【zhùshì】 ① jiān， dí。 jiā， wěi。 duō lóng 'ā yuē： “ dí zhī gāo zhě bù guò wǔ liù chǐ， wěi zhī gāo zhě zhì zhàng yú； dí jīng xì rú hāo gěng， wěi zhī dà zhě zé rú xiǎo zhú； wěi zhī zhōng shí， dí zhī zhōng kōng， èr cǎo zhī bié zài cǐ yě。 ”
② máo chuán：“ nì liú 'ér shàng yuē sù huí， shùn liú 'ér shè rì sù yóu。”
③ qī qī， shì wén：“ běn yì zuò ‘ qī ’。” zhāng shèn yí yuē：“《 shuō wén》：‘ qī， cǎo shèng yě。” qī， yǔ yún qǐ yě。’ cǐ shī yìng yǐ qī wéi zhèng zì。” xú dūn yuē：“《 sì yuè》 shī chuán：‘ qī qī， liáng fēng yě。’《 lǜ yī》 shī chuán：‘ qī， hán fēng yě。’《 jiān jiā》 dāng shuāng níng zhī hòu， liáng fēng xiāo sè， hán yì qī qí， jì shèng 'ér jiāng fèi yǐ。” jù cǐ， shì dú“ qī”， kě yǐ dú chū jǐng xiàng； dú“ qī”， zé bìng jǐng zhōng zhī qíng， huò yuē shì jué zhōng de gǎn jué， yì kě jiě dé。
④ máo chuán：“ xī， gān yě。”
⑤ máo chuán：“ méi， shuǐ zuàn yě。 jī， shēng yě。” zhèng jiān：“ yán qí nán zhì rú shēng bǎn。” àn méi，《 ěr yǎ · shì shuǐ》：“ shuǐ cǎo jiāo wéi méi。” lǐ xún zhù：“ shuǐ zhōng yòu cǎo mù jiāo huì yuē méi。” yòu máo chuán yuē“ shuǐ zuàn” zhě， hú chéng gǒng yuē：“《 shuō wén》‘ zuàn， yá yě。” yá， gāo biān yě。’ xià wén‘ dào zǔ qiě jī’， jī wéi shēng yì， gù cǐ yǐ‘ shuǐ yǎn’ jiàn qí gāo yì。”
⑥ máo chuán：“ sì， yá yě。” zhèng jiān：“‘ yòu’ zhě， yán qí yū huí yě。” jiāo lín rì：“ dào zǔ qiě cháng、 qiě jī、 qiě yòu， jiē yīn sù yóu nì liú zhī gù， yì zhōng jué dé bì shì rú cǐ， wú rèn zuò zhēn yòu bié yàng zǔ zhì yě。” lǐ jiǔ huá yuē：“《 ěr yǎ》‘ xiǎo zhōu yuē zhǔ， xiǎo zhǔ yuē zhǐ， xiǎo zhǐ yuē chí’， jiē jué xiǎo zhī chēng。”

【 yì wén】
hào dàng lú wěi mǎng cāng cāng， qīng xī bái lù huà wéi shuāng。
xīn hú yáo yè wéi yòu tā , líng pīng zhàn lì shuǐ yī fāng .
nì liú 'ér shàng xiāng gēn cóng , nài hé dào jiān màn qiě cháng .
shùn liú 'ér xià hù zhuī suí , yǐ rán tā zài shuǐ zhōng yāng .

mào mì lú wěi shèng qī qī , yóu shī bái lù yìng xiá guāng
xīn hú dàng yàng wéi yòu tā , yǐ wēi shuǐ cǎo lián 'àn bàng
nì liú 'ér shàng xiāng gēn cóng , nài hé lù wān qí shān gāng
shùn liú 'ér xià hù zhuī suí , yǐn yuē dàn zuò gū shí shàng

wēi ruí lú wěi yù cōng cōng , jīng yíng bái lù shuò guāng máng
xīn hú lián yī wéi yòu tā , yōu rán cháng yáng shuǐ 'àn xiāng
nì liú 'ér shàng xiāng gēn cóng , nài hé tú qū jìng rú cháng
shùn liú 'ér xià hù zhuī suí , liǎo què shā zhōu jì mò shāng

【 yì wén 'èr】
cāng cāng de lú wěi 'ā，
nǐ nà bái lù yǐ níng jié chéng měi lì de chén shuāng；
wǒ nà qīng xīn de rén 'ā，
sì jiù yáo yè zài nà qiū shuǐ máng máng de yuǎn fāng。
wǒ yào nì shuǐ 'ér shàng 'ò，
dàn dào lù jiān nán、 lù tú màn cháng！
wǒ yào shùn shuǐ 'ér xià 'ò，
tā fǎng fó zài nà máng máng shuǐ yù de zhōng yāng！

qī qī de lú wěi 'ā，
nǐ nà bái lù yǐ yìng chèn zhe dōng fāng de xiá guāng；
wǒ nà qīng xīn de rén 'ā，
sì jiù yǐ wēi zài nà shuǐ cǎo xiāng lián de 'àn bàng。
wǒ yào nì shuǐ 'ér shàng 'ò，
dàn dào lù jiān nán、 qí qū shān gāng！
wǒ yào shùn shuǐ 'ér xià 'ò，
tā fǎng fó jiù zài nà shuǐ zhōng de gū shí shàng。

cǎi cǎi de lú wěi 'ā，
nǐ nà bái lù yǐ huī yìng zhe zhāorì de guāng máng；
wǒ nà qīng xīn de rén 'ā，
sì jiù qīng yín zài nà xuàn lì shuǐ bīn de 'àn xiāng。
wǒ yào nì shuǐ 'ér shàng 'ò，
dàn dào lù jiān nán、 qū zhé rú cháng！
wǒ yào shùn shuǐ 'ér xià 'ò，
tā fǎng fó jiù zài nà shuǐ zhōng de shā zhōu shàng ……

【 shǎng xī】
《 jiān jiā》 shǔ yú qín fēng。 zhōu xiào wáng shí， qín zhī xiān zǔ fēi zǐ shòu fēng yú qín gǔ ( jīn gān sù tiān shuǐ )。 píng wáng dōng qiān shí， qín xiāng gōng yīn chū bīng hù sòng yòu gōng， yòu dé dào liǎo qí shān yǐ xī de dà piàn fēng dì。 hòu lái qín zhú jiàn dōng xǐ， dū yú yōng ( jīn shǎn xī xīng píng )。 qín dì bāo kuò xiàn zài shǎn xī guān zhōng dào gān sù dōng nán bù yī dài。 qín fēng gòng shí piān， dà dū shì dōng zhōu shí dài zhè gè qū yù de mín gē。
duì zhè shǒu huái rén shī， lì lái jiě shuō bù yī。 yòu rén rèn wéi zuò zhě zài sī niàn liàn rén， shī de zhù zhǐ shì xiě 'ài qíng； yòu rén shuō shì shī rén jiè huái yǒu fěng cì qín xiāng gōng bù néng lǐ xián xià shì， zhì shǐ xián shì yǐn jū、 bù kěn chū lái zuò guān； yě yòu rén shuō zuò zhě jiù shì yǐn shì， cǐ shī nǎi míng zhì zhī zuò。 wǒ men xì wèi shī yì， shī zhōng bìng wèi míng què xiǎn shì nán nǚ liàn qíng， kuàng qiě“ yī rén” shì nán shì nǚ yě nán pàn dìng。 shuō tā shì fěng cì shī zé gèng wú gēn jù 。 yīn cǐ， wǒ men zhǐ bǎ“ yī rén” shì wéi zuò zhě suǒ jìng yǎng hé rè 'ài de rén， zhì yú shì nán shì nǚ， qiě bù lùn jí。

“ jiān jiā cāng cāng， bái lù wéi shuāng” liǎng jù， cóng wù xiàng yǔ sè zé shàng diǎn míng liǎo shí jiān hé huán jìng。 nà shēngzhǎng zài hé biān de mào mì lú wěi， yán sè cāng qīng， nà jīng yíng tòu liàng de lù shuǐ zhū yǐ níng jié chéng bái shuà shuà de nóng shuāng， nà wēi wēi de qiū fēng sòng zhe xí rén de liáng yì， nà máng máng de qiū shuǐ fàn qǐ jìn rén de hán qì。 zài zhè yī cāng liáng yōu miǎo de shēn qiū qīng chén de tè dìng shí kōng lǐ， shī rén shí 'ér jìng lì， shí 'ér pái huái， shí 'ér qiáo shǒu tiào wàng， shí 'ér cù méi chén sī。 tā nà shén qíng jiāo zhuó、 xīn xù bù níng de qíng zhuàng， bù shí dì xiǎn xiàn yú wǒ men yǎn qián， yuán lái tā shì zài sī mù zhuī xún zhe yī gè yǒu rén。“ suǒ wèi yī rén， zài shuǐ yī fāng” liǎng jù， jiāo dài liǎo shī rén suǒ zhuī mù de duì xiàng jí yī rén suǒ zài de dì diǎn， biǎo xiàn liǎo shī rén sī jiàn xīnqiè， wàng chuān qiū shuǐ， yī gè jìn dì zhāng wàng、 xún qiú。“ yī rén”， zhǐ yǔ shī rén guān xì qīn mì、 wéi shī rén chóng jìng hé rè 'ài 'ér wèi céng xū yú wàng huái de rén。“ suǒ wèi” èr zì， biǎo míng“ yī rén” shì cháng cháng bèi tí jí， bù duàn niàn dāo zhe de， rán 'ér xiàn zài tā què zài màn màn dà hé de lìng yī fāng。“ zài shuǐ yī fāng”， yǔ qì kěn dìng， shuō míng shī rén què xìn tā de cún zài， bìng chōng mǎn xìn xīn qù zhuī qiú， zhǐ shì hé shuǐ gé jué， xiāng huì bù yì。“ sù huí cóng zhī， dào zǔ qiě cháng； sù yóu cóng zhī， wǎn zài shuǐ zhōng yāng。” yán zhe hé biān xiǎo dào xiàng shàng yóu zǒu qù， dào lù jiān xiǎn， qiě yòu màn cháng， jí shǐ huā fèi hěn cháng shí jiān yě nán dào dá； rú guǒ jìng zhí yóu dù guò qù， jìn guǎn xiāng jù bù yuǎn， dàn yǎn qián qiū shuǐ máng máng， sī zhī kě jí， xíng zhī bù yì， fǎng fó kàn dào liǎo yī rén de shēn yǐng zài shuǐ zhōng yāng huàng dòng。 shī rén jìn guǎn lì yú hé biān， dàn tā nà huǎng hū mí lí de xīn shén zǎo yǐ fēi dòng qǐ lái， sī jiàn yī rén 'ér bù dé de rú zuì rú chī de xíng xiàng xǔ xǔ kě jiàn。 shī jù zhī qí miào， zhèng rú fāng yù rùn suǒ shuō：“ wán qí cí， suī ruò kě wàng bù kě jí。 wèi qí yì， shí qiú zhī 'ér bù yuǎn， sī zhī 'ér jí zhì zhě。” (《 shī jīng yuán shǐ》 )

shī de 'èr、 sān zhāng zhǐ huàn liǎo jǐ gè cí 'ér， nèi róng yǔ shǒu zhāng jī běn xiāng tóng。 dàn tā tǐ xiàn liǎo shī gē yǒng chàng de yīnyuè tè diǎn， zēng qiáng liǎo yùn lǜ de yōu yáng hé xié měi， shǐ biǎo dá de qíng gǎn yù lái yù qiáng liè。 shǒu zhāng de“ cāng cāng”， cì zhāng de“ qī qī”， mò zhāng de“ cǎi cǎi”， xiě chū lú wěi de yán sè yóu cāng qīng zhì qī qīng dào fàn bái， bǎ shēn qiū qī liáng de qì fēn xuàn rǎn dé yuè lái yuè nóng， hōng tuō chū shī rén dāng shí suǒ zài de huán jìng shí fēn qīng lěng， xīn jìng shí fēn jì mò。 bái lù“ wéi shuāng”、“ wèi xī”、“ wèi yǐ” de biàn huàn， miáo huì chū zhāolù chéng shuāng 'ér yòu róng wéi qiū shuǐ de jiàn biàn qíng zhuàng yǔ guò chéng， xíng xiàng dì huà chū liǎo shí jiān fā zhǎn de guǐ jì， shuō míng shī rén tiān gāng fàng liàng jiù lái dào hé bīn， zhí dāi dào tài yáng dōng shēng。 shì xiǎng， tā dú zì yī rén jiǔ jiǔ pái huái zài qīng lěng suǒ mò de kuàng yě， miàn duì máng máng qiū shuǐ， děng rén bù jiàn， xún rén bù zhe， qí xīn qíng gāi shì hé děng jiāo jí hé chóu chàng ! miáo xiě yī rén suǒ zài dì diǎn shí， yóu yú“ fāng”、“ méi”、“ sì” sān zì de biàn huàn， jiù bǎ yī rén zài bǐ 'àn děng dài shī rén hèshī rén pàn wàng yǔ yī rén xiāng huì de huó dòng yǔ xīn lǐ xíng xiàng 'ér zhēn qiē dì miáo huì liǎo chū lái， zhè yàng xiě， dà dà tuò kuān liǎo shī de yì jìng。 lìng wài， xiàng“ cháng”、“ jī”、“ yòu” hé“ yāng”、“ chí”、“ zhǐ” de biàn huàn， yědōu cóng bù tóng de dào lù hé fāng wèi shàng miáo shù liǎo tā xún jiàn yī rén kùn nán chóngchóng， xiǎng jiàn yǒu rén xīn qíng jíqiè de qíng jǐng。 ruò bǎ sān zhāng shī suǒ yòng jǐ zǔ biàn huàn de cí yǔ lián xì qǐ lái jiā yǐ pǐn wèi， gèng néng tǐ huì dào shī de juàn yǒng chún hòu de yì wèi。

shī de měi zhāng kāi tóu dū cǎi yòng liǎo fù zhōng jiàn xīng de bǐ fǎ。 tōng guò duì yǎn qián zhēn jǐng de miáo xiě yǔ zàn tàn， huì huà chū yī gè kōng líng piāomiǎo de yì jìng， lǒngzhào quán piān。 shī rén zhuā zhù qiū sè dú yòu de tè zhēng， bù xī yòng nóng mò zhòng cǎi fǎn fù jìn xíng miáo huì、 xuàn rǎn shēn qiū kōng jì bēi liáng de fēn wéi， yǐ shū xiě shī rén chàng rán ruò shī 'ér yòu rè liè qǐ mù yǒu rén de xīn jìng。 zhèng rú《 rén jiān cí huà》 suǒ shuō：“《 shī · jiān jiā》 yī piān， zuì dé fēng rén shēn zhì。” jù yòu“ yǐ wǒ guān wù， gù wù jiē zhù wǒ zhī sè cǎi” hé“ qí yán qíng yě bì qìn rén xīn pí； qí xiě jǐng yě bì huò rén 'ěr mù； qí cí tuō kǒu 'ér chū， wú jiáo róu zhuāng shù zhī tài。”

zhè shǒu bèi rén chuán sòng bù yǐ de shī， duì hòu shì de yǐng xiǎng yě shì míng xiǎn de。 qiě kàn sòng yù《 jiǔ biàn》 zhōng de yī duàn miáo xiě：“ bēi zāi qiū zhī wéi qì yě ! xiāo sè xī cǎo mù yáo luò 'ér biàn shuāi； liǎo lì xī ruò zài yuǎn xíng； dēng shān lín shuǐ xī sòng jiāng guī； jué liáo xī tiān gāo 'ér qì qīng； jì xī shōu liáo 'ér shuǐ qīng； cǎn qī zēng xī xī bó hán zhī zhōng rén。” zhè lǐ tōng guò duì qiū tiān de qì xiàng hé cǎo mù yáo luò de qíng zhuàng de miáo xiě， zhì zào yī zhǒng sù shā de qì fēn， biǎo dá liǎo shī rén bēi liáng qī kǔ de xīn qíng。 zhè yě xǔ shì shòu liǎo《 jiān jiā》 shī de yǐng xiǎng， yóu cǐ kě yǐ kuī jiàn《 chǔ cí》 duì《 shī jīng》 de jì chéng hé fā zhǎn xiàn suǒ。《 gǔ shī shí jiǔ shǒu》 zhōng《 xī běi yòu gāo lóu》 de fā duān， fù zhōng jiàn xīng、 yǐ jǐng tuō qíng de xiě fǎ， yě yán yòng liǎo《 jiān jiā》 shī de bǐ fǎ。 qí hòu de cáo pī， cóng běn shī zhōng huà chū liǎo“ qiū fēng xiāo sè tiān qì liáng， cǎo mù yáo luò lù wéi shuāng” de shī jù。 yóu cǐ kě jiàn，《 jiān jiā》 shī zài gǔ dài shī gē shǐ shàng yòu zhe hěn zhòng yào de dì wèi。
( zhōu lǔ， xuǎn zì《 zhōng huá wén xué jiàn shǎng bǎo kù》， shǎn xī rén mín jiào yù chū bǎn shè 1995 nián bǎn )

【zīliàoláiyuán】 The English translation text was taken from The Chinese Classics, vol. 4 by James Legge (1898) and checked against a reprinted edition by Wen Zhi Zhe chu pan she (Taiwan, 1971). Transliteration of Chinese names in the English translation were converted to