huáng dì  (qián2409nián～qián2352nián)

xìng：	jī
míng：	zhì
wǎngbǐhào：	shàohào shì
jíguàn：	qīng huà
kāiduān zhōngjié zàiwèi qián2598nián qián2352nián 姬玄嚣 qián2598nián qián2514nián 

　　yuē gōng yuán qián 2306 nián dào gōng yuán qián 2298 nián。
　　 dì zhì zài wèi qī jiān。 dì zhì， dì kù gāo xīn shì zhī cháng zǐ， yáo zhī xiōng。 guān yú dì zhì zhī jīng lì mìng yùn， lì shǐ shàng jìzǎi pō yòu bù tóng。
　　 àn huáng fǔ mì《 dì wáng shì jì》 shuō：
　　 dì zhì zhī mǔ yú sì rén zhōng bān zài xià 'ér zhì yú xiōng dì zuì cháng， dé dēng dì wèi。 fēng yì mǔ dì fàng xūn wéi táng hóu。 zhì zài wèi jiǔ nián， zhèng wēi ruò， ér táng hóu dé shèng， zhū hóu guī zhī。 zhì fú qí yì， nǎi shuài qún chén zào táng 'ér zhì chán， táng hóu zì zhī yòu tiān mìng， nǎi shòu dì chán， nǎi fēng zhì yú gāo xīn。
　　 sī mǎ qiān《 shǐ jì》 zé jìzǎi yún： “ dì kù bēng， ér zhì dài lì。 dì zhì lì， bù shàn， ér dì fàng xūn lì， shì wéi dì yáo。 ”
　　 qīng rén mǎ 《 yì shǐ》 juàn bā《 gāo xīn jì》 yǐn《 gāng mù qián biān》 zé shuō：“ zhì huāng yín wú dù， zhū hóu fèi zhī， ér tuī zūn yáo wéi tiān zǐ。” mǎ mǎ sù bìng zài hòu jiā 'àn yǔ yún：“ àn dì zhì huò bēng， huò chán， huò fèi， zhū shuō gè bù tóng yě。”
　　 guān yú táng yáo， qīng rén mǎ 《 yì shǐ》 juàn jiǔ《 táo táng jì》 yǐn huáng fǔ mì《 dì wáng shì jì》 shuō yáo：“ nián shí wǔ 'ér zuǒ dì zhì， shòu fēng yú táng， wéi zhū hóu， èr shí 'ér dēng dì wèi， dū píng yáng。”
　　
　　【 zhí zhèng xiáng jiě】
　　 dì zhì qīng yáng shì zhèng quán
　　 zài wèi qǐ qì： gōng yuán qián 2369 héng qián 2357 nián。
　　 shēng zú nián： gōng yuán qián 2409 héng qián 2352 nián。
　　 chū shēng dì： qīng huà（ jīn hé nán jiāo zuò shì bó 'ài xiàn chéng dōng）
　　 lì dū： qìn yáng（ jīn hé nán jiāo zuò qìn yáng shì dōng nán）。
　　 nián hào： dì zhì yuán nián（ guǐ sì， qián 2368）。
　　 dì kuāng 'èr， nán， xìng jiāng， míng kuāng 'èr， yòu míng zhì。 zhōng guó shì zú lián méng shí dài dì zhì qīng yáng shì zhèng quán de shí qī rèn dì。
　　 jiāng kuāng 'èr de zǔ fù shì dì zhì qīng yáng shì zhèng quán de shí sì rèn dì jiāng měi， fù qīn shì shí liù rèn dì jiāng sī suì， shí wǔ rèn dì jiāng sī jì shì tā de bó fù。
　　 shí liù rèn dì jiāng sī suì chū fēng yú qìn yáng shí， wèile kuò zhāng zì jǐ de shì lì， qīn zì bài fǎng lín jìn bù luò jū zǐ shì de dà qiú cháng， bìng zài nà lǐ qǔ liǎo shàonǚ cháng yí wéi qī， cháng yí biàn chéng liǎo tā de yuán pèi qī zǐ。 cháng yí yǔ tā jié hūn hòu， yǐ rán jū zhù zài qīng huà， yú sī jì shí nián（ rén zǐ， qián 2409） wèitā shēng liǎo dì yī gè 'ér zǐ， qǔ míng zhì， yòu chēng kuāng 'èr。
　　 jiāng kuāng 'èr zhǎngdà chéng rén hòu， fù qīn jiù bǎ tā fēng zài liǎo qīng huà（ jīn hé nán jiāo zuò shì bó 'ài xiàn chéng dōng）。
　　 gōng yuán qián 2369 nián， dì zhì qīng yáng shì zhèng quán shí liù rèn dì jiāng sī suì qù shì， yí mìng chuán wèi yú zhǎngzǐ zhì， yě jiù shì jiāng kuāng 'èr。 yú shì， jiāng kuāng 'èr zài qìn yáng gōng zhōng jì chéng liǎo dì wèi， yǐ guǐ sì nián（ qián 2368） wéi dì zhì yuán nián。
　　 jiāng kuāng 'èr hái yòu sān gè yì mǔ xiōng dì： èr dì míng jiào qì（ hòu jì）， fù qīn bǎ tā fēng zài liǎo tái yì（ jīn shǎn xī xián yáng shì wǔ gōng xiàn xī nán）， cì xìng wéi jī， shì wéi tái hóu。 sān dì míng jiào qì， fù qīn bǎ tā fēng zài liǎo shāng yì（ jīn hé nán shāng qiū shì nán）， cì xìng wéi zǐ， shì wéi shāng hóu。 sì dì míng jiào yáo， fù qīn bǎ tā fēng zài liǎo táng yì（ jīn hé běi bǎo dìng shì táng xiàn xī běi）， réng wéi jiāng xìng， shì wéi táng hóu。 dàn shì， fù qīn zài wèi shí， tā mendōu méi yòu dào fēng guó qù， ér shì liú zài cháo zhōng fǔ zuǒ fù qīn。 sān wèi dì dì de cái néng dū yuǎn yuǎn chāo guò jiāng kuāng 'èr， zhè shǐ jiāng kuāng 'èr shí fēn bù 'ān。 wèile fáng zhǐ tā men gān yù cháo zhèng， jià kōng zì jǐ， tā jí wèi hòu， lì kè bān fā yī dào qiáng zhì xìng mìng lìng， xiàn suǒ yòu zài xiān dì cháo shòu fēng de hóu jué， shí rì nèi bì xū huí dào zì jǐ de fēng dì qù， jù bù zhí xíng zhě， zé shōu huí fēng dì xiāoqù fēng jué。 tā de sān gè dì dì zhǐ hǎo guāi guāi dì lí kāi dū chéng， dài zhe zì jǐ de jiā rén huí fēng guó qù liǎo。
　　 kàn zhe jǐ gè dì dì dū lí kāi liǎo dū chéng， jiāng kuāng 'èr shí fēn gāo xīng， biàn bǎ zì jǐ de qīn péng hǎo yǒu lā rù cháo zhōng wéi guān， bāng tā guǎn lǐ cháo zhèng。 tā zì jǐ què zhōng rì dāi zài shēn gōng lǐ yǔ fēi zǐ men xiǎng lè， hěn shǎo guò wèn cháo zhōng dà shì。 yú shì， nà xiē tā suǒ xìn rèn de dà chén biàn jiè jī lì yòng shǒu zhōng de quán lì qī shàng mán xià， hú zuò fēiwèi， gān liǎo xǔ duō bù fǎ de shì qíng。 ér jiāng kuāng 'èr duì cǐ què bù wén bù wèn， rèn yóu nà xiē tān guān wū lì héng xíng。
　　 gè dì bǎi xìng dū yuàn shēng zài dào， àn dì lǐ fēn fēn zǔ zhòu jiāng kuāng 'èr zǎo sǐ。
　　 shǐ shū shàng shuō， yóu yú jiāng kuāng 'èr wú dé chù nù liǎo shàng tiān， tiān dì biàn jiàng xià zhǒng zhǒng zāinàn chéng zhì rén jiān。 xiān shì lián nián dà hàn， yī xiē dì fāng kē lì wú shōu， jiē zhe yòu fā shēng liǎo chóng zāi、 shuǐ zāi， zāi mín men méi yòu huó lù， bèi pò bèi jǐng lí xiāng dào wài dì qù táo huāng， yòu xǔ duō rén 'è sǐ zài táo huāng lù shàng。
　　 miàn duì zì rán zāi hài gěi rén mín qún zhòng suǒ dài lái de kǔ nán， jiāng kuāng 'èr què shì ruò wú dǔ， zhào jiù chī mí yú gōng zhōng de xiǎng lè。
　　 ér zhè shí， jū zhù zài jì dì de táng hóu jiāng yáo， jī jí lǐng dǎo dāng dì bǎi xìng kàng zāi zì jiù， tā men lán hé zhù bà， yǐn shuǐ jiāo tián， zhàn shèng hàn zāi， qǔ dé liǎo fēng shōu。 táng guó de bǎi xìng méi yòu yī gè rén 'è sǐ， gèng méi yòu yī gè rén wài chū táo huāng。 yú shì， gè dì zāi mín fēn fēn tóubèn táng hóu。 táng yáo wèile shōu mǎi rén xīn， bǎ zì jiā de suǒ yòu jī xù dū ná chū lái jiù zhù zāi mín， yíng dé liǎo bǎi xìng de zàn yáng。 táng yáo zài guó mín zhōng shù lì qǐ liǎo xián jūn de liáng hǎo de xíng xiàng， jìn yī bù fā zhǎn hé kuò dà liǎo zì jǐ de shì lì。
　　 chuán shuō zhè shí hòu tiān shàng chū xiàn liǎo shí gè tài yáng， bǎ dì lǐ de zhuāng jià hé shān shàng de shù mù quándōu shài sǐ liǎo。 yī xiē dú shé měng shòu yě chéng jī sì yì héng xíng， cán hài rén lèi， rén men xiàn rù liǎo jí dù de kǒng huāng zhī zhōng。 táng yáo yǐ zhěng jiù rén lèi wéi jǐ rèn， shuài lǐng gè bù luò mín zhòng kàng zāi zì jiù， yǔ xié 'è shì lì zhǎn kāi shū sǐ bó dǒu。 tā mìng shén jiàn jiāng jūn yì shè luò liǎo tiān shàng jiǔ gè tài yáng， zhǐ liú yī gè tài yáng zài tiān shàng（ yì shì dì kù shí qī de yī míng lǐng bīng dà chén， yīn wéi shàn shè， dì kù cì gěi tā yī zhāng hóng sè de gōng hé shí zhī dài yòu bái sè yǔ máo de jiàn， ràng tā yǐ zì jǐ de yǒng wǔ qù bāng zhù hé fú chí nà xiē ruò xiǎo de bù zú hé kǔ nán de bǎi xìng， dǎ jī hé xiāo miè nà xiē zhàng shì qī rén de xié 'è shì lì。 cóng cǐ， yì zú yǐ shè wén míng tiān xià， hòu shì chuán rén shì dài jiē chēng yì）。 táng yáo yòu shuài lǐng zhòng rén shā sǐ liǎo jiǔ yīng、 dà fēng、 yà yǔ（ ya， yu）、 xiū shé、 fēng xī děng 'è mó hé měng shòu， shǐ tiān xià huò dé liǎo níng jìng。 táng yáo de pǐn dé hé xíng wéi yíng dé liǎo gè shì zú lián méng de yī zhì yōng hù， fēn fēn tuī jǔ táng yáo wéi dì， hūyù bà miǎn lù lù wú wéi de dì kuāng 'èr。
　　 suǒ wèi tiān shàng chū xiàn shí gè tài yáng， zhǐ shì shàng gǔ rén mín duì dà hàn de“ shén huà” quán shì， jiǔ yīng、 dà fēng、 yà yǔ、 xiū shé、 fēng xī děng， yědōu shì gǔ rén duì gè zhǒng zì rán zāi hài de gài kuò。 zhè xiē jìzǎi zhù yào shì lái zhèng míng táng yáo lǐng dǎo rén mín kàng zāi zì jiù de wěi dà zhuàng jǔ。 zhè yuán běn shì zhēn shí de yuǎn gǔ lì shǐ， dàn què bèi lì dài de shǐ xué jiā men guī zhī yú shén huà chuán shuō。 xiǎn rán， zhè xiē wěi dà de shǐ xué jiā men bìng bù liǎo jiě yuǎn gǔ rén lèi sī wéi de zhuàng kuàng， cuò wù de lǐ jiě liǎo yuǎn gǔ tú téng fú hào wén huà。 bǐ zhě zài běn shū dì yī bù lǐ yǐ jīng jiè shào guò， zhōng guó yuǎn gǔ lì shǐ jī běn shàng cǎi yòng de shì kuā zhāng、 jiè dài hé“ shén huà” de shǒu fǎ， yǐ tú téng、 huī míng、 fú hào děng biǎo shù xíng shì jiā yǐ jì lù（ rú《 shān hǎi jīng》）。 zhè zhǒng“ shén huà” de jì lù shì zhēn shí de， hé wǒ men tōng cháng suǒ shuō de“ shén huà” chuán shuō wán quán shì liǎng mǎ shì。 xīn zhōng guó jiàn lì yǐ lái， suí zhe shè huì de fā zhǎn hé kē xué de jìn bù， zài dà liàng dì xià wén wù hé xīn de kǎo gǔ shù jù de zhèng míng xià， wǒ men yǐ jīng qīng chǔ dì kàn dào liǎo yuǎn gǔ lì shǐ de zhēn shí lún kuò。 yí hàn de shì， wǒ men yòu xiē shǐ xué jiā shí zhì jīn rì réng rán mò shǒu chéng guī， bǎ kǒng zǐ hé sī mǎ qiān de shǐ shū dāng zuò jīn kē yù lǜ， zhè shí zài yòu xiē yū fǔ kě xiào。
　　 dì zhì shí 'èr nián（ jiá chén， qián 2357）， táng yáo lián hé quán guó gè dà shì zú lián méng jí tuán de dà qiú cháng xiàng jiāng kuāng 'èr fānàn， bī pò tā tuì wèi。 jiāng kuāng 'èr suī rán bù gān xīn tuì wèi， dàn shì， miàn duì qiáng dà de shì zú lián méng zhèn yíng hé nián fù lì qiáng duō duō bī rén de dì dì， zì zhī wú lì kàng zhēng， bù dé bù zǒu xià tiān zǐ de bǎo zuò， jiāng dì wèi shànràng gěi táng yáo。 hǎo zài táng yáo niàn zài xiōng dì qíngfèn shàng， bìng méi yòu wéi nán tā， réng jiù jiāng tā fēng zài shēn yì（ jīn shān dōng liáo chéng shì shēn xiàn）， shì wéi shēn hóu（ shēn yě zuò xīn sen）。
　　 jiāng kuāng 'èr（ dì zhì） sì shí yī suì jí dì wèi， zài wèi zhí zhèng xū jì shí sān nián（ wáng dà yòu《 sān huáng wǔ dì shí dài》）， yú dì zhì shí 'èr nián（ jiá chén， qián 2357） shànwèi yú dì dì táng yáo。 yáo gǎi guó hào wéi táng， jiàn lì dì yáo táo táng shì zhèng quán。 dì yáo liù nián（ jǐ yǒu， qián 2352）， jiāng kuāng 'èr bìng sǐ yú shēn yì gōng zhōng， zhōng nián wǔ shí bā suì。 sǐ hòu yí tǐ zàng zài yáng gǔ（ jīn shān dōng liáo chéng shì yáng gǔ xiàn běi）。 dì hào kuāng 'èr， zūn chēng dì zhì， zūn hào dì zhì qīng yáng shì。
　　
　　【 zài wèi nián biǎo】
　　 dì zhì zài wèi nián biǎo（ gōng cān kǎo）
　　 gōng yuán jì nián（ gān zhī） …… zài wèi shí jiān…… dà shì jì
　　 qián 2368（ guǐ sì）…… yuán nián……
　　 qián 2367（ jiá wǔ）…… èr nián……
　　 qián 2366（ yǐ wèi）…… sān nián……
　　 qián 2365（ bǐng shēn）…… sì nián……
　　 qián 2364（ dīng yǒu）…… wǔ nián……
　　 qián 2363（ wù xū）…… liù nián……
　　 qián 2362（ jǐ hài）…… qī nián……
　　 qián 2361（ gēng zǐ）…… bā nián……
　　 qián 2360（ xīn chǒu）…… jiǔ nián……
　　 qián 2359（ rén yín）…… shí nián……
　　 qián 2358（ guǐ mǎo）…… shí yī nián……
　　 qián 2357（ jiá chén）…… shí 'èr nián……
　　
　　【 shén huà yǎn yì】
　　 zhèng wén · dì sān shí yī zhāng dì zhì shànwèi táng yáo sān miáo jiàn guó nán fāng
　　 zì cǐ zhī hòu， sì fāng zhū hóu kàn jiàn táo táng hóu zhī wēi dé rì shèng， běi zhǎn xiē shū， xī miè jiǔ yīng， zhōng chú fēng xī， nán tú bā shé， yòu shā záo chǐ， dà jiā qīn yǎng jí liǎo。
　　 yú shì xìn shǐ wǎng lái， fǎn fù shāng yì， dōuyòu fèi qù dì zhì、 tuī zūn táo táng hóu wéi dì zhī xīn。 zhè gè xiāo xī chuán dào háo dū， bǎ xī dōu、 kǒng rén、 gǔn sān gè rén xià huài liǎo， huāng máng lái jiàn dì zhì， jiāng zhè gè xiāo xī shuō zhī。
　　 dì zhì tīng liǎo， mò rán bàn shǎng， cái shuō dào：“ zhèn qián rì yǐ jīng shuō guò， zhèn de cái dé wàn bù jí yáo， wéi bǎi xìng zhuóxiǎng， shì yīnggāi tuī tā zuò jūn zhù de。 xiàn zài jì rán sì fāng zhū hóu dōuyòu zhè gè yì sī， nà me zhèn jiù jiàng zhào shànwèi bā。” kǒng rén tīng liǎo máng lán zǔ dào：“ xiàn zài rú cǐ， wèi miǎn tài zǎo。 yī zé zhè gè xiāo xī què fǒu wèi kě zhī： èr zé huò zhě hái yòu kě yǐ bǔ jiù wǎn huí zhī fǎ， qiě zài xiǎng xiǎng hé rú？” dì zhì dào：“ jì yòu fēng wén， bì yòu yǐng xiǎng， jì yòu yǐng xiǎng， jiàn jiàn bì chéng shì shí， bǔ jiù wǎn huí zhī fǎ zài nǎ lǐ？ xiàn zài chèn tā men dàn yòu yì lùn méi yòu shí xíng de shí hòu， zhèn gǎn kuài shànwèi， nà hái suàn shì zhèn zì dòng de， hái kě bǎo chí yī bù fēn zhī tǐ miàn。 jiǎ shǐ tā men yǐ jīng shí xíng liǎo， nà me zhèn suī yào shànwèi yǐ lái bù jí liǎo， qǐ bù gèng zāo má？” sān xiōng tīng liǎo， wú huà kě shuō， zhǐ dé rèn dì zhì jiàng zhào shànwèi yú táo táng hóu。 bù yī shí， nà zhào mìng bàn hǎo jiù fā chū qù liǎo。 sān xiōng tuì chū， gè zì mèn mèn guī qù。