jié（ pīn yīn： jié， zhōng gǔ pīn yīn： giet）， zhōng guó xià cháo dì shí qī rèn jūn zhù， yì shì zuì hòu yī rèn jūn zhù， míng lǚ guǐ， fā zhī zǐ， lìng yī shuō gāo zhī zǐ。
shēn tǐ qiáng zhuàng， néng chì shǒu kōng quán bó hǔ bào。 hòu shì de wén xiàn jiāng tā miáo shù chéng yī gè bào jūn： tā chǒng xìn wáng hòu mò xǐ， duì zhèng shì bù wén bù wèn zhī yú， hái dà liàng cán shā zhōng liáng， yǐ páoluò shā dà chén guān lóng páng [1]。《 tōng jiàn wài jì》 zài： “ jié zuò yáo tái， bà mín lì， dān mín cái。 wéi jiǔ chí zāo dī， zòng mǐmǐzhīyuè， yī gǔ 'ér niú yǐn zhě sān qiān rén。 ” jiēguǒ shāng tānɡ qǐ bīng，《 tānɡ shì》 shuō：“ yòu xià duō zuì， tiān mìng jí zhī”， yú shì jié táo dào míng tiáo（ jīn shān xī 'ān yì）； zài míng tiáo zhī zhàn， jié zhàn bài， xià cháo jiù cǐ miè wáng。 yǐ hòu， tā bèi liú fàng zhì nán cháo（ jīn 'ān huī shěng cháo xiàn） [2]。 jié lín sǐ qián shuō：“ wú huǐ bùsuí shā tānɡ yú xià tái shǐ zhì cǐ。”（ wǒ huǐ hèn bù zài xià tái shā shāng tānɡ， fǒu zé wǒ jīn rì jiù bù huì dào zhè gè dì bù。）， bù jiǔ bìng sǐ， hòu shì yòu“ yīn jiàn bù yuǎn， zài xià hòu zhī shì” de shuō fǎ。
xià jié sì lǚ guǐ gēn shāng zhòu zǐ shòu、 zhōu lì wáng jī hú shì wéi bào jūn de dài míng cí。【 chéng yǔ】 jié 'ào bù xùn zhōng“ jié” biàn shì zhǐ zhè wèi jūn zhù。

fā shì xià cháo dì shí liù rèn guó wáng。 gāo zhī zǐ。 jié de fù qīn， yī shuō shì jié de gē gē。 míng zì yì zuò jìng、 jìng fā huò fā huì。
《 zhú shū jì nián》 jìzǎi fā jí wèi hòu zhū yí qián lái， zài tā de miàn qián wǔ dǎo。

xú guó， shì xī zhōu、 chūn qiū shí dài de zhū hóu guó zhī yī， guó jūn wéi yíng xìng。 yòu chēng xú róng， yì chēng xú yí huò xú fāng， wéi dōng yí jí tuán zhī yī。 xià dài zhì zhōu dài， fēn bù zài jīn huái hé zhōng xià yóu（ jīn jiāng sū shěng xī běi bù hé 'ān huī shěng dōng běi bù）。 ...

gēn jù kǎo gǔ yán jiū jí yí chuán xué fēn xī， zhì shǎo zài 24,500 nián qián yù kōng běi bù jí yòu rén lèi huó dòng， ér nán 'ān dà lüè de rén lèi huó dòng kě yǐ zhuī sù dào gōng yuán qián 7,500 nián。 jiù kè luó píng dì hé lán yú dòng xué yí jì shì jiā ná dà jìng nèi zuì gǔ lǎo de rén lèi jū zhù dì。 ...

zài 'ōu zhōu rén lái dào zhè lǐ zhī qián， yìn dì 'ān rén děng běi měi zhōu de yuán zhù mín shēng huó zài zhè piàn guǎng kuò de tǔ dì shàng。 xiāng chuán tā men de zǔ xiān zài dà yuē yī wàn duō nián qián jīng yóu xī bó lì yà kuà guò bái lìng hǎi xiá lái dào běi měi zhōu， bìng qiě zài zhè lǐ shēng cún fán yǎn， tā men méi yòu zì jǐ de wén zì， què yòu zhe fēng fù de kǒu tóu wén xué。 ...

gēn jù dì zhì xué jiā de kàn fǎ， dāng rén lèi yǐ jīng chū xiàn shí， bù liè diān dǎo hái yǔ 'ōu zhōu dà lù pí lián， bìng wèi gū xuán hǎi wài， ér jù tǐ de fēn lí shí jiān hái nán yǐ huí dá。 yòu xué zhě rèn wéi zài cóng yuǎn gǔ yī zhí yán xù dào jù jīn yī wàn nián qián de hòu bīng chuān jì， tā yǔ 'ōu zhōu dà lù zuì hòu lián jiē chū céng jīng shí héng kuà xiàn jīn běi hǎi nán bù qiǎn chù de yī piàn zhǎo zé dì dài， huò zhě shì yī piàn shàng wèi chén rù shuǐ zhōng de dà lù jià dì qū。 ...

yuǎn gǔ jū mín jí qí wén huà yī、 yuán shǐ xiān mín [ rén lèi zài fǎ lán xī de chū xiàn ] fǎ guó dì chù 'ōu zhōu dà lù xī bù， běi、 xī、 nán sān miàn lín hǎi， fēn bié wéi yīng jí lì hǎi xiá、 dà xī yáng hé dì zhōng hǎi。 lù shàng yǔ lú sēn bǎo、 bǐ lì shí、 xī bān yá、 yì dà lì、 dé guó、 ruì shì děng guó jiē rǎng。 ...

mǐ nuò sī wén míng， yě yì zuò mí nuò sī wén míng huò mài nuò 'ān wén míng， shì 'ài qín hǎi dì qū de gǔ dài wén míng， chū xiàn yú gǔ xī là， mài xī ní wén míng zhī qián de qīng tóng shí dài， yuē gōng yuán qián 3000 nián héng qián 1450 nián。 gāi wén míng de fā zhǎn zhù yào jí zhōng zài kè lǐ tè dǎo。 ...

rén lèi zài mò xī gē huó dòng yǐ bèi zhèng shí kě yǐ zhuī sù dào sì wàn nián qián， jī yú gǔ dài de rén lèi zú jì de fā xiàn。 dà yuē jiǔ qiān nián qián， gǔ dài mò xī gē rén xùn huà yù mǐ， bìng tuī dòng nóng yè gé mìng， cóng 'ér dǎo zhì xíng chéng liǎo xǔ duō wén míng。 zhè xiē wén míng fā zhǎn chéng chéng shì、 jiàn zhù、 tiān wén yán jiū、 shù xué、 hé jūn duì。 yòu míng de wén míng xiàng shì 'ào 'ěr méi kè、 tí 'ào tí huá kǎn、 ā cí tí kè hé mǎ yǎ rén。

zhí lì rén hé ní 'ān dé tǎ rén zài xiàn dài rén lèi héng héng zhì rén chū xiàn hòu cóng fēi zhōu yí jū zhì 'ōu zhōu。 zuì zǎo de 'ōu zhōu rén gǔ gé fā xiàn yú gé lǔ jí yà dá mǎ ní sī， jù jīn 180 wàn nián。 zuì zǎo de shēng wù xué shàng de xiàn dài 'ōu zhōu rén chū xiàn yú gōng yuán qián 35000 nián。 ...

lā 'ěr sà（ Larsa） shì sū měi zhòng yào de chéng bāng zhī yī， wèi yú wū lǔ kè dōng nán fāng 25 gōng lǐ de qū yù， lì shǐ kě yǐ zhuī sù dào qián 2900 qián yǐ qián。

gǔ bā bǐ lún（ yuē qián 30 shì jì － qián 729 nián） wèi yú měi suǒ bù dá mǐ yà píng yuán， dà zhì zài dāng jīn de yī lā kè gòng hé guó bǎn tú nèi， zài jù jīn yuē 5000 nián qián zuǒ yòu， zhè lǐ de rén men jiàn lì liǎo guó jiā， dào gōng yuán qián 18 shì jì ． zhè lǐ chū xiàn liǎo gǔ bā bǐ lún wáng guó。 ...

gōng yuán qián 3000 nián dài mò， ā kǎ dé wáng guó miè wáng zhī hòu， yà shù xíng chéng liǎo yǐ yà shù chéng wéi zhōng xīn de guó jiā， kāi shǐ liǎo zǎo yà shù shí qī（ yuē gōng yuán qián 3000 nián dài mò zhì gōng yuán qián 2000 nián dài zhōng yè）。 zǎo yà shù shí qī shí， tǔ dì guī gōng shè suǒ yòu， bù guò guān yú gōng shè de shí jì qíng kuàng zé bìng bù qīng chǔ。 ...

shéng wén shí dài（ shéng wén shí dài、 じ ょ う も んじ だ い）， shì rì běn shí qì shí dài hòu qī， yuē yī wàn nián yǐ qián dào gōng yuán qián yī shì jì qián hòu de shí qī。 shǐ yòng shéng wén shì táo qì de shí dài。 jù jīn yuē 1 wàn nián qián， qì hòu biàn nuǎn， hǎi píng miàn shàng shēng， zhì shǐ rì běn yǔ dà lù fēn lí， biàn chéng liè dǎo。 ...

zhōng wáng guó shí qī shì gǔ 'āi jí lì shǐ shàng de yī gè shí qī， bāo kuò dì shí yī hé shí 'èr wáng cháo， tōng cháng huàdìng zài qián 2133－ 1786 nián， dàn yán gé dì shuō， yīnggāi cóng dì shí yī wáng cháo de mèng tú huò tè pǔ 'èr shì shí dài（ yuē qián 2060－ 2010 nián） kāi shǐ。 mèng tú huò tè pǔ 'èr shì zài tā tǒng zhì de dì sān shí jiǔ nián（ yuē qián 2022 nián）， bǎ tā de hé lǔ sī shì gǎi wéi " sī mǎ tuō wēi "， yì wéi " liǎng dì de tǒng yī zhě "。

āi lán ( yīng wén： Elam)， yòu yì yǐ lán huò 'è lán， shì yà zhōu xī nán bù de gǔ lǎo guó jiā， zài jīn tiān yī lǎng de xī nán bù， bō sī wān běi bù， dǐ gé lǐ sī hé dōng bù， xiàn chēng hú qí sī tǎn。 āi lán (Elam) shì yī lǎng de zuì zǎo wén míng， chǎn shēng zài yī lǎng gāo yuán yǐ wài de 'āi lán dì qū。 ...

gōng yuán， yòu chēng xī yuán， shì“ gōng lì jì yuán” huò“ xī lì jì yuán” de jiǎn chēng， yǐ dāng shí rèn dìng de yé sū shēng nián（ zhōng guó hàn yuán shǐ yuán nián） wéi jì yuán yuán nián。 xī yuán jì nián zǎo xiān zài 'ōu zhōu děng jī dū jiào guó jiā cǎi yòng， xiàn zài chéng wéi guó jì tōng xíng de jì nián biāo zhǔn。 ...

qián gǔ diǎn qī jí mǎ yǎ wén huà xíng chéng qī， nián dài yuē dāng gōng yuán qián 2500 ～ gōng yuán 250 nián。 zài yóu kǎ tǎn bàn dǎo zhōng yāng pèi téng pén dì jí qí zhōu wéi shān gǔ yǐ chū xiàn dìng jū de nóng yè shēng huó， yù mǐ hé dòu lèi shì zhù yào de zuò wù； yóu tǔ tái、 jì tán děng zǔ chéng de zǎo qī jì sì zhōng xīn yě yǐ jiàn lì， cǐ hòu chū xiàn guó jiā méng yá， bìng chū xiàn xiàng xíng wén zì。

zài 'ōu zhōu rén lái dào zhè lǐ zhī qián， yìn dì 'ān rén děng běi měi zhōu de yuán zhù mín shēng huó zài zhè piàn guǎng kuò de tǔ dì shàng。 xiāng chuán tā men de zǔ xiān zài dà yuē yī wàn duō nián qián jīng yóu xī bó lì yà kuà guò bái lìng hǎi xiá lái dào běi měi zhōu， bìng qiě zài zhè lǐ shēng cún fán yǎn， tā men méi yòu zì jǐ de wén zì， què yòu zhe fēng fù de kǒu tóu wén xué。 ...