《评新编历史剧<海瑞罢官>》原文

shìjiàn: 《 píng >píngxīn >xīnbiān >biānlì >lìshǐ >shǐjù >jù<hǎi >hǎiruì >ruìbà >bàguān >guān>》 yuán >yuánwén >wén

guódù: zhōng guó

cháozhèng: zhōng huá rén mín gòng hé guó

shìjiànlèixíng: rèmén

rìqī: 1965nián shíyīyuè10rì

dediǎn: zhōng guó

《评新编历史剧<海瑞罢官>》原文

shìjiànjìngguò:

　　cóng yī jiǔ wǔ jiǔ nián liù yuè kāi shǐ， wú hán tóng zhì jiē lián xiě liǎo《 hǎi ruì mà huáng dì》、《 lùn hǎi ruì》 děng xǔ duō gē sòng hǎi ruì de wén zhāng， fǎn fù qiáng diào liǎo xué xí hǎi ruì de “ xiàn shí yì yì ” ①。 yī jiǔ liù yī nián， tā yòu jīng guò qī cì gǎi xiě， wán chéng liǎo jīng jù《 hǎi ruì bà guān》， hái xiě liǎo yī piān xù， zài yī cì yào qiú dà jiā xué xí hǎi ruì de“ hǎo pǐn dé”。 jù běn fā biǎo hé yǎn chū hòu， bào kān shàng yī piàn zàn yáng， yòu de wén zhāng shuō tā“ shēn yù zhe fēng fù de yì wèi”、“ liú gěi guān zhòng yǐ xiǎng xiàng de yú dì”， gǔ chuī“ xiū wéi gān cǎo jì， gǎn zuò nán bāo gōng” ②； yòu de píng lùn wén zhāng jí kǒu chēng zàn wú hán tóng zhì“ shì yī wèi shàn yú jiāng lì shǐ yán jiū hé cān jiā xiàn shí dǒu zhēng jié hé qǐ lái de shǐ xué jiā”、“ yòng jiè gǔ fěng jīn de shǒu fǎ， zuò dào liǎo lì shǐ yán jiū de gǔ wéi jīn yòng”， zhè gè xì gèng shì“ kāipì liǎo yī tiáo jiāng zì jǐ de lì shǐ yán jiū gèng hǎo dì wéi shè huì zhù yì xiàn shí、 wèirénmín fú wù de xīn tú jìng” ③； yòu de wén zhāng hái shuō：“ rén men zài xì lǐ biǎo yáng ‘ qīng guān ’ …… shì zài jiào yù dāng shí de zuò guān de， qǐ zhe‘ dà zì bào’ de zuò yòng。” ④
　　 jì rán《 hǎi ruì bà guān》 jí qí zàn yáng zhě tí chū liǎo zhè me zhòng dà de wèn tí， bìng qiě guǎng fàn dì xuān chuán liǎo tā men de zhù zhāng， wǒ men jiù bù néng bù rèn zhēn dì jìn xíng yī cì yán jiū。
　　《 hǎi ruì bà guān》 shì zěn yàng sù zào hǎi ruì de？
　　 zài zhè gè lì shǐ jù lǐ， wú hán tóng zhì bǎ hǎi ruì sù zào dé shí fēn wán měi， shí fēn gāo dà， tā“ chù chù shì shì wéi bǎi xìng shè xiǎng”，“ shì dāng shí bèi yā yì， bèi qī fù， bèi yuān qū rén men de jiù xīng” ⑤， zài tā shēn shàng， nǐ jiǎn zhí zhǎo bù chū yòu shénme quē diǎn。 kàn lái， zhè shì zuò zhě de lǐ xiǎng rén wù， tā bù dàn shì míng dài pín kǔ nóng mín de“ jiù xīng”， ér qiě shì shè huì zhù yì shí dài zhōng guó rén mín jí qí gànbù xué xí de bǎng yàng。
　　 wèile sù zào zì jǐ de yīng xióng， zuò zhě shì jīng xīn shè jì guò de。 ān pái zhè wèi qīng tiān dà lǎo yé de chū chǎng， jiù yòng liǎo jiǔ chǎng xì zhōng zhěng zhěng sān chǎng xì。 dì yī、 èr liǎng chǎng xì， hǎi ruì dōuméi yòu chū chǎng， jù běn bù xī bǐ mò dì dà xiě xú fǔ jí céng jīng dǒu dǎo yán sōng、 dāng guò shǒuxiàng、 tuì xiū zài jiā de xú jiē yī jiā， rú hé bà zhàn nóng mín tǔ dì、 qiáng qiǎng mín nǚ、 huì lù guān fǔ dǎ sǐ pín kǔ nóng mín zhào yù shān， zhèng dāng zài gōng táng shàng nóng mín hóng 'ā lán“ mǎn qiāng bēi fèn huàn cāng tiān” zhī jì， yī zhǐ jǐn jí gōng wén dài lái hǎi ruì jiāng zuò yìng tiān shí fǔ xún fǔ de mìng lìng， dé yì wàng xíng de guān lì men rú wén qíng tiān pī lì， jīng hū“ zhè biàn rú hé shì hǎo！” lián“ yá yì” dōudà jiào“ hǎi qīng tiān yào lái liǎo， zhè kě bù dé liǎo！” dì sān chǎng xì hǎi ruì chuān biàn fú shàng chǎng liǎo， zuò zhě 'ān pái tā dāng miàn qīng tīng“ xīn rú yóu jiān” de“ zhòng xiāng mín” rú hé yòng zuì jìng yǎng de cí jù， qīng tù duì hǎi qīng tiān de bǎi bān pàn wàng， gē sòng tā shì“ gōng zhèng wéi guān”、“ míng duàn gōng 'àn”、“ kǒu bēi sòng mǎn”、“ měi zhèng duō duān”……。 suī rán fēng jiàn shè huì“ shàng xià dōushì guān shì jiè”“ yòu lǐ wú qián mò jìn lái”， dàn hū yuān de nóng mín yī zhì xiāng xìn“ hǎi qīng tiān” zhè gè guān shì yī gè lì wài，“ hǎi qīng tiān yī dìng néng tì wǒ men zuò zhù！” zhè zhǒng hōng yún tuō yuè de shǒu fǎ， shì wéi liǎo shǐ guān zhòng qiáng liè gǎn dào zhǐ yòu hǎi ruì cái néng jiě jiù nóng mín de tòng kǔ。 tā shuō míng liǎo《 hǎi ruì bà guān》 bìng bù shì rú zuò zhě suǒ shuō de shì xiě shénme“ fēng jiàn tǒng zhì jiē jí de nèi bù dǒu zhēng” ⑥， ér shì qiān fāng bǎi jì dì wèiwǒ men jīn tiān de guān zhòng sù zào yī gè jué dìng nóng mín mìng yùn de yīng xióng。
　　 xì jù chōng tū wéi rào zhe“ tuì tián” zhǎn kāi。 suī rán wú hán tóng zhì zài xù yán zhōng zì chēng jù běn“ gǎi yǐ chú bà wéi zhù tí”， dàn shí jì shàng yuān yù shì cóng zhàn tián kāi shǐ，“ chú bà”、“ píng yuān yù” de xíng dòng yě shì wéi rào zhe“ tuì tián” jìn xíng。“ tuì tián” bèi xiě chéng shì“ bāng zhù qióng nóng mín bàn fǎ de yī zhǒng” ⑦， zuò wéi xì jù chōng tū zuì gāo cháo de“ bà guān”， jiù shì bà zài“ tuì tián” zhè jiàn shì shàng。 jù běn tōng guò“ xiāng mín jiá” de kǒu tè bié shuō míng：“ wǒ děngdōu shì xú jiā diàn hù”； yào guān zhòng jì zhù： xì lǐ xiě de shì pín kǔ nóng mín tóng xú jiē děng xiāng guān、 pín guān zhī jiān de dǒu zhēng， ér hǎi ruì shì wán quán zhàn zài xú jiā diàn hù yī biān de。“ hǎi qīng tiān” guǒ rán bù fù zhòng wàng， yī shàng rèn jiù“ wèimín zuò zhù”， tā bù dàn zhòu mà“ gāo fàng zhài qiáng zhàn tián zhēn zhēn shì kuài”， gǔ dòng nóng mín qù“ gào zhuàng”， ér qiě zài gōng táng shàng pō yòu mín zhù fēng duódì zhēng qiú gào zhuàng de“ fù lǎo men” de yì jiàn。 nóng mín yào qiú tuì hái bèi xú jiā hé“ gè jiā xiāng guān” suǒ zhàn tǔ dì， yào qiú“ dà lǎo yé zuò zhù”， yú shì hǎi ruì yī dào hào lìng，“ fā chū bǎng wén， xiàn lìng gè jiā xiāng guān， shí rì nèi bǎ yī yìng bà zhàn liáng mín tián chǎn， rú shù guī hái”。“ tuì tián” zhī hòu， jiān ruì de jiē jí máo dùn hū rán dōubù qǐ zuò yòng liǎo，“ zhòng xiāng mín” xiàng hǎi ruì kòu tóu dào：“ dà lǎo yé wèimín zuò zhù， jiāng nán pín mín jīn hòu yòu hǎo rì zǐ guò liǎo！” zuò zhě yào pín nóng men“ gǎn 'ēn dài dé，…… zhāoxī lǐ bài”， xīn xǐ gǔ wǔ， qí shēng“ tóng chàng” duì qīng guān de zàn gē：“ jīn rì lǐ jiàn dào qīng tiān， qín gēng jià zhòng zhěng jiā yuán， yòu tǔ dì hé chóu yī fàn， hǎo guāng jǐng jiù zài yǎn qián！” jù běn gào sù rén men： jìn guǎn fēng jiàn zhì dù yuán fēng wèi dòng， dì zhù cán kù de yā pò hé bō xuē yǐ rán cún zài， zhǐ yào zhào hǎi ruì de bàn fǎ qù zuò， nóng mín de“ tǔ dì”、“ yī fàn” jiù tǒng tǒng kě yǐ jiě jué，“ yī piàn hǎo guāng jǐng” jiù zài“ yǎn qián” liǎo！
　　 jù běn hái zhuózhòng kè huá liǎo hǎi ruì rú hé“ wèimín xuě hèn”， dà shā“ tān guān”。 jù běn fǎn fù xuān chuán：“ yuān yù zhòng zhòng yào píng fǎn”， hǎi ruì jué xīn“ píng mín fèn”， yào bǎ“ è guān lì dū sǎo jìn”，“ jīn rì dìng yào píng mín yuàn， fǎ wú kuān shù zhòng rú shān。” xíng dòng shì jù běn zhōng hǎi ruì pàn huá tíng zhī xiàn wáng míng yǒu zhǎn zuì， pàn sōng jiāng zhī fǔ lǐ píng dù“ gé zhí qiú jìn， tīng hòu cháo mìng”， pàn xú jiē 'ér zǐ xú yīng jiǎo zuì。 jù wú hán tóng zhì zì jǐ shuō， wèile bù zhì ràng hǎi ruì“ zǒude huī liù liù de…… méi jìn tóu”，“ xià liǎo jué xīn， bǎ xú yīng chǔsǐ” ⑧。 zhè yàng， bà guān 'ér qù de hǎi ruì， biàn chéng wéi yī gè fǎn kàng fēng jiàn huáng cháo de shèng lì liǎo de yīng xióng。 xì jié shù shí， xú yīng bèi chǔsǐ xíng， xú jiē hūn dǎo xià qù liǎo， xīn rèn xún fǔ jīng huáng shī cuò， hǎi ruì gāo jǔ dà yìn， áng rán tǐng lì， kǒu shuō“ dà zhàng fū dǐng tiān lì dì”， xīn lǐ xiǎng：“ wǒ hǎi ruì hái shì shèng lì liǎo！” zuò zhě sù zào zì jǐ de yīng xióng rén wù de rèn wù， yě“ shèng lì” wán chéng liǎo。
　　 zhè gè xì lǐ， zuò wéi zhèng miàn yīng xióng rén wù chū xiàn de， zhǐ yòu hǎi ruì yī rén。 nóng mín zhǐ néng xiāo jí dì xiàng dà lǎo yé hǎn yuān， kěn qiú“ dà lǎo yé yǔ wǒ děng zuò zhù”， bǎ zì jǐ de mìng yùn tuō gěi“ hǎi qīng tiān”。 wèile chèn tuō hǎi ruì xíng xiàng rú hé gāo chū yú suǒ yòu fēng jiàn guān lì， qí tā chū chǎng de zhù yào guān lì tǒng tǒng shè jì chéng huài dàn。 hǎi ruì de qī zǐ hé jiā rén yě shì“ míng zhé bǎo shēn” pài， zhǐ yòu tā mǔ qīn zhī chí liǎo tā yī xià。 hǎi ruì gū líng líng yī gè rén， cóng jīng jì dào zhèng zhì， dān qiāng pǐ mǎ gǎo liǎo yīcháng dà gé mìng。
　　 kàn wán zhè chū xì， rén men qiáng liè dì gǎn dào： wú hán tóng zhì sù zào de zhè gè yīng xióng xíng xiàng， bǐ guò qù fēng jiàn shí dài xǔ duō gē sòng hǎi ruì de xìqǔ、 xiǎo shuō dū sù zào dé gāo dà duō liǎo。 jìn guǎn wú hán tóng zhì zài jù běn de dān xíng běn qián miàn tè dì xiě liǎo lì shǐ shuō míng， hái zài“ hǎi ruì bà guān běn shì” zhōng zhāi lù liǎo xǔ duō tiáo shǐ liào， qǐ tú shǐ rén men dé dào zhè yàng de yìn xiàng： tā shì wán quán gēn jù lì shǐ shì shí lái xiě xì de； dàn shì， rén men réng rán bù néng bù fā chū zhè yàng de yí wèn： fēng jiàn shè huì de tǒng zhì jiē jí dāng zhōng， nán dào zhēn de chū xiàn guò zhè yàng de yīng xióng má？ zhè gè“ hǎi qīng tiān” shì lì shǐ shàng nà gè zhēn hǎi ruì de yì shù jiā gōng， hái shì wú hán tóng zhì píng kōng biān chū lái de yī gè rén wù ní？
　　 yī gè jiǎ hǎi ruì
　　 wǒ men bù shì lì shǐ xué jiā。 dàn shì， gēn jù wǒ men kàn dào de cái liào， xì zhōng suǒ miáo xiě de lì shǐ máo dùn hé hǎi ruì chǔlǐ zhè xiē máo dùn shí de jiē jí lì chǎng， shì wéi fǎn lì shǐ zhēn shí de。 xì lǐ de hǎi ruì shì wú hán tóng zhì wèile xuān yáng zì jǐ de guān diǎn biān zào chū lái de。
　　 hǎi ruì shì yī wǔ liù jiǔ nián xià dào yī wǔ qī nián chūn zhè duàn shí jiān nèi， rèn yìng tiān xún fǔ de。 dāng shí， jiāng nán nóng cūn zhōng de jiē jí máo dùn hé jiē jí dǒu zhēng shí fēn jiān ruì。 cóng zhèng dé dào jiā jìng、 lóng qìng nián jiān， suí zhe dì zhù jiē jí yòng gè zhǒng fāng fǎ fēng kuáng dì lüè duó nóng mín tǔ dì， tǔ dì jí zhōng chéng dù yuè lái yuè gāo， nóng mín shòu de bō xuē yuè lái yuè zhòng。《 rì zhī lù》 zài：“ wú zhōng zhī mín， yòu tián zhě shí yī， wéi rén tiánzuò zhě shí jiǔ。” shuō míng sōng jiāng yī dài jué dà bù fēn tǔ dì dōubèi dì zhù suǒ zhàn yòu。 gù yán wǔ suī méi yòu zhǐ míng què qiē nián dài， jù wǒ men chá dào de cái liào， zhè gè gū jì shì fú hé míng dài zhōng yè yǐ hòu sū、 sōng yī dài qíng kuàng de。 lüè duó tǔ dì zuì lì hài de， shì yǐ zhàng zhèng zhì shì lì kuò dà“ huáng zhuāng” de huáng zú dì zhù jí tuán， cǐ wài jiù shì yī bù fēn zài xiāng jiān de guān liáo dì zhù， xú jiē jiù zhàn yòu dà liàng tǔ dì， yòu de shuō 'èr shí sì wàn mǔ， yòu de shuō sì shí wàn mǔ， dà yuē xiāng dāng yú jīn tiān shàng hǎi shì suǒ shǔ sōng jiāng xiàn gēng dì miàn jī de sān fēn zhī yī huò yī bàn。 hǎi ruì suǒ wèi“ huá tíng xiāng guān tián zhái zhī duō， nú pú zhī zhòng， xiǎo mín lì yuàn 'ér hèn”， jiù shì tā qīn yǎn suǒ jiàn de jiē jí dǒu zhēng jiān ruì huà de xiě zhào。 tǔ dì de jí zhōng， jiā sù liǎo nóng mín tóng dì zhù jiē jí máo dùn de jiān ruì huà。 nóng mín dà pī pò chǎn táo wáng， xǔ duō tǔ dì huāng wú，“ wú tián zhě wéi rén yōng gōng”（《 huá tíng xiàn zhì》）。 nóng mín jiē jí tóng dì zhù jiē jí de máo dùn shì fēng jiàn shè huì de gēn běn máo dùn， jiē jí dǒu zhēng de jiān ruì huà， bì rán huì yǐng xiǎng dì zhù jiē jí nèi bù gè gè jiē céng de xiāng hù guān xì。 zài tǔ dì jué dà bù fēn wéi dì zhù zhàn yòu de qíng kuàng xià， guān liáo dì zhù yào jì xù jiān bìng tǔ dì， bù néng bù bǎ duì xiàng jí zhōng dào zhōng xiǎo dì zhù， yǐ jí“ qiàn rén gēng zuò” de“ fù jiā” jí“ fù nóng”（ yòu jiào“ shàng nóng”） shēn shàng， yīn 'ér dì zhù jiē jí nèi bù máo dùn yě jiān ruì qǐ lái。 tóng shí， yóu yú guān liáo dì zhù yǐn nì liǎo dà pī bù jiāo shuì de tǔ dì， dú zhàn bō xuē guǒ shí， fēng jiàn huáng cháo de cái zhèng shí fēn kùn nán，“ tǎng cáng kuì jié”， yī bù fēn zài cháo de guān lì bù duàn yào qiú chá tián， yào qiú xiàn zhì“ huáng zhuāng” hé qí tā zhuāng tián， xiàn zhì jì xù jiān bìng zhōng xiǎo dì zhù de“ mín tián”。 zhè jiù yǐn qǐ liǎo cháo yě gè pài dì zhù jí tuán zhī jiān máo dùn de jiān ruì huà。 ér dāng shí guān liáo dì zhù jiān bìng tǔ dì de zhù yào fāng fǎ zhī yī， jiù shì hǎi ruì zài“ tuì tián” zhōng suǒ fǎn duì de suǒ wèi“ tóu xiàn”。
　　 tóu xiàn zhù yào yòu liǎng zhǒng。 yī zhǒng shì yòu shì lì de háo qiáng dì zhù shōu mǎi tóng yuán tián zhù yòu mǒu zhǒng guān xì de gǒu tuǐ zǐ， bǎ yuán tián zhù de tián“ xiàn” gěi zì jǐ， shǐ yuán yòu de“ fù jiā” sàng shī tǔ dì，“ xiàn tián” de gǒu tuǐ zǐ jiù biàn chéng zhè kuài tǔ dì de guǎn jiā huò 'èr dì zhù。 lìng yī zhǒng shì zhōng xiǎo dì zhù、 fù nóng、 gè bié huò shǎo shù zì gēng nóng wèile táo bì yán zhòng de yáo yì hé fù shuì， bǎ zì jǐ de tián jì xiàn gěi guān liáo dì zhù。 yīn wéi《 míng lǜ》 guī dìng guān liáo kě yǐ gēn jù pǐn jí de gāo dī yòu jiǎn miǎn yáo yì fù shuì de tè quán， bǎ tián suàn zài guān liáo dì zhù de míng xià， jiù kě yǐ táo bì yáo yì。 guān liáo dì zhù chéng jī bǎ xiǎng táo bì yáo yì de zhōng xiǎo dì zhù hé fù nóng、 zì gēng nóng de tǔ dì qiáng zhàn wéi jǐ yòu。 yóu yú tǔ dì jué dà bù fēn dū wéi dì zhù、 fù nóng suǒ zhàn yòu， guān liáo dì zhù tōng guò“ tóu xiàn” qiáng zhàn de tǔ dì zhù yào shì zhōng xiǎo dì zhù hé fù nóng de tǔ dì ⑨。 zhè shì shì qíng de běn zhì。《 hǎi zhōng jiè gōng chuán》 zhōng jìzǎi：“ yǐ gù fù zhě zhé jí qí chǎn yú shì dà fū， níng yǐ shēn wéi yōng diàn 'ér shū zhī zū， yòng bì dà yì， míng yuē tóu xiàn。 gù shì yī dēng xiāng jǔ， zhé jiē shòu tóu xiàn wéi fù rén。 ér shì dà fū jì xiè shī shì， yòu wǎng wǎng zhé rù yú bào guì zhě， yǐ jiān bìng wéi gù rán。 nǎi háo qiáng dà yòu lì zhī rén， shì tián zhái suǒ biàn， shōu zhī mò gǎn bù yǔ。” zhè lǐ suǒ shuō de“ fù zhě”， dāng rán bù shì pín nóng， tā men wú tián kě“ xiàn”； ér shì zhǐ dì fāng shàng“ shī shì” díshì dà fū huò méi yòu zhèng zhì shēn fèn de zhōng xiǎo dì zhù hé fù nóng。 tā men de“ mín tián” bù duàn bèi“ háo qiáng dà yòu lì” de guān liáo dì zhù jiān bìng， dá dào“ shōu zhī mò gǎn bù yǔ” de dì bù。 jì yán zhòng sǔn hài liǎo zhōng xiǎo dì zhù hé fù nóng de lì yì， yòu yán zhòng yǐng xiǎng liǎo huáng cháo de cái zhèng shōu rù。
　　 zhèng yīn wéi zhè yàng， hǎi ruì yī dào sōng jiāng huá tíng yī dài， jiù fā xiàn dāng dì de“ zhū shēng yuán”“ xiāng guān zhī xián zhě” shèn zhì mǒu xiē“ fǔ xiàn guān”， dū“ qún shēng” fǎn duì xú jiē zhè lèi dà guān liáo dì zhù jiān bìng jù liàng tǔ dì， fǎn duì tā men gǎo“ tóu xiàn”。“ xiāng guān zhī xián zhě” duì hǎi ruì shuō：“ èr shí nián yǐ lái fǔ xiàn guān piān tīng xiāng guān jǔ jiān zhǔ shì， mín chǎn jiàn xiāo， xiāng guān jiàn fù”。 hòu bā gè zì bù shì huó huó huà chū dà guān liáo dì zhù tūn bìng zhōng xiǎo dì zhù de yī fú tú huà má？ hǎi ruì xià de jié lùn shì：“ wéi fù bù rén， rén xīn tóng fèn” ⑩， zhè gè“ tóng fèn”， jiù shì zhǐ zhōng xiǎo dì zhù、 fù nóng yǐ jí dài biǎo tā men lì yì de zhī shí fènzǐ duì dà dì zhù jiān bìng de gòng tóng de zhèng zhì tài dù。 dāng dài fèng xiáng zhè gè jiāng nán dà dì zhù de dài yán rén gōng jī hǎi ruì zòng róng“ diāo tú” shí， hǎi ruì jiù yòng shàng shù cái liào zhèng míng tā de“ tuì tián” shì yǐ zhè xiē rén de hū shēng wéi jī chǔ de。 kàn lái， hǎi ruì de huà fú hé shì shí。 tā de“ tuì tián”， fǎn yìng liǎo zhè xiē“ mín chǎn jiàn xiāo” de zhōng xiǎo dì zhù hé fù nóng de gòng tóng yào qiú， yě wéi liǎo huǎn hé dì zhù jiē jí nèi bù máo dùn yǐ jí guǎng dà nóng mín tóng dì zhù jiē jí zhī jiān yuè lái yuè jiān ruì de jiē jí máo dùn， yòu lì yú zēng jiā fù shuì shōu rù， jiě jué cháo tíng de cái zhèng kùn nán。
　　 nòng qīng chǔ zhè xiē lì shǐ shì shí yǐ hòu，《 hǎi ruì bà guān》 zěn yàng wāi qū liǎo jiē jí guān xì， jiù qīng qīng chǔ chǔ liǎo。
　　 hǎi ruì yào xiāng guān tuì tián， shì yào dì zhù xiàng nóng mín tuì hái tǔ dì má？ bù shì。《 míng shǐ》 jí jǐ gè hǎi ruì zhuànjì dū xiě míng， hǎi ruì yào qiú xiāng guān tuì tián shì tuì chū“ shòu xiàn” de tǔ dì。“ gōng yán lì yǐ zhì， xià lìng shòu xiàn zhě xī tuì hái， huò xǔ shú huí。” zhè shì xuē ruò jiān bìng， dǎ jī dà dì zhù。 chú tuì huí guān fǔ de zhī wài， tuì chū qù de tián， jué dà bù fēn hái shì luò dào yuán lái“ xiàn tián” de“ ruò zhě”、“ fù hù” jí zhōng xiǎo dì zhù hé fù nóng shǒu zhōng， shí jì shàng bǎo hù liǎo zhōng xiǎo dì zhù hé fù nóng de lì yì。 pín gù nóng jì wú tián kě“ xiàn”， wú qián qù“ shú”，“ tuì tián” dāng rán bù huì tuì dào tā men shǒu lǐ。 zěn me néng gòu yì zào chū hǎi ruì shì yī xīn yī yì wéi pín nóng huò dé tǔ dì 'ér“ zhàn dǒu” ní？
　　 hǎi ruì yào xú jiē tuì tián shì wéi liǎo“ xú jiā diàn hù” fān shēn má？ gēn běn chě bù shàng。 hǎi ruì zài gěi lǐ chūn fāng de xìn zhōng shuō míng guò yào xú jiē“ tuì tián” de mùdì：“ ruò bù tuì zhī guò bàn， mín fēng diāo xiǎn， kě dé 'ér zhǐ zhī yé！ wéi fù bù rén， yòu sǔn wú yì， kě wéi hòu chē zhī jiè。…… qū qū yù cún wēng tuì chǎn guò bàn， wèicǐ gōng bǎi nián hòu dé 'ān jìng jì yě， xìng wù yǐ wéi yà。” zhè bù shì bǎ hǎi ruì de jiē jí lì chǎng shuō dé zài míng bái méi yòu liǎo má？ míng míng shì wèile“ zhǐ” mín fēng de“ diāo xiǎn”， shì wéi liǎo dì zhù jiē jí bù zhì zài yuè lái yuè jiān ruì de jiē jí dǒu zhēng zhōng bèi dǎ dǎo， shì wéi liǎo xú jiē“ bǎi nián hòu dé 'ān jìng”， nǎ lǐ shì shénme zhēng qiú pín nóng yì jiàn 'ér jiě jué“ xú jiā diàn hù” de tǔ dì wèn tí！
　　 hǎi ruì gǎo“ tuì tián” shì“ wèimín zuò zhù” má？ hǎi ruì zì jǐ zài《 dū fǔ tiáo yuē》 zhōng gào sù wǒ men： tā dāng xún fǔ de yī qiē cuò shī， dōushì“ chú jī bì yú xiāng 'ān， fù zǔ zōng zhī chéng fǎ”。 yuán lái“ zǔ zōng” zhì dìng de《 míng lǜ》 zhōng zǎo yòu guī dìng：“ ruò jiāng hù zhēng jí tā rén tián chǎn wàng zuò jǐ yè méng lóng tóu xiàn guān háo shì yào zhī rén， yǔ shòu zhě gè zhàng yī bǎi， tú sān nián。”①① zhè bù zhèng jiù shì hǎi ruì suǒ chù lǐ de máo dùn má？ míng huáng cháo zǎo jiù guī dìng zhè tiáo fǎn tóu xiàn de fǎ lǜ， shì wéi liǎo huǎn hé běn jiē jí de nèi bù máo dùn， fáng zhǐ jiān bìng 'è xìng fā zhǎn， yǐ lì yú gǒng gù zhěng gè dì zhù jiē jí zhuān zhèng。 zhè gè fǎ lǜ hòu lái chéng liǎo yī zhǐ kōng wén。 hǎi ruì bù guò zài zhè gè fàn wéi nèi gǎo liǎo yī xià fǎn tóu xiàn 'ér yǐ， zěn me néng gòu bǎ tā xiě chéng wéi jiāng nán nóng mín“ zuò zhù” ní？
　　 hǎi ruì wèile“ qióng nóng mín” ér fǎn duì guò“ gāo fàng zhài” má？ zuì hǎo tīng tīng hǎi ruì fǎn bó dài fèng xiáng gōng jī tā de huà：“ xiān nián liáng cháng wǎng wǎng yú shōu liáng shí， xiān chú hái zì jǐ píng rì sī zhài， hòu suàn guān shù； fù háo yì chéng chū mǐ zhī shí， sì bī cháng zhài， gōng sī bìng jǔ， qián liáng nán wán。 chén…… wèi dài wán liáng hòu， fāng sī xià qǔ cháng， fēi jìn bù xǔ hái zhài yě。”“ gōng” shì fēng jiàn huáng cháo；“ sī” shì dì zhù tǔ háo。 hǎi ruì shuō míng zì jǐ bìng bù fǎn duì xiāng jiān de dì zhù bō xuē， bìng bù fǎn duì“ fàng zhài”， zhǐ shì wèile jiě jué huáng cháo de cái zhèng shōu rù wèn tí， fǎn duì xiāng jiān dà dì zhù dú tūn bō xuē guǒ shí。
　　 hǎi ruì cóng lái méi yòu xiǎng cóng gēn běn shàng jiě jué nóng mín tóng dì zhù zhī jiān de máo dùn。 tā zhǐ shì xiǎng huǎn hé zhè gè máo dùn。 hǎi ruì zì jǐ jiù shuō guò：“ yǐ xià fèng shàng， yì bù kě quē， wéi zhī sǔn yì tiáotíng， shǐ kě jiǔ xíng”。 tǎn shuài dì shuō míng liǎo tā zuò de shì“ sǔn yì tiáotíng” de gōng zuò， mùdì shì bǎ dà dì zhù de bō xuē xiàn zhì zài bù fáng 'ài dì zhù jiē jí gēn běn lì yì de fǎ dìng fàn wéi zhī nèi， xuē ruò nóng mín de fǎn kàng， shǐ“ yǐ xià fèng shàng” de fēng jiàn bō xuē kě yǐ“ jiǔ xíng”。 tā zài sān zài sì yào nóng mín fú cóng fēng jiàn tǒng zhì， zūn shǒu“ lǐ yì”，“ wú zuò qiáng zéi”， duì yǐ chǎn shēng de nóng mín bào dòng， tā zhù zhāng shuāng guǎn qí xià，“ yòng bīng 'ān mín， bìng xíng bù bèi”。 tā fǎn duì zuì fǎn dòng de dà dì zhù， mùdì bìng bù shì xuē ruò dì zhù de tǔ dì suǒ yòu zhì， ér shì gǒng gù dì zhù de tǔ dì suǒ yòu zhì， gǒng gù dì zhù duì nóng mín de tǒng zhì， gǒng gù míng huáng cháo zhèng quán。 zhè shì fēng jiàn tǒng zhì jiē jí gè gè jí tuán、 gè gè pài bié de gòng tóng lì yì， yě shì dì zhù jiē jí de“ cháng yuǎn lì yì” suǒ zài。 bǎ hǎi ruì xiě chéng nóng mín lì yì de dài biǎo， zhè shì hùn xiáo liǎo dí wǒ， mǒ shā liǎo dì zhù jiē jí zhuān zhèng de běn zhì， měi huà liǎo dì zhù jiē jí。 hǎi ruì yī zài biǎo míng zì jǐ duì yú huáng dì zhōng xīn gěng gěng， tā gěi gāo gǒng de xìn zhōng tòng chén zì jǐ nèi xīn shí shuō：“ qū qū jié jìn xīn lì， zhèng yù wéi jiāng nán lì qiān bǎi nián jī yè， chóu shàng 'ēn bào zhī jǐ yě。” tā zěn me néng gòu zuò chū dòng yáo“ qiān bǎi nián jī yè” de shì lái ní？
　　 duì“ tuì tián” de miáo xiě shì jiǎ de。“ píng yuān yù” de miáo xiě shì zhēn de má？ gēn jù wǒ men chá dào de zī liào， zhǐ néng zuò chū fǒu dìng de huí dá。 sōng jiāng zhī fǔ、 huá tíng zhī xiàn gēn běn méi yòu bèi shā、 bèi gé。 hǎi ruì rèn yìng tiān xún fǔ shí， sū、 sōng yī dài méi yòu chè diào rèn hé yī gè xiàn yǐ shàng de guān。 xú jiē de 'ér zǐ gēn běn méi yòu sǐ， céng bèi pàn chōng jūn。 zhè jiàn shì yě bù shì hǎi ruì gān de， ér shì xú jiē bà xiāng hòu， xú jiē zhèng dí gāo gǒng zài qǐ shí gān de， zhāng jū zhèng shàng tái， zhè gè pàn jué jiù qǔ xiāo liǎo。《 míng shǐ · gāo gǒng lièzhuàn》 shì zhè yàng xiě de：“ jiē zǐ dì pō héng xiāng lǐ， gǒng yǐ qián zhī fǔ cài guó xī wéi jiān sī bù lù qí zhū zǐ， jiē biān shù， suǒ yǐ 'ě jiē zhě wú bù zhì。 dài gǒng qù wèi， nǎi dé jiě。”《 xú jiē lièzhuàn》 zhōng yě yòu xiāng tóng de jìzǎi。 zhuā xú jiē 'ér zǐ zhè jiàn shì， xìng zhì shàng shì gāo gǒng chéng jī bào fù， zhí xíng zhě yě shì lìng wài de guān liáo， tóng hǎi ruì bù xiāng gān。 yán sōng kuǎ liǎo zhī hòu， xú jiē、 gāo gǒng、 zhāng jū zhèng zhī jiān jìn xíng guò cháng qī de duó quán dǒu zhēng。 bǎ nèi gé zhōng bù tóng zhèng zhì jí tuán de qīngyà， yìng yí dào hǎi ruì shēn shàng， biàn chéng hǎi ruì“ zhàn zài qióng nóng mín yī biān” qù“ píng mín fèn”， zhè bù shì wéi bèi liǎo jī běn de lì shǐ shì shí má？ wú hán tóng zhì míng míng zhī dào lì shǐ shàng“ xú jiē de 'ér zǐ zhǐ bèi pàn chù chōng jūn”， dàn wèile jí lì měi huà hǎi ruì， réng jiù yào zhè yàng xiě， zhè shuō míng tā wèile sù zào zì jǐ lǐ xiǎng de yīng xióng， shì bù xī gǎi xiě lì shǐ de！
　　 hǎi ruì yě bù shì xiàng xì lǐ xiěde nà yàng“ mín zhù”。 xiāng fǎn， tā rèn wéi“ jiāng nán mín fēng diāo wěi”，“ bǎi duān jià wū， gài bù chì shí zhuàng 'ér jiǔ”。 tā zì yán duì fù“ diāo sòng” de bàn fǎ shì“ yá mén qián cháng bù jué qī bā rén jiā hào， yòu xiān tòng dǎ jiā kǔ zhī”， rèn wéi zhè shì hǎo jīng yàn。 hǎi ruì zài《 xīng gé tiáo lì》 zhōng tán dào“ yí yù” shí hái shuō guò：“ shì zài zhēng yán mào， yǔ qí qū xiāng huàn， níng qū xiǎo mín， yǐ cún tǐ yě。” xià yòu xiǎo zhù yuē：“ xiāng huàn xiǎo mín yòu guì jiàn zhī bié， gù yuē cún tǐ。” wéi bǎo hù“ guì jiàn zhī bié” kě yǐ“ níng qū xiǎo mín”， zhè shì dì zhù jiē jí zhuān zhèng fǎn dòng běn zhì de biǎo xiàn。 xiàn zài yìng shuō hǎi ruì rú hé mín zhù， shèn zhì huì xiàng nóng mín qǐng qiú“ zhǐ jiào”， zhè qǐ bù shì bǎ hǎi ruì de zhèng zhì lì chǎng gěi diān dǎo guò lái liǎo！
　　 kàn yī kàn zhè xiē lì shǐ shì shí， zài kàn yī kàn《 hǎi ruì bà guān》 zhōng de hǎi ruì， jiù bù nán fā xiàn， zhè shì yī gè biān zào chū lái de jiǎ hǎi ruì。 zhè shì yī gè yòng zī chǎn jiē jí guān diǎn gǎi zào guò de rén wù。 lì shǐ jù xū yào yì shù jiā gōng， xū yào zài chuàng zào， wǒ men bìng bù yào qiú xīn biān lì shǐ jù de xì jié dū tóng lì shǐ yī yàng， dàn bì xū yào qiú zài rén wù de jiē jí lì chǎng、 jiē jí guān xì shàng fú hé lì shǐ zhēn shí。 jìn guǎn wú hán tóng zhì céng jīng shuō guò lì shǐ jù yào“ lì qiú qí bǐ jiào fú hé yú lì shǐ zhēn shí， bù xǔ kě yòu wāi qū， yì zào”①②， rán 'ér shì shí shèng yú xióng biàn， zhè gè xīn biān lì shǐ jù zhōng hǎi ruì de xíng xiàng yǐ jīng tóng hé lǐ xiǎng xiàng hé diǎn xíng gài kuò méi yòu shénme guān xì， zhǐ néng shǔ yú“ wāi qū， yì zào” hé“ jiè gǔ fěng jīn” de fàn wéi liǎo。
　　 jiē jí dǒu zhēng de jìn chéng gào sù wǒ men： wú lùn hǎi ruì huò hǎi ruì yǐ hòu de fēng jiàn guān lì， dōuwú fǎ shǐ yǐ jīng fǔ xiǔ mòluò de míng huáng cháo huī fù qīng chūn， gèng wú fǎ huǎn hé nóng mín chóu hèn de liè huǒ。 hǎi ruì zhī hòu， sōng jiāng nóng mín yǐ jiù shòu zhe chóngchóng cán kù de yā pò hé bō xuē， jiān bìng、 táo wáng jì xù fā zhǎn， jiē jí máo dùn jì xù jiān ruì huà。 yī wǔ bā qī nián hǎi ruì sǐ， yǐ hòu nóng mín qǐ yì fēng qǐ yún yǒng， shì rú nù cháo。 yī liù sì sì nián míng wáng， lí hǎi ruì sǐ hái bù dào liù shí nián。 zài zhè yàng lì shǐ xiàn shí miàn qián， jù běn jìng rán yào pín nóng duì“ tuì tián” chàng chū“ yòu tǔ dì hé chóu yī fàn， hǎo guāng jǐng jiù zài yǎn qián！” huān hū“ jiāng nán pín mín cóng cǐ yòu hǎo rì zǐ guò liǎo！” zhè bù shì huāng táng dào kě xiào má？
　　《 hǎi ruì bà guān》 xuān yáng liǎo shénme？
　　 jì rán shì yī gè jiǎ hǎi ruì， wǒ men jiù lái kàn yī kàn zuò zhě tōng guò zhè gè yì shù xíng xiàng xuān yáng liǎo shénme。
　　 wǒ men zhī dào， guó jiā shì jiē jí dǒu zhēng de gōng jù， shì yī gè jiē jí yā pò lìng yī gè jiē jí de jī guān。 méi yòu shénme fēi jiē jí de、 chāo jiē jí de guó jiā。 zhè shì mǎ kè sī liè níng zhù yì duì dài guó jiā wèn tí de jī běn guān diǎn。 cóng zhè zhǒng guān diǎn chū fā， jiù bù néng bù chéng rèn， fēng jiàn guó jiā shì dì zhù jiē jí duì nóng mín shí xíng zhuān zhèng de gōng jù。 fēng jiàn guó jiā de fǎ lǜ、 fǎ tíng hé zhí xíng tǒng zhì quán lì de guān lì， bāo kuò“ qīng guān”、“ hǎo guān” zài nèi， zhǐ néng shì dì zhù jiē jí zhuān zhèng de gōng jù， ér jué bù kě néng shì chāo jiē jí de， jué bù kě néng shì jì wéi tǒng zhì jiē jí yòu wéi bèi tǒng zhì jiē jí fú wù de gōng jù。 dāng rán， yóu yú dì zhù jiē jí nèi bù cún zài gè zhǒng jiē céng hé jí tuán， yóu yú jiē jí dǒu zhēng xíng shì de biàn huà， tā men zhī jiān zài zhè gè huò nà gè wèn tí shàng， zài duì dài dà dì zhù、 zhōng xiǎo dì zhù hé fù nóng lì yì de tài dù shàng， zài yā pò nóng mín de chéng dù hé fāng fǎ shàng， huì yòu qū bié， yòu dǒu zhēng。 dàn shì， cóng gēn běn shàng shuō， zhè zhǒng dǒu zhēng de shí zhì jué bù kě néng chāo yuè wéi hù dì zhù jiē jí zhuān zhèng de fàn wéi。 rèn hé shí hòu， wǒ mendōu bù néng bǎ zhè zhòngdì zhù jiē jí nèi bù dǒu zhēng wāi qū chéng nóng mín tóng dì zhù zhī jiān de jiē jí dǒu zhēng。 jiù ná“ qīng guān” tóng“ tān guān” de dǒu zhēng lái shuō， què shí yòu guò qīng guān dà lǎo yé zài dì zhù jiē jí de fǎ tíng shàng、 gēn jù dì zhù jiē jí fǎ lǜ de mǒu xiē tiáo wén， chéng bàn yī xiē“ tān guān” de shì； yě yòu gè bié nóng mín suǒ gào de qià qiǎo shì mǒu gè“ qīng guān” suǒ fǎn duì de pài bié huò jí tuán zhōng de yī yuán， chū xiàn gè bié nóng mín zài zhè gè“ qīng guān” miàn qián“ dǎ yíng” guān sī de shì。 zhè zhǒng xiàn xiàng mí huò guò bù shǎo méi yòu zhèng zhì dǒu zhēng jīng yàn de nóng mín， shǐ tā men kàn bù qīng“ qīng guān” de jiē jí miàn mào， kàn bù qīng fēng jiàn guó jiā hé fēng jiàn fǎ tíng de jiē jí běn zhì， dì zhù jiē jí yě jīng cháng lì yòng zhè zhǒng xiàn xiàng lái má bì nóng mín de jué wù， bǎ“ qīng guān” dāng zuò yǎn gài jiē jí tǒng zhì běn zhì de gōng jù， dāng zuò pèi hé wǔ zhuāng zhèn yā、 duì nóng mín jìn xíng jiē jí dǒu zhēng de zhòng yào shǒu duàn。《 míng shǐ》 shàng jiù jìzǎi guò dì zhù jiē jí pài chū“ qīng guān” zuò wéi huǎn bīng zhī jì， rán hòu bǎ qǐ yì nóng mín yī jǔ xiāo miè de shì①③。 dàn shì， cóng gēn běn shàng shuō， bù lùn“ qīng guān”、“ hǎo guān” duō me“ qīng”、 duō me“ hǎo”， tā men bì jìng zhǐ néng shì dì zhù jiē jí duì nóng mín shí xíng zhuān zhèng de“ qīng guān”、“ hǎo guān”， ér jué bù kě néng xiāng fǎn。
　　《 hǎi ruì bà guān》 què xiàng wǒ men shuō： bù！“ qīng guān” bù shì dì zhù jiē jí zhuān zhèng de gōng jù， ér shì wéi nóng mín jiē jí fú wù de。 nǐ kàn， xì lǐ de hǎi ruì shì yī gè fēng jiàn huáng cháo de qīnchāi dà chén， kě shì tā què dài biǎo pín kǔ nóng mín lì yì xiàng xú jiē zhǎn kāi jù liè de dǒu zhēng。 zài zhè chǎng dǒu zhēng zhōng， yī fāng miàn，“ qīng guān” hǎi ruì yǐ bǎo hù“ xú jiā diàn hù” hé suǒ yòu pín kǔ nóng mín lì yì de dà yīng xióng chū xiàn， tóng suǒ yòu zhí xíng dì zhù jiē jí zhuān zhèng de bié de guān lì xiāng duì lì，“ qīng guān” hé“ tān guān” zhī jiān de máo dùn jìng bèi xiě chéng bǎo hù nóng mín hé zhèn yā nóng mín de máo dùn、 tuì hái nóng mín tǔ dì hé qiáng zhàn nóng mín tǔ dì de máo dùn， sī háo kàn bù chū“ qīng guān” zài gǒng gù dì zhù jiē jí zhuān zhèng zhōng de zuò yòng。 lìng yī fāng miàn， suǒ yòu nóng mín dōubèi xiěde xiāo jí wú wéi， méi yòu yī diǎn gé mìng de dǒu zhēng jīng shén， tā men wéi yī de zuò yòng jiù shì guì xià lái xiàng“ hǎi qīng tiān” gào zhuàng， āi qiú qīng tiān dà lǎo yé wèitā men shēn yuān zuò zhù， bǎ“ qīng guān” kàn zuò shì zì jǐ de jiù shì zhù。 xiǎn rán， zài《 hǎi ruì bà guān》 de zuò zhě kàn lái， jiē jí dǒu zhēng bù shì tuī dòng lì shǐ qián jìn de dòng lì，“ qīng guān” cái shì tuī dòng lì shǐ de dòng lì； rén mín qún zhòng bù xū yào zì jǐ qǐ lái jiě fàng zì jǐ， zhǐ yào děng dài yòu mǒu yī gè“ qīng guān” dà lǎo yé de 'ēn cì jiù lì kè néng dé dào“ hǎo rì zǐ”。 zhè yàng， xì zhōng jiù bǎ zuò wéi dì zhù jiē jí zhuān zhèng gōng jù de“ qīng guān” hé fǎ lǜ、 fǎ tíng， tǒng tǒng měi huà chéng liǎo lí kāi dì zhù jiē jí zhuān zhèng 'ér dú lì cún zài de chāo jiē jí de dōng xī， xuān yáng liǎo bèi yā pò rén mín bù xū yào gé mìng， bù xū yào jīng guò rèn hé yán zhòng dǒu zhēng， bù xū yào dǎ suì jiù de guó jiā jī qì， zhǐ yào xiàng“ qīng guān” bēi gōng qū xī dì kòu tóu， shí xíng fēng jiàn huáng cháo de“ wáng fǎ”， jiù néng bǎ tān guān wū lì yī sǎo 'ér guāng， jiù néng qiú lái“ hǎo guāng jǐng”。
　　 liè níng shuō guò： guó jiā wèn tí， zhè shì yī gè“ pò zī chǎn jiē jí de xué zhě、 zuò jiā hé zhé xué jiā nòng dé zuì hùn luàn de wèn tí”（《 lùn guó jiā》）。 suǒ wèi“ qīng guān”“ píng yuān yù” zhī lèi， zuò wéi guó jiā wèn tí de yī bù fēn， kǒng pà shì bèi dì zhù zī chǎn jiē jí nòng dé tè bié hùn luàn de wèn tí， chéng liǎo dú hài rén mín sī xiǎng de yī zhǒng mí xìn。 mǎ kè sī liè níng zhù yì zhě yòu zé rèn jiē lù zhè zhǒng jiǎ xiàng， pò chú zhè zhǒng mí xìn。《 hǎi ruì bà guān》 qià qià xiāng fǎn， tā bù dàn bù qù pò chú zhè zhǒng mí xìn， ér qiě zài xīn biān lì shǐ jù de míng yì xià bǎi bān dì měi huà dì zhù jiē jí guān lì、 fǎ tíng、 fǎ lǜ， jiā shēn zhè zhǒng mí xìn。 nóng mín běn lái hái zhī dào“ shàng xià dōushì guān shì jiè”，“ yòu lǐ wú qián mò jìn lái”， hǎi ruì yī chū chǎng jiù fèn kǎi dì wèn nóng mín， dì zhù 'è bà“ píng de shì nǎ tiáo wáng fǎ？” jiào xùn nóng mín：“ zhè yòu shì nǐ men de bù shì liǎo， wèihé bù gào？” zài“ píng yuān yù” de guò chéng zhōng， yòu fǎn fù qiáng diào“ wáng zǐ fàn fǎ， yǔ shù rén tóng zuì” zhī lèi yǎn gài“ wáng fǎ” jiē jí běn zhì de huà， bìng qiě yòng“ shí jì xíng dòng” zhèng míng： zhǐ yào yòu hǎi ruì zhè yàng de“ qīng guān” àn“ wáng fǎ” bàn shì， jiù néng shǐ fǎ tíng biàn chéng bǎo hù nóng mín de chǎng suǒ， jiù néng“ wèimín xuě hèn”， jiù néng píng fǎn“ yuān yù”， shǐ nóng mín huò dé tǔ dì。 zhè bù shì bǎ dì zhù jiē jí de guó jiā jī qì tǒng tǒng dāng zuò bǎo hù nóng mín de gōng jù liǎo má？ zhè bù shì bǎ dì zhù jiē jí zhuān zhèng zhèn yā nóng mín de běn zhì yī bǐ gòu xiāo liǎo má？ zhè bù shì zài xuān chuán zhǐ yào yòu dì zhù jiē jí qīng guān dà lǎo yé zài yá mén lǐ“ wèimín zuò zhù”， nóng mín yī“ gào” jiù néng huò dé jiě fàng liǎo má？ zhè zhǒng dà sì měi huà dì zhù jiē jí guó jiā、 xuān chuán bù yào gé mìng de jiē jí tiáohé lùn de xì， hái tán dé shàng shí me“ lì shǐ jù de chuàng zuò yě bì xū yǐ mǎ kè sī liè níng zhù yì、 máo zé dōng sī xiǎng wéi zhǐ dǎo”①④ ní？
　　 zì cóng rén lèi shè huì yòu jiē jí hé guó jiā yǐ lái， shì jiè shàng jiù méi yòu chū xiàn guò“ dà lǎo yé wèimín zuò zhù” de shì qíng。 zài zhōng guó， bù dàn dì zhù jiē jí gǎi liáng pài， jiù shì zī chǎn jiē jí mín zhù pài yě cóng lái méi yòu gěi nóng mín dài lái shénme“ hǎo rì zǐ”。 zhǐ yòu zhōng guó gòng chǎn dǎng lǐng dǎo de wěi dà gé mìng chè dǐ dǎ suì liǎo dì zhù zī chǎn jiē jí de guó jiā jī qì， jiàn lì liǎo yǐ wú chǎn jiē jí wéi lǐng dǎo de、 yǐ gōng nóng lián méng wéi jī chǔ de zhōng huá rén mín gòng hé guó， cái jiě jué liǎo jiāng nán hé quán guó nóng mín de“ tǔ dì”“ yī fàn” wèn tí。 zhè bì jìng shì rèn hé réndōu wú fǎ tuī fān de tiě de shì shí。
　　 wǒ men xī wàng wú hán tóng zhì bǎ zì jǐ sù zào de hǎi ruì xíng xiàng， bǎ tōng guò zhè gè xíng xiàng xuān yáng de nà xiē guān diǎn， tóng máo zé dōng tóng zhì yī zài chǎn míng guò de mǎ kè sī liè níng zhù yì de guān diǎn duì zhào qǐ lái kàn， jiù bù nán fā xiàn， wú hán tóng zhì qià qià yòng dì zhù zī chǎn jiē jí de guó jiā guān dài tì liǎo mǎ kè sī liè níng zhù yì de guó jiā guān， yòng jiē jí tiáohé lùn dài tì liǎo jiē jí dǒu zhēng lùn。 zài jīn tiān xuān chuán zhè xiē dì zhù zī chǎn jiē jí chuī shī liǎo qiān bǎi nián de chén jiù guān diǎn， jiū jìng shì wèishénme？ jiū jìng shì duì shuí yòu lì？ xū yào fēn qīng shì fēi。
　　《 hǎi ruì bà guān》 yào rén men xué xí shénme dōng xī？
　　 hǎi ruì shì yī gè yòu yǐng xiǎng de lì shǐ rén wù。 kàn lái， tā shì fēng jiàn shè huì chǔyú mòluò shí qī， dì zhù jiē jí zhōng yī wèi jiào yòu yuǎn jiàn de rén wù。 tā zhōng yú fēng jiàn zhì dù， shì fēng jiàn huáng cháo de“ zhōng chén”。 tā kàn dào liǎo dāng shí nóng mín jiē jí tóng dì zhù jiē jí jiān ruì máo dùn de mǒu xiē xiàn xiàng， kàn dào liǎo dāng shí běn jiē jí nèi bù mǒu xiē fǔ huà xiàn xiàng bù lì yú huáng cháo tǒng zhì， wèile gǒng gù fēng jiàn tǒng zhì、 xuē ruò nóng mín fǎn kàng、 huǎn hé jiān ruì de jiē jí máo dùn， wèile wéi hù fēng jiàn huáng cháo de gēn běn lì yì， tā gǎn yú xiàng wēi hài fēng jiàn huáng cháo lì yì de mǒu xiē jí tuán huò zhě mǒu xiē cuò shī jìn xíng jiān ruì de dǒu zhēng。 zài ruò gān shì qíng shàng， tā tóng zhōng xiǎo dì zhù hé fù nóng lì yì yī zhì， yì zhì háo qiáng dì zhù， mùdì hái shì wèile gǒng gù zhěng gè dì zhù jiē jí duì nóng mín de zhuān zhèng， wéi hù huáng cháo de lì yì。 tā shàng《 zhì 'ān shū》， zhè shì bèi wú hán tóng zhì hé xǔ duō wén zhāng、 xì jù shuō chéng shì dài biǎo rén mín lì yì de shì qíng， yě yòu rén zhuān mén biān yǎn guò xīn de lì shǐ jù《 hǎi ruì shàng shū》①⑤， kě shì， zhèng rú tā zài shū běn pī tóu jiù shuō de： tā rèn wéi“ jūn zhě， tiān xià chén mín wàn wù zhī zhù yě。” tā de mùdì shì wéi huáng cháo“ qiú wàn shì zhì 'ān”。 zhè gè xíng dòng yě zhǐ néng shuō míng tā rú hé zhōng jūn， ér bù néng shuō míng bié de。 suǒ yǐ jiā jìng huáng dì méi yòu shā tā， tā sǐ hòu， huáng dì hěn nán guò，“ zèng tài zǐ shàobǎo， shì zhōng jiè。” lǐ bù zuǒ shì láng jì dào shí hái shuō：“ suī qiáng xiàng bù néng xié shí， ér zhí xīn zhōng yǐ yù hé”。 fēng jiàn huáng cháo hěn dǒng dé hǎi ruì shì dì zhù jiē jí lì yì zhōng xīn de bǎo wèi zhě。 zhè shì hǎi ruì de jiē jí běn zhì， shì hǎi ruì quán bù xíng dòng de chū fā diǎn hé guī sù。 xiàng wú hán tóng zhì nà yàng， bǎ hǎi ruì miáo xiě chéng nóng mín lì yì de dài biǎo， shuō shí me hǎi ruì“ ài hù rén mín， yī qiē wéi lǎo bǎi xìng zhuóxiǎng”， tā shì“ wèile rén mín de lì yì” ér dǒu zhēng①⑥， shèn zhì bǎ tā shuō chéng shì“ bù pà fēng jiàn guān liáo shì lì” de yīng xióng， zhè shì chè dǐ wāi qū liǎo hǎi ruì de jiē jí miàn mào de。 míng huáng zhāogē sòng hǎi ruì“ bǎo mín rú zǐ”， wú hán tóng zhì zé shuō tā“ yī qiē wéi lǎo bǎi xìng zhuóxiǎng”， qǐng wèn liǎng zhě dào dǐ hái yòu shénme qū bié ní？
　　 lì lái dì zhù jiē jí shǐ shū shàng， hái céng jīng dà shū tè shū guò xǔ duō cái liào lái shuō míng hǎi ruì rú hé“ chù chù shì shì wéi bǎi xìng”， rú hǎi ruì zài dān rèn jiāng nán xún fǔ shí qī， rú hé dà fǎn xú jiē， dà gǎo“ tuì tián”， rú hé“ bù dào yī gè yuè” jiù xiū hǎo liǎo wú sōng jiāng， rén mín gē sòng tā shì“ hǎi lóng wáng”， děng děng。 yīn cǐ， tā sǐ hòu，“ xiǎo mín bà shì， sàng chū jiāng shàng， bái yī guān sòng zhě jiā 'àn， lèi 'ér kū zhě， bǎi lǐ bù jué。” zhè xiē jìzǎi jiā shàng jiù xiǎo shuō、 jiù xì de xuàn rǎn， hěn róng yì mí huò rén。 dàn shì， zhè zhǒng“ guān shū” shàng de jìzǎi， xiǎn rán bāo hán zhe dì zhù jiē jí de kuā dà chéng fèn， wǒ men yīngdāng yòng jiē jí guān diǎn shèn zhòng dì jiā yǐ fēn xī。“ fǎn tóu xiàn”， yào xú jiē“ tuì tián”， shì yòu guò zhè jiàn shì de， dàn xú jiē jiū jìng tuì liǎo méi yòu， tuì liǎo duō shǎo， shì zhēn tuì hái shì jiǎ tuì， dū zhǎo bù dào kě kào de cái liào。 gēn jù tán qiān《 guó què》 lóng qìng wǔ nián qī yuè jìzǎi， xú jiē céng tuì chū sì wàn mǔ tián， dàn nà shí fēn míng què shì tuì gěi guān fǔ，“ rù sì wàn mǔ yú guān”， gēn běn bù shì tuì gěi nóng mín。 jí 'ér yán zhī， jiù suàn“ tuì chǎn guò bàn” bā， yě hái shì wèile dì zhù jiē jí lì yì， yě bìng bù shì zhǐ yòu hǎi ruì yī rén gān guò de shì。 xú jiē zài cháo shí， yě gān guò“ tuì tián”， zài jiā jìng dì sì zǐ jǐng wáng zài zhèn sǐ shí，“ zòu duó jǐng fǔ suǒ zhàn bēi tián shù wàn qǐng hái zhī mín， chǔ rén dà yuè。”①⑦ rú guǒ bù fēn xī“ hái zhī mín” zhè gè“ mín” shì nǎ gè jiē jí， rú guǒ 'àn zhào wú hán tóng zhì de guān diǎn， shuí gǎn“ tuì tián” jiù shì yīng xióng， gǎn tuì jǐ wàn qǐng huáng tián de xú jiē qǐ bù shì bǐ hǎi ruì gèng dà de yīng xióng liǎo me？ xiū wú sōng jiāng què yòu zhè jiàn shì， dàn jiū jìng xiū hǎo liǎo duō shǎo， yě shì zhí dé huái yí de。 zhǐ yào xiǎng yī xiǎng： zài xiàn dài tiáo jiàn xià xiū yī tiáo jiāng dū bù hěn róng yì， hǎi ruì nán dào néng zài nà me duǎn de shí jiān nèi bǎ yī tiáo jiāng zhěng zhì hǎo má？ jù hǎi ruì zài《 kāi wú sōng jiāng shū》 zhōng zì jǐ shuō， tā yuán lái“ yì kāi jiāng miàn shí wǔ zhàng”， cóng zhèng yuè chū sān dòng gōng， dào 'èr yuè jiān qián jiù yòng guāng liǎo， dàn“ gōng chéng hào dà， yín liǎng bù fū”， yào qiú dòng yòng gōng kuǎn。 kě jiàn zhì shǎo zhè yī gè duō yuè zhōng lián yuán jìhuà yě méi yòu wán chéng， ér qiě kùn nán hěn dà。 wú hán tóng zhì péng chuī shénme“ jìn dù hěn kuài， bù dào yī gè yuè jiù wán gōng liǎo”， zhè zhǒng kuā dà lián hǎi ruì zì jǐ de huà yě bù fú hé。 zhì yú chū sàng de miáo shù， wǒ men zhǐ yào xiǎng yī xiǎng： zài jiě fàng yǐ qián， guǎng dà pín kǔ nóng mín zài dì zhù jiē jí cán kù bō xuē xià， qióng dé lián yī fú dū chuān bù shàng， xǔ duō nóng mín jǐ dài rén chuān yī jiàn pò yī cháng， zì jǐ jiā lǐ sǐ liǎo qīn réndōu méi yòu sāngfú chuān， jiù zhī dào nà shí hòu néng chuān tǐ tǐ miàn miàn de“ bái yī guān” lái lù jì de rén， jué bù shì pín nóng， jué bù shì wú hán tóng zhì shuō de“ guǎng dà rén mín”， ér zhǐ néng shì dì zhù、 fù nóng hé shāng rén zhōng de mǒu xiē rén。 rú guǒ zài xīn biān de lì shǐ jù zhōng， néng gòu zhēn zhèng guàn chè lì shǐ wéi wù zhù yì de yuán zé， yòng jiē jí guān diǎn， duì zhè lèi shǐ liào jìn xíng kē xué fēn xī， qù wěi cún zhēn， àn zhào hǎi ruì de běn lái miàn mào qù sù zào zhè gè rén wù， shǐ guān zhòng kàn dào tā de jiē jí běn zhì shì shénme， yòng lì shǐ wéi wù lùn de guān diǎn qù rèn shí lì shǐ rén wù de jiē jí miàn mào， yě bù shì yī jiàn méi yòu yì yì de shì。 cóng pò chú xǔ duō gē sòng hǎi ruì de jiù xiǎo shuō、 jiù xì de suǒ sàn bù de huài yǐng xiǎng lái shuō， shì yòu jī jí yì yì de。 kě shì wú hán tóng zhì què bù dàn wéi bèi lì shǐ zhēn shí， yuán fēng bù dòng dì quán bù xí yòng liǎo dì zhù jiē jí gē sòng hǎi ruì de lì chǎng guān diǎn hé cái liào； ér qiě biàn běn jiā lì， bǎ tā sù zào chéng yī gè pín kǔ nóng mín de“ jiù xīng”、 yī gè wéi nóng mín lì yì 'ér dǒu zhēng de shèng lì zhě， yào tā zuò wéi jīn tiān rén mín de bǎng yàng， zhè jiù wán quán lí kāi liǎo zhèng què de fāng xiàng。
　　 wú hán tóng zhì háo bù hán hú dì yào rén men xiàng tā sù zào de hǎi ruì“ xué xí”。 wǒ men dào dǐ kě yǐ“ xué xí” yī xiē shénme ní？
　　 xué xí“ tuì tián” má？ wǒ guó nóng cūn yǐ jīng shí xiàn liǎo shè huì zhù yì de jí tǐ suǒ yòu zhì， jiàn lì liǎo wěi dà de rén mín gōng shè。 zài zhè zhǒng qíng kuàng xià， qǐng wèn： yào shuí“ tuì tián” ní？ yào rén mín gōng shè“ tuì tián” má？ yòu qǐng wèn： tuì gěi shuí ní？ tuì gěi dì zhù má？ tuì gěi nóng mín má？ nán dào zhèng zài shè huì zhù yì dào lù shàng jiān jué qián jìn de wǔ yì nóng mín huì xū yào qù“ xué xí” zhè zhǒng“ tuì tián” má？（ ⑸ ⑹）
　　 xué xí“ píng yuān yù” má？ wǒ guó shì yī gè shí xiàn liǎo wú chǎn jiē jí zhuān zhèng de guó jiā。 rú guǒ shuō shénme“ píng yuān yù” de huà， wú chǎn jiē jí hé yī qiē bèi yā pò、 bèi bō xuē jiē jí cóng zuì hēi 'àn de rén jiān dì yù chōng chū lái， dǎ suì liǎo dì zhù zī chǎn jiē jí de jiā suǒ， chéng liǎo shè huì de zhù rén， zhè nán dào bù shì rén lèi lì shǐ shàng zuì chè dǐ de píng yuān yù má？ rú guǒ zài jīn tiān zài yào qù xué shénme“ píng yuān yù”， nà mò qǐng wèn： dào dǐ nǎ gè jiē jí yòu“ yuān”， tā men de“ yuān” zěn me cái néng“ píng” ní？
　　 rú guǒ bù shì xué tuì tián、 xué píng yuān yù， nà me，《 hǎi ruì bà guān》 de“ xiàn shí yì yì” jiū jìng shì shénme ní？
　　 yě xǔ wú hán tóng zhì huì shuō： jiù suàn xué xí tuì tián、 píng yuān yù dōubù duì bā， xué xí tā“ dǐng tiān lì dì” de“ dà zhàng fū” jīng shén，“ yǐ fǎn duì jiù shí dài de xiāng yuàn hé jīn tiān de guān liáo zhù yì”， zhè zǒng kě yǐ bā！？ wǒ bù shì zài《 hǎi ruì bà guān》 de jù qíng tí yào zhōng shuō guò， zhè gè xì“ zhuózhòng xiě hǎi ruì de gāng zhí bùē， bùwèi qiáng bào suǒ qū” de“ jiān qiáng yì zhì” má？ wǒ men jīn tiān zài chǔlǐ nèi bù guān xì shàng bù shì yě xū yào zhè zhǒng“ zhēn nán zǐ” má？ jù běn zhōng de què tū chū dì xiě liǎo hǎi ruì fǎn duì“ gān cǎo”， mà“ xiāng yuàn”， ér qiě hái bǎ xú jiē sù zào chéng“ xiāng yuàn” de diǎn xíng。
　　 guān liáo zhù yì què shí yào fǎn。 shì shí shàng， zhōng guó gòng chǎn dǎng rén cóng lái méi yòu fàng sōng guò fǎn guān liáo zhù yì de dǒu zhēng。 dàn shì， wǒ men zhī dào， jīn tiān shè huì zhù yì shè huì cún zài de guān liáo zhù yì yòu tā de shè huì gēn yuán hé sī xiǎng gēn yuán， xū yào cháng qī de dǒu zhēng cái néng gēn běn sù qīng。 zhì yú shuō dào“ gāng zhí bùē”、“ dà zhàng fū”、“ zhēn nán zǐ”、“ fǎn duì xiāng yuàn” děng děng， nà jiù xū yào shǒu xiān míng què tā de jiē jí nèi róng： wéi nǎ gè jiē jí？ duì nǎ gè jiē jí？ gè gè jiē jí duì zhè xiē gài niàn yòu bù tóng de lǐ jiě， bù néng pāo kāi tā men jù tǐ de jiē jí nèi róng 'ér chōu xiàng huà。 dì zhù jiē jí suǒ tí chàng de“ gāng zhí bùē”、“ dà zhàng fū” děng děng， yòu tā tè dìng de jiē jí hán yì， gēn běn bù néng tóng wú chǎn jiē jí de gé mìng xìng、 zhàn dǒu xìng hùn wéi yī tán。 zhè lǐ， wǒ men xiǎng chóngfù dì yǐn yòng yī xià máo zé dōng tóng zhì jiě shì guò de lǔ xùn de liǎng jù zhù míng de shī：“ héng méi lěng duì qiān fū zhǐ， fǔ shǒu gān wéi rú zǐ niú。” máo zé dōng tóng zhì shuō：“‘ qiān fū’ zài zhè lǐ jiù shì shuō dí rén， duì yú wú lùn shénme xiōng 'è de dí rén wǒ men jué bù qū fú。‘ rú zǐ’ zài zhè lǐ jiù shì shuō wú chǎn jiē jí hé rén mín dà zhòng。”（《 zài yán 'ān wén yì zuò tán huì shàng de jiǎng huà》） duì dí rén， shì“ héng méi lěng duì”， duì rén mín， shì gān xīn qíng yuàn dì fǔ shǒu zuò niú。 jīn tiān rú guǒ lí kāi liǎo zhè yàng míng què de jiē jí lì chǎng、 jiē jí guān diǎn， chōu xiàng dì shuō shí me“ gāng zhí bùē”“ dà zhàng fū” děng děng， shèn zhì bǎ“ fǔ shǒu gān wéi rú zǐ niú” yě jiào zuò“ xiāng yuàn”， bǎ héng méi lěng duì wú chǎn jiē jí hé láo dòng rén mín jiào zuò“ gāng zhí”， yòng zhè zhǒng“ ào gǔ” qù gǎo shénme“ tuì tián”、“ píng yuān yù”， qù“ fǎn duì jīn tiān de guān liáo zhù yì”， qù xiàng láo dòng rén mín“ bà guān”， nà huì bǎ rén men yǐn dǎo dào shénme dì fāng qù ní？
　　 rú guǒ bù jiàn wàng de huà， wǒ men hái huì jì dé： yī jiǔ wǔ qī nián， dāng shēng chǎn zī liào suǒ yòu zhì fāng miàn de shè huì zhù yì gǎi zào jī běn wán chéng yǐ hòu， yòu yī xiǎo cuō rén， hū rán duì yú dà fǎn“ xiāng yuàn” chǎn shēng liǎo tè shū de xīng qù。 yòu rén jiù céng yòng“ fǎn duì xiāng yuàn”、“ fǎn duì gān cǎo” de kǒu hào lái fǎn duì wú chǎn jiē jí de gé mìng gànbù hé mín zhù rén shì zhōng de zuǒ pài， zhòu mà dǎng de lǐng dǎo shì“ jū jū yú xiǎo dé de xiāng yuàn”， bǎ gēn gòng chǎn dǎng zǒu de mín zhù rén shì wū wéi“ gān cǎo zhù yì”， zhè yàng de yǔ huì kě yǐ cóng dāng shí de mǒu xiē bào zhǐ shàng zhǎo dào yī dà duī。 yīn wéi zhàn zài dì zhù zī chǎn jiē jí jiē jí lì chǎng kàn lái， cóng dǎng hé rén mín de zuì gāo lì yì chū fā， cǎi yòng mín zhù hé shuō fú de shǒu duàn， yòng tuán jié héng héng pī píng héng héng tuán jié de fāng fǎ， lái zhèng què chǔlǐ rén mín nèi bù de máo dùn， tuī dòng rén men nǔ lì zǒu xiàng jìn bù， dōushì“ xiāng yuàn”， dōushì“ gān cǎo”； cóng dì zhù zī chǎn jiē jí lì yì chū fā， gǎn yú jiān chí cuò wù dào dǐ， gǎn yú zuò wú chǎn jiē jí zhuān zhèng de fǎn duì pài， gǎn yú bǎ bù zàn chéng tā men de rén yī bàng zǐ dǎ sǐ， zhè cái shì“ dà zhàng fū”、“ qiáng zāi jiáo”， cái shì“ xiū wéi gān cǎo jì”。 zhè yī tào dōng xī de shí zhì zǎo yǐ lù rén jiē zhī liǎo， wèishénme《 hǎi ruì bà guān》 jí qí píng lùn zhě yòu yào chóngxīn shí qǐ lái jiā yǐ gǔ chuī ní？
　　 wú hán tóng zhì wán qiáng dì xuān chuán guò yī zhǒng lǐ lùn： lì shǐ jù yào shǐ fēng jiàn shí dài mǒu xiē rén wù de“ yōu liáng pǐn dé”“ shēn rù rén xīn， chéng wéi shè huì zhù yì gòng chǎn zhù yì dào dé de zǔ chéng bù fēn。”①⑧ wǒ men bù zài zhè lǐ tǎo lùn dào dé wèn tí（ zhè yě shì yī gè bèi zī chǎn jiē jí de xué zhě、 zuò jiā hé zhé xué jiā nòng dé shí fēn hùn luàn de wèn tí）， dàn rú guǒ xiàng《 hǎi ruì bà guān》 zhè yàng bǎ hǎi ruì de sī xiǎng xíng wéi dū dāng zuò gòng chǎn zhù yì dào dé de“ zǔ chéng bù fēn”， nà hái yào shénme xué xí máo zé dōng sī xiǎng， shénme sī xiǎng gǎi zào， shénme tóng gōng nóng bīng jié hé， shénme gé mìng huà láo dòng huà ní？
　　 xiàn zài huí dào wén zhāng kāi tóu tí chū de wèn tí shàng lái：《 hǎi ruì bà guān》 zhè zhāng“ dà zì bào” de“ xiàn shí yì yì” jiū jìng shì shénme？ duì wǒ men shè huì zhù yì shí dài de zhōng guó rén mín jiū jìng qǐ shénme zuò yòng？ yào huí dá zhè gè wèn tí， jiù yào yán jiū yī xià zuò pǐn chǎn shēng de bèi jǐng。 dà jiā zhī dào， yī jiǔ liù yī nián， zhèng shì wǒ guó yīn wéi lián xù sān nián zì rán zāi hài 'ér yù dào zàn shí de jīng jì kùn nán de shí hòu， zài dì guó zhù yì、 gè guó fǎn dòng pài hé xiàn dài xiū zhèng zhù yì yī zài fā dòng fǎn huá gāo cháo de qíng kuàng xià， niú guǐ shé shén men guā guò yī zhèn“ dān gān fēng”、“ fān 'àn fēng”。 tā men gǔ chuī shénme“ dān gān” de“ yōu yuè xìng”， yào qiú huī fù gè tǐ jīng jì， yào qiú“ tuì tián”， jiù shì yào chāi diào rén mín gōng shè de tái， huī fù dì zhù fù nóng de zuì 'è tǒng zhì。 nà xiē zài jiù shè huì zhōng wéi láo dòng rén mín zhì zào liǎo wú shù yuān yù de dì guó zhù yì zhě hé dì fù fǎn huài yòu， tā men shī diào liǎo zhì zào yuān yù de quán lì， tā men jué dé bèi dǎ dǎo shì“ yuān wǎng” de， dà sì jiào 'áo shénme“ píng yuān yù”， tā men xī wàng yòu nà me yī gè dài biǎo tā men lì yì de rén wù chū lái， tóng wú chǎn jiē jí zhuān zhèng duì kàng， wèitā men bào bù píng， wèitā men“ fān 'àn”， shǐ tā men zài shàng tái zhí zhèng。“ tuì tián”、“ píng yuān yù” jiù shì dāng shí zī chǎn jiē jí fǎn duì wú chǎn jiē jí zhuān zhèng hé shè huì zhù yì gé mìng de dǒu zhēng jiāo diǎn。 jiē jí dǒu zhēng shì kè guān cún zài， tā bì rán yào zài yì shí xíng tài lǐng yù lǐ yòng zhè zhǒng huò zhě nà zhǒng xíng shì fǎn yìng chū lái， zài zhè wèi huò zhě nà wèi zuò jiā de bǐ xià fǎn yìng chū lái， ér bù guǎn zhè wèi zuò jiā shì zì jué de hái shì bù zì jué de， zhè shì bù yǐ rén men yì zhì wéi zhuǎn yí de kè guān guī lǜ。《 hǎi ruì bà guān》 jiù shì zhè zhǒng jiē jí dǒu zhēng de yī zhǒng xíng shì de fǎn yìng。 rú guǒ wú hán tóng zhì bù tóng yì zhè zhǒng fēn xī， nà me qǐng tā míng què huí dá： zài yī jiǔ liù yī nián， rén mín cóng wāi qū lì shǐ zhēn shí de《 hǎi ruì bà guān》 zhōng dào dǐ néng“ xué xí” dào yī xiē shénme dōng xī ní？
　　 wǒ men rèn wéi：《 hǎi ruì bà guān》 bìng bù shì fēn fāng de xiāng huā， ér shì yī zhū dú cǎo。 tā suī rán shì tóu jǐ nián fā biǎo hé yǎn chū de， dàn shì， gē sòng de wén zhāng lián piān lěi dú， lèi sì de zuò pǐn hé wén zhāng dà liàng liú chuán， yǐng xiǎng hěn dà， liú dú hěn guǎng， bù jiā yǐ chéng qīng， duì rén mín de shì yè shì shí fēn yòu hài de， xū yào jiā yǐ tǎo lùn。 zài zhè zhǒng tǎo lùn zhōng， zhǐ yào yòng jiē jí fēn xī guān diǎn rèn zhēn dì sī kǎo， yī dìng kě yǐ dé dào xiàn shí de hé lì shǐ de jiē jí dǒu zhēng de shēn kè jiào xùn。 zhù：
　　① wú hán：《 lùn hǎi ruì》， yī jiǔ wǔ jiǔ nián jiǔ yuè 'èr shí yī rì《 rén mín rì bào》。
　　②《 běi jīng wén yì》， yī jiǔ liù yī nián sān yuè hào：《 xiū wéi gān cǎo jì， gǎn zuò nán bāo gōng》。
　　③《 běi jīng wén yì》， yī jiǔ liù yī nián sān yuè hào：《 píng 〈 hǎi ruì bà guān 〉》。
　　④《 běi jīng wǎn bào》， yī jiǔ liù yī nián liù yuè 'èr shí sān rì：《 cóng hǎi ruì tán dào‘ qīng guān xì’》。
　　⑤ wú hán：《 lùn hǎi ruì》， yī jiǔ wǔ jiǔ nián jiǔ yuè 'èr shí yī rì《 rén mín rì bào》。
　　⑥《 hǎi ruì bà guān》 dān xíng běn qián de nèi róng jiè shào， yī jiǔ liù yī nián shí yī yuè běi jīng chū bǎn shè chū bǎn， dì qī yè。
　　⑦ wú hán：《 hǎi ruì de gù shì》，《 zhōng guó lì shǐ xiǎo cóng shū》 bǎn， yī jiǔ liù sān nián liù yuè dì 'èr bǎn， zhōng huá shū jú chū bǎn， dì shí wǔ yè。
　　⑧ wú hán：《 hǎi ruì bà guān》 xù， dān xíng běn dì Ⅵ yè。
　　⑨《 èr shí 'èr shǐ ｚｈ á ＠① jì》 zhōng jìzǎi liǎo wàn lì zhōng jiā dìng、 qīng pǔ jiān gǎo tóu xiàn de lì zǐ， míng xiǎn dì fǎn yìng chū zhè shì dì zhù jiē jí nèi bù máo dùn。 zhāi lù rú xià：“ yòu yòu tóu xiàn tián chǎn zhī lì， yòu tián chǎn zhě， wéi jiān mín jí 'ér xiàn zhū shì yào， zé xī wéi shì jiā suǒ yòu。…… wàn lì zhōng， jiā dìng、 qīng pǔ jiān yòu zhōu xīng qīng， sù háo xiá， yī guǎ fù bó yòu zī chǎn， zǐ fāng yòu， yòu zhí yīn xiàn qí chǎn yú shì jiā， shì jiā fāng zuò lóu chuán gǔ chuī zhì yuè zhuāng， xīng qīng bù píng， jiū qiáng yòu lì zhě， tū zhì suǒ dǒu， nǎi jù 'ér qù。…… cǐ yì kě jiàn dāng shí xiàn chǎn 'è xí。”（ shāng wù yìn shū guǎn yī jiǔ wǔ bā nián qī yuè bǎn， qī 'èr yī yè）。
　　⑩《 bèi lùn zì chén bù zhí shū》， jiàn zhōng huá shū jú yī jiǔ liù 'èr nián shí 'èr yuè chū bǎn de《 hǎi ruì jí》

中国 guānjiàncí: dediǎn: