dōng hàn  (qián6nián～57nián)

xìng：	liú
míng：	xiù
zì：	wén shū
wǎngbǐhào：	guāng wǔ huáng dì
miàohào：	shì zǔ
jíguàn：	cài yáng
língmù：	yuán líng
kāiduān zhōngjié zàiwèi 25nián 57nián 建武 25niánliùyuè 56niánsìyuè 建武中元 56niánsìyuè 57nián 

　　hàn guāng wǔ dì liú xiù（ qián 6 héng 57）， zì wén shū， cài yáng rén， hàn jǐng dì hòu yì。 xīn cháo wáng mǎng mò nián， qǐ bīng fǎn duì wáng mǎng， kūn yáng zhī zhàn， guāng wǔ wǎn kuáng lán yú jí dǎo， wáng xún děng bǎi wàn zhī zhòng , yī shí tǔ bēng wǎ jiě。 wáng mǎng zhèng quán de sāngzhōng , yóu cǐ 'ér qiāo xiǎng。 guāng wǔ yǐ piān shī xùn hé běi , píng wáng láng , jiàng tóng mǎ , jiān nán diàn dìng zhōng xīng zhī jī。 tǒng yī tiān xià， dìng dū luò yáng， chóngxīn huī fù hàn shì zhèng quán， wéi hàn cháo zhōng xīng zhī zhù。 zhèng zhì cuò shī jiē yǐ qīng jìng jiǎn yuē wéi yuán zé， xīng jiàn tài xué， tí chàng rú shù， zūn chóng jié yì， wéi yī xián míng de jūn wáng。 zài wèi sān shí sān nián， shì hào guāng wǔ， jí guāng shào qián yè zhī yì， miào hào shì zǔ。
　　 xī hàn huáng zú， hàn gāo zǔ jiǔ shì sūn。 xiù jiǔ suì sàng fù， jì yǎng shū fù liú liáng jiā。 zǎo nián cóng shì nóng yè shēng chǎn。 xīn mǎng tiān fèng sān nián（ 16）， dào cháng 'ān qiú xué， bài zhōng dà fū xǔ zǐ wēi wéi shī。 hòu yīn zī yòng jié jù， huí dào jiā xiāng。 dì huáng sān nián（ 22）， nóng mín qǐ yì jūn fēng qǐ， yǔ qí cháng xiōng liú yǎn shuài lǐng hé bīn kè qī bā qiān rén zài chōng líng（ zǎo yáng） qǐ bīng， zhāo xīn shì、 píng lín、 xià jiāng děng jūn biān wéi liù bù， jī shā wáng mǎng nán yáng shǒu jiāng， yòu jī bài wáng mǎng dàjiàng yán yóu、 chén mào， jìn jūn wéi wǎn， shēng shì dà zhèn。 dì huáng sì nián（ 23）， xīn shì、 píng lín zhū jiāng yōng lì liú xuán zuò hàn dì， hào gēngshǐ dì。 shì nián liú yǎn gōng xià wǎn chéng， gēngshǐ dì rù dū wǎn chéng。 gēngshǐ dì zài hài sǐ liú xiù dà gē hòu， ràng liú xiù xún hé běi， xiǎng ràng hé běi shì lì shā liǎo liú xiù， kě liú xiù jiè jī fā zhǎn zhuàng dà liǎo zì jǐ de shì lì， zài yǐ hòu xiān hòu xiāo miè liǎo qí tā gē jù shì lì， chì méi jūn（ jiàn lì jiàn shì zhèng quán）， lùlín jūn（ jiàn lì gēngshǐ zhèng quán）， tóng mǎ jūn， gōng sūn shù（ chēng dì） guó hào “ chéng jiā， dà chéng， chéng， ”， yú yáng de péng chǒng（ chēng yàn wáng）， nán jùn de qín fēng（ chēng chǔ lí wáng）， liáng dì de liú yǒng（ chēng dì）， qí dì de zhāng bù（ qí wáng）， lú jiāng de lǐ xiàn， dōng hǎi de dǒng xiàn， hàn zhōng de yán cén（ chēng wǔ 'ān wáng）， yí líng de tián róng， lǒng xī de kuí 'áo（ xī bó wáng， xī zhōu shàngjiàng jūn）， ān dìng de lú fāng（ xī píng wáng）， wáng láng（ chēng dì）， liú xiù dū yǔ zhī yòu guò jiào liàng。 jīng guò cān zhào mǒu shì jiàn yì yǔ zì jǐ de xióng cái hóng lüè děng fāng zhēn zhǔn bèi hòu， dǎ bài gāo cháo、 zhòng lián、 yóu lái、 dà qiāng、 wǔ fān …… děng qǐ yì jūn， zhōng chéng dà yè， jiàn lì liǎo dōng hàn dì guó。
　　
　　 liú xiù nián biǎo
　　 gōng yuán qián 6 nián liú xiù chū shēng。
　　 gōng yuán 22 nián， liú xiù hé xiōng cháng liú yǎn zài chōng líng（ zǎo yáng） qǐ bīng， jiā rù lùlín jūn zuò zhàn。
　　
　　 gōng yuán 23 nián， xiōng cháng liú yǎn bèi liú xuán suǒ shā。
　　 gōng yuán 23 nián， lùlín jūn zài kūn yáng zhī zhàn zhōng yǐ shǎo shèng duō， dà bài wáng mǎng jūn duì。 liú xiù yīn cǐ zhàn míng hè qǐ。
　　 gōng yuán 24 nián， liú xiù qián wǎng hé běi， dé dào dāng dì háo qiáng de zhī chí， kāi shǐ yǔ lùlín、 chì méi fēn tíng kàng lǐ。
　　 gōng yuán 25 nián， liú xiù chēng dì， dōng hàn jì yuán kāi shǐ。
　　 gōng yuán 27 nián， liú xiù shōu biān chì méi jūn， zhī hòu huā liǎo 10 yú nián de shí jiān， tǒng yī liǎo quán guó。
　　 gōng yuán 57 nián， liú xiù shì shì， shì hào guāng wǔ dì， miào hào shì zǔ。
　　
　　【 yǔ xiōng qǐ bīng hé jī xīn mǎng】
　　 liú xiù， zì wén shū， nán yáng jùn cài yáng xiàn（ jīn hú běi zǎo yáng） rén， wéi gāo zǔ jiǔ shì xuán sūn。 wáng mǎng tiān fèng nián jiān（ gōng yuán 14 héng 19 nián）， liú xiù dào cháng 'ān qiú xué， shòu jiào yú zhōng dà fū xǔ zǐ wēi， gōng dú《 shàng shū》。 tā zhǐ qiú nòng tōng dà yì， bù jū zì jù。 yóu yú jiā jìng bìng bù kuān yù， xué fèi bù zú。 liú xiù hái céng yǔ tóng xué hé zī mǎi tiáo lǘ， ràng pú rén gǎn lǘ lā jiǎo zhèng qián。 wáng mǎng dì huáng sān nián（ gōng yuán 23 nián）， nán yáng jī huāng。
　　 liú jiā de bīn kè tú fù děng yòu hěn duō rén tóubèn liǎo wáng kuāng、 wáng fèng de yì jūn。 liú xiù běn wú xīn cān jiā qǐ yì { liú xiù bìng fēi wú xīn qǐ yì， ér shì tāo guāng yǎng huì， yù xiǎo cuò 'ér qiè（ liú yǎn yù hài）， lín dà dí 'ér yǒng ( kūn yáng zhī yì）， shì qí zhèng yě。 }， biàn duǒ dào xīn yě（ jīn hé nán shěng xīn yě xiàn） qù dāng liǎo gǔ shāng。 qí xiōng liú sī yín xiān zì qǐ bīng， zì chēng zhǔ tiān dū bù。 liú xiù zài xīn yě yù dào wǎn xiàn rén（ jīn hé nán shěng nán yáng shì） lǐ tōng， bìng chéng wéi hǎo yǒu。 biān zào yī tiáo chèn“ liú shì fù qǐ， lǐ shì wéi fǔ”， quàn shuō liú xiù qǐ bīng。 shí yuè， hé lǐ tōng jí qí dì lǐ yì děng zài wǎn qǐ bīng。 zhè shí liú xiù 28 suì， kāi shǐ liǎo tuī fān xīn cháo， zhòng xīng hàn shì tiān xià de róng mǎ shēng yá。
　　 liú sī yín、 liú xiù wèile bǎo hù zì jiā lì yì， zhù dòng pài rén yǔ xīn shì bīng、 píng lín bīng lián hé， jìn gōng wǎn xiàn shī lì hòu。 liú sī yín、 liú xiù biàn dào xià jiāng bīng yíng zhōng， shuō fú liǎo xià jiāng bīng shǒu lǐng wáng cháng， hé bīng gōng jī mǎng jūn， zhè nián 'èr yuè xīn yǐ（ gōng yuán 23 nián）， sān zhī yì jūn yōng lì liú xuán wéi tiān zǐ， yǐ liú sī yín wéi dà sī tú， liú xiù wéi tài cháng piān jiāng jūn， pài liú sī yín gōng qǔ wǎn chéng。 sān yuè liú xiù suí zhū jiāng gōng kè kūn yáng（ jīn hé nán yè xiàn）， dìng líng（ kūn yáng dōng）、 yǎn xiàn（ jīn hé nán shěng yǎn chéng xiàn）， qǐ yì jūn de shēng shì yuè lái yuè dà， wáng mǎng gǎn dào wēi xié dào liǎo tā de tǒng zhì。 biàn shuài mǎng jūn jiāng kūn yáng tuán tuán wéi zhù， liú xiù gè chù qiú yuán bīng gǎn dào， chéng nèi yì jūn yǒng qì bèi zēng， lǐ yìng wài hé， dà bài mǎng jūn， kūn yáng zhī zhàn， yǐ shǎo shèng duō， qiāo xiǎng liǎo wáng mǎng xīn cháo miè wáng de sāngzhōng。
　　 zài kūn yáng zhī zhàn hé 5 tiān hòu de gōng kè wǎn chéng zhōng， liú sī yín hé liú xiù dū qǐ liǎo jué dìng xìng de zuò yòng， cóng 'ér kuò dà liǎo zì jǐ de shì lì hé yǐng xiǎng， zài lùlín jūn zhōng shēn rù rén xīn， dì wèi gèng jiā xiǎn hè。 liú sī yín méi dāng shàng huáng dì， xīn zhōng shí fēn bù fú， liú xuán běn rén yě pà dì wèi bèi duó， yú shì jiù shā liǎo liú sī yín dài rén。 nà shí liú xiù zhèng zài wài dì xún shì， huò xī hòu gū jì zì jǐ de lì liàng bù zú， bù gǎn gōng kāi duì kàng， xīn zhōng shí fēn bù 'ān， biàn lì jí gǎn huí wǎn chéng， xiàng liú xuán qǐng zuì。 qǔ dé liǎo liú xuán de xìn rèn， liú xuán jiā fēng liú xiù wéi wǔ xìn hóu， bài tā zuò pò lǔ dàjiàng jūn。
　　 gōng yuán 23 nián， yì jūn gōng pò cháng 'ān， wáng mǎng bài wáng。 gēngshǐ dì liú xuán qiān dū luò yáng， bài liú xiù wéi sī lù xiào wèi。 liú xiù chí jié chū xún huáng hé yǐ běi， cǐ shí guān bài pò lǔ jiāng jūn xíng dà sī mǎ shì。 wèile yǔ zài hán dān chēng dì de wáng láng zhēng duó hé běi， zì xíng zhāo bīng mǎi mǎ， zhāo jiàng nà pàn， yǐ kào dì fāng guān liáo jí tuán， bìng lì yòng hé lián luò yī bù fēn nóng mín jūn， zhōng yú duó qǔ hán dān， xiāo miè liǎo wáng láng， zài hé běi zhàn wěn liǎo jiǎo gēn， yòu liǎo lì zú zhī dì。 liú xuán kàn chū liú xiù de shì lì yuè lái yuè dà， biàn mìng lìng tā tíng zhǐ zuò zhàn huí luò yáng。 liú xiù yǐ huáng hé yǐ běi shàng wèi píng dìng wéi yóu， dì yī cì gōng kāi wéi kàng liú xuán xíng chéng de mìng lìng。
　　
　　【 tǒng yī tiān xià shàn zhèng lì yè】
　　 cǐ shí de cháng 'ān zhèng tán shí fēn hùn luàn， chì méi jūn gè zì wéi zhèng。 xíng shì duì liú xiù kuò zhǎn shì lì， kuò dà dì pán hěn yòu lì。 liú xiù xiān zhēng fā tóng mǎ， bī jiàng tóng mǎ、 gāo hú děng yì jūn， bīng lì yóu shù qiān rén fā zhǎn dào shí yú wàn rén， rén men biàn gǔ dòng liú xiù chēng dì。 jiàn wǔ yuán nián（ gōng
　　[ nián qīng shí de liú xiù ]
　　 nián qīng shí de liú xiù
　　 yuán 25 nián）， liù yuè jǐ wèi rì， liú xiù chēng dì， guó hào hàn， jīhū tóng shí， chì méi jūn yōng lì liú pén zǐ wéi dì， yǔ liú xuán kāi zhàn， bù jiǔ liú xuán bèi jiǎo sǐ， gēngshǐ wáng cháo zhì cǐ jié shù， ér liú xiù zài chì méi yǔ lùlín yú bù sī shā xuē ruò shí zuò shōu yú lì。
　　 liú xiù dēng jī yī shǐ， jiù yǐ yǔ liú xuán de qiáng liè duì bǐ， chū xiàn zài zhōng yuán cuò zōng fù zá de zhèng zhì wǔ tái shàng。 jiàn wǔ yuán nián（ gōng yuán 25 nián） liù yuè， liú xiù jí wèi bù jiǔ， dà jūn zhí xià， bāo wéi luò yáng。 gù shǒu luò yáng de zhū wěi yīn cānyù móu huá shā hài liú sī yín， zài liú xiù yǐ huáng hé shuǐ qǐ shì de bǎo zhèng bù jiǎng chóu de qíng kuàng xià， zhū wěi shuài quán tǐ shǒu chéng jiāng tǔ xiàng liú xiù tóu jiàng。 liú xiù bīng bù xuè rèn， zhàn lǐng luò yáng chéng， bài zhū wěi wéi píng dí jiāng jūn， fú gōu hóu。 liú xiù dìng dū luò yáng。
　　 jiàn wǔ 'èr nián（ gōng yuán 26 nián）， yòu zài luò yáng jiàn qǐ zōng miào。 zài zōng miào yòu biān jiàn lì jì tán。 yǐ biǎo shì zì jǐ jiàn lì zhèng quán， yōng yòu guó tǔ。 liú xiù rèn wéi chì méi jūn shì xīn fù dà huàn， xiān pài dèng yǔ、 féng yì yǔ chì méi zuò zhàn， bī pò liú pén zǐ shuài bǎi wàn zhī zhòng qǐng jiàng。 jiě jué liǎo wò tà zhī cè de chì méi zhù lì， yòu xiān hòu tǎo fá liú yǒng， dìng hé běi， miè diào zhāoqín mù chǔ de kuí 'áo， yí píng dé lǒng wàng shǔ de gōng sūn shù， yú jiàn wǔ shí sān nián（ gōng yuán 37 nián） tǒng yī zhōng guó。
　　1 liú xiù jiàn lì dōng hàn hòu， zài zhèng zhì shàng gǎi gé guān zhì， jiā qiáng duì guān lì de jiān chá， qiáng huà duì jūn duì de kòng zhì。 zài jīng jì shàng， shí xíng dù tián， bǎ gōng tián jiè gěi nóng mín gēngzhòng， tí chàng kěn huāng， fā zhǎn tún tián， ān zhì liú mín， zhèn jì pín mín。 zài sī xiǎng shàng tí chàng jīng xué， biǎo zhāng míng jié。 yóu yú zhè yī qiē cuò shī， shǐ dāng shí shè huì 'ān dìng， shēng chǎn fā zhǎn， dōng hàn wáng cháo dé yǐ xīng shèng， shǐ chēng 「 guāng wǔ zhōng xīng 」。 zài wèi sān shí sān nián zú。
　　2
　　 hàn guāng wǔ dì liú xiù shì wǒ guó lì shǐ shàng zhù míng de fēng jiàn huáng dì zhī yī。 shǐ chēng qí cái jiān wén wǔ， huò dá yòu dà dù。 tā cháng yú yòng bīng， shàn yú yǐ shǎo shèng duō， chū qí zhì shèng。 zài kūn yáng zhī zhàn zhōng， tā zhī rén shàn rèn， zhōng xīng 'èr shí bā jiāng dà bù bá zhuó zì xiǎo lì、 bù yī、 hángwǔ zhī zhōng。 tā duì dài chén liáo“ kāi xīn jiàn chéng”， bù niàn jiù 'è， dàn shǎng fá yán míng， suī chóu bì shǎng， suī qīn bì fá， rú zhòng yòng yòu sù yuàn de zhū wěi。
　　 guāng wǔ zài zhàn zhēng zhōng suǒ yǐ néng gòu kè dí zhì shèng， hái zài yú tā zhù yì jiǎng qiú cè lüè， jù yòu mǐn ruì de zhèng zhì yǎn guāng。 tā zài tǒng yī zhàn zhēng zhōng， shàn yú cǎi yòng zhèng zhì gōng shì， rú xuān bù shì fàng nú bì、 xíng tú， jiǎn miǎn fù shuì xíng fǎ， yòng yǐ wǎ jiě dí jūn， zhuàng dà zì jǐ de shì lì。 tā hái zhù yì zhěng chì jūn jì。 zǎo zài tā dān rèn gēngshǐ zhèng quán de jiāng jūn shí jiù zhù yì yuē shù bù xià zūn shǒu jūn jì， zhè jiù yòu lì yú qǔ dé gèng duō de zhī chí。
　　3
　　 zài tǒng yī quán guó zhī hòu， guāng wǔ réng néng jīng jīng yè yè， qín yú zhèng shì，“ měi dàn shì cháo， rì zè nǎi bà， shù yǐn gōng qīng láng jiāng yì lùn jīng lǐ， yè fēn nǎi mèi”。 tā suǒ shí xíng de gè xiàng zhèng cè cuò shī， jì wéi hù liǎo dōng hàn fēng jiàn tǒng zhì， yě wéi hù liǎo guó jiā tǒng yī， yǔ mín xiū xī yǐ cù jìn shè huì jīng jì de fā zhǎn，《 hòu hàn shū》 zuò zhě fàn yè lùn yuē：“ suī shēn jì dà yè， jìng jìng rú bù jí， gù néng míng shèn zhèng tǐ， zǒng lǎn quán gāng， liàng shí dù lì， jǔ wú guò shì， tuì gōng chén 'ér jìn wén lì， jí gōng shǐ 'ér sàn mǎ niú， suī dào wèi fāng gǔ， sī yì zhǐ gē zhī wǔ yān。” sī mǎ guāng yě shuō：“ dì měi dàn shì cháo， rì zè nǎi bà…… suī yǐ zhēng fá jì dà yè， jí tiān xià jì dìng， nǎi tuì gōng chén 'ér jìn wén lì， míng shèn zhèng tǐ， zǒng lǎn quán gāng， liàng shí dù lì， jǔ wú guò shì， gù néng huī fù qián liè， shēn zhì tài píng。” tā men duì yú guāng wǔ dì zài tǒng yī quán guó hòu de zhèng jì dū zuò liǎo chōng fēn de kěn dìng。 guāng wǔ wǎn nián， xuān bù tú chèn yú tiān xià， yòng rú jiā sī xiǎng hé tú chèn xiāng jié hé de hùn hé wù jiā shēn duì guó jiā rén mín de sī xiǎng tǒng zhì； guāng wǔ yòu nà jiàn zhī shī， biǎn zhú liǎo huán tán、 féng yǎn děng zhí yán gǎn jiàn zhī shì， yòu jù jiàn zhī shī； dàn dà tǐ shuō lái shàng néng shǐ zhōng bǎo chí jǐn shèn， jīng jīng yè yè， qín yú zhèng shì， zài fēng jiàn dì wáng zhōng hái shì nán néng kě guì de。
　　 yǐ shàng zhè xiē píng lùn， duì yú píng jià hàn guāng wǔ dì dū jù yòu yī dìng de cān kǎo jià zhí。 jìn shì zhù míng shǐ xué jiā fàn wén lán píng guāng wǔ dì shuō：“ zhè gè yǐ nán yáng háo qiáng wéi zhù tǐ de liú xiù jūn， zài zhèng zhì shàng yòu yōu shì， zài jūn shì shàng yòu móu lüè， zài jiā shàng jìn zhǐ lǔ lüè， zhēng qǔ mín xīn， zhè jiù jué dìng liǎo tā de bì rán shèng lì。 liú xiù jì shì dì zhù jiē jí de dài biǎo， zì rán shì nóng mín qǐ yì jūn de sǐ dí； dàn shì tā yě dài biǎo zhe shè huì de gòng tóng yào qiú， wán chéng liǎo guó jiā tǒng yī de wěi dà shì yè。 tā zài tuī dǎo wáng mǎng de zhàn zhēng zhōng， zài xuē píng gē jù de zhàn zhēng zhōng， dū qǐ liǎo jí dà de zuò yòng， yīn zhī， tā shì duì dāng shí lì shǐ yòu zhòng yào gòng xiàn de lì shǐ rén wù。”
　　
　　 guāng wǔ dì tǒng yī zhī zhàn
　　 dōng hàn tǒng yī zhàn zhēng
　　 dōng hàn tǒng yī guān dōng zhī zhàn
　　 dōng hàn píng lǒng xī zhī zhàn
　　 dōng hàn miè shǔ zhī zhàn
　　【 jí quán yú shàng shū tái】　 guāng wǔ yǐ yōu dài gōng chén guì qī wéi míng， cì yǐ jué wèi tián zhái， gāo guān hòu lù， ér zhāi chú qí jūn zhèng dà quán。 guāng wǔ jiàn yú xī hàn qián qī sān gōng quán zhòng， quán bǐng xià yí， suī shè sān gōng zhī wèi， ér bǎ yī qiē xíng zhèng dà quán guī zhī yú shè zài zhōng cháo yóu huáng dì zhí jiē zhǐ huī de shàng shū tái。 shàng shū tái shè shàng shū lìng yī rén， zhì qiān shí， shàng shū pú shè yī rén， liù cáo shàng shū gè yī rén， zhì jiē wéi liù bǎi shí， fēn zhǎng gè xiàng zhèng wù。 yǐ xià shè yòu chéng、 láng、 lìng shǐ děng guān， suǒ yòu yī qiē zhèng lìng dū yóu shàng shū tái zhí jiē bǐng chén huáng dì， yóu huáng dì cái jué。 cóng cǐ，“ tiān xià shì jiē shàng shàng shū， yǔ rén zhù cān jué， nǎi xià sān（ gōng） fǔ”；“ suī zhì sān gōng， shì guī tái gé”，“ sān gōng zhī zhí， bèi yuán 'ér yǐ”。 dàn shì dào liǎo dōng hàn hòu qī， yòu quán shì de dà chén duō jiā“ lù shàng shū shì” de zhí xián， cóng 'ér quán bǐng zài dù xià yí， shàng shū tái yòu tuì biàn wéi quán chén zhuān zhèng de gōng jù。
　　
　　【 zhù yì mín shēng yǔ mín xiū xī】
　　 dì yī， shì fàng nú bì、 xíng tú。 zì xī hàn hòu qī yǐ lái， nóng mín zhī lún wéi nú bì、 xíng tú zhě rì yì zēng duō， chéng wéi xī hàn mò nián jiē jí máo dùn rì yì jiān ruì huà zhōng de yī gè zhòng yào wèn tí。 wáng mǎng mò nián， bù shǎo de nú bì、 xíng tú cān jiā qǐ yì； tóng shí zài yī xiē gē jù shì lì de jūn duì zhōng yě yòu bù shǎo de nú bì、 xíng tú。 guāng wǔ zài chóngjiàn liú hàn fēng jiàn zhèng quán zhōng， wèile wǎ jiě dí jūn， zhuàng dà zì jǐ de lì liàng， yě wéi liǎo 'ān dìng shè huì zhì xù， huǎn hé jiē jí máo dùn， céng duō cì xià zhào shì fàng nú bì， bìng guī dìng fán nüè dài shā shāng nú bì zhě jiē chù zuì。 zhào lìng miǎn nú bì wéi shù rén de fàn wéi， zhù yào shì， wáng mǎng dài hàn qī jiān lì mín bèi fēi fǎ mòshōu wéi nú de， huò yīn pín kùn jià qī mài zǐ bèi mài wéi nú bì de； zài wáng mǎng mò nián yīn jī huāng huò zhàn luàn bèi mài wéi nú bì de； zài zhàn luàn zhōng bèi lüè wéi rén xià qī de。 lìng wài， hái guī dìng bù xǔ rèn yì shā shāng nú bì yǐ jí fèi chú“ nú bì shè shāng rén qì shì lǜ”， shuō míng nú bì de shēn fèn dì wèi jiào zhī guò qù yòu suǒ tí gāo。 tóng shí， zài shěng jiǎn xíng fá de zhào lìng zhōng， hái duō cì xuān bù shì fàng xíng tú， jí“ jiàn tú miǎn wéi shù mín”。
　　 dì 'èr， zhěng dùn lì zhì， tí chàng jié jiǎn。 guāng wǔ jiàn yú xī hàn hòu qī lì zhì bài huài、 guān liáo shē chǐ fǔ huà de jī bì， jí wèi yǐ hòu， zhù yì zhěng dùn lì zhì， gōng xíng jié jiǎn， jiǎng lì lián jié， xuǎn bá xián néng yǐ wéi dì fāng guān lì； bìng duì dì fāng guān lì yán gé yào qiú， shǎng fá cóng yán。 yīn 'ér jīng guò zhěng dùn zhī hòu， guān chǎng fēng qì wéi zhī yī biàn。 gù《 hòu hàn shū · xún lì chuán》 yòu“ nèi wài fěi xiè， bǎi xìng kuān xī” zhī yù。
　　 dì sān， bó fù liǎn， shěng xíng fǎ， yǎn wǔ xiū wén， bù shàng biān gōng， yǔ mín xiū xī。 dōng hàn chū nián， zhēn duì zhàn luàn zhī hòu， shēng chǎn diāo bì， rén kǒu ruì jiǎn de qíng kuàng， guāng wǔ zhù yì shí xíng yǔ mín xiū yǎng shēng xī zhèng cè， ér shǒu xiān shì bó fù liǎn。 jiàn wǔ liù nián（ gōng yuán 30 nián）， xià zhào huī fù xī hàn qián qī sān shí shuì yī de fù zhì。 qí cì shì shěng xíng fǎ。 zài qí cì shì yǎn wǔ xiū wén， bù shàng biān gōng。 guāng wǔ“ zhī tiān xià pí hào， sī lè xī jiān， zì lǒng shǔ píng hòu， wèi cháng fù yán jūn lǚ”。 jiàn wǔ 'èr shí yī nián（ gōng yuán 45 nián）， xī yù shàn shàn、 dōng shī děng shí liù guó“ jiē qiǎn zǐ rù shì fèng xiàn， yuàn qǐng dū hù。…… dì yǐ zhōng guó chū dìng， wèi huáng wài shì， nǎi hái qí shì zǐ， hòu jiā shǎng cì”。 jiàn wǔ 'èr shí qī nián（ gōng yuán 51 nián）， gōng chén lǎng líng hóu zāng gōng、 yáng xū hóu mǎ wǔ shàng shū： qǐng chéng xiōng nú fēn liè、 běi xiōng nú shuāi ruò zhī jì fā bīng jī miè zhī， lì“ wàn shì kè shí zhī gōng”。 guāng wǔ xià zhào shuō：“ jīn guó wú shàn zhèng， zāi biàn bù xī， rén bù zì bǎo， ér fù yù yuǎn shì biān wài hū！…… bù rú xī mín。”
　　 dì sì， yù yì zhì háo qiáng shì lì， shí xíng dù tián zhèng cè。 dōng hàn zhèng quán běn shì zài háo qiáng shì lì zhī chí xià jiàn lì qǐ lái de。 dàn háo qiáng shì lì de fā zhǎn， tǔ dì jiān bìng de zhú jiàn yán zhòng， jì wēi xié huáng quán， yě yǐng xiǎng bǎi xìng shēng huó， yǐ jí wèile jiā qiáng cháo tíng duì quán guó kěn tián hé láo dòng rén shǒu de kòng zhì， píng jūn fù shuì yáo yì fù dān， yú jiàn wǔ shí wǔ nián（ gōng yuán 39 nián） xià zhào“ zhōu jùn jiǎn hé kěn tián qǐng mǔ jí hù kǒu nián jì， yòu kǎo chá 'èr qiān shí zhǎnglì 'ā wǎng bù píng zhě。” jiù shì lìng gè jùn xiàn zhàngliáng tǔ dì， hé shí hù kǒu， zuò wéi jiū zhèng kěn tián、 rén kǒu hé fù shuì de gēn jù。 zhào xià zhī hòu， yù dào háo qiáng shì lì de dǐ zhì。 guāng wǔ xià lìng jiāng dù tián bù shí de hé nán yǐn zhāng jí jí qí tā zhū jùn tài shǒu shí yú rén chǔsǐ， biǎo shì yào yán lì zhuī chá xià qù。 jiēguǒ yǐn qǐ gè dì háo qiáng dà xìng de fǎn kàng， yòu de dì qū shèn 'ér bào fā wǔ zhuāng pàn luàn，“ qīng、 xú、 yōu、 jì sì zhōu yóu shèn”。 guāng wǔ zhǐ dé bù liǎo liǎo zhī。 yú shì， dù tián yǐ shī bài gào zhōng。
　　 yīn gè xiàng zhèng cè cuò shī， dōubù tóng chéng dù dì shí xíng， wéi huī fù fā zhǎn shè huì shēng chǎn chuàng zào liǎo yòu lì de tiáo jiàn， shǐ dé kěn tián、 rén kǒu dōuyòu dà fú dù de zēng jiā， cóng 'ér diàn dìng liǎo dōng hàn qián qī bā shí nián jiān guó jiā qiáng shèng de wù zhì jī chǔ。
　　 zhōng yuán 'èr nián（ gōng yuán 57 nián）， guāng wǔ bìng shì yú luò yáng nán gōng， zhōng nián liù shí sān suì， zài wèi sān shí sān nián（ jiàn wǔ sān shí yī nián， zhōng yuán 'èr nián）， zàng yú luò yáng chéng běi zhī yuán líng。 guāng wǔ sǐ hòu， qí zǐ hàn míng dì liú zhuāng jiāng tǒng yī zhàn zhēng zhōng gōng láo zuì dà de 'èr shí bā rén de yǐng xiàng huà zài yún tái gé， chēng yún tái 'èr shí bā jiāng。 bìng jì xù wéi chí fù qīn zài nèi zhèng yǔ zhì dù shàng de shī zhèng fāng zhēn， kāi chuàng liǎo dōng hàn de“ míng zhāng zhī zhì”。
　　
　　【 jiǎn huà jī gòu cái jiǎn rǒng yuán】
　　 jiàn wǔ liù nián（ gōng yuán 30 nián） xià zhào lìng sī lì zhōu mù gè shí suǒ bù， shěng jiǎn lì yuán， xiàn guó bù zú zhì zhǎnglì kě hé bìng zhě， shàng dà sī tú、 dà sī kōng 'èr fǔ。 yú shì“ tiáo zòu bìng yòu sì bǎi yú xiàn， lì zhí shěng jiǎn， shí zhì qí yī”。 tóng shí， fèi chú xī hàn shí de dì fāng bīng zhì， chè xiāo nèi dì gè jùn de dì fāng bīng， cái chè jùn dū wèi zhī zhí， yě qǔ xiāo liǎo jùn nèi měi nián zhēng bīng xùn liàn shí de dū shì， dì fāng fáng wù gǎi yóu zhāo mù 'ér lái de zhí yè jūn duì dān rèn。 dàn shì， dào liǎo dōng hàn hòu qī， zhōu mù cì shǐ zhú jiàn quán zhòng， jiān yòu jūn zhèng cái dà quán， dì fāng bīng lì yòu zhú jiàn xīng qǐ。
　　
　　【 tí chàng rú xué biǎo zhāng qì jié】
　　 chū shēn huáng zú shì jiā de liú xiù， cóng xiǎo jiē shòu rú xué jiào yù， zài zhēng zhàn shí jiù zhòng shì rú xué。 měi dào yī chù jiù zhēng jí gǔ dài diǎn jí， bìng qiě bài fǎng dāng dì zhù míng de rú xué rén wù， qǐng tā men dāng guān huò zhě fēng shǎng tā men。 guāng wǔ dì yǐ rú xué fāng lüè zhì lǐ tiān xià， měi tiān chǔlǐ wán zhèng wù hòu， hái hé hěn duō tā men chè yè chàng tán rú xué jīng diǎn， bǐng zhú sòng dú， yè shēn bù mèi。 yòu shí hái qīn zì zhù chí yòu guān wén xué de biàn lùn。 zì chēng lè cǐ bù pí。
　　 jiàn guó hòu， zài luò yáng xiū jiàn tài xué， shè lì wǔ jīng bó shì， huī fù xī hàn shí qī de shí sì bó shì zhī xué。 hái cháng dào tài xué xún shì hé xué shēng jiāo tán。 zài tā de tí chàng xià， xǔ duō jùn xiàn dū xīng bàn xué xiào， mín jiān yě chū xiàn hěn duō sī xué。
　　 guāng wǔ jì chéng liǎo xī hàn shí qī dú zūn rú shù de chuán tǒng， dōng hàn jiàn lì hòu， jí xīng jiàn tài xué， shè zhì bó shì， gè yǐ jiā fǎ chuán shòu zhū jīng。 guāng wǔ xún xìng lǔ dì shí， céng qiǎn dà sī kōng jì sì kǒng zǐ， hòu lái yòu fēng kǒng zǐ hòu yì kǒng zhì wéi bāo chéng hóu， yòng yǐ biǎo shì zūn kǒng chóng rú。 tè bié shì duì rú jiā jīn wén xué pài zhì zào de chèn wěi mí xìn gèng shì chóng bài bèi zhì。 tóng shí， guāng wǔ jiàn yú xī hàn mò nián yī xiē guān liáo、 míng shì zuì xīn lì lù， yǐ fù wáng mǎng， nǎi biǎo zhāng qì jié， duì yú wáng mǎng dài hàn shí qī yǐn jū bù shì de guān liáo、 míng shì jiā yǐ biǎo zhāng、 lǐ pìn， biǎo yáng tā men zhōng yú hàn shì、 bù shì 'èr xìng de“ gāo fēng liàng jié”， bān bù zhào shū， míng gào tiān xià， guǎng fàn xún fǎng yǐn jū de xué zhě， tí bá yuān bó de rú shì， rú féng méng， zhōu dǎng， wáng bà， yán guāng děng， shǐ chēng” guāng wǔ cè xí yōu rén， qiú zhī ruò bù jí， jīng bó pú chē zhī suǒ zhēng bēn， xiāng wàng yú yán zhōng yǐ。”“ jǔ yì mín tiān xià guī xīn“。 hòu lái dōng hàn mò nián“ dǎng gù zhī huò” shí yǒng xiàn liǎo xǔ duō rú lǐ yīng、 chén fān、 fàn pāng zhè yàng dǎo rén jiàn yì、 shì sǐ rú guī、 fēng yǔ rú huì、 jī míng bù yǐ de gāng liè shì dà fū。 dōng hàn mò nián， duì gāo shì de xīn mù wǎng wǎng shèng guò wáng gōng guì zú， kě yǐ shuō yǔ zhè zhǒng duì qì jié de chàng dǎo yòu guān。
　　
　　【 zhòng qíng zhòng yì kuān róng rén 'ài】
　　 liú xiù shì zhōng guó lì shǐ shàng xué lì zuì gāo de huáng dì， tài xué shēng chū shēn。 liú xiù jiē zhe yòu wèn dào：“ zhū qīng bù zāo jì huì， zì dù jué lù hé suǒ zhì hū？（ yì sī shì shuō： dà jiā rú guǒ méi yòu zhè yàng de jīng lì， nǐ men yòu shì zěn yàng de jìng yù ní？）”。 tài fù dèng yǔ shuō：“ wǒ yào shì méi yòu yù dào bì xià， kě néng shì yī gè wǔ jīng bó shì liǎo。” yáng xū hóu mǎ wǔ jiàn huáng dì hé shǒu fǔ dū zhè me qiān xū， jiù shuō：“ mǎ wǔ yào shì méi yòu yù dào bì xià， yī dìng shì qù zuò xiàn lǐ zhuā bǔ qiáng dào de bǔ tóu liǎo。” guāng wǔ shuō：“ nǐ mǎ wǔ zì jǐ bù qù zuò qiáng dào jiù wàn xìng liǎo， nǎ hái zhǐ wàng zhe nǐ qù zhuā qiáng dào？” jūn chén xiāng duì dà xiào。
　　 zhè shì hé děng qí lè róng róng de chǎng miàn， shì xiǎng zěn yàng de jūn zhù cái néng yǔ zì jǐ de chén xià yòu zhè fèn róng qià？ rú guǒ tā bù shì gè zhòng qíng zhòng yì、 kuān róng rén 'ài de rén， tā de shǔ xià huì zài tā miàn qián liú lù chū kāi huái de xiào shēng má？
　　 shǐ jí zhōng zhè yàng de lì zǐ jǔ bù shèng jǔ， wǒ men bù fáng suí shǒu xié qǔ jǐ zé：
　　 liú xiù shǒu xià de měngjiàng jiǎ fù zuò zhàn yǒng měng， cháng zhì shēng sǐ yú dù wài， liú xiù shí kè guān zhù jiǎ fù de shēng mìng 'ān quán。 dāng tīng shuō jiǎ fù shāng zhòng shí， shuō liǎo zhè yàng yī jù huà：“ tīng shuō jiǎ fù de fū rén huái yùn liǎo， rú guǒ shēng de shì nǚ hái， wǒ de 'ér zǐ jiù qǔ tā， rú guǒ shēng de shì nán hái， jiāng lái wǒ de nǚ 'ér jiù jià gěi tā。” yóu yú liú xiù yòu yì bù ràng jiǎ fù chū zhēng， shǐ tā jù tǐ zhàn gōng bù duō， měi dāng zhū jiāng lùn gōng shí， liú xiù dōuyào tì jiǎ fù shuō shàng yī jù：“ jiǎ jūn zhī gōng， wǒ zì zhī zhī。”
　　 liú xiù zǎo nián yòu“ shì guān dāng zuò zhí jīn wú， qǔ qī dāng dé yīn lì huá” de gǎn tàn， hòu lái tā jiù bǎ zhí jīn wú yī zhí xǔ gěi liǎo jiǎ fù， zú jiàn duì tā de shǎng shí zhī xīn。 wéi zhè yàng de jūn zhù xiào lì， shuí yòu néng bùshě shēng wàng sǐ ní！
　　 féng yì xiān qián shì wáng mǎng zhèn yíng zhōng rén， hòu yòu yǐ fù liú xiù， zài liú xiù jiàn lì dōng hàn zhèng quán de guò chéng zhōng lì xià liǎo hàn mǎ gōng láo。 féng yì céng lián xù shù nián zhèn fǔ guān zhōng， wēi quán rì zhòng， mín jiān chēng zhī wéi“ guān zhōng wáng”， cháo zhōng yì yòu rén fēi yì。 liú xiù biàn jiāng cān huǐ de shū xìn jiāo gěi féng yì běn rén， féng yì kàn hòu jīng kǒng yì cháng， shàng biǎo zì biàn， liú xiù 'ān wèi tā shuō：“ méi shí me kě yǐ dān yōu de！” hòu lái féng yì rù cháo jìn jiàn， liú xiù xiàng mǎn cháo wén wǔ jiè shào：“ shì wǒ qǐ bīng shí zhù bù yě。 wéi wú pī jīng jí， dìng guān zhōng。” huí yì qǐ jǐ nián qián zài hé běi táonàn shí， féng yì wéi zì jǐ nòng lái dòu yù yǔ mài fàn chōng jī， liú xiù yòu gǎn kǎi dì shuō nà shì yī fèn wú fǎ bào dá de hòu yì， zhè xiē huà ràng féng yì xīn lǐ gǎn dào wú bǐ de wēn nuǎn。
　　 dàjiàng lǐ zhōng cóng jūn zhī hòu， bù néng zhào gù jiā rén， wǎng wǎng shī sàn。 liú xiù duì lǐ zhōng shuō chū liǎo zhè yàng de huà lái：“ jīn wú bīng yǐ chéng yǐ， jiāng jūn kě guī jiù lǎo mǔ、 qī、 zǐ， yí zì mù lì mín néng dé jiā shǔ zhě， cì qián qiān wàn， lái cóng wǒ qǔ。”
　　 gōng yuán 24 nián qiū， liú xiù shuài bīng zài wū dì（ jīn hé běi shù lù xiàn dōng nán） zuò zhàn， dà bài dí jūn hòu， tóu jiàng tā de rén bìng bù hěn 'ān xīn。 liú xiù lìng jiàng zhě gè guī qí běn bù tǒng lǐng qí yuán lái de bīng mǎ， tā běn rén zé qīng qí xún xíng gè bù， wú sī háo jiè bèi zhī yì。 jiàng zhě gǎn tàn dào：“ xiāo wáng（ liú xiù dāng shí bèi liú xuán fēng wéi“ xiāo wáng”） tuī chì xīn zhì rén fù zhōng， ān dé bù bào sǐ hū！”
　　 zì jiàn wǔ 'èr nián zhì sì nián， liú xiù qián hòu jiǔ cì xià zhào shì fàng nú bì， huò tí gāo nú bì de fǎ lǜ dì wèi。 guī dìng mín yòu bèi mài wéi nú bì 'ér yuàn yì guī suí fù mǔ de tīng qí zì biàn， nú bì zhù rén rú guǒ jū liú bù fàng， jiù yǐ fǎ zhì zuì， duì yú méi yòu shì fàng de guān sī nú bì， yě zài fǎ lǜ shàng jǐyǔ yī dìng de rén shēn bǎo zhàng， shā nú bì zhě bù dé jiǎn zuì， jiǔ shāng nú bì zhě yào yǐ fǎ zhì zuì。
　　 cóng zhè xiē shì lì zhōng， ràng wǒ men kàn chū liú xiù nèi xīn de shàn liáng yǔ rén yì de běn sè。
　　 zhè jiù shì liú xiù， yī gè kào rén gé mèi lì jù jí qǐ tiān xià qún xióng， jù jí qǐ tiān xià de lì liàng； zhōng xīng hàn shì de yī dài míng jūn， lián tóng zì jǐ yǔ zhěng gè dà hàn wáng cháo yī qǐ zài rù shǐ cè。
　　
　　【 yǒng měng dà zhàng fū duō móu jūn shì jiā】
　　 liú xiù shì zhōng guó lì shǐ shàng zuì yǒng gǎn de huáng dì， kūn yáng dà zhàn zhōng， tā shēn xiān shì zú， dài lǐng shí jǐ rén chōng chū wáng mǎng sì shí wàn dà jūn de wéi zhuī dǔ jié 'ér bān lái jiù bīng。 chōng chū chóngwéi què wèi zhé sǔn yī bīng yījì， hòu yǐ sān qiān zǐ dì bīng dà pò wáng mǎng dà jūn， chuàng zào liǎo zhōng guó jūn shì shǐ de shén huà。
　　 liú xiù yòu shì zhōng guó lì shǐ shàng cānyù hé zhǐ huī zhàn zhēng zuì duō de huáng dì， tā de duì shǒu jǐn chēng dì hào de jiù yòu wáng mǎng、 wáng láng、 liú xuán、 liú pén zǐ、 zhāng bù、 liú yǒng、 lǐ xiàn、 péng chǒng、 lú fāng、 gōng sūn shù děng。
　　 zài dōng hàn wáng cháo kāi guó zhàn zhēng zhōng， liú xiù biǎo xiàn chū liǎo zhuó yuè de jūn shì cái néng hé zhǐ huī yì shù。 tā shàn yú bǎ wò zhàn jī； cháng yú jí zhōng yōu shì bīng lì， gè gè jī pò； jīng yú bì shí jī xū， qí zhèng bìng yòng， yùn dòng jiān dí； qín yú zǒng jié jīng yàn jiào xùn， bù duàn gǎi jìn zhàn shù； qiáng diào lián xù jìn jī， bù gěi dí rén yǐ chuǎn xī hé fǎn pū de jī huì； zhòng shì lì yòng rén hé， wéi cái shì jǔ， shǐ huī xià jiàngshì néng chōng fēn fā huī cáigàn； suǒ yòu zhè yī qiēdōu shuō míng liú xiù shì yī wèi yōu xiù de jūn shì jiā。 liú xiù de tǒng yī lí bù kāi wǔ lì， dàn tā zài yùn yòng jūn shì dǎ jī de tóng shí， zhù zhòng cǎi yòng zhǒng zhǒng líng huó shǒu duàn， zhēng qǔ yǐ hé píng fāng shì jiàng fú duì shǒu， kě wèi rén zhì yì jìn， zhè zài gǔ dài dì wáng zhōng gèng bù duō jiàn。
　　 néng gòu shuō míng liú xiù de jūn shì cái néng de lì zhèng hěn duō， zhè lǐ wú xū xì shù。 dàn liú xiù de yī duàn huà què shuō míng liǎo tā huī huáng de zhàn jì bèi hòu de kǔ chǔ。 jiàn wǔ bā nián， dàjiàng cén péng shuài bīng gēn suí liú xiù gōng pò tiān shuǐ， bìng yǔ wú hàn zài xī chéng bāo wéi liǎo gē jù lǒng shàng de kuí 'áo。 dāng shí， gōng sūn shù ( shǔ dì de gē jù zhě ) de jiànglǐng lǐ yù lái jiù kuí 'áo， bèi gài yán、 gěng bāo wéi zài shàng。 guāng wǔ dì dōng guī， xiě xìn gěi cén péng shuō：“ liǎng chéng ruò xià ( zhǐ xī chéng、 shàng )， biàn kě jiāng bīng nán jī shǔ lǔ。 rén kǔ bù zhī zú， jì píng lǒng， fù wàng shǔ。 měi yī fā bīng， tóu xū wéi bái！” liú xiù“ měi yī fā bīng， tóu xū wéi bái！” de gǎn chù ràng hòu rén xī shī bù yǐ。
　　
　　【 zhī rén shàn rèn níng jù lì liàng】
　　 liú xiù néng zhī rén shàn rèn、 yáng cháng bì duǎn， shǐ yòng dé dāng。 zuò dào liǎo“ yòng rén bù yí， yí rén bù yòng”， shǐ jiàngshuài néng zài bù wéi bèi zǒng de zhàn lüè qǐ tú xià jiàn jī xíng shì， yǐ zuì dà xiàn duódì fā huī tā men de jī jí zuò yòng。 mǎ yuán chēng tā“ huī kuò dà dù”，“ kāi xīn jiàn chéng， wú suǒ yǐn fú， kuò dá duō dà jié”。
　　 gěng zài yún tái 'èr shí bā jiāng zhī zhōng nián jì zuì xiǎo， liú xiù dào hé běi de shí hòu tā cái 'èr shí chū tóu， dàn gěng zuò zhàn yǒng měng， bīng fǎ xián shú。 gěng céng zài hé běi shí jiù guò liú xiù de mìng， liú xiù cháng cháng bǎ tā bǐ zuò hán xìn， pō wéi xīn shǎng。 céng jīng qīn nì dì shuō tā：“ xiǎo 'ér cáo nǎi yòu dà yì zāi！”
　　 hé běi píng dìng zhī hòu， gěng xiàn píng qí zhī cè， liú xiù tóng yì tā shuài bīng qián qù， jiēguǒ zhēn jiù dà gōng gào chéng。
　　 liú xiù gāo xīng zhī yú， ráo yòu xīng zhì dì yòu ná gěng yǔ dāng nián de hán xìn zuò liǎo yī fān bǐ jiào， jié lùn shì gěng de néng lì gèng qiáng， tóng shí yòu huí gù liǎo dāng chū gěng xiàn cè shí de qíng jǐng：“ jiāng jūn qián zài nán yáng jiàn cǐ dà cè， cháng yǐ wéi luò luònàn hé”（ cóng qián nǐ zài nán yáng céng jiàn yì qǐng qiú píng dìng zhāng bù， wǒ dāng shí yǐ wéi nǐ kǒu qì tài dà， kǒng pà nán yǐ chéng gōng）。 suì dé chū liǎo liú chuán hòu shì de dìng lùn：“ yòu zhì zhě shì jìng chéng yě！” zhè duì gěng lái shuō， shì hé děng xīn wèi de píng jià 'ā！
　　 liú xiù qǐ bīng lù guò yíng yáng shí， wáng bà hé yī bāng péng yǒu qù tóu kào。 liú xiù háo qíng gài tiān dì shuō：“ mèng xiǎng xián shì， gòng chéng gōng yè， qǐ yòu 'èr zāi！” cǐ hòu wáng bà biàn zhōng xīn gěng gěng dì zhuī suí zài liú xiù zuǒ yòu。 liú xiù zài hé běi hán dān hé wáng láng zuò zhàn shí， zāo dào liǎo zhòng dà cuò zhé。 wēi jí shí kè， suí wáng bà de yī dào tóubèn liú xiù de rén fēn fēn liù zǒu。 liú xiù duì wáng bà shuō：“ yǐng chuān cóng wǒ zhě jiē shì， ér zǐ dú liú。 nǔ lì！ jí fēng zhī jìngcǎo。”
　　 gōng yuán 24 nián， liú xiù gōng dǎ yíng yáng shí， jì zūn qù tóubèn tā， bèi liú xiù shōu wéi mén lì。 jì zūn wéi rén lián jié， wéi guān qīng zhèng， chù shì jǐn shèn， kè jǐ fèng gōng， cháng shòu dào liú xiù de shǎng cì， dàn tā jiāng zhè xiē shǎng cì dū ná chū lái fēn gěi shǒu xià de rén。 tā shēng huó shí fēn jiǎn pǔ， jiā zhōng yě méi yòu duō shǎo sī rén cái chǎn， jí shǐ zài 'ān pái hòu shì shí， tā réng zhǔ fù shǒu xià de rén， bù xǔ pū zhāng làng fèi， zhǐ yào yòng niú chē zài zì jǐ de shī tǐ hé guān mù， lā dào luò yáng cǎo cǎo xià zàng jiù kě yǐ liǎo。
　　 jiù shì zhè gè tiě miàn wú sī de jì zūn， lián liú xiù xǐ huān de rén fàn fǎ yě bù fàng guò， liú xiù běn lái hěn shēng qì， dàn shì jué dé zhè me zuò shì duì de， bìng qiě jiè cǐ jǐng gào zhū wèi chén shǔ：“ dāng bèi jì zūn！ wú shè zhōng 'ér fàn fǎ shàng shā zhī， bì bù sī zhū qīng yě”（ nǐ men fáng bèi diǎn jì zūn zhè xiǎo zǐ， wǒ de rén fàn fǎ tādōu gǎn shā， gèng bié shuō gěi nǐ men miàn zǐ liǎo）！ jì zūn qù shì hòu， liú xiù cháng cháng huái niàn tā， bìng bù shí gǎn tàn“ ān dé yōu guó fèng gōng zhī chén rú jì zhēng lǔ zhě hū！”
　　 yòu zhè yàng de lǐng xiù， cái néng yòu zhè yàng de gān jiāng， yòu zhè yàng de gān jiāng， cái néng chéng jiù zhè yàng de shì yè。
　　
　　【 yǐ róu wéi zhù gāng róu xiāng jì】
　　 liú xiù zuò wěn jiāng shān hòu， tóng tā de xiān zǔ liú bāng yī yàng， yī jǐn hái xiāng。 zài dà yàn xiāng qīn shí， dāng nián zōng zú běn jiā de dà shěn dà niàn men jiè zhe jǐ fēn jiǔ lì， shàng qián bā jié dào：“ shì yīn wéi nǐ xiǎo shí hòu， xíng shì wěn zhòng jǐn shèn， xìng gé róu hé， cái yòu jīn tiān zhè yàng de chéng jiù 'ā！” liú xiù wén zhī， dà xiào zhe shuō：“ wú zhì tiān xià， yì yù yǐ róu dào zhī。”
　　 liú xiù de“ róu” zhōng yùn hán zhe“ gāng” de yī miàn。“ gāng” shì yǐ xuē qí lì，“ róu” shì yǐ lóng qí xīn， jìn liàng yǐ zuì xiǎo dài jià huàn qǔ zuì dà shèng lì， jí shǐ zài lì liàng zhàn jué duì yōu shì de qíng kuàng xià， yě lì qiú bù zhàn 'ér qū rén zhī bīng。 féng yì chū zhēng guān zhōng， liú xiù jiè zhī yuē：“ jīn zhī zhēng fá， fēi bì lüè dì tú chéng， yào zài píng dìng 'ān jí zhī 'ěr。” dìng hé běi， zhāo jiàng tóng mǎ sān shí wàn zhòng； qǔ luò yáng， jiàng nà shā xiōng chóu rén zhū shì qiě fēng yǐ gāo guān děng。 zài liú xiù de yǐng xiǎng xià， qí bù jiāng yě duō néng yǐ cǐ fǎ qǔ shèng。
　　 liú xiù de“ róu shù” hái tǐ xiàn zài duì dài xiōng nú de tài dù shàng。 liú xiù duì dài xiōng nú cǎi qǔ shǒu shì， bǎ biān jùn de jū mín qiān rù nèi dì， zhè shì tā yàn wǔ、 ài xī mín lì de biǎo xiàn。 tā jiào huì chén xià shuō：“《 huáng shí gōng jì》 zhōng shuō， róu néng kè gāng， ruò néng zhì shèng。” duì dí rén wèi bì quán xū yào yòng wǔ lì。 hòu lái xiōng nú fēn liè wéi nán、 běi liǎng bù， nán xiōng nú zhù dòng yào qiú nèi fù， bìng qiě xī wàng néng hé qīn， liú xiù dāyìng liǎo hé qīn de qǐng qiú。 hòu lái běi xiōng nú chū xiàn zāi hài， yǒng jiāng zāng gōng biǎo shì yuàn yì shuài lǐng wǔ qiān qí bīng sǎo dàng dà mò， liú xiù yì duì cǐ yī xiào liǎo zhī。
　　 dāng cháng xiōng sǐ zài liú xuán de dāo xià shí， shàn yú tāo guāng yǎng huì de liú xiù， kào“ róu shù” dé yǐ qiú quán， dàn dāng shí de qū cóng， jué bù yì wèi zhe gāng xìng quán wú。 zài jú miàn 'ān wěn zhī hòu， liú xiù yuǎn zǒu hé běi yě tóng yàng shì duì“ róu” de lǐng wù； shì lì zhuàng dà qǐ lái hòu， liú xiù“ róu” zhōng de gāng xìng cái dé yǐ xiǎn lù liǎo chū lái。 rú guǒ méi yòu xiān qián de“ róu”， liú xiù kǒng pà zǎo jiù chéng liǎo liú xuán dāo xià de yuān hún， zhì yú hòu lái de“ guāng wǔ zhōng xīng” gèng shì wú cóng tán qǐ。 yóu cǐ kě jiàn， zài liú xiù yǎn lǐ， qū 'ér bù zhé de“ róu” yòu shí huì shèng yú zhé 'ér bù qū de“ gāng”。
　　
　　【 qín miǎn bù xī míng liú qīng shǐ】
　　 liú xiù zài wèi sān shí 'èr nián， měi rì qīng chén jí qǐ、 lín cháo chǔlǐ cháo zhèng， zhí zhì rì mù， rù yè hái bǐng zhú sòng dú， zhí dào gēnglán yè shēn。 tài zǐ céng quàn shuō dào：“ bì xià yòu yǔ tānɡ zhī míng， ér shī huáng lǎo yǎng shēng zhī fú， yuàn yí yǎng jīng shén， yōu yóu zì níng。” liú xiù wēi xiào shuō dào；“ wú zì lè cǐ bù pí！”
　　《 hòu hàn shū》 zuò zhě fàn yè píng shuō dào：“ suī shēn jì dà yè， jìng jìng rú bù jí， gù néng míng shèn zhèng tǐ， zǒng lǎn quán gāng， liàng shí dù lì， jǔ wú guò shì……”
　　 jīng lì liǎo wú shù cì shēn xiàn jué dì、 mìng xuán háo fā， jīng lì liǎo wú shù cì nán zhēng běi zhàn、 dōng dǎng xī shā， jīng lì liǎo wú shù cì dāo guāng jiàn yǐng、 míng zhēng 'àn dǒu， jīng lì liǎo wú shù cì xiāo hún duó bó、 kùn dùn yōu chóu， tā bǎ yī duàn guāng xiān de fēng jǐng chéng xiàn zài hòu rén yǎn lǐ， dài zhe rén men de jǐng yǎng hé huò xǔ zhǐ yòu tā zì jǐ cái zhī dào de yí hàn yǔ mǎn zú， zǒu wán liǎo hōng hōng liè liè de rén shēng lì chéng， xiāo shī zài yōu yuǎn de tiān jì， zhè yī nián shì gōng yuán 57 nián。
　　
　　【 fēngshàn tài shān zhào lìng bó zàng】
　　 guāng wǔ dì bù xǐ fú huá， kè qín kè jiǎn， dēng jī duō nián， shēn wéi yīzhāo tiān zǐ yǐ rán yán gé shēn chuān dà liàn， sè wú zhòng cǎi， ěr bù tīng zhèng wèi zhī yīn， shǒu bù chí zhū yù zhī wán。 duō cì xià zhào tí chàng bó zàng。 qún chén lǚ cì tí chū fēngshàn tài shān， tādōu rèn wéi shì láo mín shāng cái zhī jǔ， bù yú dāyìng。 kě zài jiàn wǔ sān shí 'èr nián zhēngyuè chū， què yīn tú zhēn 'ér zhù dòng tí chū fēngshàn tài shān。 èr yuè， shuài lǐng zhū wáng， bǎi guān dēng tài shān jǔ xíng fēngshàn yí shì。
　　 sì yuè， dà shè tiān xià bìng jiāng jiàn wǔ sān shí 'èr nián gǎi wéi jiàn wǔ zhōng yuán yuán nián， yī jì niàn tài shān zhī xíng。 cì nián 'èr yuè， bìng shì yú luò yáng nán gōng qián diàn。 shí nián 63 suì。 zàng yú yuán líng， miào hào shì zǔ。 zài wèi sān shí sān nián， xiāo chú gē jù， píng dìng tiān xià， lì jīng tú zhì， chóngjiàn liú shì wáng cháo， huī fù guó mín shēng jì， shǐ bǎi xìng chóngxīn 'ān jū lè yè， shǐ chēng jiàn wǔ zhī zhì。 yě wéi hòu shì de míng zhāng zhī zhì dǎ xià jiēshí de jī chǔ。
　　
　　【 tàn fǎng liú xiù mù】
　　
　　 ●“ yù lín jūn” shǒu wèi de huáng líng
　　
　　　 ７ yuè ４ rì xià wǔ， jì zhě lái dào liǎo mèng jīn xiàn bái hè zhèn tiě xiè cūn xī de yī piàn gǔ yuán héng héng“ hàn guāng wǔ dì liú xiù yuán líng”。
　　 lái zhī qián， tīng dāng dì rén bǎ liú xiù de líng yuán jiào zuò“ liú xiù fén 'ér”， xīn lǐ yòu diǎn qí guài， zhè yàng chēng hū huáng dì de mù， tài píng mín huà liǎo bā？ cóng mèng jīn xiàn chéng chéng chē， lái dào māng lǐng běi miàn、 huáng hé 'àn biān de zhè piàn líng yuán， xīn lǐ gèng wéi liú xiù gǎn dào wěi qū： bǎ zhè dì fāng jiào“ fén 'ér”， kě zhēn yòu diǎn rǔ méi liǎo huáng jiā líng mù de qì bó， gǔ pǔ xióng wěi de jué mén lǐ， cháng 'ér kuān kuò de shén dào liǎng bàng lì zhe wēi wǔ de shí shòu， zěn me kàn yě bù néng chēng zhī wéi“ fén 'ér”。 zài zǎi xì yī zhuó mó， yě xiǎng míng bái liǎo， jìn ２ ０００ nián qián de huáng dì， rén men yǐ jīng méi yòu liǎo jìng wèi gǎn， huò zhě shì guān yú liú xiù de mín jiān chuán shuō tài duō， lǎo bǎi xìng shuō qǐ tā yòu qīnqiè gǎn， cái gěi tā de líng yuán yī gè píng mín huà de chēng hū bā。
　　 zǒu guò shén dào， lái dào mù yuán dà mén， jì zhě bèi mén qián liǎng kē liǎng rén hé bào de jù bǎi xī yǐn liǎo， nà bǎi shù cū zhuàng tǐng bá， sàn fā zhe cāng sāng de gǎn jué。 wǒ zhāng kāi shuāng bì zhàngliáng， fǔ mó zhe cū cāo de shùgàn， bàn tiān bù xiǎng lí kāi。 zài mén kǒu yíng hòu de jiǎng jiě yuán xíng yà hóng xiào liǎo：“ zhè shì suí táng shí zhòngzhí de bǎi shù， wǒ men jiào dàjiàng jūn bǎi hé 'èr jiāng jūn bǎi， shì bǎ mén de yě shì yíng kè de。 zài wǒ men zhè 'ér zhè yàng de shù bù xī qí， nǐ jìn liǎo mén， mǎn yuán dōushì ní！”
　　 guǒ rán， yī jìn dà mén， hé bào cū de gǔ bǎi cāng cuì wěng yù， mì mì má má， cuò luò yòu zhì。 yuán zǐ lǐ gǔ jìng yōu pì， lǜ yīn yǎn yìng， mǎn dì zhì nèn de yě huā qīng cǎo， bǎ gǔ bǎi chèn tuō dé gèng jiā cū guǎng hé cāng sāng。
　　 gāo dà de shù guān lòu xià lái de yáng guāng， bān bān diǎn diǎn sǎ zài xiǎo jìng shàng。 suí zhe xíng yà hóng， wǒ men yán zhe xiǎo jìng zài lín jiān chuān xíng， shí 'ér yòu sōng shǔ zài shù féng zhōng tàn tóu tàn nǎo，“ pū lēng lēng” de shēng xiǎng yǐn dé rén bù shí tái tóu： yī zhǐ zhuó mù niǎo piān piān fēi qǐ， huáng bái tiáo wén xiāngjiàn de chì yǔ shùn jiān xiāo shī zài lín jiān。
　　 zhèn zhèn de fēng， bǎ lián qiáo de yōu xiāng sòng dào wǒ men de bí jiān， yuǎn yuǎn jìn jìn de niǎo míng chèn tuō chū nán dé de yōu jìng。 xíng zǒu zài gǔ shù、 xiù cǎo、 yōu huā dā zào qǐ de kōng jiān lǐ， jì zhě gǎn shòu dào liǎo shí zú de gǔ fēng gǔ yùn。
　　 hé luò dì qū shì zhōng guó nóng yè wén míng fā xiáng dì zhī yī， zhè gè líng yuán de zhōu wéi dōushì gēng yún liǎo shù qiān nián de zhuāng jià dì， hěn shǎo yòu xiàng yàng de dà shù lín。 ér líng yuán nèi jìng rán shēng cún zhe zhè yàng de qiān nián gǔ bólín， zhēn shì nán dé。 xíng yà hóng shuō， líng yuán zhàn dì bǎi yú mǔ， yuán yòu ３０００ duō zhū suí táng gǔ bǎi， dōushì dāng shí de dì fāng guān yuán qián lái bài yè shí zhòngzhí de。 yīn bìng chóng hài、 léi jī děng gè zhǒng zì rán zāi hài， xiàn cún １４００ duō zhū。 xíng yà hóng zì háo dì shuō， yī yuán zhōng yòu shàng qiān zhū gǔ bǎi de， quán guó dú cǐ yī jiā。 zhè xiē bǎi shù pǐn zhǒng hěn tè bié， měi dāng yǔ hòu， huì sàn fā xiāng qì。 yòu rén qīng lǐ sǐ qù de bǎi shù， jù kāi liǎo， fā xiàn lǐ miàn sè zé jīn huáng rú xìng， xiāng wèi nóng yù， mù zhì jiān rèn， suǒ yǐ chēng zhī wéi xìng bǎi。
　　 jì zhě kàn dào， bù shǎo gǔ bǎi qīng xié zhe， yòu de shù bù dé bù yòng zhuāng zǐ zhī chēng， lín zǐ xiǎn dé yòu diǎn 'ér líng luàn， xiàng fēng zāi zhōng dǎo fú de zhuāng jià。 wèn qǐ yuán yīn， xíng yà hóng jiǎng dé hěn yòu rén qíng wèi：“ nǐ zǎi xì kàn， zhè xiē bǎi shù dōushì xiàng nán qīng xié de， chuán shuō zhè xiē shù shì liú xiù de ‘ yù lín jūn ’， liú xiù shì nán yáng rén， tā de yù lín jūn yě duō shì nán yáng rén， sī xiāng xīnqiè， suǒ yǐ xiàng nán qīng xié。”
　　 yóu yú shì shǒu wèi liú xiù de“ yù lín jūn”， zhè xiē bǎi shù dào dǐ yòu duō shǎo？ nà jiù shì jūn shì mì mì liǎo， bù néng suí biàn ràng rén zhī dào。 guò qù liú xiù fén 'ér yòu duō shǎo bǎi shù méi rén zhī dào， guó mín dǎng jiànglǐng tānɡ ēn bó lái cān bài liú xiù， bù xiāng xìn zhè gè shuō fǎ， ràng bù xià diǎn shù， kě zěn me yě diǎn bù qīng chǔ， shǎ tānɡ ēn bó jiào liǎo zhēn， diào lái shù qiān shì bīng， yī rén bào zhù yī kē bǎi shù， rán hòu jí hé liǎo bào shù， píng shí bào shù hěn“ zhuān yè” díshì bīng， què yī huì 'ér jiù hú tú liǎo， zěn me yě bào bù qīng chǔ。 zhè shí hòu kuáng fēng dà zuò， bólín sēn rán， tāo shēng rú nù， tānɡ ēn bó xīn lǐ hài pà， zhǐ hǎo zuò bà。
　　 jiǎng wán gù shì， xíng yà hóng tù lù liǎo shí qíng： shí jì shàng shì yīn wéi liú xiù fén 'ér dì chù huáng hé tān， tǔ zhì sōng ruǎn， shàng qiān nián de běi fēng， chuī xié liǎo zhè xiē bǎi shù。 ér bǎi shù de shù liàng yě bù shì zhēn de shǔbù qīng chǔ， wèile zuò hǎo bǎo hù gōng zuò， tā men jiù chá qīng liǎo， zhè lǐ gòng yòu gǔ bǎi１４ ５ ８ zhū。
　　 kàn lái liú xiù bù kuì shì mín jiān chuán shuō zuì duō de huáng dì， zài tā de líng yuán， méi yòu chuán shuō cái shì guài shì ní。
　　 zhè xiē suí táng gǔ bǎi， xī qǔ shàng qiān nián de tiān dì rì yuè jīng huá， shuō jù bù jìng de huà， zhè xiē shù dū kuài“ chéng jīng” liǎo。 shàng qiān nián de shēngzhǎng guò chéng， bǎi shù shù xíng qiān zī bǎi tài， yòu de shùgàn rú fù yòu pán lóng， yòu de shù chà kù sì jīng lù huí tóu， yòu de hǎo xiàng miàn duì mù zhǒng yòng shuāng shǒu bā kāi xiōng táng， yīn cǐ jiào“ chì dǎn zhōng xīn、 gān dǎn xiāng zhào bǎi”。
　　 zuì wéi rén jīn jīn lè dào de， hái shì“ kǔ liàn bǎi”。“ kǔ liàn bǎi” běn shì zì rán xíng chéng de qí guān， yī zhū gǔ bǎi de shùgàn zhōng， cháng chū liǎo yī kē kǔ liàn shù， yòu hàoshìzhě jiù cǐ“ chuàng zuò” liǎo“ kǔ liàn bǎi” gù shì： liú xiù hé tā de huáng hòu yīn lì huá kǔ kǔ xiāng liàn， zuì zhōng cháng xiāng sī shǒu。 yīn lì huá shì nán yáng xīn yě rén， dāng dì yòu míng de měi rén 'ér， nián qīng de liú xiù duì tā yī jiàn zhōng qíng， dāng shí hái shì yī jiè bù yī de liú xiù yòu liǎng dà rén shēng mù biāo：“ shì huàn dàngzuò zhí jīn wú， qǔ qī dāng dé yīn lì huá。” hòu lái liú xiù guǒ rán yíng dé měi rén fāng xīn， dàn yóu yú zhàn zhēng， liǎng rén tiān gè yī fāng， kǔ kǔ sī niàn。 liú xiù dāng liǎo huáng dì、 dìng dū luò yáng hòu， pài rén bǎ yīn lì huá jiē lái， cháng xiāng sī shǒu， gòng dù zhōng shēng， sǐ hòu hé zàng zài zhè lǐ。
　　 qí shí， kǔ liàn shù jì shēng zài zhè kē kòngxīn de qiān nián bǎi shù lǐ， cái bù guò１５ nián shí jiān， yīn cǐ， shì“ qiān nián děng yī huí” de“ qiān gǔ jué liàn”。“ kǔ liàn bǎi” sì zhōu wéi qǐ liǎo lán gān， bù shǎo liàn rén zài shàng miàn guà qǐ liǎo lián xīn suǒ。“ bù guǎn zěn me shuō， bǎi shù shì zhēn yè， kǔ liàn shù shì kuò yè， shù zhǒng bù tóng， kǔ liàn néng jì shēng zài bǎi shù zhōng， zài zhí wù xué shàng yě shì qí guān。” xíng yà hóng shuō。
　　 líng yuán de zhōng jiān shì gāo２０ mǐ、 zhōu cháng５００ mǐ de mù zhǒng。 zhǒng qián shù qīng qián lóng shí wǔ nián jù bēi yī tōng， shàng shū“ hàn shì zǔ zhōng xīng guāng wǔ huáng dì líng”。 wǒ men shí jí 'ér shàng， zhǒng shàng tóng yàng shì gǔ bǎi mì bù， tái jiē shàng mǎn shì qīng tái， zhǐ néng yā zhe jiǎo zǒu lù， bù xiǎo xīn jiù yào huá dǎo。 xíng yà hóng shuō， gǔ dài dì wáng mù jīhū quán bèi dào guò， dàn liú xiù mù shì gè lì wài， cóng lái méi bèi dào guò， zhè dǎo bù quán yīn wéi liú xiù rén yuán hǎo， zhù yào shì liú xiù píng shēng jié jiǎn， qù shì qián jiāo dài bù suí zàng rèn hé jīn yín yù qì， quán yòng wǎ qì， suǒ yǐ dào mù zéi méi xīng qù。 lìng wài， liú xiù mù wèi yú huáng hé tān， dì xià jǐ mǐ jiù shì shuǐ， yě méi fǎ dào wā。（ tú８） dāng chū de liú xiù mù jiù shì píng dì qǐ liǎo yī gè tǔ duī， hòu lái rén men cái lù xù jiàn qǐ liǎo shén dào、 cí táng， liú xiù mù cái yòu liǎo huáng líng de qì pài。 zhè xiē gǔ bǎi shì suí táng shí de rén men chū yú duì liú xiù de jǐng yǎng zhòngzhí de。
　　 hàn dài suǒ zhǒng de bǎi shù， rú jīn zhǐ yòu yī kē， zài líng mù xī biān de liú xiù cí nèi。 jì zhě kàn dào， zhè zhū hàn bǎi sān sì rén hé bào cū xì， cóng shù gēn chù yī dòng kǒu wàng jìn qù， hàn bǎi de shù xīn yǐ jīng quán bù kōng liǎo。 shùgàn shàng， tuō luò liǎo zhī chà zì rán xíng chéng yī fú rén liǎn de tú 'àn， jí xiàng yī wèi cí xiáng de lǎo nǎi nǎi， yīn cǐ bèi chēng wéi“ nǎi nǎi bǎi”。 zhè kē shù bèi dāng dì rén dàngchéng shén shù， yǐ qián bù shǎo nóng mín zài shù qián shāo xiāng xǔ yuàn， jù shuō hěn shì líng yàn。１０ duō nián qián， jǐ gè hái zǐ tiǎo xiāng huǒ wán 'ér， bù xiǎo xīn bǎ“ nǎi nǎi bǎi” lǐ miàn rán zhe liǎo， jǐ tiān hòu rén men cái fā xiàn。 xiàn zài hái liú zhe huǒ shāo guò de hén jì， dàn lìng rén jīng qí de shì， zhè kē hàn bǎi xiàng zhe líng mù de yī zhī hái huó zhe， zhī yè xī shū， yī rú lǎo rén de báifà。
　　 zhè zhū bǎi shù， dà gài shì liú xiù hé yīn lì huá xià zàng yú cǐ de wéi wéi yī jiàn zhèng liǎo。 guān yú liú xiù yǔ yīn lì huá hé zàng， yòu liǎng zhǒng shuō fǎ， yī zhǒng shì liǎng gè réndōu xià zàng zài zhè gè mù zhǒng， lìng yī zhǒng shuō fǎ shì， zūn xún xī hàn dì hòu hé zàng guàn lì， zhè duì 'ēn 'ài qíng lǚ“ tóng yíng bù tóng xué”， liú xiù mù zhǒng dōng５００ duō mǐ de dì fāng， yòu yī fāng fén zhǒng， lǎo bǎi xìng jiào tā“ niàn niàn zhǒng”， xiāng chuán shì huáng hòu yīn lì huá de mù。 jù shuō yīn huáng hòu líng yuán zhōng yě yòu gāo dà de qǐn diàn、 biàn diàn， kě xī rú jīn yǐ dàng rán wú cún liǎo。 mèng jīn xiàn yuán wén huà jú jú cháng、７ ６ suì de wáng jùn shēng gào sù jì zhě， tā céng jīng kàn dào guò dǎ kāi de“ niàn niàn zhǒng”。 guó mín dǎng bā kāi huā yuán kǒu nà nián， wáng jùn shēng１２ suì， yóu yú huā yuán kǒu jué kǒu， huáng hé shuǐ liú sù jiā kuài， chōng shuà dī 'àn，“ niàn niàn zhǒng” fù jìn dì miàn xià chén， zhǒng tā liǎo yī jiǎo， dāng shí wáng jùn shēng jiā jiù zài tiě xiè cūn， xiǎo hái zǐ tuǐ kuài， dū páo qù kàn。 wáng jùn shēng shuō， dāng shí tā kàn dào mù zhǒng lǐ yòu zhuān juàn zhe， guān cái yòng tiě liàn zǐ diào zài jǐ gēn zhù zǐ shàng， guān cái hěn dà。 hòu lái， tiě xiè cūn yī gè xìng wáng de dà shēn shì gǎn dào， ràng rén men yòng zhuān tóu dǔ shàng， yòng tǔ yòu bǎ mù fēng yán shí liǎo。
　　 shuō qǐ liú xiù mù， dāng dì rén rèn wéi yòu liǎng gè dú yī wú 'èr： yī shì qiān zhū gǔ bǎi jù yú yī yuán， yòu liǎo zhè zhī“ yù lín jūn” de hù wèi， liú xiù mù huán jìng qīng jìng yōu yǎ， tā yī shēng bēi huān chén fú、 dà qǐ dà luò、 fēng yún jī dàng， qù shì hòu líng hún néng 'ān xī zài zhè yàng de dì fāng， yǔ gǔ bǎi、 xiù cǎo、 yōu huā、 niǎo míng xiāng bàn， yě suàn“ dé qí suǒ zāi”。
　　 hái yòu jiù shì líng zhǐ dú tè。 zhōng guó gǔ dài huáng dì xuǎn líng， yī bān shì kào shān miàn hé， xiàng zhēng dì wáng jīn huái bó dà， jià yù wàn wù zhī zhì， tóng shí yě kě miǎn zāo shuǐ yān， zhè jiào“ zhěn shān dèng hé”， luò yáng nà me duō de gǔ mù， dōushì zài māng shān shàng， miàn duì zhe yī shuǐ、 luò shuǐ。 ér liú xiù de líng yuán què zài huáng hé 'àn biān， miàn duì zhe māng shān， shì“ zhěn hé dèng shān”， zhè zài gǔ dài dì wáng líng mù zhōng jué wú jǐn yòu。 liú xiù wèishénme bǎ mù xuǎn zài zhè yàng de xiǎn dì？ jìn２０００ nián lái， rén men wú fǎ lǐ jiě， zuò chū liǎo gè zhǒng cāi cè。 dàn liú xiù yī shēng xǐ huān xiǎn zhōng qiú shèng， kūn yáng zhī zhàn， tā yǐ bù zú liǎng wàn rén， dǎ bài wáng mǎng４２ wàn dà jūn， píng jiè de jiù shì chū qí zhì shèng。 kàn kàn zhè qiān zhū gǔ bǎi， jiù zhī dào xuǎn zé zhè yàng yī gè yōu pì de dì fāng， shì tā yī shēng zuì hòu yī gè zhèng què jué dìng。
　　 mèng jīn fēn jiǔ qū huáng hé wéi zhōng xià yóu， huáng hé zài qí shàng chuān shān yuè lǐng， bēn téng páo xiào； ér zài qí xià hé miàn kuān kuò， shēng xī liú huǎn， jìng zǒu dà hǎi。 bù zài běi māng shān shàng wàng luò yáng de xīng shuāi， ér shì gé yī dào māng lǐng， duō yī fēn chāo tuō， shǎo jǐ xǔ qiān guà， zài zhè huáng hé 'àn biān tīng tāo shēng， guān yún fēi， tóng yàng shì qì dù bù fán。
　　
　　● cóng liáng nóng dào dì wáng
　　
　　　 liú xiù cí wèi yú mù yuán de xī cè， yóu jué mén、 bēi láng、 èrshíbāxiù guǎn、 guāng wǔ diàn sān jìn yuàn luò gòu chéng， jiàn zhù gǔ pǔ 'ér cū guǎng。 jì zhě suí jiǎng jiě yuán xíng yà hóng zǒu rù guāng wǔ diàn， kàn zhe guān yú liú xiù de bì huà， jiǎng jiě zhe zhǒng zhǒng wǎng shì， xíng yà hóng duì liú xiù de jìng pèi zhī qíng yì yú yán biǎo， tā rèn wéi yuè liǎo jiě liú xiù， jiù yuè zūn jìng tā：“ tā bǐ liú bāng yòu běn shì， tā zì jǐ jiù shì hán xìn， zì jǐ jiù shì zhāng liáng， zì jǐ jiù shì xiāo hé！”
　　 zài liú xiù líng yuán mén nèi， yòu yī zūn dà shí shòu， shēn tǐ qū zhāng dù jí dà， shēn xíng jiáo jiàn， jí fù dòng gǎn， yáng gāng zhī qì shí zú， yǔ shén dào bàng xiàn dài diāo kè de shí shòu dà wéi bù tóng。 xíng yà hóng shuō，１０ duō nián qián， cūn mín zài liú xiù mù nán１００ duō mǐ chù wā qú shí， wā chū liǎo yī gè shí bì xié， jù kǎo zhèng shì hàn dài liú xiù líng yuán qián de， quán guó cún liú de hàn dài shí kè sù xiàng dà gài zhǐ yòu sān wǔ jiàn， xiàng zhè yàng wán zhěng de dà xíng shí kè， shì guó bǎo jí wén wù。 bù guò zhè gè shí bì xié shì fǎng zhì de， xiàn zài zhēn pǐn cún fàng zài luò yáng bó wù guǎn， zhēn pǐn bǐ zhè gè piào liàng duō liǎo。 hàn dài de yì shù pǐn hěn nán jiàn dào liǎo， dàn jiù zhè me gè fǎng zhì pǐn， yǐ jīng ràng rén duì hàn fēng hàn yùn shén wǎng liǎo。
　　 shí bì xié yóu jiǔ zhǒng dòng wù de bù fēn zǔ chéng： lóng tóu、 lù 'ěr、 shé xìn、 mǎ dù、 qí lín yì、 niú zōng、 jiāo lóng wěi， qián mài de yī zhǐ shì hǔ zhǎo， qí yú sān zhǐ shì shī zhǎo。 shí bì xié de rèn wù， shì yǐn lǐng zhe huáng dì de líng hún， zǒu guò shén dào， shēng rù xiān jiè。
　　 jìn guǎn liú xiù mù yuán hàn dài de yí wù jīhū méi yòu liǎo， dàn zhè gè líng yuán yǐ rán zhè me jǐng sè yōu měi， zhè lǐ de yī cǎo yī mù， shì hàn cháo yuǎn shì zài lì shǐ shēn chù hòu， rén men zhàn zài liú xiù rén shēng de zhōng diǎn， duì tā de huí wàng hé kěn dìng。
　　 gōng yuán qián６ nián， liú xiù chū shēng zài jì yáng（ jīn hé nán lán kǎo）。 tā shì xī hàn huáng shì hòu yì， shì hàn gāo zǔ liú bāng de jiǔ shì sūn， chū zì hàn jǐng dì yī mài。 shǐ shū shàng shuō， hàn jǐng dì yè zhāo tā de fēi zǐ chéng jī， chéng jī yīn gù bù yuàn qù， bǎ tā de gōng nǚ táng 'ér sòng qù mēngshì 'ér， jǐng dì hē zuì liǎo jiǔ， mí mí hú hú“ xìng zhī”， yú shì jiù yòu liǎo liú xiù zhè zhī hòu yì。 liú xiù de xiān shì， cóng wáng jiàng wéi liè hóu， dào tā fù qīn zhè yī bèi， zhǐ shì jì yáng xiàn lìng zhè yàng de xiǎo guān yuán liǎo。 gōng yuán３ nián， liú xiù de fù qīn qù shì， tā yī jiā rén huí dào gù xiāng nán yáng， chéng liǎo pǔ tōng de píng mín。
　　 zhè gè shí qī， xī hàn zhèng zhì fǔ xiǔ， jīng jì diāo bì， mín bù liáo shēng， wēi jī sì qǐ。 wài qī wáng mǎng lì yòng zhè yī xíng shì， wán nòng quán shù， gōng yuán ９ nián duó qǔ zhèng quán， jiàn lì xīn cháo。 dàn wáng mǎng cuàn quán yòu shù， zhì guó wú fāng， tā“ zēng zhòng fù liǎn， kè bō bǎi xìng”， fǎ lìng yán kē cán kù， bìng qiě zhāolìng xī gǎi， fǎ wú cháng zhì。 wáng mǎng céng zài７ nián nèi， sì cì gǎi huàn huò bì，“ měi yī yì qián， mín yòng pò chǎn”， lǎo bǎi xìng shǒu lǐ de qián yī yè zhī jiān chéng liǎo fèi tóng làn tiě。 suǒ yòu zhè xiē dǎo zhì shè huì gèng jiā hùn luàn， máo dùn gèng qū jī huà。 gōng yuán１７ nián， lùlín、 chì méi xiān hòu qǐ yì， tiān xià yuè lái yuè dòng dàng bù 'ān。
　　 liú xiù de gē gē liú yǎn yǒng wǔ gāng yì， xī wàng zài luàn shì yòu suǒ zuò wéi， tā xǐ huān jié jiāo sì fāng xiá shì， bù yuàn zhòngtián。 ér liú xiù dāng shí shì gè méi duō shǎo xiǎng fǎ de rén， cóng xiǎo xǐ huān zhòngtián、 dú shū， cháng yòu duō yú de liáng shí dào wǎn chéng（ jīn nán yáng） qù mài。 hàn gāo zǔ liú bāng jiù bù yuàn yì zhòngtián， bèi tā fù qīn tài gōng chēng zuò“ wú lài”， ér liú bāng de gē gē liú zhòng què hěn shàn yú jīng yíng。 liú bāng zài zuò liǎo huáng dì yǐ hòu， céng jīng fǎn wèn fù qīn tài gōng shuō：“ xiàn zài wǒ de chǎn yè， yǔ gē gē bǐ shuí duō？” zhè shí liú yǎn jiù xiào huà liú xiù， bǎ zì jǐ bǐ zuò liú bāng ， bǎ liú xiù bǐ zuò liú zhòng。 zài gē gē de jī lì xià， liú xiù cái“ fèn 'ér yòu zhì yú tiān xià”。 dàn shuí liào liú yǎn hòu lái yīn wéi gōng gāo bèi cāi jì tā de gēngshǐ dì liú xuán shā sǐ liǎo， zhè yī huí shì xǐ huān zhòngdì de liú xiù zuò liǎo huáng dì， zhè shì hòu huà。
　　 gōng yuán２２ nián， yīcháng dà zāi huāng xiàng nán yáng jùn xí lái， hé jùn dì fāng， shù pí cǎo gēn， bō shí dài jìn； è piǎo biàn yě， rù yè lín huǒ piāo hū， yī piàn qī liáng kǒng bù de jǐng xiàng， lǎo bǎi xìng zài yě shēng cún bù xià qù liǎo。２８ suì de liú xiù hé liú yǎn yī qǐ， jiè jī lì yòng zōng zú shì lì qǐ bīng， bìng yǔ jìn rù nán yáng de lùlín jūn lián hé qǐ lái。
　　 kāi shǐ liú xiù zài bù duì zhōng bìng bù zhòng yào， tā de jūn shì cái néng zài zhù míng de kūn yáng dà zhàn zhōng xiǎn lù chū lái， zài zuì wēi jí de guān tóu， liú xiù jīng shòu liǎo kǎo yàn， zhǐ huī bù duì shàng yǎn dà nì zhuǎn， yǐ shǎo shèng duō， qiāo xiǎng liǎo wáng mǎng xīn cháo de sāngzhōng， yě lā kāi liǎo zì jǐ zǒu xiàng chéng gōng de xù mù。
　　 gōng yuán２３ nián， lùlín jūn yǐ fā zhǎn zhì１０ wàn rén， yōng lì hàn shì hòu yì liú xuán wéi dì， nián hào gēngshǐ。 yì jūn pài zhù lì wéi gōng wǎn chéng， tóng shí pài wáng fèng、 wáng cháng、 liú xiù děng shuài jūn２ wàn rén běi shàng， lián kè kūn yáng（ jīn yè xiàn）、 dìng líng（ jīn yǎn chéng xī）、 yǎn xiàn（ jīn yǎn chéng nán）， jiǎo huò dà liàng wù zī， gōng yìng wéi wǎn dà jūn。
　　 wáng mǎng gǎn dào cháng 'ān shòu dào jí dà wēi xié， jí pài wáng yì、 wáng xún diào jí gè zhōu jùn jīng bīng４２ wàn rén， hào chēng bǎi wàn， zhí pū kūn yáng， shǒu chéng lùlín jūn jǐn bā jiǔ qiān rén， kàn zhe wáng mǎng de jūn duì pū tiān gài dì 'ér lái， duō shù jiànglǐng zhù zhāng chè lí。 dàn cǐ shí bì kāi dí rén， zhèng zài gōng dǎ wǎn chéng de zhù lì bù duì jiù bào lù zài dí rén miàn qián， liǎng miàn shòu dí， bì rán dà bài。 zài gǎi xiě lì shǐ de guān jiàn shí kè， liú xiù yǐ lěng jìng de fēn xī hé yuǎn jiàn zhuó shí， shuō fú zhòng jiāng jiān shǒu dài yuán， zì shuài 13 qí chèn yè chū chéng， qián wǎng yǎn xiàn、 dìng líng diào jí yuán bīng。 wáng yì、 wáng xún yǐ zhàng rén duō shì zhòng， bù tīng chè wéi gōng wǎn hé wǎng kāi yī miàn、 ràng shǒu jūn táo lí de jiàn yì， yáng yán：“ bǎi wàn zhī shī， suǒ guò dāng miè， jīn tú cǐ chéng， dié xuè 'ér jìn， qián gē hòu wǔ， qǐ bù kuài yé！” tā men fā dòng qiáng gōng， yǐ chōng chē zhuàng chéng， wā dì dào gōng chéng， jià yún tī pá chéng， dàn kūn yáng chéng xiǎo 'ér jiān gù， jué bù shì shěng yóu de dēng， hé kuàng kùn shòu yóu dǒu， shǒu chéng de bèi bī shàng jué lù， sǐ mìng dǐ kàng， wáng yì、 wáng xún gān zhe jí méi bàn fǎ。
　　 liù yuè chū yī， liú xiù shuài lǐng jìn wàn rén jiù yuán kūn yáng， xiān tóu bù duì１０００ duō rén jù wáng mǎng jūn sì wǔ lǐ liè zhèn。 wáng xún pài bīng shù qiān yíng zhàn。 liú xiù qīn zì huī dāo shā xiàng dí zhèn， zhū jiāng shuō：“ liú jiāng jūn jiàn xiǎo dí qiè， jiàn dà dí zěn me zhè yàng háo wú wèi jù？！” yīn cǐ rén rén fèn lì pīn shā， jiān dí qiān yú， jī tuì wáng mǎng jūn。
　　 liú xiù jiǎ chuán wǎn chéng yǐ kè zhàn bào， shè rù chéng zhōng jí wáng mǎng jūn yíng， yī miàn gǔ wǔ chéng nèi bù duì jiān shǒu， yī miàn dòng yáo wáng mǎng jūn xīn。 jiē zhe， liú xiù shuài３０００ gǎn sǐ duì mì dù kūn shuǐ（ jīn yè xiàn huī hé）， yū huí zhì wáng mǎng jūn cè hòu， chōng jī wáng xún、 wáng yì dà yíng。 wáng yì、 wáng xún rèn wéi yì jūn bù kān yī jī， xià lìng gè yíng bù dé shàn zì xíng dòng， zì shuài wàn rén yíng zhàn。 liǎng jūn jī zhàn， liú xiù shuài jīng bīng yǒng měng chōng shā， wáng yì、 wáng xún jūn zhèn shì dà luàn。 gè zhōu jùn bīng què yòu yīn wáng yì yòu lìng zài xiān， shuí yě wèi gǎn qù jiù yuán， zhì shǐ wáng yì jūn kuì bài， wáng xún yě zuò liǎo dāo xià zhī guǐ。 kūn yáng shǒu jūn chéng shì shā chū， nèi wài jiā jī， wáng mǎng jūn fēn fēn duó lù táo mìng。 zhè shí， hū rán xià qǐ bào yǔ， hé shuǐ měng zhǎng， wáng mǎng jūn shè shuǐ nì sǐ zhě shàng wàn。 wáng yì jǐn shuài shù qiān rén táo wǎng luò yáng。 rú cǐ zhè bān， chuàng zào liǎo２ wàn dǎ bài４２ wàn de qí jì。
　　 kūn yáng zhī zhàn， shì jué dìng xìng yī zhàn， tā nì zhuǎn liǎo xíng shì， jù jiān liǎo wáng mǎng lài yǐ wéi chí tǒng zhì de jūn duì zhù lì。 dàn zuì dà de gōng chén liú xiù bìng méi yòu dé dào shēng qiān， fǎn 'ér xiàn rù jí dà de wēi xiǎn zhōng。
　　 wēi wàng rì zēng de liú yǎn shòu dào cāi jì hé pái chì， bèi gēngshǐ dì liú xuán shā hài。 zhèng lǐng bīng zài wài de liú xiù zì zhī shì gū， qiáng rěn bēi tòng， zhù dòng huí dào wǎn chéng xiè zuì， rěn rǔ fù zhòng， bùwèi gē gē jǔ bàn zàng lǐ， fǎn 'ér yǔ xiāng liàn duō nián de 'ài rén yīn lì huá rè rè nào nào dì jǔ xíng liǎo hūn lǐ， dòng fáng huā zhú yè zhī hòu， tiān tiān huā tiān jiǔ dì， yī fù jí shí xíng lè de múyàng。 liú xuán duì tā fàng liǎo xīn， rèn wéi liú xiù bù guò shì wán kù zǐ dì yī gè， yīn cǐ tā dé yǐ duǒ guò shā shēn zhī huò。
　　
　　● sǐ zài“ gōng zuò gǎng wèi”
　　
　　　 yán yán xià rì sì yì dì hōng kǎo zhe dà dì， jì zhě chéng chē cóng liú xiù mù wǎng dōng nán 'ér xíng， fān guò māng shān， dà yuē zǒu liǎo shí jǐ gōng lǐ， yī dǔ cán cún de gǔ chéng qiáng jìn rù liǎo shì yě。 cháng yuē bǎi mǐ de chéng qiáng héng gèn zài mào shèng de yù mǐ dì lǐ， dǐng shàng cháng mǎn liǎo zá cǎo， luǒ lù de duàn miàn qiān chuāng bǎi kǒng， wǒ chuān guò yù mǐ dì zǒu guò qù， shēng jī bó bó de qīng shā zhàng xià， yuán běn zājiǎo de mài chá huī huáng cán pò， jiǎo cǎi shàng qù hěn sōng ruǎn liǎo。
　　 mèng jīn xiàn wén huà lǚ yóu jú de wáng yán huī gào sù jì zhě， zhè shì hàn wèi luò yáng chéng de yí zhǐ。 yǎn qián de yī qiē hěn nán ràng rén xiāng xìn， zhè lǐ jiù shì dāng nián dōng hàn wáng cháo de guó dū！ zài liú xiù de nián dài， zhè yù mǐ dì lǐ shì huī huáng xióng wěi de gōng diàn， shì rè nào fán huá de jiē shì， guān gài rú yún， rén liú rú zhì。 zhàn zài gǔ chéng qiáng shàng yuǎn wàng， zhè dà piàn de yù mǐ dì，１９００ duō nián qián， yòu guī mó páng dà、 xué shēng duō dá３ wàn rén de tài xué， yòu zhāng héng chuàng zhì dì dòng yí、 hún tiān yí de líng tái， wáng chōng zài zhè lǐ xiě zuò liǎo wěi dà de《 lùn héng》， cài lún zài zhè lǐ zào chū liǎo rén lèi dì yī pī zhǐ。
　　 dāng shí de luò yáng bù jǐn shì guó nèi zuì dà de shāng yè dū shì， ér qiě shì yī gè guó jì sī chóu mào yì zhōng xīn， shì sī chóu zhī lù de qǐ diǎn。 dāng shí yòu shù yǐ wàn jì de wài guó rén zài zhè lǐ shēng huó：“ cōng lǐng yǐ xī， zhì yú dà qín， bǎi guó qiān chéng， mò bù huān fù， shāng hú fàn kè， rì bēn sài xià， suǒ wèi jìn tiān dì zhī qū yǐ， lè zhōng guó tǔ fēng， yīn 'ér zhái zhě， bù kě shèngshǔ， shì yǐ fù huà zhī mín， wàn yòu yú jiā。”
　　 liú xiù kāi chuàng de dōng hàn shí qī， wú yí shì luò yáng zuì huī huáng de suì yuè， ér yǎn qián de yù mǐ dì， ràng rén wú xiàn gǎn shāng。 ér rì hòu luò yáng de zhè xiē fán róng yǔ shuāi luò， shì kūn yáng dà zhàn hòu kùn zài nán yáng de liú xiù suǒ xiǎng xiàng bù dào de。 wéi quán shēn bì huò de liú xiù， bái tiān qiǎngyán huān xiào， wǎn shàng lèi shī zhěn xí， yòu rén shuō liú xiù shì zhōng guó gǔ dài zuì dǒng dé“ rěn shù” de huáng dì， zài dà gē liú yǎn bèi móu shā hòu de rì zǐ lǐ， liú xiù kǔ kǔ dì rěn nài， děng dài zhe shǔ yú zì jǐ de lì shǐ jī yù。
　　
　　　 wáng mǎng zhèng quán bèi tuī fān hòu， tiān xià xíng shì réng fēn luàn bù kān， liú xiù zhēng qǔ dào liǎo dú lì fā zhǎn de jī huì： liú xuán mìng liú xiù yǐ dà sī mǎ shēn fèn，“ chí jié běi dù hé， zhèn wèi zhōu jùn”。 dāng shí hé běi xíng shì fēn fán fù zá， gè zhǒng wǔ zhuāng lín lì， liú xiù yǐ zhào féng yì“ lǐ yuān jié， bù huì zé” hé dèng yǔ“ yán lǎn yīng xióng， wù yuè mín xīn” de jiàn yì，“ suǒ guò jùn xiàn， kǎo chá guān lì， píng qiǎn qiú tú， chú wáng mǎng kē zhèng， fù hàn guān míng； lì mín xǐ yuè， zhēng chí niú jiǔ yíng láo”， zhēng dé liǎo gè jiē céng mín zhòng yǐ jí yī xiē dì fāng shí lì pài de zhī chí， zhú jiàn xíng chéng liǎo jiàn lì zhèng quán de jī chǔ lì liàng。 xiān ná xià hé běi zuò lì shēn zhī běn， zhú bù duó qǔ tiān xià， shì liú xiù de rú yì suàn pán。
　　 dàn liú xiù gāng gāng zài hé běi zhǎo dào diǎn gǎn jué， wáng láng zài hán dān chēng dì， shì lì shèng jí yī shí， bīng wēi jiāng guǎ、 yǔ máo wèi fēng de liú xiù bèi bī dé sì chù bēn táo，“ qù jià nán yuán， chén yè bù gǎn rù chéng yì， shè shí dào bàng”， chǔjìng jiān wēi， jǐ dù xiàn yú jué dì。 dàn liú xiù zài cì jīng shòu zhù liǎo kǎo yàn， tā de suǒ zuò suǒ wéi， ràng rén men kàn dào liǎo tiān xià 'ān dìng de xī wàng， zhòng duō yīng xióng fēn fēn tóubèn， rú jīn zài liú xiù cí 'èrshíbāxiù guǎn nèi gòngfèng de yún tái dàjiàng， zhè gè shí hòu dà dū guī fù liǎo liú xiù， zhè xiē rén gè gè néng zhēng guàn zhàn， zhì yǒng shuāng quán， dài lǐng zì jǐ de bù duì xiào zhōng liú xiù， liú xiù cái zài hé běi zhàn wěn liǎo， zǔ zhì lì liàng yī jǔ xiāo miè wáng láng shì lì， sǎo chú zhàn lǐng hé běi de zuì dà zhàng 'ài。
　　 gōng yuán２５ nián６ yuè， zài zhòng jiāng de jí lì yōng dài quàn jìn xià， liú xiù jí huáng dì wèi yú hào chéng， nián hào jiàn wǔ， zhèng shì jiàn lì liǎo dōng hàn wáng cháo， zhè yī nián， tā nián jǐn３１ suì。 cǐ hòu shāng liú xiù suí jí pài dà sī mǎ wú hàn tǒng jūn shí yú wàn， dù hé wéi gōng luò yáng， bìng qīn zhì hé yáng zuò zhèn zhǐ huī。 tā cǎi qǔ zhèng zhì yòu jiàng cè lüè， zhōng shǐ luò yáng３０ wàn rén bù zhàn 'ér jiàng。 jìn rù luò yáng chéng de liú xiù xuān bù dìng dū yú cǐ， cǐ hòu shù bǎi nián， luò yáng chéng wéi quán guó zhèng zhì、 jīng jì、 wén huà zhōng xīn。
　　 bù jiǔ， dìng dū cháng 'ān de gēngshǐ dì zhèng quán bèi chì méi jūn dǎ bài， jì xián dù néng de liú xuán sǐ yú jūn zhōng。 liú xiù xiān hòu pài dèng yǔ、 féng yì yǔ chì méi zuò zhàn。 féng yì yòu dí yú xiáo dǐ， qǔ dé dà jié， pò jiàng chì méi８ wàn yú rén。 chì méi yú bù shí duō wàn rén cāng huáng dōng zǒu yí yáng。 liú xiù zǎo yǐ duàn dìng“ chì méi wú gǔ， zì dāng dōng lái”， cǐ shí yǐ qīn lín yí yáng， shuài zhū jūn yán zhèn yǐ dài。 chì méi jūn zhèng hǎo luò rù juàn tào， shí duō wàn rén quán bù tóu jiàng。 zhì cǐ， liú xiù qǔ dé liǎo guān zhōng dì qū， shí xiàn liǎo dì 'èr bù zhàn lüè mù biāo。
　　 lì jīng jiān nán hòu de liú xiù， kāi shǐ“ shùn fēng shùn shuǐ” dì jìn xíng tā de tǒng yī dà yè。 gēn jù dāng shí gè dì gē jù shì lì de dì lǐ wèi zhì jí qí lì liàng qiáng ruò， liú xiù zhì dìng liǎo yóu jìn jí yuǎn、 xiān dōng hòu xī、 zhú gè jī pò de zhàn lüè fāng zhēn。 tā lián lǒng zhì shǔ， shǐ hàn jūn dé yǐ piān shī 'ě shǒu guān zhōng， zhù lì zé yòng yú duì fù dōng fāng。 zì gōng yuán２６ nián dào３０ nián， liú xiù píng dìng liǎo dōng fāng， yí jūn xī zhēng， jīng guò liǎng nián duō de zhàn zhēng， píng dìng lǒng xī。 rán hòu mìng wú hàn、 cén péng、 lái xī、 gài yán děng fēn dào fá shǔ。 tā zuò zhèn cháng 'ān， qīn zì zhǐ dǎo zhàn zhēng jìn chéng。 zài hàn jūn qiáng dà de gōng shì xià， shǔ jūn quán xiàn bēng kuì。 gōng yuán３６ nián１１ yuè， wú hàn jī shā gōng sūn shù yú chéng dū， shǔ dì píng dìng。 zhì cǐ sǎo píng gè dì de gē jù shì lì， shí xiàn liǎo zhōng guó lì shǐ shàng dì sān cì dà tǒng yī。
　　 liú xiù yào tǒng shuài jià yù hěn duō bù róng yì lǐng dǎo de rén wù， tā jí qiáng de lǐng dǎo néng lì bù róng fǒu dìng。 tóng shí tā duì dà xiǎo shì yí， dū qīn shēn dū chá jīng yíng， háo bù sōng xiè。 tā jīng cháng zài jú shì jiān wēi de shí hòu， mào shēng mìng wēi xiǎn qīn lín qián xiàn。 yòu rén shuō tā píng shēng“ jiàn xiǎo dí qiè， jiàn dà dí yǒng”。 wǒ men yě kě yǐ xiǎng xiàng dà dí yǐ zài tā yù liào zhī zhōng， ruò bù guī bì， yī dìng shì zhǔn bèi hǎo yī jué cí xióng， suǒ yǐ néng lín wēi bù jù。 fǎn 'ér shì xiǎo dí huì chū qí bù yì dì chū xiàn， xū yào jǐng tì， fǒu zé chǔzhì bù dāng，“ yīn gōu fān chuán”， qiān yī fā 'ér dòng quán shēn。 suǒ yǐ máo zé dōng chēng zàn liú xiù shì“ zuì huì dǎ zhàng， zuì huì yòng rén de huáng dì”。
　　 yǔ tā de zǔ zōng liú bāng bù tóng de shì， liú xiù méi yòu shā lù gōng chén， ér duì tā de gōng chén fēi cháng“ hòu dào”， gěi tā men fēng hòu de dài yù。 dàn wèile bì miǎn gōng chén quán lì guò dà dài lái wèn tí， tā“ tuì gōng chén， jìn wén chén”， bǎ zhì lǐ guó jiā de shì jiāo gěi liǎo wén chén。
　　 jīng guò duō nián de zhàn luàn， guó jiā cán pò， rén mín pín qióng， yòu zī liào xiǎn shì， xī hàn rén kǒu zuì duō shí dá５９００ wàn， dōng hàn jiàn lì shí， rén kǒu zhǐ shèng xià２１００ duō wàn。 liú xiù wán chéng liǎo tǒng yī dà yè hòu， cǎi qǔ“ yǐ róu dào xíng zhī” de zhì guó fāng zhēn， zhì lì yú fā zhǎn shè huì jīng jì， ān fǔ zhōu biān shǎo shù mín zú， dōng hàn yī dù xīng shèng。 shǐ jiā yù zhī wéi“ guāng wǔ zhōng xīng”。
　　 wèile huī fù guó lì， liú xiù qīng yáo bó fù， xiū yǎng shēng xī， shí xíng hàn wén dì shí qī de“ sān shí shuì yī”。 tóng shí， tā dà liàng cái jiǎn guān yuán，“ shí liú qí yī”， hé bìng４００ duō gè xiàn。 bìng dà liàng shì fàng nú bì， jiě fàng shēng chǎn lì， jīng jì hěn kuài dé dào fù sū， zhōng guó chóngxīn zǒu xiàng wěn dìng hé fán róng。
　　 zài wèi３２ nián， liú xiù shēng huó jiǎn pǔ、 zhōng rì cāo láo， gōng yuán５７ nián，６３ suì de liú xiù zǒu dào liǎo rén shēng de jìn tóu， tā sǐ zài“ gōng zuò gǎng wèi” héng héng luò yáng nán gōng pī yuè wén shū de lóng 'àn shàng。
　　 gǔ bǎi sēn sēn de liú xiù mù yuán， shì tā de zhōng diǎn， tóng shí yě shì dōng hàn wáng cháo hé cǐ hòu shù bǎi nián luò yáng fā zhǎn huī huáng de qǐ diǎn。
　　【 yún tái 'èr shí bā jiāng】
　　　 tài fù gāo mì hóu dèng yǔ dà sī mǎ guǎng píng hóu wú hàn
　　 zuǒ jiāng jūn jiāo dōng hóu jiǎ fù jiàn wēi dàjiàng jūn hǎo zhì hóu gěng yǎn
　　 zhí jīn wú yōng nú hóu kòu xún zhēng nán dàjiàng jūn wǔ yáng hóu cén péng
　　 zhēng xī dàjiàng jūn xià yáng hóu féng yì jiàn yì dàjiàng jūn gé hóu zhū hù
　　 zhēng lǔ jiāng jūn yǐng yáng hóu jì zūn piàoqí dàjiàng jūn lì yáng hóu jǐng dān
　　 hǔ yá dàjiàng jūn 'ān píng hóu gài yán wèi wèi 'ān chéng hóu diào qī
　　 dōng jùn tài shǒu dōng guāng hóu gěng chún bǔ lǔ jiāng jūn yáng xū hóu mǎ wǔ
　　 zhōng shān tài shǒu quán jiāo hóu mǎ chéng hé nán yǐn fù chéng hóu wáng liáng
　　 láng xié tài shǒu zhù 'ā hóu chén jùn piàoqí dàjiàng jūn cān qú hóu dù mào
　　 jī nǔ jiāng jūn kūn yáng hóu fù jùn zuǒ cáo hé féi hóu jiān xín
　　 shàng gǔ tài shǒu huái yáng hóu wáng bà xìn dū tài shǒu 'ā líng hóu rèn guāng
　　 yù zhāng tài shǒu zhōng shuǐ hóu lǐ zhōng yòu jiāng jūn huái lǐ hóu wàn xiū
　　 tài cháng líng shòu hóu pī tóng xiāo qí jiāng jūn chāng chéng hóu liú zhí
　　 chéng mén xiào wèi lǎng líng hóu zāng gōng piàoqí jiāng jūn shèn hóu liú lóng
　　
　　【 hòu rén píng jià】
　　 fàn yè
　　 yán zhèng zhōng wēi， dà dào yí guó。 jiǔ xiàn biāo huí， sān jīng wù sài。 rén yàn yín zhà， shén sī fǎn dé。 guāng wǔ dàn mìng， líng kuàng zì zhēn。 shěn jǐ xiān wù， shēn lüè wěi wén。 xún、 yì bǎi wàn， pí hǔ wéi qún。 cháng gǔ léi yě， gāo fēng huì yún。 yīng wēi jì zhèn， xīn dū zì fén。 qián liú yōng、 dài， fēn tán liáng、 zhào。 sān hé wèi chéng， sì guān zhòng rǎo。 shén jīng nǎi gù， dì xíng tiān tǎo。 jīn tānɡ shī xiǎn， chē shū gòng dào。 líng qìng jì qǐ， rén móu xián zàn。 míng míng miào mó， jiū jiū xióng duàn。 yú hè yòu mìng， xì lóng wǒ hàn。
　　 héng héng《 hòu hàn shū · guāng wǔ dì jì》
　　 wáng fū zhī
　　 sān dài 'ér xià， qǔ tiān xià zhě， wéi guāng wǔ yān， xià、 shāng、 zhōu， hòu wéi guāng wǔ yǔn guān bǎi wáng yǐ
　　 máo zé dōng
　　 zuì huì yòng rén、 zuì yòu xué wèn、 zuì huì dǎ zhàng
　　
　　【 liú xiù de míng yán】
　　 yòu zhì zhě shì jìng chéng yě
　　 shì huàn dāng zuò zhí jīn wú , qǔ qī dāng dé yīn lì huá
　　
　　 tiān dì zhī xìng rén wéi guì。
　　 wú lǐ tiān xià， yì yù yǐ róu dào xíng zhī。
　　 wǒ zì lè cǐ， bùwèi pí yě。
　　 jí fēng zhī jìngcǎo。
　　 shī zhī dōng yú， shōu zhī sāng yú。
　　 fū jiàn dà shì zhě， bù jì xiǎo yuàn。
　　
　　【 jiā zú chéng yuán】
　　
　　 zǔ xiān
　　
　　 hàn jǐng dì yǔ chéng jī de shì zhě táng 'ér（ jí táng jī） shēng cháng shā dìng wáng liú fā。
　　 liú fā， shēng chōng líng jié hóu liú mǎi。
　　 liú mǎi， shēng chōng líng dài hóu liú xióng qú hé yù lín tài shǒu liú wài。
　　 liú wài， shēng jù lù dū wèi liú huí。
　　 liú huí， shēng nán dùn lìng liú qīn hé liú liáng。
　　 liú qīn， qǔ fán zhòng nǚ fán xián dū， shēng liú yǎn、 liú zhòng、 liú xiù。
　　
　　 xiōng dì
　　
　　 cháng xiōng qí wǔ wáng liú yǎn
　　 cì xiōng liú zhòng
　　
　　 jiě mèi
　　
　　 cháng jiě hú yáng gōng zhù liú huáng
　　 èr jiě xīn yě gōng zhù liú yuán
　　 mèi níng píng gōng zhù liú bó jī
　　
　　 hòu fēi
　　
　　 guāng wǔ huáng hòu guō shèng tōng
　　 guāng liè huáng hòu yīn lì huá
　　 xǔ měi rén
　　
　　 zǐ sì
　　
　　
　　 shí yī zǐ
　　 dōng hǎi gōng wáng liú jiāng， mǔ guō huáng hòu
　　 pèi xiàn wáng liú fǔ， mǔ guō huáng hòu
　　 Jǐnán 'ān wáng liú kāng， mǔ guō huáng hòu
　　 fù líng zhì wáng liú yán， mǔ guō huáng hòu
　　 zhōng shān jiǎn wáng liú yān， mǔ guō huáng hòu
　　 chǔ wáng liú yīng， mǔ xǔ měi rén
　　 hàn míng dì liú zhuāng， mǔ guāng liè huáng hòu
　　 dōng píng xiàn wáng liú cāng， mǔ guāng liè huáng hòu
　　 guǎng líng sī wáng liú jīng， mǔ guāng liè huáng hòu
　　 lín huái huái gōng liú héng， mǔ guāng liè huáng hòu
　　 láng xié xiào wáng liú jīng， mǔ guāng liè huáng hòu
　　
　　 nǚ 'ér
　　
　　 liú yì wáng， mǔ bù xiáng， jiàn wǔ shí wǔ nián fēng wǔ yáng cháng gōng zhù， shì líng xiāng hóu tài pú liáng sōng。 liáng sōng zuò fěi bàng zhū。
　　 liú zhōng lǐ， mǔ bù xiáng， shí wǔ nián fēng niè yáng gōng zhù， shì xiǎn qīn hóu dà hóng lú dòu gù， sù zōng zūn wéi cháng gōng zhù。
　　 liú hóng fū， mǔ bù xiáng， shí wǔ nián fēng guǎn táo gōng zhù， shì fù mǎ dū wèi hán guāng。 hán guāng zuò yǔ huái yáng wáng yán móu fǎn zhū。
　　 liú lǐ liú， mǔ bù xiáng， shí qī nián fēng yù yáng gōng zhù， shì yáng 'ān hóu cháng lè shàofǔ guō huáng。 guō huáng zuò yǔ dòu xiàn móu fǎn zhū。
　　 liú shòu， mǔ bù xiáng， èr shí yī nián fēng lì yì gōng zhù， shì xīn yáng hóu shì zǐ yīn fēng。 yīn fēng hài zhù， zhū sǐ。
　　
　　【 gǔ rén chēng zàn guāng wǔ de shī wén】　
　　
　　 yè hàn shì zǔ miào liú xī yí（ táng）
　　
　　　
　　 chōng líng qì chū fā， jiàn tái shǒu wèi chuán。
　　 liè yíng bǎi wàn zhòng， chí guó shí bā nián。
　　 yùn kāi zhū qí hòu， dào hé chì fú xiān。
　　
　　 wǎn chéng jiàn míng xiá， kūn yáng dí yìng xián。
　　 guǎng shòu xuè tú dì， jù rén shēng fèi tiān。
　　 cháng qū guò běi zhào， duǎn bīng chū nán yàn。
　　 tài shǒu yíng mén wài， wáng láng sǐ dào biān。
　　 shēng tán jiǔ chéng mò， duān gǒng qiān qiū nián。
　　 cháo tíng fāng què yuè， jiàn pèi jǐ lián piān。
　　 zhì dé xíng sì hǎi， shén yí yì jiǔ quán。
　　 zōng zǐ xíng jiù yì， gōng wén qīng miào piān。
　　 jūn róng mù 'ér shèng， chén xiàng yǎn yóu xián。
　　 cuán mù chéng wēi zhù， shū luó guà xiǔ chuán。
　　 cí tíng cháo niǎo zhuó， jì qì wǎng chóng yuán。
　　 huái gǔ jiāng shān zài， wéi xīn lìshǔ qiān。
　　 kōng yú jīn yè yuè， cháng sì jiù shí xuán。
　　
　　 yuán hǎo wèn： guāng wǔ tái
　　
　　 dōng nán dì shàng yóu， jīng chǔ bīng sì chōng。
　　 yóu zǐ shí yuè lái， dēng gāo sòng cháng hóng。
　　 dāng nián chì dì sūn， tí jiàn qǐ sōng péng。
　　 yī gù zhì shuǐ duàn， zài gù xīn dū kōng。
　　 léi tíng wàn wàn gǔ， qīng tiān kàn fēi lóng。
　　 kuī rán cǐ yí tái， luò rì huāng yān zhòng。
　　 shuí jiàn jīng guān chū， zhǐ huī zǒu qún xióng。
　　 bái shuǐ rì yè dōng， shí lín jǐ qiū fēng。
　　 kòngyú guǎng wǔ tàn， wú fù yún tái gōng。
　　
　　 wáng pán kūn yáng huái gǔ
　　
　　 xíng yì wǎn yè jiān， lù rù kūn yáng chéng。
　　 zhì shuǐ bào chéng zuǒ， dàng yàng dōng nán míng。
　　 chuān yuán rù sì gù， pán hù duō gāng líng。
　　 chéng tuí xuē xuán yá， cǎo shēn 'è chī míng。
　　 jiē 'ěr yī póu tǔ， dāng cǐ bǎi wàn bīng。
　　 mǎng tú shí jiǔ nián， jù cǐ tiān wéi kēng。
　　
　　 wáng zhě kuàng bù sǐ， qiān qí jīng lóng téng。
　　 hàn yè zhào fēng pèi， chì fú cǐ zhōng xīng。
　　 chuàng fù liǎng bù yì， shān chuān bēn xióng míng。
　　 dōng nán yáo xiāng wàng， pán pán liǎng shén jīng。
　　 qiān nián shì yún sàn， cǎo mù hán wēi líng。
　　 yě rén wú suǒ zhī， chéng biān shì chūn gēng。
　　 fú lí shàng fèi lěi， lǒng mǔ zòng fù héng。
　　 zhǐ yìng huái gǔ shì， qiān gǔ chuàng yú qíng。
　　
　　 wáng tài lái： guāng wǔ miào jì
　　
　　 dì wáng zhào xīng shèng dé zhě， bì bǎi shì sì， qióng tiān dì gèn gǔ jīn zhě bù kě yì zhī， lǐ yě。 zài hàn zhōng yè， xīn shì qiè bǐng， hūháo zhě lián xiǎng， yīng chéng zhě xiāng wàng。 guāng wǔ tiān xī yì yǒng， shén yùn jī zhì， kān dìng huò luàn， xuē píng tiān xià， hǎi nèi méng 'ēn， dé zhì wò yě。 shì yǐ sān fǔ lì shì jiàn sī lì liáo shǔ jiē huān xīn bù zì shèng， gù lǎo huò chuí tì yuē：“ bù tú jīn rì fù jiàn hàn guān wēi yí。” qí zhěng mín shuǐ huǒ zhī gōng wèihé rú zāi？ yú qíng tuī dài， suī bǎi shì kě yě， kuàng suǒ wèi zhī gù xiāng zhě hū？ yuán qí suǒ zì， shí yóu chōng líng jié hóu mǎi yàn dì zhēng shī， qǐ yí nèi jùn， yóu shì zuò yì hū zǎo yáng zhī bái shuǐ， dì líng rén jié， dǔ shēng xián zhé， guǒ yòu yǐ yàn sū bó 'ā wàng qì zhī shí。 jí dì wò chì fú chéng liù lóng shí yòu qī nián， nǎi guò gù lǐ， xiū yuán miào， cí jiù zhái， guān tián lú， zhì jiǔ zuò lè， dà huì zōng qī， gǎi xiàn wéi zhāng líng yān。 dì xīn zhī juàn hū cí tǔ zhě shěn yǐ， mín zhī bào xiào zhě， lǐ gù yí rán。 gǔ chéng jù bái shuǐ shí lǐ yú， gù zhái yòu miào， hòu fèi。 yòu yuán hùn yī qū yǔ， zhào tiān xià míng shān dà chuān， shèng dì míng wáng， tè jǔ sì diǎn。 yú shì lǐ zhī qí sù kǎi yān， dǐng xīn sì shì， suì yǐ zhì zhèng sān nián sān yuè sān rì zhēng tǔ gōng mù gōng shí gōng， xiū qì bèi yòng， lái huì cí xià， zhǎn zhī gān， lóng zhù chǔ， táo wǎ pì， zhù yuán yōng， huī fù jiù zhì。 kè huò jiù xù， yǐ cí dǎo jì sì， rú xiǎng sī dá shì néng， yì qiàn wéi ráng， yì lěng wéi hé， zhān bèi huì zé zhě， nǎi fù chán shí wéi lú， niǎn lái yú tíng， yǐ yǒng gòngyǎng， mín xīn zhī juàn juàn yú dì yì yún zhì yǐ。 mín zhī yǎng dì yě rú shì， dì zhī niàn mín yě rú bǐ， jiāo qì yú míng míng zhī zhōng， cí zhī suǒ yǐ zuò yě。 yú jiā qí jū dì lǐ 'ér néng dǔ chóng bào zhī yì， yǐ shì bù xiǔ， yuán shù qí dà gài， bǐ suì shí yǐ biàn guān lǎn yān。

dōng hànhàn guāng wǔ dì (25nián～57nián)

hòuyījūnzhù >>: xiǎn zōng xiào míng huáng dì hàn míng dì