán nà yī shí qī míng shī rén de shuǐ píng 。
cháng 'ān shí qī cóng tiān bǎo wǔzǎi zhì tiān bǎo shí sì zài , dù fǔ zài cháng 'ān jū zhù 10 nián , tā de shēng huó 、 sī xiǎng hé chuàng zuò fā shēng liǎo jù dà de biàn huà 。 tā dào cháng 'ān , mù de shì qiú dé yī gè guān zhí , yòu suǒ jiàn shù 。 tiān bǎo liù zài , xuán zōng zhào zhēng wén xué yì shù yòu yī jì zhī cháng de rén dào jīng dū jiù xuǎn , dù fǔ cān jiā liǎo zhè cì kǎo shì , dàn yóu yú yǐ “ kǒu mì fù jiàn ” zhù chēng de zhōng shū lìng lǐ lín fǔ yīn móu pò huài , yìng shì zhě méi yòu yī rén bèi xuǎn 。 tiān bǎo shízǎi , xuán zōng jǔ xíng sān gè shèng diǎn , jì sì “ xuán yuán huáng dì ” lǎo zǐ 、 tài miào hé tiān dì 。 dù fǔ xiě chéng sān piān “ dà lǐ fù ” jìn xiàn , dé dào xuán zōng de zàn shǎng , mìng zǎixiàng kǎo shì tā de wén zhāng , děng dài fēn pèi , yòu méi yòu xià wén 。 tā bù duàn xiě shī tóu zèng quán guì , xī wàng dé dào tā men de tuī jiàn , yědōu háo wú jiēguǒ 。 zuì hòu dé dào yòu wèi shuài fǔ zhòu cáo cān jūn de zhí wù , zhè yǐ jīng shì dù fǔ zài cháng 'ān de mò qī , ān lù shān pàn luàn de qián xī 。
xuán zōng wǎn nián wán quán gǎi biàn liǎo tā zài kāi yuán shí qī lì jīng tú zhì de yōu liáng zhèng fēng , yī rèn zǎixiàng tān wū jiāo héng , biān jiāng qióng bīng dú wǔ , zì jǐ zé zài gōng zhōng xún huān zuò lè 。 rén mín shòu dào de zū shuì yǔ zhēng yì de cán kù bō xuē rì yì jiā jù 。 dù fǔ “ cháng kùn yú yī shí ”, wèile wéi chí shēng jì , bù dé bù chū rù guì zú fǔ dǐ , chōng dāng “ bīn kè ”, péi bàn tā men shī jiǔ yù yóu , qǔ dé shǎo xǔ zī zhù 。 tóng shí , tā jié jiāo yī xiē yǔ tā tóng yàng pín kùn de péng yǒu , yě bǐ jiào guǎng fàn dì jiē chù láo dòng rén mín 。 tā de zú jì cóng pín fá de fāng xiàng zǒu dào guì zú de yuán lín , cóng zhòng lóu gāo gé hù jìng háo huá de qū jiāng zǒu dào zhēng rén chū fā bì xū jīng guò de xián yáng qiáo pàn , shì tú yào qiú de shī bài shǐ tā néng kè guān dì rèn shí tǒng zhì jiē céng de fǔ bài , gè rén de jī hán jiāo pò shǐ tā néng tǐ huì dào rén mín de jí kǔ , zhè liǎng fāng miàn jié rán bù tóng de shēng huó dōuzài dù fǔ shī zhōng dé dào fǎn yìng 。 tiān bǎo shí yīzǎi yǐ hòu , tā xiě chū 《 bīng chē xíng 》、《 lì rén xíng 》、《 qián chū sài 》、《 hòu chū sài 》 děng bù xiǔ de míng piān , kāi shǐ gěi dāng shí de shī gē zēng tiān xīn de nèi róng hé xīn de biǎo dá fāng fǎ 。 tiān bǎo shí sì zài dōng , dù fǔ tàn shì jì jū zài fèng xiān de qī zǐ , xiě chū 《 zì jīng fù fèng xiān xiàn yǒng huái wǔ bǎi zì 》, biǎo dá liǎo tā “ qióng nián yōu lí yuán , tàn xī cháng nèi rè ” de shēn qíng , yòng “ zhū mén jiǔ ròu chòu , lù yòu dòng sǐ gǔ ” gài kuò liǎo shè huì shàng jiān ruì de máo dùn , yòu miáo huì liǎo “ rù mén wén hào □ , yòu zǐ jī yǐ zú ” de jiā tíng jǐng n.: Du Fu dù zǐ měi , shǎo líng yě lǎo , dù líng yě kè , dù líng bù yī wén huà táng shī wén xué cháng shí dà táng fú róng yuán dì qū gǔ shī shī cí chóngyáng jié tǐ yù qī yán lǜ shī chūn yǔ gǔ shī cí zhàn zhēng shī yì shù gèng duō jiēguǒ ...
luò huā shí jié yòu féng jūn qián kūn rì yè fú yuè shì gù xiāng míng fēi lái shuāng bái hè dān qīng yǐn jiāng bì niǎo yú bái píng kāi jīn kǒng què hún yù bù shèng zān dú shū pò wàn juàn sī rén dú qiáo cuì shè rén xiān shè mǎ rùn wù xì wú shēng jiāo lóng dé yún yǔ huáng tiān wú lǎo yǎn cháo kòu fù 'ér mén péng mén jīn shǐ wéi jūn kāi wén zhāng zēng mìng dá yī lǎn zhòng shān xiǎo xià bǐ rú yòu shén lù cóng jīn yè bái mǎ míng fēng xiāo xiāo qín zéi xiān qín wáng tā xiāng shèng gù xiāng huáng guān guī gù xiāng jù jiān shān shuǐ xiāng yǎng zhuō gèng hé xiāng zhōng suì gòng jiù xiāng wèi bǔ jiàn gù xiāng bù rú zǎo hái xiāng chūn sè shì tā xiāng hèn bié mǎn jiāng xiāng kuàng nǎi huái jiù xiāng láng bó shū fāng zhèn dàng zǐ bù hái xiāng wén dào bìng zhōu zhèn āi wáng sūn āi jiāng tóu chì gǔ xī yān rén jiā bó sōng zī jiāng tíng bó yuè yáng chéng xià kuí huò qīng tài yáng niǎo yǐng dù hán táng huí shǒu kě lián gē wǔ dì fēng chén sān chǐ jiàn suí fēng qián rù yè rén shēng qī shí gǔ lái xī dāng miàn shū xīn bèi miàn xiào bāng yǐ mín wéi běn jiā shū dǐ wàn jīn yǔ bù jīng rén sǐ bù xiū suī duō yì xī wéi xiǎo 'ér qiáng jiě shì bā 'āi shī chū shī wèi jié shēn xiān sǐ āi zāi wáng sūn shèn wù shū lù yòu dòng sǐ gǔ zhū mén jiǔ ròu chòu bǐ luò jīng fēng yǔ shī chéng qì guǐ shén jiǔ zhài xún cháng xíng chù yòu gèng duō jiēguǒ ...