|
liú huī Liu Hui wèi jìn(250~?) |
( shēng yú gōng yuán 250 nián zuǒ yòu )， sān guó hòu qī wèi guó rén， shì zhōng guó gǔ dài jié chū de shù xué jiā， yě shì zhōng guó gǔ diǎn shù xué lǐ lùn de diàn jī zhě zhī yī ． qí shēng zú nián yuè、 shēng píng shì jì， shǐ shū shàng hěn shǎo jìzǎi。 jù yòu xiàn shǐ liào tuī cè， tā shì wèi jìn shí dài shān dōng zōu píng rén。 zhōng shēng wèi zuò guān。
zhù zuò
liú huī de shù xué zhù zuò liú chuán hòu shì de hěn shǎo， suǒ liú zhī zuò jūn wéi jiǔ jīng niǎn zhuǎn chuán chāo。 tā de zhù yào zhù zuò yòu：
《 jiǔ zhāng suàn shù zhù》 10 juàn；
《 zhòng chā》 1 juàn， zhì táng dài yì míng wéi《 hǎi dǎo suàn jīng》；
《 jiǔ zhāng zhòng chā tú》 l juàn， kě xī hòu liǎng zhǒng dōuzài sòng dài shī chuán。
chéng jiù
liú huī de shù xué chéng jiù dà zhì wéi liǎng fāng miàn：
yī shì qīng lǐ zhōng guó gǔ dài shù xué tǐ xì bìng diàn dìng liǎo tā de lǐ lùn jī chǔ。 zhè fāng miàn jí zhōng tǐ xiàn zài《 jiǔ zhāng suàn shù zhù》 zhōng。 tā shí yǐ xíng chéng wéi yī gè bǐ jiào wán zhěng de lǐ lùn tǐ xì：
① zài shù xì lǐ lùn fāng miàn
yòng shù de tóng lèi yǔ yì lèi chǎn shù liǎo tōng fēn、 yuē fēn、 sì zé yùn suàn， yǐ jí fán fēn shù huà jiǎn děng de yùn suàn fǎ zé； zài kāi fāng shù de zhù shì zhōng， tā cóng kāi fāng bù jìn de yì yì chū fā， lùn shù liǎo wú lǐ fāng gēn de cún zài， bìng yǐn jìn liǎo xīn shù， chuàng zào liǎo yòng shí jìn fēn shù wú xiàn bī jìn wú lǐ gēn de fāng fǎ。
② zài chóu shì yǎn suàn lǐ lùn fāng miàn
xiān gěi shuài yǐ bǐ jiào míng què de dìng yì， yòu yǐ biàn chéng、 tōng yuē、 qí tóng děng sān zhǒng jī běn yùn suàn wéi jī chǔ， jiàn lì liǎo shù yǔ shì yùn suàn de tǒng yī de lǐ lùn jī chǔ， tā hái yòng “ shuài ” lái dìng yì zhōng guó gǔ dài shù xué zhōng de“ fāng chéng”， jí xiàn dài shù xué zhōng xiàn xìng fāng chéng zǔ de zēng guǎng jǔ zhèn。
③ zài gòu gǔ lǐ lùn fāng miàn
zhú yī lùn zhèng liǎo yòu guān gòu gǔ dìng lǐ yǔ jiě gòu gǔ xíng de jì suàn yuán lǐ， jiàn lì liǎo xiāng sì gòu gǔ xíng lǐ lùn， fā zhǎn liǎo gòu gǔ cèliáng shù， tōng guò duì“ gòu zhōng róng héng” yǔ“ gǔ zhōng róng zhí” zhī lèi de diǎn xíng tú xíng de lùn xī， xíng chéng liǎo zhōng guó tè sè de xiāng sì lǐ lùn。
④ zài miàn jī yǔ tǐ jī lǐ lùn fāng miàn
yòng chū rù xiāng bǔ、 yǐ yíng bǔ xū de yuán lǐ jí“ gē yuán shù” de jí xiàn fāng fǎ tí chū liǎo liú huī yuán lǐ， bìng jiě jué liǎo duō zhǒng jǐ hé xíng、 jǐ hé tǐ de miàn jī、 tǐ jī jì suàn wèn tí。 zhè xiē fāng miàn de lǐ lùn jià zhí zhì jīn réng shǎn shuò zhe yú huī。
èr shì zài jì chéng de jī chǔ shàng tí chū liǎo zì jǐ de chuàng jiàn。 zhè fāng miàn zhù yào tǐ xiàn wéi yǐ xià jǐ xiàng yòu dài biǎo xìng de chuàng jiàn：
① gē yuán shù yǔ yuánzhōulǜ
tā zài《 jiǔ zhāng suàn shù yuán tián shù》 zhù zhōng， yòng gē yuán shù zhèng míng liǎo yuán miàn jī de jīng què gōng shì， bìng gěi chū liǎo jì suàn yuánzhōulǜ de kē xué fāng fǎ。 tā shǒu xiān cóng yuán nèi jiē liù biān xíng kāi shǐ gē yuán， měi cì biān shù bèi zēng， suàn dào 192 biān xíng de miàn jī， dé dào π=157/50=3.14， yòu suàn dào 3072 biān xíng de miàn jī， dé dào π=3927/1250=3.1416， chēng wéi“ huī shuài”。
② liú huī yuán lǐ
zài《 jiǔ zhāng suàn shù yáng mǎ shù》 zhù zhōng， tā zài yòng wú xiàn fēn gē de fāng fǎ jiě jué zhuī tǐ tǐ jī shí， tí chū liǎo guān yú duō miàn tǐ tǐ jī jì suàn de liú huī yuán lǐ。
③“ móu hé fāng gài” shuō
zài《 jiǔ zhāng suàn shù kāi lì yuán shù》 zhù zhōng， tā zhǐ chū liǎo qiú tǐ jī gōng shì V=9D3/16(D wéi qiú zhí jìng ) de bù jīng què xìng， bìng yǐn rù liǎo“ móu hé fāng gài” zhè yī zhù míng de jǐ hé mó xíng。“ móu hé fāng gài” shì zhǐ zhèng fāng tǐ de liǎng gè zhóu hù xiāng chuí zhí de nèi qiē yuán zhù tǐ de guàn jiāo bù fēn。
④ fāng chéng xīn shù
zài《 jiǔ zhāng suàn shù fāng chéng shù》 zhù zhōng， tā tí chū liǎo jiě xiàn xìng fāng chéng zǔ de xīn fāng fǎ， yùn yòng liǎo bǐlǜ suàn fǎ de sī xiǎng。
⑤ zhòng chā shù
zài bái zhuàn《 hǎi dǎo suàn jīng》 zhōng， tā tí chū liǎo zhòng chā shù， cǎi yòng liǎo zhòng biǎo、 lián suǒ hé lěi jǔ děng cè gāo cè yuǎn fāng fǎ。 tā hái yùn yòng“ lèi tuī yǎn huà” de fāng fǎ， shǐ zhòng chā shù yóu liǎng cì cè wàng， fā zhǎn wéi“ sān wàng”、“ sì wàng”。 ér yìn dù zài 7 shì jì， ōu zhōu zài 15 ～ 16 shì jì cái kāi shǐ yán jiū liǎng cì cè wàng de wèn tí。
gòng xiàn hé dì wèi
liú huī de gōng zuò， bù jǐn duì zhōng guó gǔ dài shù xué fā zhǎn chǎn shēng liǎo shēn yuǎn yǐng xiǎng， ér qiě zài shì jiè shù xué lì shàng yě què lì liǎo chóng gāo de lì shǐ dì wèi。 jiàn yú liú huī de jù dà gòng xiàn， suǒ yǐ bù shǎo shū shàng bǎ tā chēng zuò“ zhōng guó shù xué shǐ shàng de niú dùn”。 |
|
| wèi jìn shí shù xué jiā。 gōng yuán 263 nián zhù《 jiǔ zhāng suàn shù》 jiǔ juàn。 yòng gē yuán shù tuī suàn yuán miàn jī gōng shì， shǒu xiān jiàn lì liǎo jì suàn yuánzhōulǜ de kē xué fāng fǎ， bìng qiú chū π ≈ 157/50(=3 14) hé π≈ 3927/1250(=3 1416)。 lìng zhuàn《 zhòng chā》 yī juàn， yīn qí zhōng shǒu tí shì cèliáng hǎi dǎo， hòu yǐ《 hǎi dǎo suàn jīng》 chuán shì；《 jiǔ zhāng zhòng chā tú》 yī juàn， yǐ shī chuán。 |
|
| ( shēng yú gōng yuán 250 nián zuǒ yòu )， sān guó hòu qī wèi guó rén， shì zhōng guó gǔ dài jié chū de shù xué jiā， yě shì zhōng guó gǔ diǎn shù xué lǐ lùn de diàn jī zhě zhī yī． qí shēng zú nián yuè、 shēng píng shì jì， shǐ shū shàng hěn shǎo jìzǎi。 jù yòu xiàn shǐ liào tuī cè， tā shì wèi jìn shí dài shān dōng zōu píng rén。 zhōng shēng wèi zuò guān。 |
|
liú huī de shù xué zhù zuò liú chuán hòu shì de hěn shǎo， suǒ liú zhī zuò jūn wéi jiǔ jīng niǎn zhuǎn chuán chāo。 tā de zhù yào zhù zuò yòu：
《 jiǔ zhāng suàn shù zhù》 10 juàn；
《 zhòng chā》 1 juàn， zhì táng dài yì míng wéi《 hǎi dǎo suàn jīng》；
《 jiǔ zhāng zhòng chā tú》 l juàn， kě xī hòu liǎng zhǒng dōuzài sòng dài shī chuán。 |
|
liú huī de shù xué chéng jiù dà zhì wéi liǎng fāng miàn：
yī shì qīng lǐ zhōng guó gǔ dài shù xué tǐ xì bìng diàn dìng liǎo tā de lǐ lùn jī chǔ。 zhè fāng miàn jí zhōng tǐ xiàn zài《 jiǔ zhāng suàn shù zhù》 zhōng。 tā shí yǐ xíng chéng wéi yī gè bǐ jiào wán zhěng de lǐ lùn tǐ xì：
① zài shù xì lǐ lùn fāng miàn
yòng shù de tóng lèi yǔ yì lèi chǎn shù liǎo tōng fēn、 yuē fēn、 sì zé yùn suàn， yǐ jí fán fēn shù huà jiǎn děng de yùn suàn fǎ zé； zài kāi fāng shù de zhù shì zhōng， tā cóng kāi fāng bù jìn de yì yì chū fā， lùn shù liǎo wú lǐ fāng gēn de cún zài， bìng yǐn jìn liǎo xīn shù， chuàng zào liǎo yòng shí jìn fēn shù wú xiàn bī jìn wú lǐ gēn de fāng fǎ。
② zài chóu shì yǎn suàn lǐ lùn fāng miàn
xiān gěi shuài yǐ bǐ jiào míng què de dìng yì， yòu yǐ biàn chéng、 tōng yuē、 qí tóng děng sān zhǒng jī běn yùn suàn wéi jī chǔ， jiàn lì liǎo shù yǔ shì yùn suàn de tǒng yī de lǐ lùn jī chǔ， tā hái yòng“ shuài” lái dìng yì zhōng guó gǔ dài shù xué zhōng de“ fāng chéng”， jí xiàn dài shù xué zhōng xiàn xìng fāng chéng zǔ de zēng guǎng jǔ zhèn。
③ zài gòu gǔ lǐ lùn fāng miàn
zhú yī lùn zhèng liǎo yòu guān gòu gǔ dìng lǐ yǔ jiě gòu gǔ xíng de jì suàn yuán lǐ， jiàn lì liǎo xiāng sì gòu gǔ xíng lǐ lùn， fā zhǎn liǎo gòu gǔ cèliáng shù， tōng guò duì“ gòu zhōng róng héng” yǔ“ gǔ zhōng róng zhí” zhī lèi de diǎn xíng tú xíng de lùn xī， xíng chéng liǎo zhōng guó tè sè de xiāng sì lǐ lùn。
④ zài miàn jī yǔ tǐ jī lǐ lùn fāng miàn
yòng chū rù xiāng bǔ、 yǐ yíng bǔ xū de yuán lǐ jí“ gē yuán shù” de jí xiàn fāng fǎ tí chū liǎo liú huī yuán lǐ， bìng jiě jué liǎo duō zhǒng jǐ hé xíng、 jǐ hé tǐ de miàn jī、 tǐ jī jì suàn wèn tí。 zhè xiē fāng miàn de lǐ lùn jià zhí zhì jīn réng shǎn shuò zhe yú huī。
èr shì zài jì chéng de jī chǔ shàng tí chū liǎo zì jǐ de chuàng jiàn。 zhè fāng miàn zhù yào tǐ xiàn wéi yǐ xià jǐ xiàng yòu dài biǎo xìng de chuàng jiàn：
① gē yuán shù yǔ yuánzhōulǜ
tā zài《 jiǔ zhāng suàn shù • yuán tián shù》 zhù zhōng， yòng gē yuán shù zhèng míng liǎo yuán miàn jī de jīng què gōng shì， bìng gěi chū liǎo jì suàn yuánzhōulǜ de kē xué fāng fǎ。 tā shǒu xiān cóng yuán nèi jiē liù biān xíng kāi shǐ gē yuán， měi cì biān shù bèi zēng， suàn dào 192 biān xíng de miàn jī， dé dào π=157/50=3.14， yòu suàn dào 3072 biān xíng de miàn jī， dé dào π=3927/1250=3.1416， chēng wéi“ huī shuài”。
② liú huī yuán lǐ
zài《 jiǔ zhāng suàn shù • yáng mǎ shù》 zhù zhōng， tā zài yòng wú xiàn fēn gē de fāng fǎ jiě jué zhuī tǐ tǐ jī shí， tí chū liǎo guān yú duō miàn tǐ tǐ jī jì suàn de liú huī yuán lǐ。
③“ móu hé fāng gài” shuō
zài《 jiǔ zhāng suàn shù • kāi lì yuán shù》 zhù zhōng， tā zhǐ chū liǎo qiú tǐ jī gōng shì v=9d3/16(d wéi qiú zhí jìng ) de bù jīng què xìng， bìng yǐn rù liǎo“ móu hé fāng gài” zhè yī zhù míng de jǐ hé mó xíng。“ móu hé fāng gài” shì zhǐ zhèng fāng tǐ de liǎng gè zhóu hù xiāng chuí zhí de nèi qiē yuán zhù tǐ de guàn jiāo bù fēn。
④ fāng chéng xīn shù
zài《 jiǔ zhāng suàn shù • fāng chéng shù》 zhù zhōng， tā tí chū liǎo jiě xiàn xìng fāng chéng zǔ de xīn fāng fǎ， yùn yòng liǎo bǐlǜ suàn fǎ de sī xiǎng。
⑤ zhòng chā shù
zài bái zhuàn《 hǎi dǎo suàn jīng》 zhōng， tā tí chū liǎo zhòng chā shù， cǎi yòng liǎo zhòng biǎo、 lián suǒ hé lěi jǔ děng cè gāo cè yuǎn fāng fǎ。 tā hái yùn yòng“ lèi tuī yǎn huà” de fāng fǎ， shǐ zhòng chā shù yóu liǎng cì cè wàng， fā zhǎn wéi“ sān wàng”、“ sì wàng”。 ér yìn dù zài 7 shì jì， ōu zhōu zài 15～ 16 shì jì cái kāi shǐ yán jiū liǎng cì cè wàng de wèn tí。 |
|
| liú huī de gōng zuò， bù jǐn duì zhōng guó gǔ dài shù xué fā zhǎn chǎn shēng liǎo shēn yuǎn yǐng xiǎng， ér qiě zài shì jiè shù xué lì shàng yě què lì liǎo chóng gāo de lì shǐ dì wèi。 jiàn yú liú huī de jù dà gòng xiàn， suǒ yǐ bù shǎo shū shàng bǎ tā chēng zuò“ zhōng guó shù xué shǐ shàng de niú dùn”。 |
|
| liú huī , nán , hàn zú , jiāng sū yáng zhōu rén ,1974 nián 9 yuè chū shēng ,1992 nián 12 yuè rù wǔ ,1998 nián 9 yuè rù dǎng , xī shēng shí rèn jiāng sū shěng gōng 'ān biān fáng zǒng duì sī lìng bù biān jìng guǎn lǐ chù fù ...2001 nián 7 yuè 19 rì xià wǔ , liú huī tóng zhì zài qù lián yún gǎng shì biān fáng zhī duì zhí xíng rèn wù tú zhōng , zài jiāng sū níng lián gōng lù hóng zé xiàn sān hé zhá qiáo běi cè zāo yù jiāo tōng shì gù , bù xìng xī shēng |
|
shēng píng
( shēng yú gōng yuán 250 nián zuǒ yòu )， dōng hàn sān guó hòu qī wèi guó rén， shì zhōng guó gǔ dài jié chū de shù xué jiā， yě shì zhōng guó gǔ diǎn shù xué lǐ lùn de diàn jī zhě zhī yī． qí shēng zú nián yuè、 shēng píng shì jì， shǐ shū shàng hěn shǎo jìzǎi。 jù yòu xiàn shǐ liào tuī cè， tā shì wèi jìn shí dài shān dōng zōu píng rén。 zhōng shēng wèi zuò guān。
zhù zuò
liú huī de shù xué zhù zuò liú chuán hòu shì de hěn shǎo， suǒ liú zhī zuò jūn wéi jiǔ jīng niǎn zhuǎn chuán chāo。 tā de zhù yào zhù zuò yòu：
《 jiǔ zhāng suàn shù zhù》 10 juàn；
《 zhòng chā shù》 1 juàn， zhì táng dài yì míng wéi《 hǎi dǎo suàn jīng》；
《 jiǔ zhāng zhòng chā tú》 l juàn， kě xī hòu liǎng zhǒng dōuzài sòng dài shī chuán。
chéng jiù
liú huī de shù xué chéng jiù dà zhì wéi liǎng fāng miàn：
yī shì qīng lǐ zhōng guó gǔ dài shù xué tǐ xì bìng diàn dìng liǎo tā de lǐ lùn jī chǔ。 zhè fāng miàn jí zhōng tǐ xiàn zài《 jiǔ zhāng suàn shù zhù》 zhōng。 tā shí yǐ xíng chéng wéi yī gè bǐ jiào wán zhěng de lǐ lùn tǐ xì：
① zài shù xì lǐ lùn fāng miàn
yòng shù de tóng lèi yǔ yì lèi chǎn shù liǎo tōng fēn、 yuē fēn、 sì zé yùn suàn， yǐ jí fán fēn shù huà jiǎn děng de yùn suàn fǎ zé； zài kāi fāng shù de zhù shì zhōng， tā cóng kāi fāng bù jìn de yì yì chū fā， lùn shù liǎo wú lǐ fāng gēn de cún zài， bìng yǐn jìn liǎo xīn shù， chuàng zào liǎo yòng shí jìn fēn shù wú xiàn bī jìn wú lǐ gēn de fāng fǎ。
② zài chóu shì yǎn suàn lǐ lùn fāng miàn
xiān gěi shuài yǐ bǐ jiào míng què de dìng yì， yòu yǐ biàn chéng、 tōng yuē、 qí tóng děng sān zhǒng jī běn yùn suàn wéi jī chǔ， jiàn lì liǎo shù yǔ shì yùn suàn de tǒng yī de lǐ lùn jī chǔ， tā hái yòng“ shuài” lái dìng yì zhōng guó gǔ dài shù xué zhōng de“ fāng chéng”， jí xiàn dài shù xué zhōng xiàn xìng fāng chéng zǔ de zēng guǎng jǔ zhèn。
③ zài gòu gǔ lǐ lùn fāng miàn
zhú yī lùn zhèng liǎo yòu guān gòu gǔ dìng lǐ yǔ jiě gòu gǔ xíng de jì suàn yuán lǐ， jiàn lì liǎo xiāng sì gòu gǔ xíng lǐ lùn， fā zhǎn liǎo gòu gǔ cèliáng shù， tōng guò duì“ gòu zhōng róng héng” yǔ“ gǔ zhōng róng zhí” zhī lèi de diǎn xíng tú xíng de lùn xī， xíng chéng liǎo zhōng guó tè sè de xiāng sì lǐ lùn。
④ zài miàn jī yǔ tǐ jī lǐ lùn fāng miàn
yòng chū rù xiāng bǔ、 yǐ yíng bǔ xū de yuán lǐ jí“ gē yuán shù” de jí xiàn fāng fǎ tí chū liǎo liú huī yuán lǐ， bìng jiě jué liǎo duō zhǒng jǐ hé xíng、 jǐ hé tǐ de miàn jī、 tǐ jī jì suàn wèn tí。 zhè xiē fāng miàn de lǐ lùn jià zhí zhì jīn réng shǎn shuò zhe yú huī。
èr shì zài jì chéng de jī chǔ shàng tí chū liǎo zì jǐ de chuàng jiàn。 zhè fāng miàn zhù yào tǐ xiàn wéi yǐ xià jǐ xiàng yòu dài biǎo xìng de chuàng jiàn：
① gē yuán shù yǔ yuánzhōulǜ
tā zài《 jiǔ zhāng suàn shù • yuán tián shù》 zhù zhōng， yòng gē yuán shù zhèng míng liǎo yuán miàn jī de jīng què gōng shì， bìng gěi chū liǎo jì suàn yuánzhōulǜ de kē xué fāng fǎ。 tā shǒu xiān cóng yuán nèi jiē liù biān xíng kāi shǐ gē yuán， měi cì biān shù bèi zēng， suàn dào 192 biān xíng de miàn jī， dé dào π=157/50=3.14， yòu suàn dào 3072 biān xíng de miàn jī， dé dào π=3927/1250=3.1416， chēng wéi“ huī shuài”。
② liú huī yuán lǐ
zài《 jiǔ zhāng suàn shù • yáng mǎ shù》 zhù zhōng， tā zài yòng wú xiàn fēn gē de fāng fǎ jiě jué zhuī tǐ tǐ jī shí， tí chū liǎo guān yú duō miàn tǐ tǐ jī jì suàn de liú huī yuán lǐ。
③“ móu hé fāng gài” shuō
zài《 jiǔ zhāng suàn shù • kāi lì yuán shù》 zhù zhōng， tā zhǐ chū liǎo qiú tǐ jī gōng shì V=9D3/16(D wéi qiú zhí jìng ) de bù jīng què xìng， bìng yǐn rù liǎo“ móu hé fāng gài” zhè yī zhù míng de jǐ hé mó xíng。“ móu hé fāng gài” shì zhǐ zhèng fāng tǐ de liǎng gè zhóu hù xiāng chuí zhí de nèi qiē yuán zhù tǐ de guàn jiāo bù fēn。
④ fāng chéng xīn shù
zài《 jiǔ zhāng suàn shù • fāng chéng shù》 zhù zhōng， tā tí chū liǎo jiě xiàn xìng fāng chéng zǔ de xīn fāng fǎ， yùn yòng liǎo bǐlǜ suàn fǎ de sī xiǎng。
⑤ zhòng chā shù
zài bái zhuàn《 hǎi dǎo suàn jīng》 zhōng， tā tí chū liǎo zhòng chā shù， cǎi yòng liǎo zhòng biǎo、 lián suǒ hé lěi jǔ děng cè gāo cè yuǎn fāng fǎ。 tā hái yùn yòng“ lèi tuī yǎn huà” de fāng fǎ， shǐ zhòng chā shù yóu liǎng cì cè wàng， fā zhǎn wéi“ sān wàng”、“ sì wàng”。 ér yìn dù zài 7 shì jì， ōu zhōu zài 15～ 16 shì jì cái kāi shǐ yán jiū liǎng cì cè wàng de wèn tí。
gòng xiàn hé dì wèi
liú huī de gōng zuò， bù jǐn duì zhōng guó gǔ dài shù xué fā zhǎn chǎn shēng liǎo shēn yuǎn yǐng xiǎng， ér qiě zài shì jiè shù xué shǐ shàng yě què lì liǎo chóng gāo de lì shǐ dì wèi。 jiàn yú liú huī de jù dà gòng xiàn， suǒ yǐ bù shǎo shū shàng bǎ tā chēng zuò“ zhōng guó shù xué shǐ shàng de niú dùn”。 |
liú huī -《 jiǔ zhāng suàn shù》 |
《 jiǔ zhāng suàn shù》 shì wǒ guó liú chuán zhì jīn zuì gǔ lǎo de shù xué zhuān zhù zhī yī， tā chéng shū yú xī hàn shí qī。 zhè bù shū de wán chéng jīng guò liǎo yī duàn lì shǐ guò chéng， shū zhōng suǒ shōu jí de gè zhǒng shù xué wèn tí， yòu xiē shì qín yǐ qián liú chuán de wèn tí， cháng qī yǐ lái jīng guò duō rén shān bǔ、 xiū dìng， zuì hòu yóu xī hàn shí qī de shù xué jiā zhěng lǐ wán chéng。 xiàn jīn liú chuán de dìng běn de nèi róng zài dōng hàn zhī qián yǐ jīng xíng chéng。《 jiǔ zhāng suàn shù》 shì zhōng guó zuì zhòng yào de yī bù jīng diǎn shù xué zhù zuò， tā de wán chéng diàn dìng liǎo zhōng guó gǔ dài shù xué fā zhǎn de jī chǔ， zài zhōng guó shù xué shǐ shàng zhàn yòu jí wéi zhòng yào de dì wèi。 xiàn chuán běn《 jiǔ zhāng suàn shù》 gòng shōu jí liǎo 246 gè yìng yòng wèn tí hé gè zhǒng wèn tí de jiě fǎ， fēn bié lì shǔ yú fāng tián、 sù mǐ、 shuāi fēn、 shǎo guǎng、 shāng gōng、 jūn shū、 yíng bù zú、 fāng chéng、 gòu gǔ jiǔ zhāng。
《 jiǔ zhāng suàn shù》 de chǎn shēng shì shè huì fā zhǎn hé shù xué zhī shí cháng qī jī lěi de jiēguǒ， tā huì jí liǎo bù tóng shí qī shù xué jiā de láo dòng chéng guǒ。 sān guó shí de shù xué jiā liú huī rèn wéi：“ zhōu gōng zhì lǐ yòu jiǔ shù， jiǔ shù zhī liú， zé《 jiǔ zhāng》 shì yǐ。 …… hàn běi píng hóu zhāng cāng、 dà sī nóng zhōng chéng gěng shòu chāng jiē yǐ shàn suàn mìng shì。 cāng děng yīn jiù wén zhī yí cán， gè chēng shān bǔ。 gù xiào qí mù zé yǔ gǔ huò yì， ér suǒ lùn duō jìn yǔ yě。” gēn jù liú huī de kǎo zhèng jiēguǒ，《 jiǔ zhāng suàn shù》 yuán yú zhōu gōng shí dài de“ jiǔ shù”， ér tā suǒ jiàn dào de《 jiǔ zhāng suàn shù》 shì xī hàn shí de zhāng cāng、 gěng shòu chāng zài xiān qín yí wén de jī chǔ shàng shān bǔ 'ér chéng de， qí zhōng bāo kuò liǎo dà liàng xī hàn shí bǔ chōng de nèi róng。 gēn jù lì shǐ wén xiàn hé chū tǔ wén wù zī liào lái fēn xī， liú huī suǒ yán shì kě xìn de。
《 jiǔ zhāng suàn shù》 suǒ bāo hán de gè zhǒng suàn fǎ shì hàn cháo shù xué jiā men zài qín yǐ qián liú chuán xià lái de shù xué jī chǔ shàng， shì yìng dāng shí de xū yào bǔ chōng xiū dìng 'ér chéng de。 àn zhào liú huī de kǎo zhèng， zhāng cāng hé gěng shòu chāng dōushì cān jiā guò xiū dìng gōng zuò de zhù yào shù xué jiā。《 shǐ jì · zhāng chéngxiàng lièzhuàn》 jìzǎi， zhāng cāng（ yuē qián 250～ qián 152） jīng lì liǎo qín、 hàn liǎng gè cháo dài， tā zài gāo dì liù nián（ qián 201） yǐ gōng cáng chá yòu gōng fēng wéi běi píng hóu。“ zì qín shí wéi zhù xià shǐ， míng tiān xià tú shū jì jí。 yòu shàn yòng suàn lǜ lì。” tā hái“ zhù shū 18 piān， yán yīn yáng lǜ lì shì。” gěng shòu chāng de shēng nián nián dài bù xiáng， hàn xuān dì shí guān zhì dà sī nóng zhōng chéng，“ yǐ shàn wéi suàn， néng shāng gōng lì” dé chǒng yú huáng dì（ jiàn《 hàn shū · shí huò zhì》）。 tā yú tiān wén xué zhù zhāng hún tiān shuō， gān lù 'èr nián（ qián 52） zòu“ yǐ yuán yí dù rì yuè xíng， kǎo yàn tiān yùn zhuàng”（ jiàn《 hòu hàn shū · lǜ lì zhì》）。 zhāng cāng hé gěng shòu chāng dōushì shù xué míng jiā， yòu shēn jū gāo wèi， yóu tā men zhù chí xiū dìng xiān qín liú chuán xià lái de《 suàn shù》 shì hěn zì rán de shì qíng。 gēn jù liú huī de jìzǎi， tā suǒ zhù shì de《 jiǔ zhāng suàn shù》 zuì hòu shì yóu gěng shòu chāng shān dìng de。 wǒ men rèn wéi gěng shòu chāng shān bǔ《 jiǔ zhāng suàn shù》 de nián dài kě yǐ dìng wéi zhè bù shū wán chéng de nián dài。
《 jiǔ zhāng suàn shù》 shì yóu guó jiā zǔ zhì lì liàng biān zuǎn de yī bù guān fāng xìng shù xué jiào kē shū， duì liǎng hàn shí qī shù xué de fā zhǎn chǎn shēng liǎo hěn dà de yǐng xiǎng。《 guǎng yùn》 juàn sì yòu“ jiǔ zhāng shù， hàn xǔ shāng、 dù zhì、 wú chén chì、 wáng càn bìng shàn zhī”，《 hòu hàn shū · mǎ yuán chuán》 yòu mǎ xù（ yuē 70～ 141）“ bó guān qún jí， shàn jiǔ zhāng suàn shù” fù jìzǎi。 cǐ wài， shǐ shū zhōng hái yòu zhèng xuán（ 127～ 200）、 liú hóng děng rén“ tōng jiǔ zhāng suàn shù” de jì shù。 kě zhī gāi shū shì dāng shí xué xí shù xué de zhòng yào jiào cái， zài dōng hàn guāng hé 'èr nián（ 179） yī kuài tóng bǎn shàng de míng wén guī dìng：“ dà sī nóng yǐ wù yín（ 138？） zhào shū，…… tè gèng wéi zhū zhōu zuò tóng dǒu、 xié、 chēng。 yǐ huáng zhōng lǜ lì，《 jiǔ zhāng suàn shù》 yǐ jūn cháng duǎn、 qīng zhòng、 dà xiǎo， yǐ qí qī zhèng， lìng hǎi nèi dū tóng。” zhè shuō míng gāi shū zài dōng hàn shí qī bù jǐn guǎng wéi liú chuán， ér qiě dù liàng héng yán zhì shè jí de shù xué wèn tí yě yào yǐ shū zhōng de suàn fǎ wéi yǐ jù。 xǔ shāng、 dù zhì kě néng shì《 jiǔ zhāng suàn shū》 chéng shū hòu zuì zǎo yán jiū guò gāi shū de shù xué jiā。 xǔ shāng、 dù zhì dōushì xī hàn hòu qī de shù xué jiā。《 hàn shū · yì wén zhì》 zhù lù yòu《 xǔ shāng suàn shù》 26 juàn、《 dù zhì suàn shù》 16 juàn。 zhè liǎng bù shū dū shì hàn chéng dì sān nián（ qián 26） yǐn xián jiàoduì shù shù zhù zuò zhī qián zhuàn xiě de。 xǔ shāng、 dù zhì de zhù zuò wán chéng nián dài yǔ gěng shòu chāng shān bǔ《 jiǔ zhāng suàn shù》 de nián dài xiāng qù bù yuǎn， tā men de shù xué zhù zuò yīngdāng shì zài yán jiū liǎo《 jiǔ zhāng suàn shù》 de jī chǔ shàng wán chéng de。
《 jiǔ zhāng suàn shù》 bù jǐn zài zhōng guó shù xué shǐ shàng zhàn yòu zhòng yào dì wèi， duì shì jiè shù xué de fā zhǎn yě yòu zhuózhòng yào de gòng xiàn。 fēn shù lǐ lùn jí qí wán zhěng de suàn fǎ， bǐ lì hé bǐ lì fēn pèi suàn fǎ， miàn jī hé tǐ jī suàn fǎ， yǐ jí gè lèi yìng yòng wèn tí de jiě fǎ， zài shū zhōng de fāng tián、 sù mǐ、 shuāi fēn、 shāng gōng、 jūn shū děng zhāng yǐ yòu liǎo xiāng dāng xiáng bèi de xù shù。 ér shǎo guǎng、 yíng bù zú、 fāng chéng、 gòu gǔ děng zhāng zhōng de kāi lì fāng fǎ、 yíng bù zú shù（ shuāng jiǎ shè fǎ）、 zhèng fù shù gài niàn、 xiàn xìng lián lì fāng chéng zǔ jiě fǎ、 zhěng shù gòu gǔ xián de yī bān gōng shì děng nèi róng dōushì shì jiè shù xué shǐ shàng de zhuó yuè chéng jiù。
chuán běn《 jiǔ zhāng suàn shù》 yòu liú huī zhù hé táng lǐ chún fēng děng de zhù shì。 liú huī shì wǒ guó gǔ dài jié chū de shù xué jiā， tā shēng huó zài sān guó shí dài de wèi guó。《 suí shū · lǜ lì zhì》 lùn lì dài liàng zhì yǐn shāng gōng zhāng zhù， shuō“ wèi chén liú wáng jǐng yuán sì nián（ 263） liú huī zhù《 jiǔ zhāng》。” tā de shēng píng bù kě xiáng kǎo。 liú huī de《 jiǔ zhāng》 zhù bù jǐn zài zhěng lǐ gǔ dài shù xué tǐ xì hé wán shàn gǔ suàn lǐ lùn fāng miàn qǔ dé liǎo zhòng yào chéng jiù， ér qiě tí chū liǎo fēng fù duō cǎi de chuàng jiàn hé fā míng。 liú huī zài suàn shù、 dài shù、 jǐ hé děng fāng miàn dōuyòu jié chū de gòng xiàn。 lì rú， tā yòng bǐlǜ lǐ lùn jiàn lì liǎo shù yǔ shì de tǒng yī de lǐ lùn jī chǔ， tā yìng yòng liǎo chū rù xiāng bǔ yuán lǐ hé jí xiàn fāng fǎ jiě jué liǎo xǔ duō miàn jī hé tǐ jī wèn tí， jiàn lì liǎo dú jù fēng gé de miàn jī hé tǐ jī lǐ lùn。 tā duì《 jiǔ zhāng》 zhōng de xǔ duō jié lùn gěi chū liǎo yán gé de zhèng míng， tā de yī xiē fāng fǎ duì hòu shì yòu hěn dà qǐ fā， jí shǐ duì xiàn jīn shù xué yě yòu kě jiè jiàn zhī chù。 |
|
Liu Hui
liú huī
zhōng guó wèi jìn jiān jié chū de shù xué jiā， zhōng guó gǔ diǎn shù xué lǐ lùn de diàn jī zhě zhī yī。 jí guàn jí shēng zú nián yuè bù xiáng。 yòu nián céng xué xí guò《 jiǔ zhāng suàn shù》， chéng nián hòu yòu jì xù shēn rù yán jiū , zài wèi jǐng yuán sì nián (263) zhù《 jiǔ zhāng suàn shù》， bìng zhuàn《 zhòng chā》 zuò wéi《 jiǔ zhāng suàn shù》 zhù dì shí juàn。 táng chū yǐ hòu，《 zhòng chā》 yǐ《 hǎi dǎo suàn jīng》 wéi míng dān xíng。 liú huī quán miàn lùn shù liǎo《 jiǔ zhāng suàn shù》 suǒ zài de fāng fǎ hé gōng shì， zhǐ chū bìng qiě jiū zhèng liǎo qí zhōng de cuò wù， zài shù xué fāng fǎ hé shù xué lǐ lùn shàng zuò chū liǎo jié chū de gòng xiàn。
gē yuán shù liú huī chuàng zào de yùn yòng jí xiàn sī xiǎng zhèng míng yuán miàn jī gōng shì jí jì suàn yuánzhōulǜ de fāng fǎ。《 jiǔ zhāng suàn shù》（ liú huī zhù《 jiǔ zhāng suàn shù》 juàn shǒu） tí chū yuán miàn jī gōng shì：“ bàn zhōu bàn jìng xiāng chéng dé jī bù”。 zài liú huī zhī qián shì jiāng yuán nèi jiē zhèng 12 biān xíng fēn gē pīn bǔ chéng yī gè cháng wéi yuán nèi jiē zhèng liù biān xíng zhōu cháng zhī bàn , kuān wéi yuán bàn jìng de cháng fāng xíng , jìn sì tuī duàn zhè gè gōng shì de。 liú huī zhǐ chū cǐ“ hé jìng shuài yī 'ér wài zhōu shuài sān”， jí bù zhǔn què。 wèile yán gé zhèng míng zhè gè gōng shì , tā shǒu xiān cóng yuán nèi jiē zhèng 6 biān xíng kāi shǐ gē yuán , yǐ cì dé zhèng 12 biān xíng、 zhèng 24 biān xíng…… , gē dé yuè xì， zhèng duō biān xíng de miàn jī yǔ yuán miàn jī zhī chā yuè xiǎo，“ gē zhī yòu gē， yǐ zhì yú bù kě gē， zé yǔ yuán zhōu hé tǐ 'ér wú suǒ shī yǐ。” lìng yī fāng miàn， zhè xiē zhèng duō biān xíng měi biān wài yòu yī yú jìng， yǐ biān cháng chéng yú jìng， jiā dào xiāng yìng de zhèng duō biān xíng shàng， zé dà yú yuán miàn jī； rán 'ér， dāng zhèng duō biān xíng yǔ yuán zhōu hé tǐ shí，“ zé biǎo wú yú jìng , biǎo wú yú jìng , zé mì bù wài chū yǐ。” zhè jiù cóng shàng jiè hé xià jiè liǎng gè fāng miàn zhèng míng liǎo yuán miàn jī shì liǎng gè duō biān xíng miàn jī xù liè de jí xiàn。 rán hòu， jiāng yǔ yuán hé tǐ de zhèng duō biān xíng fēn gē chéng wú xiàn duō gè yǐ měi biān wéi dǐ， yǐ yuán xīn wéi dǐng diǎn de děng yāo sān jiǎo xíng。 yóu yú yǐ yī biān cháng chéng bàn jìng， děng yú měi gè sān jiǎo xíng miàn jī de liǎng bèi，“ gù yǐ bàn zhōu chéng bàn jìng 'ér wéi yuán mì”， cóng 'ér wán chéng liǎo yuán miàn jī gōng shì de zhèng míng。 liú huī zhǐ chū， shàng shù yuán miàn jī gōng shì zhōng de“ zhōu jìng， wèi zhì rán zhī shù , fēi zhōu sān jìng yī zhī shuài yě”。 liú huī zhī qián , liú xīn、 zhāng héng děng rén céng gǎi jìn yuánzhōulǜ zhí , chéng jì dōubù jiā。 liú huī yòng gē yuán shù , cóng zhí jìng wéi 2 chǐ de yuán nèi jiē zhèng 6 biān xíng kāi shǐ gē yuán , qiú chū yuán nèi jiē zhèng 96、 192 biān xíng de miàn jī， gēn jù bù děng shì □□， què dìng 314 píng fāng cùn wéi yuán miàn jī jìn sì zhí , yòng yǐ zhèng míng de yuán miàn jī gōng shì， qiú dé yuán zhōu cháng wéi 6 chǐ 2 cùn 8 fēn , yǔ zhí jìng 2 chǐ xiāng yuē ,□ dé yuánzhōulǜ□。 yòu gěi 192 biān xíng miàn jī□ píng fāng cùn zēng jiā gū zhí□ píng fāng cùn , dé□ píng fāng cùn wéi jìn sì zhí , yòng tóng yàng fāng fǎ dé dào yuánzhōulǜ wéi□， bìng jì suàn liǎo 3072 biān xíng miàn jī， yàn zhèng liǎo zhè gè zhí。 liú huī tí chū de jì suàn yuánzhōulǜ de kē xué fāng fǎ， diàn dìng liǎo cǐ hòu qiān yú nián zhōng guó yuánzhōulǜ jì suàn zài shì jiè shàng de lǐng xiān dì wèi。 zǔ chōng zhī hòu lái jìn yī bù jiāng qí kě kào shù zì tuī jìn dào bā wèi。
liú huī yuán lǐ liú huī yòng wú xiàn fēn gē de fāng fǎ jiě jué zhuī tǐ tǐ jī shí tí chū de yī tiáo zhòng yào yuán lǐ： jiāng yī gè□ dǔ（ yòng yī píng miàn yán cháng fāng tǐ xiāng duì liǎng lēng qiē gē dé dào de□ xíng lì tǐ） fēn jiě wéi yī gè yáng mǎ（ zhí jiǎo sì lēng zhuī） yǔ yī gè biē□（ sì miàn jūn wéi zhí jiǎo sān jiǎo xíng de sì miàn tǐ）， zé“ yáng mǎ jū 'èr， biē□ jū yī， bù yì zhī shuài yě”， jí yī gè□ dǔ nèi yáng mǎ de tǐ jī yǔ biē□ de tǐ jī zhī bǐ héng wéi 2 ∶ 1。 zhè gè yuán lǐ shì zhèng míng《 jiǔ zhāng suàn shù》 zhōng tí chū de yáng mǎ tǐ jī gōng shì□□ hé biē□ tǐ jī gōng shì□ de guān jiàn。 zài cháng、 kuān、 gāo xiāng děng de qíng xíng zhōng shàng shù yuán lǐ hé gōng shì shì xiǎn rán de， dàn shì liú huī rèn wéi zhè bù néng jiǎn dān dì tuī guǎng dào cháng、 kuān、 gāo bù děng de yī bān qíng xíng。 yú shì tā tí chū bìng yòng jí xiàn fāng fǎ zhèng míng liǎo shàng shù yuán lǐ。 tā yòng sān gè hù xiāng chuí zhí de píng miàn píng fēn□ dǔ de cháng、 kuān、 gāo， zé yáng mǎ fēn chéng yī gè xiǎo lì fāng Ⅰ， liǎng gè xiǎo□ dǔ Ⅱ、 Ⅲ hé liǎng gè xiǎo yáng mǎ Ⅳ、 Ⅴ ,□ biē□ fēn chéng liǎng gè xiǎo□ dǔⅡ□、Ⅲ□ hé liǎng gè xiǎo biē□Ⅳ□、Ⅴ□（ jiàn□ dǔ fēn gē shì yì tú）。 tā men kě yǐ pīn chéng sì gè xiǎo lì fāng :Ⅰ、Ⅱ －Ⅱ□、Ⅲ -Ⅲ□、Ⅳ -Ⅳ□ -Ⅴ -Ⅴ□。 xiǎn rán , zài qián sān gè xiǎo lì fāng zhōng， yì jí zài□ dǔ de sì fēn zhī sān zhōng， shǔ yú yáng mǎ yǔ shǔ yú biē□ de tǐ jī zhī bǐ wéi 2∶ 1， dì sì gè xiǎo lì fāng zhōng tǐ jī zhī bǐ shàng wèi zhī， dàn tā de liǎng xiǎo□ dǔ de gòu chéng yǔ yuán□ dǔ wán quán xiāng sì， qiě qí cháng、 kuān、 gāo wéi yuán□ dǔ de yī bàn。 duì zhè liǎng gè xiǎo□ dǔ chóngfù shàng shù de fēn gē、 pīn hé， jí“ zhì yú guǎng、 mào、 gāo zhī shù gè bàn zhī， zé sì fēn zhī sān yòu kě zhī yě”。 rú cǐ jì xù xià qù，“ bàn zhī mí shǎo， qí yú mí xì , zhì xì yuē wēi , wēi zé wú xíng。 |
|
- : Liu Hui
|
|
|