táng dài  (795nián～824nián)

wǎngbǐhào：	ruì shèng wén huì xiào huáng dì
miàohào：	mù zōng
língmù：	guāng líng
kāiduān zhōngjié zàiwèi 820nián 824nián 长庆 821niányuányuè 824niánshíèryuè 

　　táng mù zōng míng wéi lǐ héng， táng xiàn zōng de dì sān gè 'ér zǐ， zhēn yuán shí yī nián（ 795） qī yuè liù rì chū shēng yú jīng shī cháng 'ān dà míng gōng zhī bié diàn。 yuán míng lǐ yòu， xiān fēng wéi jùn wáng， xiàn zōng yuán hé yuán nián（ 806） bā yuè， jìn fēng suì wáng。 lǐ héng shì cè fēng wéi huáng tài zǐ yǐ hòu gǎi de míng zì， zhè yī diǎn yǔ tā de fù huáng xiàn zōng xiāng tóng。
　　
　　【 shēng píng】
　　 mù zōng yǐ qián de táng cháo zhū dì duō néng jiāng huáng wèi chuán gěi 'ér zǐ， gāo zōng（ wǔ zé tiān） hái yòu 'èr zǐ（ jí zhōng zōng hé ruì zōng） jí wèi zuò liǎo huáng dì， mù zōng de fù qīn xiàn zōng lìng wài yě hái yòu yī gè 'ér zuò liǎo huáng dì， jí xuān zōng。 mù zōng yǐ hòu de yì zōng， yòu dì wǔ zǐ jí wèi wéi xī zōng， dì qī zǐ jí wèi wéi zhāo zōng。 cǐ qián， ruì zōng de 'ér zǐ dāng zhōng， yī wèi shòu mìng dēng jī（ táng xuán zōng）， yī wèi zhuī rèn wéi dì（ ràng huáng dì lǐ xiàn）， sān wèi huò zèng tài zǐ， yǐ bèi jiù shǐ shèng zàn wéi “ tiān yǔ zhī bào， fú liú wú qióng ”。 dàn mù zōng yī gòng yòu wǔ zǐ， qí zhōng jìng rán yòu sān gè zuò liǎo huáng dì， jí táng jìng zōng、 táng wén zōng、 táng wǔ zōng， zhè zài táng cháo lì shǐ shàng jué wú jǐn yòu。 yóu yú měi gè 'ér zǐ jí wèi hòu dū bǎ gè zì de shēng mǔ zhuī zūn wéi huáng tài hòu， suǒ yǐ mù zōng xiān hòu yòu sān gè huáng hòu hé tā pèi xiǎng tài miào， zhè zài táng cháo lì shǐ shàng yě shǔ hǎn jiàn。 mù zōng yú cháng qìng sì nián（ 824） zhēngyuè sǐ shí， gāng gāng 30 suì， xiāng duì yú tā zhī qián de táng cháo huáng dì lái shuō， kě wèi zuì duǎn shòu de yī wèi。 zhè xiē qíng kuàng tòu lù chū， zài mù zōng jūn lín tiān xià shí， táng cháo de huáng wèi jì chéng yǐ fā shēng liǎo hěn dà de biàn huà， huáng dì de rén shēn 'ān quán yě yǐ biàn dé háo wú bǎo zhàng。 suǒ yòu zhè xiē sì hū zài cì tí shì wǒ men， mù zōng shí qī de gōng tíng jú shì yǐ jīng nán yǐ yòng cháng guī lái shěn shì liǎo。
　　 gōng biàn duó wèi
　　 mù zōng chū shēng qián， qí fù xiàn zōng yǐ jīng yòu liǎo zhǎngzǐ lǐ níng hé cì zǐ lǐ yùn。 páiháng lǎo sān de mù zōng， què yòu yī gè shì lì qiáng dà de mǔ qīn， nà jiù shì xiàn zōng wéi guǎng líng wáng shí yú zhēn yuán jiǔ nián（ 793） qǔ de fēi zǐ guō shì héng héng duì táng shì yòu zài zào gōng jì de shàng fù guō zǐ yí de sūn nǚ。 zhǎngzǐ lǐ níng de mǔ qīn shì gōng rén jì shì， cì zǐ lǐ yùn de mǔ qīn jìng méi yòu liú xià xìng míng， zài zhè yī qíng kuàng xià， jiū jìng shì xuǎn zé nǎ yī wèi huáng zǐ， xiàn zōng yī zhí méi yòu ná dìng zhù yì。 shì qíng yī zhí tuō dào tā dēng jī sì nián yǐ hòu， dào yuán hé sì nián（ 809） sān yuè， xiàn zōng xīn zhōng jiàn jiàn dì xiàng cháng zǐ qīng xié liǎo。 cǐ shí de lǐ níng yǐ jīng 17 suì， píng sù xǐ huān dú shū， jǔ zhǐ pō fú hé lǐ fǎ， shēn shòu xiàn zōng de xǐ 'ài。 yú shì zài dà chén lǐ jiàng jiàn yì zǎo lì chǔ jūn yǐ dù jué jiān rén kuī sì jì yú zhī xīn shí， tā xuān bù liǎo lì zhǎngzǐ wéi sì jūn de jué dìng。 zhè cì cè lì hěn fèi liǎo yī xiē bō zhé， běn lái yīnggāi zài chūn tiān jǔ xíng de cè lì yí shì， yóu yú lián xù zāo yù dà yǔ， shǐ shí jiān yī gǎi zài gǎi， yī zhí tuō dào liǎo mèng dōng shí yuè。 zhè qī jiān yòu duō shǎo lái zì mù zōng mǔ qīn guō shì de zǔ lì， wǒ men yǐ jīng bù dé 'ér zhī liǎo。
　　 jiē xià lái de shì qíng shǐ suǒ yòu réndōu gǎn dào wú nài。 yuán hé liù nián（ 811） shí 'èr yuè， gāng gāng zuò liǎo liǎng nián tài zǐ de lǐ níng jìng rán zài 19 suì de shí hòu yī bìng 'ér sǐ。 xiàn zōng bēi tòng yù jué， chū hū yì liào dì wèitā fèi cháo 13 rì， bìng tè bié zhì dìng liǎo yī tào sānglǐ， jiā shì wéi“ huì zhāo”。 lǐ níng de sǐ， shǐ xiàn zōng bù dé bùwèi xuǎn lì jì chéng rén zài cì xiàn rù jué zé。
　　 cǐ shí， gōng tíng nèi wài jīhū dū jiàn yì xuǎn lì guō shì suǒ shēng de huáng sān zǐ lǐ yòu， zuì shòu huáng dì 'ēn chǒng de huàn guān tù tū chéng cuǐ zé jiàn yì yīngdāng 'àn zhào cì xù lì cì zǐ lǐ yùn。 xiàn zōng yě yòu yì lì cì zǐ， dàn shì lǐ yùn yīn wéi mǔ shì dì wèi bēi jiàn nán yǐ zài cháo tíng shàng dé dào zhī chí， ér guō shì yī xì zài cháo yě shàng xià de shì lì shí zài shì tài qiáng dà liǎo。 lì sān zǐ yòu de hū shēng zhàn jù liǎo shàng fēng， xiàn zōng yě tú wú nài hé， zhǐ hǎo qǐng hàn lín xué shì cuī qún dài cì zǐ yùn qǐ cǎo liǎo biǎo shì qiān ràng de zòu biǎo， yú yuán hé qī nián（ 812） qī yuè xià zhào lì lǐ yòu wéi tài zǐ， gǎi míng wéi lǐ héng。 shí yuè， jǔ xíng liǎo cè lì dà diǎn。
　　 qí shí xiàn zōng xīn lǐ duì zhè wèi tài zǐ bìng bù mǎn yì， tù tū chéng cuǐ chuàiduó huáng dì de xīn yì， yě yī zhí méi yòu fàng qì wéi lǐ yùn de jīng yíng。 xiàn zōng zhè cì lì chǔ shì jiàn， wéi mù zōng rì hòu de dēng jī mái xià liǎo huò gēn， yě wéi zì jǐ liú xià liǎo huò huàn。
　　 yuán hé bā nián（ 813） shí yuè， zài gāng gāng cè lì xīn tài zǐ zhěng yī nián de shí hòu， yōng lì tài zǐ de cháo tíng guān yuán yòu shàng biǎo qǐng qiú xiàn zōng lì guō shì wéi huáng hòu。 zì xuán zōng yǐ hòu， hòu gōng huó zhe bèi lì wéi huáng hòu de zhǐ yòu sù zōng de zhāng huáng hòu， nà shì yīn wéi tā zài píng pàn de tè shū shí qī yòu tè shū de gōng láo， xiàn zōng jiāng guō shì cè lì wéi guì fēi yǐ jīng shì hòu gōng zuì zūn guì de juésè， xiàn zōng yǐ zhǒng zhǒng jiè kǒu jù jué liǎo cǐ fān dòng yì。 cǐ shì yǐ hòu， guō guì fēi zài cháo yě nèi wài， guǎng jié dǎng yǔ， bāo kuò huàn guān zhōng de lì hài juésè shén cè jūn zhōng wèi liáng shǒu qiān yǐ jí wáng shǒu chéng děng rén， tā men 'àn zhōng hé tù tū chéng cuǐ děng jiào liàng。
　　 yuán hé shí sì nián dǐ， xiàn zōng yīn wéi fú yòng fāng shì liǔ mì de dān yào shēn tǐ 'è huà， tù tū chéng cuǐ yě jiù jiā jǐn liǎo gǎi lì lǐ yùn de móu huá。 tài zǐ lǐ héng shí fēn jǐn zhāng， céng jīng wèn jì yú tā de jiù jiù guō zhāo， shí wéi sī nóng qīng de guō zhāo zhǔ fù tā， yī dìng yào jìn“ xiào jǐn” zhī xīn， bù yào kǎo lǜ qí tā de shì。 zhè shuō míng tā men yǐ jīng zuò hǎo liǎo chōng fēn zhǔn bèi， jiù děng zhe xiàn zōng sǐ liǎo。 yuán hé shí wǔ nián（ 820） zhēngyuè 'èr shí qī rì， xiàn zōng bào sǐ， liáng shǒu qiān、 wáng shǒu chéng děng rén lì jí yōng lì tài zǐ jí wèi， zhè jiù shì táng mù zōng。 tù tū chéng cuǐ hé huáng cì zǐ lǐ yùn bèi zhè tū rú qí lái de zhèng biàn shā liǎo gè cuò shǒu bù jí， yī qǐ bèi sòng shàng liǎo huáng quán lù。
　　 mù zōng wèi jū chǔ jūn qī jiān de huáng kǒng bù 'ān， suí zhe chéng gōng dēng jī yě jiù yān xiāo yún sàn liǎo。 tā duì fú zhí zì jǐ dēng jī de yī gān rén děng jǐyǔ liǎo bù tóng de shǎng cì， tè bié shì bǎ shēng mǔ guō guì fēi cè lì wéi huáng tài hòu， yǐ bào dá tā duō nián lái de xīn kǔ jīng yíng。 yǔ cǐ xiāng duì zhào， tā duì fù huáng de qīn xìn hé chǒng chén zé fēn bié chù yǐ shā fá biǎn chì。 zhèng shì suǒ wèi yīcháotiānzǐyīcháochén。
　　 mù zōng jí wèi hòu， méi yòu wàng jì bǎ fàn yòu zì jǐ míng huì de dì míng děng tǒng tǒng gǎi diào。 xiàng héng yuè（ héng shān） gǎi wéi zhèn yuè， héng zhōu gǎi wéi zhèn zhōu， dìng zhōu de héng yáng xiàn gǎi wéi qū yáng xiàn。 jiù zhè yàng， táng cháo de yòu yī dài xīn jūn dēng jī liǎo。
　　 yóu lè wú dù
　　 mù zōng jí wèi shí yǐ 26 suì。 duì yú zhuàng nián dēng jī de huáng dì lái shuō， rú guǒ xiǎng zài zhèng zhì shàng yòu yī fān zuò wéi， zhè zhèng shì yī gè shǐ rén qīn mù de nián líng， tài zōng jiù shì 29 suì dēng jī， xuán zōng zé shì 28 suì。 rú guǒ xiǎng bǎo shí zhōng rì、 yóu lè xiǎng shòu， nà yě shì wú rén kě yǐ bǐ nǐ de shí hòu。 mù zōng méi yòu fǎng xiào tài zōng、 xuán zōng de lì jīng tú zhì， ér shì zòng qíng xiǎng lè， háo wú jié zhì。
　　 shàng zài cháo tíng shàng wéi xiàn zōng zhìsāng qī jiān， mù zōng jiù háo bù yǎn shì zì jǐ duì yóu lè de xǐ hǎo。 dāng yuán hé shí wǔ nián（ 820） wǔ yuè xiàn zōng zàng yú jǐng líng yǐ hòu， tā yuè fā xiǎn dé méi yòu jié zhì。 hěn kuài， tā jiù dài zhe qīn xìn suí cóng shòu liè qǔ lè qù liǎo。 dào liù yuè， huáng tài hòu guō shì yí jū nán nèi xīng qìng gōng， mù zōng jiù shuài lǐng liù gōng shì cóng zài xīng qìng gōng dà bǎi yàn yán。 jiǔ yàn jié shù hòu， tā yòu huí xìng shén cè yòu jūn， duì qīn xìn zhōng wèi hé jiànglǐng dà jiā bān cì。 liú jīn kè rén mǎ shòu liè bēi cóng zhè tiān qǐ， mù zōng měi sān rì lái shén cè zuǒ yòu jūn yī cì， tóng shí jià lín chén huī mén、 jiǔ xiān mén děng chù， mùdì shì wèile guān shǎng juédǐ、 zá xì děng biǎo yǎn。 qī yuè liù rì shì mù zōng de shēng rì， tā yì xiǎng tiān kāi dì zhì dìng liǎo yī tào qìng zhù yí shì， zhǐ shì yīn wéi yī xiē dà chén tí chū zì gǔ yǐ lái hái méi yòu zhè yàng de zuò fǎ， cái suàn zuò bà。 tā zài gōng lǐ dà xīng tǔ mù， xiū jiàn liǎo yǒng 'ān diàn、 bǎo qìng diàn děng。 gōng yuàn nèi xiū jiǎ shān dǎo tā， yī cì jiù yòu qī wèi gōng rén bèi yā sǐ。 dāng yǒng 'ān diàn xīn xiū chéng de shí hòu， tā zài nà lǐ guān bǎi xì， jí huān jìn xīng。 zài yǒng 'ān diàn， mù zōng hái yǔ zhōng gōng guì zhù shè“ mì yàn” yǐ qǔ lè， lián tā de pín fēi dū cān jiā。 chú cǐ zhī wài， tā hái yòng zhòng jīn zhěng xiū zhuāng shì jīng chéng nèi de 'ān guó、 cí 'ēn、 qiān fú、 kāi yè、 zhāng jìng děng sì yuàn， shèn zhì hái tè yì yāo qǐng liǎo tǔbō shǐ zhě qián wǎng guān kàn。
　　 dào liǎo bā yuè， mù zōng yòu dào gōng zhōng yú zǎo chí， zhēng fā shén cè jūn 'èr qiān rén jiāng xiàn zōng shí qī zǎo yǐ yū jī de shuǐ miàn jiā yǐ shū jùn， jiǔ yuè chū 'èr chí shuǐ kāi tōng hòu， tā jiù zài yú zǎo gōng dà jǔ yàn huì， guān kàn gōng rén chéng chuán jìng dù。 yóu yú shí jiān lín jìn jiǔ jiǔchóng yáng， mù zōng yòu xiǎng dà yàn qún chén。 dān rèn shí yí de lǐ jué děng rén shàng shū quàn jiàn， rèn wéi：“ bì xià gāng gāng dēng lín dà bǎo， nián hào shàng qiě wèi gǎi， xiàn zōng huáng dì yuán líng shàng xīn， rú guǒ jiù zhè yàng zài nèi tíng dà jǔ yàn huì， kǒng pà bù hé shì。” mù zōng gēn běn bù tīng。 zài chóngyáng jié nà tiān， hái tè yì bǎ tā de jiù jiù guō zhāo xiōng dì、 cháo tíng guì qī、 gōng zhù fù mǎ děngdōu zhào jí dào xuān hé diàn yǐn jiǔ gāo huì。
　　 shí yī yuè de yī tiān， mù zōng tū rán xià zhào：“ zhèn lái rì zàn wǎng huá qīng gōng， zhì luò rì shí fèndāng jí guī hái。” cǐ shí， zhèng zhí xī běi shǎo shù mín zú yǐn bīng fàn jìng， shén cè jūn zhōng wèi liáng shǒu qiān jiāng shén cè jūn 4000 rén jí bā zhèn bīng fù yuán， xíng shì hěn shì jǐn zhāng， yù shǐ dà fū lǐ jiàng、 cháng shì cuī yuán lüè děng guì dǎo zài yán yīng diàn mén wài qiē jiàn。 mù zōng jìng rán duì dà chén men shuō：“ zhèn yǐ jué dìng chéngháng， bù yào zài shàng shū fán wǒ liǎo。” jiàn guān zài sān quàn jiàn yě shì wú xiào。 dì 'èr tiān yī zǎo， mù zōng cóng dà míng gōng de fù dào chū chéng qián wǎng huá qīng gōng fāng xiàng 'ér qù， suí xíng de hái yòu shén cè jūn zuǒ yòu zhōng wèi de yí zhàng yǐ jí liù jūn zhū shǐ、 zhū wáng、 fù mǎ qiān yú rén， yī zhí dào tiān sè hěn wǎn cái hái gōng。
　　 duì yú mù zōng de“ yàn lè guò duō， tián yóu wú dù”， jiàn yì dà fū zhèng qín děng rén yī qǐ quàn jiàn：“ xiàn zài biān jìng chī jǐn， xíng shì duō biàn， rú guǒ qián xiàn yòu jǐn jí jūn qíng zòu bào， bù zhī dào bì xià zài shénme wèi zhì， yòu rú hé shì hǎo？ lìng wài， bì xià jīng cháng yǔ chàng yōu xì zǐ zài yī qǐ xiá nì， duì tā men háo wú jié zhì dì dà sì shǎng cì， zhè xiē dōushì bǎi xìng shēn shàng de xuè hàn， méi yòu gōng láo zěn me kě yǐ luàn jiā shǎng cì ní！” mù zōng kàn dào zhè yàng de biǎo zhāng gǎn jué hěn xīn xiān， jiù wèn zǎixiàng zhè dū shì xiē shénme rén。 zǎixiàng huí dá shuō shì jiàn guān。 mù zōng jiù duì zhèng qín děng jiā yǐ wèi láo， hái shuō“ dāng yǐ qīng yán”。 mù zōng de zhè yī tài dù shǐ zǎixiàng men gāo xīng liǎo yī zhèn zǐ， dàn shí jì shàng tā duì zì jǐ shuō guò de huà gēn běn bù dāng huí shì， zhuǎn guò shēn， mù zōng yǐ jiù shì wǒ xíng wǒ sù。
　　 mù zōng shèn zhì jué dé， jīng cháng yàn yǐn huān huì， shì jiàn zhí dé gāo xīng de shì。 yī tiān， tā zài gōng zhōng lín dé diàn yǔ dà chén jǔ xíng gē wǔ jiǔ yàn， jiù hěn xīng fèn dì duì jǐshìzhōng dīng gōng zhù shuō：“ tīng shuō bǎi guān gōng qīng zài wài miàn yě jīng cháng huān yàn， shuō míng tiān xià tài píng、 wǔ gǔ fēng dēng， wǒ gǎn jué hěn 'ān wèi。” dīng gōng zhù què chí bù tóng de kàn fǎ， tā duì mù zōng shuō：“ fán shì guò liǎo xiàn dù jiù bù shì hǎo shì liǎo。 qián dài de míng shì， yù liáng chén měi jǐng， huò zhì jiǔ huān yàn， huò qīng tán fù shī， dōushì yǎ shì。 guó jiā zì tiān bǎo yǐ hòu， fēng sú shē mí， jiǔ yàn yǐ xuān huá chén miǎn wéi lè。 shēn jū gāo wèi、 shǒu wò dà quán zhě yǔ yá mén de zá yì yī qǐ yāo sān hē sì， wú sī háo kuì chǐ zhī xīn。 shàng xià xiāng xiào， jiàn yǐ chéng sú， zhè zào chéng liǎo hěn duō de bì duān。” mù zōng duì tā de zhè fān shuō cí yě jué dé yòu dào lǐ， biǎo shì xū xīn jiē shòu， dàn jiù shì jiān jué bù gǎi。
　　 mù zōng zhè zhǒng jìn hū fēng kuáng de yóu lè， dào liǎo cháng qìng 'èr nián shí yī yuè cái suàn yòu liǎo shōu liǎn。 yuán yīn shì tā yòu yī cì zài jìn zhōng yǔ huàn guān nèi chén děng dǎ mǎ qiú shí fā shēng liǎo yì wài。 yóu wán zhōng yòu yī wèi nèi guān tū rán zhuì mǎ， rú tóng zāo dào wài wù dǎ jī yī yàng。 yóu yú shì fā jǐn jí， mù zōng shí fēn kǒng huāng， suì tíng xià lái dào dà diàn xiū xī。 jiù zài zhè yī dāng kǒu， mù zōng tū rán shuāng jiǎo bù néng lǚ dì， yī zhèn tóuyūn mù huàn， jiēguǒ shì zhòngfēng， wò bìng zài chuáng。 cǐ shì yī fā shēng， gōng wài jiù jiē lián yòu hěn duō tiān bù zhī dào mù zōng de xiāo xī。 ér zài cǐ qián yī zhōu， mù zōng hái shuài rén yǐ yíng guō tài hòu wéi míng qián wǎng huá qīng gōng， xún shòu yú lí shān zhī xià， tā jí rì jiù qí mǎ chí hái jīng chéng， ér tā qián wǎng yíng jiē de guō tài hòu zé shì dì 'èr rì fāng hái。
　　 mù zōng zhòngfēng yǐ hòu， shēn tǐ yī zhí méi yòu kāng fù。 cháng qìng sān nián（ 823） zhēngyuè chū yī， mù zōng yīn wéi shēn tǐ yòu bìng méi yòu jiē shòu qún chén de cháo hè。 bìng zhōng de mù zōng céng jīng xiǎng guò cháng shēng bù lǎo， hé tā de fù huáng yī yàng mí liàn shàng liǎo jīn shí zhī yào。 chù shì zhāng gāo céng jīng shàng shū， duì mù zōng fú shí jīn dān shì tí chū guò quàn zǔ。 bù guò， mù zōng hái méi yòu děng dào dān yào dú fā jiù zài cháng qìng sì nián（ 824） zhēngyuè 'èr shí 'èr rì jià bēng yú tā de qǐn diàn， shí nián 30 suì。 zhèng shì tān shēng zhī xīn“ tài shèn”， fǎn 'ér jiā sù liǎo tā de sǐ wáng。
　　
　　【 hòu fēi】
　　 huáng hòu
　　 gōng xī huáng hòu wáng shì wáng huáng hòu shēng táng jìng zōng。 yòu chēng bǎo lì tài hòu、 yì 'ān tài hòu
　　 zhēn xiàn huáng hòu xiāo shì xiāo huáng hòu shēng táng wén zōng。 yòu chēng jī qìng tài hòu
　　 xuān yì huáng hòu wéi shì wéi huáng hòu shēng táng wǔ zōng
　　 fēi pín
　　 wǔ guì fēi
　　 zhāng zhāo yí
　　
　　【 zǐ nǚ】
　　 zǐ
　　 táng jìng zōng
　　 táng wén zōng
　　 táng wǔ zōng
　　 huái yì tài zǐ lǐ còu
　　 ān wáng lǐ róng
　　
　　 nǚ
　　 yì fēng gōng zhù， wǔ guì fēi suǒ shēng。 xià jià wéi chù rén。 hōng xián tōng shí。
　　 huái yáng gōng zhù， zhāng zhāo yí suǒ shēng。 xià jià liǔ zhèng yuán。
　　 yán 'ān gōng zhù， xià jià dòu huàn。
　　 jīn táng gōng zhù， shǐ fēng jìn líng gōng zhù。 xià jià guō zhòng gōng。 hōng qián fú shí。
　　 qīng yuán gōng zhù， hōng tài hé shí。
　　 ráo yáng gōng zhù， xià jià guō zhòng cí。
　　 yì chāng gōng zhù， wéi dào shì。 hōng xián tōng shí。
　　 ān kāng gōng zhù， wéi dào shì。 qián fú sì nián， yǐ zhù zài wài pō rǎo rén， zhào yǔ yǒng xīng gōng zhù、 tiān cháng gōng zhù、 níng guó gōng zhù、 xīng táng gōng zhù hái nán nèi。