【shǎng xī】 　　yǐ zhēngyuè shí wǔ shàng yuán jié wéi tí cái de shī cí， lì lái shǒu tuī chū táng sū wèi dào de《 shàng yuán》 shī， qí cì zé yǐ běi sòng de sū shì《 dié liàn huā · mì zhōu shàng yuán》 hé zhōu bāng yàn《 jiě yǔ huā · shàng yuán》、 nán sòng de lǐ qīng zhào《 yǒng yù lè》 hé xīn qì jí《 qīng yù 'àn》 děng cí wéi dài biǎo zuò。 liǔ yǒng、 ōu yáng xiū děng suī yì yòu cí， jiē bù jí shàng shù zhū zuò kuài zhì rén kǒu。 sū wèi dào shī xiě chéng píng shí dài cháng 'ān yuán xiāo yè jǐng， chún shì sòng shī。 sū shì cí zé yǐ zhuī yì háng zhōu shàng yuán de rè nào lái fǎn chèn zì jǐ dào mì zhōu hòu de xīn jìng huāng liáng。 xīn cí bié yòuhuái bào， yì bù zài zhuān yǒng yuán xiāo； lǐ cí zé fǔ jīn zhuī xī， zhí shū guó wáng jiā pò zhī hèn。 cóng miáo xiě shàng yuán jié de jù tǐ nèi róng kàn， zhōu bāng yàn de zhè shǒu《 jiě yǔ huā》 chéng bù shī wéi jiā zuò。 zhèng rú zhāng yán zài《 cí yuán》 juàn xià suǒ shuō： “ měi chéng《 jiě yǔ huā》 fù yuán xī yún yún， …… bù dú cuò cí jīng cuì， yòu qiě jiàn shí xù fēng wù zhī shèng， rén jiā yàn（ yàn） lè zhī tóng。 ” gài cǐ cí jì xiě chū liǎo dì fāng shàng guò yuán xiāo jié de qíng jǐng， yòu huí gù liǎo biàn jīng shàng yuán jié de shèng kuàng， rán hòu guī jié dào shū fā gè rén de shēn shì zhī gǎn， hái shì bǐ jiào wán zhěng de。 bù guò bǎi dào sòng huī zōng zài wèi qī jiān zhè gè shí dài bèi jǐng xià， zì rán gěi rén yǐ hǎo jǐng bù cháng de lián xiǎng， ér qiě tǒng zhì jiē jí de zuì shēng mèng sǐ yě shǐ rén bù wú fǎn gǎn， zhì shǎo yě nán miǎn gǎn kǎi xì zhī。 tè bié shì zhōu bāng yàn běn rén， tián cí de gōng lì suī shēn， ér zuò pǐn de sī xiǎng nèi róng què bìng bù hěn gāo míng， suǒ yǐ zhè shǒu《 jiě yǔ huā》， jìn nián lái yǐ bù dà wéi rén zhù yì liǎo。
　　
　　　　 guān yú cǐ cí xiě zuò de dì diǎn hé nián dài， jiù yòu yì shuō。 qīng rén zhōu jì《 sòng sì jiā cí xuǎn》 wèi shì“ zài jīng nán zuò”，“ dāng yǔ《 qí tiān lè》 tóng shí”； jìn rén chén sī《 qīng zhēn jū shì nián pǔ》 zé yǐ cǐ cí wéi zhōu zhī míng zhōu（ jīn zhè jiāng níng bō） shí zuò， shí zài huī zōng zhèng hé wǔ nián（ 1115）。 qiè wèi liǎng shuō jūn wú què jù， zhǐ hǎo liǎng cún。 zhōu jì shuō sì jù cí zhōng“ chǔ nǚ” jù lì lùn， rán“ kàn chǔ nǚ xiān yāo yī bǎ” yún zhě， nǎi yòng dù mù shī“ chǔ yāo xiān xì zhǎng zhōng qīng” jù yì， ér xiǎo dù suǒ zhǐ què wéi yáng zhōu gē jī， bìng fēi jīng chǔ zhī nǚ。 suǒ wèi“ chǔ nǚ xiān yāo”， bù guò yòng“ chǔ líng wáng hǎo xì yāo” de jiù diǎn（ jiàn《 hán fēi zǐ · èr bǐng》，《 mò zǐ》、《 guó cè》 yì jūn jì qí shì） ér yǐ。 kuàng qiě jù jìn rén luó kāng liè kǎo dìng， zhōu bāng yàn céng liǎng cì jū zhù jīng nán， qí shuō shèn què（ jiàn《 zhōu qīng zhēn cí shí dì kǎo lüè》， zài《 dà gōng bào zài gǎng fù kān sān shí zhōu nián jì niàn wén jí》， xià tóng）。 kě jiàn jí shǐ cóng zhōu jì shuō， xiě zuò nián dài yì nán zhǐ shí。 gù“ zuò yú jīng nán” yī shuō zhǐ yòu jué yí。 chén《 pǔ》 yǐn zhōu mì《 wǔ lín jiù shì》 yǐ zhèng qí shuō， lüè yún：“《 wǔ lín jiù shì》： ‘（ yuán xī） zhì wǔ yè， zé jīng yǐn chéng xiǎo tí jiào， zhū wǔ chū（ xiǎo rú 'àn： yuán shū wú“ chū” zì） duì， cì dì cù yōng， qián hòu lián gèn shí yú lǐ， jǐn xiù tián wěi， xiāo gǔ zhèn zuò， ěr mù bù xiá gěi。 ’ cí yuē：‘ xiāo gǔ xuān， rén yǐng cēncī’； yòu yuē：‘ qīng lòu yí， fēi gài guī lái， cóng wǔ xiū gē bà’。 zú zhèng《 jiù shì》 suǒ jì， wǔ yè jīng yǐn chéng xiǎo tí jiào， wǔ duì cù yōng， réng yán zhè dōng xī zhī jiù sú yě。” luó kāng liè cóng zhī， bìng yǐn shēn zhī yún：“ àn sū shì《 dié liàn huā · mì zhōu shàng yuán》 cí， huái háng zhōu yuán xiāo zhī shèng yún：‘ dēng huǒ qián táng sān wǔ yè， míng yuè rú shuāng， zhào jiàn rén rú huà； zhàng dǐ chuī shēng xiāng tù shè， gèng wú yī diǎn chén suí mǎ。’ yǔ qīng zhēn cǐ cí jǐng sè xiāng sì， zé《 nián pǔ》 suǒ wèi nán sòng shí réng yán zhè dōng xī jiù sú shì yě。” jīn 'àn： nán sòng shí háng zhōu wéi xíng dū， gù yòu“ jīng yǐn”， zhì yú dì fāng shàng shì fǒu yě tóng yàng rú cǐ， shū wèi kě zhī。 ér sū shì cí zhōng suǒ xiě， yì zhǐ shì shàng yuán jié rì xí jiàn qíng jǐng， bù zú yǐ shuō míng què wéi sòng dài zhè dōng xī jiù sú。 gù zuò yú míng zhōu zhī shuō yě bìng méi yòu què záo de zhèng jù。 dàn cóng zhōu cí běn shēn lái kàn， yòu liǎng diǎn shì wú kě zhì yí de。 yī、 cǐ cí bù lùn xiě yú jīng zhōu huò míng zhōu， yào wéi zuò zhě zài zuò dì fāng guān shí huái niàn biàn jīng jié rì jǐng wù 'ér zuò； èr、 cǐ cí dāng shì zuò zhě hòu qī suǒ xiě， gù yòu“ jiù qíng shuāi xiè” zhī yǔ。 yǐ chén《 pǔ》， zé xià xiàn zài zhèng hé wǔ nián， zuò zhě yǐ liù shí suì liǎo。
　　
　　　　 xià miàn tán tán wǒ duì cǐ cí yì shù biǎo xiàn shǒu fǎ de diǎn dī tǐ huì。 zhōu de zhè shǒu cí què yòu yī dìng tè sè， bù dú“ cuò cí jīng cuì”， ér qiě shè xiǎng xīn qí， gòu sī qiǎo miào。 tán xiàn píng《 cí biàn》， yú zhōu bāng yàn《 qí tiān lè》 qǐ jù“ lǜ wú diāo jìn tái chéng lù” píng wéi“ yǐ sǎo wéi shēng”， zhè shǒu cí de qǐ jù yě shì rú cǐ。“ jiàng là” jí“ hóng zhú”。 yuán xiāo jiā jié， dào chù dōushì huī huáng dēng huǒ， suǒ wèi“ dōng fēng yè fàng huā qiān shù”： ér zuò zhě què piān zài dì yī jù yòng liǎo yī gè“ xiāo” zì， yì wèi tōng míng de là jù zài fēng zhōng zhú jiàn bèi shāo cán 'ér xiāo shí。 dàn yóu yú dì sān jù“ huā shì guāng xiāng shè” zhòu rán zhèn qǐ， kě jiàn yuán xiāo de dēng huǒ shì yù rán yù wàng， suí xiāo suí diǎn， zòng yòu fēng lù， bù hài qí càn làn shǎn zhuó de。 tè bié shì dì 'èr jù yǐ“ lù yì hóng lián” jiā zài liǎng jù zhī jiān， dé xū shí xiāng yìng zhī miào， jiù gèng jiàn chū zuò zhě dé“ yǐ sǎo wéi shēng” liǎo。“ hóng lián” zhǐ lián huā dēng， ōu yáng xiū《 mò shān xī · yuán xī》：“ qiànshǒu rǎn xiāng luó， jiǎn hóng lián mǎn chéng kāi biàn。” kě wéi zuǒ zhèng。“ jiàng là” shì zhēn，“ hóng lián” shì jiǎ，“ fēng xiāo jiàng là” shì xiě shí，“ lù yì hóng lián” zé jìn yú xū nǐ、， yóu yú zài dēng zhú de yìng shè xià lián huā dēng shàng wǎn rú zhān shī liǎo qīng lù。 zhè jiù bù jǐn xiě chū jié rì de shèng zhuāng， ér qiě hái mó huì chū xīn chūn de shēng yì。 cǐ zhèng rú mèng hào rán de《 chūn xiǎo》， jìn guǎn tā shuō“ yè lái fēng yǔ shēng， huā luò zhī duō shǎo”， rén men dú liǎo què bìng wú“ luò hóng mǎn jìng” de cán chūn zhī gǎn， xiāng fǎn， dǎo xiǎn dé chūn sè wú biān， fǎng fó yù jiàn dào wàn zǐ qiān hóng jí jiāng chéng xiàn。 nà shì yóu yú shī rén xiě dào yǔ hòu chū qíng， chén xī mǎn shù， jì rán chù chù niǎo zhuàn yīng tí， zú jiàn chūn guāng zhèng yàn。 zhè yǔ cǐ cí tóng yàng shì“ yǐ sǎo wéi shēng”。 dāng rán， zhōu cí bì jìng hán yòu xiāo jí chéngfèn zài nèi， dì yī jù yě tóng xià piàn“ jiù qíng shuāi xiè”、“ wǔ xiū gē bà” děng jù 'àn zì hū yìng。 yīn wéi yuán yè dēng huǒ zòng rán rè nào tōng xiāo， yě zǒng yòu dēng cán rén sàn zhī shí de。
　　
　　　　 xià miàn“ guì huá liú wǎ” yī jù， rén men duō shòu wáng guó wéi《 rén jiān cí huà》 de yǐng xiǎng， rèn wéi“ jìng jiè” suī“ jí miào”， zhōng bù miǎn yí hàn，“ xī yǐ‘ guì huá’ èr zì dài‘ yuè’ ěr”。 tè bié shì wáng shì duì cí zhōng yòng dài zì de yì jiàn shì shí fēn kē kè de。 tā shuō：“ cí jì yòng tì dài zì。…… qí suǒ yǐ rán zhě， fēi yì bù zú， zé yǔ bù miào yě。 gài yì zú zé bù xiá dài， yǔ miào zé bù bì dài。” zhè jiù shǐ rén jué dé zhōu bāng yàn cǐ cí cǐ jù zhēn yòu měi zhōng bù zú zhī xián liǎo。 wǒ céng fǎn fù tuī qiāo， jué dé《 rén jiān cí huà》 de píng yǔ wèi bì zhòngkěn， zhì shǎo shì duì cí yòng dài zì de yì jiàn wèi bì shì yòng yú zhè shǒu zhōu cí。 chéng rú wáng shì suǒ yún， nà zhǐ xiāo bǎ“ guì” zì gǎi chéng“ yuè” zì， biàn yī qiē tuǒdàng。 rán 'ér guǒ zhēn gǎi wéi“ yuè huá liú wǎ”， jiào zhī yuán jù sì fǎn jué xùn sè。 gè zhōng sān wèi， dāng xì qiú zhī。 wǒ rèn wéi， zhè shǒu cí de hǎo chù， jiù zài yú méi yòu luò rù dēng yuè jiāo huī de sú tào。 zuò zhě yī shàng lái xiě dēng huǒ tōng míng， yǐ jí gōng qiǎo zhī néng shì； cǐ chù zhuǎn 'ér xiě yuè， zé chú liǎo xiě chū yuè sè de guāng huī jiǎo jié wài， hái xiě chū tā de zī róng jué dài， sè xiāng jiān bèi。“ guì huá” yī yǔ， dāng rán bāo kuò yuè zhōng yòu guì shù hé guì zǐ piāo xiāng（ rú bái jū yì《 yì jiāng nán》：“ shān sì yuè zhōng xún guì zǐ”） liǎng gè diǎn gù， dàn gèng zhù yào de què shì wéi xià miàn“ gěng gěng sù 'é yù xià” yī jù zuò pū diàn。 jì rán cháng 'é piān piān yù xià， tā dāng rán dài zhe nǚ zǐ tè yòu de xiāng qì， ér cháng 'é shēn shàng suǒ sàn fā chū lái de xiāng qì zhèng yìng rú guì huā yī bān， yīn cǐ zhè“ guì huá” èr zì jiù bù shì chén cí làn cí liǎo。 zhè zhèng rú dù fǔ zài《 yuè yè》 zhōng suǒ xiě de“ xiāng wù yún huán shī”， zhe yī“ xiāng” zì， zé wù lǐ de yuè guāng biàn rú cù yōng yún huán de cháng 'é chū xiàn zài yǎn qián， ér duì yuè huái rén zhī qíng yě jiù bù yán 'ér yù， xī cáo zhí《 luò shén fù》 yǐ“ líng bō wēi bù， luó wà shēng chén” de jǐng jù kè huà chū yī wèi shuǐ shàng nǚ shén de chuò yuē xiān zī， dù fǔ hé zhōu bāng yàn zé bǎ méng lóng huò jiǎo jié de yuè guāng bǐ nǐ wéi hū zhī yù xià de yuè zhōng xiān nǚ， jiē dé yìqǔ tóng gōng zhī miào。 zhōu cí zhè xiě yuè de sān jù，“ guì huá” jù wǎn rú wèi jiàn qí róng， xiān wén qí xiāng；“ xiān yún sàn” zé rú nǚ zǐ qiān kāi wéi mù huò jiē qù miàn shā； rán hòu shuǐ dào qú chéng， xiě chū liǎo“ gěng gěng sù 'é yù xià”。 rú yǐ wáng shuō， bù yòng“ guì huá” ér jìng shuō“ yuè míng”， zé kěn dìng bù huì yòu xiàn zài zhè yī xǔ xǔ rú shēng de chǎng miàn， dú zhě yě bù huì yòu piāo piāo yù xiān de gǎn shòu。 wǒ shàng miàn suǒ shuō de měi chéng cǐ cí shè xiǎng xīn qí， gòu sī qiǎo miào， zhèng shì zhǐ de zhè zhǒng biǎo xiàn shǒu fǎ。
　　
　　　　 rán 'ér zuò zhě de bǐ chù bìng wèi tíng liú zài zhè lǐ， tā yòu cóng tiān shàng huí dào rén jiān， xiě“ shí xù fēng wù” hé“ rén jiā yàn lè” zhī shèng měi。 dàn zuò zhě bǎ zhè xiē quán fàng dào bèi jǐng zhōng qù xiě， tū chū dì xiě zhǐ yòu zài liáng chén jiā jié cái chū lái kàn dēng shǎng yuè de nǚ zǐ， gù jǐn jiē zhe huì chū liǎo“ yī cháng dàn yǎ， kàn chǔ nǚ xiān yāo yī bǎ” de yǎo tiǎo xíng xiàng。“ dàn yǎ” èr zì， qià yǔ shàng wén“ sù 'é” xiāng yìng chèn。“ xiāo gǔ xuān， rén yǐng cēncī” shì xiě shí， què yòng lái hōng tuō qì fēn， tǐ xiàn nào zhōng yòu jìng； ér yǐ“ mǎn lù piāo xiāng shè” zuò wéi shàng piàn xiǎo jié， dào dǐ shì yīn rén jiān yòu yī cháng dàn yǎ 'ér yòu xīn xiāng mǎn lù de“ chǔ nǚ” yǐn qǐ zuò zhě duì tuán ér míng lǎng de hào yuè chǎn shēng liǎo“ gěng gěng sù 'é yù xià” de lián xiǎng hé huàn jué ní， hái shì yòng yuè lǐ cháng 'é lái chèn tuō huò nǐ yù rén jiān de shū lì？ xiān hū， rén hū， nà jìn kě yóu dú zhě zì jǐ qù bǔ chōng huò shè xiǎng， zuò zhě què bù zài ráo shé liǎo。 cǐ zhī wèi nài rén xún wèi。
　　
　　　　 shàng piàn shì zuò zhě yǎn qián mù jī zhī jǐng， xià piàn zé yóu dāng qián suǒ jiàn huí yì hé lián xiǎng dào zì jǐ dāng nián zài biàn jīng yuán xiāo shǎng yuè de qíng jǐng， yòng“ yīn niàn” èr zì lǐng qǐ。 jié wěi chù de jīn xī zhī gǎn， shí zì cǐ yóu rán 'ér shēng。“ dū chéng fàng yè” shì tè dìng de shí jiān dì diǎn：“ qiān mén rú zhòu” xiě dé jí kōng líng gài kuò， rán 'ér qì pài hěn zú：“ xī xiào yóu yě” zhuǎn rù xiě rén shì， jí dū zhōng shì nǚ zài shàng yuán jié rì zǒng de huó dòng qíng kuàng， qí zhōng yě bāo kuò zuò zhě zài nèi。 zhè xiē dōushì xiě shàng yuán yìng yòu zhī wén， yě shì tí zhōng yīngyǒu zhī yì， kě shì zhuózhòng diǎn què zài yú“ diàn chē luó pà， xiāng féng chù， zì yòu 'àn chén suí mǎ”。 zhè dà yòu“ wǎn zhú xiāng chē rù fèng chéng”（ zhāng mì《 huàn xī shā》） de wèi dào。 liǔ yǒng zài yī shǒu《 yíng xīn chūn》 de cí lǐ xiě biàn jīng yuán xiāo de jǐng kuàng yě shuō：“ jiàn tiān rú shuǐ， sù yuè dāng wǔ。 xiāng jìng lǐ， jué yīng zhì guǒ wú shù。 gēnglán zhú yǐng huā yīn xià， shǎo nián rén wǎng wǎng qí yù。” yǔ zhōu cí suǒ xiě， yì qù zhèng fù xiāng tóng。 bù guò liǔ cí pǔ shí tǎn shuài， zhí yán wú yǐn； zhōu cí wěi wǎn hán xù， bǐ jiào shōu liǎn 'ér yǐ。 liǔ cí shì kè guān miáo shù， zhōu cí zé yóu shàng piàn de yǎn qián fēng wù huí gù dāng nián， qíng xù shàng shì yóu bō dòng 'ér kè zhì， zhōng yú liú lù chū nián huá lǎo qù，“ jiù qíng shuāi xiè” de wú kě nài hé zhī gǎn。 gù liǎng cí fēngtiáo réng fù bù tóng。 zhè lǐ duì“ zì yòu 'àn chén suí mǎ” yī jù xiǎng duō shuō jǐ jù。 lì lái zhù jiā yú cǐ jù dū yǐn sū wèi dào《 shàng yuán》 shī zhōng wǔ liù 'èr jù：“ àn chén suí mǎ qù， míng yuè zhú rén lái。” sū shì《 mì zhōu shàng yuán》 cí zé fǎn yòng qí yì， shuō shì“ gèng wú yī diǎn chén suí mǎ”。 ér zhōu cí cǐ chù de yòng fǎ sì yǔ sū wèi dào shī lüè yì qí qù。 yì sī shì shuō nǚ zǐ zuò zhe diàn chē chū yóu， děng dào yǔ suǒ qī nán zǐ zài yuē dìng dì diǎn xiāng yù zhī hòu， chē wěi biàn yòu gè qí mǎ de nán zǐ gēn zōng liǎo。“ àn” bù dú xíng róng bèi mǎ tí dài qǐ de“ chén”， yě hán yòu tōu qī mì yuē， niè jì qián zōng de yì sī。 zhè shì sū wèi dào yuán shī zhōng suǒ méi yòu de。
　　
　　　　 dǐ xià zuò zhě zì rán 'ér rán zhuǎn rù liǎo zì jiē shēn shì。“ nián guāng” èr jù shì shuō měi nián dōuyòu zhè yàng yī cì yuán xiāo jiā jié， kě shì zì jǐ bǎo lì cāng sāng， wú fù xī rì qíng huái， nà zhǒng xī xiào yóu yě de qīng kuáng shēng huó， yǐ yī qù bù fù fǎn liǎo。 yú shì yǐ“ qīng lòu yí” sān jù zuò jié。 yī dào shēn yè， zuò zhě zài yě wú xīn guān shǎng dēng yuè jiāo huī de jǐng xiàng， liú lián zhuī huān zhú 'ài de fēng qíng， yú shì jiù chéng zhe chē zǐ gǎn kuài huí dào guān dǐ（“ fēi gài guī lái” yòu bì zhī wéi kǒng bù jí de yì wèi）， xīn xiǎng， rèn píng rén men qù kuáng huān dá dàn bā。 jié wěi zhī miào， zài yú“ cóng wǔ xiū gē bà” yī jù yòu liǎngchóng yì sī。 yī shì shuō rèn píng rén men zòng qíng gē wǔ， jìn huān 'ér sàn， zì jǐ kě méi yòu zhè děng xián qíng yì zhì liǎo； èr shì shuō rén men zòng shǐ gāo xīng dào jí diǎn， gē wǔ yě yòu liǎo shí， yǔ qí dēng lán rén sàn， sǎo xīng guī lái， hái bù rú zǎo diǎn lí kāi rè nào chǎng hé， liú bù jìn zhī yú dì。 zuò zhě lìng yī shǒu míng cí《 mǎn tíng fāng · xià rì lì shuǐ wú xiǎng shān zuò》 de jié wěi yě shuō：“ gē yán pàn， xiān 'ān diàn zhěn， róng wǒ zuì shí mián。” dōushì xiě zì jǐ wú fù xī shí yàn 'ān yú shēng sè de qíng huái， què yòu dū jìn jí yùn jiè hán xù zhī néng shì， yě kě yǐ shuō shì yìqǔ tóng gōng bā。 dào liǎo lǐ qīng zhào， yóu yú gǎn qíng guòfèn bēi liáng shāng gǎn， biàn zhí jié liǎo dāng dì xiě chū“ shì dēng wú yì sī， tà xuě méi xīn qíng”（《 lín jiāng xiān》） zhè yàng wàn niàn jù huī de jù zǐ， kàn sì shuāi sà， qíng gǎn què fǎn 'ér xiǎn dé bēn fàng， bù xián qí jìn。 yòu rén rèn wéi lǐ qīng zhào de《 cí lùn》 zhōng méi yòu tí zhōu bāng yàn， shì shí shàng què shì chéng rèn zhōu bāng yàn wéi cí dào zhèng zōng de， wǒ kàn yě wèi bì jìn rán ní。（ wú xiǎo rú）