文化思考 》 rén xīn yǔ rén shēng   》 dì qī zhāng wǒ duì rén lèi xīn lǐ de rèn shí qián hòu zhuǎn biàn bù tóng      liáng shù míng Liang Shuming

　　dì yī jié yì shí yǔ běn néng bǐ jiào shú jū zhòng yào
　　 jīn jiāng yī tán wǒ duì rén lèi xīn lǐ de rèn shí qián hòu zhuǎn biàn bù tóng。 cǐ yī qián hòu bù tóng de zhuǎn biàn， pō yòu yǔ jìn shì xī fāng xīn lǐ xué jiè de sī xiǎng biàn qiān qíng kuàng xiāng lèi sì zhě， jí cóng kàn zhòng yì shí zhuǎn 'ér kàn zhòng běn néng shì yě。 dàn cǐ fēi wǒ zuì hòu zhī zhuǎn biàn； zuì hòu zhī zhuǎn biàn jiāng yú xià yī jié yán zhī。
　　 wǒ céng duō cì zì bái， wǒ shǐ wèi cháng yòu yì hū jiǎng qiú xué wèn， ér zhǐ bù guò shēng lái hǎo yòng xīn sī； jiǎ rú shuō wǒ jīn tiān yì yòu xiē xué wèn de huà， nà dōushì jìn liù qī shí nián jiān cóng hǎo yòng xīn sī 'ér wù dǎ wù zhuàng chū lái de。
　　 yóu yú hǎo yòng xīn sī， shǒu xiān jiù yòu liǎo zì jǐ de rén shēng guān， ér zài rén shēng guān zhōng bù kě néng bù yòu yī zhǒng duì rén lèi xīn lǐ de kàn fǎ； cǐ jí wǒ zuì chū duì yú rén lèi xīn lǐ de rèn shí。 dà yuē wǒ zì shí suì yǐ zhì niàn liù suì qián hòu jiē shǔ yú zhè chū yī jiē duàn de； zài cǐ jiē duàn zhōng wǒ dà tǐ shàng shì kàn zhòng yì shí 'ér hū yú běn néng。 héng héng dāng shí bìng bù xiǎo dé hé wèi yì shí， hé wèi běn néng； cǐ bù guò hòu lái huí xiǎng dāng chū suǒ jiàn shì rú cǐ。
　　 wǒ shí suì zuǒ yòu sì hū jiù jiàn yòu sī xiǎng； zhè sī xiǎng dāng rán shì cóng jiā zhōng qīn cháng zhī qǐ fā 'ér lái。 xiān fù zài dāng nián shì yōu xīn guó shì 'ér zhù zhāng wéi xīn de rén。 tā gǎn shòu jìn bǎi nián lì cì guó nán de lá jī， rèn dìng zhōng guó jī ruò quán wéi wén rén suǒ wù。 wén rén wéi wù xū wén， bù jiǎng shí xué， bù bàn shí shì； ér xī fāng guó jiā zhī suǒ yǐ fù qiáng zhèng zài qí chù chù shàng shí yě。 fù jì shēn hèn yī bān dú shū rén suí zhú tuí fēng， lì qiú jiáo zhèng， xíng zhù yú rì cháng yán dòng zhī jiān， yù shì zhé yǐ yòu wú shí yòng wéi héng liàng， yú shì jiù gǎn rǎn dào wǒ。 wǒ shàonián shí zhì xiàng shì gōng， fěi bó xué wèn ( tè zhǐ jiù rì shū cè zhī xué )， qí sī xiǎng qià wéi qiǎn bó de gōng lì zhù yì yī lù。 rú jīn rì zhī suǒ wèi wén xué、 zhé xué héng héng 'ěr shí shàng wú cǐ děng míng táng héng héng jiē wǒ suǒ bù xiè wéi。 rán 'ér hǎo yòng xīn sī de wǒ què shí yòu zhé xué tóu nǎo， nà shí wǒ yǐ jīng kǎo lǜ dào： rén shì jiān de shì fēi shàn 'è bì zài lì hài dé shī jiào liàng shàng qiú dé qí zuì hòu jiě shì。 zhè qià yǔ jìn dài xī yáng rén héng héng tè rú yīng guó de biān qìn、 mù lè héng héng de rén shēng sī xiǎng xiāng jìn。
　　 wǒ cháng cháng shuō wǒ yī shēng sī xiǎng zhuǎn biàn dà zhì kě fēn sān qī， qí dì yī qī biàn shì jìn dài xī yáng zhè yī lù。 cóng xī yáng gōng lì pài de rén shēng sī xiǎng hòu lái zhé fǎn dào gǔ yìn dù rén de chū shì sī xiǎng， shì dì 'èr qī。 cóng yìn dù chū shì sī xiǎng zú yòu zhuǎn guī dào zhōng guó rú jiā sī xiǎng， biàn shì dì sān qī。 fán cǐ fēi zhè lǐ suǒ jí xiáng。
　　 qián suǒ yún wǒ chū yī jiē duàn duì yú rén lèi xīn lǐ de rèn shí zhǐ zài qí yì shí yī miàn， jiù shì suí zhe gōng lì zhù yì de rén shēng sī xiǎng suǒ zì rán dì dài lái de yī zhǒng kàn fǎ。 nà jí shì kàn rén men de xíng dòng dōushì yòu yì shí de， dōushì zài qū lì bì hài、 qù kǔ jiù lè de。 xī yáng jìn shì jīng jì xué jiā cóng yù wàng chū fā yǐ jiǎng jīng jì xué， tí chàng “ kāi míng de lì jǐ xīn ”， qí suǒ jiàn yào yì jiē běn yú bǐ。 wǒ yǐ cǐ yǎn guāng lái kàn shì jiān yī qiē rén men de huó dòng xíng shì， sì hū yī bān yì dū jiě shuō dé tōng。 jì rán chù chù tōng dé guò， biàn xiāng xìn rén lèi guǒ zhēn rú cǐ。 rú suǒ zhōu zhī， kàn zhòng yì shí zhèng shì xī fāng jìn shì xīn lǐ xué jiè de yī bān fēng qì， fǎng fó suǒ wèi xīn lǐ xué jiù shì jiǎng yì shí zhī xué。 wǒ chū bù céng xiǎng yán jiū shénme xīn lǐ xué， què dāng nián wǒ de jiàn dì yì yī dù luò guī dào cǐ。
　　 dì yī qī gōng lì sī xiǎng yǐ wéi míng yú lì hài jí míng yú shì fēi， nà jiù shì kěn dìng yù wàng 'ér yào rén shēng shùn zhe yù wàng zǒu。 dì 'èr qī chū shì sī xiǎng zé shì gēn běn fǒu dìng rén shēng 'ér yào rén xiāo chú yù wàng， dá yú chè dǐ wú yù zhī jìng。 zhè shì yīn wǒ jué wù dào rén shēng suǒ yòu zhǒng zhǒng zhī kǔ jiē cóng yù wàng lái； bì xū méi yòu yù wàng cái méi yòu kǔ。 zài rén shēng tài dù shàng suī rán qián hòu dà xiāng fǎn， què tóng yàng cóng yù wàng lái lǐ jiě rén lèi shēng mìng， bù guò qián zhě yǐ yù wàng wéi zhèng dāng， hòu zhě yǐ yù wàng wéi mí wàng 'ěr。 guān yú wǒ rén shēng tài dù de zhuǎn biàn cǐ bù jí tán； dàn xū diǎn míng zài rén lèi xīn lǐ de rèn shí shàng， qián hòu xiāng yán， cǐ shí shàng wèi chāo chū chū yī jiē duàn。
　　 cǐ shí suǒ jiàn suī shuō shàng wèi chāo chū chū yī jiē duàn， què shí yǐn fú zhuǎn biàn zhī jī。 gài xiān shí ( gōng lì sī xiǎng shí ) duō zhuóyǎn rén men yù wàng de zì jué miàn， yì jí qí zhù dòng xìng； bìng lì qiú rén shēng zhī néng yǐ qīng míng zì zhù， rú suǒ wèi“ yào cóng míng yú lì hài yǐ míng yú shì fēi” zhě shì。 ér dào cǐ shí， què jiàn jiàn fā jiàn rén men yù wàng de bù zì jué miàn， yì jí qí máng mù xìng、 jī xiè xìng huò bèi dòng xìng， zhèng yòu rú fó jiā suǒ chì wéi mí wàng zhě shì。 yù wàng de bù zì jué miàn、 yù wàng de bèi dòng xìng hé zhǐ ? cǐ zhǐ yù wàng zhī wéi wù， shí yǐ zhǒng zhǒng běn néng chōng dòng wéi qí gēn běn， ér yì shí zhǐ jū qí biǎo miàn yě。 xiān shí zhī kàn zhòng yì shí shí shǔ cū qiǎn zhī jiàn， zhǐ kàn wài biǎo， shū wèi néng shēn chá qí lǐ。 qiě rén dāng běn néng chōng dòng qiáng liè shí， shēng sǐ fēi suǒ gù， yòu hé lùn yú lì hài dé shī ? fēi dàn běn néng qiáng fèn shí yě， rén zài píng shí yī pín yī xiào huò xíng huò zhǐ zhī jiān， yì wéi qíng gǎn xīng zhì suǒ zuǒ yòu 'ěr。 qǐ néng yī chū yú lì hài dé shī jì jiào zhī wéi yé ? hǎo yòng xīn sī de wǒ， héng shí bù tíng zhǐ dì guān chá yǔ sī kǎo， zhōng yú zì wù qí xiàng zhě zhī suǒ jiàn shī yú jiǎn dān qiǎn bó， fēi shì lǐ zhī zhēn。
　　 rén zhī suǒ yǐ gāo yú dòng wù zhě， xìn zài qí lǐ zhì zhī yōu shèng， yī yán yī dòng wǎng fēi tōng guò yì shí 'ér xiàn。 rán shì shí shàng qí tōng guò yì shí yě， cháng bù miǎn jiǎ jiè yī fān shuō cí ( xún chū yī xiē lǐ yóu )， yǐ zì qī qī rén ( fēi zhēn qīng míng zì zhù 'ér yǐ qīng míng zì zhù zī tài chū xiàn ) ér yǐ。 shì gǎn qíng chōng dòng zhī pèi yì shí， bù shì yì shí zhī pèi gǎn qíng chōng dòng。 rén lèi lǐ zhì zhī fā dá， bù wài fā dá liǎo yī zhǒng fēn bié jì suàn de néng lì。 qí hé xīn dòng lì gù bù zài yì shí shàng 'ér níng yǐn yú yì shí bèi hòu shēn chù。 mò wàng rén lèi yuán cóng dòng wù yǎn jìn 'ér lái， fán shēng wù suǒ tóng jù zhī tú cún chuán zhǒng liǎng dà yào qiú zài qí shēng mìng zhōng wú yí dì zì yì zhí gēn shèn shēn， shì lì shèn qiáng yě。 yán jiū rén lèi xīn lǐ zhèng yīngdāng xiàng rén men bù zì jué， bù zì jìn， bù róng yǐ …… de nà xiē dì fāng zhù yì。 yú shì wǒ nǎi dà dà kàn zhòng liǎo běn néng jí qí xiāng yìng bù lí de gǎn qíng chōng dòng。 jiù zài wǒ zì jǐ yòu cǐ zhuǎn biàn de tóng shí， wǒ fā jiàn yī xiàng kàn zhòng yì shí de xī fāng xué shù jiè tóng yàng zhuǎn 'ér zhù yì yú běn néng、 chōng dòng、 qián yì shí ( yī chēng xià yì shí )、 wú yì shí…… zhè fāng miàn lái， nǎi gèng jiā qiáng wǒ de zì xìn。 cǐ jí wǒ zài rén lèi xīn lǐ de rèn shí shàng cóng chū yī jiē duàn zhī jìn rù cì yī jiē duàn。
　　 dāng shí jiā qiáng wǒ zhī zì xìn de xī fāng xué shù sī xiǎng kě yuē lüè jǔ chū rú cì。
　　 zuì xiān wǒ kàn dào yīng guó zhé xué jiā luó sù zài dì yī cì shì jiè dà zhàn hòu xiě chū de《 shè huì gǎi zào yuán lǐ》 yī shū (1)( cǐ shū zài guó nèi sì yòu jǐ zhǒng yì běn， wǒ suǒ jiàn zhě wéi yú jiā jú yì běn， 1920 nián chū bǎn。 yòu qí yīng wén yuán zhù yì céng gòu dé yuè zhī。 )。 tā kāi zōng míng yì dì yī zhāng dì yī jié jiù shuō tā“ cóng dà zhàn suǒ huò dé de dì yī jiàn jiě， jí shénme shì rén lèi xíng wéi de yuán quán……”。 tā zhǐ chū zhè yuán quán jiù zài chōng dòng (impulse)。 shì kàn zhàn zhēng bù jiù shì pò huài、 bù jiù shì huǐ miè ? bù lùn shèng zhě bài zhě tóng bù kě miǎn。 rán 'ér chōng dòng qǐ lái， shì jiè qiān qiān wàn wàn rén rú fēng sì kuáng， gān zāo huǐ miè 'ér bù gù。 tā shuō yǐ wǎng rén men zǒng rèn wéi yù wàng shì rén lèi xíng wéi de yuán quán， qí shí yù wàng zhǐ bù guò zhī pèi zhe rén lèi xíng wéi jiào yòu yì shí yì jí jiào kāi huà de nà yī bù fēn 'ér yǐ。 zài zhè lǐ， tā shì bǎ yù wàng hé chōng dòng fēn bié duì dài shuō de。 qí shí yù wàng réng rán yǐ běn néng chōng dòng wéi hé xīn， zhǐ biǎo miàn shàng jiào wén míng yī xiē。 luó sù zǒng fēn rén men de chōng dòng wéi liǎng zhǒng。 yī zhǒng， tā wèi zhī“ zhàn yòu chōng dòng”， lì rú zhuī qiú míng lì měi sè zhī lèi。 lìng yī zhǒng， tā wèi zhī“ chuàng zào chōng dòng”。 zhè yǔ zhàn yòu qià xiāng fǎn。 zhàn yòu shì yào cóng wài miàn yòu suǒ qǔ dé 'ér guī yú zì jǐ； chuàng zào zé shì zì jǐ de cōng míng lì qì yào xiàng wài miàn shǐ yòng chū qù。 kē xué jiā、 yì shù jiā gōng zuò qǐ lái wǎng wǎng fèi qǐn wàng shí， gù shǔ cǐ lì； shí zé yī bān rén men měi dāng yán jiū xīng qù lái shí， huò rèn hé huó dòng xīng qù lái shí， bù gù pí láo， jiē qí lì yě。 yī qiē shějǐ wéi rén de hǎo xíng wéi yì dū shì chū yú chuàng zào chōng dòng。 luó sù rèn wéi jìn shì yǐ lái zī běn zhù yì shè huì gǔ lì rén de zhàn yòu chōng dòng， fā zhǎn liǎo rén de zhàn yòu chōng dòng， ér yì zhì、 zǔ 'ài rén de chuàng zào chōng dòng yǐ jīng dào liǎo kě pà de dì bù。 suǒ yǐ xiàn zài bì xū jìn xíng shè huì gǎi zào， zài gǎi zào shàng bì dāng zhù yì rú hé shǐ rén men de chuàng zào chōng dòng dé yǐ fā huī hé fā zhǎn， ér shǐ zhàn yòu chōng dòng zì guī jiǎn tuì。
　　 dāng shí wǒ zuì xīn shǎng hé pèi fú luó sù de， shì qí zhù zhāng rén de běn néng chōng dòng bì dé qí shùn chàng liú xíng fā zhǎn fāng hǎo， ér jí fǎn duì jiā yǐ yì zhì cuī cán。 yì zhì jiāng ràng rén shēng quē fá huó qì， ér cuī cán yì zhì rén chóu shì huán jìng， zhuǎn 'ér zì xíng bào lì。 wǒ jué dé tā pō jiē jìn zhōng guó gǔ dài rú jiā sī xiǎng liǎo (1)( luó sù hòu lái xiě yòu《 lùn jiào yù》 (OnEducation) yī shū， zài 'ài huá biān zhù《 gǔ xī là sān dà jiào yù jiā》 zhōng fù yòu zhāi yì， tóng kě jiàn chū qí zhòng shì běn néng chōng dòng zhī sī xiǎng。 yòu cǐ suǒ yún rú jiā zì shì 'ěr shí wǒ sī xiǎng zhōng de rú jiā。 )。
　　 zài cǐ tóng shí， wǒ yòu jiàn dào mài dú gū (McDougall)《 shè huì xīn lǐ xué xù lùn》 yī shū (2)( mài shì cǐ shū yòu liú yán líng yì běn， shàng hǎi shāng wù yìn shū guǎn chū bǎn。 )， tū chū dì qiáng diào běn néng， zuì zú biǎo jiàn xī fāng xīn lǐ xué jiè cóng kàn zhòng yì shí gǎi 'ér kàn zhòng běn néng zhī yī dà zhuǎn biàn。 mài shì zì xù zhōng shǒu xiān zhǐ chū xīn lǐ xué duì yú gè mén shè huì kē xué zuì guān zhòng yào de， shì qí lùn jí rén lèi xíng wéi yuán quán de nà yī bù fēn； rán 'ér xīn lǐ xué yī xiàng zuì huì sè qiě zá luàn wú suǒ chéng jiù de qià yì zài cǐ。 zài yī bān shè huì kē xué jiā men， dāng qí jiǎng lún lǐ huò jiǎng jīng jì huò jiǎng zhèng fǎ huò jiǎng jiào yù děng gè mén xué wèn shí， yì cóng lái bù zhù yì yòu bì yào xiān qiú míng què rén lèi xīn lǐ nà xiē yòu guān wèn tí yǐ wéi qí xué shuō jiàn hǎo jī chǔ， zhé fù gè chěng qí yì xiǎng huò jiǎ shè de qián tí yǐ cóng shì。 shì jí lún lǐ xué jiè wéi lì， qí tōng cháng liú xíng de shuō fǎ bù wài liǎng zhǒng。 yī zhǒng shì jiàn dào rén men de yì shí zǒng zài kǔ lè lì hài zhī qǔshě qū bì， biàn jiāng qí lǐ lùn hé lǐ xiǎng jiàn shè yú qí shàng； cǐ jí gōng lì zhù yì zhī yī liú。 lìng yī zhǒng bù gān yú cǐ qiǎn jiàn de， zé rèn wéi rén tiān shēng yòu dào dé de zhí jué， huò liáng xīn， huò mǒu zhǒng gāo shàng běn néng； cǐ jí shén mì zhù yì zhī yī liú。 mài shū zhǐ chì zhè liǎng zhǒng tóng wéi wéi kē xué de wú gēn zhī tán， jí qí zhǐ chì yú rén zhě yǐ qiú zhī， ér cǐ xīn pài xué wèn zhī suǒ běn gài kě jiàn。
　　 gōng lì zhù yì yī liú zhuóyǎn zài rén xīn zhī yì shí yī miàn， shì yǔ jiù xīn lǐ xué jiā rú chū yī zhé de。 jiù rì xīn lǐ xué jiā zhī zhì xué yě， bù wài cóng gè rén yǐ nèixǐng fǎ lěng jìng dì jìn xíng fēn xī miáo xiě qí zhōng zhī de fāng miàn rù shǒu。 zhèng wéi rú cǐ， suǒ yǐ xīn lǐ xué jiù luò guī yì shí zhī xué， ér qí yǐn yú yì shí bèi hòu shí jì shàng wéi rén men yī qiē xíng wéi huó dòng zhī yuán dòng lì de， jiù bèi hū lüè 'ér huì sè bù míng。 xīn pài xué zhě rú mài shì， gài shòu qǐ fā yú dá 'ěr wén zhù yì ( rén cóng dòng wù yǎn jìn 'ér lái )， ér dà dé lì yú bǐ jiào xīn lǐ xué ( dòng wù xīn lǐ xué ) zhī yán jiū。 qí zhì xué yě， yào zài guān chá yī bān rén zhǒng zhǒng xíng dòng biǎo xiàn 'ér tǐ huì qí dòng jī， tàn tǎo qí yuán dòng lì， qí fā jiàn zhī pèi rén de xíng dòng zhě héng zài yǎn zì dòng wù de zhǒng zhǒng běn néng， ér yì shí dài bù guò jū yú gōng jù dì wèi， cóng 'ér dà dà kàn zhòng běn néng jí qí xiāng yìng de gǎn qíng chōng dòng， zì shǔ dāng rán。 duì yú qián yī zhǒng de shè xiǎng， qí hé néng bù chì wéi wú gēn zhī tán hū ? dāng qí wú cóng wéi shén mì zhù yì zhě zhī suǒ yún“ zhí jué”、“ liáng xīn”、“ běn néng” qiú dé qí zài dòng wù yǎn jìn zhōng de lái lì gēn yuán yě， zé yí qí yòu chì hòu yī zhǒng shuō fǎ wéi wú gēn， wéi bù kē xué yǐ。
　　 mài shū yòu pō jiàn jīng bì zhī lùn， rú qí zhǐ bó lún lǐ xué míng jiā xuě dé wēi jiào shòu (Prof.H.Sidgwck) shì qí yī lì。 lún lǐ xué shàng de gōng lì pài yī xiàng shì shuō rén men de xíng wéi zì rán dì dū huì zé shàn ( lì ) ér cóng。 xuě dé wēi sī xiǎng bù shǔ gōng lì pài， què tóng yàng dì rèn dìng rén men xíng wéi zhī hé lǐ shì qí zì rán zhī cháng， ér zhù zuò yī zhuān wén shēn lùn hé yǐ rén men shí huò yì huì yòu bù hé lǐ de xíng wéi (unreasonableaction)。 mài shì běn qí zhì xué guān diǎn jiān ruì dì fǎn jié shuō： rén lèi xíng wéi yuán qǐ yú běn néng chōng dòng， ér zhè xiē běn néng chōng dòng gù cóng dòng wù ( yě shòu ) yǎn lái， dāng qí zài shēng cún jìng zhēng zì rán yǎn jìn de nián dài zhōng zěn néng liào xiǎng yào gěi wèi lái de wén míng shè huì shēng huó zuò hǎo zhǔn bèi ? suǒ yǐ shì shí zhèng hé xuě dé wēi suǒ shuō de xiāng fǎn， rén men xíng shì hé lǐ fēi qí zì rán zhī cháng， ér bù hé lǐ dǎo hěn zì rán de。 dāng qián yòu dài xué zhě yán jiū jiě shì de wèn tí， nǎi shì： hé yǐ rén men dào liǎo wén míng shè huì jū rán huì yòu hé yú dào dé lǐ xiǎng de xíng wéi ? zhōng guó gǔ shí xún zǐ shuō“ rén zhī xìng 'è， qí shàn zhě wěi yě”； wěi jí rén wéi zhī yì， fēi qí zì rán。 bù yì qí lǐ lùn gēn jù jīn nǎi yú mài shū jiàn zhī。
　　 mài shū qiáng diào běn néng yòu hé yú wǒ zhī suǒ jiàn， gù qí bì yǐ dào dé wéi hòu tiān zhī jiáo róu zào zuò zé zī wǒ yí huò。 shì yòu kàn dào kè lǔ pào tè jīn míng zhù《 hù zhù lùn》 jí qí《 wú zhèng fǔ zhù yì de dào dé guān》 yī xiǎo cè， nǎi dà dé xīn wèi。《 hù zhù lùn》 cóng chóng、 zhì、 niǎo、 shòu yǐ zhì yuán shǐ rén qún sōu jí qí tóng zú lèi jiànshēng huó shàng hé qún hù zhù de zhǒng zhǒng shì shí， zhèng míng hù zhù zhèng shì yī zhǒng běn néng héng héng kě chēng shè huì běn néng héng héng zài zì rán xuǎn zé zhōng qǐ zhe zhòng yào zuò yòng 'ér zhú jiàn dé dào fā zhǎn lái de。 yǐ wǎng jìn huà lùn zhě dān jiǎng“ wù jìng tiān zé” yī yì， shī yú piàn miàn， zhì cǐ nǎi dé qí chū chōng xiū zhèng。 cǐ xiǎn yòu bù tóng yú shén mì zhù yì yī liú， ér wéi kě xìn zhī kē xué lùn zhèng。 zài qí lùn dào dé de xiǎo cè zhōng， gēngzhí yán“ wú rén yòu dào dé gǎn jué shì yī zhǒng tiān shēng de guān néng， yī tóng yú qí xiù jué huò chù jué” (Themoralsenseisanaturalfacultyinus,likethesenseofsmelloroftouch)。 cǐ bù wéi yú zhōng guó gǔ shí xìng shàn lùn zhě zhī mèng zǐ wéi tóng diào， yì qiě qí kǒu wěn yì fù bī xiào。
　　 hòu lái yòu kàn dào 'ōu měi xué zhě jiān zhī yán shè huì běn néng zhě gù yǐ duō yòu qí rén。 xī yáng jiù shuō， rén lèi zhī suǒ yǐ chéng shè huì shì yóu yú zì lì yǐ de suàn jì yào bǐ cǐ jiāo xiāng lì cái xíng。 jiǎng dào lún lǐ xué shàng de lì tā xīn， zǒng shuō wéi cóng zì lì xīn jīng guò lǐ xìng (1)( cǐ chù zhī lǐ xìng yī cí xiāng dāng yú lǐ zhì， ér fēi hòu wén wǒ zhī suǒ wèi lǐ xìng。 ) tuī guǎng 'ér lái。 rú cǐ děng děng， wú fēi yī xiàng zhǐ kàn rén de yòu yì shí yī miàn， ér yú běn néng hé qíng gǎn zhī wèiyòu lì yīn sù quē fá rèn shí。 xiàn zài zé rèn shí dào shè huì zǔ chéng shí jī yú běn néng 'ér fēi jī yú zhì lì ( zhì lì níng zhùzhǎng gè rén zhù yì )， xué shù jiè fēng qì pī biàn。 cóng yī xiàng zhù zhī zhù yì (intellectualism) zhī piān shàng， zhuǎn 'ér wéi zhù qíng zhù yì、 zhù yì zhù yì (emotionalism,voluntarism) zhī dài xīng。 qí zài xīn lǐ xué jiè xīn xīng gè pài ( rú fú luò yī dé zhī chàng jīng shén fēn xī děng )。 suī zhuóyǎn suǒ zài zhǒng zhǒng bù yī， wéi shuō jìn duō bù tóng， rán qí wéi xī yáng rén zhī yǎn guāng cóng yī xiàng kàn zhòng yì shí zhuǎn 'ér kàn zhòng dào qí bié yī fāng miàn zé sì wú bù tóng。
　　 rú shàng suǒ jǔ zhū jiā zhī yán ( shàng duō wèi jí liè jǔ ) zú yǐ jiàn xī yáng xué shù sī cháo zhī biàn zhě， jiē céng bèi wǒ yǐn rù《 dōng xī wén huà jí qí zhé xué》 yī shū， yòng lái wèiwǒ duì rén lèi xīn lǐ de xīn rèn shí zhāng mù； tóng shí yì jí yòng yǐ zhèng chéng wǒ dāng shí duì rén lèi wén huà qián tú zhī yī zhǒng lùn duàn。 cǐ shū chū bǎn yú 1921 nián， zài rén shēng tài dù shàng biǎo jiàn wǒ yú chū shì sī xiǎng jì jīng shěqì， ér dì sān qī rú jiā sī xiǎng zhèng zài kāi duān； tóng shí yì jí dài biǎo wǒ duì rén lèi xīn lǐ jì shěqì qí jiù de rèn shí， zhèng jìn rù cì yī jiē duàn， shàng wèi dá yú zuì hòu。
　　 suǒ wèi wǒ duì rén lèi wén huà qián tú zhī yī zhǒng lùn duàn hé zhǐ ? cǐ zhǐ shū zhōng lùn duàn： rén lèi shè huì fā zhǎn zài zuì jìn de wèi lái， wú yí dì yào cóng zī běn zhù yì jiē duàn zhuǎn rù shè huì zhù yì jiē duàn； suí zhe shè huì jīng jì zhè yī zhuǎn biàn de dào lái， jìn dài qì jīn shèng jí yī shí xiàng zhe quán shì jiè zhǎn kāi de xī yáng wén huà jí guī mòluò， ér wéi zhōng guó wén huà zhī fù xīng， bìng fā zhǎn dào shì jiè shàng qù。
　　 cǐ kàn sì guān shè xǔ duō fāng miàn de yī jué dà wèn tí zhī lùn duàn， ér guī běn dào rén shēn shàng zé suǒ zhǐ yào bù guò qí jīng shén miàn mào de yī zhǒng biàn huà， kě yǐ jiǎn kuò yán zhī rú cì：
　　 chù zài zī běn zhù yì xià de shè huì rén shēng shì gè rén běn wèi de； rén men gè zì wéi móu 'ér shēng huó， zé fēn bié jì jiào lì hài dé shī de xiá xiǎo xīn lǐ shì bì zhàn shàng fēng， yì shí bù miǎn shí shí yào yì zhì zhe běn néng chōng dòng， qí rén yǔ rén zhī jiān de gǎn qíng shì hěnbáo de ( rú《 gòng chǎn dǎng xuān yán》 zhōng zhī suǒ zhǐ zhāi )。 tóng shí， zuò wéi jiē jí tǒng zhì de guó jiā jī qì bù néng shè lí xíng shǎng yǐ wéi zhì ( cǐ bù yì yǐ duì fù quǎn mǎ zhě duì rén )， chǔyú wēi xié lì yòu zhī xià de rén men ( gé mìng de rén men chú wài ) xīn qíng quē fá gāo zhì， shì shǔ nán guài。 héng héng cǐ jí rén lèi jí jiāng guò qù de jīng shén miàn mào。 zhuǎn jìn yú shè huì zhù yì de shè huì rén shēng shì shè huì běn wèi de； dà jiā guò zhe bǐ cǐ xié zuò gòng yíng de shēng huó， duì fù zì rán jiè shì wù gù bì jì jiào lì hài dé shī， què bù yòng zhī yú rén yǔ rén zhī jiān； zài rén yǔ rén zhī jiān zhèng yào yǐ róng hé wàng hé de gǎn qíng qǔ dài liǎo fēn bié jì jiào zhī xīn ( rú suǒ wèi“ rén bù dú qīn qí qīn、 zǐ qí zǐ” )。 tóng shí， jiē jí jì mǐn， guó jiā xiāo wáng， xíng shǎng wú suǒ yòng 'ér bì dìng dà xīng lǐyuè jiào huà， cóng rén men xìng qíng gēn běn chù rù shǒu， táo yǎng hán yù yī piàn tiān jī huó pō 'ér héyuè tián mì de xīn lǐ， bǐ cǐ gù xù、 róng qià wú jiān。 héng héng cǐ zé qí zuì jìn wèi lái de xīn jīng shén miàn mào。
　　 bù yán 'ér yù， qián zhě zhèng shì jìn dài xīn lái zhào shǐ yú 'ōu měi 'ér liú yǎn yú gè chù de suǒ wèi xī yáng wén huà； dàn hé yǐ biàn shuō hòu zhě qǔ dài qián zhě jiù shì zhōng guó wén huà de fù xīng ní ? hòu zhě chéng fēi zhōng guó gǔ lǎo shè huì suǒ céng yòu guò de shì shí， rán què yī wàng 'ér zhī qí wéi liǎng qiān duō nián jiān zài rú shū qǐ dǎo xià zhōng guó rén hún mèng jiān zhī suǒ xiàng wǎng， bìng qiě yì duō shǎo yǐng xiǎng dào shì shí shàng， shǐ dé zhōng guó shè huì rén shēng yòu suǒ bù tóng yú tā fāng ( jù rú jiù zhù《 zhōng guó wén huà yào yì》 zhī suǒ chǎn shù )。 zuò wéi yī gè zhōng guó rén de wǒ， yù jiàn dào shì jiè wèi lái jǐng xiàng rú cǐ， jiù jìng zhí mù yǐ wéi zhōng guó wén huà zhī fù xīng。 yào zhī dào： hòu zhě yuán shì rén lèi wén huà fā zhǎn de qián tú， bù kě néng chū xiàn yú zǎo； què jìng rán zǎo zài zhōng guó chū xiàn liǎo yī diǎn yǐng zǐ。 héng héng tā zhǐ néng shì yī diǎn yǐng zǐ， bù kě néng shì jù tǐ shì shí。
　　《 dōng xī wén huà jí qí zhé xué》 zhī suǒ wéi zuò， jí zài lùn zhèng gǔ dōng fāng wén huà rú yìn dù fó jiā、 zhōng guó rú jiā， jūn shì rén lèi wèi lái wén huà zhī yī zhǒng zǎo shú pǐn； yīn wéi bù hé shí yí jiù dān wù ( zǔ zhì ) liǎo qí yīngyǒu de ( shè huì ) lì shǐ fā zhǎn， yǐ zhì yìn dù hé zhōng guó zài jìn dài shì jiè shàng dū xiàn yú shī bài zhī jìng。 dàn cóng shì jiè shǐ de fā zhǎn 'ér shí shì biàn huà， zuó tiān bù hé shí yí zhě jīn tiān zé jī yùn dào lái。 qí guān jiàn xìng de zhuǎn zhé diǎn jí zài dāng qián zī běn zhù yì zhī bēng luò 'ér shè huì zhù yì xīng qǐ。 cǐ yī zhuǎn biàn lái zì shè huì jīng jì fāng miàn， què guī gēn jiēguǒ dào rén lèi xīn lǐ shàng huò yún jīng shén miàn mào shàng qǐ biàn huà。 cǐ yī biàn huà， zài wǒ dāng shí duì rén lèi xīn lǐ de rèn shí shàng， wǒ zhǐ jiǎn dān dì bǎ tā guī jié dào yī gè“ yì shí yǔ běn néng” de wèn tí。
　　 jiù qí lái zì shè huì jīng jì fāng miàn 'ér yán， gù fēi rèn hé rén yòu yì shí dì zài qiú zhuǎn biàn héng héng qí zhuǎn biàn yě， shí wéi rén men shǐ liào suǒ bù jí。 dàn cǐ fēi yòu yì shí dì zhuǎn biàn， què qià hǎo lái zì shè huì shàng rén men de gè rén yì shí huó dòng ( gè zì wéi móu )。 bǐ jí qí zhuǎn biàn qū shì zhī suǒ bì zhì， bèi yòu shí zhī shì ( mǎ kè sī、 ēn gé sī děng gòng chǎn dǎng rén ) kē xué dì yù jiàn dào yǐ hòu， nǎi shǐ yòu yì shí dì qù tuī dòng qí zhuǎn biàn。 zuì jìn wèi lái gòng chǎn shè huì zhī jiàn shè chéng gōng， wú yí dì yìng shǔ rén lèi zì jué dì chuàng zào qí lì shǐ shí dài。 rán 'ér qià hǎo cǐ yì shí míng qiáng de wěi dà shì yè yùn dòng， què bì zài qí quán lì zhào gù dào rén men yì shí bèi hòu de běn néng jí qí xiāng yìng de gǎn qíng chōng dòng héng héng dà xīng lǐyuè jiào huà táo yǎng hán yù tiān jī huó pō 'ér héyuè tián mì de xīn lǐ héng héng nǎi dé wán chéng。
　　 zài zhōng guó gǔ dài， rú mò liǎng dà xué pài shì xiāng fǎn de。 mò jiā shì shí lì zhù yì zhě， zhǐ cóng yì shí jì suàn yǎn qián lì hài dé shī chū fā， ér yú rú hé péi yǎng rén de xìng qíng yī miàn quē fá rèn shí (1)( mò zǐ cóng qí shí lì zhù yì de guān diǎn jí bù liǎo jiě rú jiā de lǐyuè 'ér jiā yǐ fǎn duì， jì jiàn yú mò zǐ shū zhōng， yì bèi jiàn yú qí tā gè shū zhī píng shù mò zǐ zhě， cǐ bù liè jǔ。 qí jiàn jiě bù miǎn qiǎn jìn， dàn yào zhī dào qí jīng shén shì wěi dà de。 zhèng wéi tā shì yī gè wěi dà de“ fēi gè rén zhù yì” zhě， suǒ yǐ qí shí lì zhù yì nǎi néng chéng lì。 )。 rú jiā zé yú rén de xìng qíng yòu shēnqiè tǐ rèn， jì bù hū shì xiàn shí shēng huó wèn tí， què gèng zhào gù dào shēng mìng shēn chù (1)( mò zǐ zhī suǒ liú yì zhě dài bù chū xiàn shí shēng huó wèn tí。《 lùn yǔ》 zhōng rú“ zú shí、 zú bīng”， rú“ shù yǐ fù zhī”“ fù yǐ jiào zhī” zhū suǒ zhǐ shì， jí jiàn rú jiā tóng yàng bù hū yú cǐ， ér rú《 yuèjì》《 xué jì》 zhū piān gèng jiàn qí yú shēng mìng shēn chù tǐ rèn shèn qín， zhào gù shèn zhōu， qiú zhī mò jiā jué bù kě dé。 )。 wǒ dāng chū zhèng shì cóng rú mò liǎng jiā sī xiǎng de duì kān shàng lái rèn shí rú jiā de； tóng shí， yì jí zài qí rèn shí rén lèi xīn lǐ zhī shēn huò qiǎn shàng lái fēn bié dōng fāng ( gǔ dài ) yǔ xī fāng ( jìn dài )。 zhè cóng xià miàn wǒ dāng shí chēng zàn rú fó de huà kě yǐ kàn chū：
　　 zuì wēi miǎo fù zá nán zhī de mò guò yú rén de xīn lǐ， méi yòu chè jiàn rén xìng de xué wèn bù néng cuò zhì dào hǎo chù。 lǐyuè de zhì zuò kǒng pà shì tiān xià dì yī nán shì， zhǐ yòu kǒng zǐ zài zhè shàng biān yòng guò yī fān xīn， shì gè xiān jué。 shì jiè shàng zhǐ yòu liǎng gè xiān jué： fó shì zǒu nì zhe qù jiě tuō běn néng lù de xiān jué， kǒng shì zǒu shùn zhe lái diào lǐ běn néng lù de xiān jué。 (《 dōng xī wén huà jí qí zhé xué》， dì 196 yè )
　　 dōng fāng gǔ rén zǎo yǐ kàn dào de， jīn tiān xī fāng rén què gāng kàn chū lái 'ér dàngzuò xīn xiān dào lǐ dà jiā qiáng diào。 suǒ wèi dōng fāng xī fāng yī shēn yī qiǎn zhě zài cǐ； suǒ wèi rú fó jiē wéi rén lèi wén huà zhī zǎo shú zhě zài cǐ； suǒ wèi shì jiè zuì jìn wèi lái zhōng guó wén huà bì jiāng fù xīng zhě， yì wú bù zài cǐ。
　　 dì 'èr jié lǐ xìng yǔ lǐ zhì zhī guān xì
　　 shàng yī jié zhī suǒ yún yún jiē shǔ sì shí wǔ nián qián shì (2)( cǐ jié wén zì zhuàn xiě yú 1964 nián。 )。 ěr shí duì yú rén lèi xīn lǐ de rèn shí zì yǐ wéi yòu dé， ér shí zé qí zhōng hán hùn bù qīng zhī wèn tí shàng duō。 dāng《 dōng xī wén huà jí qí zhé xué》 wèi chéng shū shí， mǎn huái xīng fèn， bù zì jué chá。 shū jì chū bǎn， xiōng cì ruò kōng， wèn tí jiàn yǐ chéng lù， dùn huǐ qí chū shū zhī qīng shuài， céng yī dù tíng zhǐ yìn xíng。 qí hòu fù yìn， zé jiā yī xù wén shēng míng shū zhōng zá qǔ làn yǐn shí xià xīn lǐ xué lái jiǎng rú jiā shí wéi cuò wù。 1923 héng 1924 zhī xué nián zài běi jīng dà xué kāi jiǎng rú jiā zhé xué， jí zài jiū zhèng yuán shū zhī wù， dàn kǒu shòu dà yì， wèi chéng shū wén。 1949 nián chū bǎn zhī《 zhōng guó wén huà yào yì》， qí dì qī zhāng yuē kě dài biǎo xīn rèn shí 'ér bù néng xiáng。 jīn zài cǐ yī jié xù chū wǒ duì rén xīn zhī zuì hòu rèn shí， réng bì cóng wǎng shí rú hé cuò wù shuō qǐ。
　　 jiǎn míng dì zhǐ chū wǎng shí cuò wù， jí zài rú xià zhī sān zhě jiān hán hùn bù qīng：
　　 yī、 dòng wù shì de běn néng ( yòu rú mài dú gū、 fú luò yī dé děng sī xiǎng zhōng de )；
　　 èr、 zhù jiàn yú mǒu xiē dòng wù hé rén lèi de shè huì běn néng ( yòu rú kè lǔ pào tè jīn jí qí tā xué zhě sī xiǎng zhōng de )；
　　 sān、 rén lèi de běn néng ( yòu rú mèng zǐ suǒ yún“ bù xué 'ér néng， bù lǜ 'ér zhī” de )。
　　 qí suǒ yǐ màn rán bù jiā fēn bié， shí wéi dāng shí jiáo zhèng zì jǐ guò qù zhī piān kàn yì shí yī miàn 'ér tài guò kàn zhòng liǎo qí xiāng duì zhī lìng yī miàn， yì jí xiāng xìn liǎo kè lǔ pào tè jīn duì rén lèi xīn lǐ de ( běn néng、 lǐ zhì ) liǎng fēn fǎ， ér bù tóng yì luó sù de sān fēn fǎ。
　　 luó sù zài qí《 shè huì gǎi zào yuán lǐ》 yī shū zhōng， céng zhù zhāng rén shēng zuì hǎo shì zuò dào běn néng、 lǐ zhì、 líng xìng sān zhě xié hé jūn héng de nà zhǒng shēng huó。 suǒ wèi líng xìng， jù tā jiě shuō shì yǐ wú sī de gǎn qíng wéi zhōng xīn de， shì shè huì shàng zhī suǒ yǐ yòu zōng jiào hé dào dé de lái yuán (1)( luó sù yuán shū yú cǐ xì yòng spirit yī cí， jīng yì zhě yì wéi“ líng xìng”； yòu qí yuán wén impersonalfeeling, wǒ jīn yǐ“ wú sī de gǎn qíng” yì zhī。 )。 wǒ dāng shí pō xián qí zài běn néng zhī wài yòu tái chū yī gè líng xìng lái yòu shén mì qì wèi， yuǎn bù rú kè lǔ pào tè jīn yǐ wú sī gǎn qíng shǔ zhī běn néng， zhǐ yǐ dào dé wéi jìn qíng hé lǐ zhī shì， ér bù kàn zuò shì tè bié de、 gāo bù kě pān de， yào tuǒdàng duō duō (2)( xiáng jiàn《 dōng xī wén huà jí qí zhé xué》 dì 183 héng 185 yè。 )。 dài jīng jī nián yòng xīn guān chá、 sī kǎo hé fǎn gōng tǐ rèn zhī hòu， zhōng nǎi xǐngwù luó sù shì yòu suǒ jiàn de， wèi kě hòu fēi。
　　 guān yú rén xīn shì cóng dòng wù shì běn néng jiě fàng chū lái de， yǔ suǒ wèi hù zhù hé qún de běn néng yì fēi yī shì， bù róng hùn tóng， zài qián jǐ zhāng zhōng jì yòu suǒ chǎn míng， dú zhě bù nán huí yì。 jì rán běn néng、 lǐ zhì de liǎng fēn fǎ shī yú jiǎn dān， bù zú yǐ shuō míng wèn tí， yú shì wǒ nǎi yú lǐ zhì zhī wài zēng yòng lǐ xìng yī cí dài biǎo nà cóng dòng wù shì běn néng jiě fàng chū lái de rén xīn zhī qíng yì fāng miàn。《 zhōng guó wén huà yào yì》 dì qī zhāng jí běn cǐ lì yán， dú zhě kě qǔ 'ér cān kàn。 yòu shàng wén ( liù zhāng dì qī jié ) suǒ tán wú sī de gǎn qíng， yì jù jiàn dà yì。 yǐ xià shēn lùn lǐ xìng yǔ lǐ zhì zhī guān xì， chú xíng wén yòu bì yào wài， jiāng lì bì chóngfù。 rán 'ér zài mǒu xiē zhòng yào yì yì shàng què yòu bì jiāng bù yàn zhòng yán yǐ shēn zhī yě。
　　 héwèi zài lǐ zhì zhī wài bì zēng yī lǐ xìng ?
　　 hún kuò yǐ yán rén lèi shēng mìng huó dòng， zé yuē rén xīn； pōu zhī wéi 'èr， zé yuē zhī yǔ xíng； xī zhī wéi sān， zé yuē zhī、 qíng、 yì。 qí jiān， gǎn qíng bō dòng yǐ zhì chōng dòng zhǔqíng， yì zhì suǒ xiàng jiān chí bù náo zhǔyì， shì zé yòu jiù xíng 'ér fēn bié yán zhī yě。 zài dòng wù běn néng zhōng tóng yàng hán jù zhī、 qíng、 yì sān miàn， mài dú gū lùn zhī shèn xiáng。 rán qí tè sè zé zài jí zhī jí xíng， xíng zhòng yú zhī； ér rén lèi lǐ zhì fǎn zhī， qū yú jìng yǐ guān wù， qí suǒ zhòng zài zhī yān 'ér yǐ。 lǐ xìng zhī suǒ wéi tí chū， yào zài yǐ dài biǎo rén xīn zhī qíng yì fāng miàn； lǐ xìng yǔ lǐ zhì shuāng jǔ， fū qǐ kě shǎo hū ?
　　 huò yuē： rén bù yì yòu běn néng hū， shè yǐ rén de qíng yì fāng miàn guī shǔ yú qí běn néng， yòu hé bù kě ? yìng zhī yuē：“ cóng yǔ shēng jù lái 'ér yán， lǐ zhì yì běn néng yě” ( jiàn qián dì liù zhāng dì sān jié )。 rán ruò bù jiā fēn bié， zé cǐ zhǒng hòu qǐ zhī fǎn hū běn néng de qīng xiàng， jí wú cóng xiǎn shì chū lái。 bì fēn bié zhī， nǎi jiàn wú rén zhī shēng mìng huó dòng shí yòu qí zài xìng zhì shàng、 zài fāng shì shàng bǐ cǐ liǎng xiāng yì zhě zài。 jīn yǐ fǎn běn néng de qīng xiàng zhī dà fā zhǎn 'ér běn néng zhī zài rén zhě jì yǐ líng ruò， qí qíng yì lì shǔ yú běn néng zhě suí yì shì wēi yǐ； fū qǐ kě yǐ rén de yī qiē qíng yì biǎo jiàn bù jiā fēn bié jǔ 'ér guī zhī běn néng yé ? zhǐ diǎn chū cǐ qíng yì zài qí xìng zhì shàng、 qí fāng shì shàng bù shǔ běn néng zhě， jí shàng wén suǒ yún wú sī de gǎn qíng shì yǐ ( qí tè zhēng zài gǎn qíng zhōng bù shī qīng míng zì jué )。 ér lǐ xìng zhī suǒ yǐ wéi lǐ zhě， yào yì zài cǐ yān。
　　 xī lùn zhì cǐ， duì yú suǒ wèi wú sī de gǎn qíng qí bì yòu yī fān què qiē rèn shí 'ér hòu kě。 shǒu xiān dāng biàn qí yǔ suǒ wèi shè huì běn néng zhī yì tóng。
　　 suǒ wèi shè huì běn néng， gài mǒu xiē xué zhě zhǐ hù zhù hé qún de zhǒng zhǒng xíng dòng zhī zhù jiàn yú mǒu xiē dòng wù yǔ yuán rén zhě。 xiǎo zhī zhēng jiàn yú cí xióng pìn shēng zhī jiān、 qīn yǔ zǐ zhī jiān， dà zé jiàn yú tóng zú lèi zhī jiān。 cǐ qí bì yóu shēng wù chuán zhǒng wèn tí 'ér lái， wú kě yí yě。 liǎng dà wèn tí， zhǒng zú fān yǎn gèng zhòng yú gè tǐ shēng cún； shì gù qīn zhī hù xī qí zǐ， wǎng wǎng guò yú zì 'ài qí shēng mìng； kàng yù wài dí， fènzǐ bù nán shějǐ yǐ wéi qí qún。 jù yún suǒ zhào lán zài qí《 dào dé běn néng zhī yuán shǐ yǔ shēngzhǎng》 yī shū (AlexSoutherland:OriginandGrowthofMoralInstinct) jù yòu xiáng xì zhī lì zhèng yǔ lùn shù (1)( cǐ jù mài dú gū zhù《 shè huì xīn lǐ xué xù lùn》， shāng wù yìn shū guǎn bǎn zhōng yì běn， dì 75 héng 76 yè。 )。 ruò cǐ bù sī qí shēn zhī chū yú běn néng zhě， yǔ wǒ suǒ wèi wú sī de gǎn qíng zhī zài rén zhě， jiū jìng wéi tóng wéi yì， qí rú hé yǐ míng biàn zhī hū ?
　　 qián céng yán zhī： shēng wù shēng mìng tuō yú jī tǐ yǐ wéi zhōng xīn 'ér lián tōng hū yī qiē， jì yòu qí jú shǒu zhī yī miàn ( shēn )， gèng yòu qí tōng líng zhī yī miàn ( xīn )； shēng wù jìn huà jí shēng mìng cóng jú xiàng tōng 'ér bù bù fā zhǎn， suí qí shēng wù zhī gāo xià bù děng 'ér qí tōng de líng mǐn dù ( guǎng dù、 shēn dù ) yì dà wéi bù děng ( jiàn qián dì liù zhāng dì wǔ jié )。 běn néng dì bù zì sī qí shēn zhī zài dòng wù yǔ wú sī de gǎn qíng fā hū rén xīn， wǎng fēi cǐ tōng de yī zhǒng biǎo xiàn， suī 'èr zhě bù xiāng děng 'ér qí wéi yī shì zhī fā zhǎn yě， shuí néng fǒu rèn zhī hū ? héng héng cǐ yán 'èr zhě gù yòu qí xiāng tóng zhī yī miàn。
　　 rán 'ér wú zài qián yòu cháng yán zhī yǐ héng héng
　　 gè xiàng běn néng dōushì wéi rào zhe liǎng dà wèn tí 'ér yù wéi pèi bèi de fāng fǎ shǒu duàn， yī yī jiē shì yòu suǒ wéi de。 yīn zhī， yī qiē bàn suí běn néng 'ér yǔ zhī xiāng yìng de gǎn qíng yì jiē yòu suǒ wéi 'ér fā ( cóng hū jī lì hài dé shī 'ér fā。 ) bù lùn qí wéi gè tǐ yì wéi zhǒng zú， qí piān yú jú shǒu yī yě； zé qí qíng wèi zhī sī qíng kě yě。 rén lèi gù bù néng miǎn yú cǐ， què shū bù jìn rán。 ( jiàn qián dì liù zhāng dì qī jié )
　　 wú sī zhě kuò rán dà gōng gài cóng qí tōng 'ér bù jú yǐ yán zhī yě。 ruò běn néng dì bù sī qí shēn yǐ wéi zhǒng zú， zé rú jīn zhī suǒ wèi jiào dà fàn wéi de běn wèi zhù yì， réng yòu qí suǒ jú shǒu zhě zài yān， qǐ dé yán wú sī hū ? héng héng cǐ yán 'èr zhě tóng zhōng yòu yì， bù kě bù biàn。 qí yì zài běn zhì ( chū yú běn néng huò bù chū yú běn néng )， fēi tú zài děng chā zhī jiān yě。
　　 rén lèi wéi dòng wù zhī yī， yuán zì yòu qí běn néng， yīn 'ér yì bù miǎn yú sī qíng zhī liú xíng， què shū bù bì rán、 bù jìn rán。 shì jí fù mǔ běn néng (parentalinstinct) wéi lì yǐ míng zhī。 cǐ zài rén lèi yǐ lǐ zhì fǎn běn néng zhī fā zhǎn dà bù sì qí tā dòng wù zhī wán zú yòu lì， ér bì dài shè huì zhì dù yǔ xí guàn zhī xíng chéng yú hòu tiān yǐ jì zhī。 xīn lǐ huó dòng yī bān yǐ bàng yú zhì dù yǔ xí guàn， qí chū yú ( fù mǔ ) běn néng huò chū yú lǐ xìng， nǎi nán yǔ hū ( fù mǔ ) běn néng， yóu nán yǔ hū lǐ xìng， shì shí fù zá wàn zhuàng gài wú yī dìng zhī kě yán zhě。 qí huò nì 'ài bù míng， zé luò yú běn néng zhī sī zhě yě； qí huò yòu lěng mò guǎ 'ēn (1)( wǎng shí cháng jiàn fù guì zhī jiā dān yú yì lè， bù zì qú yù qí zǐ nǚ， fù zhī bì 'ǎo， huò lěi rì bù yī gù。 yòu cháng wén yī biān pì zhī qū yòu“ nì nǚ” zhī jìn， zé yǐ yòu jiǒng yú shēng jì zhě wú lì bǔ yù， chǎn nǚ zhé huò nì zhī yě。 fán cǐ jiē bù kě néng yú dòng wù jiàn zhī。 )， zé běn néng bù zú 'ér lǐ xìng fù bù xiǎn yě。 yī bān yán zhī， yìng lí běn néng bù yuǎn， gǒu wú bèi lǐ xìng ( yòu bèi lǐ xìng jí xiàn yú běn néng )， zé zhǐ kě yún cháng qíng， wú suǒ wèi sī qíng yě。 wéi ruò“ hǎo 'ér zhī qí 'è， è 'ér zhī qí měi zhě” (2)( cǐ yǔ chū《 lǐ jì · dà xué piān》， qí xià wén yún：“ yàn yòu zhī yuē ‘ rén mò zhī qí zǐ zhī 'è， mò zhī qí miáo zhī shuò ’。” ) nǎi xìn hū dà gōng wú sī， shì zé rén lèi lǐ xìng zhī fā yòng liú xíng yě； suī bù duō jiàn， qǐ suì wú qí shì hū ?
　　 zài jǔ lì yǐ míng zhī。 cháng shuō de“ zhèng yì gǎn”， fēi jí gǎn qíng zhī wú sī zhě hū ? wú shū jì jiè《 lùn chí jiǔ zhàn》 zhǐ diǎn rén rú hé yòng bīng zuò zhàn， rú suǒ yún zhù dòng xìng、 líng huó xìng、 jìhuà xìng zhě， yǐ shuō míng rén xīn zhī miào yòng； gù yú rén xīn chún jié wěi dà guāng míng gōng zhèng zhī dé shàng wèi zhī jí yān。 jīn dāng zhǐ chū rén xīn zhī dé yòu qí hǎo lì， jí zài gāi wén duì yú zhàn zhēng bì xiān fēn bié qí wéi zhèng yì zhàn huò fēi zhèng yì zhàn zhě kě yǐ jiàn zhī。 wéi gé mìng 'ér zhàn shì zhèng yì de， fǎn gé mìng fēi zhèng yì； qīn lüè zhī zhàn fēi zhèng yì， fǎn qīn lüè shì zhèng yì de。 yú cǐ jì yě， wú chǎn jiē jí bù sī qí guó、 bù sī qí zú， ér wéi zhèng yì zhī shì cóng， lì hài dé shī fēi suǒ jì yě。 lì hài dé shī zài jué xīn zuò zhàn zhī hòu wéi zuò zhàn 'ér jì jiào zhī， shì rén xīn zhī miào yòng， fēi suǒ lùn yú qí zhàn huò fǒu zhī cóng wéi yě。 lì hài dé shī zài suǒ bù jì， shì zhī wèi wú sī。
　　 lǐ zhì zhě rén xīn zhī miào yòng； lǐ xìng zhě rén xīn zhī měi dé。 hòu zhě wéi tǐ， qián zhě wéi yòng。 suī tǐ yòng bù 'èr， ér wéi liǎo rèn shí rén xīn yòu bì yào fēn bié zhǐ chū zhī。
　　 luó sù sān fēn fǎ zhī suǒ yǐ yòu shèng yú liǎng fēn fǎ， wú zú bù néng bù fú qí què yòu suǒ jiàn zhě， jí zài qí tè bié tí chū wú sī de gǎn qíng yú běn néng zhī wài。 qí yuán wén spirit yī cí， zhōng wén yǐ líng xìng yì zhī sì wèi shàn。 zài luó sù yǐ cǐ wéi rén shì suǒ yǐ yòu zōng jiào hé dào dé de xīn lǐ jī chǔ， gù wèi wéi bù dāng。 dàn tā yǐ cǐ yǔ běn néng、 lǐ zhì sān zhě píng liè bìng jǔ， duì yú rén xīn yuán wéi yī zhěng tǐ lái shuō zé yòu wèi 'ān 'ěr。 zhì yú wǒ suǒ shuō lǐ xìng yǔ bǐ suǒ shuō spirit， èr zhě bù xiāng děng tóng， dú zhě qí bì chá zhī。
　　 zì wǒ yán zhī， lǐ zhì、 lǐ xìng gè yòu qí suǒ rèn shí zhī lǐ。 lǐ zhì jìng yǐ guān wù， qí suǒ dé zhě kě yún“ wù lǐ”， shì jiā zá yī háo gǎn qíng ( zhù guān hàowù ) bù dé de。 lǐ xìng fǎn zhī， yào yǐ wú sī de gǎn qíng wéi zhōng xīn， jí cóng bù zì qī qí hàowù 'ér wéi pàn duàn yān； qí suǒ dé zhě kě yún“ qíng lǐ”。 lì rú zhèng yì gǎn， jí duì yú zhèng yì ( mǒu yī jù tǐ shì lì ) xīn rán jiē shòu yōng hù zhī qíng， ér duì yú fēi zhèng yì zhě zé xián 'è jù jué zhī yě。 lí kāi cǐ gǎn qíng， qiú suǒ wèi zhèng yì qí kě dé hū ? rán yī qiē qíng lǐ suī bì yú qíng gǎn shàng jiàn zhī， sì dòng 'ér fēi jìng yǐ， què bù shì chōng dòng， shì yī zhǒng bù shī yú qīng míng zì jué de gǎn qíng。 chōng dòng shǔ yú běn néng。 rén dāng wéi zhèng yì 'ér dǒu zhēng shí wǎng wǎng chōng dòng qǐ lái， cǐ jí cóng shēn tǐ shàng fā chū dǒu zhēng běn néng liǎo。
　　 běn néng shì gōng jù， shì wéi rén lèi shēng huó suǒ bù kě shǎo de gōng jù。 zhèng yǐ qí wéi gōng jù yě， bì dāng cóng shǔ yú lǐ xìng 'ér hán yú lǐ xìng zhī zhōng。 běn néng tū chū 'ér lǐ xìng ruò shī zhě， zé jìn yú qín shòu yǐ。
　　 rén zài dǒu zhēng zhōng， wǎng wǎng hù yǐ“ bù jiǎng lǐ” chì zé duì fāng； cǐ shí jí yǐ wú sī xiāng yào qiú， ér chǒu dǐ duì fāng zhī bù gōng。 yīn wéi lǐ ( bù lùn qí zhǔqíng lǐ yì shǔ wù lǐ ) dōushì gōng de， bǐ cǐ gòng tóng chéng rèn de。 rén zhī huái sī huò bù zì jué， gù chū hū běn néng； qí zì jué zhě ( yòu yì shí de )， yì gēn yú běn néng。 rán jiǎ shǐ bù yòu wú sī de gǎn qíng zhī zài rén xīn， qí jiāng hé yǐ bǐ cǐ xiāng 'ān gòng chù 'ér chéng shè huì hū ?
　　 rén yǔ rén zhī jiān， cóng hū shēn zé fēn zé gé ( wǒ jìn shí、 nǐ bù bǎo )， cóng hū xīn zé suī fēn 'ér bù gé。 mèng zǐ cháng jǔ“ jīn rén zhà jiàn rú zǐ jiāng rù yú jǐng” bì jiē chù tì cè yǐn， yǐ zhèng rén jiē yòu bù rěn rén zhī xīn， shì qí hǎo lì (1)( mèng zǐ yuán wén yún：“ suǒ yǐ wèi rén jiē yòu bù rěn rén zhī xīn zhě， jīn rén zhà jiàn rú zǐ jiāng rù yú jǐng， jiē yòu chù tì cè yǐn zhī xīn， fēi suǒ yǐ nèi jiāo yú rú zǐ zhī fù mǔ yě， fēi suǒ yǐ yào yù yú xiāng dǎng péng yǒu yě， fēi 'è qí shēng 'ér rán yě。” )。 rén lèi shēng mìng kuò rán yǔ wù tóng tǐ， qí qíng wú suǒ bù (2)( cǐ yún“ kuò rán yǔ wù tóng tǐ” zhī“ wù” zhī gāi kuò tā rén tā wù zài nèi， fēi bì shì wù yě。 )。 fán tòng yǎng qīnqiè chù jiù shì zì jǐ， hé bì qū qū shù chǐ zhī qū。 wéi rén xīn zhī bù gé yě， shì yǐ tòng yǎng hàowù bǐ cǐ xiāng yù yòu xiāng guān qiē yān。 qiě yào wéi qí xiāng yù nǎi xiāng guān qiē， yì wéi qí guān qiē nǎi gèng yǐ xiāng yù。 rén lèi zhī suǒ yóu yǐ yáng qí shè huì zhě duān lài yú cǐ， yòu yì hū dòng wù shè huì zhī jī yú qí běn néng。 gài rén zhī gè gù qí sī zhě huò chū yú wú yì shí huò chū yú yòu yì shí， yào gè wéi qí shēn 'ěr (3)( cǐ yún“ gè wéi qí shēn” zhī“ shēn” fēi bì zhǐ yú yī shēn， gài jiān kuò shēn zhī suǒ yòu zhě yī qiē 'ér yán zhī。 )。 wéi jiè cǐ bù gé zhī xīn chāo hū qí shēn， nǎi yòu yǐ jiù zhèng qí piān， ér wéi rén men gòng tóng shēng huó tí gōng liǎo jī chǔ。
　　 shuō rén xīn zhī bù gé， fēi dì zhǐ qí zài rén yǔ rén zhī jiān yě， gèng yán qí wú gé yú yǔ zhòu dà shēng mìng， dú zhě qǐng huí gù wú shū qián wén ( dì liù zhāng dì wǔ jié ) zhī suǒ yún：
　　( shàng lüè ) shēng mìng fā zhǎn zhì cǐ， rén lèi nǎi yǔ xiàn cún yī qiē wù lèi gēn běn bù tóng。 xiàn cún wù lèi xiàn rù běn néng shēng huó zhōng， zhěng gè shēng mìng lún wéi liǎng dà wèn tí zhī yī zhǒng fāng fǎ shǒu duàn， yī zhǒng jī xiè gōng jù， jìn shī qí shēng mìng běn xìng， yǔ yǔ zhòu dà shēng mìng bù miǎn yòu gé。 ér wéi rén lèi zé shàng chéng shēng wù jìn huà yǐ lái zhī xíng shì 'ér bù jū jū yú liǎng dà wèn tí， dé jì xù fā yáng shēng mìng běn xìng， zhì jīn fèn jìn wèi yǐ， wēi rán wéi yǔ zhòu dà shēng mìng zhī dǐng fēng。 ( zhōng lüè )
　　 zài shēng wù jiè qiān tài wàn biàn， shǔzhī bù jìn， ér shí yī yuán suǒ chū。 kàn shàng qù ruò cǐ yī shēng mìng bǐ yī shēng mìng zhě， qí jiān kě fēn 'ér bù kě fēn。 shuō yǔ zhòu dà shēng mìng zhě， shì shuō shēng mìng tōng hū yǔ zhòu 'ér wéi yī tǐ yě。 ( xià lüè )
　　 yī qiē shēng wù ( rén zài qí nèi ) mò bù gè tuō yú qí jī tǐ ( shēn ) yǐ wéi shēng， rán xiàn cún wù lèi yǐ qí shēng huó fāng fǎ suí fù yú qí jī tǐ luò yú xiàn chéng gù dìng zhī jú yě， qí shēng mìng suì ruò bèi fēn gé jìn bì yú qí zhōng yān； suǒ dé 'ér tōng qì xī yú guǎng dà tiān dì zhě jīxī yǐ。 rén lèi zé bù rán。 jī tǐ zhī zài rén， xìn wéi qí suǒ tuō bì yǐ shēng huó zhě， rán pì yóu zhòng mén dòng kāi、 chuāng yǒu jìn bì zhī wū yǔ， kōng qì liú tōng hé suǒ gé 'ài yú tiān dì zhī jiān yé ? rén suī bù zì wù qí hóng tōng sì dá， yì qiě měi měi dān yán yú 'ào 'ér bù zhī chū， rán qí tōng chǎng zì zài， wèi cháng fēng gù yě。 wú sī de gǎn qíng shí yī fā dòng， jí cǐ yī tǐ xiāng tōng wú suǒ gé 'ài de wěi dà shēng mìng biǎo xiàn 'ěr。 qǐ yòu tā zāi !
　　 wú sī de gǎn qíng suī ruò bǐng fù zì tiān， wéi rén suǒ tóng jù， rán wǎng wǎng cǐ rén yú cǐ fā zhī， ér bǐ rén què jìng bù rán； shèn qiě tóng yī rén yě， shí 'ér fā dòng， shí 'ér bù fā dòng， méi yòu yī dìng。 cǐ yǔ dòng wù běn néng zài tóng yī wù zhǒng bǐ cǐ méi yòu liǎng yàng， dài dài xiāng chuán rú kè bǎn wén zhāng zhě， xiǎn fēi tóng wù。 gài běn néng shì wéi yìng fù liǎng dà wèn tí 'ér yù xiān pèi bèi hǎo de fāng fǎ shǒu duàn， lín dào wèn tí bù dé bù rán； ér cǐ qià shì cóng běn néng jiě fàng chū lái de zì yóu huó dòng， kuàng rán wú suǒ wéi 'ér wéi。 kè lǔ pào tè jīn、 suǒ zhào lán děng zhū jiā zhī wù， zài qí hùn tóng bù fēn， yóu zài qí wù zuò yī zhǒng guān néng lái kàn dài dào dé de xīn， cuò rèn wú suǒ wéi zhě yòu qí suǒ wéi。
　　 mài dú gū de cuò wù， biǎo miàn bù xiāng tóng 'ér qí shí zé xiāng tóng。 biǎo miàn bù xiāng tóng zhě： mài shū lì chì rén xīn tè yòu yī zhǒng dào dé zhí jué ( liáng xīn ) zhī shuō wéi shén mì bù kē xué， fǒu rèn rén xìng běn shàn。 qí shí zé xiāng tóng zhě： tā zhù zhāng bì yú rén xīn jìn huà de zì rán shǐ zhōng cóng qí xián jiē dòng wù běn néng 'ér lái zhě qiú zhī， nǎi wèiyòu jù。 shì jí bǎ rén lèi dào dé de xīn lǐ jī chǔ rèn wéi zhǐ néng shì zài rén lèi shēng huó shàng yòu qí yī dìng yòng chù de， yì jí bì yòu suǒ wéi de。 héng héng qí yì ruò yuē“ shè ruò wú suǒ wéi， tā hé cóng 'ér lái ? qǐ cǐ shén mì ?!”
　　 shū bù zhī dào dé zhī wéi yú rén lèi jiàn zhī zhě， zhèng yǐ zhēng qǔ zì yóu、 zhēng qǔ zhù dòng、 bù duàn dì xiàng shàng fèn jìn zhī yǔ zhòu shēng mìng běn xìng， jīn wéi yú rén lèi nǎi yòu kě jiàn。 shuō“ wú suǒ wéi 'ér wéi” zhě， zài zhēng qǔ zì yóu、 zhēng qǔ zhù dòng zhī wài bié wú suǒ wéi yě。 zài yī qiē xiàn cún wù lèi héng héng tā men jì xiàn yú gè tǐ tú cún、 zhǒng zú fān yǎn liǎng dà wèn tí shàng dǎzhuàn zhuǎn de kè bǎn shēng huó 'ér bù dé chū héng héng cǐ shēng mìng běn xìng zǎo wú kě jiàn， cóng 'ér yě jiù méi yòu shénme dào dé bù dào dé kě yán。 lùn zhě bì qiú qí suǒ wéi， bì yǐ wéi yú liǎng dà wèn tí shàng yòu qí yòng chù kě zhǐ ( rú gè guān néng huò běn néng ) nǎi hé yú kē xué 'ér bù shén mì， yǐ cǐ yán shēng wù kē xué nèi shì zé kě， fēi suǒ yǔ hū rén xīn zhī wěi dà héng jīn tiān yǔ zhòu dà shēng mìng dǐng fēng de rén lèi shēng mìng huó dòng。
　　 rén lèi zhī chū xiàn héng héng yì jí rén xīn zhī chū xiàn héng héng shì zài shēng wù jìn huà shàng yòu qí lái lì de， què bù shì cóng xián jiē dòng wù běn néng yòu suǒ zēng yì huò kuò dà 'ér lái。 qià qià xiāng fǎn， rén lèi shēng mìng jiào zhī dòng wù shēng mìng， zài shēng huó néng lì shàng dǎo xiàng shì jí qí wú néng de。 cǐ jí cóng lǐ zhì fǎn běn néng zhī fā zhǎn 'ér dà yòu suǒ xuē ruò hé jiǎn chú， cóng yī shì yī shì yù zuò 'ān pái zhě zhuànxiàng yú bù yù zuò 'ān pái， ér liú chū jiào dà zhī kòngbái yú dì lái (1)( cǐ chù“ liú chū jiào dà zhī kòngbái yú dì” zhī yún， yǔ dì wǔ zhāng suǒ yún“ cóng fēn gōng yǐ yán zhī， zé gè shì qí shì yú yī yú， ér ràng zhōng yāng kòngchū lái bù shì yī shì。 cóng zhěng hé yǐ yán zhī， zé jū zhōng kòng zhì yī qiē nǎi yòu wú fēi qí shì zhě。 kòngchū yī yì zhí dé shěng sī……”。 yòu“ zài jī tǐ gòu zào shàng yù wéi gāo dù líng huó zuò yù bèi， qí biǎo jiàn líng huó yě gù rán yù yòu kě néng dá yú gāo dù； rán qí zú luò yú bù gòu líng huó de fēn shù， zài shì shí shàng nǎi qiě yù duō。 cǐ yǐ qí kòngchū lái de gāo xià shēn suō zhī chā dù yù dà gù yě。” jūn yí cān kàn hù zhèng。 )。 zhèng wéi qí suǒ xuē jiǎn zhě shì zài liǎng dà wèn tí shàng zhǒng zhǒng zhī jié zhī yòng， ér shēng mìng běn tǐ ( běn xìng ) nǎi dé yǐ tòu lù， bù fù wéi suǒ zhàng bì。 qián yú dì liù zhāng dì sì jié céng shuō：
　　 lǐ zhì zhī fā zhǎn yě， chū bù guò zài shēng huó fāng fǎ shàng bié bì xī jìng ， yīn jiāng gèng yòu yǐ qǔ dé liǎng dà wèn tí zhī jiě jué。 rán bù qī 'ér jìng yǐ yuè chū liǎng dà wèn tí zhī wài yān。 cǐ dài shēng mìng běn xìng zhēng qǔ zì yóu、 zhēng qǔ zhù dòng yòu bù róng yǐ zhě yú ?
　　 dú zhě bù nán huì wù rén lèi xíng wéi shàng zhī jiàn yòu lǐ xìng， zhèng yóu shēng mìng běn xìng suǒ xiǎn fā。 cóng shēng wù jìn huà shǐ shàng kàn， yuán bù guò yào zǒu tōng lǐ zhì zhè tiáo lù zhě， rán jī liàng biàn 'ér wéi zhì biàn， qí jiēguǒ jìng yú cǐ kāi chū liǎo lǐ xìng zhè yī měi dé。 rén lèi zhī suǒ guì yú wù lèi zhě zài cǐ yān。 shì sú dàn jiàn rén lèi lǐ zhì zhī yōu yuè， zhé rèn yǐ wéi rén lèi tè zhēng zhī suǒ zài。 ér bù zhī lǐ xìng wéi tǐ， lǐ zhì wéi yòng， tǐ zhě běn yě， yòng zhě mò yě； gù shì ruò yǐ lǐ xìng wéi rén lèi tè zhēng zhī dé dāng。
　　 kè lǔ pào tè jīn、 suǒ zhào lán、 mài dú gū zhī lún， jiáo zhèng yī bān piān zhòng yì shí ( lǐ zhì ) zhī shī， ér yǎn guāng zhī suǒ zhù bù chū běn néng， yì yì mò chū； xī hū qí jǔ jiē jiàn bù jí cǐ yě !



   我读累了，想听点音乐或者请来支歌曲！
    
<< qiányīzhānghuí   hòuyīzhānghuí >>   
zì xùdì yī zhāng xù lùn ( shàng )
dì 'èr zhāng xù lùn ( xià )dì sān zhāng lüè shuō rén xīn
dì sì zhāng zhù dòng xìngdì wǔ zhāng líng huó xìng
dì liù zhāng jìhuà xìngdì qī zhāng wǒ duì rén lèi xīn lǐ de rèn shí qián hòu zhuǎn biàn bù tóng
dì bā zhāng zì rán yǔ rén、 rén yǔ zì rán zhī jiān de guān xìdì jiǔ zhāng rén zī yú qí shè huì shēng huó 'ér dé fā zhǎn chéng rén rú jīn rì zhě
dì shí zhāng shēn xīn zhī jiān de guān xì ( shàng )dì shí yī zhāng shēn xīn zhī jiān de guān xì ( zhōng )
dì shí 'èr zhāng shēn xīn zhī jiān de guān xì ( xià )dì shí sān zhāng dōng xī xué shù fēn tú
dì shí sì zhāng rén de xìng qíng、 qì zhì、 xí guàn、 shè huì de lǐ sú、 zhì dù ( shàng )dì shí wǔ zhāng rén de xìng qíng、 qì zhì、 xí guàn、 shè huì de lǐ sú、 zhì dù ( xià )
dì shí liù zhāng zōng jiào yǔ rén shēngdì shí qī zhāng dào dé -- rén shēng de shí jiàn ( shàng )
dì shí bā zhāng dào dé héng héng rén shēng de shí jiàn ( xià )dì shí jiǔ zhāng lüè tán wén xué yì shù zhī shǔ
dì 'èr shí zhāng wèi lái shè huì rén shēng de yì shù huàdì 'èr shí yī zhāng tán rén lèi xīn lǐ fā zhǎn shǐ
shū chéng zì jì

pínglún (0)