| wǎngbǐhào： | yáng huáng dì | |||||||||
| miàohào： | shì zǔ | |||||||||
| língmù： | léi táng | |||||||||
| ||||||||||
xìng míng： yáng guǎng
xìng bié： nán
mín zú： hàn zú
miào hào： shì zǔ
shì hào： míng
nián hào： dà yè
dū chéng： dà xīng ( cháng 'ān xī běi )
péi dū： luò yáng
zài wèi shí jiān： 604 nián ～ 618 nián
shēng zú nián fèn： 569 nián～ 618 nián
suí wén dì yáng jiān de cì zǐ， mǔ dú gū huáng hòu。 581 nián fēng jìn wáng， 589 nián rèn xíng jūn yuán shuài tǒng bīng fá chén， 600 nián lì wéi tài zǐ。 604 nián jí huáng dì wèi， nián hào dà yè， zài wèi 13 nián。 zhèng jì hé bào zhèng dōuhěn tū chū， yòu rén ná shāng zhòu wáng、 qín shǐ huáng děng yǔ tā xiāng bǐ， bìng chēng bào jūn。 xiū jiàn dà yùn hé、 cháng chéng hé dōng dū luò yáng chéng， kāi tuò jiāng tǔ chàng tōng sī chóu zhī lù， sān zhēng gāo jù lì， kāi chuàng kē jǔ。 tā duì rén mín nú yì zhēng liǎn shí fēn kē zhòng， làn yòng mín lì， shǐ shēng chǎn zāo dào yán zhòng pò huài。 jù dà de gōng chéng hé lián nián de zhàn zhēng shǐ mín shēng bù kān zhòng fù， yǐn fā dà guī mó de pàn luàn。 zài nóng mín jūn de dǎ jī xià， suí cháo tǒng zhì yáo yáo yù zhuì， 618 nián suí yáng dì zài jiāng dū ( jīn jiāng sū yáng zhōu ) bèi bù jiāng yǔ wén huà jí děng yì shā， suí cháo miè wáng。
【 zhèng jì】
yáng guǎng（ 604 nián héng 618 nián zài wèi） “ xiū tōng yùn hé ”、“ xī xún zhāng yè”、“ kāi chuàng kē jǔ”、“ kāi fā xī yù” kě yǐ gài kuò tā yī shēng suǒ wéi。
dēng jī qián wán chéng zǔ guó tǒng yī（ yī tǒng jiāng shān）
gōng yuán 589 nián， nián jǐn 20 suì de yáng guǎng bèi bài wéi suí cháo bīng mǎdōu tǎo dà yuán shuài， tǒng lǐng 51 wàn dà jūn nán xià xiàng chén cháo fā dòng jìn gōng， bìng wán chéng tǒng yī。 suí jūn zài yáng guǎng de zhǐ huī xià， jì lǜ yán míng、 yīng yǒng shàn zhàn， yī jǔ tū pò cháng jiāng tiān qiàn。 suǒ dào zhī chù， suǒ xiàng pīmǐ。 ér duì bǎi xìng zé“ qiū háo wú fàn”， duì yú chén cháo kù fǔ zī cái，“ yī wú suǒ qǔ”。 bó dé liǎo rén mín guǎng fàn de zàn yáng。“ tiān xià jiē chēng guǎng yǐ wéi xián”。 20 suì de yáng guǎng wán chéng liǎo zhōng guó de tǒng yī dà yè， jié shù liǎo shàng bǎi nián lái zhōng guó fēn liè de jú miàn。 yě jié shù liǎo zhōng guó sān、 sì bǎi nián de zhàn luàn shí dài。 cóng cǐ zhōng guó jìn rù liǎo hé píng、 qiáng shèng de shí dài。
yī、 xià lìng xiū jiàn wán chéng dà yùn hé（ xiū tōng yùn hé）
suí yáng dì xià lìng kāi wā xiū jiàn nán běi“ dà yùn hé”， jiāng qián táng jiāng、 cháng jiāng、 huái hé、 huáng hé、 hǎi hé lián jiē qǐ lái。 rú cǐ hào dà de gōng chéng， lì yú qiān gōng wàn dài。 dà yùn hé duì yú zhōng guó lái shuō yuǎn bǐ cháng chéng duì yú zhōng guó gèng zhòng yào。 dà yùn hé lián jiē huáng hé liú yù cháng jiāng liú yù， lián jiē liǎo liǎng gè wén míng。 shǐ huáng hé liú yù cháng jiāng liú yù zhú jiàn chéng wéi yī tǐ。 xiū jiàn dà yùn hé shì níng jù zhōng guó zhī jǔ。 mǎn zú liǎo jiāng yǐ chéng wéi quán guó jīng jì zhōng xīn de cháng jiāng liú yù tóng réng shì zhèng zhì zhōng xīn de běi fāng lián jiē qǐ lái de pò qiē xū yào。“ dà yùn hé” de xiū jiàn shǐ zhōng guó shuǐ yùn chàng tōng、 fā dá， wéi zhōng guó hòu shì de fán róng fù qiáng dǎ xià liǎo láo gù jiān shí de jī chǔ。 zì qīng mò gǎi cáo yùn wéi hǎi yùn， dà yùn hé cái bù zài shì guó jiā jīng jì de dà dòng mài liǎo。 suí yáng dì wéi zhōng guó hòu dài zǐ sūn wàn dài dài lái liǎo jù dà de hǎo chù。 tā duì zhōng guó de gōng jì shì bù xiǔ de、 shì hěn nán yòu rén bǐ nǐ de ...... zhǐ shì wèicǐ fù chū de dài jià tài dà。 láo mín shāng cái dǎo zhì miè guó。 rú cǐ hào dà de gōng chéng shuí xiū jiàn dōubù tǎo hǎo， shuí jiàn dū huì shāng guó tǐ。 yòu shuí gǎn xiū jiàn rú cǐ hào dà de gōng chéng？ hái yòu shuí gǎn zuò rú cǐ dà de shǒu bǐ？ dà gài zhǐ yòu qì bó tóng yàng hào dà de qiān gǔ yī dì qín shǐ huáng liǎo。
èr、 qīn zì kāi tuò jiāng tǔ chàng tōng sī chóu zhī lù（ xī xún zhāng yè）
gōng yuán 605 nián ( dà yè yuán nián )， suí jiāng wéi yún qǐ shuài tū jué bīng dà bài qì dān， wéi yún qǐ yáng yán jiè dào qù liǔ chéng ( jīn liáo níng cháo yáng nán ) yǔ gāolí jiāo yì， shuài jūn rù qí jìng， qì dān rén wèi jiā fáng bèi。 wéi yún qǐ shuài jūn jìn zhì jù qì dān dà yíng 50 lǐ chù， tū rán fā qǐ jìn gōng， dà bài qì dān jūn， fú lǔ qí nán nǚ 4 wàn yú rén。 suí cháo zǔ zhǐ tuō yán liǎo qì dān de jué qǐ qiáng dà。
gōng yuán 608 nián（ dà yè sì nián）， suí yáng dì pài jūn miè liǎo tǔyùhún。 kāi tuò jiāng yù shù qiān lǐ， fàn wéi dōng qǐ qīng hǎi hú dōng 'àn， xī zhì tǎ lǐ mù pén dì， běi qǐ kù lǔ kè tǎ gé shān mài， nán zhì kūn lún shān mài， bìng shí xíng jùn xiàn zhì dù guǎn lǐ。 shǐ zhī guī rù zhōng guó tǒng zhì zhī xià。 zhè shì yǐ wǎng gè cháo cóng wèi shè zhì guò zhèng shì xíng zhèng qū de dì fāng。
gōng yuán 609 nián（ dà yè wǔ nián）， suí yáng dì shuài dà jūn cóng jīng dū cháng 'ān（ jīn xī 'ān） hào hào dàng dàng de chū fā dào gān sù lǒng xī， xī shàng qīng hǎi héng chuān qí lián shān， jīng dà dǒu bá gǔ běi shàng， dào dá hé xī zǒu láng de zhāng yè jùn。 zhè cì chū xíng jué bù shì yóu shān wán shuǐ， gè rén wán lè de。 yīn wéi xī bù zì gǔ dà mò biān guān、 zì rán tiáo jiàn huán jìng 'è liè， suí yáng dì hái céng zāo yù dào bào fēng xuě de xí jī。 cǐ xiá gǔ hǎi bá sān qiān duō mǐ， zhōng nián wēn dù zài líng dù yǐ xià。 shì bīng dòng sǐ dà bàn， suí xíng guān yuán yě dà dū shī sàn。 suí yáng dì yě láng bèi bù kān， zài lù shàng chī jìn kǔ tóu。 suí yáng dì zhè cì xī xún lì shí bàn nián zhī jiǔ， yuǎn shè dào liǎo qīng hǎi hé hé xī zǒu láng。 qí yì yì zhòng dà。 zài fēng jiàn shí dài， zhōng guó huáng dì dǐ dá dào xī běi zhè me yuǎn de dì fāng， zhǐ yòu suí yáng dì yī rén。 suí yáng dì xī xún guò chéng zhōng zhì xī hǎi、 hé yuán、 shàn shàn、 qiě mò sì jùn， jìn yī bù cù chéng liǎo gān sù、 qīng hǎi、 xīn jiāng děng dà xī běi chéng wéi zhōng guó bù kě fēn gē de yī bù fēn。
suí yáng dì dào dá zhāng yè zhī hòu， xī yù 'èr shí qī guó jūn zhù yǔ shǐ chén fēn fēn qián lái cháo jiàn， biǎo shì chén fú。 gè guó shāng rén yědōu yún jí zhāng yè jìn xíng mào yì。 suí yáng dì qīn zì dǎ tōng liǎo sī chóu zhī lù， zhè shì qiān gǔ míng jūn cái néng yòu de gōng jì。 wéi xuàn yào zhōng huá shèng shì， suí yáng dì yáng guǎng zài gǔ sī chóu zhī lù jǔ xíng liǎo wàn guó bó lǎn huì。 zhè shì jǔ shì chuàng jǔ。
“ sù sù qiū fēng qǐ， yōu yōu xíng wàn lǐ。 wàn lǐ hé suǒ xíng， héng mò zhù cháng chéng。
qǐ hé xiǎo zǐ zhì， xiān shèng zhī suǒ yíng。 shù cí wàn shì cè， ān cǐ yì zhào shēng。
jù gǎn dá jiāo sī， gāo zhěn yú shàng jīng。 běi hé jiàn wǔ jié， qiān lǐ juàn róng jīng。
shān chuān hù chū méi， yuán yě qióng chāo hū。 zhuàng jīn zhǐ xíng zhèn， míng gǔ xīng shì zú。
qiānshèng wàn qí dòng， yǐn mǎ cháng chéng kū。 qiū hūn sài wài yún， wù 'àn guān shān yuè。
yuán yán yì mǎ shàng， chéng kōng fēng huǒ fā。 jiè wèn cháng chéng hóu， chányú rù cháo yè。
zhuó qì jìng tiān shān， chén guāng zhào gāo jué。 shì bīng réng zhèn lǚ， yào huāng shì wàn jǔ。
yǐn zhì gào yán xuán， gōng guī qīng miào qián。”
zhè shì suí yáng dì zài zhè cì xī xún suǒ zuò de《 yǐn mǎ cháng chéng kū xíng》， chéng wéi qiān gǔ míng piān。“ tōng shǒu qì tǐ qiáng dà， pō yòu wèi wǔ zhī fēng。” hòu dài wén rén duì tā shī piān de píng jià jí gāo。“ hùn yī nán běi， yáng dì zhī cái， shí gāo qún xià。”，“ suí yáng qǐ bì， fēng gǔ níng rán。 suí yáng cóng huá dé sù， pì zhū hóng yàn cóng zhōng， qīng biāo zì chū。 suí yáng dì yī xǐ tuí fēng， lì biāo běn sù。 gǔ dào yú cǐ fù cún。”， lìng yī shǒu suí yáng dì xiě de《 chūn jiāng huā yuè yè》“ mù jiāng píng bù dòng， chūn huā mǎn zhèng kāi。 liú bō jiāng yuè qù， cháo shuǐ dài xīng lái。”， zú yǐ xiǎn shì tā de wén cǎi。“ néng zuò yǎ zhèng yǔ， bǐ chén hòu zhù shèng zhī。”，“ suí yáng shī wén yuǎn zōng pān、 lù， yī xǐ fú dàng zhī yán。 wéi lù shì yán cí， shàng jìn nán fāng zhī tǐ。” suí yáng dì de shī wén zài zhōng guó wén xué、 shī gē shǐ shàng zhàn yòu zhòng yào dì wèi。
suí yáng dì cǐ cì xī xún kāi tuò jiāng tǔ、 ān dìng xī jiāng、 dà chéng wǔ wēi、 wēi zhèn gè guó、 kāi zhǎn mào yì、 yáng wǒ guó wēi、 chàng tōng sī lù。 nǎi yī dài yòu zuò wéi de guó jūn suǒ wéi。
suí yáng dì chú xiàng xī běi kāi tuò jiāng tǔ wài， suí cháo dà jūn hái xiàng dōng nán jìn xíng liǎo yī xì liè kāi jiāng tuò tǔ de zhàn zhēng， zhè xiē zhàn zhēng de shèng lì shǐ dà suí wáng cháo dōng nán de lǐng tǔ jiāng yù kuò dà dào yìn dù zhī nà de 'ān nán、 zhàn pó（ jīn yuè nán dì qū）、 jí tái wān děng dì。 cǐ wài suí cháo hái bǎ qiáng dà de tū jué fēn liè chéng dōng tū jué yǔ xī tū jué liǎng bù， bìng zài hé dōng tū jué de zhàn dǒu zhōng qǔ dé shèng lì。 zhè yě wéi yǐ hòu táng tài zōng qǔ dé yī xì liè de shèng lì dǎ xià liǎo jiān shí de jī chǔ。 yǐ yòu xiē xiàn dài rén kàn táng cháo jiāng yù de kàn fǎ， suí cháo de jiāng yù bǐ táng cháo dà。
sān、 kāi chuàng kē jǔ
suí zhe shì zú mén fá de shuāi luò hé shù zú dì zhù de xīng qǐ， wèi jìn yǐ lái xuǎn guān zhù zhòng mén dì de jiǔ pǐn zhōng zhèng zhì yǐ wú fǎ jì xù xià qù。 suí wén dì jí wèi yǐ hòu， fèi chú jiǔ pǐn zhōng zhèng zhì， kāi shǐ cǎi yòng fēn kē kǎo shì de fāng shì xuǎn bá guān yuán。 suí yáng dì shí， zhèng shì shè lì jìn shì kē， wǒ guó kē jǔ zhì dù zhèng shì dàn shēng。 zhè yī zhì dù yī zhí yán yòng dào qīng mò。
dà yè 'èr nián ( gōng yuán 606 nián )， suí yáng dì shǐ jiàn jìn shì kē， diǎn dìng kē jǔ zhì dù， zhè shì zhōng guó lì shǐ shàng jù yòu huàshídài yì yì de dà shì。 yáng guǎng chuàng jiàn liǎo duì hòu shì yǐng xiǎng shēn yuǎn de kē jǔ zhì， kāi shè jìn shì kē， nà shí de jìn shì kē yǐ kǎo zhèng lùn wén zhāng wéi zhù， xuǎn zé“ wén cái xiù měi” de rén cái。《 tōng diǎn》 shuō yáng guǎng yōu xiān kǎo lǜ de shì gè rén de pǐn zhì 'ér bù shì wén cái。 yáng dì shí hái zēng jiā liǎo kē jǔ lù qǔ rén shù。 zhì 607 nián， kǎo shì kē mù yǐ jīng yòu liǎo shí kē。 zhè biāo zhì zhe kē jǔ zhì dù de chǎn shēng。 dà yè sān nián（ gōng yuán 607 nián）， yáng dì zhào lìng：“ wén wǔ yòu zhí shì zhě， yǐ xiào tì yòu wén， dé xíng dūn hòu， jié yì kě chēng， cāo lǚ qīng jié， qiáng yì zhèng zhí， zhí xiàn bù náo， xué yè yōu mǐn， wén cái xiù měi， cái kān jiànglüè， tún lì piàozhuàng shí kē jǔ rén。” dà yè wǔ nián（ gōng yuán 609 nián） yáng dì yòu zhào：“ zhū jùn xué yè gāi tōng， cái yì yōu qià， tún lì piàozhuàng， chāo qún děng lún， zài guān qín fèn， kān lǐ zhèng shì， lì xìng zhèng zhí， bù bì qiáng yù， sì kē jǔ rén。” suí yáng dì yáng guǎng gèng zhù zhòng gè rén pǐn zhì de xuǎn bá rén cái de zhèng cè， wéi chū táng péi yǎng liǎo dà pī de qiáng yì zhèng zhí de rén cái。 kē jǔ zhì dù de chuàng jiàn， zhòng cái xué pǐn zhì 'ér bù zhòng mén dì， xuē ruò liǎo mén fá dà zú shì xí de tè quán。“ bǎi guān bù dé jì kǎo zēng jí， bì yòu dé xíng gōng néng， zhuó rán xiǎn zhù zhě， zhuó zhī。”“ wèi、 zhōu guān bù dé wéi yìn。” zhè zhǒng“ rénrén wéi xián” de gǎi gé， wéi xuǎn bá xià céng yōu xiù zhī shí fènzǐ tí gōng liǎo jí hǎo de jī huì。 zhè wú yí shì yì cháng gāo míng de chuàng jǔ， duì hòu shì zhōng guó yǐng xiǎng shēn yuǎn。
kē jǔ zhì de chuàng lì shì fēng jiàn xuǎn guān zhì dù de yī dà jìn bù： chōng pò shì jiā dà zú lǒng duàn shì tú de jú miàn， qǐ dào yì zhì mén fá de zuò yòng； kuò dà liǎo guān lì de lái yuán， wéi dà pī mén dì bù gāo de shù zú dì zhù zhī shí fènzǐ cān zhèng tí gōng liǎo jī huì，“ dà zhě dēng tái gé， xiǎo zhě rèn jùn xiàn”； kē jǔ zhì bǎ dú shū、 kǎo shì hé zuò guān jǐn mì lián xì qǐ lái， tí gāo liǎo guān yuán de wén huà sù zhì； kē jǔ qǔ shì bǎ xuǎn bá rén cái hé rèn mìng guān lì de quán lì， cóng dì fāng háo mén shì zú shǒu lǐ jí zhōng dào zhōng
sì、 kāi fā xī yù
suí yáng dì xiàng sì chù yòng bīng kuò zhāng de yě xīn cóng jí wèi dì yī nián jiù jī fā chū lái liǎo。 zhè nián， běi fāng de qì dān zú qīn rǎo yíng zhōu， bèi suí yáng dì pài chū de jiànglǐng wéi yún qǐ jī bài， zhè shǐ yáng guǎng yòng bīng de xìn xīn bèi zēng。 liǎng nián zhī hòu， yáng guǎng kāi shǐ dà guī mó dì kāi fā jīng yíng xī yù。
zài zhè yǐ qián， suí cháo jī běn shàng shì zài zhāng yè hé xī yù shāng rén jìn xíng mào yì de， suí cháo yóu huáng mén shì láng péi jǔ fù zé jù tǐ shì wù。 hòu lái， péi jǔ shàng shū zhù zhāng kāi fā jīng yíng xī yù， zhè jī fā liǎo suí yáng dì jiàn lì xiàng qín shǐ huáng hé hàn wǔ dì nà yàng gōng jì de qiáng liè yù wàng。 dàn shì， suí yáng dì suǒ zuò de què shì péi běn de mǎi mài。 hàodàxǐgōng， tān mù xū róng， bái bái dì làng fèi liǎo guó jiā jù dà de cái fù。
suí yáng dì zhù yào shì yòng jīn qián lái yǐn yòu xī yù de shāng rén lái cháo mào yì， hái mìng lìng xī yù shāng rén suǒ jīng guò de dì fāng jùn xiàn yào yīn qín zhāo dài， zhè gēn běn bù shì píng děng de mào yì， ér shì jiè mào yì zhī míng xuàn yào zì jǐ de wén zhì wǔ gōng。 dàn suí yáng dì wèile kāi fā jīng yíng xī yù， hái shì pài bīng zuò liǎo yī xiē tǒng yī gōng zuò。 rú dǎ bài liǎo xī tū jué de chù luó kě hàn， sǎo chú yī dà zhàng 'ài。 jī bài tǔyùhún， jiāng qí lǐng dì jiàn chéng sì jùn， pài qiǎn guān yuán zhì lǐ， bǎo zhèng liǎo hé xī yù de chàng tōng。
běn lái， hé xī yù de mào yì yīnggāi shì shuāng fāng hù lì de， dàn zài suí yáng dì cháo gòng shì mào yì de sī xiǎng zhǐ dǎo xià， zhù yào shì xiàng xī yù xuàn yào suí cháo de fù yòu， suǒ yǐ suí cháo jī běn shàng shì péi qián de。 zài xī yù shāng rén zǒu de shí hòu， hái yào jǐyǔ hěn duō de shǎng cì。 běn yìng gěi bǎi xìng dài lái hǎo chù hé xìng fú shēng huó de jīng yíng xī yù， jiēguǒ shǐ guó jiā hào fèi jù 'é qián cái， bǎi xìng yě yīn cǐ 'ér fù dān jù zēng。
gōng yuán 610 nián de zhēngyuè， suí yáng dì zài luò yáng yòng dà yǎn bǎi xì lái zhāo dài xī yù shāng rén， qián hòu dá yī gè yuè zhī jiǔ。 luò yáng de diàn pū dū yòng wéi zhàng zhuāng shì， ràng xī yù de shāng rén men miǎn fèi chī fàn， miǎn fèi zhù sù。 suí yáng dì yòng jù 'é guó cái zuàn qǔ xū yòu de míng shēng， yòng qián yǐn yòu xī yù gè guó shāng rén hé shǐ zhě lái cháo hè， miàn zǐ zuàn zú liǎo， qián yě péi lǎo liǎo。 qí shí， zhè jiù shì zhōng guó gǔ dài diǎn xíng de cháo gòng mào yì， xiǎo guó lái cháo bài， wǒ dé dào gāo gāo zài shàng de róng yù， rán hòu gěi nǐ fēng hòu de jīn yín zhū bǎo shǎng cì。
【 dà shì nián biǎo】
581 nián： fēng jìn wáng
589 nián： rèn xíng jūn yuán shuài tǒng bīng fá chén
600 nián： lì wéi tài zǐ
604 nián： qī yuè， wén dì qù shì， tài zǐ guǎng jì wèi， shì wéi suí yáng dì yáng guǎng。 shì suì， chú fù rén、 nú bì、 bù qū zhī kè
605 nián héng 606 nián： yíng jiàn dōng dū。 kāi tōng jì qú。 shū jùn hán gōu
607 nián： qiǎn yǔ qí wèi zhū kuān、 hǎi shī hé mán shǐ liú qiú。 bān《 dà yè lǜ》。 gǎi zhōu wéi jùn， gǎi bù fēn tái、 shěng、 fǔ、 sì guān míng。 yáng dì běi xún zhì yú lín， qǐ mín kèhán lái cháo
608 nián： kāi yǒng jì qú
609 nián： yáng dì qīn zhēng tǔyùhún， zhì xī hǎi、 hé yuán、 shàn shàn、 qiě mò sì jùn。 yī wú tù tún shè nèi fù， yǐ qí dì zhì yī wú jùn。 gāo chāng wáng qū bó yǎ cháo jiàn yáng dì yú zhāng yè。 dà suǒ mào yuè。 quán guó jùn yī bǎi jiǔ shí； xiàn yī qiān 'èr bǎi wǔ shí wǔ； hù bā bǎi jiǔ shí wàn yú， kǒu sì qiān liù bǎi yú wàn
611 nián： yáng dì jiāng gōng gāolí， jí bǎi wàn dà jūn yú zhuō jùn， yòu qiǎngzhēng bǎi wàn mín fū yùn liáng xiè。 zōu píng mín wáng bó qǐ yì yú cháng bái shān。 liú bà dào、 sūn 'ān zǔ、 dòu jiàn dé、 zhāng jīn chēng、 gāo shì dá、 dí ràng、 dù fú wēi děng xiāng jì qǐ yì， suí mò nóng mín qǐ yì bào fā
612 nián： èr yuè， yáng dì dù liáo shuǐ， yī zhēng gāolí。 qī yuè， zhàn bài， chè bīng
613 nián： sì yuè， yáng dì 'èr zhēng gāolí， wéi liáo dōng chéng , bù xià。 liù yuè， yáng xuán gǎn qǐ bīng fǎn yáng dì yú lí yáng， wéi bī dōng dū， yáng dì bèi pò chè bīng。 bā yuè， xuán gǎn bīng bài bèi shā
614 nián： yáng dì sān zhēng gāolí。 gāolí qiǎn shǐ qǐng hé， yáng dì chè bīng
615 nián： bā yuè， yáng dì běi xún， wéi dōng tū jué shǐ bì kèhán wéi kùn yú yàn mén。 jiǔ yuè， jiě wéi， hái dōng dū
616 nián： yáng dì xìng jiāng dū gōng， yǐ yuè wáng dòng děng liú shǒu luò yáng。 lǐ mì jiā rù wǎ gǎng jūn。 wǎ gǎng jūn dà bài suí jiāng zhāng xū tuó yú xíng yáng
617 nián： dí ràng tuī lǐ mì wéi wèi gōng， jù luò kǒu。 sì yuè , wǎ gǎng jūn jìn bī dōng dū , yǔ wáng shì chōng xiāng chí。 wǔ yuè， lǐ yuān qǐ shì yú jìn yáng。 qī yuè , jìn jūn guān zhōng。 shí yī yuè， gōng zhàn cháng 'ān， lì dài wáng yòu wéi dì
618 nián： sān yuè， jiāng dū bīng biàn， tuī yǔ wén huà jí wéi shǒu， shā yáng dì， lì qín wáng hào wéi dì， yǐn zhòng xī fǎn guān zhōng。 wǔ yuè， lǐ yuān fèi suí gōng dì yòu， chēng dì， guó hào táng， shì wéi táng gāo zǔ lǐ yuān。 suí cháo wáng。
【 jié jú】
[ suí yáng dì líng ]
suí yáng dì líng
dà yè shí sì nián（ 618 nián） sān yuè， yáng dì jiàn tiān xià dà luàn， wú fǎ wǎn huí， mìng xiū zhì dān yáng gōng（ jīn nán jīng）， zhǔn bèi qiān jū nà lǐ。 cóng jià dedōu shì guān zhōng wèi shì， tā men huái niàn jiā xiāng， fēn fēn táo guī。 zhè shí， hǔ bēn láng jiāng yuán lǐ děng， yǔ zhí gé péi qián tōng gòng móu， lì yòng wèi shì men sī niàn jiā xiāng de yuàn hèn qíng xù， tuī yǔ wén shù de 'ér zǐ yǔ wén huà jí wéi shǒu， fā dòng bīng biàn， yǔ wén huà jí bī yì suí yáng dì。 zhè gè shē chǐ fǔ huà yī shēng de dì wáng， sǐ hòu lián gè xiàng yàng de guān cái yě méi yòu yòng shàng， yóu xiāo hòu hé gōng rén chāi chuáng bǎn zuò liǎo yī gè xiǎo guān cái， tōu tōu dì zàng zài jiāng dū gōng de liú zhū táng xià。 táng cháo píng dìng jiāng nán hòu， yú zhēnguàn wǔ nián（ 631 nián）， yǐ dì lǐ gǎi zàng yú léi táng（ jīn yáng zhōu shì běi 15 gōng lǐ léi táng nán píng gāng shàng， nán jù wú gōng tái 10 lǐ）。
【 gè rén wén cái】
yáng guǎng 'àihào wén xué yì shù， céng mìng chén xià jiāng jìn zhōng mì gé zhī shū， chāo lù fù běn， fēn wéi sān děng， cáng yú luò yáng guān wén diàn de dōng xī xiāng shū kù zhōng， yòu zài diàn hòu lìng zhù 'èr tái， jù cáng wèi yǐ lái de shū fǎ míng huà。
qí wén chū xué yǔ xìn。 wéi jìn wáng shí， zhào yǐn chén cháo jiù guān、 cái xué zhī shì liǔ 、 yú shì nán děng 100 yú rén，“ yǐ shī yǒu chǔzhī”（《 běi shǐ · liǔ chuán》）， yú shì 'àihào liáng chén gōng tǐ。《 suí shū · wén xué chuán xù》 chēng：“ yáng dì chū xí yì wén， yòu fēi qīng cè zhī lùn。 jì hū jí wèi， yī biàn qí fēng。” jīn cún qí shī duō wéi yuèfǔ gē cí， nèi róng huò wéi yìng chóu zèng cì， huò xiě shēng sè yóu yú， xiǎn rán zhān rǎn qí liáng zhī fēng。 dàn tā yě yòu xiǎn shì dì wáng zhī zūn de yǎ tǐ，“ suī yì zài jiāo yín， ér cí wú fú dàng”， rú《 yǐn mǎ cháng chéng kū xíng shì cóng zhēng qún chén》 jí《 bái mǎ piān》 2 shǒu。 qīng dài shěn dé qián rèn wéi zhè lèi zuò pǐn“ qì tǐ zì kuò dà， ér gǔ lì wèi néng zhèn qǐ”，“ bǐ chén hòu zhù shèng zhī”（《 gǔ shī yuán》）。 yóu yú tā céng qīn lì sài shàng， yuǎn zhēng liáo dōng， gù shī zhōng miáo xiě de zì rán jǐng wù hé róng mǎ shēng huó， yě yòu qí shí jiàn jī chǔ。 tā yòu yòu jīng gōng de shī jù， rú“ liú bō jiāng yuè qù， cháo shuǐ dài xīng huí” (《 chūn jiāng huā yuè yè》 )， míng dài hú yìng lín yǐ wéi“ jué shì táng lǜ”（《 shī sǒu · nèi biān》）， duì chū táng jìn tǐ fā zhǎn yòu yī dìng yǐng xiǎng。
《 suí shū · jīng jí zhì》 zhù lù《 yáng dì jí》 55 juàn，《 quán suí shī》 lù cún qí shī 40 duō shǒu。 shì jì jiàn《 suí shū》 běn jì。
【 hòu fēi zǐ nǚ】
huáng hòu
xiāo huáng hòu xī liáng míng dì xiāo kuī zhī nǚ
fēi pín
xiāo pín zhào wáng gǎo mǔ
chén guì rén chén zhōu chén hòu zhù dì liù nǚ
wáng shì lǐ yuān wài shēng nǚ táng tóng 'ān cháng gōng zhù nǚ
xuān huá fū rén chén shì chén xuān dì nǚ chén hòu zhù mèi（ shì fǒu gǎi jià cún yí）
róng huá fū rén cài shì（ shì fǒu gǎi jià cún yí）
zǐ
yuán dé tài zǐ yáng zhāo xiāo hòu shēng
qí wáng yáng jián xiāo hòu shēng
zhào wáng yáng gǎo xiāo pín shēng
yī zǐ zǎo yāo
nǚ
nán yáng gōng zhù shēng zǐ chán shī， hòu wéi dòu jiàn dé suǒ shā
yáng fēi táng tài zōng fēi， shēng wú wáng lǐ kè、 shǔ wáng lǐ yīn
【 xiāng guān píng jià】
suí yáng dì shī bài de dì fāng shì yòng mín guò zhòng、 jí gōng jìn lì， tài xiǎng jiàn lì wěi yè liǎo。 sān jià liáo dōng bù jǐn xiāo hào liǎo dà liàng zì jǐ de zhù lì jūn duì， ér qiě gěi rén mín dài lái liǎo chén zhòng de fù dān。 zhù yào shì bīng yì tài zhòng。 běn shēn xiū jiàn dà yùn hé jiù shāng mín dà zhòng， sǔn shāng guó tǐ。 yī xì liè kāi jiāng tuò tǔ de zhàn zhēng， yě tóng yàng xiāo hào liǎo dà liàng de rén lì wù lì。 suí yáng dì yīn guòfèn zì xìn yǔ qīng dí， dǎo zhì dì yī cì zhēng gāolí de shī bài， bìng xiàn rù zhàn zhēng ní tán。 zhì shǐ bù mǎn díshì bīng fā dòng bīng biàn。 rén mín yě wéi táo bì chén zhòng de fù dān fēn fēn qǐ yì zào fǎn， wéi dà suí wáng cháo de fù miè dǎ xià liǎo fú bǐ。 dàn dà suí shì yòu néng lì píng dìng qǐ yì、 pàn luàn de， zhè yī diǎn kě yǐ cóng tā de shǒu xià lǐ yuān de jūn duì hòu lái píng dìng pàn luàn kě kàn chū。
【 zhàn gōng xiǎn hè de huáng zǐ】
suí yáng dì yáng guǎng shì zhōng guó lì shǐ shàng míng shēng zuì chā de huáng dì zhī yī， zhè hé hòu lái biān xiě shǐ shū de rén de guān diǎn yòu guān， jiā shàng duì tā de shì hào " yáng " shì zuì biǎn yì de yī zhǒng， suǒ yǐ， hòu lái de rén mendōu rèn wéi yáng guǎng hé qín 'èr shì hú hài yī yàng， shì zuì huài de huáng dì。 qí shí， yáng guǎng shí qī kāi záo de dà yùn hé zhì jīn hái zài qǐ zuò yòng， zhè shì tā de gōng jì， yīnggāi kěn dìng。 jì rán duì yú qín shǐ huáng xiū jiàn cháng chéng méi yòu wán quán dì fǒu dìng， nà me duì yú yáng guǎng kāi záo dà yùn hé yě yìng gāi jǐyǔ kěn dìng。 zǒng zhī， yáng guǎng yīnggāi shì gè huǐ yù cān bàn de huáng dì， zhè yàng cái fú hé lì shǐ shì shí。
yáng guǎng shì suí wén dì yáng jiān de dì 'èr gè 'ér zǐ， yòu míng yáng yīng， xiǎo míng shì 'ā mó。 fù qīn yáng jiān jiàn lì suí cháo hòu， yáng guǎng bèi fēng wéi jìn wáng， dāng shí zhǐ yòu shí sān suì。 chú liǎo wáng wèi wài， hái ràng yáng guǎng zuò bìng zhōu（ zhì suǒ shì xiàn zài de shān xī tài yuán shì） de zǒng guǎn。
yáng jiān zhī suǒ yǐ yào ràng hěn xiǎo de 'ér zǐ dān rèn bìng zhōu zǒng guǎn， gǒng wèi jīng chéng， shì xī qǔ liǎo běi zhōu méi yòu qīn jìn de zhòng chén fǔ zuǒ， ér bèi zì jǐ miè diào de jiào xùn。 wéi liǎo ràng 'ér zǐ dé dào duàn liàn， zhēn zhèng néng zài yǐ hòu shèng rèn， yáng jiān ràng hěn yòu cái gān de dà chén wáng sháo dān rèn yáng guǎng de fǔ chén。 wáng sháo méi yòu gū fù yáng jiān de xìn rèn， duì yáng guǎng jìn xīn jìn lì， yòu yī cì， zài tā chū xún cháng chéng shí， yáng guǎng biàn chèn jī zào yuán lín， jiēguǒ děng wáng sháo huí lái hòu lì jí quàn zhǐ liǎo yáng guǎng。
hòu lái， suí cháo xīng bīng miè nán cháo de chén， gāng 'èr shí suì de yáng guǎng shì tǒng shuài， dàn zhēn zhèng lǐng bīng zuò zhàn de shì hè ruò bì hé hán qín hǔ děng jiànglǐng。 miè diào chén hòu， jìn zhù jiàn kāng， jí xiàn zài de nán jīng， yáng guǎng biǎo xiàn dé hěn yòu qì dù： shā diào liǎo chén hòu zhù chén shū bǎo de jiān nìng zhī chén， fēng cún fǔ kù， bù tān qián cái， zuì hòu jiāng chén shū bǎo jí huáng hòu děng rén yā huí jīng chéng。 miè diào chén hòu， yáng guǎng jìn fēng tài wèi zhī zhí。
cǐ hòu， yáng guǎng yě shì lǚ jiàn zhàn gōng： zài gōng yuán 590 nián， fèng mìng dào jiāng nán rèn yáng zhōu zǒng guǎn， píng dìng jiāng nán gāo zhì huì de pàn luàn； gōng yuán 600 nián， běi shàng jī bài tū jué jìn fàn。 zhè xiē gōng láo shì qí tā huáng zǐ suǒ méi yòu de。 cóng zhè diǎn lái kàn， tā hé lǐ shì mín yòu xiē xiāng sì， dōushì cì zǐ， dōuyòu zhàn gōng， dōushì tōng guò fēi cháng shǒu duàn dé dào de huáng wèi， zhǐ bù guò lǐ shì mín bǐ yáng guǎng de zhèng jì tū chū yī xiē， yě xǔ yīn wéi zhè gè yuán yīn， hòu lái de rén men jiù duì lǐ shì mín chēng yù duō yī xiē， duì yáng guǎng biǎn dī de duō yī xiē。
【 tóng míng diàn shì】
piàn míng： suí yáng dì
zhù yǎn： yáo lǔ、 yú lì wén、 dù zhèn qīng、 péng zhì dōng、 shā wēi
piàn cháng： 25 jí
chǎn dì： zhōng guó ( nèi dì )
lèi xíng： diàn shì jù / lì shǐ
shàng yìng shí jiān： 2008 nián
chū pǐn / fā xíng： guǎng zhōu xīn shí dài yǐng yīn gōng sī
jù qíng jiè shào：
zì gǔ yǐ lái， rú yòu qí rén wèn shì bì tiān jiàng yì xiàng。 jù shuō“ suí yáng dì” yáng guǎng chū shēng de dāng tiān wǎn shàng běn lái hào yuè dāng kōng， míng yuè rú jìng。 dāng shēn gōng zhōng chuán lái yī shēng yīng hái tí kū shēng zhī shí， tū rán léi shēng dà zuò， chà nà jiān tiān hūn dì 'àn， qīng pén yǔ zhù ……
yáng dì qǔ míng yáng guǎng， rǔ míng 'ā mó。 shēng dé yī fú hǎo miànxiàng， tiān tíng bǎo mǎn、 nóng méi dà yǎn， yǎn shǎn xīng huī。 jí shòu qí fù wén dì de chǒng 'ài。 shēng xìng cōng míng hàoxué、 cái zhì guò rén， yòu guò mù bù wàng zhī běn lǐng； pí qì bào zào qiě jí wéi yào qiáng， shāo bù rú yì jiù dà dǎ chū shǒu。 gōng zhōng zhī rén jiē bǎo shòu qí kǔ， dàn yīn qí wén wǔ jiān bèi， pō shòu wén dì xǐ 'ài， dū gǎn nù bù gǎn yán……
yáng dì cháng zhì ruòguàn zhī nián， yīn qí dǎn shí guò rén， yòu pō yòu jì móu， bèi wén dì shòu mìng dài bīng kàng jī wài wǔ。 měi měi huà xiǎn wéi yí、 lǚ lì zhàn gōng， wén dì dà xǐ， suì fēng qí wéi jìn wáng。 zài yī cì zhàn zhēng zhōng， yīn tài guò qīng dí， wù rù cóng lín， bù xìng fù shāng。 táonàn zhī zhōng， qiǎo yù cóng cǐ jīng guò de lè róng gōng zhù。 jīng qí xī xīn zhào liào yuè yú， fāng cái quán yù。 liǎng rén yě zài zhāoxī xiāng chù zhī jiān， xiāng hù chǎn shēng 'ài yì……
yáng guǎng jiāng qí dài rù gōng zhōng bài jiàn qí fù wén dì， wén dì yī jiàn lè róng gōng zhù， jiù jīng wéi tiān rén。 bèi qí tiān xiān róng yán shēn shēn dǎ dòng。 dāng jí jiù xiǎng jù wéi jǐ yòu。 dàn yòu 'ài yú yáng guǎng zài bàng， zhǐ dé gù zuò lěng dàn。 zhōng wú fǎ dǐ yù xīn zhōng de yù niàn， xiǎng fāng shè fǎ zhàn yòu liǎo lè róng gōng zhù， jiāng qí fēng wéi xuān huá fū rén……
kàn jiàn xīn 'ài zhī rén chéng liǎo zì jǐ de mǔ hòu， yáng guǎng xīn lǐ jí wéi tòng kǔ。 dàn tā zhī dào xiàn zài hái bù shì bào chóu de shí hòu， jiù qiáng yā xīn zhōng nù huǒ， měi tiān qín xué kǔ liàn， sì jī 'ér dòng。 yī cì chū yóu yáng zhōu zhī shí， yáng dì qiǎo yù lǐ yuān， liǎng rén wén cái wǔ lüè bù xiāng shàng xià， yīng xióng xiāng jiàn， xīng xīng xiāng xī。 suì jué dìng jié bàn tóng yóu。 měi dào yī chù， liǎng rén jiē duì dāng dì shì wù chàng yán zì jǐ de jiàn jiě， měi měi lǐ yuān dū gān bài xià fēng。 yī lù xià lái， lǐ yuān zhōng yú jué dìng fǔ zhù yáng dì chéng jiù dà yè……
huí dào jīng chéng zhī hòu， yáng dì kāi shǐ wéi fù chóu 'àn zì zhāo bīng mǎi mǎ， yīn qí lǚ lì zhàn gōng， bù shǎo jiàngshì fēn fēn bài dǎo qí huī xià。 bù liào， zhè yī jǔ dòng bèi tā de tóng bāo gē gē wú yì fā xiàn， gěng zhí de gē gē bù gù yáng dì de quàn zǔ， zhí yì yào xiàng fù huáng bǐng míng yī qiē。 yáng dì zài zhòng rén de quàn shuō zhī xià， wú nài jiāng qí gē gē shā sǐ……
wén dì jīng wén huáng zǐ yì wài shēn wáng de 'è hào， dāng jí wò bìng zài chuáng。 zài yáng dì yī bù jiě dài de jīng xīn zhào liào zhī xià， zhú jiàn kāng fù。 wén dì bèi yáng dì de xiào zǐ zhī jǔ suǒ gǎn dòng， xuān bù lì qí wéi tài zǐ……
yáng dì dāng shàng tài zǐ zhī hòu， gèng jiā jiā jǐn liǎo fù chóu de bù fá， kāi shǐ bù zé shǒu duàn de chǎn chú yì jǐ， wéi fù chóu zhī lù qīng sǎo zhàng 'ài。 zuì zhōng shā sǐ shēng fù， dāng shàng jiǔ wǔ zhì zūn。
dāng shàng huáng dì yǐ hòu， tā shǒu xiān jiāng lè róng gōng zhù jù wéi zì jǐ suǒ yòu， wèile tǎo hǎo xīn 'ài de rén， fāng biàn lè róng gōng zhù suí shí huí jiā tàn qīn， zài jiā shàng néng gòu hù wǎng jīng jì， shǐ guó jiā biàn dé gèng qiáng shèng， suí yáng dì jué dìng kāi hé tōng qú， yǐ tā jīng rén de bó lì wā zào liǎo shǐ wú qián lì de dà yùn hé， yú gōng yuán 610 nián nán běi guàn tōng， dàn què zào chéng liǎo bǎi xìng de jí dà kùn kǔ， dà chén men duō cì zǔ lán qí kāi hé， zuì zhōng bǎ suǒ yòu zé rèn shī jiā gěi lè róng gōng zhù， chēng qí wéi zuì niè de yuán tóu， lè róng gōng zhù zài jí dà de yā lì zhī xià sǐ qù…… suí yáng dì shāng xīn yù jué， gèng shì biàn běn jiā lì， bǎ yǔ zì jǐ yòu guò jié de lǎo chén yī gè gè de shā diào， biǎn zhí， wèile wéi hù zì jǐ de tǒng zhì 'ér rèn yòng liǎo yǔ wén huà jí zhè yàng de xiāo xiǎo zhī tú， shǐ dé shè jì jí jí kě wēi， rén mín de shēng huó gèng jiā jiān nán， nóng mín qǐ yì cǐ qǐ bǐ fú， dàn suí yáng dì yǐ rán cǎi qǔ gāo yā zhèng cè， duì nèi bào tiǎn tiān wù， duì wài jī jí jìn gōng， zào chéng bǎi xìng huāng bù zé shí， kùn kǔ bù kān。
zài cháo zhèng dòng luàn zhī shí， yáng yǒng de 'ér zǐ men wéi qí fù bào chóu， zài cì shā suí yáng dì de shí hòu què wú yī xìng miǎn， yáng guǎng de wǔ mèi wéi 'ā mó gē de bèi pàn hé wú qíng tòng xīn 'ér sǐ。 suí yáng dì cǐ shí yǐ wú xīn guān zhèng， chén lún yú hòu gōng jiā rén zhī zhōng， dà suí jiāng shān wēi zài dàn xī， suí yáng dì yǐ fēng fēng diān diān……
| << qiányījūnzhù: gāo zǔ wén huáng dì yáng jiān | suí dàiyáng guǎng (604nián～618nián) | hòuyījūnzhù >>: gōng huáng dì yáng yòu |