zhāng suì （ sēng yīháng） － zhōng guó gǔ dài tiān wén xué jiā
zhāng suì ( sēng yīháng， gōng yuán 673 ╠╠ 727 nián )， táng cháo wèi zhōu chāng lè ( jīn hé nán pú yáng shì nán lè xiàn ) rén。 zhāng suì zì yòu tiān zī cōng yíng、 kè kǔ hàoxué， bó lǎn qún shū。 qīng nián shí dài dào cháng 'ān bài shī qiú xué， yán jiū tiān wén hé shù xué， hěn yòu chéng jiù， chéng wéi zhù míng de xué zhě。
wǔ zé tiān dāng huáng dì hòu， qí zhí zǐ wǔ sān sī shēn jū xiǎn wèi。 wéi gū míng diào yù， dào chù lā lǒng wén rén míng shì yǐ tái gāo zì jǐ， jǐ cì yù yǔ jié jiāo， dàn zhāng suì bù yuàn yǔ zhī wéi wǔ， fèn rán lí jīng， dōng qù sōng shān dāng liǎo hé shàng， qǔ míng wéi yīháng， gù chēng yīháng hé shàng。
gōng yuán 712 nián， táng xuán zōng jí wèi， dé zhī yīháng hé shàng jīng tōng tiān wén hé shù xué， jiù bǎ tā zhào dào jīng dū cháng 'ān， zuò liǎo cháo tíng de tiān wén xué gù wèn。 zhāng suì zài cháng 'ān shēng huó liǎo 10 nián， shǐ tā yòu jī huì cóng shì tiān wén xué de guān cè hé lì fǎ gǎi gé。
kāi yuán nián jiān， táng xuán zōng xià lìng ràng zhāng suì zhù chí xiū dìng lì fǎ。 zài xiū dìng lì fǎ de shí jiàn zhōng， wèile cèliáng rì、 yuè、 xīng chén zài qí guǐ dào shàng de wèi zhì hé zhǎng wò qí yùn dòng guī lǜ， yǔ liáng lìng zàn gòng tóng zhì zào liǎo guān cè tiān xiàng de “ hún tiān tóng yí ” hé ＂ huáng dào yóu yí＂， hún tiān tóng yí shì zài hàn dài zhāng héng de＂ hún tiān yí＂ de jī chǔ shàng zhì zào de， shàng miàn huà zhe xīngxiù， yí qì yòng shuǐ lì yùn zhuǎn， měi zhòu yè yùn zhuǎn yī zhōu， yǔ tiān xiàng xiāng fú。 hái zhuāng liǎo liǎng gè mù rén， yī gè měi kè qiāo gǔ， yī gè měi chén qiāo zhōng， qí jīng mì chéng dù chāo guò liǎo zhāng héng de“ hún tiān yí”。“ huáng dào yóu yí” de yòng chù， shì guān cè tiān xiàng shí kě yǐ zhí jiē cèliáng chū rì、 yuè、 xīng chén zài guǐ dào de zuò biāo wèi zhì。 zhāng suì shǐ yòng zhè liǎng gè yí qì， yòu xiào de jìn xíng liǎo duì tiān wén xué de yán jiū。
zài zhāng suì yǐ qián， tiān wén xué jiā bāo kuò xiàng zhāng héng zhè yàng de wěi dà tiān wén xué jiādōu rèn wéi héng xīng shì bù yùn dòng de。 dàn shì， zhāng suì què yòng“ hún tiān tóng yí”、“ huáng dào yóu yí” děng yí qì， chóngxīn cè dìng liǎo 150 duō kē héng xīng de wèi zhì， duō cì cè dìng liǎo 'èrshíbāxiù jù tiān tǐ běi jí de dù shù。 cóng 'ér fā xiàn héng xīng zài yùn dòng。 gēn jù zhè gè shì shí， zhāng suì tuī duàn chū tiān tǐ shàng de héng xīng kěn dìng yě shì yí dòng de。 yú shì tuī fān liǎo qián rén de héng xīng bù yùn dòng de jié lùn， zhāng suì chéng liǎo fā xiàn héng xīng yùn dòng de dì yī gè zhōng guó rén。 yīng guó tiān wén xué jiā hā léi（ gōng yuán 1656╠╠ 1742） nián yě tí chū liǎo héng xīng zì jǐ yí dòng de guān diǎn， dàn bǐ zhāng suì de fā xiàn wǎn yī qiān duō nián。
zhāng suì shì zhòng shì shí jiàn de kē xué jiā， tā shǐ yòng de kē xué fāng fǎ， duì tā qǔ dé de chéng jiù yòu jué dìng zuò yòng。 zhāng suì hé nán gōng shuō děng rén yī qǐ， yòng biāo gān cèliáng rì yǐng， tuī suàn chū tài yáng wèi zhì yǔ jié qì de guān xì。 zhāng suì shè jì zhì zào liǎo“ fù jǔ tú” de tiān wén xué yí qì， yòng yú cèliáng quán guó gè dì běi jí de gāo dù。 tā yòng shí dì cèliáng jì suàn dé chū de shù jù， tuī fān liǎo“ wáng jī qiān lǐ， yǐng chā yī cùn” de bù zhǔn què jié lùn。
zhāng suì xiū dìng de《 dà yǎn lì》 shì yī bù jù yòu chuàng xīn jīng shén de lì fǎ， tā jì chéng liǎo zhōng guó gǔ dài tiān wén xué de yōu diǎn hé cháng chù， duì bù zú zhī chù hé quē diǎn zuò liǎo xiū zhèng， yīn cǐ， qǔ dé liǎo jù dà chéng jiù。 zuì tū chū de biǎo xiàn zài tā bǐ jiào zhèng què dì zhǎng wò liǎo tài yáng zài huáng dào shàng yùn dòng de sù dù yǔ biàn huà guī lǜ。 zì hàn dài yǐ lái， lì dài tiān wén xué jiādōu rèn wéi tài yáng zài huáng dào shàng yùn xíng de sù dù shì jūn yún bù biàn de。 zhāng suì cǎi yòng liǎo bù děng jiān jù 'èr cì nèi chā fǎ tuī suàn chū měi liǎng gè jié qì zhī jiān， huáng jīng chā xiāng tóng， ér shí jiān jù què bù tóng。 zhè zhǒng suàn fǎ jī běn fú hé tiān wén shí jì， zài tiān wén xué shàng shì yī gè jù dà de jìn bù。 bù jǐn rú cǐ， zhāng suì de《 dà yǎn lì》 yìng yòng nèi chā fǎ zhōng sān cì chā lái jì suàn yuè xíng qù zhī huáng dào de dù shù， hái tí chū liǎo yuè xíng huáng dào yī zhōu bìng bù fǎn huí yuán chù， yào bǐ yuán chù tuì huí yī dù duō de kē xué jié lùn。《 dà yǎn lì》 duì zhōng guó tiān wén xué de yǐng xiǎng shì hěn dà de， zhí dào míng mò de lì fǎ jiā mendōu cǎi yòng zhè zhǒng jì suàn fāng fǎ， bìng qǔ dé liǎo hǎo de xiào guǒ。
gōng yuán 724-725 nián， yīháng zǔ zhì liǎo quán guó 13 gè diǎn de tiān wén dà dì cèliáng。 zhè cì cèliáng yǐ tiān wén xué jiā nán gōng shuō děng rén zài hé nán de gōng zuò zuì wéi zhòng yào。 yī xíng cóng nán gōng shuō děng rén cèliáng de shù jù zhōng， dé chū liǎo běi jí gāo dù xiāngchà yī dù， nán běi jù lí jiù xiāngchà 351 lǐ 80 bù（ hé xiàn dài 131.3 gōng lǐ） de jié lùn。 zhè gè shù jù jiù shì dì qiú zǐ wǔ xiàn yī dù de hú cháng。 zhè yǔ xiàn zài jì suàn běi wěi 34°5 dì fāng zǐ wǔ xiàn yī dù hú cháng 110.6 gōng lǐ， jǐn chā 20.7 gōng lǐ。 táng cháo cè chū zǐ wǔ xiàn de cháng dù， zài dāng shí de shì jiè shàng hái shì dì yī cì。 yī xíng cóng 725 nián kāi shǐ biān dìng lì fǎ， zhì shì shì qián wán chéng cǎo gǎo， jí《 dà yǎn lì》， 728 nián bān xíng。《 dà yǎn lì》 jié gòu yán jǐn， yǎn suàn hé hū luó ji， zài rì shí de jì suàn shàng， shǒu cì kǎo lǜ dào quán guó bù tóng dì diǎn de jiàn shí qíng kuàng。《 dà yǎn lì》 bǐ yǐ wǎng de lì fǎ gèng wéi jīng mì， wéi hòu shì lì fǎ suǒ shī。 733 nián， cǐ lì chuán rù rì běn。
zhāng suì zài tiān wén xué shàng de chéng jiù， bù jǐn zài guó nèi wén míng， ér qiě zài shì jiè shàng dōuyòu hěn dà yǐng xiǎng。 tā xiū dìng de《 dà yǎn lì》 shì dāng shí shì jiè shàng bǐ jiào xiān jìn de lì fǎ。 rì běn céng pài liú xué shēng jí bèi zhēn bèi lái zhōng guó xué xí tiān wén xué， huí guó shí dài zǒu liǎo《 dà yǎn lì jīng》 yī juàn，《 dà yǎn lì zhù chéng》 shí 'èr juàn。 yú shì《 dà yǎn lì》 biàn zài rì běn guǎng fàn liú chuán qǐ lái， qí yǐng xiǎng shèn dà。 cǐ wài， zhāng suì de tiān wén xué guān diǎn， yòu de bǐ shì jiè zhù míng tiān wén xué jiā zǎo yī qiān duō nián。 chēng zhāng suì shì zhōng guó gǔ dài wěi dà de tiān wén xué jiā， shì sī háo yě bù guòfèn de。
xíng tái běn dì kǎo chá wéi
táng dài zhù míng de tiān wén xué jiā yīháng hé shàng（ gōng yuán 683---727 nián）， sú míng zhāng suì ， jù lù rén。 tā shēng huó zài hóng dào hé kāi yuán nián tóng shì hào dà huì chán shī， shì wǒ guó lì shǐ shàng zhù míng de tiān wén xué jiā。
zhāng suì de zǔ fù zhāng gōng jǐn， shì xiāng zhōu dū dū， zhī tiān wén jīng shǔsuàn， duì zhāng suì yòu hěn dà yǐng xiǎng， shǐ tā cóng shàonián shí dài qǐ jiù kù 'ài tiān wén xué hé shù xué。 dāng zhāng suì dào liǎo qīng nián shí dài， jiù yòu liǎo tuī bù rì yuè、 liángdù shān hǎi de běn lǐng , hái xiě chū liǎo yán jiū tiān tǐ biàn huà de xué shù lùn wén《 yì jué》， chéng liǎo yòu míng de xué zhě。
dāng shí， wǔ zé tiān de zhí 'ér wǔ sān sī kàn zhāng suì cái xué chū zhòng， jiù yòu yì lā lǒng tā， qǐ tú bó qǔ“ lǐ xián xià shì” de měi míng。 zhāng suì bù yuàn jiē shòu tā de pìn qǐng， yòu pà shòu dào pò hài， jiù dùn rù shā mén， táo dào hé nán sōng yuè sì zuò liǎo hé shàng， qǔ fǎ míng wéi " yīháng "。 cǐ hòu， zhāng suì sì chù zhōu yóu， qǐng jiào gāo shī， shǐ tā de tiān wén xué hé shù xué dōuyòu liǎo gēngshēn de zào yì， suí zhī， yīháng de míng zì zài shè huì shàng yě xiǎn hè qǐ lái。
xuán zōng kāi yuán jiǔ nián（ gōng yuán 712 nián）， tài shǐ pín zòu rì shí bù xiào、 lì fǎ bù zhǔn。 zǎixiàng zhāng shuō jiè shào shuō： " sēng yī xíng jīng zhū jiā lì fǎ， yìng lìng zào xīn lì。 " yú shì táng xuán zōng jiù zhào jiàn liǎo yīháng， bìng ràng tā zhù chí xiū dìng xīn lì。 cóng cǐ， yīháng jiù kāi shǐ liǎo zhuān mén cóng shì tiān wén lì fǎ gōng zuò。
wèile cè zhǔn huáng dào de jìn tuì， jí rì yuè zài guǐ dào shàng de wèi zhì hé yùn dòng qíng kuàng， tā xié tóng bīng cáo（ guǎn jī xiè shī de guān） liáng lìng zàn hé yī xiē néng gōng qiǎo jiàng， jīng xīn shè jì、 fǎn fù shì zhì， chéng gōng wán chéng liǎo liǎng jià dà xíng tiān wén yí qì ---- huáng dào yóu yí hé shuǐ yùn tiān yí。 yī xíng yòng zhè xiē yí qì lái cè dìng rì yuè xīng chén de guī dào， yùn xíng zhōu qī jí 'èrshíbāxiù de xiāng jù xīng dù， zhèng chén kè， dìng sì jì， xiū dìng liǎo xīn lì， qǐ míng《 dà yǎn lì》。 zhè gè lì fǎ bǐ dāng shí liú chuán de dà míng lì（ zǔ chōng zhī zhuàn）、 huáng jí lì（ liú chāo zhuàn）、 lín dé lì（ lǐ chún fēng zhuàn）， dōuyào zhǔn què dé duō， duì rì běn、 yìn dù de lì fǎ yòu guò zhòng dà yǐng xiǎng， shì dāng shí shì jiè shàng xiān jìn de lì fǎ。
yī xíng zài tiān wén yí qì de shè jì hé zhì zào fāng miàn dá dào liǎo dāng shí shì jiè shàng zuì gāo de shuǐ píng。 bǐ rú shuǐ yùn hún tiān yí " zhù tóng yuán tiān zhī xiàng， shàng jù liè sù chì dào jí zhōu tiān biàn shù "， yòng shuǐchōng dòng jī xiè ràng qí zì zhuǎn， yī rì yī yè， zhèng hǎo zhuǎn yī zhōu。 hún tiān yí shàng hái shè yòu liǎng gè jī xiè mù rén， " měi kè zì rán jī gǔ， měi chén zé zì rán jī zhōng "。 zhè shì shì jiè shàng zuì zǎo de jì shí qì， bǐ wài guó zì míng zhōng de chū xiàn hái zǎo liǎo liù bǎi duō nián。 zài yīháng zhù chí xià， cháo tíng pài qiǎn shǐ zhě dào quán guó gè dì jìn xíng tiān wén lì liàng， huì jí dà liàng zī liào。 yīháng duì zhè xiē zī liào jìn xíng liǎo yán jiū， dì yī cì tí chū liǎo yuè liàng bǐ tài yáng lí dì qiú jìn de lùn diǎn。 tā hái dǎ pò liǎo héng xīng wèi zhì yǒng yuǎn bù biàn de shuō fǎ， shì shì jiè shàng zuì zǎo fā xiàn héng xīng yùn dòng de kē xué jiā。
yīháng hái biān xiě liǎo《 kāi yuán dà yǎn lì》、《 qī zhèng cháng lì》、《 yì lùn》、《 xīn jī suàn shù》、《 sù yào yí guǐ》、《 qī yào xīng chén bié xíng fǎ》、《 běi dǒu qī xīng hù mó fǎ》 děng shū。 |