míngchèn: sòng dài kē xué jiā shěn kuò Song scientist Shen Kuo
xiàngguānhànzì: kuò
zīliàoláiyuán: http://hiphotos.baidu.com/
túpiànmiáoshù: sòng shén zōng yuán fēng wǔ nián（ 1082） bā yuè， xī xià fā bīng 20 wàn gōng pò sòng jūn xīn zhù de yǒng lè chéng（ jīn shǎn xī mǐ zhī xī běi）。 shí rèn yán zhōu zhǎngguān de shěn kuò， yīn “ shǐ yì chéng yǒng lè， jì yòu cuò zhì yìng dí jù guāi fāng ”， bèi zé shòu jūn zhōu tuán liàn fù shǐ， suí zhōu（ jīn hú běi suí xiàn） ān zhì。 zhè gè chǔfá shí jì shàng jié shù liǎo shěn kuò de zhèng zhì shēng yá， duì yú tā běn rén lái shuō huò xǔ shì gè bù xìng， dàn shì duì yú zhōng guó wén huà 'ér yán què shì bù xìng zhōng de dà xìng。 yīn wéi zhì cǐ yǐ hòu， shěn kuò bù yòng zài huā fèi dà de qì lì qù chù lǐ nà xiē fēn fán fù zá de zhèng shì， ér shì jí zhōng jīng lì cóng shì zì jǐ xǐ 'ài de xué shù yán jiū， bǎ píng shēng suǒ xué suǒ jiàn suǒ wén de yuān bó zhī shí， yòng bǐ jì lù xià lái， yú shì jiù yòu liǎo zhōng guó wén huà shǐ shàng bù xiǔ de kē xué jù zhù《 mèng xī bǐ tán》。
《 mèng xī bǐ tán》 zuì chū zhǐ chēng zuò“ bǐ tán”， shěn kuò zài zì xù zhōng shuō：“ yú tuì chù lín xià， shēn jū jué guò cóng。 sī píng rì yǔ kè yán zhě， shí jì yī shì yú bǐ， zé ruò yòu suǒ wù yán， xiāo rán yí rì。 suǒ yǔ tán zhě， wéi bǐ yàn 'ér yǐ， wèi zhī《 bǐ tán》。” hòu rén zhī suǒ yǐ chēng zhī wéi《 mèng xī bǐ tán》， yǔ zhè bù zhù zuò de chéng shū bèi jǐng hé shěn kuò de wǎn nián shēng huó fēn bù kāi。 xiāng chuán shěn kuò sān shí yú suì shí“ cháng mèng zhì yī chù， dēng yī xiǎo shān， huā rú fù jǐn， ér qiáo mù bì qí shàng， shān zhī xià yòu shuǐ chéng chè， mèng zhōng lè zhī， jiāng móu jū yān”。 cǐ hòu yòu cháng cháng mèng zhì qí chù， xī níng shí nián（ 1077）， shěn kuò fù xuān zhōu（ jīn 'ān huī xuān chéng） rèn zhí， yòu dào rén duì shěn kuò shuō， rùn zhōu shān chuān zhī shèng， qiě yún jùn rén yòu dì qiú shòu， shěn kuò suì yǐ qián sān wàn mín gòu rù。 shí yú nián hòu， tā fèng zhào běi xíng tú jīng rùn zhōu，“ zhì suǒ mǎi zhī dì， huǎng rán nǎi mèng zhōng suǒ yóu， yīn hào mèng xī”（《 jīng kǒu qí jiù chuán》 juàn yī）， hòu lái tā xié quán jiā qiān wǎng rùn zhōu“ mèng xī” yuán， zài zhè lǐ yī zhù jiù shì bā nián， guò zhe shì wài táo yuán bān de shēng huó， zhí zhì shēng mìng de zuì hòu yī kè。 hòu rén bǎ shěn kuò zài mèng xī yuán zhěng lǐ、 xiū dìng、 bǔ chōng de《 bǐ tán》， guànyǐ“ mèng xī” èr zì， kě yǐ shuō shì duì tā zuì hǎo de jì niàn。
shěn kuò chū shēn yú yī gè hěn yòu zhī shí jiào yǎng de jiā tíng， fù qīn shěn zhōu zài sòng zhēn zōng cháo jìn shì jí dì， shěn shì jiā zú yī xiàng yòu shōu cáng wén wù shū huà、 shōu jí yī fāng de chuán tǒng。 ér tā de mǔ qīn xǔ shì shì běi sòng qián qī zhù míng zhàn lüè jiā、 jūn shì jiā xǔ dòng de mèi mèi，“ dú shū zhī dà yì， qí xiōng suǒ wéi wén zhé néng chéng sòng。” shěn kuò yòu nián suǒ shòu jiào yù dōushì mǔ qīn“ zì jiào”。 liáng hǎo de jiā tíng jiào yù hé shōu cáng chuán tǒng， péi yù liǎo shěn kuò tàn jiū zì rán yǔ shè huì de qiáng liè xīng qù hé hǎo qí xīn。 sòng rén zōng jiā yòu bā nián（ 1063）， shěn kuò jìn shì jí dì， qí hòu jī jí tóu shēn yú wáng 'ān shí biàn fǎ， zhù chí hé cānyù zhěng dùn sī tiān jiān，“ shǐ zhì hún yí、 jǐng biǎo、 wǔ hú fú lòu， zhāo wèi pǔ zào xīn lì， mù tiān xià shàng tài shǐ zhàn shū， zá yòng shì rén， fēn fāng jì kē wéi wǔ， hòu jiē shī yòng”， shū jùn biàn hé、 chá fǎng liǎng zhè dì qū nóng tián shuǐ lì、 gǎi gé yán fǎ hé chāo fǎ、 chū shǐ liáo guó、 jīng lüè shǎn yòu。 fēng fù de shè huì shí jiàn， wéi shěn kuò de kē xué yán jiū tí gōng liǎo yuán yuán bù duàn de yǎng liào。
shěn kuò shēng huó de shí dài zhèng zhí běi sòng jīng jì wén huà zǒu xiàng fán róng， xué fēng fā shēng jù biàn de lì shǐ shí qī。 zài jīng xué huò zhé xué sī xiǎng fāng miàn， sòng rú yǐ yì lǐ zhī xué duì hàn táng zhāng jù zhī xué jìn xíng liǎo yīcháng jù yòu sī xiǎng jiě fàng yì yì de gé xīn， kāi chuàng liǎo liǎng hàn yǐ lái zhōng guó xué shù shǐ shàng hǎn jiàn de huó yuè qì fēn； tóng shí， sòng rú hái zhí miàn nèi yōu wài huàn de zhèng zhì xiàn shí， bǎ xué shù tàn suǒ tóng shè huì shí jiàn jié hé qǐ lái， lì tú zài shè huì gǎi gé zhōng zhǎn xiàn jīng shì jì yòng zhī xué。 zài zhè zhòngxué fēng de dài dòng xià，“ qióng lǐ jìn xìng”， tàn suǒ shì wù de běn yuán， chéng wéi dāng shí shè huì de xīn fēng shàng， shěn kuò zhèng shì zài zhè zhòngxué fēng xūn táo xià tuō yíng 'ér chū de。 dāng rán gèng wéi zhòng yào de shì， yǔ jué dà duō shù shì rén bǎ guān zhù jiāo diǎn zhù yào jí zhōng zài rú jiā jīng diǎn， ér wǎng wǎng qīng jiàn bèi shì zuò“ diāo chóng xiǎo jì” de gè lèi jì yì bù tóng， shěn kuò zhù zhòng“ qióng lǐ jìn xìng”、 tàn suǒ shì wù de běn yuán。 zhè zhǒng bǎ tàn suǒ dà zì rán 'ào mì jiān xué“ bǎi gōng qí yè zhì wēi” yǔ xué xí rú jiā jīng diǎn fàng zài tóng děng zhòng yào de wèi zhì shàng， shì tā zhī suǒ yǐ chéng wéi yī dài wěi dà de kē xué jiā zhì guān zhòng yào de yīn sù。
shěn kuò yī shēng zhù shù duō dá 40 yú zhǒng， ér《 mèng xī bǐ tán》 shì tā zuì zhòng yào de zhù zuò， qīng zhù liǎo tā yī shēng duì kē xué wén huà zī zī yǐ qiú de xīn xuè。《 mèng xī bǐ tán》 zhōng jìzǎi de qí wén yì shì shèn duō， shì shěn kuò duì dà zì rán de 'ào mì， shǐ zhōng huái yòu qiáng liè xīng qù de zuì hǎo fǎn yìng， jìn guǎn xǔ duō qí wén yì shì shěn kuò yě bù néng gěi yǐ jiě shì， dàn yóu yú tā de jìzǎi， suì chéng wéi hòu shì kē xué yán jiū de yòu yòng zī liào。
《 mèng xī bǐ tán》 yī wèn shì， jiù shòu dào shí rén jí hòu shì rén de jí dà guān zhù。 rén men chēng zàn shěn kuò“ xué wèn zuì wéi bó qià”；“ bó wén qiǎngjì， yī shí hǎn yòu qí pǐ。 suǒ zuò bǐ tán， yú tiān wén、 suàn shù、 yīn lǜ、 yī bǔ zhī shù， jiē néng fā míng kǎo zhèng， dòng xī yuán liú”。 bù jǐn rú cǐ， shěn kuò zài xǔ duō fāng miàn dōuyòu zì jǐ de chuàng jiàn。 tā shǒu cì xiáng xì miáo shù liǎo luó pán zhēn， jì lù cí piān jiǎo de cún zài； zuì zǎo zhì zào lì tǐ dì tú de mó xíng； tā hái shǒu cì yán jiū yán 'ān dì xià lèi sì zhú sǔn de huà shí， bìng zuò chū“ kuàng gǔ yǐ qián， dì bēi qì shī 'ér yí zhú” de kē xué tuī duàn； yòu gēn jù tài xíng shān duàn yá shí bì shàng mì qiàn zhe luó bàng ké hé 'é luǎn shí děng yí jì， tuī duàn tài xíng shān dì qū de hǎi lù biàn qiān。“ shí yóu” zhè gè míng cí zuì chū yě shì shěn kuò kāi shǐ shǐ yòng de， bìng yù yán“ cǐ wù hòu bì dà xíng yú shì， zì yú shǐ wéi zhī”。 zài shù xué fāng miàn， tā shǒu chuàng de xì jī shù hé huì yuán shù， tí chū liǎo gāo jiē jí chā qiú shù hé gōng shì jí qiú hú cháng de jìn sì gōng shì， děng děng。 yóu qí nán néng kě guì de shì tā bìng qì chuán tǒng de shè huì piān jiàn， zǒng jié hé jì lù lái zì shè huì xià céng de“ bù yī” hé gōng jiàng men de fā míng chuàng zào， rú bì shēng fā míng de ní huó zì yìn shuà shù， jiù shì yòu lài yú《 mèng xī bǐ tán》 de jì lù hé zǒng jié， cái dé yǐ tuī guǎng hé liú chuán。 tā hái jiǎn yào jiè shào liǎo zhù míng jiàn zhù“ jiàng shī” yù hào suǒ zhù de xiàn zǎo yǐ shī chuán de《 mù jīng》 yī shū de nèi róng， bìng duì yù hào de gōng chéng shè jì zuò liǎo kē xué chǎn míng。《 mèng xī bǐ tán》 de xiě zuò fēng gé yì tǐ xiàn liǎo“ níng zhòng bù tiāo” de tè diǎn， yīn cǐ cóng wén xué de jiǎo dù lái kàn， tā yòu bù shī wéi yī bù yán jiǎn yì gāi、 wén bǐ shēng dòng de
sǎnwén jí。
shěn kuò bù jǐn zài shù xué、 wù lǐ、 huà xué、 tiān wén xué、 qì xiàng xué、 dì zhì xué、 yī yào xué、 nóng lín xué děng kē xué jì shù shàng qǔ dé fēi fán chéng jiù， ér qiě zài jīn shí xué de kāi tuò、 yīnyuè（ yàn lè） yán jiū、 shū huà shōu cáng hé jiàn shǎng děng rén wén xué kē shàng yì yòu tū chū gòng xiàn。 sì kù guǎn chén chēng tā de wén zhāng“ xué yòu gēn dǐ， suǒ zuò yì hóng shàn yān yǎ， jù yòu diǎn zé， qí sì liù、 biǎo、 qǐ， yóu níng zhòng bù tiāo， yòu gǔ zuò zhě zhī yí fàn”。 wèile jì niàn zhè wèi“ zhōng guó zhěng bù kē xué shǐ shàng zuì zhuó yuè de rén wù”（ lǐ yuē sè yǔ）， 1979 nián 7 yuè 1 rì， zhōng guó kē xué yuàn zǐ jīn shān tiān wén tái jiāng gāi tái fā xiàn de yī kē xiǎo xíng xīng（ biān hào 2027） mìng míng wéi“ shěn kuò”。 | |
|
|
|
|
