| míng： | mò dí | ||||
| jíguàn： | shān dōng zǎo zhuāng shì mù shí zhèn | ||||
yuèdòumò zǐzài百家争鸣dezuòpǐn!!! | |||||
（ yuē gōng yuán qián 479 nián ～ qián 381 nián）。 tā céng tí chū “ jiān 'ài ”“ fēi gōng” děng guān diǎn， chuàng lì mò jiā xué shuō， bìng yòu《 mò zǐ》 yī shū chuán shì。 mò xué zài dāng shí yǐng xiǎng hěn dà， yǔ rú jiā bìng chēng“ xiǎn xué”。 chū shēng yú shān dōng téng zhōu， yě yòu shǎo shù xué shù jiè rén shì rèn wéi mò zǐ chū shēng yú hé nán lǔ shān。
【 mò zǐ shēng zú kǎo】
mò zǐ shēng nián， zì sī mǎ qiān yǐ bù xiáng， jǐn fùzhuó yú《 mèng xún lièzhuàn》， yún：“ huò yuē bìng kǒng zǐ shí， huò yuē zài qí hòu。” èr shuō xiāng jiào， hòu zhě wèishì。《 hàn zhì》 yún：“ mò zǐ zài kǒng zǐ hòu，”《 hòu hàn shū zhāng héng chuán》 zhù yún：“ gōng shū bān yǔ mò dí bìng dāng zǐ sī shí， chū zhòng ní hòu，” jiē shì yě。 yú kǎo mò zǐ zhǐ chǔ gōng sòng， zài chǔ huì wáng sì shí sì nián hòu， wǔ shí nián qián。 shí mò zǐ nián sān shí yú， xià dài zhōu 'ān wáng shí nián， mò zǐ dāng sǐ yú qí shí， nián shòu gài yú bā shí。（ gé hóng《 shén xiān chuán》：“ mò zǐ nián bā shí yòu 'èr， rù zhōu dí shān xué dào。” sūn yí ràng《 xián gǔ》 wèi qí shuō xū dàn bù zú lùn。 rán mò zǐ nián shòu bì yú bā shí， yú wèi huò kě mò zǐ shòu bā shí 'èr， hòu shì suì wèi qí rù shān xué dào yě。 rán jì bù dé dìng qí shēng zú de nián， zé cǐ shì wú zú shēn lùn。） shàng tuī mò zǐ shēng nián， dāng zǎo zhōu jìng wáng zhī mò nián， huò yóu jí kǒng zǐ zhī wèi sǐ yě。（ kǒng zǐ zú， zhì 'ān wáng shí nián gòng bā shí qī nián。） jìn rén liáng qǐ chāo《 mò zǐ nián dài kǎo》 pō jīng mì， rán wèi mò zǐ shēng yú zhōu dìng wáng chū nián，（ yuán nián zhì shí nián zhī jiān。） yuē dāng kǒng zǐ zú hòu shí yú nián， zú yú zhōu 'ān wáng zhōng yè，（ shí 'èr nián zhì 'èr shí nián zhī jiān。） yuē dāng mèng zǐ shēng qián shí yú nián， zé yóu wēi yòu wù。 yú kǎo mò zǐ zhī shēng， zhì chí zài yuán wáng zhī shì， bù chū kǒng zǐ zú hòu shí nián。 qí zú dāng zài 'ān wáng shí nián zuǒ yòu， bù chū mèng zǐ shēng qián shí nián。 jiào liáng《 kǎo》 yí qián shí xǔ nián。 yǐ zhǐ chǔ gōng sòng yī shì wéi zhù yǎn， sì cū dé mò zǐ nián shì zhī zhēn。 liáng《 kǎo》 yòu wèi mò zǐ zhī zú， zuì zǎo bù néng zǎo yú zhèng xū gōng bèi shì zhī hòu sān nián。 yīn wèi shì zhōu 'ān wáng shí 'èr nián， yì fēi shì。 zhèng xū gōng bèi shì， zài 'ān wáng liù nián， gù huáng shì sān wèi lǔ yáng wén jūn jiāng gōng zhèng， zài cǐ nián yě。 jí qì qù yī nián jì zhī， zhèng xū bèi shì hòu sān nián， yì jǐn wéi zhōu 'ān wáng zhī jiǔ nián。 liáng shì yǐ 'ān wáng shí 'èr nián qǐ suàn， gài yī shí zhī wù。
《 huái nán yào lüè》 chēng：“ mò zǐ xué rú zhě zhī yè， shòu kǒng zǐ zhī shù， yǐ wéi qí lǐ fán rǎo 'ér bù shuō， hòu zàng mí cái 'ér pín mín， jiǔ fú shāng shēng 'ér hài shì， gù bèi zhōu dào 'ér yòng xià zhèng。” gài mò zǐ chū nián， zhèng zhí kǒng mén shèng shí， gù dé wén qí jiào lùn， shòu qí shù yè， fēi wèi mò zǐ qīn shòu yè yú kǒng zǐ yě。《 mò zǐ gēng zhù piān》：“ yè gōng zǐ gāo wèn zhèng yú zhòng ní， zhòng ní duì yuē yún yún， zǐ mò zǐ wén zhī， yuē： yè gōng wèi dé qí wèn， zhòng ní yì wèi dé suǒ yǐ duì。” jīn 'àn： mò zǐ yòu nián， zhèng dāng kǒng zǐ wǎn jié， huò jìng bù jí yǔ kǒng zǐ bìng shì。 kǒng zǐ yóu cài， yù yè gōng， mò zǐ shàng wèi shēng。 cǐ yún wén qí wèn dá， yì dé zhī chuán wén， fēi wèi qí shí mò zǐ yǐ shēng， yòu zhī shí， néng yún yún yě。《 gēng zhù piān》 yòu zài zǐ xià zhī tú wèn dòu yú zǐ mò zǐ。 sūn yí ràng《 mò zǐ xián gǔ》 yuē：“《 shǐ jì suǒ yǐn》 yǐn《 bié lù》 yún： àn《 mò zǐ shū》 yòu wén zǐ， wén zǐ jí zǐ xià zhī dì zǐ， wèn yú mò zǐ， rú cǐ zé mò zǐ zài qī shí zǐ hòu。” cǐ yì wù。《 lùn yǔ》 zǐ xià zhī mén rén wèn jiāo yú zǐ zhāng， qǐ dé wèi zǐ zhāng zài zǐ xià hòu？ wèi mò zǐ nián shì jiào wǎn yú zǐ xià zé kě， wèi mò zǐ zài qī shí zǐ hòu zé fēi yě。
【 shēng píng】
mò dí xiāng chuán yuán wéi sòng guó rén， chū shēng zài shān dōng zǎo zhuāng shì mù shí zhèn。 hòu cháng qī zhù zài lǔ guó。 céng xué xí rú shù， yīn bù mǎn“ lǐ” zhī fán suǒ， lìng lì xīn shuō， jù tú jiǎng xué， chéng wéi rú jiā de zhù yào fǎn duì pài。 jù shuō chǔ wáng céng jìhuà gōng sòng， mò zǐ qián wǎng quàn shuō chǔ wáng， bìng zài yǔ gōng shū bān de mó nǐ gōng fáng zhōng qǔ dé shèng lì， chǔ wáng zhǐ dé tuì bīng。 mò zǐ de sī xiǎng yǔ zhù zhāng jiàn mò jiā。
xī hàn tài shǐ gōng zài《 shǐ jì · mèng zǐ xún qīng lièzhuàn》 de mò wěi tí dào：“ gài mò dí sòng zhī dà fū， shàn shǒu yù， wéi jié yòng。 huò yuē bìng kǒng zǐ shí， huò yuē zài qí hòu。” suǒ yǐ hòu shì yī bān rèn wéi tā shì sòng rén。
gōng yuán qián 5 shì jì chū， mò zǐ kě néng shì chū shēng zài sòng guó yī gè yǐ mù gōng wéi móu shēng shǒu duàn de shǒu gōng yè zhě jiā tíng。 dāng shí de shè huì shì yī gè“ chù gōng jiù guān fǔ” de shè huì， jí gōng jiàng chǔyú guān fǔ de yán gé kòng zhì zhī xià， lì shǔ hé fú wù yú guān fǔ， shè huì dì wèi shí fēn dī xià。 ér dāng shí de gōng jiàng shì shì xí de， yīn cǐ mò zǐ cóng xiǎo jiù chéng xí liǎo mù gōng zhì zuò jì shù， bìng yóu yú tā de cōng míng qiǎo sī， shǐ tā chéng wéi yī míng gāo míng de mù gōng jiàng shī hé jié chū de jī xiè zhì zào jiā， wèitā hòu lái de shè huì huó dòng diàn dìng liǎo liáng hǎo de jī chǔ。
tā jīng tōng shǒu gōng jì yì， kě yǔ dāng shí de qiǎo jiàng lǔ bān xiāng bǐ。 tā zì chēng shì " bǐ rén "， bèi rén chēng wéi " bù yī zhī shì " hé " jiàn rén "。 hàn cháo de wáng chōng shèn zhì shuō， kǒng zǐ hé mò zǐ de zǔ xiān dōushì cū bǐ zhī rén。 mò zǐ céng zuò sòng guó dà fū， zì xǔ shuō " shàng wú jūn shàng zhī shì， xià wú gēng nóng zhī nán "， shì yī gè tóng qíng " nóng yǔ gōng sì zhī rén " díshì rén。 mò zǐ céng jīng cóng shī yú rú zhě， xué xí kǒng zǐ zhī shù， chēng dào yáo shùn dà yǔ， xué xí《 shī》、《 shū》、《 chūn qiū》 děng rú jiā diǎn jí。 dàn hòu lái zhú jiàn duì rú jiā de fán suǒ lǐyuè gǎn dào yàn fán， zuì zhōng shè diào liǎo rú xué， xíng chéng zì jǐ de mò jiā xué pài。
mò zǐ " hàoxué 'ér bó "（《 zhuāng zǐ · tiān xià》）， bìng qiě shì gè yǐ tiān xià wéi jǐ rèn、 lì zhì jiù mín yú shuǐ huǒ zhōng de dà hǎo rén。 mèng zǐ duì tā zhè zhǒng " shì zhì yú dào " de jīng shén hái shì shí fēn zàn yáng de： " mò zǐ jiān 'ài， mó dǐng fàng zhǒng lì tiān xià， wéi zhī "（《 mèng zǐ · jìn xīn shàng》）； zhuāng zǐ yě yóu zhōng dé chēng zàn： " mò zǐ zhēn tiān xià zhī hǎo yě， jiāng qiú zhī bù dé yě， suī kū gǎo bùshě yě， cái shì yě fū！ "（《 zhuāng zǐ · tiān xià》）。
mò zǐ xǔ shì dòng chá dào rén xìng de ruò diǎn， qí zhù zuò《 tiān zhì》《 míng guǐ》 xuān yáng jìng tiān shì guǐ， yǐ zhèn shè dāng shí quán lì bù shòu yuē zhì de tiān zǐ guó jūn， suì xíng chéng mò jiā zōng jiào guān， yě yīn cǐ shòu dào hòu rén de qū jiě yǔ pī píng。 dōng hàn zhé xué jiā wáng chōng xiě《 lùn héng》 yī shū shí， hěn hěn pī pàn liǎo mò zǐ de zōng jiào guān。 dàn wú lùn rú hé， mò xué zài zhōng guó gǔ dài sī xiǎng shǐ shàng wú yí zhàn zhe jí zhòng yào de wèi zhì， mò zǐ běn rén yě shì yī wèi jí jié chū de yōu xiù rén cái。
mò zǐ yī shēng de huó dòng zhù yào jí zhōng zài liǎng gè fāng miàn， yī shì guǎng shōu dì zǐ， jī jí xuān yáng zì jǐ de xué shuō； èr shì bù yí yú lì dì fǎn duì jiān bìng zhàn zhēng。
tā de“ fēi mìng”、“ jiān 'ài” zhī lùn， hé rú jiā“ tiān mìng”、“ ài yòu děng chā” xiāng duì lì。 rèn wéi“ guān wú cháng guì， mín wú zhōng jiàn”。 yào qiú“ jī zhě dé shí， hán zhě dé yī， láo zhě dé xī”。 qí zhōng bù shǎo jù yòu pǔ sù wéi wù zhù yì sī xiǎng。 xiāng chuán shōu cáng tú shū shèn duō， yòu tú shū dá sān chē。《 mò zǐ》 chēng“ jīn tiān xià zhī shì， jūn zǐ zhī shū， bù kě shèngzǎi”。 liáng qǐ chāo zài yán jiū sī rén cáng shū de qǐ yuán shí：“ sū qín fā shū， chén qiè shù shí； mò zǐ nán yóu， wú shū shèn duō。 kě jiàn shū jí yǐ jīng liú xíng， sī rén cáng chǔ， pō biàn qiě dāng。”
zài dài biǎo xīn xīng dì zhù jiē jí lì yì de fǎ jiā jué qǐ yǐ qián， mò jiā shì xiān qín hé rú jiā xiāng duì lì de zuì dà de yī gè xué pài， bìng liè " xiǎn xué "。
mò jiā tóng shí yě shì yī gè yòu zhe yán mì zǔ zhì hé yán gé jì lǜ de tuán tǐ， zuì gāo de lǐng xiù bèi chéng wéi " jù zǐ "， mò jiā de chéng yuán dū chēng wéi " mò zhě "， bì xū fú cóng jù zǐ de lǐng dǎo， tīng cóng zhǐ huī， kě yǐ " fù tānɡ dǎo rèn， sǐ bù xuán zhǒng "， yì sī shì shuō zhì sǐ yě bù hòu zhuǎn jiǎo gēn hòu tuì。
mò zǐ de sī xiǎng gòng yòu shí xiàng zhù zhāng： jiān 'ài、 fēi gōng、 shàng xián、 shàng tóng、 jié yòng、 jié zàng、 fēi lè、 tiān zhì、 míng guǐ、 fēi mìng， qí zhōng yǐ jiān 'ài wéi hé xīn， yǐ jié yòng、 shàng xián wéi jī běn diǎn。
wéi xuān chuán zì jǐ de zhù zhāng， mò zǐ guǎng shōu mén tú， yī bān de qīn xìn dì zǐ dá shù bǎi rén zhī duō， xíng chéng liǎo shēng shì hào dà de mò jiā xué pài。 mò zǐ de xíng jì hěn guǎng， dōng dào qí， xī dào zhèng、 wèi， nán dào chǔ、 yuè。 tā hái céng hé gōng shū pán lùn zhàn， chéng gōng dì zhì zhǐ liǎo chǔ guó duì sòng guó de qīn lüè zhàn zhēng。
mò zǐ hái zài míng biàn shuō fāng miàn yòu suǒ chéng jiù， chéng wéi zhàn guó shí qī míng biàn sī cháo de yuān yuán zhī yī。 mò zǐ de shì jì， zài《 xún zǐ》、《 hán fēi zǐ》、《 zhuāng zǐ》、《 lǚ shì chūn qiū》、《 huái nán zǐ》 děng shū zhōng yòu suǒ tǐ xiàn， tā de sī xiǎng zhù yào bǎo cún zài mò jiā dì zǐ suǒ biān xiě de《 mò zǐ》 yī shū zhōng。
mò zǐ tiān zī cōng huì， jù shuō tā yòng mù tóu xuē chéng de chē zhóu， néng chéng shòu liù bǎi jīn zhòng de wù tǐ； kàn dào mǎn shān de yě guǒ ké zài yǔ shuǐ jìn pào zhī hòu liú chū sè yè， jiù fā míng liǎo kēng bù zhī fǎ yǐn dǎo shān mín kēng rǎn bù liào。 mò zǐ hái bǎ zì jǐ duì kēng bù jì shù de gǎn wù shàng shēng dào zhé xué de sī wéi gāo dù， zhè jiù shì hòu lái tā xiě de míng piān《 suǒ rǎn》。 yóu cǐ kě jiàn， zhè wèi mò zǐ hái shì yī wèi fā míng jiā、 kē xué jiā
tā hái shàn cháng shǒu chéng jì shù， qí dì zǐ jiāng tā de jīng yàn zǒng jié chéng《 chéng shǒu》 èr shí yī piān。 zài jūn shì shàng zhī dào yǐ bīng zhì bīng、 yǐ zhàn zhì zhàn、 yǐ shù zhì shù、 yǐ qì zhì qì。 wèicǐ， tā xiě liǎo《 fēi gōng》、《 bèi chéng mén》 děng yī xì liè jūn shì míng piān。
mò zǐ zài xué xí zhōng， cháng bǎ xué dào de zhī shí yǔ shí jiàn xiāng duì zhào， xiě chū liǎo《 fēi rú》、《 fēi lè》、《 jié zàng》、《 jié yòng》 děng míng piān。 xǔ duō zhī míng zhī shì dū tóubèn dào mò zǐ mén xià， mò jiā xué pài kāi shǐ xíng chéng。 mò zǐ duì qí mén tú bù dàn shòu yǐ sī xiǎng lǐ lùn， gèng zhòng shì zài shí jiàn zhōng xué xí， guān jiàn shí kè hái néng tǐng shēn 'ér chū， chū bīng dǎ zhàng。 lì shǐ shàng yòu míng de mò zǐ zhǐ chǔ gōng sòng de gù shì， jiù chōng fēn shuō míng liǎo zhè yī diǎn。
zài mò zǐ de zhù zuò zhōng， hái yòu yī bù fēn xué shuō shè jí zì rán kē xué， rú lì xué、 guāng xué、 shēng xué děng。 xiǎo kǒng chéng xiàng yuán lǐ hái shì mò zǐ zuì zǎo fā xiàn de。 tā de wēi fēn xué yuán lǐ， yě bǐ xī fāng yào zǎo。 yīn cǐ， tā bèi xī fāng kē xué jiè chēng wéi dōng fāng de dé mó kè lì tè。
yóu yú mò zǐ zhù zhāng cóng láo dòng zhě zhòngxuǎn bá rén cái， shòu dào pǔ tōng mín zhòng de huān yíng， yīn 'ér mò zǐ bèi chēng wéi píng mín shèng rén。
mò zǐ lǎo nián yǐn jū yú lǔ shān xiàn xióng bèi xiāng hēi yǐn sì bìng zú zàng yú cǐ， xiàn cún yòu tǔ diào gōu、 hēi yǐn sì、 kēng bù yá、 mò zǐ chéng děng gǔ jì gōng rén men zhān yǎng。
【 mò zǐ xìng míng kǎo】
lì shǐ xué jiè zhì jīn wú fǎ què dìng mò zǐ de zhēn shí xìng míng， yòu yǐ xià gè zhǒng shuō fǎ：
mò zǐ xìng mò míng dí
zuì chuán tǒng， zuì wéi dà zhòng suǒ jiē shòu de shuō fǎ shì， mò zǐ xìng mò míng dí。《 lǚ shì chūn qiū》、《 huái nán zǐ》、《 shǐ jì . mèng zǐ xún qīng lièzhuàn》 nèi dū rú shì chēng。《 yuán hé xìng zuǎn》 míng què shuō mò zǐ nǎi gū zhú jūn zhī hòu， běn mò tāi mín， gǎi wéi mò shì。 ér《 xīn táng shū · yì wén zhì》 yě yán yòng zhè zhǒng shuō fǎ。
mò zǐ xìng dí míng wū
nán qí kǒng zhì guī suǒ zhù de《 běi shān yí wén》 zé chēng mò dí wéi“ dí zǐ”， yuán cháo yī shì zhēn suǒ zhù de《 láng huán jì》 yě fùhè cǐ shuō， bìng rèn wéi mò zǐ xìng dí míng wū。 qīng cháo zhōu liàng gōng suǒ zhù de《 gù shù wū shū yǐng》 gèng jù tǐ dì tí chū：“ yǐ mò wéi dào， jīn yǐ xìng wéi míng。” rèn wéi tā xìng dí， bìng jiāng xìng zhuǎn chéng míng； ér“ mò” shì yī zhòngxué pài。 wǎn qīng xué zhě jiāng qióng suǒ zhù de《 dú zǐ zhī yán》 chéng xí zhōu liàng gōng de shuō fǎ， bìng jìn yī bù shuō míng， yǐ wéi gǔ dài què shí yòu“ dí” zhè xìng shì， dàn wú“ mò” xìng， ér qiě zhàn guó zhū zǐ zhōng rú、 dào、 míng、 fǎ、 yīn yáng、 zòng héng、 zá、 nóng、 xiǎo shuō děng， dōuméi yǐ xìng zuò wéi xué pài míng， yīn cǐ mò yīnggāi shì xué pài de míng chēng。
mò dí wéi“ mò dí” huò“ mán dí” zhī yīn zhuǎn， fēi xìng míng
jìn dài xué zhě hú huái chēn yòu yán jiū mò zǐ， zài qí suǒ zhuàn《 mò dí wéi yìn dù rén biàn》 yī wén zhōng tí chū， mò jì fēi xìng， dí yě bù shì xìng， gèng bù shì míng， ér shì“ mò dí” huò“ mán dí” zhī yīn zhuǎn， shì yòng lái chēng yī gè bù zhī xìng míng de wài guó rén。
mò wéi gǔ dài xíng míng zhī yī
jìn dài xué zhě qián mù de《 mò zǐ zhuànlüè》 cóng mò xíng shì gǔ dài xíng míng zhī yī de jiǎo dù zhǎn kāi yán jiū， rèn wéi gǔ rén fàn qīng xíng， zé fá zuò nú lì kǔ gōng， gù míng mò wéi xíng tú， shí wéi nú yì， ér mò jiā shēng huó fěi bó， qí dào yǐ zì kǔ wéi jí。 mò zǐ hé dì zǐ mendōu“ shǒu zú pián zhī， miàn mù lí hēi， yì shēn jǐshǐ， bù gǎn wèn yù”， rén rén jiē kě shǐ“ fù huǒ dǎo rèn， sǐ bù zú zhǒng”。 zhè yàng， jiù bèi chēng wéi mò liǎo。 ér lì shǐ shàng xī hàn huái nán wáng yīng bù zāo 'àn xíng hòu chēng wéi qíng bù， yě shì yī zhèng。 ér dí què shí shì míng， yīn《 mò zǐ》 hé《 lǚ shì chūn qiū》 jìzǎi mò dí， wǎng wǎng chēng“ dí”。
【 mò zǐ lǐ jí kǎo】
mò zǐ shēng yú hé chù， xiàn yòu shū jí bìng wú míng què jìzǎi， lì shǐ shàng yě yòu bù tóng de shuō fǎ， céng yòu sòng rén shuō， chǔ rén shuō， lǔ rén shuō， yìn dù rén shuō děng。 qí zhōng sòng rén shuō lì lái wéi mò xué jiè jué dà bù fēn rén suǒ rèn kě。
sòng rén shuō
《 shǐ jì · mèng zǐ xún qīng lièzhuàn》“ gài mò dí， sòng zhī dà fū， shàn shǒu yù， wéi jié yòng。 huò yuē bìng kǒng zǐ shí， huò yuē zài qí hòu。” jù cǐ lì dài xué zhě chēng qí wéi sòng rén。 cǐ shuō yī zhí liú xíng dào qīng dài。
chǔ rén shuō
qīng dài bì yuán zhù《 mò zǐ》 shí， jù《 lǚ shì chūn qiū》 gāo yòu zhī zhù， bìng cān zhào mò zǐ zhū duō yǔ lǔ yáng wén jūn de duì huà， tuī dìng qí wéi lǔ yáng rén， jí chǔ rén。
lǔ rén shuō
qīng dài sūn yí ràng zuò《 mò zǐ jiàngǔ》， zài fù wén《 mò zǐ zhuànlüè》 zhōng dì yī cì tí chū mò zǐ wéi lǔ guó rén。 qí zhù yào yǐ jù wéi：
《 mò zǐ · guì yì》“ mò zǐ zì lǔ jí qí” ( mò zǐ yóu lì hěn guǎng， zhè bìng bù néng shuō míng mò zǐ shì lǔ rén )
《 mò zǐ · lǔ wèn》“ yǐ yíng mò zǐ yú lǔ” ( mò zǐ céng zài lǔ guó jū zhù guò， zhè yě bù néng shuō míng mò zǐ shì lǔ guó rén )
《 lǚ shì chūn qiū · ài lèi》“ gōng shū bān wéi yún tī， yù yǐ gōng sòng， mò zǐ wén zhī， zì lǔ wǎng”。
téng zhōu shuō de tí chū
mò xué yán jiū xué zhě zhāng zhī hán zài《 mò zǐ yuán wéi téng zhōu rén》、《 mò zǐ lǐ jí xīn tàn》 děng lùn wén zhōng jìn yī bù kǎo zhèng， mò zǐ chū shēng dì yìng wéi gǔ dài zhū guó de“ làn yì” ( xiàn shān dōng téng zhōu jìng nèi )， làn yì hòu lái guī shǔ lǔ guó。 qí zhù yào yǐ jù yòu：
mò zǐ shì sòng guó guì zú mù yí zhī hòu， shǐ zài téng zhōu dōng nán yòu mù yí tíng
mò zǐ xué shuō jì chéng liǎo zhū lóu wén huà de chuán tǒng , ér zhū lóu hào chēng“ bǎi gōng zhī xiāng”， ér mò zǐ shēng huó xí guàn hé kē jì chéng jiù yǔ cǐ mìqiè xiāng guān。
qí tā xué shuō
yìn dù rén hú huái chēn zhuàn《 mò dí wéi yìn dù rén biàn》、《 mò zǐ xué biàn》 děng lùn zhù， shǒu cì tí chū mò zǐ wéi yìn dù rén。 tā rèn wéi mò bìng fēi xìng， dí yě bù shì xìng， gèng bù shì míng， ér shì“ mò dí” huò“ mán dí” zhī yīn zhuǎn； ér qiě mò zǐ cháng dé hēi， zhù zhāng jiān 'ài、 fēi gōng， xiǎn shì mò zǐ yīnggāi shì pó luó mén。 jīn zǔ tóng、 chén shèng liáng zé shuō mò zǐ kě néng shì mù hǎn mò dé yǐ qián de huí jiào tú， wèi jù xián kǎo zhèng mò zǐ yìng wéi yìn dù rén huò 'ā lā bó rén。
dàn huí jiào tú zhī shuō fǎ xiǎn rán bù fú shì shí， yīn wéi xiān zhī mò hǎn mò dé chū shēng yú yuē gōng yuán 570（ lìng yī shuō wéi gōng yuán 571 nián）， ér yī sī lán jiào yú 7 shì jì chū xīng qǐ yú 'ā lā bó bàn dǎo， yú gōng yuán 7 shì jì zhōng yè（ táng cháo） cóng 'ā lā bó chuán rù zhōng guó。 yǔ mò zǐ huó dòng shí jiān xiāngchà qiān nián。 huí jiào yuán yú yī sī lán jiào， ér yī sī lán jiào yóu xiān zhī mò hǎn mò dé yī shǒu chuàng lì。 gù zài mò hǎn mò dé zhī qián de chēng zhī wéi huí jiào shí shǔ bù tuǒ， huò xǔ huì yǐn fā zōng jiào zhēng yì。
【 sī xiǎng】
jù《 mò zǐ》 kě zhī， mò zǐ sī xiǎng， yòu shí tiáo wǔ lèi gāng lǐng， jí《 mò zǐ · lǔ wèn》 suǒ yún：“ fán rù guó， bì zé wù 'ér cóng shì yān。 guó jiā hūn luàn， zé yǔ zhī shàng xián、 shàng tóng； guó jiā pín， zé yǔ zhī jié yòng、 jié zàng； guó jiā xī yīn zhàn miǎn， zé yǔ zhī fēi lè、 fēi mìng； guó jiā yín pì wú lǐ， zé yǔ zhī zūn tiān、 shì guǐ； guó jiā wù duó qīn líng， jí yǔ zhī jiān 'ài、 fēi gōng。” qí zhōng jiān 'ài hé fēi gōng shì mò zǐ sī xiǎng de hé xīn。
mò zǐ de xué shuō sī xiǎng zhù yào bāo kuò yǐ xià jǐ diǎn：
① jiān 'ài fēi gōng。 suǒ wèi jiān 'ài， bāo hán píng děng yǔ bó 'ài de yì sī。 mò zǐ yào qiú jūn chén、 fù zǐ、 xiōng dì dōuyào zài píng děng de jī chǔ shàng xiāng hù yǒu 'ài ," ài rén ruò 'ài qí shēn ", bìng rèn wéi shè huì shàng chū xiàn qiáng zhí ruò、 fù wǔ pín、 guì 'ào jiàn de xiàn xiàng， shì yīn tiān xià rén bù xiāng 'ài suǒ zhì。
② tiān zhì míng guǐ。 xuān yáng tiān zhì guǐ shén shì mò zǐ sī xiǎng de yī dà tè diǎn。 mò zǐ rèn wéi tiān zhī yòu zhì héng héng jiān 'ài tiān xià zhī bǎi xìng。 yīn“ rén bù fēn yòu cháng guì jiàn， jiē tiān zhǐ chén yě”， " tiān zhī 'ài mín zhī hòu "， jūn zhù ruò wéi tiān yì jiù yào shòu tiān zhī fá， fǎn zhī， zé huì dé tiān zhī shǎng。 mò zǐ bù jǐn jiān xìn guǐ shén qí yòu , ér qiě yóu qí rèn wéi tā men duì yú rén jiān jūn zhù huò guì zú huì shǎng shàn fá bào。 mò zǐ zōng jiào zhé xué zhōng de tiān fù rén quán yǔ zhì yuē jūn zhù de sī xiǎng， shì mò zǐ zhé xué zhōng de yī dà liàng diǎn。
③ shàng tóng shàng xián。 shàng tóng shì yào qiú bǎi xìng yǔ tiān zǐ jiē shàng tóng yú tiān zhì， shàng xià yī xīn， shí xíng yì zhèng。 shàng xián zé bāo kuò xuǎn jǔ xián zhě wéi guān lì， xuǎn jǔ xián zhě wéi tiān zǐ guó jūn。 mò zǐ rèn wéi， guó jūn bì xū xuǎn jǔ guó zhōng xián zhě， ér bǎi xìng lǐ yìng zài gōng gòng xíng zhèng shàng duì guó jūn yòu suǒ fú cóng。 mò zǐ yào qiú shàng miàn liǎo jiě xià qíng， yīn wéi zhǐ yòu zhè yàng cái néng shǎng shàn fá bào。 mò zǐ yào qiú jūn shàng néng shàng xián shǐ néng， jí rèn yòng xián zhě 'ér fèi yì bù xiào zhě。 mò zǐ bǎ shàng xián kàn dé hěn zhòng， yǐ wéi shì zhèng shì zhī běn。 tā tè bié fǎn duì jūn zhù yòng gǔ ròu zhī qīn， duì yú xián zhě zé bù jū chū shēn， tí chū " guān wú cháng guì， mín wú zhōng jiàn " de zhù zhāng。
④ jié yòng jié zàng。 jié yòng shì mò jiā fēi cháng qiáng diào de yī zhǒng guān diǎn， tā men pēng jī jūn zhù、 guì zú de shē chǐ làng fèi， yóu qí fǎn duì rú jiā kàn zhòng de jiǔ sàng hòu zàng zhī sú。 rèn wéi jūn zhù、 guì zú dū yìng xiàng gǔ dài dà yǔ yī yàng， guò zhe qīng lián jiǎn pǔ de shēng huó。 mò zǐ yào qiú mò zhě zài zhè fāng miàn yě néng shēn tǐ lì xíng。
zhé xué zhèng zhì sī xiǎng
mò zǐ zhé xué sī xiǎng de zhù yào gòng xiàn shì zài rèn shí lùn fāng miàn。 tā yǐ“ ěr mù zhī shí” de zhí jiē gǎn jué jīng yàn wéi rèn shí de wéi yī lái yuán， tā rèn wéi， pàn duàn shì wù de yòu yǔ wú， bù néng píng gè rén de yì xiǎng， ér yào yǐ dà jiā suǒ kàn dào de hé suǒ tīng dào de wéi yǐ jù。 mò zǐ cóng zhè yī pǔ sù wéi wù zhù yì jīng yàn lùn chū fā， tí chū liǎo jiǎn yàn rèn shí zhēn wěi de biāo zhǔn， jí sān biǎo：“ shàng běn zhī yú gǔ zhě shèng wáng zhī shì”，“ xià yuán chá bǎi xìng 'ěr mù zhī shí”，“ fèi（ fā） yǐ wéi xíng zhèng， guān qí zhōng guó jiā bǎi xìng rén mín zhī lì”。 mò zǐ bǎ“ shì”、“ shí”、“ lì” zōng hé qǐ lái， yǐ jiànjiē jīng yàn、 zhí jiē jīng yàn hé shè huì xiào guǒ wéi zhǔn shéng， nǔ lì pái chú gè rén de zhù guān chéng jiàn。 zài míng shí guān xì shàng， tā tí chū“ fēi yǐ qí míng yě， yǐ qí qǔ yě” de mìng tí， zhù zhāng yǐ shí zhèng míng， míng fù qí shí。 mò zǐ qiáng diào gǎn jué jīng yàn de zhēn shí xìng de rèn shí lùn yě yòu hěn dà de jú xiàn xìng， tā céng yǐ yòu rén“ cháng jiàn guǐ shén zhī wù， wén guǐ shén zhī shēng” wéi lǐ yóu， dé chū“ guǐ shén zhī yòu” de jié lùn。 dàn mò zǐ bìng méi yòu hū shì lǐ xìng rèn shí de zuò yòng， mò jiā xué pài chuàng jiàn liǎo zhōng guó dì yī gè luó ji sī xiǎng tǐ xì。
yī zhǒng guān diǎn rèn wéi， mò zǐ shì jiè guān zhōng cún zài zhe shēn kè de nèi zài máo dùn。 yī fāng miàn tā qiáng diào“ fēi mìng”、“ shàng lì”， rèn wéi jué dìng rén men bù tóng zāo yù de bù shì“ mìng”， ér shì“ lì”。 lìng yī fāng miàn， mò zǐ yòu kěn dìng“ tiān zhì” hé“ guǐ” de zuò yòng。 tā bǎ“ tiān” shuō chéng shì yòu yì zhì de rén gé shén， xuān yáng“
mò zǐ zài zhèng zhì shàng tí chū liǎo“ jiān 'ài”、“ fēi gōng”、“ shàng xián”、“ shàng tóng”、“ jié yòng”、“ jié zàng”、“ fēi lè” děng zhù zhāng。“ jiān yǐ yì bié” shì tā de shè huì zhèng zhì sī xiǎng de hé xīn，“ fēi gōng” shì qí jù tǐ xíng dòng gāng lǐng。 tā rèn wéi zhǐ yào dà jiā“ jiān xiāng 'ài， jiāo xiāng lì”， shè huì shàng jiù méi yòu qiáng líng ruò、 guì 'ào jiàn、 zhì zhà yú hé gè guó zhī jiān hù xiāng gōng fá de xiàn xiàng liǎo。 tā duì tǒng zhì zhě fā dòng zhàn zhēng dài lái de huò hài yǐ jí píng cháng lǐ sú shàng de shē chǐ yì lè， dū jìn xíng liǎo jiān ruì de jiē lù hé pī pàn。 zài yòng rén yuán zé shàng， mò zǐ zhù zhāng rénrén wéi xián， fǎn duì rénrén wéi qīn， zhù zhāng“ guān wú cháng guì， ér mín wú zhōng jiàn”。 tā hái zhù zhāng cóng tiān zǐ、 zhū hóu guó jūn dào gè jí zhèng cháng， dōuyào“ xuǎn zé tiān xià zhī xián kě zhě” lái chōng dāng； ér rén mín yǔ tiān zǐ guó jūn， zé dōuyào fú cóng tiān zhì， fā yáng jiān 'ài， shí xíng yì zhèng， fǒu zé， jiù shì fēi fǎ de， zhè jiù shì“ yī tóng tiān xià zhī yì”。
luó ji sī xiǎng
mò zǐ yě shì zhōng guó gǔ dài luó ji sī xiǎng de zhòng yào kāi tuò zhě zhī yī。 tā bǐ jiào zì jué dì、 dà liàng dì yùn yòng liǎo luó ji tuī lùn de fāng fǎ， yǐ jiàn lì huò lùn zhèng zì jǐ de zhèng zhì、 lún lǐ sī xiǎng。 tā hái zài zhōng guó luó ji shǐ shàng dì yī cì tí chū liǎo biàn、 lèi、 gù děng luó ji gài niàn。 bìng yào qiú jiāng biàn zuò wéi yī zhǒng zhuān mén zhī shí lái xué xí。 mò zǐ de“ biàn” suī rán tǒng zhǐ biàn lùn jì shù， dàn què shì jiàn lì zài zhī lèi ( shì wù zhī lèi ) míng gù ( gēn jù、 lǐ yóu ) jī chǔ shàng de， yīn 'ér shǔ yú luó ji lèi tuī huò lùn zhèng de fàn chóu。 mò zǐ suǒ shuō de“ sān biǎo” jì shì yán tán de sī xiǎng biāo zhǔn， yě bāo hán yòu tuī lǐ lùn zhèng de yīn sù。 mò zǐ hái shàn yú yùn yòng lèi tuī de fāng fǎ jiē lù lùn dí de zì xiāng máo dùn。 yóu yú mò zǐ de chàng dǎo hé qǐ méng， mò jiā yǎng chéng liǎo zhòng luó ji de chuán tǒng， bìng yóu hòu qī mò jiā jiàn lì liǎo dì yī gè zhōng guó gǔ dài luó ji xué de tǐ xì。
【 zhù zuò】《 mò zǐ》
《 mò zǐ》 fēn liǎng dà bù fēn： yī bù fēn shì jìzǎi mò zǐ yán xíng， chǎn shù mò zǐ sī xiǎng， zhù yào fǎn yìng liǎo qián qī mò jiā de sī xiǎng； lìng yī bù fēn《 jīng shàng》、《 jīng xià》、《 jīng shuō shàng》、《 jīng shuō xià》、《 dà qǔ》、《 xiǎo qǔ》 děng ６ piān， yī bān chēng zuò mò biàn huò mò jīng， zhuózhòng chǎn shù mò jiā de rèn shí lùn hé luó ji sī xiǎng， hái bāo hán xǔ duō zì rán kē xué de nèi róng， fǎn yìng liǎo hòu qī mò jiā de sī xiǎng。
mò zǐ jí mò jiā xué pài de zhù zuò huì biān， zài xī hàn shí liú xiàng zhěng lǐ chéng qī shí yī piān， dàn liù cháo yǐ hòu zhú jiàn liú shī， xiàn zài suǒ chuán de《 dàozàng》 běn gòng wǔ shí sān piān， yuán láidōu xiě mò dí zhù， dàn qí zhōng yě yòu mò zǐ dì zǐ yǐ jí hòu qī mò jiā de zhù shù zī liào， zhè shì xiàn zài yán jiū mò jiā xué pài de zhù yào shǐ jí。 àn nèi róng，《 mò zǐ》 yī shū kě fēn wǔ zǔ： cóng《 qīn shì》 dào《 sān biàn》 qī piān wéi mò zǐ zǎo qī zhù zuò， qí zhōng qián sān piān càn zá yòu rú jiā de lǐ lùn， yīngdāng shì mò zǐ zǎo nián " xí rú zhě zhī yè， shòu kǒng zǐ zhī shù " de hén jì； hòu sì piān zhù yào shì shàng xián、 shàng tóng、 tiān zhì、 jié yòng、 fēi lè děng lǐ lùn。 cóng《 shàng xián shàng》 dào《 fēi rú xià》 èr shí sì piān wéi yī zǔ， xì tǒng dì fǎn yìng chū mò zǐ " jiān 'ài "、 " fēi gōng "、 " shàng xián "、 " shàng tóng "、 " jié yòng "、 " jié zàng "、 " fēi lè "、 " tiān zhì "、 " míng guǐ "、 " fēi mìng " shí dà mìng tí， shì《 mò zǐ》 yī shū de zhù tǐ bù fēn，《 jīng》 shàng、 xià，《 jīng shuō》 shàng、 xià jí《 dà qǔ》、《 xiǎo qǔ》 liù piān， zhuān shuō míng biàn hé wù lǐ、 guāng xué děng nèi róng， qián rén yīn qí chēng " jīng "， dìng wéi mò dí zì zhù， shí jì shì hòu qī mò jiā zuò pǐn， zhè shì yán jiū mò jiā luó ji sī xiǎng hé kē xué jì shù chéng jiù de zhēn guì zī liào。《 gēng zhù》 zhì《 gōng shū》 wǔ piān shì mò zǐ yán xíng jì lù， tǐ lì yǔ《 lùn yǔ》 xiāng jìn， shì mò zǐ dì zǐ men ji lù de， yě shì yán jiū mò zǐ shì jì de dì yī shǒu zī liào。《 bèi chéng mén》 yǐ xià dào mò 'èr shí piān ( hán yǐ yì jiǔ piān )， zhuān jiǎng shǒu chéng jì qiǎo yǔ chéng fáng zhì dù， qí zhì dù yǔ qín xiāng jìn， shì zhàn guó shí qī qín guó mò zhě suǒ zuò， zhè shì yán jiū mò jiā jūn shì xué shù de zhòng yào zī liào。
zhàn guó mò qī， mò jiā hòu xué jiāng gāi pài de zhù zuò huì biān chéng《 mò zǐ》 yī shū，《 mò zǐ》 yī shū shì mò zǐ yán xíng de zhōng shí xiě zhào， yòu chēng《 mò jīng》 huò《 mò biàn》。
《 mò zǐ》 nèi róng guǎng bó， bāo kuò liǎo zhèng zhì、 jūn shì、 zhé xué、 lún lǐ、 luó ji、 kē jì děng fāng miàn， shì yán jiū mò zǐ jí qí hòu xué de zhòng yào shǐ liào。 xī jìn lǔ shèng、 lè yī dū wéi《 mò zǐ》 yī shū zuò guò zhù shì， kě xī yǐ jīng sàn shī。 xiàn zài de tōng xíng běn yòu sūn yí ràng de《 mò zǐ xián gǔ》， yǐ jí《 zhū zǐ jí chéng》 suǒ shōu lù de bǎn běn。
xiàn cún《 mò zǐ》 wǔ shí sān piān， yóu mò zǐ hé gè dài mén tú zhú jiàn zēng bǔ 'ér chéng， shì yán jiū mò zǐ hé mò jiā xué shuō de jī běn cái liào。 qí zhōng de《 jīng shàng》、《 jīng xià》、《 jīng shuō shàng》、《 jīng shuō xià》、《 dà qǔ》、《 xiǎo qǔ》 děng６ piān， yī bān chēng zuò《 mò jīng》 huò《 mò biàn》， zhuózhòng chǎn shù rèn shí lùn hé luó ji xué， zài luó ji shǐ shàng bèi chēng wéi hòu qī mò jiā luó ji huò mò biàn luó ji（ gǔ dài shì jiè sān dà luó ji tǐ xì zhī yī， lìng liǎng gè wéi gǔ xī là de luó ji tǐ xì hé fó jiào zhōng de yīn míng xué）； qí zhōng hái bāo hán xǔ duō zì rán kē xué de nèi róng， tè bié shì tiān wén xué、 jǐ hé guāng xué hé jìng lì xué。
zì qín yǐ hòu， mò zǐ jí qí dì zǐ de yán lùn， sǎnjiàn yú gè zhǒng diǎn jí zhī zhōng， rú jiàn yú《 xīn xù》、《 shī zǐ》、《 yàn zǐ chūn qiū》、《 hán fēi zǐ》、《 lǚ shì chūn qiū》、《 huái nán zǐ》、《 liè zǐ》、《 zhàn guó cè》、《 zhū gōng jiù shì》、《 shén xiān chuán》 děng děng。 xī hàn liú xiàng de《 hàn shū · yì wén zhì》 jiāng sǎnjiàn gè piān zhù lù chéng《 mò zǐ》。 gòng qī shí yī piān。 jīng lì dài wáng yì， dào sòng shí， zhǐ cún liù shí piān， mù qián zhǐ cún wǔ shí sān piān， yǐ wáng yì shí bā piān。 qí zhōng yǐ wáng yì de yòu：《 jié yòng》 xià piān，《 jié zàng》 shàng、 zhōng piān，《 míng guǐ》 zhōng piān，《 fēi lè》 zhōng、 xià piān，《 fēi rú》 shàng piān， chú cǐ bā piān wài， lìng shí piān lián piān mù jiē wáng yì， zài zhè shí piān zhōng， zhǐ yòu《 shī zhèng yì》 céng tí dào guò《 bèi wèi》 cǐ piān mù， qí yú wú kě kǎo。
《 mò zǐ》 yī shū， jì fēi yī rén suǒ zuò， yòu fēi yī shí suǒ chéng。 yī bān rèn wéi《 mò zǐ》 shì yóu mò zǐ zì zhù jí qí mén tú jì shù mò zǐ yán lùn de shū piān 'ér xiě dìng de yī jiā zhī yán。
àn liáng qǐ chāo de fēn lèi，《 mò zǐ》 yī shū nèi róng kě yǐ fēn wéi wǔ dà lèi。
dì yī lèi：《 qīn shì》、《 xiū shēn》、《 suǒ rǎn》、《 fǎ yí》、《 qī huàn》、《 cí guò》、《 sān biàn》 gòng qī piān。
zhè yī lèi zá yòu míng jiā zhī yán， hùn yòu zá jiā zhī shuō。 bǐ rú《 qīn shì》 piān zhōng de“ ? zhě bì xiān cuò， cuò zhě bì xiān mí”、“ gān jǐng xiān jié， zhāo mù xiān fá”、“ tài shèng nán shǒu” děng， jiē chū yú dào jiā zhī yǔ。“ xiū shēn” yī cí， wéi rú jiā zhī yán。《 suǒ rǎn》 zhōng de“ rǎn cāng zé cāng， rǎn huáng zé huáng” yí shì chū yú míng jiā zhī xìng shuō。“ fǎ yí” yī cí， yí shì fǎ jiā zhī yán， chún chū wěi tuō， ér hòu sì piān shì mò jiā jì mò xué de gài yào， yòu kě néng shì mò xué de tí gāng qiè lǐng。
dì 'èr lèi：《 shàng xián》 shàng zhōng xià piān、《 shàng tóng》 shàng zhōng xià piān、《 jiān 'ài》 shàng zhōng xià piān、《 fēi gōng》 shàng zhōng xià piān、《 jié zàng》 xià piān、《 tiān zhì》 shàng zhōng xià piān、《 míng guǐ》 xià piān、《 fēi lè》 shàng piān、《 fēi mìng》 shàng zhōng xià piān、《 fēi rú》 xià piān， gòng 'èr shí wǔ piān。
zhè yī lèi shì dài biǎo mò jiā de zhù yào zhèng zhì sī xiǎng。 chú liǎo《 fēi gōng》 shàng piān、《 fēi rú》 xià piān zhī wài、 gè piān jiē yòu“ zǐ mò zǐ yuē” sì zì， rèn wéi shì mò zǐ mén dì suǒ jì de mò zǐ zhī yán。
dì sān lèi：《 jīng》 shàng xià piān、《 jīng shuō》 shàng xià piān、《 dà qǔ》、《 xiǎo qǔ》 piān， gòng liù piān。
zhè yī lèi bèi zhì mò zhě chēng wéi mò biàn， yì chēng wéi mò jīng。 cǐ liù piān nán tōng nán yì， gǔ zì cí jiào duō， biàn lǐ shēn 'ào， jiā shàng zá yòu pǔ sù de wéi wù zhù yì hé wéi xīn zhù yì de lǐ lùn， guāng xué lì xué hé shù xué děng zì rán kē xué lǐ lùn、 shè huì kē xué、 lún lǐ xué、 luó ji xué děng děng， shí zài nán yǐ lǐ jiě。 zhè yī lèi shì《 mò zǐ》 de jīng huá bù fēn。 liáng qǐ chāo rèn wéi zhè liù piān shì mò dí zì zhù。 ér sūn yí ràng zé rèn wéi shì hòu mò xué zhě suǒ zhù。 sūn yí ràng suǒ jù de lǐ yóu zhī yī shì： gōng sūn lóng yǔ mò zǐ shí dài bù tóng， ér qiě gōng sūn lóng zài mò zǐ zhī hòu， yīn cǐ bù kě néng yòu jiān bái shí zhī lùn。
dì sì lèi：《 gēng zhù》、《 guì yì》、《 gōng mèng》、《 lǔ wèn》、《 gōng shū》 gòng wǔ piān。
zhè wǔ piān shì mò zǐ dì zǐ jìzǎi mò zǐ de yán lùn xíng shì。 yì suàn shì duì mò zǐ de shēng píng de jì lù， tǐ cái jiē jìn《 lùn yǔ》。
dì wǔ lèi： shǒu chéng gè piān。 tā men shì《 bèi chéng mén》、《 bèi gāo lín》、《 bèi tī》、《 bèi shuǐ》、《 bèi tū》、《 bèi xué》、《 bèi 'é fù》、《 yíng dí cí》、《 qí zhì》、《 hào lìng》、《 zá shǒu》 gòng shí yī piān。
zhè yī lèi kě yǐ shuō shì mò jiā bīng fǎ。 mò zǐ tí chàng fēi gōng， yǐ shǒu yù wéi zhù， shí yī piān jiē yǐ shǒu bèi zhī fǎ wéi zhù tí。 mò jiā bīng fǎ shì mò xué zhī dì zǐ jīng yán 'ér chéng。 cǐ shí yī piān gǔ zì cí pō duō， gǔ dài bīng fǎ zhèn fǎ yòng cí bù shǎo， hěn shǎo tōng yì。
cǐ shū wén fēng pǔ shí wú huá， dàn bù fēn nèi róng jié qū 'áo yá， yǐ zhì liǎng qiān lái nián， hěn shǎo yòu rén wèn jīn。 zhí dào jìn dài， cái yòu xué zhě rèn zhēn jiě dú zhè běn gǔ shū， cái fā xiàn zǎo zài 'èr qiān duō nián qián mò jiā biàn yǐ yòu duì guāng xué（ guāng yán zhí xiàn qián jìn， bìng tǎo lùn liǎo píng miàn jìng、 āo miàn jìng、 qiú miàn jìng chéng xiàng de yī xiē qíng kuàng， yóu yǐ shuō míng guāng xiàn tōng guò zhēn kǒng néng xíng chéng dǎo xiàng de lǐ lùn wéi zhù）、 shù xué（ yǐ kē xué dì lùn shù liǎo yuán de dìng yì）、 lì xué（ tí chū liǎo lì hé zhòng liàng de guān xì） děng zì rán kē xué de tàn tǎo， kě xī de shì， zhè yī kē xué chuán tǒng yě yīn cǐ shū zài gǔ dài wèi dé dào zhòng shì 'ér méi néng jié chū shuò guǒ。 dàn zhè yī fā xiàn， zhèn dòng liǎo dāng jīn xué shù jiè， shǐ jìn dài rén duì mò jiā nǎi zhì zhū zǐ bǎi jiā gèng wéi guā mù xiāng kàn。
【 gòng xiàn yǔ yǐng xiǎng】
mò zǐ de zhé xué sī xiǎng fǎn yìng liǎo cóng zōng fǎ nú lì zhì xià jiě fàng chū lái de xiǎo shēng chǎn zhě jiē céng de 'èrchóng xìng， tā de sī xiǎng zhōng de hé lǐ yīn sù wéi hòu lái de wéi wù zhù yì sī xiǎng jiā suǒ jì chéng hé fā zhǎn， qí shén mì zhù yì de zāo pò yě wéi qín hàn yǐ hòu de shén xué mùdì lùn zhě suǒ xī shōu hé lì yòng。 mò zǐ zuò wéi xiān qín mò jiā de chuàng shǐ rén， zài zhōng guó zhé xué shǐ shàng chǎn shēng guò zhòng dà yǐng xiǎng。
lìng wài mò zǐ zài kē xué jì shù lǐng yù zhōng de chéng jiù hé gòng xiàn shì duō fāng miàn de， qí zhù yào zhě yòu：
1 ． yǔ zhòu lùn fāng miàn
mò zǐ rèn wéi， yǔ zhòu shì yī gè lián xù de zhěng tǐ， gè tǐ huò jú bù dōushì yóu zhè gè tǒng yī de zhěng tǐ fēn chū lái de， dōushì zhè gè tǒng yī zhěng tǐ de zǔ chéng bù fēn。 huàn jù huà shuō， yě jiù shì zhěng tǐ bāo hán zhe gè tǐ， zhěng tǐ yòu shì yóu gè tǐ suǒ gòu chéng， zhěng tǐ yǔ gè tǐ zhī jiān yòu zhe bì rán de yòu jī lián xì。 cóng zhè yī lián xù de yǔ zhòu guān chū fā， mò zǐ jìn 'ér jiàn lì liǎo guān yú shí kōng de lǐ lùn。 tā bǎ shí jiān dìng míng wéi“ jiǔ”， bǎ kōng jiān dìng míng wéi“ yǔ”， bìng gěi chū liǎo“ jiǔ” hé“ yǔ” de dìng yì， jí“ jiǔ” wéi bāo kuò gǔ jīn dàn mù de yī qiē shí jiān，“ yǔ” wéi bāo kuò dōng xī zhōng nán běi de yī qiē kōng jiān， shí jiān hé kōng jiān dōushì lián xù bù jiànduàn de。 zài gěi chū liǎo shí kōng de dìng yì zhī hòu， mò zǐ yòu jìn yī bù lùn shù liǎo shí kōng yòu xiàn hái shì wú xiàn de wèn tí。 tā rèn wéi， shí kōng jì shì yòu qióng de， yòu shì wú qióng de。 duì yú zhěng tǐ lái shuō， shí kōng shì wú qióng de， ér duì yú bù fēn lái shuō， shí kōng zé shì yòu qióng de。 tā hái zhǐ chū， lián xù de shí kōng shì yóu shí kōng yuán suǒ zǔ chéng。 tā bǎ shí kōng yuán dìng yì wéi“ shǐ” hé“ duān”，“ shǐ” shì shí jiān zhōng bù kě zài fēn gē de zuì xiǎo dān wèi，“ duān” shì kōng jiān zhōng bù kě zài fēn gē de zuì xiǎo dān wèi。 zhè yàng jiù xíng chéng liǎo shí kōng shì lián xù wú qióng de， zhè lián xù wú qióng de shí kōng yòu shì yóu zuì xiǎo de dān yuán suǒ gòu chéng， zài wú qióng zhōng bāo hán zhe yòu qióng， zài lián xù zhōng bāo hán zhe bù lián xù de shí kōng lǐ lùn。
zài shí kōng lǐ lùn de jī chǔ shàng， mò zǐ jiàn lì liǎo zì jǐ de yùn dòng lùn。 tā bǎ shí jiān、 kōng jiān hé wù tǐ yùn dòng tǒng yī qǐ lái， lián xì zài yī qǐ。 tā rèn wéi， zài lián xù de tǒng yī de yǔ zhòu zhōng， wù tǐ de yùn dòng biǎo xiàn wéi zài shí jiān zhōng de xiān hòu chā yì hé zài kōng jiān zhōng de wèi zhì qiān yí。 méi yòu shí jiān xiān hòu hé wèi zhì yuǎn jìn de biàn huà， yě jiù wú suǒ wèi yùn dòng， lí kāi shí kōng de dān chún yùn dòng shì bù cún zài de。
duì yú wù zhì de běn yuán hé shǔ xìng wèn tí， mò zǐ yě yòu jīng bì de chǎn shù。 zài xiān qín zhū zǐ zhōng， lǎo zǐ zuì zǎo tí chū liǎo wù zhì de běn yuán shì“ yòu shēng yú wú” (《 lǎo zǐ》 dì 1 zhāng )，“ tiān xià wàn wù shēng yú yòu， yòu shēng yú wú“ (《 lǎo zǐ》 dì 40 zhāng )。 mò zǐ zé shǒu xiān qǐ lái fǎn duì lǎo zǐ de zhè yī sī xiǎng， tí chū liǎo wàn wù shǐ yú“ yòu” de zhù zhāng。 tā zhǐ chū，“ wú” yòu 'èr zhǒng， yī zhǒng shì guò qù yòu guò 'ér xiàn zài méi yòu liǎo， rú mǒu zhǒng miè jué de fēi qín， zhè bù néng yīn qí yǐ bù cún zài 'ér fǒu dìng qí céng wéi“ yòu”； yī zhǒng shì guò qù jiù cóng lái méi yòu guò de shì wù， rú tiān tā xiàn de shì， zhè shì běn lái jiù bù cún zài de“ wú”。 běn lái jiù bù cún zài de“ wú” bù huì shēng“ yòu”， běn lái cún zài hòu lái bù cún zài de gèng bù shì“ yòu” shēng yú“ wú”。 yóu cǐ kě jiàn，“ yòu” shì kè guān cún zài de。 jiē zhe， mò zǐ jìn 'ér chǎn fā liǎo guān yú wù zhì shǔ xìng de wèn tí。 tā rèn wéi， rú guǒ méi yòu shí tóu， jiù bù huì zhī dào shí tóu de jiān yìng hé yán sè， méi yòu rì hé huǒ， jiù bù huì zhī dào rè。 yě jiù shì shuō， shǔ xìng bù huì lí kāi wù zhì kè tǐ 'ér cún zài， shǔ xìng shì wù zhì kè tǐ de kè guān fǎn yìng。 rén zhī suǒ yǐ néng gòu gǎn zhī wù zhì de shǔ xìng， shì yóu yú yòu wù zhì kè tǐ de kè guān cún zài。
2． shù xué fāng miàn
mò zǐ shì zhōng guó lì shǐ shàng dì yī gè cóng lǐ xìng gāo dù duì dài shù xué wèn tí de kē xué jiā， tā gěi chū liǎo yī xì liè shù xué gài niàn de mìng tí hé dìng yì， zhè xiē mìng tí hé dìng yì dū jù yòu gāo dù de chōu xiàng xìng hé yán mì xìng。
mò zǐ suǒ gěi chū de shù xué gài niàn zhù yào yòu：
guān yú“ bèi” de dìng yì。 mò zǐ shuō：“ bèi， wéi 'èr yě。” (《 mò jīng shàng》 ) yì jí yuán shù jiā yī cì， huò yuán shù chéng yǐ 'èr chēng wéi“ bèi”。 rú 'èr chǐ wéi yī chǐ de“ bèi”。 guān yú“ píng” de dìng yì。 mò zǐ shuō：“ píng， tóng gāo yě。” (《 mò jīng shàng》 ) yě jiù shì tóng yàng de gāo dù chēng wéi“ píng”。 zhè yǔ 'ōu jǐ lǐ dé jǐ hé xué dìng lǐ“ píng xíng xiàn jiān de gōng chuí xiàn xiāng děng” yì sī xiāng tóng。
guān yú“ tóng cháng” de dìng yì。 mò zǐ shuō：“ tóng cháng， yǐ zhèng xiāng jìn yě。” (《 mò jīng shàng》 ) yě jiù shì shuō liǎng gè wù tǐ de cháng dù xiāng hù bǐ jiào， zhèng hǎo yī yī duì yìng， wán quán xiāng děng， chēng wéi“ tóng cháng”。
guān yú“ zhōng” de dìng yì。 mò zǐ shuō：“ zhōng， tóng cháng yě。” (《 mò jīng shàng》 ) zhè lǐ de“ zhōng” zhǐ wù tǐ de duìchèn zhōng xīn， yě jiù shì wù tǐ de zhōng xīn wéi yǔ wù tǐ biǎo miàn jù lí dū xiāng děng de diǎn。
guān yú“ huán” de dìng yì。 mò zǐ shuō：“ huán， yī zhōng tóng cháng yě。” (《 mò jīng shàng》 ) zhè lǐ de“ huán” jí wéi yuán， mò zǐ zhǐ chū yuán kě yòng yuán guī huà chū， yě kě yòng yuán guī jìn xíng jiǎn yàn。 yuán guī zài mò zǐ zhī qián zǎo yǐ dé dào guǎng fàn dì yìng yòng， dàn jǐyǔ yuán yǐ jīng què de dìng yì， zé shì mò zǐ de gòng xiàn。 mò zǐ guān yú yuán de dìng yì yǔ 'ōu jǐ lǐ dé jǐ hé xué zhōng yuán de dìng yì wán quán yī zhì。
guān yú zhèng fāng xíng de dìng yì。 mò zǐ shuō， sì gè jiǎo dū wéi zhí jiǎo， sì tiáo biān cháng dù xiāng děng de sì biān xíng jí wéi zhèng fāng xíng， zhèng fāng xíng kě yòng zhí jiǎo qū chǐ“ jǔ” lái huà tú hé jiǎn yàn。
zhè yǔ 'ōu jǐ lǐ dé jǐ hé xué zhōng de zhèng fāng xíng dìng yì yě shì yī zhì de。
guān yú zhí xiàn de dìng yì。 mò zǐ shuō， sān diǎn gòng xiàn jí wéi zhí xiàn。 sān diǎn gòng xiàn wéi zhí xiàn de dìng yì， zài hòu shì cèliáng wù tǐ de gāo dù hé jù lí fāng miàn dé dào guǎng fàn de yìng yòng。 jìn dài shù xué jiā liú huī zài cèliáng xué zhuān zhù《 hǎi dǎo suàn jīng》 zhōng， jiù shì yìng yòng sān diǎn gòng xiàn lái cè gāo hé cè yuǎn de。 hàn yǐ hòu nǔ jī shàng de miáo zhǔn qì“ wàng shān” yě shì jù cǐ fā míng de。
mò zǐ bǎ diǎn、 xiàn、 miàn、 tǐ fēn bié chēng wéi“ duān”、“ chǐ”、“ qū”、“ tǐ”， bìng gěi chū liǎo tā men gè zì de dìng yì。 tā hái zhǐ chū，“ duān” shì bù zhàn yòu kōng jiān de， shì wù tǐ bù kě zài fēn de zuì xiǎo dān wèi， yǔ gǔ xī là de yuán zǐ lùn xiāng lèi sì。
cǐ wài， mò zǐ hái duì shí jìn wèi zhí zhì jìn xíng liǎo lùn shù。 zhōng guó zǎo zài shāng dài jiù yǐ jīng bǐ jiào pǔ biàn dì yìng yòng liǎo shí jìn zhì jì shù fǎ， mò zǐ zé shì duì wèi zhí zhì gài niàn jìn xíng zǒng jié hé chǎn shù de dì yī gè kē xué jiā。 tā míng què zhǐ chū， zài bù tóng wèi shù shàng de shù mǎ， qí shù zhí bù tóng。 lì rú， zài xiāng tóng de shù wèi shàng， yī xiǎo yú wǔ， ér zài bù tóng de shù wèi shàng， yī kě duō yú wǔ。 zhè shì yīn wéi zài tóng yī shù wèi shàng ( gè wèi、 shí wèi、 bǎi wèi、 qiān wèi …… )， wǔ bāo hán liǎo yī， ér dāng yī chù yú jiào gāo de shù wèi shàng shí， zé fǎn guò lái yī bāo hán liǎo wǔ． shí jìn zhì de fā míng， shì zhōng guó duì yú shì jiè wén míng de yī gè zhòng dà gòng xiàn。 zhèng rú lǐ yuē sè zài《 zhōng guó kē xué jì shù shǐ》 shù xué juàn zhōng suǒ shuō：“ shāng dài de shù zì xì tǒng shì bǐ gǔ bā bǐ lún hé gǔ 'āi jí tóng yī shí dài de zì tǐ gèng wéi xiān jìn、 gèng wéi kē xué de“，“ rú guǒ méi yòu zhè zhǒng shí jìn wèi zhì， jiù jīhū bù kě néng chū xiàn wǒ men xiàn zài zhè gè tǒng yī huà de shì jiè liǎo“。
zài yóu lǔ guó tōng wǎng chǔ guó de lù shàng， yī gè chuānzhuó cū má bù yī fú de zhōng nián nán zǐ， zhèng zài jí cōng cōng dì gǎn lù。 zhǐ jiàn tā hún shēn chén tǔ， hàn rú shuǐ zhù， dàn bìng méi yòu fàng màn zì jǐ de jiǎo bù。
yī lù zhī shàng， rén yān xī shǎo， lù bàng yòu dà piàn dà piàn huāng wú de tián dì， huāng dì shàng jiànhuò hái kě yǐ kàn dào héng chén de shī tǐ hé bái sēn sēn de cán gǔ。
tā shì shuí ní？ shì shénme yuán yīn shǐ tā rú cǐ bēn bō ní？
dà yuē gōng yuán qián 450 nián zuǒ yòu， zhèng zhí wǒ guó lì shǐ shàng de zhàn guó shí dài chū qī。 dāng shí zhū hóu gè zì gē jù yī fāng， chēng wáng chēng bà。 gè zhū hóu zhī jiān hù xiāng gōng fá， yǐ dà qī xiǎo， yǐ qiáng líng ruò， jiān bìng zhàn zhēng pín pín fā shēng。
zhàn zhēng gěi rén mín dài lái liǎo wú qióng de zāi huò， gěi guó jiā dài lái wú fǎ mí bǔ de chuāngshāng。 dà pī de lǎo bǎi xìng zài zhàn zhēng zhōng sǐ qù， jiā yuán bèi huǐ， guó jiā wēi wáng。 rén men shēng huó zài shuǐ shēn huǒ rè zhī zhōng。
xiàn zài， jù shuō chǔ guó de zhù míng jī xiè zhì zào jiā gōng shū bān， zhèng yè yǐ jì rì， wéi chǔ guó zhì zào xīn de gōng chéng qì xiè， zhǔn bèi gōng dǎ sòng guó。 zhè wú yí shì zài wú qióng de zhàn zhēng zhōng， yòu sǎ liǎo yī bǎ yán。
zhè gè bù xìng de xiāo xī， jī qǐ liǎo zhè wèi cōng cōng gǎn lù zhī rén de fèn nù， tā jiù shì dà míng xiǎn hè de zhèng zhì jiā、 sī xiǎng jiā hé kē xué jiā lǔ guó rén mò dí， rén men zūn chēng tā wéi mò zǐ。 xiàn zài， tā zhèng yào gǎn wǎng chǔ guó qù， zhǔn bèi zǔ zhǐ chǔ wáng fā dòng de bù yì zhī zhàn。
jīng guò bàn gè yuè de cháng tú bá shè， mò zǐ lái dào liǎo chǔ guó dedōu chéng yǐng， yǐ shì fēi cháng láolèi、 pí kùn， dàn tā gù bù shàng xiū xī， biàn qù jiàn chǔ wáng hé gōng shū bān。
tā yùn yòng zì jǐ de biàn cái hé jī zhì， xiàng chǔ wáng hé gōng shū bān chén shù lì hài， shuō míng liǎo rú fā dòng zhè chǎng bù yì zhī zhàn， duì liǎng guó dōubù huì yòu hǎo chù。
jìn guǎn chǔ wáng hé gōng shū bān zài mò zǐ miàn qián lǐ qū cí qióng， dàn shì réng rán jiān xìn zì jǐ yòu xiān jìn de gōng chéng qì xiè， dǎ bài sòng guó rú náng zhōng qǔ wù。 suǒ yǐ， zhè chǎng zhàng shì shì zài bì dǎ， rèn hé rén quàn shuō jūn wú jì yú shì。
mò zǐ jiàn cǐ， biàn shuō dào：“ nǐ shuō nǐ men yòu xiān jìn de gōng chéng qì xiè， nà me， nǐ men zhēn néng dǎ bài sòng guó má？”
shuō zhe， mò zǐ biàn zài zhuō shàng bǎi qǐ shí wù tú lái， ràng gōng shū bān yòng tā zhì zào de qì xiè lái gōng dǎ。 gōng shū bān duō cì yǎn shì liǎo gōng chéng de qì xiè hé jì shù， dōubèi mò zǐ yī yī jī tuì， gōng shū bān shī bài liǎo。
gōng shū bān suī rán shī bài liǎo， dàn tā bìng bù sǐ xīn， biàn xiǎng yīn móu shā hài mò zǐ， yǐ yíng dé zhàn zhēng de shèng lì。
mò zǐ yī yǎn biàn shí pò liǎo gōng shū bān de yīn móu， biàn jiān dìng dì shuō：
“ nǐ de yì sī shì xiǎng xiān bǎ wǒ shā liǎo， zài qù gōng dǎ sòng guó， dàn shì， nǐ cuò liǎo， wǒ de xué shēng qín huá lí děng 300 yú rén， zhèng ná zhe wǒ de shǒu chéng qì xiè， àn zhào wǒ de shǒu chéng bù shǔ， zhèng děng zhe nǐ men qù jìn gōng ní。
“ suǒ yǐ shuō， nǐ men jí shǐ shā liǎo wǒ， sòng guó tóng yàng yě shì gōng bù xià lái de。 xiāng fǎn， què luò gè bèi tiān xià rén chǐ xiào de mà míng！”
zài kàn dào gōng qǔ sòng guó yǐ jīng wú wàng de qíng kuàng xià， chǔ wáng bù dé bù fàng qì zhè chǎng bù yì zhī zhàn。 zhè gè gù shì kě yǐ shǐ rén kàn dào mò zǐ de dǎn lüè hé cái zhì， shì rú hé de chū lèi bá cuì hé shèng rén yī chóu。
mò zǐ， shì mò jiā xué pài de chuàng shǐ rén， xiāng chuán shì sòng guó rén， hòu lái cháng qī zhù zài lǔ guó， tā shì wǒ guó gǔ dài zhuó yòu gòng xiàn de zì rán kē xué jiā。
mò zǐ dà yuē chū shēng zài zhōu jìng wáng 40 nián（ qián 480 nián） zuǒ yòu， zú yú zhōu wēi liè wáng 6 nián（ qián 420） zuǒ yòu， chū shēng yú yī bān de píng mín bǎi xìng jiā tíng， běn rén céng jīng dāng guò zhì zào qì xiè de gōng jiàng。
zài rèn shí lùn shàng， mò zǐ zhòng shì shēng chǎn zhī shí， chéng rèn wài bù wù zhì shì jiè de kè guān xìng， qiáng diào gǎn xìng zhí guān shì rèn shí de lái yuán hé gēn jù。 zhè zài 2000 duō nián qián， què shí shì nán néng kě guì de。
wú yí， zhè yě shì mò zǐ hé tā de xué pài， néng gòu zài zì rán kē xué zhōng zuò chū zhòng dà gòng xiàn de zhòng yào yuán yīn。 dàn shì， mò zǐ guòfèn kuā dà liǎo gǎn xìng de zuò yòng， yòu xiàn rù liǎo xiá 'ài jīng yàn lùn de cuò wù。
mò jiā xué pài de zǒng huì《 mò zǐ》 yuán gòng 71 piān， xiàn cún 53 piān， qí zhōng《 jīng shàng》、《 jīng xià》、《 jīng shuō shàng》、《 jīng shuō xià》 děng sì piān hé cún qǐ lái chēng《 mò jīng》。
zhè sì piān zài jiā shàng《 dà qǔ》、《 xiǎo qǔ》 liǎng piān， chēng wéi《 mò biàn》。 yě yòu rén bǎ zhè 6 piān fàng zài yī qǐ zǒng chēng wéi《 mò jīng》。
zhè shì yī bù nèi róng fēng fù、 jié gòu yán jǐn de kē xué zhù zuò。 shū zhōng bù jǐn shè jí dào shè huì kē xué fàn chóu de guǎng kuò nèi róng， hái bāo hán yòu shí jiān kōng jiān、 wù zhì jié gòu、 lì xué、 guāng xué hé jǐ hé xué děng zì rán kē xué fāng miàn de nèi róng。
zài zhè bù shū zhōng， qí zhōng yòu hěn duō wèn tí chǎn shù yán mì， shuō lǐ tòu chè， lì lùn zhǔn què， jù yòu shí fēn zhòng yào de kē xué jià zhí。 kě yǐ zhè yàng shuō，《 mò jīng》 zài gǔ diǎn zhé xué hé zì rán kē xué zhù zuò zhōng， shì yī bù bù kě duō dé de zhēn pǐn。
shǒu xiān，《 mò jīng》 zhōng jì shù liǎo fēng fù de lì xué zhī shí。 lì xué， shì yán jiū jī xiè yùn dòng de kē xué。《 mò jīng》 zhōng yòu guān yú jī xiè yùn dòng de dìng yì：“ dòng， chéng xǐ yě。”
shàng miàn zhè jù huà de yì sī shì， wù tǐ wèi zhì de yí dòng， jiù shì jī xiè yùn dòng。 zhè gēn xiàn dài jī xiè yùn dòng de dìng yì shì wán quán yī zhì de。 shū zhōng yòu jìn yī bù chǎn shù liǎo píng dòng、 zhuàndòng hé gǔn dòng děng jǐ zhǒng bù tóng xíng shì de jī xiè yùn dòng。
《 mò jīng》 zhōng guān yú lì de dìng yì shì cóng rén de tǐ lì gài niàn yǐn shēn chū lái de。 shū zhōng xiě：“ lì， xíng zhī suǒ yǐ fèn yě。” zhè jù huà de yì sī shì shuō， lì shì shǐ rén de yùn dòng fā shēng zhuǎn yí hé biàn huà de yuán yīn。
dāng shí， wǒ guó rén mín yǐ jīng rèn shí dào fú lì yuán lǐ， bìng qiě zài shēng chǎn zhōng yòu liǎo guǎng fàn de yìng yòng。 shū shàng xiě dào：“ xíng tǐ dà de wù tǐ， zài shuǐ zhōng chén xià de bù fēn qiǎn， shì yīn wéi wù tǐ zhòng liàng bèi shuǐ de fú lì píng héng de yuán gù。
zhè shuō míng liǎo mò zǐ bù jǐn dìng xìng dì rèn shí dào fú lì tóng zhòng lì de píng héng guān xì， ér qiě yòu liǎo dìng liàng de gài niàn。 zhè hé hòu lái xī là xué zhě 'ā jī mǐ dé chuàng lì de fú lì yuán lǐ shì yī zhì de， zhǐ shì biǎo shù dé bù gòu wán zhěng。
《 mò jīng》 tǎo lùn liǎo gàng gān de píng héng wèn tí。 shè yòu yī gàng gān， yī tóu xuán guà fǎ mǎ， lìng yī duān xuán guà zhòng wù。 zhī diǎn de yī biān jiào biāo（ lì bì）， lìng yī biān jiào běn（ zhòng bì）。 rú guǒ liǎng biān píng héng， gàng gān bì shì shuǐ píng de。
《 mò jīng》 bù jǐn qīng chǔ dì xù shù liǎo zhǒng zhǒng gàng gān de shí yàn jiēguǒ， gèng jiā kě guì de shì duì zhè xiē shí yàn zuò liǎo zhèng què dì jiě shì。
lì rú， tā jiě shì liǎo“ biāo” yī duān xià chuí de shí yàn xiàn xiàng， rèn wéi shì yóu yú lì bì hé fǎ mǎ de lián hé zuò yòng dà yú zhòng bì hé zhòng wù de lián hé zuò yòng de yuán gù。
zhè gè jiě shì bù jǐn kǎo lǜ dào lì huò zhòng de duō shǎo， ér qiě hái kǎo lǜ liǎo jù lí hé píng héng de guān xì， suī rán bìng méi yòu dé chū míng què de dìng liàng guān xì， dàn shì shí jì shàng tí chū liǎo lì jǔ de gài niàn。
kě yǐ shuō， mò zǐ yǐ jīng fā xiàn liǎo gàng gān de píng héng yuán lǐ。
zài《 mò jīng》 zhōng， hái jìzǎi zhe fēng fù de jǐ hé guāng xué zhī shí。
mò zǐ hé tā de xué shēng men zuò liǎo shì jiè shàng zuì zǎo de xiǎo kǒng chéng xiàng shí yàn， bìng qiě tí chū liǎo jīng bì de jiě shì：
zài yī jiān hēi 'àn de xiǎo wū cháo yáng de qiáng shàng kāi yī gè xiǎo kǒng， rén duì zhe xiǎo kǒng zhàn zài wū wài， wū lǐ xiāng duì de qiáng shàng jiù chū xiàn liǎo yī gè dàolì de rén yǐng。
wèishénme huì chū xiàn zhè qí guài de xiàn xiàng ní？
mò zǐ jiě shì dào： zhè shì yīn wéi guāng xiàn xiàng shè jiàn yī yàng， shì zhí xiàn xíng jìn de。 rén tǐ xià bù dǎng zhù liǎo zhí shè guò lái de guāng xiàn， chuān guò xiǎo kǒng， chéng yǐng zài shàng biān； rén tǐ shàng bù dǎng zhù zhí shè guò lái de guāng xiàn， chuān guò xiǎo kǒng， chéng yǐng zài xià biān， jiù chéng liǎo dàolì de yǐng。
mò zǐ bìng zhǐ chū， rén de wèi zhì lí qiáng bì yóu yuǎn jí jìn， àn shì lǐ de yǐng yě yóu xiǎo biàn dà， dàolì zài qiáng shàng。 zhè shì duì guāng zhí xiàn chuán bō de dì yī cì kē xué jiě shì。
shū zhōng hái lì yòng guāng xiàn zhí xiàn chuán bō de yuán lǐ， jiě shì liǎo wù tǐ hé tóu yǐng de guān xì。
mò zǐ rèn wéi， guāng bèi zhē dǎng jiù chǎn shēng tóu yǐng， wù tǐ de tóu yǐng， bìng bù gēn suí wù tǐ yī qǐ yí dòng。 rú fēi xiáng zhe de niǎo 'ér， tā de yǐng zǐ fǎng fó yě zài fēi dòng zhe， shí jì shàng bìng bù shì zhè zhǒng qíng kuàng。
mò zǐ zhǐ chū， fēi niǎo zhē zhù liǎo zhí xiàn qián jìn de guāng xiàn， xíng chéng liǎo yǐng zǐ。 zài yī shùn jiān， fēi niǎo yí dòng liǎo wèi zhì， yuán lái guāng xiàn zhào shè bù dào de dì fāng， jiù yǐng jiù xiāo shī liǎo， ér zài xīn de dì fāng， chū xiàn xīn de yǐng zǐ。
zhè jiù shì shuō， niǎo zài fēi xiáng zhōng， tā de yǐng zǐ bìng bù gēn zhe yí dòng， ér shì xīn jiù tóu yǐng de bù duàn gēngxīn。 zài 2000 duō nián qián， néng zhè yàng shēn rù xì zhì dì yán jiū guāng de xìng zhì， zuò chū zhèng què jiě shì， què shì nán néng kě guì de。
mò zǐ hé tā de xué shēng men duì jìng zǐ chéng xiàng de yuán lǐ jìn xíng liǎo shēn rù de yán jiū， bìng tí chū liǎo píng miàn jìng、 āo miàn jìng hé tū miàn jìng chéng xiàng de lǐ lùn。
《 mò jīng》 guān yú sì miàn jìng chéng xiàng de xù shù， méi yòu shuō míng wù tǐ zài 'āo miàn jìng qiú xīn hé jiāo diǎn zhī jiān de shí hòu de chéng xiàng qíng kuàng， xiǎn rán bù gòu quán miàn、 yán mì， dàn shì zài kē xué hái chǔyú méng yá shí qī de gǔ dài， bù néng bù shuō， zhè shì yī gè liǎo bù qǐ de chéng jiù。
tū miàn jìng chéng de xiàng zhǐ yòu yī zhǒng： xiàng shì zhèng lì 'ér suō xiǎo de xū xiàng， wèi yú jìng zǐ de bèi miàn； wù tǐ jù jìng jìn， xiàng dà， fǎn zhī， jiù xiǎo。 mò zǐ zài miáo xiě tū miàn jìng shí， shì fú hé shí jì de。
zài shēng xué fāng miàn，《 mò zǐ》 yě yòu jì shù， dāng shí shè jì liǎo yī zhòngdì xià shēng yuán dìng xiàng zhuāng zhì。 qí fāng fǎ rú xià： yán chéng qiáng gēn měi gé yī dìng jù lí wā yī kǒu jǐng， wā dào dì xià shuǐ wèi yǐ xià yuē liǎng chǐ wéi zhǐ， rán hòu zài jǐng xià fàng zhì yī gè róng liàng qī bā shí shēng de táo wèng， wèng kǒu méng shàng pí gé， zuò wéi dì xià gòng míng xiāng。
zhè shí， ràng tīng jué líng mǐn de rén fú zài wèng kǒu dì tīng， yù yòu dí rén wā kēng dào gōng chéng， jiù kě yǐ gēn jù gè táo wèng de xiǎng shēng dà xiǎo què dìng lái dí de fāng xiàng wèi zhì， yǐ biàn chū bīng gěi dí yǐ yíng tóu tòng jī。
cǐ wài，《 mò jīng》 zhōng hái tí chū liǎo“ duān”、“ chǐ”、“ qū”、“ xué” děng gài niàn， dà zhì xiāng dāng yú jìn dài jǐ hé xué shàng de diǎn、 xiàn、 miàn、 tǐ。
mò jiā guān yú“ duān” de gài niàn de lùn shù， hái bāo kuò liǎo“ yuán zǐ” de hán yì， rèn wéi“ duān” shì zǔ chéng wù tǐ de zuì xiǎo dān wèi。
rú guǒ zhè xiē lǐ jiě méi yòu cuò wù de huà， nà me kě yǐ shuō， zǎo zài 2000 duō nián qián，《 mò jīng》 zhōng yǐ jīng chū xiàn liǎo xiàn dài yuán zǐ xué shuō de méng yá sī xiǎng， wú lùn shì zhé xué fā zhǎn shǐ hái shì zài kē xué fā zhǎn shǐ shàng dū zhàn jù yī dìng de dì wèi。
cóng shàng kě zhī， mò zǐ hé mò jiā xué pài de kē xué chéng jiù， zài 2000 duō nián qián de gǔ dài， yīnggāi shì xiāng dāng jié chū de。 tā men suǒ yǐ néng gòu qǔ dé zhè xiē chéng jiù， shì hé tā men zhòng shì shí yàn、 mǐn yú guān chá hé kē xué de sī wéi fāng fǎ fēn bù kāi de。
yǐ shàng qíng kuàng yě shuō míng liǎo lìng yī gè qíng kuàng， jiù shì zài wǒ guó gǔ dài， hái méi yòu jiàn lì zài yán mì de kē xué shí yàn hé yán gé de shù xué fāng fǎ jī chǔ shàng de wù lǐ kē xué， méi yòu xíng chéng dú lì de wù lǐ xué xué kē。 dàn shì， zài shí jiàn zhōng què jī lěi liǎo fēng fù de wù lǐ xué fāng miàn de zhī shí。
3． wù lǐ xué fāng miàn
mò zǐ guān yú wù lǐ xué de yán jiū shè jí dào lì xué、 guāng xué、 shēng xué děng fēn zhī， gěi chū liǎo bù shǎo wù lǐ xué gài niàn de dìng yì， bìng yòu bù shǎo zhòng dà de fā xiàn， zǒng jié chū liǎo yī xiē zhòng yào de wù lǐ xué dìng lǐ。
shǒu xiān， mò zǐ gěi chū liǎo lì de dìng yì， shuō：“ lì， xíng ( xíng ) zhī suǒ yǐ fèn yě。” (《 mò jīng shàng》 ) yě jiù shì shuō， lì shì shǐ wù tǐ yùn dòng de yuán yīn， jí shǐ wù tǐ yùn dòng de zuò yòng jiào zuò lì。 duì cǐ， tā jǔ lì yú yǐ shuō míng， shuō hǎo bǐ bǎ zhòng wù yóu xià xiàng shàng jǔ， jiù shì yóu yú yòu lì de zuò yòng fāng néng zuò dào。 tóng shí， mò zǐ zhǐ chū wù tǐ zài shòu lì zhī shí， yě chǎn shēng liǎo fǎn zuò yòng lì。 lì rú， liǎng zhì liàng xiāng dāng de wù tǐ pèng zhuàng hòu， liǎng wù tǐ jiù huì cháo xiāng fǎn de fāng xiàng yùn dòng。 rú guǒ liǎng wù tǐ de zhì liàng xiāngchà shèn dà， pèng zhuàng hòu zhì liàng dà de wù tǐ suī bù huì dòng， dàn fǎn zuò yòng lì hái shì cún zài。
jiē zhe， mò zǐ yòu gěi chū liǎo“ dòng” yǔ“ zhǐ” de dìng yì。 tā rèn wéi“ dòng” shì yóu yú lì tuī sòng de yuán gù， gèng wéi zhòng yào de shì， tā tí chū liǎo“ zhǐ， yǐ jiǔ yě， wú jiǔ zhī bù zhǐ， dāng niú fēi mǎ yě。” de guān diǎn， yì sī shì wù tǐ yùn dòng de tíng zhǐ lái zì yú zǔ lì zǔ kàng de zuò yòng， rú guǒ méi yòu zǔ lì de huà， wù tǐ huì yǒng yuǎn yùn dòng xià qù。 zhè yàng de guān diǎn， bèi rèn wéi shì niú dùn guàn xìng dìng lǜ de xiān qū， bǐ tóng shí dài quán shì jiè de sī xiǎng chāo chū liǎo 1000 duō nián， yě shì wù lǐ xué dàn shēng hé fā zhǎn de biāo zhì（ yà lǐ shì duō dé rèn wéi lì shì shǐ wù tǐ yùn dòng de yuán yīn， méi yòu lì wù tǐ jiù bù huì yùn dòng， ér tíng zhǐ shì wù tǐ de běn xìng， zhè yàng de guān diǎn shì fú hé cháng rén guān cè de jiēguǒ de， què shì fū qiǎn hé cuò wù de）。
guān yú gàng gān dìng lǐ， mò zǐ yě zuò chū liǎo jīng bì de biǎo shù。 tā zhǐ chū， chēng zhòng wù shí chènggǎn zhī suǒ yǐ huì píng héng， yuán yīn shì“ běn” duǎn“ biāo” cháng。 yòng xiàn dài de kē xué yǔ yán lái shuō，“ běn” jí wéi zhòng bì，“ biāo” jí wéi lì bì， xiě chéng lì xué gōng shì jiù shì lì × lì bì (“ biāo” )= zhòng × zhòng bì (“ běn” )。 xiàn zài rén men yī bān dū xí guàn yú bǎ gàng gān dìng lǐ chēng wéi 'ā jī mǐ dé dìng lǐ， qí shí mò zǐ dé chū gàng gān dìng lǐ bǐ 'ā jī mǐ dé zǎo liǎo 200 nián， yìng chēng zhī wéi mò zǐ dìng lǐ cái shì gōng yǔn de。 cǐ wài， mò zǐ hái duì gàng gān， xié miàn、 zhòng xīn、 gǔn dòng mó cā děng lì xué wèn tí jìn xíng liǎo yī xì liè de yán jiū， zhè lǐ jiù bù yī yī zhuì shù。 zài guāng xué shǐ shàng， mò zǐ shì dì yī gè jìn xíng guāng xué shí yàn， bìng duì jǐ hé guāng xué jìn xíng xì tǒng yán jiū de kē xué jiā。 rú guǒ shuō mò zǐ diàn dìng liǎo jǐ hé guāng xué de jī chǔ， yě bùwèi guòfèn， zhì shǎo zài zhōng guó shì zhè yàng。 zhèng rú lǐ yuē sè zài《 zhōng guó kē xué jì shù shǐ》 wù lǐ juàn zhōng suǒ shuō， mò zǐ guān yú guāng xué de yán jiū，“ bǐ wǒ men suǒ zhī de xī là de wéi zǎo”，“ yìn dù yì bù néng bǐ nǐ”。
mò zǐ shǒu xiān tàn tǎo liǎo guāng yǔ yǐng de guān xì， tā xì zhì dì guān chá liǎo yùn dòng wù tǐ yǐng xiàng de biàn huà guī lǜ， tí chū liǎo“ jǐng bù xǐ” de mìng tí。 yě jiù shì shuō， yùn dòng zhe de wù tǐ cóng biǎo guān kàn tā de yǐng yě shì suí zhe wù tǐ zài yùn dòng zhe， qí shí zhè shì yī zhǒng cuò jué。 yīn wéi dāng yùn dòng zhe de wù tǐ wèi zhì yí dòng hòu， tā qián yī shùn jiān suǒ xíng chéng de yǐng xiàng yǐ jīng xiāo shī， qí wèi yí hòu suǒ xíng chéng de yǐng xiàng yǐ shì xīn xíng chéng de， ér bù shì yuán yòu de yǐng xiàng yùn dòng dào xīn de wèi zhì。 rú guǒ yuán yòu de yǐng xiàng bù xiāo shī， nà tā jiù huì yǒng yuǎn cún zài yú yuán yòu de wèi zhì， zhè shì bù kě néng de。 yīn cǐ， suǒ kàn dào de yǐng xiàng de yùn dòng， zhǐ shì xīn jiù yǐng xiàng suí zhe wù tǐ yùn dòng 'ér lián xù bù jiànduàn dì shēng miè jiāo tì suǒ xíng chéng de， bìng bù shì yǐng xiàng zì shēn zài yùn dòng。 mò zǐ de zhè yī mìng tí， hòu lái wéi míng jiā suǒ jì chéng， bìng yóu cǐ tí chū liǎo“ fēi niǎo zhī yǐng wèi cháng dòng” de mìng tí。
suí zhī， mò zǐ yòu tàn tǎo liǎo wù tǐ de běn yǐng hé fù yǐng de wèn tí。 tā zhǐ chū， guāng yuán rú guǒ bù shì diǎn guāng yuán， yóu yú cóng gè diǎn fā shè de guāng xiàn chǎn shēng chóngfù zhào shè， wù tǐ jiù huì chǎn shēng běn yǐng hé fù yǐng； rú guǒ guāng yuán shì diǎn guāng yuán， zé zhǐ yòu běn yǐng chū xiàn。
jiē zhe， mò zǐ yòu jìn xíng liǎo xiǎo kǒng chéng xiàng de shí yàn。 tā míng què zhǐ chū， guāng shì zhí xiàn chuán bō de， wù tǐ tōng guò xiǎo kǒng suǒ xíng chéng de xiàng shì dǎo xiàng。 zhè shì yīn wéi guāng xiàn jīng guò wù tǐ zài chuān guò xiǎo kǒng shí， yóu yú guāng de zhí xiàn chuán bō， wù tǐ shàng fāng chéng xiàng yú xià， wù tǐ xià bù chéng xiàng yú shàng， gù suǒ chéng de xiàng wéi dǎo xiàng。 tā hái tàn tǎo liǎo yǐng xiàng de dà xiǎo yǔ wù tǐ de xié zhèng、 guāng yuán de yuǎn jìn de guān xì， zhǐ chū wù xié huò guāng yuán yuǎn zé yǐng cháng xì， wù zhèng huò guāng yuán jìn zé yǐng duǎn cū， rú guǒ shì fǎn shè guāng， zé yǐng xíng chéng yú wù yǔ guāng yuán zhī jiān。
tè bié kě guì de shì， mò zǐ duì píng miàn jìng、 āo miàn jìng、 tū miàn jìng děng jìn xíng liǎo xiāng dāng xì tǒng de yán jiū， dé chū liǎo jǐ hé guāng xué de yī xì liè jī běn yuán lǐ。 tā zhǐ chū， píng miàn jìng suǒ xíng chéng de shì dà xiǎo xiāng tóng、 yuǎn jìn duìchèn de xiàng， dàn què zuǒ yòu dǎo huàn。 rú guǒ shì 'èr gè huò duō gè píng miàn jìng xiāng xiàng 'ér zhào shè， zé huì chū xiàn chóngfù fǎn shè， xíng chéng wú shù de xiàng。 āo miàn jìng de chéng xiàng shì zài“ zhōng” zhī nèi xíng chéng zhèng xiàng， jù“ zhōng” yuǎn suǒ chéng xiàng dà， jù“ zhōng” jìn suǒ chéng de xiàng xiǎo， zài“ zhōng” chù zé xiàng yǔ wù yī yàng dà； zài“ zhōng” zhī wài， zé xíng chéng de shì dǎo xiàng， jìn“ zhōng” xiàng dà， yuǎn“ zhōng” xiàng xiǎo。 tū miàn jìng zé zhǐ xíng chéng zhèng xiàng， jìn jìng xiàng dà， yuǎn jìng xiàng xiǎo。 zhè lǐ de“ zhōng” wéi qiú miàn jìng zhī qiú xīn， mò zǐ suī shàng wèi néng qū fēn qiú xīn yǔ jiāo diǎn de chā bié， bǎ qiú xīn yǔ jiāo diǎn hùn xiáo zài yī qǐ， dàn qí jié lùn yǔ jìn xiàn dài qiú miàn jìng chéng xiàng yuán lǐ hái shì jī běn xiāng fú de。
mò zǐ hái duì shēng yīn de chuán bō jìn xíng guò yán jiū， fā xiàn jǐng hé yīng yòu fàng dà shēng yīn de zuò yòng， bìng jiā yǐ qiǎo miào dì lì yòng。 tā céng jiào dǎo xué shēng shuō， zài shǒu chéng shí， wèile yù fáng dí rén wā dì dào gōng chéng， měi gé sān shí chǐ wā yī jǐng， zhì dà yīng yú jǐng zhōng， yīng kǒu bēng shàng bó niú pí， ràng tīng lì hǎo de rén fú zài yīng shàng jìn xíng zhēn tīng， yǐ jiān zhī dí fāng shì fǒu zài wā dì dào， dì dào wā yú hé fāng， ér zuò hǎo yù dí de zhǔn bèi（ yuán wén shì： lìng táo zhě wéi yīng， róng sì shí dǒu yǐ shàng，…… zhì jǐng zhōng， shǐ cōng 'ěr zhě fú yīng 'ér tīng zhī， shěn zhī xué zhī suǒ zài， záo nèi yíng zhī）。 jìn guǎn dāng shí mò zǐ hái bù kě néng míng liǎo shēng yīn gòng zhèn de jī lǐ， dàn zhè gè fáng dí fāng fǎ què yùn hán yòu fēng fù de kē xué nèi hán。
4． jī xiè zhì zào fāng miàn
mò zǐ shì yī gè jīng tōng jī xiè zhì zào de dà jiā， zài zhǐ chǔ gōng sòng shí yǔ gōng shū bān jìn xíng de gōng fáng yǎn liàn zhōng， yǐ chōng fēn dì tǐ xiàn liǎo tā zài zhè fāng miàn de cái néng hé zào yì。 tā céng huā fèi liǎo 3 nián de shí jiān， jīng xīn yán zhì chū yī zhǒng néng gòu fēi xíng de mù niǎo。 tā yòu shì yī gè zhì zào chē liàng de néng shǒu， kě yǐ zài bù dào yī rì de shí jiān nèi zào chū zài zhòng 30 shí de chē zǐ。 tā suǒ zào de chē zǐ yùn xíng xùn sù yòu shěng lì， qiě jīng jiǔ nài yòng， wéi dāng shí de rén men suǒ zàn shǎng。
zhí dé zhǐ chū de shì， mò zǐ jīhū 'ān shú liǎo dāng shí gè zhǒng bīng qì、 jī xiè hé gōng chéng jiàn zhù de zhì zào jì shù， bìng yòu bù shǎo chuàng zào。 zài《 mò zǐ》 yī shū zhōng de“ bèi chéng mén”、“ bèi shuǐ”、“ bèi xué”、“ bèi 'é“、“ yíng dí cí”、“ zá shǒu” děng piān zhōng， tā xiáng xì dì jiè shào hé chǎn shù liǎo chéng mén de xuán mén jié gòu， chéng mén hé chéng nèi wài gè zhǒng fáng yù shè shī de gòu zào， nǔ、 jié gāo hé gè zhǒng gōng shǒu qì xiè de zhì zào gōng yì， yǐ jí shuǐ dào hé dì dào de gòu zhù jì shù。 tā suǒ lùn jí de zhè xiē qì xiè hé shè shī， duì hòu shì de jūn shì huó dòng yòu zhe hěn dà de yǐng xiǎng。
5． zhé xué fāng miàn
mò zǐ de zhé xué jiàn shù， yǐ rèn shí lùn hé luó ji xué zuì wéi tū chū， qí gòng xiàn shì xiān qín qí tā zhū zǐ suǒ wú fǎ bǐ nǐ de。
mò zǐ rèn wéi， rén de zhī shí lái yuán kě fēn wéi sān gè fāng miàn， jí wén zhī、 shuō zhī hé qīn zhī。 tā bǎ wén zhī yòu fēn wéi chuán wén hé qīn wén 'èr zhǒng， dàn bù guǎn shì chuán wén huò qīn wén， zài mò zǐ kàn lái bù bù yìng dāng shì jiǎn dān dì jiē shòu， ér bì xū xiāo huà bìng róng huì guàn tōng， shǐ zhī chéng wéi zì jǐ de zhī shí。 yīn cǐ， tā qiáng diào yào“ xún suǒ wén 'ér dé qí yì“， jí zài tīng wén、 chéng shòu zhī hòu， jiā yǐ sī suǒ、 kǎo chá， yǐ bié rén de zhī shí zuò wéi jī chǔ， jìn 'ér jì chéng hé fā yáng。
mò zǐ suǒ shuō de“ shuō zhī”， bāo hán yòu tuī lùn、 kǎo chá de yì sī， zhǐ yóu tuī lùn 'ér dé dào de zhī shí。 tā tè bié qiáng diào“ wén suǒ bù zhī ruò yǐ zhī， zé liǎng zhī zhī”， jí yóu yǐ zhī de zhī shí qù tuī zhī wèi zhī de zhī shí。 rú yǐ zhī huǒ shì rè de， tuī zhī suǒ yòu de huǒ dōushì rè de； yuán kě yòng yuán guī huà chū， tuī zhī suǒ yòu de yuán dōukě yòng yuán guī dù liàng。 yóu cǐ kě jiàn， mò zǐ de wén zhī hé shuō zhī bù shì xiāo jí jiǎn dān dì chéng shòu， ér shì yùn hán zhe jī jí de jìn qǔ jīng shén。
chú wén zhī hé shuō zhī wài， mò zǐ fēi cháng zhòng shì qīn zhī， zhè yě shì mò zǐ yǔ xiān qín qí tā zhū zǐ de yī gè zhòng dà bù tóng zhī chù。 mò zǐ suǒ shuō de qīn zhī， nǎi shì zì shēn qīn lì suǒ dé dào de zhī shí。 tā bǎ qīn zhī de guò chéng fēn wéi“ lǜ”、“ jiē”、“ míng” sān gè bù zhòu。“ lǜ” shì rén de rèn shí néng lì qiú zhī de zhuàng tài， jí shēng xīn dòng niàn zhī shǐ， yǐ xīn qù jìng， yòu suǒ qiú suǒ。 dàn jǐn jǐn sī lǜ què wèi bì néng dé dào zhī shí， pì rú zhāng yǎn nì shì wài wù， wèi bì néng rèn shí dào wài wù de zhēn xiàng。 yīn 'ér yào“ jiē” zhī， ràng yǎn、 ěr、 bí、 shé、 shēn děng gǎn jué qì guān qù yǔ wài wù xiāng jiē chù， yǐ gǎn zhī wài wù de wài bù xìng zhì hé xíng zhuàng。 ér“ jiē” zhī dé dào de réng rán shì hěn bù wán quán de zhī shí， tā suǒ dé dào de zhǐ néng shì shì wù de biǎo guān zhī shí， qiě yòu xiē shì wù， rú shí jiān， shì gǎn guān suǒ bù néng gǎn shòu dào de。 yīn cǐ， rén yóu gǎn guān dé dào de zhī shí hái shì chū bù de， bù wán quán de， hái bì xū bǎ dé dào de zhī shí jiā yǐ zōng hé、 zhěng lǐ、 fēn xī hé tuī lùn， fāng néng dá dào“ míng” zhī de jìng jiè。 zǒng zhī， mò zǐ bǎ zhī shí lái yuán de sān gè fāng miàn yòu jī dì lián xì zài yī qǐ， zài rèn shí lùn lǐng yù zhōng dú shù yī zhì。
mò zǐ yòu shì zhōng guó luó ji xué de diàn jī zhě。 tā chēng luó ji xué wéi“ biàn” xué， bǎ qí shì zhī wéi“ bié tóng yì， míng shì fēi“ de sī wéi fǎ zé。 tā rèn wéi， rén men yùn yòng sī wéi， rèn shí xiàn shí， zuò chū de pàn duàn wú fēi shì“ tóng” huò“ yì”，“ shì” huò“ fēi”。 wèicǐ， shǒu xiān jiù bì xū jiàn lì pàn bié tóng yì、 shì fēi de fǎ zé， yǐ zhī zuò wéi héng liàng、 pàn duàn de biāo zhǔn， hé zhě wéi“ shì”， bù hé zhě wéi“ fēi”。 zhè zhǒng pàn duàn shì“ bù kě liǎng bù kě” de， rén men yùn yòng sī wéi yǐ rèn shí shì wù， duì tóng yī shì wù zuò chū de pàn duàn， huò wéi“ shì”， huò wéi“ fēi”， èr zhě bì jū qí yī， méi yòu dì sān zhǒng kě néng cún zài， bù kě néng 'èr zhě dū wéi“ shì”， huò 'èr zhě dū wéi“ fēi”， yě bù kě néng jì“ shì” yòu“ fēi”， huò jì“ fēi” yòu“ shì”。 yòng xiàn dài de luó ji xué míng cí lái shuō， zhè jiù shì pái zhōng lǜ hé wú máo dùn lǜ。
yóu zhè yī sī wéi fǎ zé chū fā， mò zǐ jìn 'ér jiàn lì liǎo yī xì liè de sī wéi fāng fǎ。 tā bǎ sī wéi de jī běn fāng fǎ gài kuò wéi“ mó lüè wàn wù zhī rán， lùn qiú qún yán zhī bǐ。 yǐ míng jǔ shí， yǐ cí shū yì， yǐ shuō chū gù。 yǐ lèi qǔ， yǐ lèi yú“ (“ xiǎo qǔ” )。 yě jiù shì shuō， sī wéi de mùdì shì yào tàn qiú kè guān shì wù jiān de bì rán lián xì， yǐ jí tàn qiú fǎn yìng zhè zhǒng bì rán lián xì de xíng shì， bìng yòng“ míng” ( gài niàn )、“ cí” ( pàn duàn )、“ shuō” ( tuī lǐ ) biǎo dá chū lái。“ yǐ lèi qǔ， yǐ lèi yú”， xiāng dāng yú xiàn dài luó ji xué de lèi bǐ， shì yī zhǒng zhòng yào de tuī lǐ fāng fǎ。 cǐ wài， mò zǐ hái zǒng jié chū liǎo jiǎ yán、 zhí yán、 xuǎn yán、 yǎn yì、 guī nà děng duō zhǒng tuī lǐ fāng fǎ， cóng 'ér shǐ mò zǐ de biàn xué xíng chéng wéi yī gè yòu tiáo bù wěn、 xì tǒng fēn míng de tǐ xì， zài gǔ dài shì jiè zhōng bié shù yī zhì， yǔ gǔ dài xī là de luó ji xué、 gǔ dài yìn dù de yīn míng xué bìng lì。
zōng shàng suǒ shù， kě yǐ kàn dào mò zǐ de kē xué zào yì zhī shēn， chéng jiù zhī dà， zài zhōng guó gǔ dài jié chū kē xué jiā de hángliè zhōng kān chēng wéi jiǎo jiǎo zhě zhī yī。 yí hàn de shì， mò zǐ zài kē jì lǐng yù zhōng de lǐ xìng líng guāng， suí zhe hòu lái mò jiā de shuāi wēi， jǐ jìn xī miè。 hòu shì de kē xué jiā dà duō zhù zhòng shí yòng， hū shì lǐ xìng de tàn suǒ， cǐ shí wéi zhōng guó kē jì shǐ shàng de mò dà sǔn shī。
【 mò zǐ（ lín jiàn róng）】
yuán míng lín jiàn róng。 céng shǔ bǐ míng lín mò , lín qín yuè , zhāi hào bā fēng táng , bàn kāi táng , qǐ hǔ táng。 1971 nián 3 yuè chū shēng yú fú jiàn zhāng zhōu。 jiǔ shí nián dài yí jū xiāng gǎng , bì yè yú xiāng gǎng shí zhuāng shè jì xué yuàn。 xiàn wéi xiāng gǎng zhuān yè shè jì shī xié huì yuàn shì , zhōng guó shū fǎ jiā xié huì huì yuán , xiāng gǎng fú jiàn shū huà yán jiū huì lǐ shì , fú jiàn shěng shū xié、 měi xié huì yuán , nán běi yìn shè shè cháng。
zì 1982 nián shǐ shòu jiào yú hán tiān héng、 zhèng yù shuǐ 'èr xiān shēng xí jīn shí shū huà jiàn shǎng。 1988 nián yǐ lái， zuò pǐn zài zhuān yè bào kān duō yòu fā biǎo。 bìng céng róng huò guǎng xī jǔ bàn de quán guó shǒu jiè xiàn dài zhuàn kè yì shù dà zhǎn yī děng jiǎng， guó jì lóng fèng shū huà zhuàn kè dà zhǎn sài yī děng jiǎng , huā shān bēi hǎi nèi wài shū huà zhuàn kè dà zhǎn sài yī děng jiǎng ; zuò pǐn cān jiā 'èr、 sān jiè zhuàn kè yì shù zhǎn , shǒu jiè guó jì zhuàn kè jiāo liú zhǎn , xīn gài niàn zhuàn kè zhǎn , dì sān jiè zhōng qīng zhǎn , dì liù jiè quán guó zhǎn děng děng ; shū huà zhuàn kè zuò pǐn fēn bié cān jiā 94、 96、 98、 2001 nián xiāng gǎng lì jiè yì shù shuāng nián zhǎn。 xiāng gǎng yà zhōu diàn shì tái、 guó jì guǎng bō diàn tái、 fú jiàn diàn shì tái děng xīn wén méi jiè céng zuò guò zhuān tí bào dào。
【 mò zǐ míng yán】
xīng tiān xià zhī lì， chú tiān xià zhī hài。
【 yì wén】 xīng tiān xià de lì yì， chú tiān xià de huò hài。
jiān 'ài。
【 yì wén】 bù fēn děng jí， bù fēn yuǎn jìn， bù fēn qīn shū dì 'ài tiān xià suǒ yòu de rén。
fēi gōng。
【 yì wén】 fǎn duì qīn lüè zhàn zhēng， wéi hù rén lèi hé píng。
shàng xián
【 yì wén】 bù fēn guì jiàn dì tuī jiàn、 xuǎn bá、 shǐ yòng dé cái jiān bèi de rén。
shàng tóng。
【 yì wén】 zhèng lìng、 sī xiǎng、 yán yǔ、 xíng dòng děng yào yǔ shèng wáng de yì zhì xiāng tóng yī。
jié yòng。
【 yì wén】 fǎn duì shē chǐ làng fèi， zhù zhāng qín jiǎn jié yuē。
jié zàng。
【 yì wén】 fǎn duì hòu zàng jiǔ sàng， zhù zhāng bó zàng duǎn sàng。
fēi lè。
【 yì wén】 fǎn duì shē mí de yīnyuè huó dòng， tí chàng jié yuē rén cái wù lì。
fēi mìng。
【 yì wén】 fǎn duì mìng yùn zhī shuō， zhù zhāng qiáng lì cóng shì。
tiān zhì。
【 yì wén】 tiān shì yòu yì zhì de zuì gāo zhù zǎi， tiān de yì zhì shì xīng lì chú hài。
míng guǐ。
【 yì wén】 biàn míng guǐ shén de cún zài， guǐ shén néng yáng shàn chéng 'è。
jiān xiāng 'ài， jiāo xiāng lì。
【 yì wén】 jì 'ài zì jǐ yě 'ài bié rén， yǔ rén jiāo wǎng yào bǐ cǐ yòu lì。