yuèdòu zuòpǐn!!!



pínglún (3) hepingdao xièdào (2007-12-09 10:40:31): 　　[prose;essay] 　　 zhǐ bù jiǎng jiū yùn lǜ de sǎntǐ wén zhāng 　　 yī zhǒng wén xué tǐ cái , bāo kuò zá wén、 suí bǐ、 yóu jì děng。 　　 　　【 sǎnwén】 　　（ yī） sǎnwén gài shù： 　　 wén xué tǐ cái zhī yī， sǎnwén zhè gè míng chēng， suí zhe wén xué de fā zhǎn， tā de hán yì hé fàn wéi yě zài bù duàn de yǎn biàn。 wǒ guó gǔ dài bǎ yǔ yùn wén、 pián tǐ wén xiāng duì de sǎntǐ wén zhāng chēng wéi “ sǎnwén”， jí chú shī、 cí、 qū、 fù zhī wài， bù lùn shì wén xué zuò pǐn hái shì fēi wén xué zuò pǐn， dū yī gài chēng zhī wéi“ sǎnwén”。 xiàn dài de sǎnwén zhǐ chú shī gē、 xì jù、 xiǎo shuō yǐ wài de wén xué zuò pǐn， bāo kuò zá wén、 xiǎo pǐn wén、 suí bǐ、 yóu jì、 zhuànjì、 jiàn wén lù、 huí yì lù、 bào gào wén xué děng。 jìn nián lái， yóu yú zhuànjì、 bào gào wén xué、 zá wén děng yǐ fā zhǎn wéi dú jù tè sè de wén tǐ， suǒ yǐ rén men yòu qū yú bǎ sǎnwén de fàn wéi suō xiǎo。 　　 　　（ èr） sǎnwén de gǔ jīn gài kuàng： 　　1. gǔ dài sǎnwén： wǒ guó gǔ dài， wéi qū bié yú yùn wén、 pián wén， fán bù yā yùn、 bù zhòng pái 'ǒu de sǎntǐ wén zhāng， bāo kuò jīng、 chuán、 shǐ shū zài nèi， yī lǜ chēng zhī wéi sǎnwén。 　　 wǒ guó gǔ dài sǎnwén de fā zhǎn lì chéng： 　　(1) xiān qín sǎnwén： bāo kuò zhū zǐ sǎnwén hé lì shǐ sǎnwén。 zhū zǐ sǎnwén yǐ lùn shuō wéi zhù， rú《 lùn yǔ》《 mèng zǐ》《 zhuāng zǐ》； lì shǐ sǎnwén shì yǐ lì shǐ tí cái wéi zhù de sǎnwén， fán jì shù lì shǐ shì jiàn、 lì shǐ rén wù de wén zhāng hé shū jí dōushì lì shǐ sǎnwén， rú《 zuǒzhuàn》。 　　(2) liǎng hàn sǎnwén： xī hàn shí qī de sī mǎ qiān de《 shǐ jì》 bǎ zhuànjì sǎnwén tuī dào liǎo qián suǒ wèi yòu de gāo fēng。 dōng hàn yǐ hòu， kāi shǐ chū xiàn liǎo shū、 jì、 bēi、 míng、 lùn、 xù děng gè tǐ dān piān sǎnwén xíng shì。 　　 táng sòng sǎnwén： zài gǔ wén yùn dòng de tuī dòng xià， sǎnwén de xiě fǎ rì yì fán fù， chū xiàn liǎo wén xué sǎnwén， chǎn shēng liǎo bù shǎo yōu xiù de shān shuǐ yóu jì、 yù yán、 zhuànjì、 zá wén děng zuò pǐn， zhù míng de“ táng sòng bā dà jiā” yě zài cǐ shí yǒng xiàn。 　　(3) míng dài sǎnwén： xiān yòu“ qī zǐ” yǐ nǐ gǔ wéi zhù， hòu yòu táng sòng pài zhù zhāng zuò pǐn“ jiē zì xiōng zhōng liú chū”， jiào wéi yòu míng de shì guī yòu guāng。 　　 qīng dài sǎnwén： yǐ tóng chéng pài wéi dài biǎo de qīng dài sǎnwén， zhù zhòng“ yì lǐ” de tǐ xiàn。 tóng chéng pài de dài biǎo zuò jiā yáo nài duì wǒ guó gǔ dài sǎnwén wén tǐ jiā yǐ zǒng jié， fēn wéi 13 lèi， bāo kuò lùn biàn、 xù bá、 zòu yì、 shū shuō、 zèng xù、 zhào lìng、 zhuànzhuàng、 bēi zhì、 zá shuō、 zhēn míng、 sòng zàn、 cí fù、 āi diàn。 　　2. xiàn dài sǎnwén： zhǐ yǔ shī gē、 xiǎo shuō、 xì jù bìng chēng de wén xué yàng shì。 tè diǎn shì tōng guò duì xiàn shí shēng huó zhōng mǒu xiē piàn duàn huò shēng huó shì jiàn de miáo shù， biǎo dá zuò zhě de guān diǎn、 gǎn qíng， bìng jiē shì qí shè huì yì yì， tā kě yǐ zài zhēn rén zhēn shì de jī chǔ shàng jiā gōng chuàng zào； bù yī dìng jù yòu wán zhěng de gù shì qíng jié hé rén wù xíng xiàng， ér shì zhuózhòng yú biǎo xiàn zuò zhě duì shēng huó de gǎn shòu， jù yòu xuǎn cái、 gòu sī de líng huó xìng hé jiào qiáng de shū qíng xìng， sǎnwén zhōng de“ wǒ” tōng cháng shì zuò zhě zì jǐ； yǔ yán bù shòu yùn lǜ de xiàn zhì， biǎo dá fāng shì duō yàng， kě jiāng xù shù、 yì lùn、 shū qíng、 miáo xiě róng wéi yī tǐ， yě kě yǐ yòu suǒ cè zhòng； gēn jù nèi róng hé zhù tí de xū yào， kě yǐ xiàng xiǎo shuō nà yàng， tōng guò duì diǎn xíng xìng de xì jié yù shēng huó piàn duàn， zuò xíng xiàng miáo xiě、 xīn lǐ kè huà、 huán jìng xuàn rǎn、 qì fēn hōng tuō děng， yě kě xiàng shī gē nà yàng yùn yòng xiàng zhēng děng yì shù shǒu fǎ， chuàng shè yī dìng de yì shù yì jìng。 sǎnwén de biǎo xiàn xíng shì duō zhǒng duō yàng， zá wén、 duǎn píng、 xiǎo pǐn、 suí bǐ、 sù xiě、 tè xiě、 yóu jì、 tōng xùn、 shū xìn、 rì jì、 huí yì lù děngdōu shǔ yú sǎnwén。 zǒng zhī， sǎnwén piān fú duǎn xiǎo、 xíng shì zì yóu、 qǔ cái guǎng fàn、 xiě fǎ líng huó、 yǔ yán yōu měi， néng bǐ jiào xùn sù dì fǎn yìng shēng huó， shēn shòu rén men xǐ 'ài。 　　 　　（ sān） sǎnwén de fēn lèi： 　　 gēn jù sǎnwén de nèi róng hé xìng zhì kě fēn wéi yǐ xià jǐ lèi： 　　(1) xù shì sǎnwén： yǐ xiě rén jì shì wéi zhù de sǎnwén。 zhè lèi sǎnwén duì rén hé shì de xù shù hé miáo huì jiào wéi jù tǐ、 tū chū， tóng shí biǎo xiàn zuò zhě de rèn shí hé gǎn shòu， yě dài yòu nóng hòu de shū qíng chéngfèn， zì lǐ xíng jiān chōng mǎn bǎo mǎn de gǎn qíng。 xù shì sǎnwén cè zhòng yú cóng xù shù rén wù hé shì jiàn de fā zhǎn biàn huà guò chéng zhōng fǎn yìng shì wù de běn zhì， jù yòu shí jiān、 dì diǎn、 rén wù、 shì jiàn děng yīn sù， cóng yī gè jiǎo dù xuǎn qǔ tí cái， biǎo xiàn zuò zhě de sī xiǎng gǎn qíng。 lì rú： lǔ xùn de《 téng yě xiān shēng》、 wú bó xiāo de《 jì yī liàng fǎng chē》、 zhū dé de《 mǔ qīn de huí yì》。 　　(2) shū qíng sǎnwén： zhù zhòng biǎo xiàn zuò zhě de sī xiǎng gǎn shòu， shū fā zuò zhě de sī xiǎng gǎn qíng de sǎnwén。 zhè lèi sǎnwén yòu duì jù tǐ shì wù de jì xù hé miáo huì， dàn tōng cháng méi yòu guàn chuān quán piān de qíng jié， qí tū chū de tè diǎn shì qiáng liè de shū qíng xìng。 tā huò zhí shū xiōng yì， huò chù jǐng shēng qíng， yáng yì zhe nóng liè de shī qíng huà yì， jí shǐ miáo xiě de shì zì rán fēng wù， yě fù yú liǎo shēn kè de shè huì nèi róng hé sī xiǎng gǎn qíng。 yōu xiù de shū qíng sǎnwén gǎn qíng zhēn zhì， yǔ yán shēng dòng， hái cháng cháng yùn yòng xiàng zhēng hé bǐ nǐ de shǒu fǎ， bǎ sī xiǎng yù yú xíng xiàng zhī zhōng， jù yòu qiáng liè de yì shù gǎn rǎn lì。 lì rú： máo dùn de《 bái yáng lǐ zàn》、 wèi wēi de《 yǐ yǐ xī bié de zhēn qíng》、 zhū zì qīng de《 hé táng yuè sè》、 bīng xīn de《 yīng huā zàn》。 　　 xiě jǐng sǎnwén： yǐ miáo huì jǐng wù wéi zhù de sǎnwén。 zhè lèi wén zhāng duō shì zài miáo huì jǐng wù de tóng shí shū fā gǎn qíng， huò jiè jǐng shū qíng， huò yù qíng yú jǐng， zhuā zhù jǐng wù de tè zhēng， àn zhào kōng jiān de biàn huàn shùn xù， yùn yòng yí bù huàn jǐng de fāng fǎ， bǎ guān chá de biàn huà zuò wéi quán wén de mài luò。 shēng dòng de jǐng wù miáo huì， bù dàn kě yǐ jiāo dài bèi jǐng， xuàn rǎn qì fēn， ér qiě kě yǐ hōng tuō rén wù de sī xiǎng gǎn qíng， gèng hǎo de biǎo xiàn zhù tí。 lì rú： liú bái yǔ de《 cháng jiāng sān xiá》。 　　(3) zhé lǐ sǎnwén： zhé lǐ， shì gǎn wù de cān tòu， sī xiǎng de huǒ huā， lǐ niàn de níng jù， ruì zhì de jié jīng。 tā zòng guàn gǔ jīn， héng gèn zhōng wài， bāo róng dà qiān shì jiè， chuān tòu rén shēng shè huì， jì yù yú rén shēng bǎi tài jiāchánglǐduǎn， shǎn xiàn zài sī wéi lǐng yù wàn qiān jǐng guān。 gāo míng de zuò zhě， shàn yú zhuā zhù zhé lǐ shǎn guāng de shùn jiān， xíng zhū bǐ mò， xiě jiù nèi hán fēng hòu、 nài rén xún wèi de měi wén。 shí cháng hán yǒng zhè lèi měi wén， zì rán néng zài qián yí mò huà zhōng shòu dào qǐ dí hé xūn táo， xǐ lǐ hé shēng huá， zhè zhǒng nèi huà zuò yòng wú yí shì jù dà de。 zhé lǐ sǎnwén yǐ zhǒng zhǒng xíng xiàng lái cānyù shēng mìng de zhēn lǐ， cóng 'ér jiē lù wàn wù zhī jiān de yǒng héng xiāng sì， tā yīn qí shēn suì xìng hé xīn líng tòu bì de zhěng hé， gěi wǒ men yī zhǒng tòu guò xiàn xiàng shēn rù běn zhì、 jiē shì shì wù de dǐ yùn、 guān niàn jù yòu zhèn hàn xìng de shěn měi xiào guǒ。 bǎ wò zhé lǐ sǎnwén tǐ xiàn chū de sī wéi fāng shì， qù tǐ wù zhé lǐ sǎnwén suǒ yùn cáng de shēn hòu de wén huà dǐ yùn hé wén huà jī diàn。 1. zhé lǐ sǎnwén zhōng de xiàng zhēng sī wéi： zhé lǐ sǎnwén yīn wéi chāo yuè rì cháng jīng yàn de yì yì hé zì shēn de zì rán wù lǐ xìng zhì， gòu chéng liǎo běn tǐ de xiàng zhēng biǎo dá。 tā bìng qì de shì qiǎn bó， ér shì dá dào yī zhǒng yǔ rén de sī xiǎng qíng xìng xiāng tōng、 shēng mìng jiāo gǎn、 líng qì wǎng lái de jìng jiè， wǒ men cóng xiàng zhēng zhōng huò dé lǐ xìng de xǐng wù hé jīng shén de chàng kuài， yóu xīn líng de píng jìng zhuǎn dào líng hún de zhèn chàn， chāo yuè yī bān qíng gǎn fǎn yìng 'ér jū yú jīng shén de dǐng duān。 2. zhé lǐ sǎnwén de lián xiǎng sī wéi： yóu yú zhé lǐ sǎnwén shì gè lì tǐ de、 zōng hé de sī wéi tǐ xì， jīng guò lián xiǎng， wén zhāng yōng yòu gèng fēng fù de nèi hán， bù zhì yú xiǎn dé dān bó， bǎ zì rán、 shè huì、 rén shēng duō gè jiǎo dù jìn xíng liǎo róng hé。 3. zhé lǐ sǎnwén zhōng de qíng gǎn sī wéi： zhé lǐ sǎnwén zài běn zhì yì yì shàng shì sī xiǎng biǎo dá duì qíng gǎn de yī zhǒng yǐ lài。“ wài shī zào huà， zhōng dé xīn yuán”， yóu yú zuò zhě duì shēng huó de gǎn wù guò chéng zhōng yòu qíng gǎn cānyù， lǐ jiě de jiēguǒ yòu qíng gǎn jí xiǎng xiàng de róng rù， suǒ yǐ zhé lǐ sǎnwén zhōng de sī xiǎng， jiù bù shì yī bān gān bā bā de yì lùn， ér shì yù hán liǎo shēng huó qíng gǎn de sī xiǎng， shì zhàn mǎn liǎo shěn měi qíng gǎn yè zhī de sī xiǎng。 cóng zhé lǐ sǎnwén de zì lǐ xíng jiān qù dú jiě dào xīn zhì de shēn suì， lǐ jiě shēng mìng de běn yì。 zhè jiù shì zhé lǐ sǎnwén yì shù měi zhī suǒ zài。 　　 　　（ sì） sǎnwén de zhù yào tè diǎn： 　　1. xíng sàn 'ér shén bù sàn。 　　“ xíng sàn” zhù yào shì shuō sǎnwén qǔ cái shí fēn guǎng fàn zì yóu， bù shòu shí jiān hé kōng jiān de xiàn zhì； biǎo xiàn shǒu fǎ bù jū yī gé： kě yǐ xù shù shì jiàn de fā zhǎn， kě yǐ miáo xiě rén wù xíng xiàng， kě yǐ tuō wù shū qíng， kě yǐ fā biǎo yì lùn， ér qiě zuò zhě kě yǐ gēn jù nèi róng xū yào zì yóu tiáozhěng、 suí yì biàn huà。“ shén bù sàn” zhù yào shì cóng sǎnwén de lì yì fāng miàn shuō de， jí sǎnwén suǒ yào biǎo dá de zhù tí bì xū míng què 'ér jí zhōng， wú lùn sǎnwén de nèi róng duō me guǎng fàn， biǎo xiàn shǒu fǎ duō me líng huó， wú bùwèi gèng hǎo de biǎo dá zhù tí fú wù。 　　 wèile zuò dào xíng sàn 'ér shén bù sàn， zài xuǎn cái shàng yìng zhù yì cái liào yǔ zhōng xīn sī xiǎng de nèi zài lián xì， zài jié gòu shàng jiè zhù yī dìng de xiàn suǒ bǎ cái liào guàn chuān chéng yī gè yòu jī zhěng tǐ， sǎnwén zhōng cháng jiàn de xiàn suǒ yòu： ⑴ yǐ hán yòu shēn kè yì yì huò xiàng zhēng yì yì de shì wù wéi xiàn suǒ； ⑵ yǐ zuò pǐn zhōng de“ wǒ” lái zuò xiàn suǒ， yǐ“ wǒ” wéi xiàn suǒ， yóu yú xiě dedōu shì“ wǒ” de suǒ jiàn suǒ wén suǒ sī suǒ gǎn， kǎn kǎn 'ér tán， zì yóu chàng dá， shǐ dú zhě jué dé gèng jiā zhēn shí kě xìn、 qīnqiè gǎn rén。 　　2. yì jìng shēn suì， zhù zhòng biǎo xiàn zuò zhě de shēng huó gǎn shòu， shū qíng xìng qiáng， qíng gǎn zhēn zhì。 　　 zuò zhě jiè zhù xiǎng xiàng yǔ lián xiǎng， yóu cǐ jí bǐ， yóu qiǎn rù shēn， yóu shí 'ér xū de yǐ cì xiě lái， kě yǐ róng qíng yú jǐng、 jì qíng yú shì、 yù qíng yú wù、 tuō wù yán zhì， biǎo dá zuò zhě de zhēn qíng shí gǎn， shí xiàn wù wǒ de tǒng yī， zhǎn xiàn chū gēngshēn yuǎn de sī xiǎng， shǐ dú zhě lǐng huì gēngshēn de dào lǐ。 　　3. yǔ yán yōu měi níng liàn， fù yú wén cǎi。 　　 suǒ wèi yōu měi， jiù shì zhǐ sǎnwén de yǔ yán qīng xīn míng lì， shēng dòng huó pō， fù yú yīnyuè gǎn， xíng wén rú juān juān liú shuǐ， dīng dōng yòu shēng， rú wěi wěi 'ér tán， qíng zhēn yì qiē。 suǒ wèi níng liàn， shì shuō sǎnwén de yǔ yán jiǎn jié zhì pǔ， zì rán liú chàng， liáo liáo shù yǔ jiù kě yǐ miáo huì chū shēng dòng de xíng xiàng， gòu lè chū dòng rén de chǎng jǐng， xiǎn shì chū shēn yuǎn de yì jìng。 sǎnwén lì qiú xiě jǐng rú zài yǎn qián， xiě qíng qìn rén xīn pí。 　　 sǎnwén sù yòu“ měi wén” zhī chēng， tā chú liǎo yòu jīng shén de jiàn jiě、 yōu měi de yì jìng wài， hái yòu qīng xīn juàn yǒng、 zhì pǔ wú huá de wén cǎi。 jīng cháng dú yī xiē hǎo de sǎnwén， bù jǐn kě yǐ fēng fù zhī shí、 kāi kuò yǎn jiè， péi yǎng gāo shàng de sī xiǎng qíng cāo， hái kě yǐ cóng zhōng xué xí xuǎn cái lì yì、 móu piān bù jú hé qiǎn cí zào jù de jì qiǎo， tí gāo zì jǐ de yǔ yán biǎo dá néng lì。 　　 　　（ wǔ） sǎnwén de jiàn shǎng jì fǎ： 　　 sǎnwén jiàn shǎng， zhòng diǎn shì bǎ wò qí“ xíng” yǔ“ shén” de guān xì。 sǎnwén jiàn shǎng yìng zhù yì yǐ xià jǐ diǎn： 　　1. dú sǎnwén yào shí dé“ wén yǎn”。 　　 fán shì gòu sī jīng qiǎo、 fù yòu yì jìng huò xiěde hán xù de shī wén， wǎng wǎng dōuyòu“ yǎn” de 'ān zhì。 jiàn shǎng sǎnwén shí， yào quán lì zhǎo chū néng jiē shì quán piān zhǐ qù hé yòu huà lóng diǎn jīng miào yòng de“ wén yǎn”， yǐ biàn lǐng huì zuò zhě wéi wén de yuán yóu yǔ mùdì。“ wén yǎn” de shè zhì yīn wén 'ér yì， kě yǐ shì yī gè zì、 yī jù huà、 yī gè xì jié、 yī lǚ qíng sī， nǎi zhì yī jǐng yī wù。 bìng fēi měi piān sǎnwén dōuyòu bì yào de“ wén yǎn”。 　　2. dú sǎnwén yào zhuā zhù xiàn suǒ， lǐ qīng zuò zhě sī lù， zhǔn què bǎ wò wén zhāng de lì yì。 　　 jié gòu shì wén zhāng de gǔ jià， xiàn suǒ shì wén zhāng de mài luò， èr zhě shì jǐn mì lián xì de。 zhuā zhù sǎnwén zhōng de xiàn suǒ， biàn kě duì zuò pǐn de sī lù liǎo rán yú xiōng， bù jǐn yòu zhù yú lǐ jiě zuò zhě de xiě zuò yì tú， ér qiě yě shì duì zuò zhě móu piān bù jú běn lǐng de jiàn shǎng， cóng 'ér tòu guò sǎnwén de“ xíng sàn” de biǎo xiàng zhuā zhù qí chuán shén de jīng suǐ， zūn xún zuò zhě de sī lù， fēn xī wén zhāng de lì yì。 xiàn suǒ tōng cháng yòu yǐ xià jǐ zhǒng：⑴ yǐ shì wù de xíng xiàng wéi xiàn suǒ， rú bā jīn de《 dēng》；⑵ yǐ gǎn qíng de fā zhǎn wéi xiàn suǒ， rú yáng shuò de《 lì zhī mì》； ⑶ yǐ shí jiān shùn xù wéi xiàn suǒ， rú liú bái yǔ de《 cháng jiāng sān rì》； ⑷ yǐ kōng jiān shùn xù wéi xiàn suǒ， rú zhū zì qīng de《 lǜ》； ⑸ yǐ rén wù huó dòng wéi xiàn suǒ， rú lǔ xùn de《 cóng bǎi cǎo yuán dào sān wèi shū wū》；（ 6） yǐ shì lǐ wéi xiàn suǒ， rú táng tāo de《 suǒ yì》。 　　3. zhù yì sǎnwén biǎo xiàn shǒu fǎ de tè diǎn， shēn rù tǐ huì wén zhāng de nèi róng。 　　 sǎnwén cháng cháng tuō wù jì yì， wèile shǐ dú zhě jù tǐ gǎn shòu dào suǒ jì yù de fēng fù nèi hán， zuò zhě cháng cháng duì suǒ xiě de shì wù zuò xì zhì de miáo huì hé jīng xīn de kè huà， jiù shì suǒ wèi de“ xíng dé 'ér shén zì lái yān”。 wǒ men dú wén zhāng jiù yào zhuā zhù“ xíng” de tè diǎn， yóu“ xíng” jiàn“ shén”， shēn rù tǐ huì wén zhāng nèi róng。 　　4. zhù yì zhǎn kāi lián xiǎng， lǐng huì wén zhāng de shén yùn。 　　 lián xiǎng de fāng shì yòu： ① chuàn lián shì： rú《 liè hù》“ shàng 'èr shū → bǎi zhōng lǎo rén→ dǒng kūn”； ② fú shè shì： rú《 tǔ dì》 yǐ“ tǔ dì” wéi zhōng xīn shēng fā kāi qù， xiě“ rè 'ài shēng huó， bǎo wèi tǔ dì， jiàn shè tǔ dì”； ③ jiǎ tuō shì： rú《 bái yáng lǐ zàn》； ④ píng fēng shì： rú《 fēng jǐng tán》。 zhù yì fēng fù de lián xiǎng， yóu cǐ jí bǐ， yóu qiǎn rù shēn， yóu shí dào xū， zhè yàng cái néng tǐ huì dào wén zhāng de shén yùn， lǐng huì dào gēngshēn kè de dào lǐ。 　　5. pǐn wèi sǎnwén de yǔ yán。 　　 sǎnwén de yī dà tè sè jiù shì yǔ yán měi。 yī piān hǎo de sǎnwén， yǔ yán níng liàn、 yōu měi， yòu zì yóu líng huó， jiē jìn kǒu yǔ。 yōu měi de sǎnwén， gèng shì fù yú zhé lǐ、 shī qíng、 huà yì。 jié chū de sǎnwén jiā de yǔ yán yòu gè jù bù tóng de yǔ yán fēng gé： lǔ xùn de sǎnwén yǔ yán jīng liàn shēn suì， máo dùn de sǎnwén yǔ yán xì nì shēn kè， guō mò ruò de sǎnwén yǔ yán qì shì bàng bó， bā jīn de sǎnwén yǔ yán pǔ sù yōu měi， zhū zì qīng de sǎnwén yǔ yán qīng xīn juàn yǒng， bīng xīn de sǎnwén yǔ yán wěi wǎn míng lì， sūn lí de sǎnwén yǔ yán zhì pǔ， liú bái yǔ de sǎnwén yǔ yán bēn fàng， yáng shuò de sǎnwén yǔ yán jīng qiǎo。 héwèi de sǎnwén yǔ yán yǎ zhì。 yī xiē sǎnwén dà jiā de yǔ yán， yòu cháng cháng yīn nèi róng 'ér yì。 rú lǔ xùn de《 jì niàn liú hé zhēn jūn》 de yǔ yán， fēng lì rú bǐ shǒu；《 hǎo de gù shì》 de yǔ yán， xuàn lì rú yún jǐn；《 fēng zhēng》 de yǔ yán， níng zhòng rú shēn tán。 tǐ wèi sǎnwén de yǔ yán fēng gé， jiù kě yǐ duì sǎnwén de nèi róng tǐ wèi dì gèng jiā shēn kè。 　　 　　【 sǎnwén gài shù】 　　 　　 yīn shāng shí dài yòu liǎo wén zì， yě jiù yòu liǎo jì shǐ de sǎnwén。 dào liǎo zhōu cháo， gè zhū hóu guó de shǐ guān jìn yī bù yǐ pǔ sù de yǔ yán、 jiǎn jié de wén zì jì lù liǎo liè guó jiān de shǐ shí， rú《 chūn qiū》。 yǐ hòu， suí zhe shí dài de xū qiú， chǎn shēng liǎo miáo shù xiàn shí de lì shǐ wén xué， zhè jiù yòu liǎo《 zuǒzhuàn》、《 guó yǔ》、《 zhàn guó cè》 děng lì shǐ zhù zuò。 　　 　　《 zuǒzhuàn》 shì《 chūn qiū zuǒshìzhuàn》 de jiǎn chēng， yòu míng《 zuǒ shì chūn qiū》， xiāng chuán shì chūn qiū mò nián lǔ guó de shǐ guān zuǒ qiū míng suǒ zhù， gòng 18 wàn zì， jìzǎi liǎo chūn qiū 240 nián jiān liè guó de zhèng zhì、 jūn shì、 wài jiāo huó dòng hé yán lùn yǐ jí tiān dào、 guǐ shén、 zāi xiáng、 zhàn bǔ zhī shì。 zhè bù shū xù shì fù yú xì jù xìng， qíng jié jǐn còu， zhàn shì miáo xiě yóu wéi chū sè， yǔ yán jīng liàn、 fù yú xíng xiàng。 　　 　　《 guó yǔ》 shì yī zhǒng guó bié shǐ， fēn bié jìzǎi liǎo zhōu wáng cháo jí zhū hóu gè guó ( gōng yuán qián 1000-- qián 00) zhī shì， jì yán duō yú jì shì， suǒ jì dà duō wéi dāng shí jiào yòu yuǎn jiàn de kāi míng guì zú de huà。 　　 　　《 zhàn guó cè》 zuò zhě bù kě kǎo， xiàn zài bǎn běn wéi xī hàn liú xiàng ji chéng。 tā tóng《 guó yǔ》 yī yàng， yě shì fēn guó jì shì， jìzǎi liǎo xī、 dōng zhōu jí qín、 qí、 chǔ、 zhào děng zhū guó zhī shì， jìzǎi nèi róng shì móu chén cè shì de zhǒng zhǒng huó dòng jí cí shuō。《 zhàn guó cè》 wén zhāng de tè diǎn shì cháng yú shuō shì， shàn yòng bǐ yù， rén wù xíng xiàng sù zào jí wéi shēng dòng。 　　 　　 xiān qín lì shǐ sǎnwén wéi zhōng guó de lì shǐ wén xué diàn dìng liǎo jī chǔ， duì hòu shì lì shǐ jiā hé gǔ wén jiādōu chǎn shēng liǎo jí wéi shēn yuǎn de yǐng xiǎng。 　　 　　 chūn qiū zhàn guó zhī jiāo shì shè huì dà biàn gé de shí dài， gè zhǒng xué shù liú pài fēn fēn zhù shū lì shuō， zhēng lùn bù xiū， xíng chéng bǎi jiā zhēng míng de jú miàn。 dài biǎo bù tóng jiē jí huò jiē céng de sī xiǎng jiā de zhù zuò， cù jìn liǎo shuō lǐ sǎnwén de fā zhǎn。 zhè xiē sī xiǎng jiā yòu rú jiā、 mò jiā、 dào jiā、 fǎ jiā děng。 jìzǎi tā men yán lùn de shū liú chuán dào xiàn zài de yòu《 lùn yǔ》、《 mèng zǐ》、《 mò zǐ》、《 zhuāng zǐ》、《 hán fēi zǐ》 děng。 　　 　　《 lùn yǔ》 hé《 mèng zǐ》 shì rú jiā quán shì“ rén” de zhù zuò。《 lùn yǔ》 shì jì lù kǒng qiū jí qí dì zǐ yán xíng de， qí zhōng duō bàn shì jiǎn duǎn de tán huà hé wèn dá。《 mèng zǐ》 shì jìzǎi mèng kē yán lùn de。 mèng kē cháng yú biàn lùn， yīn cǐ shū zhōng yǔ yán míng kuài， fù yú gǔ dòng xìng。 　　 　　《 mò zǐ》 dài biǎo mò dí“ jiān 'ài” de zhù zhāng， yǔ yán pǔ sù， shuō lǐ míng què， luó ji xìng hěn qiáng，《 jiān 'ài》、《 fēi gōng》 děng piān jí yòu dài biǎo xìng。 　　 　　《 zhuāng zǐ》 dài biǎo dào jiā zhuāng zhōu“ wú wéi 'ér zhì” de zhù zhāng。 zhuāng zǐ sǎnwén zài zhū zǐ zhōng dú jù mèi lì。 zhè biǎo xiàn zài zuò zhě jù yòu qí huàn de xiǎng xiàng lì hé mǐn ruì de guān chá lì， shàn yòng mín jiān yù yán， cháng yú pì yù， shǐ wén zhāng fù yú wén xué qù wèi。 　　 　　《 hán fēi zǐ》 dài biǎo fǎ jiā“ yīn shí zhì yí” de zhù zhāng。 hán fēi sǎnwén jié gòu yán jǐn， fēng máng ruì lì， shuō lǐ shēn kè。 　　 　　《 xún zǐ》 dài biǎo xún kuàng de xué shuō， xiàn yòu 32 piān， duō cháng piān。 xún zǐ sǎnwén tè diǎn： lùn diǎn míng què、 céng cì qīng chǔ、 jù fǎ zhěng liàn、 cí huì fēng fù。 　　 　　《 lǚ shì chūn qiū》 shì qín chéngxiàng lǚ bù wéi mén kè de jí tǐ chuàng zuò。 tā bāo kuò bā lǎn、 liù lùn、 shí 'èr jì， jiān yòu rú、 dào、 mò、 fǎ、 nóng zhū jiā xué shuō。 shū zhōng bǎo liú liǎo dà liàng xiān qín shí dài de wén xiàn hé yì shì。 tā shì yī zhǒng xì tǒng huà de、 jí hé xǔ duō dān piān de shuō lǐ wén， céng céng shēn rù， zuì jiàn tiáo lǐ。 hé zhū zǐ sǎnwén yī yàng， tā wǎng wǎng yǐ yù yán gù shì wéi pì yù， yīn 'ér wén zhāng fù yú xíng xiàng xìng。 　　 　　 xiān qín zhū zǐ de shuō lǐ sǎnwén wú lùn zài sī xiǎng shàng， hái shì zài yì shù fēng gé shàng， dōuduì hòu shì sǎnwén de fā zhǎn chǎn shēng liǎo xiǎn 'ér yì jiàn de yǐng xiǎng。 　　 　　 hàn chū， zhèng lùn sǎnwén yòu suǒ fā zhǎn。 jiǎ yì ( gōng yuán qián 200-- qián 168) shì xī hàn chū nián jié chū de wén xué jiā， tā de wén zhāng《 guò qín》 zǒng jié liǎo qín dài miè wáng de yuán yīn， jí qǔ liǎo qín mò nóng mín qǐ yì de jiào xùn， fā zhǎn liǎo xiān qín de mín běn sī xiǎng。 tā de sǎnwén shàn yòng bǐ yù， yǔ yán fù yú xíng xiàng xìng。 　　 　　 　　 chú jiǎ yì wài， hàn chū hái yòu bù shǎo sǎnwén jiā， tā men de wén zhāng dà duō huò lùn qín zhī dé shī， huò zhēn duì shí bì， tí chū zì jǐ de zhù zhāng， qí zhōng yǐ cuò hé zōu yáng chéng jiù jiào gāo。 cuò yǐ zhù zhāng mù mín bèi sài de《 shǒu biān quàn nóng shū》、《 lùn guì sù shū》 liǎng piān sǎnwén zuì wéi zhù míng。 　　 　　 hàn wǔ dì shí， bà chù bǎi jiā， dú zūn rú shù， fēng jiàn wáng cháo pò qiē xū qiú zǒng jié gǔ dài wén huà， jǐyǔ dà yī tǒng de tǒng zhì jú miàn yǐ zhé xué hé lì shǐ de jiě shì， sī mǎ qiān de《 shǐ jì》 yìng yùn 'ér shēng。 tā de chū xiàn jiāng xiān qín lì shǐ sǎnwén yòu dà dà xiàng qián fā zhǎn liǎo yī bù。 zài《 shǐ jì》 de yǐng xiǎng xià， dōng hàn chǎn shēng liǎo bù shǎo lì shǐ sǎnwén zhù zuò， bān gù de《 hàn shū》 biàn shì qí zhōng de jié chū dài biǎo。 　　 　　 hàn dài chū xiàn liǎo yī zhǒng xīn de wén tǐ“ fù”。 fù de míng chēng shǐ yú zhàn guó zhào rén xún qīng de《 fù piān》， dào hòu dài xíng chéng liǎo tè dìng de tǐ zhì。 jiǎng jiū wén cǎi、 yùn jié， jiān jù shī gē hé sǎnwén de shuāngchóng xìng zhì。 jiē jìn sǎnwén de chēng“ wén fù”， jiē jìn yú pián wén de chēng“ pián fù”。 hàn chū jiǎ yì de《 diào qū yuán fù》、《 fú niǎo fù》， sī mǎ xiāng rú（ qián 179-- qián 118） de《 zǐ xū》、《 shàng lín》， xī hàn mò nián yáng xióng（ gōng yuán qián 53--18） de《 gān quán fù》、《 yǔ liè fù》、《 cháng yáng fù》、《 hé dōng fù》， bān gù de《 liǎng dū fù》， dōng hàn zhāng héng（ 78--139） de《 èr jīng fù》， dōushì hàn fù de míng piān。 　　 　　 wèi jìn nán běi cháo shí qī， pián wén shèng xíng， sǎnwén shuāi luò。 dàn zài lì dào yuán de《 shuǐ jīng zhù》 hé yáng héng zhī de《 luò yáng gā lán jì》 děng xué shù zhù zuò zhōng réng yòu yī xiē zhì pǔ de xù shì、 shū qíng、 xiě jǐng de yōu měi wén zì。 　　 　　 táng cháo hán yù dà lì fǎn duì fú huá de pián lì wén， tí chàng zuò gǔ wén， yī shí cóng zhě shèn zhòng， hòu yòu dé liǔ zōng yuán dà lì zhī chí， gǔ wén chuàng zuò yè jì dà zēng， yǐng xiǎng gèng dà， chéng wéi wén tán de zhù yào fēng shàng， wén xué shǐ shàng chēng qí wéi gǔ wén yùn dòng。 yǐ hán liǔ wéi shǒu de gǔ wén yùn dòng de shèng lì， shù lì liǎo yī zhǒng bǎi tuō chén yán sú tào， zì yóu shū xiě de xīn wén fēng， dà dà tí gāo liǎo sǎnwén de shū qíng、 xù shì、 yì lùn、 fěng cì de yì shù gōng néng。 　　 　　 zhōng táng yǐ hòu， gǔ wén yùn dòng yī dù shuāi luò， dào liǎo sòng dài， ōu yáng xiū zài yī cì xiān qǐ liǎo gǔ wén yùn dòng， cǐ hòu de wáng 'ān shí、 céng gǒng、 sū shì、 sū xún、 sū zhé děng réndōu zài gǔ wén gé xīn yùn dòng de yǐng xiǎng zhī xià qǔ dé liǎo gè zì de chéng jiù， hòu rén jiāng tā men yǔ táng dài hán yù、 liǔ zōng yuán hé chēng wéi“ táng sòng bā dà jiā”。 　　 　　 běi sòng de lì shǐ wén xué jiā sī mǎ guāng biān yòu yī bù lì shǐ jù zhù《 zī zhì tōng jiàn》， tā chú jù yòu shǐ xué jià zhí wài， hái fēi cháng jù yòu wén xué jià zhí。 　　 　　 nán sòng sǎnwén jiā zài běi sòng zhū wèi dà jiā yǐng xiǎng xià， chǎn shēng liǎo yī bù fēn shàng shū yán shì de zhèng lùn wén， biǎo xiàn liǎo zuò zhě xiān míng de zhèng zhì tài dù， hú quán、 chén liàng、 yè shì shì zhè fāng miàn de dài biǎo zuò jiā。 gǔ wén yùn dòng de chéng gōng， shǐ sǎnwén gèng qièhé shí yòng， nán sòng shí dà liàng chū xiàn de bǐ jì zá wén biàn shì yī gè míng zhèng。 hóng mài de《 róng zhāi suí bǐ》、 wáng míng qīng de《 huī chén lù》 shì bǐ jì zá wén zhōng de jiā zuò， cǐ wài， zhū xī (1130--1200) de gǔ wén cháng yú shuō lǐ， zào yì fēi qiǎn。 　　 　　 míng chū de sòng lián (1310--1381) shì“ kāi guó wén chén zhī shǒu”， tā de yī bù fēn zhuànjì wén hěn yòu xiàn shí yì yì， bǐ jiào zhù míng de zuò pǐn yòu《 qín shì lù》、《 wáng miǎn chuán》、《 lǐ yí chuán》 děng。 míng zhōng yè yǐ hòu， zhēn duì chéng zhū lǐ xué、 bā gǔ wén de shù fù， yǐ lǐ mèng yáng、 hé jǐng míng wéi shǒu de qián qī zǐ fā qǐ“ fù gǔ yùn dòng”， chàng dǎo wén bì qín hàn。 tā men zài duì sǎo dàng bā gǔ wén fēng qǐ dào yī dìng jī jí zuò yòng de tóng shí， yòu zǒu shàng liǎo máng mù mō nǐ gǔ rén de lù zǐ。 hòu lái de lǐ pān lóng、 wáng shì zhēn wéi dài biǎo de“ hòu qī zǐ” fù gǔ yùn dòng， yě zài yī cì chóngfù liǎo tā men de cuò wù。 　　 　　 guī yòu guāng děng“ táng sòng pài” shǒu xiān qǐ lái fǎn duì fù gǔ pài， jìn 'ér shì wàn lì nián jiān de gōng 'ān pài yě jiā rù měng liè pēng jī nǐ gǔ zhù yì de duì wǔ。 　　 　　 gōng 'ān pài yǐ yuán zōng dào、 yuán hóng dào、 yuán zhōng dào wéi dài biǎo， shí chēng“ sān yuán”， yuán hóng dào (1568--1610) zuì wéi zhù míng。 tā men rèn wéi bù tóng de shí dài yòu bù tóng de wén xué， yīn cǐ fǎn duì guì gǔ jiàn jīn， mó nǐ gǔ rén。 yuán hóng dào gèng chū yú zuò jiā de zhù guān yào qiú tí chū liǎo“ xìng líng shuō”。 gōng 'ān pài de sǎnwén chuàng zuò tè diǎn shì： chōng pò chuán tǒng gǔ wén de chén guī jiù lǜ， zì rán liú lù gè xìng， yǔ yán bù shì diāo zhuó。 　　 　　 yǔ gōng 'ān pài cún zài de tóng shí hái yòu yǐ zhōng xīng、 tán yuán chūn wéi dài biǎo de jìng líng pài， tā men yě zhù zhāng dú shū xìng líng。 　　 　　 gōng 'ān pài yǔ jìng líng pài gé xīn de zhí jiē chǎn wù shì wǎn míng dà liàng chū xiàn de xiǎo pǐn sǎnwén， zhè shì chuán tǒng sǎnwén de yī gè fā zhǎn， zhāng dài (1597--?) shì xiǎo pǐn sǎnwén zuò zhě zhōng bǐ jiào yòu chéng jiù de yī wèi。 tā de xiǎo pǐn sǎnwén tí cái jiào guǎng， shān shuǐ míng shèng、 fēng sú shì qíng、 xìqǔ jì yì nǎi zhì gǔ dǒng wán jù děng děngdōu kě yǐ rù tā de wén。 tā de sǎnwén yǔ yán qīng xīn huó pō， xíng xiàng shēng dòng， guǎng lǎn jiǎn qǔ，《 xī hú qī yuè bàn》、《 hú xīn tíng kàn xuě》 shì tā de dài biǎo zuò。 　　 　　 míng mò qīng chū， wǎn jié bù bǎo de hóu fāng yù (1618--1654) de sǎnwén qǔ dé liǎo jiào gāo de yì shù chéng jiù， dài biǎo zuò yòu《 lǐ jī chuán》、《 mǎ líng chuán》、《 rèn yuán suì chuán》 děng。 　　 　　 tóng chéng pài gǔ wén shì qīng zhōng yè zuì zhù míng de yī gè liú pài， zhù yào zuò jiā fāng bāo、 liú dà huái dǒu、 yáo nài dōushì 'ān huī tóng chéng rén， tóng chéng pài yīn cǐ 'ér dé míng。 fāng bāo (1668--1749) jì chéng guī yòu guāng de chuán tǒng， tí chū“ yì fǎ” zhù zhāng， bìng shǐ zhī chéng wéi tóng chéng pài gǔ wén de jī běn lǐ lùn。 tóng chéng pài gǔ wén zuò pǐn xuǎn cái yòng yǔ zhǐ zhòng chǎn míng lì yì， ér bù qī duī qì cái liào， yīn 'ér wén zhāng yī bān jiǎn jié zì rán， dàn quē fá shēng qì， dài biǎo zuò pǐn yòu fāng bāo de《 yù zhōng zá jì》、《 zuǒ zhōng yì gōng yì shì》， yáo nài de《 dēng tài shān jì》 děng。 　　 　　 yǔ tóng chéng pài duì lì cún zài de shì tí chàng“ pián wén” de fù shè zuò jiā， wāng zhōng (1744--1794) shì qí zhōng chéng jiù zuì dà zhě。 　　 　　 qīng chū yòu bù shǎo chéng jì tū chū de sǎnwén jiā， rú wáng yóu dìng、 wèi xǐ。 wáng yóu dìng (1599-- yuē 1661) de chuán qí xìng sǎnwén yǐ xiǎo shuō chuán qí tǐ dǎ pò liǎo chuán tǒng gǔ wén xiě fǎ， dài biǎo zuò yòu《 lǐ yī zú chuán》、《 tānɡ pí pá jì》、《 yì hǔ jì》 děng。 wèi xǐ (1624--1680) yǐ rén wù zhuànjì zuì wéi tū chū， dài biǎo zuò shì《 dà tiě chuí chuán》。 　　 　　 kāng yòu wéi (1858--1927)、 liáng qǐ chāo (1873--1929) wéi qīng mò gǎi liáng yùn dòng de dài biǎo rén wù， yě shì xué shù shàng gǎi liáng pài de dài biǎo zuò jiā。 tā men de sǎnwén wú shì chuán tǒng gǔ wén de chéng shì， zhí shū jǐ jiàn， chàng suǒ yù yán， shì zhèng zhì dǒu zhēng de yòu xiào gōng jù。 liáng qǐ chāo de xīn tǐ sǎnwén gèng shì duì yī qiē chuán tǒng gǔ wén de měng liè chōng jī， wéi wǎn qīng de wén tǐ jiě fàng hé“ wǔ sì” de bái huà wén yùn dòng kāipì liǎo dào lù， tā de《 shàonián zhōng guó shuō》 jí shì zhè yàng yī piān diǎn xíng zuò pǐn。 　　 　　 bàn suí zhe duì fēng jiàn zhù yì wén xué hé wén yán wén de pī pàn， zuì zǎo de yī pī xiàn dài xīn wén xué zuò pǐn dàn shēng liǎo， yì lùn xìng sǎnwén biàn shì qí zhōng zhī yī， tā shì xiàn dài sǎnwén de yuán tóu。 　　 　　 xīn wén xué dàn shēng de chū qī， zài bào kān zá zhì shàng fā biǎo yì lùn sǎnwén yǐng xiǎng zuì dà de yòu chén dú xiù、 lǐ dà zhāo、 lǔ xùn、 zhōu zuò rén、 qián xuán tóng、 liú bàn nóng děng。 tā men de zuò pǐn yǐ suí gǎn lù wéi zhù yào xíng shì， nèi róng bāo luó guǎng fàn， zhòng diǎn zài sī xiǎng gé mìng hé wén xué gé mìng shàng。 lǔ xùn shì xiě zuò yì lùn sǎnwén chéng jiù zuì gāo de zuò jiā。 　　 　　 dàn shēng qī de yì lùn xìng sǎnwén dān rèn liǎo fǎn fēng jiàn de xiān fēng， tā suǒ yì lùn de duì xiàng jǐn tiē shēng huó， jù tǐ 'ér qiě xì wēi； tā de xíng shì zì yóu， kě cháng kě duǎn； tā de yǔ yán kě gāng liè bēi zhuàng， yě kě yōu mò fěng yù。 yì lùn sǎnwén zhī hòu， jì xù xìng sǎnwén、 xiǎo pǐn wén yě xiāng jì wèn shì， xiàn dài sǎnwén jìn rù péng bó fā zhǎn jiē duàn。 　　 　　 fā zhǎn qī de sǎnwén fēng gé gè yì、 yàng shì bù yī， chéng xiàn yī pài fán róng jǐng xiàng。 jiù xíng shì 'ér yán， yòu jì xù、 xiě jǐng、 shū huái、 yán zhì、 píng shù； fēng gé shàng xíng chéng liǎo lǔ xùn de jùn lěng qiào bá， zhōu zuò rén de píng hé chōng dàn， zhū zì qīng、 bīng xīn děng de qīng xīn yǎ zhì， guō mò ruò、 yù dá fū děng rén de háo mài huī sǎ， yè shèng táo、 xǔ dì shān de pǔ sù píng zhí， xú zhì mó de nóng yàn xuàn lì děng。 　　 　　 yǔ sī shè zhōu zuò rén shì xiǎo pǐn wén de kāi tuò zhě zhī yī， dài biǎo zuò《 gù xiāng de yě cài》、《 wū péng chuán》、《 líng jiǎo》、《 xià zhī mèng》 děng duō yǐ xiǎo tí cái wéi miáo shù duì xiàng， bǐ diào cóng róng、 xián yì， yú qù wèi xìng、 zhī shí xìng zhōng qián yí mò huà dì péi yù zhe duì shēng huó de rè 'ài。 tā de yì lùn xìng sǎnwén zài dāng shí yě zhàn yòu zhòng yào dì wèi。 yǔ zhōu zuò rén yì shù fēng gé xiāng jìn de shì tóng wéi yǔ sī shè de lín yǔ táng。 tā de dài biǎo zuò《 jiǎn fú jí》 zhuólì fěng cì shí bì， pī pàn chuán tǒng de zhōng yōng zhé xué， qiáng diào yǔ jiù shì jiè de dǒu zhēng。 yú píng bó de《 zá bàn 'ér》、《 yàn zhī cǎo》 děng jí zǐ yě dài yòu yǔ zhōu zuò rén lèi shìde yǎ zhì， dàn tóng shí yòu duō liǎo xiē huì sè de wèi dào。 　　 　　 guō mò ruò yǔ yù dá fū tóng shǔ bēn fàng xiāo sǎ yī pài。 guō mò ruò de sǎnwén shī jí《 xiǎo pǐn liù zhāng》 wén bǐ jīng měi， yǔ yán diāo shì， shè jǐng wèi dào shēn cháng； yù dá fū de yóu jì sǎnwén zhōng《 jī hén chù chù》 hé《 diào tái de chūn zhòu》 shì dài biǎo tā fēng gé de zuò pǐn， yóu qí shì hòu yī piān， xiě chū liǎo fù chūn jiāng xiù lì de jǐng sè， yú píng gǔ huái dào zhī jiān， shū fā liǎo duì xiàn shí de fèn mèn zhī qíng。 　　 　　 hé qí fāng de shū qíng sǎnwén zài 30 nián dài bié yòu fēng zī， bèi chēng wéi“ shī rén de sǎnwén”。 zuò wéi xiàn dài pài shī rén， tā jiāng xiàn dài pài de yī xiē fāng fǎ shèn rù sǎnwén chuàng zuò， yǐ dá shū xiě qíng gǎn zhī mùdì， dài biǎo zuò wéi《 huà mèng lù》。 hé qí fāng sǎnwén de yǔ yán tóng tā de shī yī yàng， jīng diāo xì zhuó， yòu hěn qiáng de kě gǎn xìng。 　　 　　 jì xù xìng sǎnwén zhōng， lǐ guǎng tián (1906--1968) jì rén de piān zhāng hěn yòu dài biǎo xìng。 tā bǐ xià de rén wù miáo xiě méi yòu gù shì qíng jié， zhǐ jié qǔ yī xiē shēng huó piàn duàn， jiā yǐ shū qíng de liáo liáo jǐ bǐ， yǐ dá chuán shén zhī xiào。 　　 　　 kàng zhàn bào fā， yóu qí shì wǎn nán shì biàn zhī hòu， fù yòu zhàn dǒu xìng de zá wén fā chū shí dài de zuì qiáng yīn。 guō mò ruò de《 xīn miù sī jiǔ shén lǐ zàn》、《 chì fǎn dòng wén yì》 děng wén chéng wèiguó tǒng qū sī xiǎng zhàn xiàn、 wén huà zhàn xiàn de zhòng yào wén xiàn； wén yī duō《 zuì hòu yī cì de jiǎng yǎn》 biǎo xiàn liǎo yī gè jiān qiáng de mín zhù zhàn shì miàn duì shǒu qiāng de yīng yǒng qì gài； féng xuě fēng de zá wén cè zhòng yú rén de xīn líng pōu xī， biǎo xiàn chū jiào qiáng de lǐ lùn lì liàng； niè gàn nǔ (1900--1986) de zá wén zài yì shù shàng zuò chū liǎo xǔ duō yòu yì de tàn suǒ， tā shàn yòng lìng rén xīng qù 'àng rán de gǔ dài gù shì qiǎo miào pēng jī xiàn shí。 cǐ wài， fēng zǐ kǎi (1898--1975)、 lín mò hán (1909--) děng xǔ duō zuò jiā yědōu xiě liǎo dà liàng zá wén。 　　 　　 jì xù yǔ shū qíng xiāng jié hé de sǎnwén zài guó tǒng qū chéng jì tū chū。 máo dùn de《 bái yáng lǐ zàn》、《 fēng jǐng tán》， bā jīn de《 fèi yuán wài》、《 dēng》、《 lóng》 dōushì míng piān， shěn cóng wén de《 xiāng xī sǎnjì》 shì jì xù zì rán yǔ rén wén zhuàng kuàng de měi wén。 　　 　　 jiàn guó chū qī， zuò jiā hé zhàn dǒu zài gè tiáo zhàn xiàn shàng de yè yú zuò zhě men， yùn yòng sǎnwén zì jué dì gāo chàng fǎn yìng xīn shí dài、 xīn rén wù、 xīn shì wù、 xīn fēng mào de zàn gē。 yīn wéi zuò zhě duì wǔ páng dà， suǒ yǐ fǎn yìng de shēng huó miàn dá dào liǎo cóng wèi yòu guò de kuān guǎng chéng dù。 zuò pǐn suǒ chéng xiàn chū de fēng gé yě shì duō zhǒng duō yàng de， rú bā jīn de rè liè níng zhòng， bīng xīn de xì nì róu wǎn， jìn yǐ de rè qíng péng pài， liú bái yǔ de jī yuè gāo kàng， huá shān de yōu mò qì pài， fēng gé suī gè bù xiāng tóng， dàn tā men dū yǐ zhēn shí chún pǔ de gǎn qíng tú mǒ zhe xīn shēng huó de xuàn lì sè cǎi。 　　 　　 zhè shí qī sǎnwén chuàng zuò yī dà tè sè shì， kàng měi yuán cháo hé shè huì zhù yì jīng jì jiàn shè liǎng xiàng nèi róng jiāo xiāng huī yìng。 kàng měi yuán cháo tí cái de zuò pǐn yǐng xiǎng jiào dà de shì： liú bái yǔ de《 cháo xiān zài zhàn dǒu zhōng qián jìn》、 jìn yǐ de《 zǔ guó zǎo wǒ de mǔ qīn》、 hàn zǐ de《 hé píng bó wù guǎn》、 bā jīn de《 shēng huó zài yīng xióng men zhōng jiān》 děng； xiě shè huì zhù yì jīng jì jiàn shè de míng piān yòu： liǔ qīng de《 1955 nián zài huáng fǔ cūn》、 qín zhào yáng de《 wáng yǒng huái》、 shā tīng de《 lú jiā xiù》、 jìn yǐ de《 dào fó zǐ lǐng qù》、 huá shān de《 tóng huà de shí dài》、 lǐ ruò bīng de《 zài chái dá mù pén dì》、 zāng kè jiā de《 máo zhù xí xiàng zhe huáng hé xiào》、 yáng shuò de《 shí yóu chéng》 děng。 　　 　　 xíng shì duō yàng yě shì běn shí qī sǎnwén chuàng zuò de shōu huò zhī yī。 yóu jì、 xiǎo pǐn、 suí bǐ hé zá wén dōubù tóng chéng dù dì fā huī liǎo tā men zài xīn shí dài de zuò yòng， bù shǎo zuò pǐn shòu dào dú zhě de huān yíng。 yóu jì yòu hè jìng zhī de《 zhòng huí yán 'ān zǎo mǔ qīn de huái bào》， fāng jì de《 gē shēng yǔ dí shēng》， yáng shuò de《 xiāng shān hóng yè》， bì yě de《 tiān shān jǐng wù jì》， yè shèng táo de《 yóu liǎo sān gè hú》， máo dùn de《 sī dé gē 'ěr mó zá jì》， jùn qīng de《 ōu xíng shū jiǎn》 děng； suí bǐ yòu hàn zǐ de《 xiǎo niú yāng zǐ》， héwèi de《 liǎng zǐ mèi》； zá wén yòu máo dùn de《 bō luò méng miàn qiáng dào men de zuǐ liǎn》， bā rén de《 kuàng zhōng de bǐ》， rèn huì de《“ fèi míng lùn” cún yí》 yǐ jí mǎ tiě dīng de《 sī xiǎng zá tán》 děng。 　　 　　 suī rán běn shí qī sǎnwén chuàng zuò shōu huò fēng hòu， dàn cóng zhěng gè wén xué lǐng yù lái kàn， sǎnwén xiāng bǐ qí tā wén xué tǐ cái shòu zhòng shì bù gòu， yóu qí zá wén xiǎn dé gèng wéi bó ruò。 lìng wài， yòu shí yóu yú shòu dào bù zhèng cháng zhèng zhì shēng huó de yǐng xiǎng， zhěng gè wén yì jiè pǔ biàn cún zài zhe bù gǎn dà dǎn jiē lù xiàn shí máo dùn chōng tū de xiàn xiàng， sǎnwén chuàng zuò yě bù lì wài。 　　 　　1957 nián yǐ hòu， sǎnwén chuàng zuò shòu dào gè jiè zhòng shì， zuò pǐn wú lùn shù liàng hái shì zhì liàng dōudà dà chāo guò liǎo shàng yī shí qī， míng jiā jùn zuò jìng xiāng yǒng xiàn。 lǎo zuò jiā yè shèng táo fā biǎo de《 jì jīn huá de liǎng gè dòng》 shì jì《 yóu liǎo sān gè hú》 zhī hòu yòu yī piān nài kàn de yóu jì zuò pǐn； bīng xīn de《 yīng huā zàn》 hé bā jīn de《 cóng lián cāng dài huí de zhào piàn》 shì liǎng zhī guó jì zhù yì yǒu qíng de zàn gē； wú bó xiāo de《 gē shēng》、《 jì yī liàng fǎng chē》， shì duì yán 'ān jiān kǔ suì yuè de zhuī yì； fāng jì de《 huī shǒu zhī jiān》 jì lù liǎo lì shǐ de jǐn yào guān tóu， wěi rén máo zé dōng cóng róng bù pò de fēng cǎi； táo zhù de《 sōng shù de fēng gé》 yǒng wù shū huái， yì wèi shēn cháng； bì yě de《 xuě lù yún chéng》、《 wǔ dāng shān jì》 zài cōng shān lì shuǐ xuě lù yún chéng zhī jiān yáng yì zhe nóng qíng huà yì； chén cán yún de《 zhū jiāng 'àn biān》、《 shā tián shuǐ xiù》 miáo huì liǎo zhū jiāng 'àn biān rén mín de biàn huà； yú mǐn de《 xī hú jí jǐng》、 lǐ jiàn wú de《 yǔ zhōng dēng tài shān》 jiāng rén dài rù mí méng de huà jìng， shī yì 'àng rán； jiǎn bó zàn de《 nèimēng fǎng gǔ》 yǐ lì shǐ xué jiā fēng hòu de wén huà dǐ yùn jiāng yóu jì sǎnwén xiěde chōng shí 'ér cí cǎi fēi yáng； shěn cóng wén de《 xīn xiāng xíng jì》 zhōng yī rú wǎng rì de shān shuǐ huàn fā chū liǎo xīn shēng huó de xīn qì xiàng； hán shǎo huá de《 xù qū》 hé xú kāi lěi de《 diāo sù jiā chuán qí》 shì miáo xiě rén wù sǎnwén zhōng de yōu xiù piān zhāng。 cǐ wài， hàn zǐ de《 huáng shān xiǎo jì》， yán zhèn de《 mǔ dān yuán jì》、 féng mù de《 yán zhe lán cāng jiāng de jī liú》、 zōng pú de《 xī hú màn bǐ》、 jùn qīng de《 qiū sè fù》、 lǐ ruò bīng de《 qí lián xuě fēn fēn》 dōushì yóu jì hé shū qíng sǎnwén zhōng de shàng chéng zhī zuò。 　　 　　 zhè yī shí qī de sǎnwén yuán dì jìn rù chéng shú de shōu huò qī， bīng xīn、 bā jīn、 yè shèng táo děng lǎo zuò jiā yǐ zī zī bù juàn de qiú suǒ jīng shén dá dào liǎo lú huǒ chún qīng de yì shù jìng jiè。 gèng wéi kě xǐ de shì， yǐ yáng shuò、 liú bái yǔ hé qín mù wéi dài biǎo de zhōng qīng nián sǎnwén jiā rì jiàn chéng shú， xíng chéng liǎo gè zì de yì shù fēng gé。 yáng shuò de sǎnwén sì qīng fēng fǔ liǔ bān qīng xīn yōu měi、 wǎn zhuǎn dòng rén， liú bái yǔ sǎnwén rú tóng róng yán bào fā bān zì sì wāng yáng、 chì rè rú huǒ， qín mù de sǎnwén zé jiāng zhī shí xìng、 qù wèi xìng róng hé qǐ lái， rú shù jiā cháng、 wěi wěi dào lái。 qí tā de sǎnwén jiā yě gè jù tè sè， gè xìng xiān míng， rú bì yě de míng yàn dòng rén， chén cán yún de qīng yíng xiù lì， dèng tuò de shēn kè xī lì， wú bó xiāo de jiǎn liàn zhēn chéng， cáo jìng huá de píng yì pǔ sù， jùn qīng de gāo yuǎn shēn kuò， lǐ ruò bīng de háo mài lěng jùn， táo zhù de tǎn shuài qiào bá， hàn zǐ de wēn wǎn xì nì， zōng pú de juān yǎ qīng xiù …… jiā jiādōu liàng chū liǎo xiě zuò sǎnwén de zhēn gōng fū。 　　 　　 wén huà gé mìng zhōng， wén huà zāo dào hào jié， méi yòu liǎo wén huà， yě jiù méi yòu liǎo sǎnwén。 　　 　　 wén gé hòu， tiān kāi yún jì， rén men bèi yā yì liǎo shí nián de qíng gǎn pēn yǒng 'ér chū， zài sǎnwén chuàng zuò lǐng yù， shǒu xiān huì chéng de shì yī qū 'āi wǎn de dào gē。 zhè zhī gē yǐ gāo kàng de xuán lǜ、 bēi zhuàng de sè cǎi、 pǔ sù de fēng gé， kāi tuò liǎo yī dài wén fēng。 　　 　　 huái niàn máo zé dōng、 zhū dé、 zhōu 'ēn lái děng lǎo yī bèi wú chǎn jiē jí gé mìng jiā de sǎnwén yòu héwèi de《 lín jiāng lóu jì》、 máo 'àn qīng、 shào huá de《 wǒ 'ài sháo shān de hóng dù juān》， liú bái yǔ de《 wēi wēi tài xíng》， yuán yīng de《 fēi》， zhāng cháng de《 pō shuǐ jié de huái niàn》， hàn zǐ de《 cháng jiāng héng dù》， xuē míng de《 xiàng dǎng hé rén mín de bào gào》， táo sī liàng de《 yī fēng zhōng yú fā chū de xìn》 děng； zhuī yì miǎn huái bèi pò hài zhì sǐ de wén xué jiā、 yì shù jiā、 kē xué jiā hé qí tā mín zú jīng yīng de yōu xiù zuò pǐn yòu： dīng níng de dào niàn yáng shuò de《 yōu yàn shī hún》， huáng zōng yīng dào niàn shàng guān yún zhū de《 xīng》， jīn shān dào niàn xì jù jiā sūn wéi shì de《 mò jiāng xuè hèn fù qiū fēng》， dīng yī lán de《 yì dèng tuò》， huāng méi de《 yì hé qí fāng》， bā jīn zhuī niàn 'ài qī de《 huái niàn xiāo shān》， lóu shì yí de《 yōng dào fù xuě》 hé dào niàn liǔ qīng de《 chuàng yè shī piān yóu dài xù， qiān qiū yí hèn zài rén jiān》 děng。 　　 　　 zhè xiē zuò pǐn zhōng de rén wù shì rén men suǒ shú xī hé jìng yǎng de， tā men de shì jì dōushì xiǎnwéirénzhī de， zuò pǐn suǒ shū fā de qíng gǎn bù jǐn gǎn rén fèi fǔ， ér qiě cuī rén jǐng xǐng， cù rén fèn jìn。 　　 　　 xīn shí qī de sǎnwén， rú tóng yī zhǐ bào chūn de yàn zǐ， líng qiǎo、 mǐn jié dì zuì xiān dài zhe shí dài de qì xī fēi jìn rén men de xīn lǐ。 gǎi gé kāi fàng hòu， quán shè huì fèi téng de shēng huó shǒu xiān zài sǎnwén zhōng dé yǐ tǐ xiàn。 cǐ wài， fǎn yìng shēng huó gè fāng miàn， rú huí gù gè rén jīng lì hé qíng huái、 jiē shì shēng huó zhé lǐ de sǎnwén yì zhòng zhǎn xiào yán， zhàn fàng guāng cǎi。 zhè lèi zuò pǐn zhōng de yōu xiù zhī zuò yòu dīng líng de jì xù yǔ zhàng fū de niú péng shēng huó de《 niú péng xiǎo pǐn》， yán zhèn zhuī yì nǚ jiào shòu gāo fēng liàng jié de《 shuǐ xiān》， zhāng kàng kàng de gē sòng qún zhòng zhōng yùn jiè de wú qióng lì liàng de《 dì xià sēn lín duàn xiǎng》， guǎn huà hé dīng níng tuō wù yán zhì， jì tuō qì jié yǔ xiàng wǎng de《 zhú》 hé《 xiān nǚ kāi huā》 děng。 　　 　　 yóu jì sǎnwén yě rì jiàn fán róng， tā men dà duō jì chéng gǔ diǎn sǎnwén zhōng jì qíng yú jǐng de chuán tǒng shǒu fǎ， yú yī shān yī shuǐ zhōng jì tuō zì jǐ de qíng huái。 zhè dāng zhōng， guó jì tí cái de zuò pǐn fēng cǎi dú jù， dīng líng de《 wǒ kàn dào de měi guó》、 xiāo qián de《 měi guó zhī xíng》、 wáng méng de《 dé měi liǎng guó jì xíng》、 mù qīng de《 zài xié tǎ xià》、 liú bái yǔ de《 yī qū qīng qīng sài nà hé》、 wéi jūn yí de《 gù guó qíng》 děngdōu shì dǐng lì zhī zuò。 hepingdao xièdào (2007-12-09 10:53:36): 　　⒈ jiào qiáng de jì shí xìng 　　 　　 sǎnwén jù yòu jiào qiáng de jì shí xìng zhì。 dàn duì jì shí xìng de lǐ jiě， zhì jīn réng yòu jiào dà fēn qí， bǐ jiào yòu dài biǎo xìng de yì jiàn yòu sān zhǒng。 　　 　　 yī shì zhù zhāng jué duì zhēn shí：“ miáo shù zhēn rén zhēn shì， shì sǎnwén de shǒu yào tè zhēng。 sǎnwén jiā men yào kào lǚ xíng fǎng wèn， diào chá yán jiū liǎo jī xù fēng fù de sù cái， yào bǎ shì jiàn de jīng guò， rén wù de zhēn shí， chǎng dì de shí jǐng， shěn chá qīng chǔ liǎo， rán hòu cái tí bǐ shēn zhǐ。 sǎnwén tè xiě jué bù néng yǎng zhàng xū gòu。 tā hé xiǎo shuō、 xì jù de zhù yào qū bié jiù shì zài zhè lǐ。”（ zhōu lì bō《 sǎnwén tè xiě xuǎn · xù》，《 sǎnwén tè xiě xuǎn（ 1959-1962） rén mín wén xué chū bǎn shè 1963 nián） 　　 　　 èr shì zhù zhāng“ dà shí xiǎo xū”：“ sǎnwén xiě zuò， zài xuǎn cái shàng yě bìng bù shì jué duì dì pái chì rèn hé xū gòu de。 yě jiù shì shuō， zài bǎo chí tí cái shàng dà tǐ zhēn shí（ qǐng zhù yì， zhè lǐ de gài niàn bìng bù děng tóng yú wén xué kē xué zhōng de ‘ zhēn shí xìng ’ de hán yì， gù chēng zhī wéi‘ tí cái de jì shí xìng zhì’） de qián tí xià， mǒu xiē xì jié de xū gòu， nǎi zhì mǒu gè cì yào rén wù de xū nǐ， bù dàn zài chuàng zuò shí jiàn shàng shì yòu chéng lì de， bèi yǔn xǔ de， ér qiě yòu shí shèn zhì shì hěn bì yào de。…… guān jiàn zé shì yào‘ dà shí xiǎo xū’。”（ hán shǎo huá《 sǎnwén sàn lùn》， běi jīng shī fàn dà xué chū bǎn shè《 xiě zuò lùn》） 　　 　　 sān shì gōng shí yòng de sǎnwén， yào yán gé dì xiě shí； gōng xīn shǎng de sǎnwén， yǔn xǔ yòu xū gòu de chéngfèn cún zài：“ tán sǎnwén chuàng zuò， wǒ men hái bù néng bù tán xū gòu。 xū gòu shì wén yì chuàng zuò pǔ biàn cǎi yòng de yī zhǒng fāng fǎ， tā duì yú gài kuò shè huì shēng huó、 sù zào diǎn xíng xíng xiàng、 tū chū zuò pǐn zhù tí jūn yòu bù róng hū shì de zuò yòng。 sǎnwén chuàng zuò yě bù yī wèi dì pái chì zhè zhǒng fāng fǎ。 jù yòu xiě shí tè diǎn de sǎnwén tǐ cái zhī suǒ yǐ bù pái chì xū gòu， shì yīn wéi rén men xiě sǎnwén， zì gǔ yǐ lái jiù yòu gōng shí yòng hé gōng xīn shǎng de fēn bié。 gōng shí yòng de sǎnwén， zhǐ néng yán gé dì xiě shí， bù yǔn xǔ yòu rèn hé xū gòu； ér gōng xīn shǎng de sǎnwén， zài xiě shí shàng jiù bù nà me yán gé， yǔn xǔ yòu xū gòu chéngfèn cún zài。”（ guān xiǎn《 sǎnwén xiě shí shuō》） 　　 　　 zài zhè sān zhǒng yì jiàn zhōng， wǒ men rèn wéi dì 'èr zhǒng yì jiàn shì kě qǔ de。 shǒu xiān，“ dà shí xiǎo xū” shuō zài shí jiàn shàng fǎn yìng liǎo sǎnwén chuàng zuò de kè guān shí jì。 yǐ bīng xīn《 xiǎo jié dēng》 wéi lì， jù sǎnwén jiā hán shǎo huá shuō：“ qián bù jiǔ， zài bài fǎng bīng xīn tóng zhì de shí hòu， dé dào liǎo tā de zhǐ jiào， dé zhī wén zhāng zhōng de xiǎo hái yī jiā， yǐ jí zuò zhě tóng tā men de jiē chù， bāo kuò nǚ hái fù qīn de xìng shì dōushì què záo de， shì shí yòu qí rén、 shí yòu qí shì de。”“ zhǐ shì zài gè bié cì yào zhī chù zuò liǎo yī diǎn xū gòu。” bīng xīn zài《 màn tán 〈 xiǎo jié dēng 〉 de xiě zuò jīng guò》 yī wén zhōng， duì gāi wén“ gè bié cì yào zhī chù zuò liǎo yī diǎn xū gòu” zuò liǎo bǔ chōng shuō míng， jí“ wǒ de péng yǒu” zhè gè cì yào rén wù shì xū gòu de。“ dà shí xiǎo xū” shuō zài lǐ lùn shàng yě shì shùn lǐ chéng zhāng de， sǎnwén shì wén xué zuò pǐn， ér xū gòu shì wén xué zuò pǐn cháng yòng de yī zhǒng shǒu fǎ， suǒ yǐ sǎnwén bù kě néng yǔ xū gòu wú guān， dàn zhè zhǒng xū gòu yòu bù néng pò huài sǎnwén de jì shí xìng yuán zé， suǒ yǐ tā zhǐ néng shì“ dà shí xiǎo xū” liǎo。 　　 　　 jìn guǎn sǎnwén de xì jié kě yǐ xū gòu， dàn sǎnwén zhōng de qíng gǎn shì jué duì zhēn shí de， zhè yī diǎn yě yīnggāi shì sǎnwén zhēn shí xìng de yī gè zhòng yào cè miàn。 　　 　　 ⒉ qǔ cái de guǎng fàn xìng。 　　 　　 sǎnwén de qǔ cái fàn wéi shí fēn guǎng fàn， dà qiān shì jiè jīhū wú bù kě xiě， suǒ yǐ yù dá fū shuō：“ sǎnwén qīng dàn yì wéi， bìng qiě bāo kuò hěn guǎng， rén jiān tiān shàng， cǎo mù chóng yú， wú bù kě tán。”（《 ＜ dá fū zì xuǎn jí ＞》 lǔ xùn shuō， sǎnwén de“ tí cái yìng tīng qí shí fēn zì yóu xuǎn zé， fēng jǐng jìng wù， chóng yú， jí yī huā yī yè jūn kě。”（《 zhì luó qīng zhēn》，《 lǔ xùn shū xìn》 P241）， rén mín wén xué chū bǎn shè 1959 nián bǎn） zhōu lì bō shuō：“ jǔ fán guó jì guó nèi dà shì， shè huì jiā tíng de xì gù， xiān tiān zhī làng， yī wù zhī wēi， zì jǐ de yī duàn lì shǐ， yī sī gǎn chù， yī cuō bēi huān， yī xīng míng xiǎng。 wǎng rì de qī huáng， jīnzhāo de huān kuài， dōukě yǐ yí yú zhǐ shàng， gòng xiàn dú zhě。”（《 sǎnwén tè xiě xuǎn · xù yán》） luò wén shuō， sǎnwén“ zuò wéi yī zhǒng wén tǐ， hǎo chù shèn duō。 yī shí zhī lín， kě yǐ wéi wén。 yī shuǐ zhī bō， kě yǐ xiě yì。 yī huā zhī bàn， kě yǐ pò tí。 shí zài zì yóu。”（《 wǒ de sǎnwén guān》） 　　 　　 zhèng yīn rú cǐ， yòu rén jiǎng sàn wén zuò zhě“ chù mù wén shēng， suí chù kě gǎn。 lǔ xùn mù yuè bái xuě fēn fēi 'ér shū huái， xíng chéng《 xuě》 de jīng hún； máo dùn jiàn bái yáng tǐng bá 'ér mìng bǐ， zhì chéng《 bái yáng lǐ zàn》； bā jīn guān cháo tūn zhà yǒng 'ér xīn yín， yīn yòu《 hǎi shàng de rì chū》； wú bó xiāo yì fǎng chē shēng yùn 'ér huī háo， xiě xià míng piān《 jì yī liàng fǎng chē》； yáng shuò shǎng chá huā xuàn lì yǐn qǐ chuàng zuò chōng dòng， liú xià kuài zhì rén kǒu de《 chá huā fù》。 zǒng zhī， yī gè zuò zhě de suǒ jiàn suǒ wén， suǒ zhī suǒ gǎn， dōuyòu kě néng bèi qǔ lái zuò wéi xiě sǎnwén de cái liào。”（ hàn jī《 guān yú sǎnwén qǔ cái zhǒng zhǒng》））。 　　 　　 sǎnwén de nèi róng shè jí zì rán wàn wù、 gè sè rén děng、 gǔ jīn zhōng wài、 zhèng shì sī qíng…… kě yǐ shuō shì wú suǒ bù bāo、 wú suǒ bù yòu de。 kě yǐ xiě guó nèi wài hé shè huì shàng de máo dùn、 dǒu zhēng， xiě jīng jì jiàn shè， xiě wén yì lùn zhēng， xiě lún lǐ dào dé， yě kě yǐ xiě wén yì suí bǐ， dú shū bǐ jì， rì jì shū jiǎn； jì kě yǐ shì fēng tǔ rén wù zhì、 yóu jì hé 'ǒu gǎn lù， yě kě yǐ shì zhī shí xiǎo pǐn、 wén tán yì shì； tā néng gòu tán tiān shuō dì， gèng kě yǐ shū qíng xiě qù。 fán shì néng gěi rén yǐ sī xiǎng qǐ dí、 měi de gǎn shòu、 qíng cāo de táo zhì， shǐ rén kāi kuò shì yě， fēng fù zhī shí， xīn kuàng shén yí de， dōukě xuǎn zuò sǎnwén de tí cái。 　　 　　 zài qǔ cái lǐng yù shàng， xiǎo shuō、 xì jù、 shī gē dōubù néng yǔ sǎnwén xiāng bǐ。 xiǎo shuō de tí cái， yào yòu wán zhěng de gù shì qíng jié， xiān míng shēng dòng de rén wù xíng xiàng。 xì jù de tí cái， yào yòu jī dòng rén xīn de máo dùn chōng tū。 shī gē de tí cái， yào yòu shēn yù de qíng yùn。 ér sǎnwén què méi yòu zhè xiē xiàn zhì， kě yǐ xiě xiǎo shuō、 xì jù、 shī gē de cái liào。 dōukě yǐ xiě sǎnwén， bù kě xiě xiǎo shuō、 xì jù、 shī gē de tí cái， yì kě xiě sǎnwén。 　　 　　 qǔ cái guǎng fàn， shǒu xiān biǎo xiàn zài tā xuǎn zé tí cái kě yǐ bù fēn gǔ jīn， bù fēn zhōng wài， bù fēn dà xiǎo shàng xià， fán néng gěi rén yǐ zhī shí、 měi gǎn， táo yě rén de qíng cāo de dōng xī dōukě xìn shǒu xiě lái， zhuì chéng yōu měi de piān shí。 qí cì， biǎo xiàn zài xiě zuò sǎnwén shí， kě yǐ zài yī gè zhù tí de tǒng shuài xià xuǎn qǔ bù tóng shí jiān、 kōng jiān de cái liào， shí fēn zì yóu。 rú qín mù de《 tǔ dì》。 　　 　　 wǒ men chéng rèn hé qiáng diào sǎnwén qǔ cái de guǎng fàn xìng， dàn yě bù shì shuō shénme dōng xī dōukě xiě chéng sǎnwén。 nà zhǒng bù fēn qīng hóng zào bái， wā dào lán lǐ jiù shì cài de zuò fǎ shì xíng bù tōng de。 xiě sǎnwén yào xuǎn qǔ jiē shì“ rén lèi 　　 　　 nà zhǒng chóng gāo gǎn hé zhuāng yán gǎn” de cái liào， yào xuǎn qǔ fǎn yìng jù yòu“ chāo shì sú de shěn měi lǐ xiǎng、 shěn měi qíng qù” de cái liào。 　　 　　3. xíng shì de líng huó xìng 　　 　　 sǎnwén qǔ cái guǎng fàn， nèi róng fēng fù， wéi qí fú wù de xíng shì yě líng huó duō yàng， bù jū yī gé。 　　 　　① jié gòu duō zhǒng duō yàng 　　 　　 shǒu xiān sǎnwén de jié gòu zhōng xīn duō yàng。 jì kě yǐ yòng rén wù wéi jié gòu zhōng xīn， rú《 téng yě xiān shēng》； kě yǐ yòng diǎn xíng de xì jié wéi jié gòu zhōng xīn， zhū zì qīng《 bèi yǐng》； kě yǐ yòng jǐng wù wéi jié gòu zhōng xīn， yù dá fū《 gù dū de qiū》； yě kě yǐ yòng mǒu yī xiàng zhēng shì wù zuò jié gòu zhōng xīn， rú《 chá huā fù》。 　　 　　 qí cì， sǎnwén de jié gòu xíng shì bù jū yī gé： yòu de 'àn shí jiān fā zhǎn xiān hòu shùn xù huò yǐ kōng jiān zhuǎn yí wéi xù zǔ zhì cái liào， rú《 xiǎo jié dēng》 hé《 cóng bǎi cǎo yuán dào sān wèi shū wū》； yòu de yǐ zuò zhě de sī xiǎng rèn shí hé gǎn qíng biàn huà wéi xù， rú zhāng jié《 wā jì cài》 hé yáng shuò《 lì zhī mì》； yòu de yǐ mǒu yī sī xiǎng wéi tǒng shuài， bǎ cái liào fēn bié zǔ zhì zài jǐ gè bù tóng de cè miàn zhī nèi， rú《 tǔ dì》。 　　 　　② biǎo dá fāng shì zì yóu líng huó。 　　 　　 sǎnwén kě yǐ zì yóu dì shǐ yòng xù shù、 miáo xiě děng wǔ zhǒng zuì jī běn de biǎo dá fāng shì， yě kě shǐ yòng 'àn shì、 xiàng zhēng、 bǐxìng、 lián xiǎng děng shǒu fǎ。 jì xù sǎnwén yǐ xù shù、 miáo xiě hé yì lùn； yì lùn sǎnwén yǐ yì lùn wéi zhù， jiān yòng xù shù、 miáo xiě hé shū qíng。 　　 　　③ yǔ yán yùn yòng zì rú。 　　 　　 xiàn dài sǎnwén de yǔ yán zhù yào shì xiàn dài hàn yǔ， dàn yòu shí wèile biǎo dá de xū yào， kě yǐ jiè yòng wén yán cí yǔ hé yòng fǎ， fāng yán lǐ yǔ、 gē yáo yàn yǔ děng yǔ yán xíng shì。 wén yán yǔ cí rú táo zhù《 sōng shù de fēng gé》 zhōng：“ sōng shù de shēng mìng lì kě wèi qiáng yǐ！ sōng shù yào qiú yú rén de kě wèi shǎo yǐ。” yòng gē yáo yàn yǔ de rú： zhū kě zhēn《 dà zì rán de yǔ yán》 zhōng yǐn yòng liǎo“ ā gōng 'ā pó， gē mài chā hé。” lì dào yuán《 wū xiá》 zhōng“ cháng jiāng sān xiá wū xiá cháng， yuán míng sān shēng lèi zhān cháng。” 　　 　　 ⒋ shī yì nóng yù。 　　 　　 sǎnwén bù xiàng xiǎo shuō、 xì jù kào xū gòu de gù shì qíng jié、 máo dùn chōng tū hé sù zào de rén wù xíng xiàng xī yǐn dú zhě， ér shì kào nóng yù de shī yì hé lǐ qù lái gǎn rǎn dú zhě。 zài shū qíng、 xù shì lèi sǎnwén zhōng yào zhuī qiú shī yì。 yòu de sǎnwén jiā shuō， zhēn zhèng de sǎnwén shì chōng mǎn shī yì de， jiù xiàng píng guǒ bǎo hán guǒ zhī yī yàng。 háo wú shī yì de sǎnwén shì méi yòu shēng mìng lì de。 yīn cǐ， sǎnwén zuò zhě nǔ lì zài shēng huó zhōng xún qiú shī yì， bìng shǐ zì jǐ de zuò pǐn fù yòu shī yì。 yáng shuò shuō：“ bù yào cóng xiá yì fāng miàn lái lǐ jiě shī yì liǎng gè zì， xìng huā chūn yǔ， gù rán yòu shī， tiě mǎ jīn gē de yīng xióng qì gài gèng fù yòu shī yì。 nǐ zài dǒu zhēng zhōng， láo dòng zhōng， shēng huó zhōng shí cháng huì yòu xiē dōng xī chù dòng nǐ de xīn， shǐ nǐ jī 'áng， shǐ nǐ huān lè， shǐ nǐ yōu chóu， shǐ nǐ shēn sī…… fán shì yù dào zhè zhǒng dòng qíng de shì， wǒ jiù yào fǎn fù sī suǒ， dào hòu lái wǎng wǎng xíng chéng wǒ wén zhāng lǐ de sī xiǎng yì jìng。”“ wǒ zài xiě měi piān wén zhāng shí， zǒng shì ná zhe dāng shī yī yàng xiě。”“ zǒng yào xiàng xiě shī nà yàng， zài sān jiǎn cái cái liào， ān pái bù jú， tuī qiāo zì jù。”（《＜ dōng fēng dì yī zhī＞ xiǎo bá》， zhuǎn yǐn zì《 xiàn dài sǎnwén xù bá xuǎn》 P190, bǎi huā wén yì chū bǎn shè 1983） 　　 　　 sǎnwén de shī yì yǔ tā shì yī zhǒng cháng yú shū qíng de wén tǐ fēn bù kāi de， qí shī yì de nóng dù tóng zuò zhě gǎn qíng de shēn dù zǒng shì chéng zhèng bǐ de。 wèishénme sǎnwén cháng yú shū qíng ní？ yīn wéi： a、 sǎnwén yī bān cǎi yòng dì yī rén chēng， xiě“ wǒ” de suǒ jiàn suǒ wén suǒ gǎn。 wú lùn xiě dào shénme， qí mùdì dōushì wèile shū fā zuò zhě de shēng huó gǎn shòu hé sī xiǎng jiàn jiě， dài yòu nóng liè de gǎn qíng sè cǎi， shì“ zuò zhě xīn líng de gē shēng”（ gāo 'ěr jī）。 b、 sǎnwén yòu zì jǐ tè shū de bǐ diào， jí suǒ wèi sǎnwén bǐ diào。 sǎnwén bǐ diào， shǒu xiān shì yǔ yán níng liàn， yōu měi fù yòu wén cǎi； qí cì shì bǐ fǎ líng huó shū fàng， huī sǎ zì rú。 　　 　　 yì lùn xìng sǎnwén zhōng， zhuī qiú wén zhāng de lǐ qù yě shì sǎnwén fù yòu shī yì de yī zhǒng biǎo xiàn。 zhū zì qīng píng lǔ xùn de zá gǎn shuō：“ zhè lǐ xī yǐn wǒ de， yī fāng miàn gù rán yě shì yōu mò， yī fāng miàn hái yòu bié de， nà jiù shì chuán tǒng de lǐ qù， xiàn zài wǒ men kě yǐ shuō shì lǐ zhì de jié jīng， ér zhè yě shì shī。” zhè lèi wén zhāng ràng wǒ men wéi zuò zhě shēn suì de sī xiǎng suǒ zhèn hàn， bèi qí zhōng jīng bì de lùn biàn suǒ zhé fú。 rú hán yù de《 mǎ shuō》， zhū zì qīng de《 cōng cōng》。 sǎnwén de shuō lǐ yǔ yì lùn wén bù tóng， tā bì xū jiè zhù xíng xiàng lái shuō lǐ（ sū shì《 chì bì fù》）， jiāng qíng yǔ lǐ jiāo róng qǐ lái， shǐ zhī“ jì biǎo xiàn rén men de gǎn qíng， yě biǎo xiàn rén men de sī xiǎng。”（ pǔ liè hàn nuò fū yǔ） 　　 　　 ⒌ yǔ yán yōu měi 　　 　　 yōu měi de yǔ yán shì sǎnwén suǒ yǐ chéng wéi měi wén de yī gè zhòng yào fāng miàn。 sǎnwén yǔ yán jù yòu yǐ xià tè zhēng： 　　 　　① jiǎng jiū wén cǎi。 　　 　　 cháng yòng duō zhǒng shǒu fǎ， huò nóng mò zhòng cǎi、 huò dàn bǐ qīng cǎi， zhuólì biǎo xiàn shì wù de“ huà yì”， zài xiàn měi hǎo de xíng xiàng。 yòu de sǎnwén zuò jiā yòu yì shí dì huà cháng yǔ wéi qí yǔ， yǐ gèng hǎo dì biǎo xiàn sǎnwén de“ shī qíng” hé“ huà yì”。 rú zhū zì qīng xiān shēng《 chūn》 zhōng kāi tóu jǐ jù： 　　 　　 táo shù、 xìng shù、 lí shù， nǐ bù ràng wǒ， wǒ bù ràng nǐ， dū kāi mǎn liǎo huā gǎn tàng 'ér。 hóng de xiàng huǒ， fěn de xiàng xiá， bái de xiàng xuě。 　　 　　 zài rú《 chì bì fù》 zhōng xiě xiāo shēng yī duàn： 　　 　　 qí shēng wū wū rán， rú yuàn rú mù， rú qì rú sù， yú yīn niǎo niǎo， bù jué rú lǚ。 wǔ yōu hè zhī qián jiāo， qì gū zhōu zhī lí fù。 　　 　　 sǎnwén jiǎng jiū wén cǎi， dàn bìng fēi zhǐ shǐ yòng huá měi de yǔ yán， yòu de sǎnwén jiā shǐ yòng zuì píng cháng de yǔ yán， xiě chū jí měi de wén zhāng lái。 jí suǒ wèi de“ jiā cháng fēng”。 rú wèi wēi《 wǒ de lǎo shī》。 　　 　　② líng huó shū fàng。 　　 　　 zuò zhě kě yǐ fú xiǎng lián piān， suí yì diǎn rǎn， rèn qíng chuān chā， shí 'ér xù， shí 'ér yì， shí 'ér shū qíng， huò jiāng tā men shuǐ rǔ jiāo róng qǐ lái。 kě wèi téng nuó fān fēi， wú bù suí xīn yìng shǒu。 　　 　　③ zhù zhòng jié zòu。 　　 　　 jù shì fù yú biàn huà， yòu shí pián sàn xiāngjiàn， píng zè xiāng diào； yòu shí cháng duǎn jiāo cuò， zhāng chí xiāng yìng， shǐ zuò pǐn fù yòu yīn lè měi。 qǐng kàn yuán yīng《 qīng shān cuì zhú》 zhōng de yī jié： xuè yǔ xīng fēng lǐ， máo zhú qīng liǎo yòu huáng， huáng liǎo yòu qīng， bù xiàng cán bào dī tóu， bù xiàng dí rén wān yāo， zhú zǐ shāo liǎo， hái yòu zhú zhī； zhú zhī duàn liǎo， hái yòu zhú biān； zhú biān kǎn liǎo， hái yòu shēn mái yú dì xià de zhú gēn。 　　 　　 xué xí sǎnwén xiě zuò， jì yào zhǎng wò huá lì de wén cǎi， yě yào zhǎng wò pǔ sù de wén cǎi。 xiěde huá lì bìng bù róng yì， xiěde pǔ sù gèng nán。 xú chí de wén zhāng shì hěn yòu wén cǎi de， tā cháng yòng fù de fāng fǎ jiān yòng bǐ、 xīng xiū cí， shǐ dé wén cǎi huá měi。 dàn shì tā shuō：“ zhǐ yòu xiěde pǔ sù liǎo， cái néng xiǎn chū zhēn zhèng de wén cǎi lái。 gǔ jīn dà sàn wén jiā， dōushì zhè yàng xiě zuò de。 yuè shì dà zuò jiā， yuè dào chéng shú zhī shí， yuè shì xiěde pǔ sù。 ér wén cǎi shǎn yào zài pǔ sù de piān yè zhī shàng。” wǒ men hái yào kàn dào， bù guǎn shì huá lì de hái shì pǔ sù de， sǎnwén de fù yòu wén cǎi de yǔ yán dōushì cóng xīn xiān、 huó pō de kǒu yǔ zhōng lái de， yě shì duì yōu xiù de gǔ dài sǎnwén chuàng zào xìng de jì chéng， yě shì zuò zhě zǎi xì xuǎn zé、 chuí liàn hé jiā gōng de jiēguǒ。 　　 　　 ⒍（ piān fú） duǎn xiǎo jīng hàn。 　　 　　 sǎnwén yī bān piān fú duǎn xiǎo， céng cì jiào shǎo， jié gòu bù hěn fù zá， dàn yòu jù yòu xuǎn cái jīng yào， yán jiǎn yì gāi， lì yì shēn suì de tè diǎn。 yù dá fū“ yī lì shā lǐ jiàn shì jiè， bàn bàn huā lǐ shuō rén qíng。”（《 xiàn dài sǎnwén xù bá xuǎn》） qín mù shuō：“ xiàng sū zhōu de yuán lín， xiǎo shì xiǎo liǎo， rán 'ér què jìng jiè shēn suì， tiān dì kāi kuò。（《 yuán lín shàn huà sǎnwén》 jiàn《 bǐ tán sǎnwén》） 冷巉 xièdào (2010-09-22 22:18:27): 　　rèn zhēn xué xí。