yuèdòuwáng yú yòuzài百家争鸣dezuòpǐn!!! | |||
wáng yú yòu yòu wěi 'àn， yòu dà zhì。 cōng yíng， dú shū shí dà tǐ。 shí liù suì shí， bǔ bó shì dì zǐ yuán。 chū suí dìng xīng rén lù shàn jì xué， hòu shòu yè yú róng chéng rén sūn qí féng， yòu yǔ máo yuán yí、 dù yuè、 diāo bāo děng rén wéi shī yǒu， bìng céng dé dào tóng chéng rén zuǒ guāng dǒu de shǎng shí。 lù shàn jì、 sūn qí féng 'èr rén wéi míng mò běi fāng de xué shù dà shī， duì wáng yú yòu shèn wéi qì zhòng， jí chēng zhī。 ér qīng chū běi fāng de xué shù dà shī yán yuán（ zì hún rán， hào xí zhāi）、 lǐ gōng（ zì gāng zhù， hào shù gǔ） zé wéi wáng yú yòu dì zǐ， duì wáng yú yòu yǎ xiāng jìng zhòng。 yán yuán céng shuō： “ fū zǐ wēn、 liáng、 gōng、 jiǎn、 ràng， jiè qí dé qí 'èr， wēn、 gōng shì yě。 ” chēng wáng yú yòu qì dù bāo luó， kě zī shī fǎ， zì wèi píng shēng suǒ bù néng jí， yǐ zhì duì wáng yú yòu“ yǐ fù dào shì zhī”。 lǐ gōng yě shuō：“ chūn fēng mǎn zuò， jīng jì mǎn huái， wú bù jí wǔ gōng。” ér zài wáng yú yòu zú hòu， qí zhǎngzǐ wáng fú zé yì yǐ wéi lǐ gōng zuì néng chuán qí fù zhī xué。 dào wáng yú yòu zài xiàn líng shū yuàn jiǎng xué shí， mén dì zǐ yuǎn jìn cóng yóu de duō zhì shù bǎi rén。
xīn chéng、 yì zhōu、 xiàn xiàn jūn xiāng jù bù yuǎn。 wáng yú yòu shēng cháng yú yōu yàn zhī dì， zì yòu shòu xìng lǐ shí xué de xūn táo， yòu zāo féng míng mò yǔ yān dǎng dǒu zhēng hé míng wáng de jī biàn， gù qí wéi rén pō yòu yàn zhào kāng kǎi bēi gē zhī yí fēng。 qí zhì xué zé yǐ xìng lǐ wéi gēn běn， yǐ shí xué jí wù wéi zhù zhǐ， yǐ míng tǐ dá yòng wéi zōng， yǐ jiān xié cún chéng wéi yào。 qí zhì shēn xīn zhuān yǐ chéng jìng wéi zhù， qí yú rì yòng zhuān yǐ gōng xíng shí jiàn wéi shì。 dài rén zé jiào yǐ zhōng xiào， hé yì jiǎn liàng， duì jǐ zé lì shēn gū jiè， kè kǔ dǐ lì， xǐ tōng rèn xiá， dūn shàng qì jié， yòu gǔ dú xíng zhī fēng。 wáng yú yòu suī wéi rú lín zhōng díshì zǐ， dàn shì tā dú shū de tài dù jué bù shì zhuī fǎng shí wén huò shì kōng tán xìng lǐ， ér shì yán zhe shí xué yī pài de chuán tǒng dú kāi yī jìng。 qí zhì xué fàn wéi， jǔ fán tiān wén dì lǐ、 lǐyuè zhèng xíng、 gēng sāng yī bǔ， yǐ zhì xī yáng yǔ wén， wú bù qióng xī duān wěi， shàng xià shù qiān nián rú zhǐ zhǎng。 tā hái shàn cháng shū fǎ， fēng gé qiú yì。 ér duì yú qīng dài jí shèng de kǎo jù zhī xué， zé duō suǒ hū lüè， gài qí xīn yì bù zhòng zài cǐ。 xǐ zuò shī wén， dàn dū yóu xīng suǒ zhī， běn hū xìng qíng， xīng hān bǐ luò， qǐng kè shù zhǐ， rán 'ér xiě hòu cháng suí shǒu sàn shī， qiě duō bù hé gé lǜ。 wáng yú yòu qǐng zhòng de shì shí xué， tā de mén rén lǐ xīng zǔ shuō tā：“ jí zòng héng shàng xià zhī shuō， shù qiān nián jiànshì rú zhú zhào shù jì。 jí zhǐ chén dé shī， hāo mù shí jiān， zhēn yòu zuò 'ér yán kě qǐ 'ér xíng zhě。” wáng yú yòu de shí xué cái néng zài dāng shí yǐ bèi yù chēng wèiyòu běn zhī xué、 wáng zuǒ zhī cái、 mìng shì zhī cái、 wáng bà dà lüè、 zú yǐ 'ān mín jì shì。 lǐ xīng zǔ shuō：“ cóng lái jiǎng lǐ xué zhě bì zài jū fāng 'ér bù shì yòng， tán jīng jì zhě liú wéi gōng lì 'ér bù rù yú chún”， wáng yú yòu zé néng“ běn lǐ xué wéi jīng jì”， míng tǐ dá yòng yī yǐ guàn zhī。 zhè gè píng jià shì hěn zhòngkěn de。 yǐn huì yī yě jí lì chēng zàn shuō：“ jiē hū！ wú cháng guài shì zhī rén dòng yǐ rú shù yū shū wéi dào xué gòu bìng， rú xiān shēng zhě yǐn 'ér wèi jiàn 'ěr！ shǐ huò jiàn yòng yú shì， qí bù yī xuě sī yán yě yǔ？”
yòu jǐ jiàn shì hěn néng shuō míng wáng yú yòu gōng xíng shí jiàn de shí xué jīng shén hé tā běi fāng xué zhě kāng kǎi bēi gē de rèn xiá xìng gé。
yī shì míng mò tiān qǐ wǔ nián（ 1625） wèi dà zhōng、 yáng lián、 zuǒ guāng dǒu děng rén bèi yān dǎng wèi zhōng xián dài bǔ rù yù， wèi dà zhōng zhǎngzǐ wèi xué yī zhì jīng shī kàng zhēng， dāng shí yān dǎng luó zú sì bù， wáng yú yòu yǔ lù shàn jì、 sūn qí féng、 dù yuè děng rén yú yǐ yǎn hù， fèn bù gù shēn， xiāng yǔ zhōu xuán huànnàn。
èr shì zài shān xī lín xiàn shí， tiáo liè shí bì shù qiān yán shàng zhī， yóu yú fú wǔ dāng shì zhě zhī yì， jì fù wáng jiàn shàn bèi diào rèn lǔ shān， shí yù kùn zhī。 wáng yú yòu jiàn shí shì bù kě wéi， suì lì quàn jì fù jiě yìn guī tián。
sān shì zài míng mò qīng chū， jīng lì liǎo fù xiōng de sǐ nán。 wáng yú yòu de shēng fù wáng yán shàn wéi xiàn zhū shēng， wéi rén shàng qì yì， céng yǐ wàn jīn jiā chǎn jié kè。 míng mò bīng luàn， wáng yú yòu zhèng xiào shì yú yì zhōu， wén xùn tóu bǐ 'ér guī。 lù jīng róng chéng， yǔ sūn qí féng móu qǐ bīng。 yú shì wáng yán shàn shuài sān zǐ yǐ jí liǎng gè cóng zǐ yú hòu、 yú shèn lián hé xióng xiàn rén mǎ lǔ（ yī zuò mǎ yú） jiàn yì qí， chuán xí qǐ bīng， jù zhòng qiān yú rén。 sūn qí féng yě zài róng chéng qǐ bīng， gòng tóng shōu fù liǎo xióng xiàn、 xīn chéng、 róng chéng sān xiàn。 zhè shí qīng bīng rù guān， zhū rén qiǎn sàn。 bù liào wáng yán shàn què zāo chóu jiā xiàn hài， yǐ kàng qīng de zuì míng bèi bǔ rù jīng。 yú kè、 yú yòu、 yú yán sān rén zhǔn bèi jìn jīng fù nán， yú kè yǐ yú yòu yǐ guò jì bó fù wéi sì， bù kě qīng sǐ， yú shì xié yú yán fù jīng。 chí zhì liú lí hé， yè wén rén chàng《 wǔyún chū guān qū》， yú kè shuō：“ ā dì， wù yǐ！ wú 'èr rén jù sǐ， shuí kě fù chóu zhě？ dì zhuàng， kě fù chóu， wǒ sǐ zhī！” huī yú yán qù， zì fù jīng， dà hū yuē：“ wǒ qǐ yì shēng yuán wáng mǒu zhǎngzǐ yě， lái fù sǐ！” yú shì fù zǐ 'èr rén jù sǐ yàn shì。 yú yán guī， yè shuài zhuàng shì rù chóu jiā， jìn jiān qí lǎo yòu sān shí yú kǒu wú jié yí。 guān fǔ jí bǔ yú yòu、 yú yán xiōng dì， xìng dé bǎo dìng zhī fǔ zhū qīn（ yī zuò zhū jiá） jí yì zhōu dào fù shǐ huáng guó 'ān zhī qí yuān， wéi zhī lì jiě nǎi miǎn。 wáng yú yòu wén fù xiōng lí nán， tòng bù yù shēng， zhāo hún zàng fù xiōng bì， jí fèng jì fù mǔ yǐn jū yì zhōu wǔ gōng shān shuāng fēng cūn， zì chēng wǔ gōng shān rén， gōng gēng yǎng qīn， bù qiú wén dá， sān shí nián bù rù chéng shì， ér wéi xué yì qín。 yòu shí dēng lín fēng dǐng， kāng kǎi bēi gē， qì shù xíng xià。
wáng yán shàn dūn shàng qì yì， sàn wàn jīn jié kè。 wáng yú yòu yě hé qí fù yī yàng， rèn xiá zhòng yǒu， kāng kǎi hǎo shī， shí rén cháng chēng qí néng“ kùn zhě zhōu zhī， wēi zhě zhěng zhī， mò zhě liǎn zhī”。
sūn qí féng yǐ qí jié zì xǔ， dàn zhè bìng bù fáng 'ài tā píng yì hé dàn yǔ shì wǎng lái。 rén yǐ lǜ jǐ， shù yǐ dài rén。 qí zhì shēn wù zì kè lì， ér yú rén wú lùn xián yú， gǒu wèn xué， bì kāi yǐ xìng zhī suǒ jìn， shǐ zì lì yú yòng xíng。 yǔ rén wú yá pàn， suī wǔ fū hàn zú、 yě fū mù shù， bì yǐ chéng yì jiē zhī， yóu cǐ míng zài tiān xià 'ér wú rén jì jí。 wáng yú yòu yě hé qí shī yī yàng，“ xìn dào dǔ 'ér rèn dào yǒng， jìn rén zhī zhì， dé zhū gāng yì”， rán 'ér yǔ rén hé yì， cóng róng jiǎn liàng。 wǎn nián shí， shí chéng niú chē wǎng lái yú shàng gǔ、 bó hǎi、 sōng dài zhī jiān， ér tóng yě fū jiàn qí guò， jiē jù yíng suí guān， zhēng xiāng wèi jiè， shuō：“ wáng xiān shēng lái yǐ！” wáng yú yòu yě shí shí tíng chē， wèn láo 'ér qù。
wáng yú yòu yī shēng shēng huó kùn kǔ。 tā zuò shān rén shí de qíng xíng shì“ yī xián mù shù， lí huò bù chōng”。 zhù jiāng xiàn líng shū yuàn shí， tā de bù yī zhī jiāo hé jiān zhī fǔ wáng huàn wèitā gòu zhì zhái shè， fù jiāng kǒng yì mǎi xià 'èr bǎi mǔ tián dì kuì zèng gěi tā。 wǎn nián sì fāng háo jùn zhēng xiāng zào fǎng， tā diǎn yī cuò jiàn jiē zhī， yòu shí yù rén yòu huǎn jí， jí wéi zhī chóu cuò， bǎi shù shí jīn wú nán shì。 jí jiāo yóu yòu kuì zèng， zé jiè rán bù shòu， què jīn zhī jié shì xián zhòng zhī。 wáng yú yòu jiào dì zǐ xué shī shí céng shuō：“ zǐ měi rù shǔ， zǐ zhān hǎi wài， nǎi yòu zhōng xiào zhī qíng fā wéi gē yǒng”。 sūn qí féng céng duì wáng yú yòu shuō：“ yú nián wǔ shí shǐ shí yī ‘ pín ’ zì。 wǒ bèi yǐ pín jiàn zhī shēn， zhí liú lí yōu huàn zhī jì， diǎn qín shū， zhì zān 'ěr， rěn bìng tíng yào， rì bù zài shí zhě lǚ yǐ。 duì qī zǐ sì nán kuài xīn， duì tóng zhì yìng wú kuì sè。 cǐ zì bù míng， zhōng fēi zhēn shí xué wèn。” suǒ shuō hěn néng dài biǎo dāng shí zhū rén de xìng gé。
yóu cǐ kě zhī wáng yú yòu suī liè shēn rú lín， dàn shì tā de shēng huó huán jìng hé zhì xué tài dù díquè yǔ yī bān sú rú、 fǔ rú jiǒng rán bù tóng。
wáng yú yòu yán jiū bīng fǎ zhàn lüè shì yóu lái yòu běn de。 tā zǎo nián gēn suí sūn qí féng xué bīng jiā yán， yǐ xué xí《 sūn zǐ bīng fǎ》 wéi zhù。 tā gēn suí lù shàn jì shòu xué， lù shàn jì céng xié zhù bīng bù shàng shū sūn chéng zōng zhèn shǒu yú guān sì nián， rèn zàn huà， yòu bīng shū《 chē yíng bǎi bā kòu》 chuán shì。 tā de shī yǒu máo yuán yí gèng shì míng mò jié chū de jūn shì jiā， suǒ zhuàn《 wǔ bèi zhì》 yòu 'èr bǎi sì shí juàn， yuē 'èr bǎi wàn zì， fù tú qī bǎi sān shí yú fú， shì zhōng guó gǔ dài piān fú zuì dà de zōng hé xìng bīng shū， máo yuán yí běn rén yě céng suí sūn chéng zōng dū shī liáo dōng， rèn zàn huà、 fù zǒng bīng， fāng yǐ zhì chēng zàn tā shì“ xià wéi chēng xué zhě， shàng mǎ jí jiāng jūn”。 wéi wáng yú yòu suǒ yǎng mù de nán sòng rén chén liàng， wéi rén cái qì chāo mài， xǐ tán bīng， yě céng kǎo lùn gǔ rén yòng bīng chéng bài zhī jì， zhù chéng《 zhuó gǔ lùn》 yī shū， duì wáng yú yòu yǐng xiǎng hěn dà。 míng mò qīng chū shí， jūn shì wèn tí yǐ chéng wéi zhù zhòng shí xué de yī pài rú shì suǒ gòng tóng guān xīn de jiāo diǎn， wáng yú yòu duì yú bīng fǎ zhàn lüè de yán jiū， jiù shì zài dāng shí chuán tǒng hé fēng qì yǐng xiǎng zhī xià jìn xíng de， tǐ xiàn liǎo shí dài de tè diǎn。 ér zài wáng yú yòu zhī hòu， qīng chū de běi fāng xué zhě zhōng， yán yuán yě shì zì yòu xué xí bīng fǎ， yú jì jī chí shè wú bù jīng tōng， yù háo jié wú lùn guì jiàn mò bù jié nà shēn jiāo。 wáng yú yòu sǐ hòu 'èr shí nián， wèitā zuò chuán de dà xīng rén wáng yuán yě shì yī wèi xǐ huān rèn xiá yán bīng de qí shì， qí fù wéi míng jǐn yī wèi zhǐ huī， yòu céng cóng zhù míng bīng fǎ jiā wèi xǐ shòu xué， xìng qíng háo mài bù kě jī shù， yú dāng shì zhī rén shì zhī miè rú， yú gǔ rén yì rán， xīn zhōng suǒ mù wéi yòu hàn zhū gé wǔ hóu（ zhū gé liàng）、 míng wáng wén chéng gōng（ wáng shǒu rén） èr rén， zì yǐ wéi dāng běi miàn wǔ xiāng hóu， ér yǔ chén tóng fǔ bìng jià qí qū yǐ zhēng xiān hòu。 wáng yuán duì rén zì rán shì shǎo yòu zàn xǔ， kuàng qiě yòu jīng tōng bīng fǎ， dàn tā duì wáng yú yòu què néng dú jiā zàn shǎng。 wáng yuán zài wéi lǐ gōng de fù qīn suǒ zuò de《 lǐ xiào què xiān shēng chuán》 zhōng shuō dào：“ běi fāng xué zhě duō 'àn huì， guǎ jiāo yóu， zhù shù yì bù chuán yú tiān xià。 yǐ yú suǒ wén， sūn zhēng jūn 'ér wài， bù guò shān yòu fù qīng zhù（ fù shān）、 guān zhōng lǐ zhōng fú（ lǐ yóng） shù xiān shēng 'ér yǐ。 jì yǔ lǐ gāng zhù、 zhāng wén shēng dìng jiāo， nǎi zhī yòu wǔ gōng shān rén jí yán xí zhāi zhū jūn zǐ。” cóng wáng yuán duì wáng yú yòu de píng jià zhōng， yě kě yǐ yìn zhèng chū tā zài bīng fǎ zhàn lüè yán jiū shàng de fènliàng yǔ jià zhí。
tè bié xū yào zhǐ chū de shì， wáng yú yòu hái shēn fù wǔ xué。 zǎo nián tā gēn suí sūn qí féng shòu xué shí， jiù shì yī miàn xué bīng jiā yán， yī miàn xí qí shè、 jī cì， wú bù gōng。 shí rén chēng qí cái jiān wén wǔ， jīng yú jì jī， shuō tā“ héng yǐ tán bīng shuō jiàn wéi shì”。 tā cháng yǔ dì zǐ gē shī yǐn jiǔ、 qí shè jì jī wéi lè， zhí dào wǎn nián， tā tán bīng shù wǎng shì， réng néng mù guāng jiǒng jiǒng rú diàn， shēng ruò hóng zhōng。 yòu shí chí bīng zhǐ huà， hú xū jǐ zhāng， dūn shēn yī yuè zhàng xǔ。 chí mǎ wān gōng， shǐ wú xū fā。 shǐ guān zhě mò bù zhèn lì sè dòng， zé zé chēng tàn。 wáng yú yòu zì jǐ yě shuō tā píng shēng xìng bù píng， hǎo wǔ jiàn， shēng lái yī diǎn xuè xìng， bù kěn yǐ tú zhū fù fěn zhēng yán qǔ lián yú shì rén。 yòu shí jū jiā yù mèn， yī shì jiào tiào， xū méi rú dāo shuò lì， yǐ tiān 'ér hào， tí jiàn 'ér wǔ， jī jié pái huái， yù gē yù qì。 wáng yú yòu zài xīn chéng shí， lǐ gōng céng jiāng tā chē yíng zhì jiā， chuán shòu qiāng fǎ dāo fǎ。 zài wáng yú yòu de zhū duō yí zhù zhōng， yì yòu yī tào《 shí sān dāo fǎ》， yòu chēng《 tài jí lián huán dāo fǎ》 chuán shì。 wáng yú yòu yán jiū bīng fǎ zhàn lüè shì jiāng lǐ xué、 wǔ xué、 bīng fǎ hé kāng kǎi rèn xiá de xìng gé hé wéi yī tǐ， zhè yàng guàn tōng chéng yī zhǒng yòu gēn jī、 yòu yuān yuán、 yòu huó lì de shí xué。 jiù cǐ 'ér yán wáng yú yòu shí fēi xún cháng wén ruò shū shēng pái bǐ shǐ shì zhǐ shàng tán bīng zhī kě bǐ。 qīng chū shèng chuán yú běi fāng de yán lǐ xué pài lì chàng shí xué， gāo jǔ shí xué、 shí xí、 shí yòng de dà qí， ér yán lǐ xué pài de chuàng shǐ rén yán yuán zài sān shí suì shí jiù céng dēng mén wèn xué yú wáng yú yòu， shòu dào wáng yú yòu de hěn dà yǐng xiǎng。 jiù cǐ lái kàn， wáng yú yòu wán quán kě yǐ chēng zuò qīng chū běi fāng shí xué de xiān qū。
zài shuō dào wáng yú yòu duì qīng tíng de tài dù。 wáng yú yòu shēng dāng míng mò qīng chū， fù xiōng yòu wéi qīng rén suǒ shā， guó wáng jiā huǐ， duì yú mǎn qīng yì zú tǒng zhì bù néng méi yòu dǐ chù。 zhǐ bù guò dāng shí tiān xià dà jú yǐ dìng， ér hé běi yòu jìn zài jīng jī， suǒ yǐ tā bù kě néng yòu tài guò jī liè de jǔ dòng。《 qīng shī jì shì chū biān》 zhōng píng lùn shuō tā shī sì xiè gāo yǔ（ xiè 'áo）、 zhèng suǒ nán（ zhèng sī xiào）， wén mó chén tóng fǔ（ chén liàng），“ rán cí zhǐ yǐn yuē， bù zuò líng lì zhǐ chì zhī yǔ”， yě jí cǐ yì。 chén liàng yú xiè 'áo、 zhèng sī xiào jūn wéi nán sòng rén， chén liàng lì zhù kàng jīn， shī wén háo fàng jī yuè。 xiè 'áo zéngshēn jiā wén tiān xiáng de kàng yuán yì jūn， shī fēng chén yù， yù lún wáng zhī yì。 zhèng sī xiào yú sòng wáng hòu yǐn jū sū zhōu， gēngmíng sī xiào、 suǒ nán、 yì wēng， mò lán bù huà tǔ gēn， mò zhú huà cāng yān xié yuè， jiē yù duì zhào sòng de sī niàn。 wáng yú yòu shēn shàng suǒ biǎo xiàn chū de kàng qīng qíng xù kě yǐ cóng shù chù yǐn yuē chá zhī。 qí yī， tā píng shēng dú mù chén tóng fǔ， wéi qí yòu zhēn yīng xióng fēng dù。 ér zhì chuí lǎo dú shǐ，“ zhì xiè gāo yǔ、 zhèng suǒ nán zhū jūn， yòu wèi cháng bù yǎn juàn liú tì yě”。 shuō míng tā de gè rén qíng gǎn yǐ yǔ guó jiā xīng wáng lián zài yī qǐ 'ér bù kě gēnggǎi。 qí 'èr， wáng yán shàn fù zǐ qǐ bīng shí， zhí qīng bīng rù guān， chóu rén wū xiàn。 rán 'ér wáng shì fù zǐ shì fǒu zhēn zhèng yòu xīn kàng jù qīng bīng， kǒng pà què shí zài bàn xū bàn shí zhī jiān。 wáng yú kè rù jīng fù nán， bù hǎn yuān wǎng， ér dà hū“ yì jūn lái fù sǐ”， sì shì zì fú zhī cí。 qí sān， rù qīng hòu， wáng yú yòu xiān zài wǔ gōng shān yǐn jū sān shí nián， yòu zài xiàn xiàn jiǎng xué shí nián。 sì shí nián bù chū shì， yì dāng shì yī zhǒng bù hé zuò de kàng jù。 qí sì， wáng yú yòu zài biān dìng liǎo《 qián kūn dà lüè》 de shí juàn zhī hòu， yòu zhuān mén sōu jí liǎo jiāng nán duì yú běi fāng de shí cì shèng zhàn， biān dìng liǎo bǔ yí yī juàn。 tā shuō：“ shí juàn zhōng zhì yǐ jìn yǐ， shàng xū bǔ yě yǔ zāi？ yuē： wéi shí shèng 'ér shè yě。”“ cǐ shí zhě， jiē qǐ yú jiāng dōng zhī shī， yǐ qǔ shèng zhōng yuán。”“ jiāng nán cuì ruò， shuí bù wén zhī？ rán jì qí suǒ yǐ shèng， bù zài qiáng ruò yě， gù rén zhī yùn yòng hé rú 'ěr！” qí yì sì shēn wàng yú nán míng zhī guāng fù。 wáng yuán duì wáng yú yòu suǒ zhù zhū duō bīng shū zhàn lüè píng lùn shuō：“ yú jiǔ zhī shān rén míng， tè bù xiáng qí shuǐ píng。 hòu jiāo lǐ gāng zhù， shǐ wén qí xiáng。 ér jīn nǎi dé dú qí yí shū， fǔ juàn liú tì yuē： cǐ zhū gé wǔ xiāng zhī liú yě！ tiān zhī shēng cǐ rén yě， wèi zhī hé zāi？ jì yǐ shēng zhī， yòu lǎo sǐ zhī， tiān hū！ wú bù jiě qí hé yì yě？” yòu shuō： suí dài wén zhōng zǐ yǐn jū jiào shòu， suǒ zào jiù de rén cái jiē zú yǐ 'ān mín jì shì， ér bù bì gōng zì jǐ chū。 xiàn zài tiān xià rén cái rì xià， méi yòu néng bǐ dé shàng qián rén de， dàn shì yě xǔ wáng yú yòu de dì zǐ bù tóng。 wáng yú yòu de qīn chuán dì zǐ suī bù néng yòu suǒ zuò wéi， dàn shì rì hòu zhǐ yào shì dú guò qí shū néng sī shū wáng yú yòu de， zì rán yě shì tā de dì zǐ，“ suī shù shí bǎi nián zhī jiǔ， gù wú yì yú qīn zhì zhī zhě。” rú guǒ shì zhè yàng de huà， nà me wáng yú yòu“ yòu hé hàn yān？” guān qí wén yì， sì yǐ yù qī shù shí bǎi nián hòu móu tú fān fù zhī jǔ。 wáng yuán de zhè gè yì sī， wèi shǐ bù shì dào chū liǎo wáng yú yòu de zhēn yì。 ér zhè fǎn qīng fù míng de xīn yuàn， wú yí gèng jiā tū chū liǎo wáng yú yòu bīng lüè yán jiū zhōng de shí xué tè diǎn。
wáng yú yòu yī shēng zhù shù chú《 qián kūn dà lüè》 wài， hái yòu《 jū zhū biān》 shí juàn、《 zhū gé bā zhèn tú》 yī juàn、《 wàn shèng chē tú shuō》 yī juàn、《 bīng mín jīng lüè tú》 yī juàn、《 shí sān dāo fǎ》 yī juàn、《 wén jí》 sān shí 'èr juàn，《 yǒng chuáng cǎo》 sān shí juàn， yǐ jí《 rèn lǐ shuō》、《 qián zhù jí》、《 tōng jiàn dú guān》、《 máo yán kuǎn yì》 děng。《 jū zhū biān》 huì jí gǔ rén jīng shì zhī shì 'ér chéng， jù《 qián kūn dà lüè zǒng xù》 suǒ shuō“ shí nián jiān xiōng zhōng lěi kuài xī pǔ zhī yú《 jū zhū biān》 yī shū” děng yǔ， dāng shì zuò zhě jiào wéi zhù zhòng de yī bù shū。 yuán shū bù cún， qí dà bù fènnèi róng shōu rù lí wú rén lǐ péi suǒ biān《 huī huà jí》 zhōng， hòu zhě de shū míng yì qǔ zì wáng yú yòu shī“ huī huà hé nián jì dé chéng”。《 máo yán kuǎn yì》 jù《 qīng shī jì shì chū biān》 chēng shì zuò zhě suǒ zuì zì xìn zhě， gāi shū yǔ《 tōng jiàn dú guān》、《 qián zhù jí》 sān shū zhōng， gū jì yīngyǒu bù shǎo piān fú réng shì lùn shù jūn shì dì lǐ yǔ jūn guó dà lüè de。《 tài jí lián huán dāo fǎ》 jīn jiàn yú《 yín yǐn lú cóng shū》。《 yǒng chuáng cǎo》 yīngshì wáng yú yòu de shī jí。 jīn suǒ chuán《 wǔ gōng shān rén jí》 shì zài wáng yú yòu zú hòu， yóu mén rén lǐ xīng zǔ（ zì shèn zhāi） lìng wài sōu jí、 chāo lù de， hòu chí zhì kāng xī sān shí sì nián（ 1695） kān kè xíng shì。 gòng shí liù juàn（《 sì kù quán shū zǒng mù · jí bù cún mù》 zhí lì zǒng dū cǎi jìn běn wéi shí sì juàn）， qí zhōng shī wǔ juàn， wén shí yī juàn。
wáng yú yòu zú hòu， qí yí shū yī shuō cún yú hòu rén、 jiā rén zhī shǒu， yī shuō jiāo yǔ mén rén lǐ gōng。 wáng yú yòu yòu 'èr zǐ， zhǎngzǐ wáng fú， cì zǐ wáng xián。 wáng xián zǎo shāng。 wáng fú zì shǔ guāng， céng yǔ lǐ gōng tóng yóu， dàn zài wáng yú yòu zú hòu， yì xún zú。 bù guò jù qín jù kuí《 qián kūn dà lüè xù》 wáng yú yòu yì sūn wáng mào tíng（ zì mào cái） xié qí xiān rén cáng shū shù zhǒng、《 sì kù quán shū zǒng mù》 zǐ sūn suì wéi xiàn xiàn rén děng yǔ， wáng yú yòu yīngyǒu hòu rén chuán sì。 lǐ xīng zǔ zài biān dìng《 wǔ gōng shān rén jí》 shí yě shuō：“ xiān shēng biān zuǎn shèn fù， jǐ zhòng yā niú yāo， jīn cáng yú jiā， wèi jí xíng shì。” dàn jù《 yán lǐ shī chéng jì》 suǒ shuō， wáng fú jiāng zú， shǐ rén zhāo lǐ gōng zhì xiàn xiàn，“ jìn yǐ wǔ gōng yí zhù fù zhī”， lǐ gōng hái xuǎn biān liǎo yī zhǒng《 wǔ gōng wén jí》， bìng wéi wáng yú yòu xiě liǎo zhuànjì。 ér zài 'èr shí nián zhī hòu， kāng xī sì shí 'èr nián（ 1703）， wáng yuán yě què shì zài lǐ gōng chù dé yǐ dú dào liǎo wáng yú yòu de yí zhù。 dà gài zài lǐ gōng zú hòu， wáng yú yòu de yí zhù biàn yě cóng cǐ zhú jiàn sàn shī。
《 qián kūn dà lüè》 de biān zhuàn zài《 jū zhū biān》 zhī hòu， guān qí zǒng xù， dāng shí wáng yú yòu réng zài wǔ gōng shān yǐn jū， ér qí shǔ míng zhōng chēng xiàn xiàn rén， sì dào qí wǎn nián zài xiàn líng shū yuàn shí zuì hòu biān dìng。 wèi kūn《 wǔ gōng shān rén chuán》 yě shuō：《 jū zhū biān》、《 qián kūn dà lüè》、《 zhū gé zhèn tú》、《 tōng jiàn dú guān》 zhū shū“ jiē shān rén suǒ shǒu ji yě”。
jù lǐ gōng《 yán xí zhāi xiān shēng nián pǔ》 hé《 yán lǐ shī chéng jì》 suǒ shuō，《 qián kūn dà lüè》 yòu míng《 niàn yī shǐ bīng lüè》。 dàn yóu gāi shū jì bù 'àn shǐ shū fēn lèi、 yòu bù yǐ xiān hòu biān nián de tǐ lì 'ér lùn，
《 qián kūn dà lüè》 de bǎn běn zuì chū wéi wáng yú yòu“ shān zhōng suǒ shǒu ji” de shǒu gǎo běn。 chén zhōu rén qín jù kuí rèn sù shuǐ（ jí 'ān sù， jīn xú shuǐ） zhī xiàn shí， yóu dāng shí de chuán chāo běn guò lù liǎo yī gè běn zǐ， dàn suǒ chāo běn de nèi róng wǎng wǎng shì bù guī lèi， chuǎn bó pō duō， shèn wéi kě yí。 qín jù kuí suí hòu diào rèn ráo chuān（ jí ráo yáng）， xián fēng sì nián（ 1854）， zhèng féng wáng yú yòu de yì sūn wáng mào tíng dào ráo， dài lái liǎo wáng yú yòu de cáng shū shù zhǒng， qí zhōng jiù yòu《 qián kūn dà lüè》。 qín jù kuí chēng cǐ shū wéi“ yuán běn” yīnggāi jiù shì wáng yú yòu de shǒu gǎo běn。 qín jù kuí jiāng chuán chāo běn yǐ jù yuán běn zhòng xiào yī biàn， cái zhī chuán chāo běn zhōng cuò zá chóngfù zhī chù wéi hòu rén suǒ cuàn rù，“ ér yuán shū gù zì róng guàn yě”。 dāng shí zhèng zhí tài píng jūn qǐ，“ chóu fáng chī jǐn， dào chù jiè yán， tāo qián gōng shǒu zhī shù yóu wéi jiù shí liáng jì”。 yú shì qín jù kuí yòu jù yuán běn jiāng cǐ shū chóngxīn xiào lù， jiāng chuán chāo běn huī fù wéi yuán běn。 chuán chāo běn de zhù yào wèn tí， shì jiào yuán běn duō chū liǎo shí sān tiáo， qí zhōng yī tiáo shì chóngchū de， shí 'èr tiáo shì bù lèi de。 wáng yú yòu yuán shū biān zuǎn shí de tǐ lì， shì gè juàn zhī jiān bù bì chóngfù， suǒ wèi“ yī shí jù yòu”， zhè yàng de chóngfù quán shū gòng yòu wǔ tiáo， ér qín jù kuí xiào chū de yī tiáo shì yú běn juàn zhōng chóngchū de， yīn cǐ zài chóngxīn xiào lù shí biàn shān qù liǎo。 bù lèi de shí 'èr tiáo zé réng rán bǎo chí chuán chāo běn de yuán zhuàng， ér yú gè tiáo xià zhù míng“ qín xiào yuán běn wú cǐ tiáo” xiǎo zì。 zhè shí shàng jù wáng yú yòu zhī zú yǐ yòu yī bǎi qī shí nián。 yòu guò liǎo 'èr shí yú nián， guāng xù wǔ nián（ 1879），《 jī fǔ cóng shū》 kāi diāo，《 qián kūn dà lüè》 shì wéi yī bèi xuǎn kè de wáng yú yòu de zhù zuò， suǒ yǐ jù de jiù shì qín jù kuí jù yuán gǎo xiào lù de běn zǐ。 zhè shì gāi shū de shǒu cì xiào lù， shàng jù wáng yú yòu zhī zú yǐ jìn 'èr bǎi nián。
《 qián kūn dà lüè》 hòu lái de bǎn běn， yòu bǎo xīng táng guāng xù sān shí 'èr nián（ 1907） kè běn， shān xī yù cái guǎn mín guó jiǔ nián（ 1920） qiān yìn běn， hé shàng hǎi shāng wù yìn shū guǎn 1937 nián《 cóng shū jí chéng chū biān》 qiān yìn běn， dū yǐ《 jī fǔ cóng shū》 běn wéi dǐ běn。
qí shū qián kūn dà lüè jiǎn jiè：
《 qián kūn dà lüè》 shì yī bù zhuān jiǎng zhàn lüè de bīng shū。 cóng xiān qín zhì qīng dài xiàn cún de bīng shū gòng yòu 'èr qiān yī bǎi wǔ shí yú bù， qí zhōng yǐ bīng fǎ hé bīng lüè liǎng lèi zuì shòu shì rén zhù zhòng。 bīng fǎ lèi chǎn shù yòng bīng lǐ lùn， yǐ lǐ lùn shuǐ píng jiàn cháng； bīng lüè lèi jì shù yòng bīng shǐ shí， yǐ qièhé shí yòng jiàn cháng。 bīng lüè lèi zhōng， zhuān mén ji lù yī shū huò duō shū 'ér 'àn zhào shí jiān xiān hòu biān nián de rú chén yǔ mó《 zuǒ shì bīng lüè》、 hú lín yì《 dú shǐ bīng lüè》 dōuyǐ wéi rén shú zhī， dàn 'àn zhào mǒu yī zhǐ dǎo sī xiǎng ji lù de yòng bīng móu lüè suī yòu yī xiē， què bù duō jiàn，《 qián kūn dà lüè》 zé shì qí zhōng de yī zhǒng。《 qián kūn dà lüè》 de zhǐ dǎo sī xiǎng shì zhuān lùn dà duān， jí zhuān lùn“ wáng bà dà lüè”。 lǎn tiān xià zhī dà shì， qiú dì wáng zhī dé shī chéng bài， chǎn shù zhú lù wèn dǐng、 niǔ zhuǎn qián kūn de dà fāng lüè。 duì yú cǐ yī xìng zhì， zuò zhě wáng yú yòu míng què zhǐ chū：“ cǐ fēi tán bīng yě， tán lüè yě。”“ zhì yú xuǎn jiāng、 liàn bīng、 ān yíng、 bù zhèn、 qì xiè、 qí gǔ、 jiàndié、 xiàng dǎo、 dì lì、 shǎng fá、 hào lìng zhǒng zhǒng zhū fǎ， gè yòu zhuān shū， bù zài cǐ liè。”
tán bīng yǔ tán lüè yòu hěn dà bù tóng。 qián zhě qiān duān bǎi jì 'ér biàn huà wú qióng， hòu zhě zé jǐn chū shù duān jí kě míng jiàn duān ní， shèn zhì shèng fù lì pàn。 zhū xī《 zhū zǐ yǔ lèi》 zài píng lùn zhāng liáng shí shuō：“ zǐ fáng jiē lǎo shì zhī xué， rú yáo guān zhī zhàn， yǔ qín jiāng lián hé liǎo， hū chéng qí xiè jī zhī。 hóng gōu zhī yuē， yǔ xiàng yǔ jiǎng hé liǎo， hū huí jūn shā zhī。 zhè gè biàn shì tā róu ruò zhī fā chù， kě wèi kě wèi！ tā jì cè bù xū duō， zhǐ xiāo liǎng sān cì rú cǐ， gāo zǔ zhī yè chéng yǐ。” tóng yàng， zhū gé liàng de《 lóng zhōng cè》 qí shí yě zhǐ yòu“ xī hé zhū róng， nán fǔ yí yuè， dōng lián sūn quán， běi fá cáo cāo” shù cè， què shì shǔ guó shǐ zhōng guàn chè de fāng zhēn。 gǔ dài bīng jiā yùn chóu， yī xiàng zhǐ huà shàng zhōng xià sān cè， suī zhǐ liǎng sān duān， yī jīng yùn zuò， tiān xià dé shī lì jiàn。 bù guò dāng shí suī shì rú cǐ， duì yú xū yào jiè jiàn de hòu rén lái shuō， liǎng sān cè bì jìng tài guò jiǎn yì。《 qián kūn dà lüè》 gòng shí juàn， jiāng tiān xià chéng bài pōu xī wéi shí shì， yě jiù shì shí dà duān、 shí dà fāng lüè。 shí dà fāng lüè bù jǐn hù bù zhòng fù， zuì zhòng yào de shì tā men hái gè yòu xiān hòu cì xù， bì xū yǐ cì 'ér xíng， bù kě yǐ chāo qián， bù kě yǐ dǎ luàn， bù kě yǐ zēng jiǎn， bù kě yǐ diān dǎo。 zhè shí dà fāng lüè shì： yī、 bīng qǐ xiān zhī suǒ xiàng； èr、 bīng jìn bì yòu qí dào； sān、 chū zhàn jué zhàn wéi shàng； sì、 jué shèng zài yú chū qí； wǔ、 lüè dì mò guò zhāo jiàng； liù、 gōng qǔ bì yú yào hài； qī、 jù shǒu bì shěn xíng shèng； bā、 lì guó zài yòu guī mó； jiǔ、 bīng jù bì zī tún tián； shí、 kè dí zài wù yù sù。 shí dà fāng lüè bù shì kě yǐ gēngfān cháng shì de shí yàng zhāo shì， ér shì bǎo jǔ wáng yè zì shǐ zhì zhōng kè chéng qí gōng de yī pán wán zhěng de qí jú。 jiù cǐ yī diǎn 'ér yán， cǐ shū què shí jù yòu bù tóng yú yī bān bīng shū de tè shū jià zhí。
bīng lüè shì yī mén shí xué。《 sūn zǐ》 zhōng shuō：“ bīng zhě， guó zhī dà shì。”《 lǎo zǐ》 yě shuō：“ bīng zhě xiōng qì yě， shèng rén bù dé yǐ 'ér yòng zhī。”《 guó yǔ · zhōu yǔ》 zài zhōu mù wáng jiāng zhēng quǎn róng， jì gōng móu fù jiàn yuē：“ fū bīng jí 'ér shí dòng， dòng zé wēi， guān zé wán， wán zé wú zhèn。” kòu bù kě wán， wán zé zì fén， bīng xìn yī kāi， tiān xià zhèn dòng。 suǒ yǐ， zài《 qián kūn dà lüè》 de kāi piān zì xù zhōng， wáng yú yòu tè bié gào jiè shuō， gāi shū suǒ jiǎng de shí duān fāng lüè， měi yī duān dū shēn yùn shā jī， duì yú chū xué bīng lüè zhě 'ér yán， tā shì yī pán dìng jú， yào chù chù yǐ zhào chóu huà miào suàn 'ér xíng， bù kě yǐ yòu yī sī cuò luàn， shèn wù wàng zì chuài mó。 quán shū shí juàn gòng zhēng yǐn zhàn lì yī bǎi qī shí yú tiáo， měi yī juàn zhōng huò duō huò shǎo， měi yī tiáo wén zì huò cháng huò duǎn， dū gè yòu shēn yì， bù dé wàng zì kuā duō， huò wàng wéi zēng yì。 zhǐ yòu shí dé liǎo zhè shì yī pán dìng jú， cái kě yǐ zhī dào tā yě shì yī pán huó jú， bù bù jǔ cuò qì jī shèn huó， rèn yòng shèn guǎng。 gè juàn zhī zhōng， qí qián hòu zuǒ yòu zhōng jiān jiē yòu hán yùn， jiē xū fā míng， jiē dài jiē bǔ。 shū zhōng suǒ zhēng yǐn de zhàn lì， yòu yán suǒ yǐ jí zhě， yòu yán suǒ wèi jí zhě， yòu jí 'ér yǐ jìn zhě， yòu jí 'ér wèi jìn zhě， dū xū kàn huó， shēnqiè chuài mó。 měi zhāi qí yī zì， jù kě zuò shí rì sī、 bǎi rì xiǎng。 děng dào shí dé liǎo zhè shì yī pán huó jú， biàn yòu zì kě míng bái tā zhōng shì yī pán dìng jú。 rú zhū gé liàng《 lóng zhōng cè》， bù guò sān yán liǎng yǔ， zú yǐ dìng tiān xià dà shì。 yòu rú dú zhōu yú duì sūn quán suǒ jiǎng jù yíng cáo cāo yī duàn huà 'ér yǔ《 lóng zhōng duì》 xiāng bǐ zhào， zú zhī tiān xià yīng xióng suǒ jiàn lüè tú。
gāi shū suǒ yǐn jūn wéi xìn shǐ， yuán chū gǔ rén de shí zhàn。 shí jiān shàng qǐ chūn qiū， xià zhì yuán dài， dì yù zé bāo kuò zhōng yuán、 sān jìn、 guān lǒng、 yàn zhào、 wú yuè、 jīng chǔ、 bā shǔ gè dà qū， kě yǐ shuō shì náng kuò liǎo gǔ jīn sì fāng。 dà fán liù hé zhī nèi， qín lù zhī yǐn xiǎn， jiǔ dǐng zhī qīng zhòng， yǐ jìn zài qí zhǎng wò zhī zhōng。 hàn dài cáng shū yú mì fǔ， dōng píng wáng xiàng hàn xuān dì shàng shū qiú《 tài shǐ gōng shū》， dàjiàng jūn wáng fèng shuō：“《 tài shǐ gōng shū》 yòu zhàn guó zòng héng quán jué zhī móu， hàn xīng zhī chū móu chén qí cè， tiān guān zāi yì， dì xíng 'è sài， jiē bù yí zài zhū hóu wáng， bù kě xǔ。” táng dài táng tài zōng mìng lǐ jìng jiào hóu jūn jí bīng fǎ， hóu jūn jí zòu yuē：“ lǐ jìng qiě fǎn！ bīng zhī yǐn wēi， bù yǐ shì chén。” táng tài zōng zé bèi lǐ jìng， lǐ jìng shuō：“ fāng zhōng yuán wú shì， chén zhī suǒ jiào， zú yǐ zhì sì yí。 ér qiú jìn chén shù， cǐ jūn jí yù fǎn 'ěr！”《 qián kūn dà lüè》 shí zài yě shì zhè yàng yī bù bù kě suí yì xuān xiè de mì shū。 dù yuè yī jiàn cǐ shū， kǎi tàn dào：“ cǐ cǎo lú zhōng shì yè yě！” wáng yuán yě céng píng lùn shuō：“ cǐ zhū gé wǔ xiāng zhī liú yě！” zú jiàn cǐ shū zhī zhòng yào。