yuèdòuwèi zhēngzài历史大观dezuòpǐn!!! yuèdòuwèi zhēngzài百家争鸣dezuòpǐn!!! yuèdòuwèi zhēngzài诗海dezuòpǐn!!! | |||||||
táng gāo zǔ wǔ dé yuán nián（ 618）， lǐ mì shī bài hòu， wèi zhēng suí qí rù guān jiàng táng， dàn jiǔ bù jiàn yòng。 cì nián， wèi zhēng zì qǐng 'ān fǔ hé běi， zhào zhǔn hòu， chéng yì chí zhì lí yáng（ jīn hé nán jùn xiàn）， quàn yú lǐ mì de lí yáng shǒu jiāng xú shì jì guī jiàng táng cháo。 bù jiǔ， dòu jiàn dé gōng zhàn lí yáng， wèi zhēng bèi fú。 dòu jiàn dé shī bài hòu， wèi zhēng yòu huí dào cháng 'ān， bèi tài zǐ lǐ jiàn chéng yǐn yòng wéi dōng gōng liáo shǔ。 wèi zhēng kàn dào tài zǐ yǔ qín wáng lǐ shì mín de chōng tū rì yì jiā shēn， duō cì quàn jiàn chéng yào xiān fā zhì rén， jí zǎo dòng shǒu。
xuán wǔ mén zhī biàn yǐ hòu， lǐ shì mín yóu yú zǎo jiù qì zhòng tā de dǎn shí cái néng， fēi dàn méi yòu guài zuì yú tā， ér qiě hái bǎ tā rèn wéi jiàn guān zhī zhí， bìng jīng cháng yǐn rù nèi tíng， xún wèn zhèng shì dé shī。 wèi zhēng xǐ féng zhī jǐ zhī zhù， jié chéng fǔ zuǒ， zhī wú bù yán， yán wú bù jìn。 jiā zhī xìng gé gěng zhí， wǎng wǎng jù lǐ kàng zhēng， cóng bù wěi qū qiú quán。 yòu yī cì， táng tài zōng céng xiàng wèi zhēng wèn dào： 「 hé wèi míng jūn、 àn jūn？ 」 wèi zhēng huí dá shuō：「 jūn zhī suǒ yǐ míng zhě， jiān tīng yě， jūn zhī suǒ yǐ 'àn zhě， piān xìn yě。 yǐ qián qín 'èr shì jū zhù shēn gōng， bù jiàn dà chén， zhǐ shì piān xìn huàn guān zhào gāo， zhí dào tiān xià dà luàn yǐ hòu， zì jǐ hái bèi méng zài gǔ lǐ； suí yáng dì piān xìn yú shì jī， tiān xià jùn xiàn duō yǐ shī shǒu， zì jǐ yě bù dé 'ér zhī。」 tài zōng duì zhè fān huà shēn biǎo zàn tóng。
zhēnguàn yuán nián（ 627）， wèi zhēng bèi shēng rèn shàng shū zuǒ chéng。 zhè shí， yòu rén zòu gào tā sī zì tí bá qīn qī zuò guān， táng tài zōng lì jí pài yù shǐ dà fū wēn yàn bó diào chá cǐ shì。 jiēguǒ， chá wú zhèng jù， chún shǔ wū gào。 dàn táng tài zōng réng pài rén zhuǎn gào wèi zhēng shuō：「 jīn hòu yào yuǎn bì xián yí， bù yào zài rě chū zhè yàng de má fán。」 wèi zhēng dāng jí miàn zòu shuō：「 wǒ tīng shuō jūn chén zhī jiān， xiāng hù xié zhù， yì tóng yī tǐ。 rú guǒ bù jiǎng bǐng gōng bàn shì， zhǐ jiǎng yuǎn bì xián yí， nà me guó jiā xīng wáng， huò wèi kě zhī。」 bìng qǐng qiú tài zōng yào shǐ zì jǐ zuò liáng chén 'ér bù yào zuò zhōng chén。 tài zōng xún wèn zhōng chén hé liáng chén yòu hé qū bié， wèi zhēng dá dào：「 shǐ zì jǐ shēn huò měi míng， shǐ jūn zhù chéng wéi míng jūn， zǐ sūn xiāng jì， fú lù wú jiāng， shì wéi liáng chén； shǐ zì jǐ shēn shòu shā lù， shǐ jūn zhù lún wéi bào jūn， jiā guó bìng sàng， kōng yòu qí míng， shì wéi zhōng chén。 yǐ cǐ 'ér yán， èr zhě xiāng qù shèn yuǎn。」 tài zōng diǎn tóu chēng shì。
zhēnguàn 'èr nián（ 628）， wèi zhēng bèi shòu mì shū jiān， bìng cān zhǎng cháo zhèng。 bù jiǔ， zhǎngsūn huáng hòu tīng shuō yī wèi xìng zhèng de guān yuán yòu yī wèi nián jǐn shí liù qī suì de nǚ 'ér， cái mào chū zhòng， jīng chéng zhī nèi， jué wú jǐn yòu。 biàn gào sù liǎo tài zōng， qǐng qiú jiāng qí nà rù gōng zhōng， bèi wéi pín fēi。 tài zōng biàn xià zhào jiāng zhè yī nǚ zǐ pìn wéi fēi zǐ。 wèi zhēng tīng shuō zhè wèi nǚ zǐ yǐ jīng xǔ pèi lù jiā， biàn lì jí rù gōng jìn jiàn：「 bì xià wéi rén fù mǔ， fǔ 'ài bǎi xìng， dāng yōu qí suǒ yōu， lè qí suǒ lè。 jū zhù zài gōng shì tái xiè zhī zhōng， yào xiǎng dào bǎi xìng dōuyòu wū yǔ zhī 'ān； chī zhe shān zhēn hǎi wèi， yào xiǎng dào bǎi xìng wú jī hán zhī huàn； pín fēi mǎn yuàn， yào xiǎng dào bǎi xìng yòu shì jiā zhī huān。 xiàn zài zhèng mín zhī nǚ， zǎo yǐ xǔ pèi lù jiā， bì xià wèi jiā xiáng xì chá wèn， biàn jiāng tā nà rù gōng zhōng， rú guǒ chuán wén chū qù， nán dào shì wèimín fù mǔ de dào lǐ má？」 tài zōng tīng hòu dà jīng， dāng jí shēn biǎo nèi jiù， bìng jué dìng shōu huí chéng mìng。 dàn fáng xuán líng děng rén què rèn wéi zhèng shì xǔ rén zhī shì， zǐ xū wū yòu， jiān chí zhào lìng yòu xiào。 lù jiā yě pài rén dì shàng biǎo zhāng， shēng míng yǐ qián suī yòu zī cái wǎng lái， bìng wú dìng qīn zhī shì。 zhè shí、 táng tài zōng bàn xìn bàn yí， yòu zhào lái wèi zhēng xún wèn。 wèi zhēng zhí jié liǎo dāng dì shuō：「 lù jiā qí suǒ yǐ fǒu rèn cǐ shì， shì hài pà bì xià yǐ hòu jiè cǐ jiā hài yú tā。 qí zhōng yuán gù shí fēn qīng chǔ。 bùzúwèi guài。」 tài zōng zhè cái huǎng rán dà wù， biàn jiān jué dì shōu huí liǎo zhào lìng。
yóu yú wèi zhēng néng gòu fàn yán zhí jiàn， jí shǐ tài zōng zài dà nù zhī jì， tā yě gǎn miàn zhé tíng zhēng， cóng bù tuì ràng， suǒ yǐ， táng tài zōng yòu shí duì tā yě huì chǎn shēng jìng wèi zhī xīn。 yòu yī cì， táng tài zōng xiǎng yào qù qín lǐng shān zhōng dǎ liè qǔ lè， xíng zhuāng dōuyǐ zhǔn bèi tuǒdàng， dàn què chí chí wèi néng chéngháng。 hòu lái， wèi zhēng wèn jí cǐ shì， tài zōng xiào zhe dá dào：「 dāng chū què yòu zhè gè xiǎng fǎ， dàn hài pà nǐ yòu yào zhí yán jìn jiàn， suǒ yǐ hěn kuài yòu dǎ xiāo liǎo zhè gè niàn tóu。」 hái yòu yī cì tài zōng dé dào liǎo yī zhǐ shàng hǎo de yào yīng， bǎ tā fàng zài zì jǐ de jiān bǎng shàng， hěn shì dé yì。 dàn dāng tā kàn jiàn wèi zhēng yuǎn yuǎn dì xiàng tā zǒu lái shí， biàn gǎn jǐn bǎ niǎo cáng zài huái zhōng。 wèi zhēng gù yì zòu shì hěn jiǔ， zhì shǐ yào zǐ mèn sǐ zài huái zhōng。
zhēnguàn liù nián， qún chén dū qǐng qiú tài zōng qù tài shān fēngshàn。 jiè yǐ xuàn yào gōng dé hé guó jiā fù qiáng， zhǐ yòu wèi zhēng biǎo shì fǎn duì。 táng tài zōng jué dé qí guài， biàn xiàng wèi zhēng wèn dào：「 nǐ bù zhù zhāng jìn xíng fēngshàn， shì bù shì rèn wéi wǒ de gōng láo bù gāo、 dé xíng bù zūn、 zhōng guó wèi 'ān、 sì yí mò fú、 nián gǔ wèi fēng、 xiáng ruì mò zhì má？」 wèi zhēng huí dá shuō：「 bì xià suī yòu yǐ shàng liù dé， dàn zì cóng suí mò tiān xià dà luàn yǐ lái， zhí dào xiàn zài， hù kǒu bìng wèi huī fù，
zhēnguàn qī nián（ 633）， wèi zhēng dài wáng guī wéi shì zhōng。 tóng nián dǐ， zhōng móu xiàn chéng huáng fǔ dé cān xiàng tài zōng shàng shū shuō：「 xiū jiàn luò yáng gōng， láo bì bǎi xìng； shōu qǔ dì zū， shù liàng tài duō； fù nǚ xǐ shū gāo jì， gōng zhōng suǒ huà。」 tài zōng jiē shū dà nù， duì zǎixiàng men shuō：「 dé cān xiǎng ràng guó jiā bù yì yī rén， bù shōu dì zū， fù rén wú fā， cái fú hé tā de xīn yì。」 xiǎng zhì huáng fǔ dé cān fěi bàng zhī zuì。 wèi zhēng jiàn dào：「 zì gǔ shàng shū bù piān jī， bù néng chù dòng rén zhù zhī xīn。 suǒ wèi kuáng fū zhī yán， shèng rén zé shàn 'ér cóng。 qǐng bì xià xiǎng xiǎng zhè gè dào lǐ。」 zuì hòu hái qiáng diào shuō：「 bì xià zuì jìn bù 'ài tīng zhí yán， suī miǎnqiǎng bāo hán， yǐ bù xiàng cóng qián nà yàng huò dá zì rán。」 táng tài zōng jué dé wèi zhēng shuō dé rù qíng rù lǐ， biàn zhuǎn nù wéi xǐ， bù dàn méi yòu duì huáng fǔ dé cān zhì zuì， hái bǎ tā tí shēng wéi jiān chá yù shǐ。
zhēnguàn shí nián（ 636）， wèi zhēng fèng mìng zhù chí biān xiě de《 suí shū》、《 zhōu shū》、《 liáng shū》、《 shǎn shū》、《 qí shū》（ shí chēng wǔ dài shǐ） děng， lì shí qī nián， zhì cǐ wán gǎo。 qí zhōng《 suí shū》 de xù lùn、《 liáng shū》、《 chén shū》 hé《 qí shū》 de zǒng lùn dōushì wèi zhēng suǒ zhuàn， shí chēng liáng shǐ。 tóng nián liù yuè， wèi zhēng yīn huàn yǎn jí， qǐng qiú jiě chú shì zhōng zhī zhí。 táng tài zōng suī jiāng qí rèn wéi tè jìn zhè yī sǎnzhí， dàn réng ràng qí zhù guǎn mén xià xǐngshì wù， qí fèng lù、 shǎng cì děng yī qiē dài yù dū yǔ shì zhōng wán quán xiāng tóng。
zhēnguàn shí 'èr nián（ 638）， wèi zhēng kàn dào táng tài zōng zhú jiàn dài duò， lǎn yú zhèng shì， zhuī qiú shē mí， biàn zòu shàng zhù míng de《 shí jiàn bù kè zhōng shū》， liè jǔ liǎo táng tài zōng zhí zhèng chū dào dāng qián wéi zhèng tài dù de shí gè biàn huà。 tā hái xiàng tài zōng shàng liǎo「 shí sī」， jí「 jiàn kě yù zé sī zhī zú， jiāng xīng shàn zé sī zhī zhǐ， chù gāo wēi zé sī qiān jiàng， lín mǎn yíng zé sī yì sǔn， yù yì lè zé sī zǔn jié， zài yàn 'ān zé sī hòu huàn， fáng yōng bì zé sī yán nà， jí chán xié zé sī zhèng jǐ， xíng jué shǎng zé sī yīn xǐ 'ér jiàn， shī xíng fá zé sī yīn nù 'ér làn」。
zhēnguàn shí liù nián（ 642）， wèi zhēng rǎn bìng wò chuáng， táng tài zōng suǒ qiǎn tàn shì de zhōng shǐ dào lù xiāng wàng。 wèi zhēng yī shēng jié jiǎn， jiā wú zhèng qǐn， táng tài zōng lì jí xià lìng bǎ wéi zì jǐ xiū jiàn xiǎo diàn de cái liào， quán bù wéi wèi zhēng yíng gòu dà wū。 bù jiǔ， wèi zhēng bìng shì jiā zhōng。 tài zōng qīn lín diào yàn， tòng kū shī shēng， bìng shuō： “ fū yǐ tóng wéi jìng， kě yǐ zhèng yī guān； yǐ gǔ wéi jìng， kě yǐ zhī xīng tì； yǐ rén wéi jìng， kě yǐ zhī dé shī。 wǒ cháng bǎo cǐ sān jìng， yǐ fáng jǐ guò。 jīn wèi zhēng cú shì， suì wáng yī jìng yǐ。 ”
liú yòu《 wèi zhèng gōng wén jí》 yǔ《 wèi zhèng gōng shī jí》，《 quán táng shī》 lù cún qí shī yī juàn。
wèi zhēng de míng jūn 'àn jūn zhī bié， chuàng yè shǒu chéng zhī biàn
“ wéi jūn zhī dào” zuì zhòng yào de hái shì rú hé zhì guó， wèi zhǐ yě shēn shēn míng bái zhè yī diǎn。 tā zǒng shì shì shí dì lì yòng tài zōng de yī xiē fā wèn， lái chǎn shù zì jǐ de zhì guó lǐ niàn， bù jǐn jiě jué liǎo tài zōng de yí nán， yě dá dào liǎo guī quàn de mùdì。 zhè yě shì wèi zhǐ de cōng míng zhī chù。
zhēnguàn yuán nián（ 627）， tài zōng gāng gāng jí wèi， duì yú wéi jūn hái chōng mǎn liǎo yí huò。 yòu yī tiān tā wèn wèi zhǐ：“ ài qīng， nǐ shuō héwèi míng jūn， héwèi 'àn jūn？”
wèi zhǐ tīng dào cǐ wèn， xīn zhōng yī dòng， zhè bù zhèng shì zì jǐ xiǎng tí xǐng huáng shàng de huà má。 tā cóng róng dá dào：“ jiān tīng zé míng， piān xìn zé 'àn。 rén zhù rú guǒ néng guǎng fàn dì tīng qǔ gè fāng miàn de yì jiàn， jiù kě chēng dé shàng shì yī wèi míng jūn， dàn yào shì zhǐ xiāng xìn yī gè rén de shuō fǎ， nà jiù bù kě bì miǎn shì hūn kuì de jūn wáng liǎo。 xī rì yáo jīng cháng zī xún xià mín de yì jiàn， suǒ yǐ yòu miáo de 'è xíng tā cái néng liǎo jiě； ér shùn shàn yú tīng qǔ sì miàn bā fāng de shēng yīn， gù gòng、 gǔn、 huān dōu zhè xiē jiān chén dōubù néng méng bì tā de shì tīng。 fǎn zhī， qín 'èr shì zhǐ xiāng xìn zhào gāo， zuì zhōng dǎo zhì wáng guó； liáng wǔ dì rèn yòng zhū yì yī rén， cái yǐn fā hóu jǐng zhī luàn； suí yáng dì piān tīng yú shì jī zhī yán， tiān xià dà luàn 'ér bù zì zhī。 zhè dū shì fǎn miàn de lì zǐ。 suǒ yǐ rén jūn yīnggāi jiān tīng guǎng nà， zhè yàng cái néng chōng fēn liǎo jiě gè fāng miàn de qíng kuàng， ér bù huì shòu dào yī liǎng gè dà chén de méng bì 'ā。”
tài zōng diǎn tóu chēng shàn， shuō：“ ruò bù shì yīn wéi yòu liǎo 'ài qīng， zhèn tīng bù dào zhè yàng de huà 'ā！”
jūn zhù yīnggāi guǎng fàn tīng qǔ gè fāng miàn de yì jiàn， yě tóng yàng shì rú jiā zhì guó lǐ niàn zhōng fēi cháng zhòng yào de nèi róng。 wèi zhǐ jì chéng liǎo zhè zhǒng sī xiǎng， bìng tōng guò tài zōng yùn yòng dào liǎo zhēnguàn zhèng zhì zhōng qù。 wèi zhǐ tí chū de“ jiān tīng zé míng， piān xìn zé 'àn” zhè gè yuán zé zài zhēnguàn qián qī de jué cè zhōng dé dào liǎo bǐ jiào hǎo de jiān chí， tài zōng yù shì jīng cháng huì yǔ cháo chén men guǎng fàn dì tǎo lùn。 ér zhè yě shì zhēnguàn zhèng zhì fēng qì de yī gè zhòng yào zǔ chéng bù fēn。
zhēnguàn shí 'èr nián（ 638）， yòu yī cì dà yàn qún chén， tài zōng yòu wèn dào：“ zhū wèi 'ài qīng， nǐ men shuō shuō， shì chuàng yè nán 'ā hái shì shǒu chéng nán ní？”
shàng shū zuǒ pú shè fáng xuán líng huí dá shuō：“ suí mò tiān xià dà luàn， qún xióng jìng qǐ。 bì xià shēn jīng bǎi zhàn， lì jīng chóngchóng wēi xiǎn， cái dǎ xià jīn rì jiāng shān， zhè me shuō lái zì rán shì chuàng yè gèng nán。”
wèi zhǐ huí dá shuō：“ dì wáng gāng kāi shǐ chuàng yè de shí hòu， dōushì tiān xià dà luàn。 luàn shì fāng xiǎn yīng xióng běn sè， yě cái néng huò dé bǎi xìng de yōng dài。 ér dé tiān xià zhī hòu， jiàn jiàn yòu liǎo jiāo yì zhī xīn， wéi mǎn zú zì jǐ de yù wàng bù duàn làn yòng mín lì， zuì zhōng dǎo zhì guó jiā shuāi wáng。 yǐ cǐ 'ér yán， shǒu chéng gèng nán 'ā。”
tài zōng zǒng jié shuō：“ xuán líng dāng chū gēn zhèn dǎ tiān xià， chū shēng rù sǐ， bèi cháng jiān kǔ， suǒ yǐ jué dé chuàng yè nán。 wèi zhǐ yǔ zhèn yī qǐ zhì lǐ tiān xià， dān xīn zhèn shēng chū jiāo yì zhī xīn， bǎ guó jiā yǐn xiàng wēi wáng zhī dì， suǒ yǐ jué dé shǒu chéng gèng nán。 xiàn zài chuàng yè shí qī de kùn nán yǐ jīng chéng wéi wǎng shì liǎo， shǒu yè de jiān xīn， zhèn gēn dà jiā yī qǐ jǐn shèn miàn duì bā。”
qún chén dū hè：“ bì xià néng zhè yàng xiǎng， zhēn shì guó jiā zhī xìng、 bǎi xìng zhī fú 'ā！”
ér zhēnguàn shí wǔ nián（ 641）， tài zōng zài cì tí chū shǒu tiān xià nán yì de wèn tí， wèi zhǐ shuō：“ shǒu yè hěn nán 'ā。” tài zōng fǎn wèn：“ zhǐ yào rèn yòng xián néng zhī rén， xū xīn jiē shòu jìn jiàn， bù jiù kě yǐ liǎo。 wèihé shuō hěn nán ní？” wèi zhǐ jìn yī bù zuò liǎo fā huī， shuō：“ kàn kàn zì gǔ 'ér lái de dì wáng， zài yōu huàn wēi xiǎn de shí hòu， wǎng wǎng néng gòu rèn xián shòu jiàn。 dàn dào liǎo tiān xià 'ān lè zhī shí， bì dìng huì xiè dài， zhè yàng rì jī yuè lěi， wèn tí jiàn jiàn chū xiàn， zuì zhōng dǎo zhì guó jiā wēi wáng。 zhè yě jiù shì jū 'ān sī wēi de dào lǐ suǒ zài。 tiān xià 'ān níng hái néng xīn huái yōu jù， qǐ bù shì hěn nán má？”
qí shí， chuàng yè yǔ shǒu chéng， dǎ tiān xià yǔ zhì tiān xià， shì lì shǐ shàng jīng cháng bèi tǎo lùn de yòu guān jūn dào zhèng tǐ de yī gè zhòng yào huà tí。 biàn zhèng dì kàn， chuàng yè yǔ shǒu chéng tóng yàng shì jiān nán de。 chuàng yè shí qī de chū shēng rù sǐ， xū yào wán qiáng de yì zhì hé jiān rèn bù bá de jīng shén。 děng dào zhàn shèng liǎo suǒ yòu de dí shǒu jiàn lì liǎo xīn zhèng quán zhī hòu， cóng jiān kǔ de zhàn zhēng nián dài zǒu guò lái de rén， sì hū hái yòu xiǎng xiǎng dū hòu pà de gǎn kǎi。 zhèng rú tài zōng suǒ shuō， fáng xuán líng jīng lì guò zhàn zhēng de jiān kǔ， jiǔ sǐ 'ér hòu shēng， suǒ yǐ zhī dào chuàng yè de jiān nán。 dàn shì， zài xīn zhèng quán jiàn lì qǐ lái zhī hòu， rú guǒ hái tǎng zài guò qù de gōng láo bù shàng shuì dà jué， biàn dé jiāo 'ào zì mǎn， fàng zòng zì jǐ de yù wàng， bù zài guān xīn rén mín jí kǔ， jiù huì yǐn qǐ xīn de shè huì máo dùn， dǎo zhì zhèng quán de shuāi wáng。 wèi zhǐ rèn wéi， dǎ tiān xià hái cún zài zhe“ tiān shòu rén yǔ” de jī yù， zhǐ yào shùn yìng shí shì rén xīn， jiù yī dìng néng gòu qǔ dé shèng lì； ér zhì tiān xià jiù bì xū shǐ zhōng bǎo chí jǐn shèn de tóu nǎo， bù néng duì gè rén de yù wàng yòu sī háo de fàng zòng， zhè cái shì zuì nán de。
qí shí wèi zhǐ yě shì jīng lì guò suí mò dòng luàn de， zhǐ bù guò zài tài zōng zhǎng quán yǐ qián， méi yòu gēn suí tā duó qǔ huáng wèi 'ér yǐ。 shuō tā bù dǒng dé chuàng yè de jiān nán， zhè shì bù kě néng de。 dàn wèi zhǐ de zhèng zhì xiū yǎng lìng tā bǐ fáng xuán líng gèng míng bái zhè gè shí hòu yīnggāi guān zhù de shì shǒu chéng、 shì zhì guó。 dāng rán yě shì yīn wéi wèi zhǐ méi yòu chuàng yè de gōng láo kě jū， méi yòu nà fāng miàn de fā yán quán bà liǎo。
guān yú wèi zhēng de jǐ gè xiǎo gù shì
wèi zhēng， zì xuán chéng。 táng chū zhèng zhì jiā。 jīn hé běi guǎn táo rén。 shǎo gū pín， céng chū jiā wéi dào rén。 suí mò cān jiā wǎ gǎng jūn， lǐ mì bài， jiàng táng。 guī táng hòu gēn suí lǐ jiàn chéng， wéi tài zǐ xǐ mǎ。 tài zōng jí wèi hòu， rèn jiàn yì dà fū。 hòu rèn mì shū jiān， cān yù cháo zhèng， fēng zhèng guó gōng。 wèi zhēng yǔ lǐ shì mín shì fēng jiàn shè huì zhōng hǎn jiàn de yī duì jūn chén： wèi zhēng gǎn yú zhí jiàn， duō cì fú tài zōng zhī yì， ér tài zōng jìng néng róng rěn wèi zhēng“ fàn shàng”， suǒ yán duō bèi cǎi nà。 yīn cǐ， tā men bèi chēng zuò lǐ xiǎng de jūn chén。
( yī )
xuán wǔ mén zhī biàn hòu， yòu rén xiàng qín wáng lǐ shì mín gào fā， dōng gōng yòu gè guān yuán， míng jiào wèi zhēng， céng jīng cān jiā guò lǐ mì hé dòu jiàn dé de qǐ yì jūn， lǐ mì hé dòu jiàn dé shī bài zhī hòu， wèi zhēng dào liǎo cháng 'ān， zài tài zǐ jiàn chéng shǒu xià gān guò shì， hái céng jīng quàn shuō jiàn chéng shā hài qín wáng。
qín wáng tīng liǎo， lì kè pài rén bǎ wèi zhēng zhǎo lái。
wèi zhēng jiàn liǎo qín wáng， qín wáng bǎn qǐ liǎn wèn tā shuō：“ nǐ wèishénme zài wǒ men xiōng dì zhōng tiǎo bō líjiàn？”
zuǒ yòu de dà chén tīng qín wáng zhè yàng fā wèn， yǐ wéi shì yào suàn wèi zhēng de lǎo zhàng， dū tì wèi zhēng niē liǎo yī bǎ hàn。 dàn shì wèi zhēng què shén tài zì ruò， bù huāng bù máng dì huí dá shuō：“ kě xī nà shí hòu tài zǐ méi tīng wǒ de huà。 yào bù rán， yě bù huì fā shēng zhè yàng de shì liǎo。”
qín wáng tīng liǎo， jué dé wèi zhēng shuō huà zhí shuǎng， hěn yòu dǎn shí， bù dàn méi zé guài wèi zhēng， fǎn 'ér hé yán yuè sè dì shuō：“ zhè yǐ jīng shì guò qù de shì， jiù bù yòng zài tí liǎo。”
（ èr）
yòu yī cì， táng tài zōng wèn wèi zhēng shuō：“ lì shǐ shàng de rén jūn， wèishénme yòu de rén míng zhì， yòu de rén hūn yōng？”
wèi zhēng shuō：“ duō tīng tīng gè fāng miàn de yì jiàn， jiù míng zhì； zhǐ tīng dān fāng miàn de huà， jiù hūn yōng（ wén yán shì ‘ jiān tīng zé míng， piān tīng zé 'àn ’）。” tā hái jǔ liǎo lì shǐ shàng yáo、 shùn hé qín 'èr shì、 liáng wǔ dì、 suí yáng dì děng lì zǐ， shuō：“ zhì lǐ tiān xià de rén jūn rú guǒ néng gòu cǎi nà xià miàn de yì jiàn， nà mò xià qíng jiù néng shàng dá， tā de qīn xìn yào xiǎng méng bì yě méng bì bù liǎo。”
táng tài zōng lián lián diǎn tóu shuō：“ nǐ shuō dé duō hǎo 'ā！”
yòu yòu yī tiān， táng tài zōng dú wán suí yáng dì de wén jí， gēn zuǒ yòu dà chén shuō：“ wǒ kàn suí yáng dì zhè gè rén， xué wèn yuān bó， yě dǒng dé yáo、 shùn hǎo， jié、 zhòu bù hǎo， wèishénme gān chū shì lái zhè me huāng táng？”
wèi zhēng jiē kǒu shuō：“ yī gè huáng dì guāng kào cōng míng yuān bó bù xíng， hái yìng gāi xū xīn qīng tīng chén zǐ de yì jiàn。 suí yáng dì zì yǐ wéi cái gāo， jiāo 'ào zì xìn， shuō de shì yáo shùn de huà， gān de shì jié zhòu de shì， dào hòu lái hú lǐ hú tú， jiù zì qǔ miè wáng liǎo。”
（ sān）
yī tiān， táng tài zōng dé dào yī zhǐ xióng jiàn jùn yì de yào zǐ， tā ràng yào zǐ zài zì jǐ de shǒu bì shàng tiào lái tiào qù， shǎng wán dé gāo xīng shí， wèi zhēng jìn lái liǎo。 tài zōng pà wèi zhēng tí yì jiàn， huí bì bù jí， gǎn jǐn bǎ yào zǐzàng dào huái lǐ。 zhè yī qiē zǎo bèi wèi zhēng kàn dào， tā bǐng bào gōng shì shí gù yì dié dié bù xiū， tuō yán shí jiān。 tài zōng bù gǎn ná chū yào zǐ， jiēguǒ yào zǐ bèi biē sǐ zài huái lǐ。
（ sì）
yòu yī cì， wèi zhēng zài shàng cháo de shí hòu， gēn táng tài zōng zhēng dé miàn hóng 'ěr chì。 táng tài zōng shí zài tīng bù xià qù， xiǎng yào fā zuò， yòu pà zài dà chén miàn qián diū liǎo zì jǐ jiē shòu yì jiàn de hǎo míng shēng， zhǐ hǎo miǎnqiǎng rěn zhù。 tuì cháo yǐ hòu， tā biē liǎo yī dù zǐ qì huí dào nèi gōng， jiàn liǎo tā de qī zǐ zhǎngsūn huáng hòu， qì chōng chōng dì shuō：“ zǒng yòu yī tiān， wǒ yào shā sǐ zhè gè xiāng bā lǎo！”
zhǎngsūn huáng hòu hěn shǎo jiàn tài zōng fā nà me dà de huǒ， wèn tā shuō：“ bù zhī dào bì xià xiǎng shā nǎ yī gè？”
táng tài zōng shuō：“ hái bù shì nà gè wèi zhēng！ tā zǒng shì dāng zhe dà jiā de miàn wǔ rǔ wǒ， jiào wǒ shí zài rěn shòu bù liǎo！”
zhǎngsūn huáng hòu tīng liǎo， yī shēng bù kēng， huí dào zì jǐ de nèi shì， huàn liǎo yī tào cháo jiàn de lǐ fú， xiàng tài zōng xià bài。
táng tài zōng jīng qí dì wèn dào：“ nǐ zhè shì gànshénme？”
zhǎngsūn huáng hòu shuō：“ wǒ tīng shuō yīng míng de tiān zǐ cái yòu zhèng zhí de dà chén， xiàn zài wèi zhēng zhè yàng zhèng zhí， zhèng shuō míng bì xià de yīng míng， wǒ zěn me néng bù xiàng bì xià zhù hè ní！”
zhè yī fān huà jiù xiàng yī pén qīng liáng de shuǐ， bǎ tài zōng mǎn qiāng nù huǒ jiāo xī liǎo。
gōng yuán 643 nián， zhí yán gǎn jiàn de wèi zhēng bìng sǐ liǎo。 táng tài zōng hěn nán guò， tā liú zhe yǎn lèi shuō：“ yī gè rén yòng tóng zuò jìng zǐ， kě yǐ zhào jiàn yī mào shì bù shì chuān dài dé duān zhèng； yòng lì shǐ zuò jìng zǐ， kě yǐ kàn dào guó jiā xīng wáng de yuán yīn； yòng rén zuò jìng zǐ， kě yǐ fā xiàn zì jǐ zuòde duì bù duì。 wèi zhēng yī sǐ， wǒ jiù shǎo liǎo yī miàn hǎo jìng zǐ liǎo。”
“ fū yǐ tóng wéi jiàn， kě yǐ zhèng yī guān；
yǐ shǐ wéi jiàn， kě yǐ zhī xīng tì；
yǐ rén wéi jiàn， kě yǐ míng dé shī。
jīn wèi zhǐ mò， zhèn shī yī jiàn yǐ！”
héng héng zhè kān chēng duì wèi zhēng rén shēng jià zhí de zuì jiā zhù shì。