| xìng： | bèi 'ér zhǐ jīn | |||||||||
| míng： | tiě mù zhēn | |||||||||
| wǎngbǐhào： | fǎ tiān qǐ yùn shèng wǔ huáng dì | |||||||||
| miàohào： | tài zǔ | |||||||||
| língmù： | nèimēng gǔ yī jīn huò luò chéng jí sī hàn líng | |||||||||
| ||||||||||
chū shēng： 1162 nián
chū shēng dì： wò nán hé yòu 'àn dié lǐ wēn bèi lè tǎ hé（ bèi lè tǎ hé yòu “ gū shān ” zhī yì）
wǔ qì： sū lǔ dìng（ qiāng）
shēn gāo： 1.80 mǐ
shǔ xiāng： zhū
zú nián： sòng lǐ zōng bǎo qìng 'èr nián chéng jí sī hàn 'èr shí 'èr nián jīn 'āi zōng zhèng dà sì nián
（ 1227 nián）
xiǎng nián： 66 suì
miào hào： tài zǔ
shì hào： shèng wǔ huáng dì jiā shì： fǎ tiān qǐ yùn shèng wǔ huáng dì（ zhì dà 'èr nián jiā shì）
líng qǐn： měnggǔ kěn tè shān qǐ niǎn gǔ
fù qīn： bèi 'ér zhǐ jīn · yě sù gāi bǎ 'ā tū 'ér
mǔ qīn： hóng jí lá shì · hē 'é lún（ yě yì yuè lún）
xiōng dì： zhuō chì hé sǎ 'ér（ jiǎn chēng hé sǎ 'ér）， hé chì wēn， tiē mù gé， bié lè gǔ tái， bié kè tiē 'ér（ bié lè gǔ tái， bié kè tiē 'ér jūn wéi yě sù gāi bié qī suǒ shēng， bié kè tiē 'ér bèi tiě mù zhēn yǔ hé sǎ 'ér lián shǒu shā sǐ， dāng shí sān rén jūn wéi shàonián）
qī qiè： bèi 'ér tiē、 hū lǔ lún、 kuò lǐ jié dān、 tuō hū sī、 tiē mù lún、 yì lián zhēn bā lá、 bù yán hū tū huáng hòu、 hū shèng hǎi fēi zǐ
jiě mèi： tiē mù lún
ér zǐ： shù chì、 chá hé tái、 wō kuò tái、 tuō léi ( wéi bèi 'ér tiē suǒ shēng )
nǚ 'ér： ā lá hǎi bié jí
sūn zǐ： hū bì liè ( yuán shì zǔ）
jiāo 'ào： kāi chuàng měnggǔ dì guó
yí hàn： fù qīn bèi tǎ tǎ 'ér rén yǐ dú jiǔ dú sǐ
qī zǐ bèi miè 'ér qǐ rén qiǎng zǒu
shí sān yì zhī zhàn shī bài
mèi mèi tiē mù lún bèi táng xiōng hū chá 'ér shè shā
sūn zǐ yǔ nǚ xù zài huā lá zǐ mó bèi shè shā（ hòu tú qí chéng mín yǐ bào chóu）
shēng qián méi yòu kàn jiàn xī xià fù miè（ sǐ hòu wán chéng）
zài wèi： (1206 ～ 1227), zài wèi 'èr shí yī nián
【 jù tǐ jiè shào】
yuán tài zǔ， jí chéng jí sī hàn（ hán） (GhinggisKhan)， bèi 'ér zhǐ jīn shì， míng tiě mù zhēn。 měnggǔ zú， shì jiè lì shǐ shàng de jié chū zhèng zhì jiā、 jūn shì jiā。 gōng yuán 1206 nián， bèi tuī jǔ wéi měnggǔ dì guó de dàhán， tǒng yī měnggǔ gāo yuán gè bù luò。 zài wèi qī jiān， duō cì fā dòng zhēng fú zhàn zhēng， zhēng fú dì yù xī dá hēi hǎi hǎi bīn， dōng kuò jīhū zhěng gè dōng yà， jiàn lì liǎo shì jiè lì shǐ shàng zhù míng de héng kuà 'ōu yà liǎng zhōu de dà dì guó zhī yī。 tóubèn kè liè bù wáng hàn， shōu jí wáng fù jiù bù， zhú jiàn huī fù shí lì。 yuē zài jīn dà dìng wèi jiàn lì gōng zhàng， chēng hàn。 yǔ zhá dá lán bù zhá mù hé děng zuò zhàn， bài jì， shǐ chēng shí sān yì zhī zhàn。 jīn chéng 'ān yuán nián（ 1196）， yǔ wáng hàn lián bīng zhù jīn jié jī tǎ tǎ 'ér bù hàn lǐ zhá hé（ jīn měnggǔ wū lè jí hé）， jīn shòu chá wù hū lǔ ( jí zhòng bù luò zhī shǒu ) zhī guān。 yòu suí wáng hàn yǔ nǎi mán bù zhàn， zhàn hòu zhū bù lái fù， shì lì zēng qiáng。 jīn tài hé yuán nián（ 1201） èr yuè， yǔ wáng hàn zhàn shèng yǐ zhá mù hé wéi shǒu de měnggǔ gāo yuán shí yú bù méng jūn。 miè tǎ tǎ 'ér sì bù， jù hū lún bèi 'ěr cǎo yuán， shí lì dà zēng。 sān nián， bèi wáng hàn fā bīng yǎn xí， bài tuì zhì bān zhū ní hé（ hū lún hú xī nán）。 bù jiǔ， chéng wáng hàn bù bèi， qí xí wáng hàn yá zhàng， miè kè liè bù。 cì nián yǔ nǎi mán bù jué zhàn， miè nǎi mán。 liù nián yú hàn nán hé（ jīn 'è nèn hé） pàn zhào kāi hū lǐ tái dà huì， jiàn dà měnggǔ guó， jí dà hàn wèi， jiā hào chéng jí sī， bān bù zhá sǎ， jiàn wàn rén qiè xuē， fēn fēng jiǔ shí wǔ
chéngzhǎng jīng lì
chū shēng yú měnggǔ qǐ yán bù guì zú shì jiā。 liù shì zǔ hǎi dū、 gāo zǔ dūn bì nǎi、 zēngzǔ gé bù lǜ hàn jí zú zēngzǔ 'ǎn bā hái hàn děng dū céng shì měnggǔ bù de xiǎn hè rén wù huò shǒu lǐng； fù yě sù gāi yòu bá dū ( yǒng shì ) chēng hào。 shí mò běi gāo yuán yòu bǎi yú bù luò， hù xiāng gōng zhàn。 tiě mù zhēn jiàng shēng shí， shì féng qí fù zài zuò zhàn zhōng fú huò tǎ tǎ 'ér bù shǒu lǐng tiě mù zhēn wù gé， wéi jì niàn shì yì wǔ gōng， gù qǔ cǐ míng。
shēng yú 'é 'ěr gǔ nà hé běi bù de hé biān（ jīn nèimēng gǔ hū lún bèi 'ěr 'é 'ěr gǔ nà shì mò 'ěr dào gā zhèn）。 9 suì shí , qí fù bèi tǎ tǎ 'ér bù rén dú sǐ , bù zhòng lí sàn , suí guǎ mǔ hē 'é lún jiān nán dù rì , céng bèi qí tā bù luò zhuō huò , xiǎn xiē yù hài， píng qí jī mǐn táo tuō。 shāo cháng， yǐ fù měnggǔ gāo yuán zuì qiáng dà de kè liè bù shǒu lǐng tuō lǐ ( hòu chēng wáng hàn )， bìng zūn zhī wéi fù， dé yǐ shōu jù qí fù jiù bù； yòu yǔ zhá dá lán bù shǒu lǐng zhá mù hé jié wéi 'ān dá ( yì xiōng dì )， zhú bù fā zhǎn shì lì。 wéi bào fù miè 'ér qǐ bù qiǎng qī zhī chóu， qiú wáng hàn、 zhá mù hé chū bīng， hé běn bù bīng gòng shù wàn， tū rán xí jī miè 'ér qǐ bù， zhǎn shā xǔ duō chóu dí， duó huí qī zǐ。
jīn dà dìng mò nián， yí yíng qiè lǜ lián hé ( jīn kè lǔ lún hé ) shàng yóu , dú lì jiàn zhàng , guǎng jié méng yǒu， xuǎn xián rèn néng， kuān hòu dài rén， xī yǐn xǔ duō měnggǔ bù zhòng hé qǐ yán shì guì zú lái tóu， bèi tuī wéi kèhán。 yuē zài jīn dà dìng mò nián huò míng chāng chū， zhá mù hé fǎn mù wéi chóu， shuài 13 bù lián jūn 3 wàn zhī zhòng lái gōng， tiě mù zhēn zhào jí zhū bù bīng 3 wàn， fēn 13 yì ( yì， yì wéi yíng huò juàn zǐ ) yíng zhàn， shī lì tuì bīng， shǐ chēng shí sān yì zhī zhàn。 yīn tiě mù zhēn shàn yú zhēng qǔ rén xīn， zhì zhá mù hé bù zhòng fēn fēn pàn fù， fǎn 'ér zhuàng dà liǎo lì liàng。
chéng 'ān yuán nián (1196)， yǔ wáng hàn yī qǐ， pèi hé jīn chéngxiàng wán yán xiāng jī shā tǎ tǎ 'ér bù bù cháng yǐ xià duō rén， bèi jīn cháo fēng shòu zhá wù hū lǐ ( bù zú guān )。 zài yǔ wáng hàn lián bīng， dà bài zhèng zài huì méng de hā dá jīn děng 11 bù lián jūn。
tài hé yuán nián (1201)， shuài jūn dà pò zhá mù hé zǔ zhì de sōng sàn lián méng。 cì nián， zāo nǎi mán lián jūn jìn gōng， tuì rù jīn biān qiáng nèi , dà bài nǎi mán lián jūn yú kuò yì tián ( jīn hā lā hā hé shàng yóu ) zhī yě， chéng shèng gōng miè tǎ tǎ 'ér sì bù。 yīn shì lì jiàn qiáng , yǐn qǐ wáng hàn jí hèn hé dí shì。 sān nián， zāo wáng hàn tū xí , bài zǒu bān zhū ní hé ( jīn hū lún hú xī nán )， yǐ yǐn zhuó shuǐ yǔ cóng zhě méng shì , gòng dù nán guān。 zài zhuǎn yí zhì hé lè hé ( hā lā hā ) hé zhōng yóu， shōu jí kuì sàn bù zhòng 4600( yī shuō 2600) yú qí , jīng guò xiū zhěng， zhú jiàn huī fù yuán qì。 hòu zhēn xī wáng hàn jiāo dài bù bèi， yè xí wáng hàn dà yíng， dà kuì qí zhòng。 wáng hàn zhǐ shēn bài táo， bèi nǎi mán rén bǔ shā， kè liè bù wáng。
sì nián， jiàn qiè xuē ( hù wèi jūn )。 bù jiǔ， chéng nǎi mán shǒu lǐng tài yáng hàn lái gōng， qiǎo bù yí zhèn， qín shā tài yáng hàn， zhēng fú qí bù zhòng， pò hā dá jīn、 duǒ lǔ bān děng bù lái jiàng。 zhì chéng jí sī hàn yuán nián (1206)， měnggǔ gāo yuán bǎi yú gè dà xiǎo bù luò xiān hòu bài wáng， tǎ tǎ 'ér、 kè liè、 miè 'ér qǐ、 nǎi mán hé méng gǔ wǔ dà bù jūn tǒng yī zài tiě mù zhēn de qí zhì xià。 tiě mù zhēn suì zài wò nán hé ( jīn 'è nèn hé ) zhī yuán jǔ xíng dà jù huì， jiàn lì yě kè · měnggǔ · wù lǔ sī ( dà méng gǔ guó )， bèi zūn wéi chéng jí sī hàn ( cǐ hào yòu“ hǎi yáng” huò“ qiáng dà” de huáng dì zhī yì )。 jiāng qiè xuē kuò chōng zhì wàn rén， chēng dà zhōng jūn。 yǐ bīng mín hé yī de
chéng jí sī hàn lì guó hòu， shì lì yì shèng， kāi shǐ duì wài fā dòng dà guī mó zhēng fú zhàn zhēng。 jīng guò 'èr shí yú nián yǔ xī xià de zhàn zhēng， lǚ chuàng xī xià jūn zhù lì， pò xī xià guó wáng qǐ jiàng， xiāochú jīn cháo xī běi píng zhàng， dé yǐ shùn lì nán xià gōng jīn。 liù nián， qīn shuài dà jūn jìn gōng jīn cháo， kāi shǐ liǎo wéi shí 24 nián de méng jīn zhàn zhēng。 shǒu zhàn wū shā bǎo ( jīn hé běi zhāng běi xī běi ) huò jié； zài zhàn yě hú lǐng ( jīn hé běi wàn quán xī běi )、 huì hé bǎo ( jīn huái 'ān dōng nán )， jiān miè jīn jūn dà liàng jīng ruì； yòu zhàn huái lái ( jīn shǔ hé běi )、 jìn shān ( jīn běi jīng yán qìng )， dà bài jīn jūn shí yú wàn； hái zhòngchuāng jīn jūn yú dōng jīng ( jīn liáo níng liáo yáng )、 xī jīng ( jīn shān xī dà tóng )、 jū yōng guān děng dì。 hòu lái bù duàn gǎi biàn zhàn fǎ， fēn bīng sān lù gōng lüè zhōng yuán fù dì jí liáo xī dì qū。
chéng jí sī hàn jiǔ nián sān yuè， jí bīng zhōng dū ( jīn běi jīng ) chéng xià。 liào yī shí nán yǐ kè chéng， suì qiǎn shǐ bī hé， pò jīn cháo fèng xiàn qí guó gōng zhù、 jīn bó hé mǎ pǐ， yǐn bīng tuì chū jū yōng guān。 liù yuè， yǐ jīn cháo qiān dū nán jīng ( jīn hé nán kāi fēng ) ér“ wéi yuē” wéi jiè kǒu， chéng jīn guó rén xīn fú dòng jí biē jūn huá biàn jiàng méng zhī jī， qiǎn bù jiāng sān mō hé bá dū、 shí mǒ míng 'ān shuài jūn， huì hé jiàng méng jiǔ（ jiǔ yīn jiǔ liáo、 jīn、 yuán shí dài duì bèi zhēng fú de běi fāng zhū bù zú rén de fàn chēng） jūn jìn gōng zhōng dū， yǐ wéi chéng dǎ yuán hé zhāo jiàng zhī cè， yú cì nián wǔ yuè kè chéng。 wéi shì yìng gōng chéng xū yào， chéng jí sī hàn cǎi nà bù jiāng jiàn cè， zhú bù jiàn lì liǎo pào jūn， gōng chéng yǐ pào shí wéi xiān。 hòu lái gōng chéng zuò zhàn， yī cì yòng pào jí dá shù bǎi zuò， xùn jí pò chéng。 tóng shí， wéi xī qǔ gè mín zú de xiān jìn jì shù， sì chù lüè duó gōng jiàng yì rén， yī chéng jí lüè dé shù wàn。 suí hòu jiàn lì gōng jiàng jūn， shè chǎng yě tiě zhì zào bīng qì。 zài tōng xìn lián luò shàng chuàng jiàn liǎo“ jiàn sù chuán qí”， rì sù shù bǎi lǐ， jūn lìng chuán dì hé jūn duì diào qiǎn sù dù zēng kuài。 shàn yú fā huī qí bīng zhī cháng， yòu“ měnggǔ xuán fēng” zhī chēng。
chéng jí sī hàn shí 'èr nián， chéng jí sī hàn fēng mù huá lí wéi tài shī、 guó wáng， zhǐ huī gōng jīn zhàn zhēng， zì shuài zhù lì fǎn huí měnggǔ zhǔn bèi xī zhēng。
chéng jí sī hàn shí sān nián， qiǎn xiān fēng jiànglǐng zhé bié miè xī liáo qū chū lǜ shì lì， sǎo qīng xī zhēng zhàng 'ài。
chéng jí sī hàn shí sì nián , yǐ xī yù huā lá zǐ mó guó shā měnggǔ shāng rén hé shǐ zhě wéi yóu , yǐ jūn shì kuò zhāng hé lǔ lüè cái wù wéi mùdì， qīn shuài dà jūn yuē 20 wàn fēn lù xī zhēng。 shù nián jiān xiān hòu gōng pò 'é dá lá ( zài jīn xī 'ěr hé zhōng yóu )、 bù hā lā jí sǎ mǎ 'ěr hǎn děng dì。 qiǎn zhé bié、 sù bù tái shuài jūn zhuī jī huā lá zǐ mó guó wáng mó hē mò , pò qí táo zhì kuān tián jí sī hǎi（ jīn lǐ hǎi） zhōng xiǎo dǎo ( hòu bìng sǐ )。 zài mìng zhé bié、 sù bù tái jì xù xī jìn， yuǎn dǐ kè lǐ mǐ yà bàn dǎo； zì shuài yī jūn zhuī jī mó hē mò zhī zǐ zhá lán dīng zhì shēn hé ( yìn dù hé )。
chéng jí sī hàn shí jiǔ nián， bān shī fǎn mò běi。
chéng jí sī hàn 'èr shí yī nián， shuài jūn 10 wàn jiān miè xī xià jūn zhù lì ( cì nián xī xià miè wáng )。 chéng jí sī hàn zhèng yù jí zhōng quán lì gōng jīn， yú 'èr shí 'èr nián qī yuè shí 'èr (1227 nián 8 yuè 25 rì ) zài liù pán shān xià qīng shuǐ xiàn ( jīn shǔ gān sù ) bìng shì， nián 66 suì。 lín zhōng yí zhǔ： lì yòng sòng jīn shì chóu， jiè dào sòng jìng， lián sòng miè jīn。 qí zǐ wō kuò tái hé tuō léi zūn cǐ yí cè， yú wō kuò tái hàn liù nián (1234) miè wáng jīn cháo。
jué qǐ， wān gōng shè dà diāo
yī dài tiān jiāo chéng jí sī hàn shēng yú 12 shì jì 60 nián dài chū qī（ 1162）。 dāng shí， zhōng guó běi fāng chù zài nǚ zhēn zú de jīn cháo tǒng zhì zhī xià。 dà mò nán běi cǎo yuán gè bù hái gè zì dú lì， hù bù tǒng shǔ。 jīn cháo duì qí shí xíng“ fēn 'ér zhì zhī” hé tú shā lüè duó de“ jiǎn dīng” zhèng cè。 1146 nián， měnggǔ bù shǒu lǐng 'ǎn bā hái hàn bèi jīn xī zōng yǐ“ chéng zhì pàn bù fǎ” de míng yì， cán kù dì dīng sǐ zài mù lǘ zhī shàng。 měnggǔ bù luò lián méng céng jīng zǔ zhì liǎo duō cì fǎn kàng dǒu zhēng， tā men de jǐ dài xiān rén wèicǐ fù chū liǎo xiān xuè yǔ shēng mìng。 zài zhè zhǒng shè huì huán jìng xià chū shēng de tiě mù zhēn， zì rán yě jiāng duì jīn guó de shèng lì kàn zuò shì tā yī shēng zhōng zuì zhù yào de fèn dǒu mù biāo。
tā yī zhí bǎ zhè gè chóu hèn jì zài xīn lǐ， zhèng shì zhè zhǒng jǐ dài yuān chóu dǎo zhì liǎo cǎo yuán nèi wài de cháng qī zhēng zhàn， tiě mù zhēn de mǔ qīn hē 'é lún fū rén chū chū zhēng diāo xiàng shēn yú hóng jí lá bù， tóng miè 'ér qǐ rén chì liè dū jié qīn。 1161 nián qiū， měnggǔ qǐ yán bù shǒu lǐng yě sù gāi zài wò nán hé pàn dǎ liè， fā xiàn liǎo tú jīng měnggǔ bù zhù dì de hē 'é lún。 tā zài jǐ wèi xiōng dì péng yǒu de xié zhù xià， gēn jù dāng shí de“ qiǎng qīn” chuán tǒng， dǎ bài liǎo miè 'ér qǐ rén， qiǎng lái liǎo hē 'é lún fū rén， yú shì hē 'é lún chéng wéi yě sù gāi de qī zǐ。 dì 'èr nián， yě sù gāi huó zhuō liǎo tǎ tǎ 'ér bù shǒu lǐng tiě mù zhēn wù gé， qià hǎo zhè shí dì yī gè 'ér zǐ jiàng shēng liǎo。 wèile qìng zhù zhàn zhēng de shèng lì， yě sù gāi gěi zì jǐ gāng gāng chū shēng de zhǎngzǐ qǔ míng wéi“ tiě mù zhēn”。 tiě mù zhēn 9 suì nà nián， fù qīn bèi tǎ tǎ 'ér rén tiě mù zhēn wù gé zhī zǐ zhá lín bù hé dú sǐ。 yě sù gāi sǐ hòu， ǎn bā hái hàn de sūn zǐ tài chì wù bù de tǎ lǐ hū tái chéng jī xīng fēng zuò làng， tā shān dòng měnggǔ bù zhòng pāo qì tiě mù zhēn mǔ zǐ， shǐ tā men yī jiā cóng bù luò shǒu lǐng de dì wèi yī xià zǐ diē rù kǔ nán de shēn yuān。
tiě mù zhēn 18 suì shí， xī rì de chóu dí miè 'ér qǐ bù de tuō tuō bù cháng yòu qiǎng zǒu liǎo tā de qī zǐ。 tiě mù zhēn xiàng miè 'ér qǐ bù kāi zhàn， dǎ bài liǎo miè 'ér qǐ rén。 1184 nián qián hòu， tiě mù zhēn bèi tuī jǔ wéi měnggǔ qǐ yán bù de kèhán。 tiě mù zhēn chēng hàn yǐn qǐ liǎo xióng xīn bó bó de zhá mù hé de jì hèn， zhá mù hé jiū hé tǎ tǎ 'ér、 tài chì wù děng 13 bù xiàng tiě mù zhēn fā dòng liǎo“ shí sān yì zhī zhàn”。 zài tiě mù zhēn yī shēng suǒ jīng lì de 60 yú chǎng zhàn zhēng zhōng， zhè shì wéi yī yī cì méi yòu dǎ shèng de zhàn zhēng。
suí zhe zì jǐ lì liàng de bù duàn qiáng dà， tiě mù zhēn kāi shǐ xiàng shā hài fù zǔ de dí rén fā dòng jìn gōng。 dǎ bài liǎo zhù 'ér qǐ bù， qí shǒu lǐng bèi shā， bù jiāng mù huá lí fù zǐ zé tóu dào tiě mù zhēn zhàng xià。 hòu lái mù huá lí chéng wéi tiě mù zhēn de dì yī míng jiāng， bèi fēng wéi tài shī guó wáng， ràng tā dú dāng yī miàn dì jīng lüè zhōng yuán。
cǎo yuán gè bù guì zú hài pà tiě mù zhēn de jué qǐ， tuī jǔ zhá mù hé wéi“ gǔ 'ér hàn”， jí zhòng hàn zhī hàn， shì yǔ tiě mù zhēn wéi dí。 tā men zǔ chéng liǎo 12 bù lián jūn， xiàng tiě mù zhēn hé kè liè bù fā dòng liǎo kuò yì tián zhī zhàn。 zhá mù hé shuài lǐng de wū hé zhī zhòng jīng bù zhù tiě mù zhēn、 wáng hàn lián jūn de měng liè dǎ jī， bù dào yī tiān jiù tǔ bēng wǎ jiě liǎo， zhá mù hé tóu jiàng liǎo wáng hàn。 suí hòu tiě mù zhēn jìn gōng tǎ tǎ 'ér bù， qí shǒu lǐng zhá lín bù hé zhàn bài hòu fú dú zì shā， tǎ tǎ 'ér bù lìng yī shǒu lǐng yě kè chě lián tóu jiàng。 tiě mù zhēn zhuī jī tài chì wù bù， zài zhǐ huī zuò zhàn zhōng bèi tài chì wù bù jiāng shè zhōng bógěng， shēng mìng chuí wēi。 dì 'èr tiān qīng chén， tài chì wù bù zhòng jiù xiàng tiě mù zhēn tóu jiàng liǎo。
tài chì wù bù de fù miè， chǎn chú liǎo tiě mù zhēn jìn yī bù tǒng yī měnggǔ gè bù de jù dà zhàng 'ài， ér qí shǒu xià jǐ yuán bù jiāng rú shén jiàn shǒu zhé bié、 nà yá 'ā děng què chéng wéi tiě mù zhēn zhēng fú tiān xià de dé lì zhù shǒu hé yī dài yīng xióng。 hòu lái yuǎn zhēng xī liáo xiāo miè qū chū lǜ de shì tā men， dì yī cì zài xī zhēng zhōng zhé bié hé sù bù tái zuò yòng zuì wéi tè shū， zhuī gǎn sū dān de shì tā men， huó zhuō tū 'ér hǎn tài hòu de shì tā men， dǎ bài luó sī jī fǔ dà gōng de yě shì tā men。
1202 nián qiū， tiě mù zhēn jí zhōng bīng lì， xiāo miè liǎo qí sù dí tǎ tǎ 'ér bù。 1203 nián qiū， tiě mù zhēn xí jī liǎo yī zhí yǔ zì jǐ zhēng zhàn bù xiū de wáng hàn de jīn zhàng， wáng hàn fù zǐ bèi dǎ bài。 1204 nián chéng jí sī hàn zhēng fú nǎi mán bù。
wáng hàn zhǐ shēn yī rén xiǎng tóubèn nǎi mán bù， zài nǎi mán biān jiè bèi biān jiāng dāng zuò jiān xì shā sǐ， wáng hàn de 'ér zǐ sāng kūn yě shēn sǐ yì xiāng。
qiáng dà de kè liè bù bèi xiāo miè liǎo， tiě mù zhēn zhàn jù liǎo shuǐ cǎo fēng měi de dōng bù cǎo yuán héng héng hū lún bèi 'ěr cǎo yuán。 zài měnggǔ cǎo yuán shàng zhǐ shèng xià nǎi mán bù hái yòu lì liàng néng gòu yǔ tiě mù zhēn duì kàng， bài yú tiě mù zhēn zhī shǒu de gè bù guì zú xiān hòu huì jí yú nǎi mán hàn tíng， qǐ tú jiè zhù tài yáng hàn de zhī chí duó huí zì jǐ shī qù de niú yáng hé mù chǎng。 dàn cǎo yuán rén mín bìng bù xī wàng bù luò lín lì de jú miàn chóngyǎn， ér wèi jīng zhàn zhèn、 bù zì liàng lì de tài yáng hàn yě bù kān yī jī， jīng guò nà hū yá zhī zhàn， mào sì qiáng dà de nǎi mán bù bèi chè dǐ xiāo miè。
shēn shì
tiě mù zhēn 9 suì nà nián， fù qīn dài tā dào hóng jí lá bù qù qiú qīn。 hóng jí lá bù de zhì zhě dé xuē chán jiāng zì jǐ de nǚ 'ér bèi 'ér tiē xǔ pèijǐ tiě mù zhēn。 dàn yě sù gāi zài fǎn huí měnggǔ cǎo yuán tú zhōng， bèi tǎ tǎ 'ér rén de tiě mù zhēn wù gé zhī zǐ zhá lín bù hé dú sǐ。 yě sù gāi lín zhōng qián yào qiú qí bù zhòng， jiāng lái wèitā bào chóu shí， gāo yú chē lún de tǎ tǎ 'ér rén yào tǒng tǒng shā diào。 yě sù gāi sǐ hòu， tiě mù zhēn yī jiā zài cǎo yuán shàng jiān nán dù rì。 hē 'é lún fū rén jiāng jiā zú zhèn xīng de xī wàng jì tuō zài tiě mù zhēn xiōng dì shēn shàng， yóu qí shì zhǎngzǐ tiě mù zhēn， xī wàng tā néng chéng wéi jiāng lái měnggǔ bù de shǒu lǐng。 dàn tiě mù zhēn de yì mǔ dì bié kè tiē 'ér bìng bù fú cóng tā de quán wēi， yǐ jīng yòu liǎo lǐng xiù gǎn jué de tiě mù zhēn shì bù néng róng rěn zhè zhǒng tiǎo zhàn de。 tiě mù zhēn 13 suì nà nián， jǐ wèi xiǎo xiōng dì 'ǒu rán fā shēng liǎo yī cì“ qiǎng yú”、“ qiǎng niǎo” shì jiàn， tiě mù zhēn、 hā sǎ 'ér yǔ bié kè tiē 'ér fā shēng chōng tū。 tiě mù zhēn、 hā sǎ 'ér yī qián yī hòu， shè sǐ liǎo bié kè tiē 'ér。 mǔ qīn bēi fèn dì zé dǎ tā， jiào yù tā， shuō： xiàn zài chú liǎo yǐng zǐ zhī wài méi yòu bàn dāng， chú liǎo mǎyǐ bā zhī wài méi yòu biān zǐ， yuè shì zài zhè zhǒng shí kè， yuè yīnggāi xiōng dì yī xīn， zhè yàng cái néng dān fù qǐ zhèn xīng jiā zú de dà yè。 jīng guò mǔ qīn de jiào yù， tā zhēn chéng dì chéng rèn liǎo zì jǐ de cuò wù， biǎo shì yǒng bù wàng jì mǔ qīn de jiào xùn， yī dìng yào tuán jié yī zhì， wèijiā zú de zhèn xīng 'ér tuán jié fèn dǒu。 tiě mù zhēn 16 suì nà nián， zhù 'ér qǐ rén dào zǒu liǎo tiě mù zhēn jiā de 9 pǐ yín hé mǎ。 tiě mù zhēn zài zhuī mǎ de guò chéng zhōng jié shí liǎo yī wèi zhī xīn péng yǒu bó 'ěr shù。 hòu lái bó 'ěr shù chéng wéi měnggǔ dì guó de yī yuán míng jiāng， chéng jí sī hàn shǒu xià de sì jié zhī yī。
tǎ lǐ hū tái běn lái yǐ wéi tiě mù zhēn yī jiā yī dìng huì bèi 'è sǐ， bù liào hē 'é lún què lǐng zhe hái zǐ men 'áo liǎo guò lái， tiě mù zhēn zhǎngchéng liǎo shàonián yīng xióng。 yú shì tā tīng cóng zǔ mǔ de zhǐ jiào， yǐ zhǎngbèi jiào xùn wǎn bèi de míng yì， jiè kǒu tiě mù zhēn shè shā liǎo dì dì zhè jiàn shì， yào zhuō ná tiě mù zhēn。 tǎ lǐ hū tái qǐ tú yòng tiě mù zhēn de rén tóu jì tiān jì shān， tiě mù zhēn què dǎ shāng kānshǒu táo zǒu liǎo， nào dé nà wèi lǎo tài pó（ tǎ lǐ hū tái de zǔ mǔ） sǐ bù míng mù。 zài cǐ shēng sǐ guān tóu， tiě mù zhēn qiǎo yù hé dá 'ān yī jiā。 hé dá 'ān shì tǎ lǐ hū tái tǒng mǎ rǔ nú lì suǒ 'ér hǎn shī lá de nǚ 'ér， tā xīn dì shàn liáng， mào zhe shēng mìng wēi xiǎn dā jiù liǎo tiě mù zhēn， bìng gēn jù“ yù kè hūn” de chuán tǒng， èr rén zài yáng máo duī lǐ chǎn shēng liǎo yī duàn nán wàng de qíng yuán。 tiě mù zhēn duì 'ēn rén jiā liàn rén de hé dá 'ān fā shì shuō： rú guǒ néng huó zhe táo chū qù， jiāng lái yī dìng yào qǔ tā wéi qī。 ér zuò wéi nú lì de hé dá 'ān zhī dào tiě mù zhēn yǐ jīng tóng hóng jí lá bù de guì zú nǚ 'ér bèi 'ér tiē dìng liǎo qīn， shàonǚ de xīn lǐ zhǐ yòu yī gè xīn yuàn héng héng jiāng lái nǐ zhēn yòu liǎo chū tóu zhī rì， ràng wǒ zuò yī gè nú bì， shì hóu nǐ yī bèi zǐ bā！ yǔ tǎ tǎ 'ér bù kuò yì tián zhī zhàn hòu， tiě mù zhēn shàonián shí dài de jiù mìng 'ēn rén hé qíng rén hé dá 'ān zhōng yú lái dào tiě mù zhēn shēn biān。 zhè shí hé dá 'ān yǐ jīng shì jìn 40 suì de fù rén liǎo。 kě shì tā yī kè yě bù céng wàng jì guò tiě mù zhēn， duō shǎo cì wèile tā de píng 'ān 'ér qí dǎo， wèitā de chéng gōng 'ér xǐ yuè。 tiě mù zhēn yě bù céng wàng guò hé dá 'ān， bù liào gāng yī jiàn miàn， zì jǐ de bù zhòng biàn shā sǐ liǎo hé dá 'ān de zhàng fū shǎ luò tuó， tiě mù zhēn fēi cháng nèi jiù。 qí shí， hé dá 'ān duì zì jǐ de zhàng fū shì wú suǒ wèi 'ài yě wú suǒ wèi hèn de， tā shì gè nú lì de nǚ 'ér， yī gè nǚ nú hái gǎn shē wàng 'àn zì jǐ de yì yuàn tán hūn lùn jià má？ zhǐ shì tā yàn 'è shǎ luò tuó gēn suí tǎ lǐ hū tái yǔ tiě mù zhēn wéi dí 'ér yǐ。 tiě mù zhēn zhī dào hé dá 'ān chéng liǎo guǎ fù， biàn xiǎng shí jiàn zì jǐ de nuò yán， nà tā wéi cè fēi。 hé dá 'ān shēn 'ài tiě mù zhēn， zhèng yīn rú cǐ tā jù jué liǎo tiě mù zhēn。 yīn wéi tā bù shì shī 'ēn tú bào de rén， tā zhī dào tiě mù zhēn zhè shí xū yào de shì nián qīng mào měi de cè fēi lái diào jié yóu yú xuè xīng de sī shā dài lái de yā lì， zì jǐ hái shì jiān chí shí jiàn zì jǐ de xīn yuàn， gěi tiě mù zhēn zuò nú bì， shì hóu tā yī bèi zǐ。 yú shì tā yǐ tè shū de shēn fèn chéng wéi tiě mù zhēn de yī gè jiā tíng chéng yuán。 bù guò tiě mù zhēn bìng méi yòu bǎ tā dāng nú lì kàn dài。
miàn duì zhe yī gè yòu yī gè tū rú qí lái de zāinàn， tiě mù zhēn mǔ zǐ méi yòu bèi xià dǎo、 bèi zhēng fú， ér shì bù xī dì fèn dǒu， yǒng gǎn dì kàng zhēng。 zài wēinàn zhōng， tiě mù zhēn bù jǐn jié shí liǎo jǐ gè kě yǐ shēng sǐ xiāng tuō de zhī xīn péng yǒu， 1206 nián chéng jí sī hàn jiàn lì liǎo dà méng gǔ hàn guó， qiǎo yù pǐn dé gāo shàng de 'ēn rén yǔ qíng rén， ér qiě“ shè diāo yīng xióng” de míng shēng yě zài cǐ shí chuán biàn liǎo měnggǔ cǎo yuán， ài hé hèn de zhǒng zǐ zài tā men xīn zhōng shēng gēn fā yá， shēn shēn yǐng xiǎng liǎo tiě mù zhēn xiōng dì de chéngzhǎng lì chéng。
tiě mù zhēn 18 suì shí， hóng jí lá bù de dé xuē chán gēn jù yuán lái de hūn yuē， jiāng zì jǐ de nǚ 'ér bèi 'ér tiē jià gěi liǎo tiě mù zhēn。 dàn měi hǎo de shēng huó jǐn jǐn guò liǎo jǐ gè yuè， tā de qī zǐ jiù bèi xī rì de chóu dí miè 'ér qǐ bù de tuō tuō bù cháng qiǎng zǒu liǎo， bìng bèi qiǎngpò yǔ chì liè dū zhī dì chì liè gé 'ér jié hé。 tiě mù zhēn shā fù zhī chóu wèi bào， miè 'ér qǐ rén de duó qī zhī hèn yòu jiàng lín dào tā de tóu shàng。 wèile duó huí zì jǐ de qī zǐ， tā miàn duì bù 'ér hǎn shān xiàng cháng shēng tiān dǎo gào， jué dìng xiàng qiáng dà de dí rén miè 'ér qǐ bù kāi zhàn。
1206 nián， tiě mù zhēn zài měnggǔ de gēn běn zhī dì wò nán hé yuán tóu jǔ xíng kù lǐ tái xuǎn hàn dà huì， tiě mù zhēn bèi tuī jǔ wéi chéng jí sī hàn， měnggǔ hàn guó xuān gào chéng lì， zhè zài měnggǔ shǐ nǎi zhì zhōng guó hé shì jiè lì shǐ shàng dōushì yī jiàn dà shì。 tōng tiān wū kuò kuò chū yǐ tiān shén míng yì gěi tiě mù zhēn shàng zūn hào wéi chéng jí sī hàn。 tiě mù zhēn fēn fēng gōng chén yǔ zhū zǐ、 zhū dì hé gōng chén， shí xíng liǎo jù yòu cǎo yuán tè sè de lǐng hù fēn fēng zhì héng héng
lǐng hù fēn fēng zhì
jūn duì shì guó jiā zhèng quán de zhù yào zǔ chéng bù fēn。 yòu bīng jiù yòu quán， bīng qiáng zé guó gù。 zài yǐ zhēng fú zhàn zhēng wéi zhí yè de lì shǐ jiē duàn yóu qí rú cǐ。 yīn cǐ， chéng jí sī hàn tǒng yī měnggǔ cǎo yuán hòu， dì yī jiàn shì jiù shì dà fēng gōng chén、 zōng shì， bǎ zài zhàn zhēng zhōng yǐ jīng shí xíng de
tǎ tǎ tǒng 'ā chuàng měnggǔ wén zì
měnggǔ zú yuán lái méi yòu wén zì， zhǐ kào jié cǎo kè mù jì shì。 zài tiě mù zhēn tǎo fá nǎi mán bù de zhàn zhēng zhōng， zhuō zhù yī gè míng jiào tǎ tǎ tǒng 'ā de wèi wù 'ér rén。 tā shì nǎi mán bù tài yáng hàn de zhǎng yìn guān， tài yáng hàn zūn tā wèiguó fù， ràng tā zhǎng wò jīn yìn hé qián gǔ。 tiě mù zhēn ràng tǎ tǎ tǒng 'ā liú zài zì jǐ zuǒ yòu，“ shì hòu， fán yòu zhì zhǐ， shǐ yòng yìn zhāng， réng mìng zhǎng zhī”。 bù jiǔ， tiě mù zhēn yòu ràng tǎ tǎ tǒng 'ā yòng wèi wù 'ér wén zì mǔ pīn xiě měnggǔ yǔ， jiào tài zǐ zhū wáng xué xí， zhè jiù shì suǒ wèi de“ wèi wù zì shū”。 cóng cǐ yǐ hòu， měnggǔ hàn guó de wén shū，“ xíng yú huí huí zhě zé yòng huí huí zì”，“ huí huí zì zhǐ yòu 'èr shí yī gè zì mǔ， qí yú zhǐ jiù piān bàng shàng còu chéng。 xíng yú hàn rén、 qì dān、 nǚ zhēn zhū wáng guó zhě zhǐ yòng hàn zì”。 ér zài yī gè xiāng dāng shí qī nèi， zài měnggǔ běn tǔ hái shì“ zhǐ yòng xiǎo mù”。“ huí huí zì” jiù shì zhǐ de“ wèi wù zì shū”。 suī rán hū bì liè shí céng ràng guó shī bā sī bā chuàng zhì“ měnggǔ xīn zì”， dàn yuán cháo miè wáng hòu jiù jī běn shàng bù yòng liǎo， ér“ wèi wù zì shū” jīng guò 14 shì jì chū de gǎi gé， gèng qū wán shàn， yī zhí yán yòng dào jīn tiān。 tǎ tǎ tǒng 'ā chuàng zhì měnggǔ wén zì， zhè zài měnggǔ hàn guó lì shǐ shàng shì yī gè chuàng jǔ。 zhèng shì yóu yú yòu liǎo zhè zhǒng wén zì， chéng jí sī hàn cái yòu kě néng bān bù chéng wén fǎ hé qīng cè， ér zài tā sǐ hòu bù jiǔ chéng shū de dì yī bù měnggǔ mín zú de gǔ dài shǐ héng héng《 měnggǔ mì shǐ》， jiù shì yòng zhè zhǒng wèi wù zì shū xiě chéng de。
měnggǔ chéng wén fǎ héng héng dà zhá sǎ de bān bù
zài chéng jí sī hàn tǒng yī měnggǔ yǐ qián， yóu yú měnggǔ zú hái méi yòu wén zì， yīn cǐ yě bù kě néng yòu chéng wén fǎ。 1206 nián chéng jí sī hàn jiàn guó shí， jiù mìng lìng shī jí hū tū hū zhuóshǒu zhì dìng qīng cè， zhè shì měnggǔ zú zhèng shì bān bù chéng wén fǎ de kāi duān。 dàn měnggǔ zú de dì yī bù chéng wén fǎ héng héng《 zhá sǎ dà diǎn》 què shì shí jǐ nián zhī hòu， zài xī zhēng huā lá zǐ mó zhī qián zhì dìng de。 jù《 shǐ jí》 jìzǎi， 1219 nián，“ chéng jí sī hàn gāo jǔ zhēng fú shì jiè de qí zhì chū zhēng huā lá zǐ mó”， lín chū shī qián，“ tā zhào jí liǎo huì yì， jǔ xíng liǎo hū lǐ lè tái， zài tā men zhōng jiān duì zì jǐ de lǐng dǎo guī zé、 lǜ lìng hé gǔ dài xí guàn chóngxīn zuò liǎo guī dìng”， zhè jiù shì suǒ wèi《 zhá sǎ dà diǎn》。 zhì fèi ní zài《 shì jiè zhēng fú zhě shǐ》 zhōng zhuān mén xiě liǎo yī zhāng“ chéng jí sī hàn zhì dìng de lǜ lìng hé tā xīng qǐ hòu bān bù de zhá sǎ”， qí zhōng shuō：“ yīn wéi dá dá rén méi yòu zì jǐ de wén zì， tā biàn xià lìng měnggǔ 'ér tóng xí xiě wèi wù wén， bìng bǎ yòu guān de zhá sǎ hé lǜ lìng jì zài juàn zhì shàng。 zhè xiē juàn zhì， chēng wéi ‘ zhá sǎ dà diǎn ’， bǎo cún zài wéi shǒu zōng wáng de kùzàng zhōng。 měi féng xīn hàn dēng jī、 dà jūn diào dòng huò zhū wáng huì jí gòng shāng guó shì hé cháo zhèng， tā men jiù bǎ zhè xiē juàn zhì ná chū lái， yǐ zhào shàng miàn de huà xíng shì， bìng gēn jù qí zhōng guī dìng de fāng shì qù bù shǔ jūn duì， huǐ miè zhōu jùn、 chéng zhèn。” xiàn zài，《 zhá sǎ dà diǎn》 yǐ jīng shī chuán， dàn zài zhōng wài shǐ jí zhōng hái piàn duàn jìzǎi liǎo qí zhōng yī bù fēn tiáo kuǎn。 é guó rén lǐ yà zàn nuò fū sī jī céng huì jí bō sī、 ā lā bó hé 'ōu zhōu shǐ liào zhōng de yòu guān jìzǎi， dé dào chéng jí sī hàn de zhá sǎ tiáo kuǎn 36 tiáo、 xùn yán 29 tiáo， yǐ jí qí tā yòu guān měnggǔ fǎ lǜ de jì shù ruò gān tiáo。 hàn wén shǐ liào zhōng bǎo cún de zhá sǎ hé xùn yán yě xiāng dāng duō， hái yòu dài yú shōu jí zhěng lǐ。 gēn jù yǐ shàng zhè xiē bù wán zhěng de jìzǎi， wǒ men kě yǐ dà zhì liǎo jiě chéng jí sī hàn fǎ lǜ de ruò gān nèi róng。 zài měnggǔ shè huì zhōng， dàhán、 hé hǎn shì zuì gāo tǒng zhì zhě， xiǎng yòu zhì gāo wú shàng de quán wēi， dàhán de yán lùn、 mìng lìng jiù shì fǎ lǜ， chéng jí sī hàn bān bù de“ dà zhá sǎ” jì lù de jiù shì chéng jí sī hàn de mìng lìng。 chéng jí sī hàn de“ xùn yán”， yě bèi chēng wéi“ dà fǎ lìng”。
xī zhēng huā lá zǐ mó yǔ cháng chūn zhēn rén xī xíng
huā lá zǐ mó 'é dá lá chéng de hǎi 'ér hàn shā sǐ liǎo měnggǔ hàn guó de 499 míng hé píng shāng rén， qí guó wáng mó hē mò yòu wǔ duàn dì shā sǐ liǎo chéng jí sī hàn pài qù jiāo shè de zhèng shǐ。
zhè chéng wéi chéng jí sī hàn xī zhēng de dǎo huǒ xiàn。
rú hé kàn dài chéng jí sī hàn xī zhēng， gǔ jīn zhōng wài yī zhí yòu bù shǎo zhēng yì。 měnggǔ zú shì gè mǎ shàng mín zú， tā men zài mǎ bèi shàng jiàng shēng， zài mǎ bèi shàng chéngzhǎng， shèn zhì zài mǎ bèi shàng sǐ wáng。 chéng jí sī hàn shì gè mǎ shàng huáng dì， tā kuà mǎ huī dāo tǒng yī liǎo měnggǔ cǎo yuán， gōng xià liǎo jīn cháo de zhōng dū， yòu jiāng mǎ tí suǒ dào zhī chù shì wéi zì jǐ de lǐng tǔ， lüè duó rén kǒu hé cái wù， wéi zì jǐ de zǐ sūn jīng yíng yī piàn lǐ xiǎng de lǐng dì， zhè què shí shì chéng jí sī hàn xī zhēng de zhēn zhèng mùdì。
chū shī qián de zhēng chǎo héng héng xī zhēng chū shī zhī qián， chéng jí sī hàn zhū zǐ zhī jiān fā shēng liǎo yīcháng guān yú zhǎngzǐ shù chì de chū shēn yǔ hàn wèi jì chéng wèn tí de zhēng chǎo： shù chì shì bù shì chéng jí sī hàn de qīn shēng gǔ ròu， bìng fēi dāng shí zhēng lùn de jiāo diǎn， qí guān jiàn zài yú jiū jìng yóu shuí jì chéng hàn wèi。 néng fǒu shǐ zì jǐ de shì yè fā yáng guāng dà， shì chéng jí sī hàn kǎo lǜ wèn tí de chū fā diǎn。 zài zhè chǎng chōng tū zhōng， chéng jí sī hàn què dìng sān zǐ wō kuò tái wéi hàn wèi jì chéng rén， zhù yào jiù shì cóng zhèng zhì wěn dìng hé gè rén cái néng fāng miàn kǎo lǜ de。 tóng shí tā shuō míng dāng shí měnggǔ hàn wèi de jì chéng hái méi yòu shí xíng dí cháng zǐ jì chéng zhì， ér shì bǎo liú liǎo yī xiē yuán shǐ shè huì mò qī tuī jǔ zhì de hén jì： cóng dí zǐ de“ xián zhě” zhòngxuǎn bá jì wèi zhě， zuì hòu yóu kù lǐ tái dà huì yú yǐ què rèn。 zhèng shì zhè zhǒng hàn wèi jì chéng zhì dù， dǎo zhì liǎo chéng jí sī hàn sǐ hòu měnggǔ huáng zú de huáng wèi zhī zhēng。 shù chì shì zhǎngzǐ， dāng shí guān yú cǐ rén shì bù shì chéng jí sī hàn qīn 'ér zǐ de zhēng lùn， zài chéng jí sī hàn xīn lǐ shàng liú xià liǎo yīn yǐng， zhè gè yīn yǐng yī zhí bàn suí tā zǒu wán zì jǐ de yī shēng。 chá hé tái shì bèi 'ér tiē shēng de 'èr 'ér zǐ， dǎ qǐ zhàng lái bù shī wéi yī gè yǒng shì， yòu bù fú shū de xìng gé。 bù guò tā shēng xìng lǔ mǎng、 hàodòu、 cán rěn， chéng jí sī hàn zhī dào tā bù shì jì chéng zì jǐ shì yè de cái liào。 wō kuò tái shì lǎo sān， lùn zhàn gōng hé yǒng gǎn tādōu bù rú liǎng gè gē gē。 kě shì tā bǐ liǎng gè gē gē cōng míng， néng tǐ chá chéng jí sī hàn de xīn sī， wéi rén yě suí hé， cóng bù cānyù xiōng dì zhī jiān de zhēng dǒu， cóng bù duì jì chéng hàn wèi biǎo xiàn chū rèn hé rè zhōng。 zhèng shì zhè yī diǎn， shǐ tā dé dào chéng jí sī hàn de xìn lài， bìng bǎ hàn wèi chuán gěi liǎo tā。
sǎo qīng biān jiè， zhōng jiān tū pò
chéng jí sī hàn duì huā lá zǐ mó de jìn gōng cǎi qǔ liǎo“ sǎo qīng biān jiè， zhōng jiān tū pò” de zhàn lüè。 huā lá zǐ mó de xīn dū sǎ mǎ 'ěr hǎn zài bù huā lá yǐ dōng， jiù dū yù lóng jié chì zài bù huā lá xī běi。 guó wáng zhù xīn dū， mǔ hòu tū 'ér hǎn zhù jiù dū。
chéng jí sī hàn shǒu zhàn de mù biāo shì gōng qǔ 'é dá lá děng biān jiè chéng shì， tóng shí qīn shuài zhōng jūn jìn gōng bù huā lá， mùdì zài yú bì shí jī xū， cóng zhōng jiān tū pò， qiē duàn huā lá zǐ mó xīn jiù 'èr dū zhī jiān de lián xì， shǐ qí shǒu wěi bù néng xiāng gù。 zhè chǎng zhàn zhēng dǎ dé zuì jī liè de dì fāng jiù shì 'é dá lá chéng， hǎi 'ér hàn zuì hòu bèi huó zhuō。 chéng jí sī hàn wèile gěi bèi shā de shāng duì hé shǐ chén bào chóu， róng huà liǎo yín yè guàn zài tā de yǎn jīng lǐ。
mó hē màn guó wáng zhī sǐ
huā lá zǐ mó zài dāng shí de zhōng dōng dì qū xiāng dāng qiáng dà， tā men de guó wáng mó hē màn sū dān， hào chēng shì jiè zhēng fú zhě。 zhōng dōng dì qū hé xiāng lín de 'ōu zhōu zhū guó dū shí fēn jù pà tā， lián wò luó sī de bù shǎo gōng guó， yě cháng cháng bèi tā men xí rǎo， yǐ zhì huā lá zǐ mó de jí shì shàng cháng cháng yòu wò luó sī rén bèi pāi mài。 mó hē mò bù kě yī shì、 mù kōng yī qiē， tā chú liǎo duì mǔ hòu yòu suǒ jì dá zhī wài， jiāng xī liáo rén、 nǎi mán rén quán bù fàng zài yǎn lǐ。 duì yú měnggǔ rén， kāi shǐ tā zhī zhī shèn shǎo， tài hòu de xiōng dì hǎi 'ér hàn tān cái hài sǐ liǎo měnggǔ shāng duì， tā bìng bù zàn chéng， yě bù zhī qíng， dàn yīn wéi tài hòu zhī chí guó jiù， tā yě zhǐ dé yǐ qiáng yìng de tài dù duì dài měnggǔ de shǐ tuán。 dāng shí tā zhēn de xiāng xìn nà shì yī qún yě mán de yì jiào tú， qí zhe xiàng tù zǐ yī yàng 'ǎi xiǎo de mǎ， gēn běn bù kān yī jī。 tā dì yī cì zài xī liáo biān jìng tóng zhě bié shuài lǐng de měnggǔ xiǎo gǔ bù duì zāo yù de shí hòu， cái lǐng lüè liǎo měnggǔ rén de zhàn dǒu lì。
miàn duì zhe měnggǔ dà jūn de jìn gōng， mó hē màn guó wáng jù jué liǎo jí zhōng bīng lì jué zhàn de zhèng què jiàn yì， cǎi qǔ liǎo fēn bīng bǎ guān、 chéng zì wéi zhàn de bèi dòng 'áidǎ de zhàn lüè。 ér dāng měnggǔ dà jūn rì yì bī jìn shí， tā yòu fàng qì shǒu dū， fàng qì tiān xiǎn， shuài zhòng táo páo， cóng wèi zǔ zhì guò yī cì xiàng yàng de dǐ kàng。 gēn jù chéng jí sī hàn de mìng lìng， měnggǔ míng jiāng zhě bié、 sù bù tái shuài jūn zhuī jī mó hē mò。 chéng jí sī hàn yào qiú tā men yào xiàng liè quǎn yī yàng yǎo zhù zì jǐ de liè wù bù fàng， jí shǐ qí duǒ rù shān lín、 hǎi dǎo， yě yào xiàng jí fēng shǎn diàn bān zhuī shàng qù。 duǒ rù shān lín de tū 'ér hǎn wáng hòu bèi pò tóu jiàng liǎo， táo wǎng hǎi dǎo de mó hē màn yě bēi cǎn dì sǐ qù。
mó hē mò sǐ hòu， zhě bié、 sù bù tái yòu huī jūn běi shàng， jìn rù qīn chá cǎo yuán yǔ wò luó sī dì qū。 yīn shù chì yǔ chá hé tái yì jiàn bù hé， yù lóng jié chì jiǔ gōng bù xià。 chéng jí sī hàn mìng lìng wō kuò tái wéi qián xiàn zhǐ huī， zuì hòu cái gōng xià yù lóng jié chì chéng。 bù kě yī shì de huā lá zǐ mó bèi xiāo miè liǎo， qīn chá qí bīng hé wò luó sī zhū gōng guó yě yī bài tú dì， gǔ yìn dù hé、 fú 'ěr jiā hé yī dài chéng wéi jī liè zhēng duó de zhàn chǎng。 huā lá zǐ mó de wáng zǐ zhá lán dīng shuài lǐng cán bù jìn xíng dǐ kàng， zài bā lǔ wān zhī zhàn zhōng yī jǔ xiāo miè liǎo jìn 3 wàn měnggǔ bīng。 dàn huā lá zǐ mó dà shì jǐ qù， zhá lán dīng bèi chéng jí sī hàn wéi kùn zài shēn hé biān shàng， zuì hòu tū wéi táo wǎng yìn dù。
huí jūn lù shàng jiē jiàn cháng chūn zhēn rén héng héng zài xī zhēng huí jūn de lù shàng， chéng jí sī hàn jiē jiàn liǎo zhōng guó běi fāng dào jiào quán zhēn pài shǒu lǐng cháng chūn zhēn rén qiū chù jī， rì běn xué zhě chēng zhī wèishì wéi xī zhēng sòng qù de yī gǔ qīng fēng。 qiū chù jī shì dào jiào quán zhēn pài de zhǎng mén rén， chéng jí sī hàn dài tā yě rú tóng péng yǒu yī bān。 qiū chù jī yǔ chéng jí sī hàn de xiāng huì shí jiān bù cháng， dàn shì zài chéng jí sī hàn rén shēng dào lù shàng qǐ de zuò yòng què xiāng dāng dà， shǐ qí xìng gé yě fā shēng liǎo zhòng dà biàn huà。 qiū zǔ diàn、 qiū chù jī qīng chǔ dì gào sù tā， rén shì bù néng cháng shēng bù lǎo de， zhǐ néng yǎng shēng。 hái gào sù tā yī tiáo zhì guó zhī dào， quàn tā yào qīng jìng wú wéi， bù yào làn shā wú gū děng。
huí jūn miè xī xià tài zǔ 'èr shí nián（ 1225） qiū， jīng guò liǎo 7 nián xī zhēng de chéng jí sī hàn huí dào liǎo měnggǔ cǎo yuán。 yīn xī xià bèi méng， zhù jiāng mù huá lí hán hèn 'ér sǐ， chéng jí sī hàn bù gù 64 suì gāo líng， jiān chí qīn zhēng xī xià。 tú zhōng wéi liè shòu shāng， gāo shāo bù qǐ， dàn tā réng bù tuì bīng。 xī xià wáng bèi pò pài shǐ zhě qiú jiàng。
chéng jí sī hàn bìng wēi， zài liù pán shān xiū yǎng， liú xià liǎo sān tiáo zhù míng de yí zhǔ。 tài zǔ 'èr shí 'èr nián（ 1227） qiū， chéng jí sī hàn sǐ yú liù pán shān fù jìn de qīng shuǐ xiàn。
tā suī rán wèi néng zài zì jǐ de yòu shēng zhī nián miè wáng xī xià， gèng wèi néng zhēng fú zhōng yuán， què wéi zì jǐ de zǐ sūn liú xià liǎo miè xià、 miè jīn de fāng lüè。
【 sǐ yīn shuō fǎ】
chéng jí sī hàn de sǐ yīn shuō fǎ
guān yú chéng jí sī hàn de sǐ yīn， dà gài yòu wǔ zhǒng， duō yǔ xī xià yòu guān。
1、 léi diàn jī zhōng。 měnggǔ rén mí xìn“ shàng tiān yǐ léi diàn jǐng gào bù xiào zhě”， chéng jí sī hàn yīn rě mǔ qīn shēng qì dǎo zhì mǔ qīn qù shì， yòu bù xiào zhī xián， suǒ yǐ tè bié hài pà léi diàn， 1227 nián xià， chéng jí sī hàn wù rù léi qū， bèi léi diàn jī zhōng zhì sǐ。
chéng jí sī hàn líng 2、 měi nǚ cì shā。 jù 'é luó sī tàn xiǎn jiā sōu jí de zī liào biǎo míng， chéng jí sī hàn zài xī xià zuò zhàn shí fú huò yī xī xià hòu fēi， zài chǒng xìng tā shí， zhè wèi hòu fēi qiē xià liǎo tā de nà“ yī bù fēn” wéi fū bào chóu， rán hòu tóu hé zì jìn。 chéng jí sī yě yīn shāng zhòng bù zhì 'ér wáng。
dàn shì， gēn jù shǐ liào jìzǎi， zhè liǎng gè shuō fǎ de shí jiān hé dì diǎn dū míng xiǎn cuò wù， chéng jí sī hàn sǐ shí， měnggǔ hái zài yǐn mán qí sǐ wáng xiāo xī， xī xià dāng shí hái méi yòu miè wáng。
shǐ liào jìzǎi， 1227 nián chū chéng jí sī hàn zài xī xià zuò zhàn shí xī bù zhōng liǎo dú jiàn， zuì zhōng zhì mìng。 yì dà lì zhù míng lǚ xíng jiā mǎ kě · bō luó zài zì jǐ de yí zhù zhōng rèn wéi： chéng jí sī hàn sǐ yú jiàn shāng。《 shèng wǔ qīn zhēng lù》 shuō， chéng jí sī hàn shòu jiàn shāng yòu sān cì： 1202 nián kuò yì tán zhī zhàn、 1212 nián gōng xī jīng zhī zhàn、 1226 nián gōng xī xià shí xī bù zhōng jiàn。 gū jì zuì hòu yī cì jiàn shāng duì qí shēn tǐ yǐng xiǎng jiào dà。《 shì jiè qīn lüè zhě zhuànlüè》、《 shǐ jí》、《 yuán shǐ yì wén》、《 gāng mù yì wén》 děng guó wài、 guó nèi shū jí dōushuō“ hàn bìng bā rì sǐ”。
zài bì shǔ qī jiān hái wǎn liú liáo guó guó wáng yé lǜ liú gē de zhǎngzǐ xuē "，“ bǐ qí qīn jiàn xī xià dū chéng zhī gōng bá”。 tā lián xù zuò zhàn qiě měi gè yuè dōunéng gōng pò yī gè xī xià shǔ dì chéng chí， bìng yāo qǐng liáo guó wáng zǐ guān kàn xī xià dū chéng de xiāo wáng， zhè zhèng míng chéng jí sī hàn zài yī lù gōng chéng bá dì zhōng， duì shēn hòu qǔ dé shèng lì jí yǎn qián yào qǔ dé de shèng lì hěn yòu xìn xīn， ér qiě， tā shēn tǐ zhuàng kuàng hái bù cuò。 8 rì hòu sǐ wáng， jiàn shāng néng ràng zhè gè shēn tǐ jiàn zhuàng de rén tū rán sǐ wáng。 chéng jí sī hàn sǐ yú xī xià jūn duì de lián fā nǔ shè chū de dú jiàn zhī xià， dài yòu jù dú de jiàn tóu shè shāng chéng jí sī hàn de xī bù， zài jiā shàng zhǎngzǐ shù chì bìng sǐ、 liú dòng zuò zhàn de xīn láo、 kù rè de tiān qì děng yīn sù yǐng xiǎng， dū huì jiā zhòng bìng qíng gè yuè qián zài nèimēng gǔ 'ā 'ěr zhài jiù yīn luò mǎ xī bù shòu shāng de chéng jí sī hàn jǐn jǐn tǐng guò liǎo 8 tiān shí jiān jiù jià bēng。
zài miè wáng xī xià de qián xī， chéng jí sī hàn de shēng mìng yě zǒu dào liǎo jìn tóu， yīn bān zhěn shāng hán bìng sǐ yú jūn zhōng， lín zhōng qián tí chū lián sòng miè jīn de zhàn lüè。 tóng nián xī xià bèi chè dǐ miè wáng。
qí zhōng zuì zhèng tǒng de， yě wéi gèng duō rén de zhī dào de， jiù shì《 yuán shǐ》 zhōng cǎi xìn de“ zhuì mǎ shuō”。
měnggǔ rén zhuàn biān de《 yuán cháo mì shǐ》（ juàn shí sì） jìzǎi，“ chéng jí sī jì zhù guò dōng， yù zhēng táng wù。 cóng xīn zhěng diǎn jūn mǎ， zhì gǒu 'ér nián qiū， qù zhēng táng wù， yǐ fū rén yě suì cóng xíng。 dōng jiān， yú 'ā 'ér bù hé dì miàn wéi liè， chéng jí sī qí yī pǐ hóng shā mǎ， wéi yě mǎ suǒ jīng， chéng jí sī zhuì mǎ diē shāng， jiù yú shuò wò 'ér hé tì dì miàn xià yíng。 cì rì， yě suì fū rén duì dà wáng bìng zhòng guān rén shuō：‘ huáng dì jīn yè hǎo shēng fā rè， nín kě shāng liàng’。”
“ táng wù”， shì dāng nián měnggǔ rén duì xī xià rén de jiào fǎ；“ gǒu 'ér nián”， shì sòng lǐ zōng bǎo qìng 'èr nián（ gōng yuán 1226 nián）。 zhè lǐ jiāo dài yī gè shǐ shí， chéng jí sī hàn yú 1226 nián qiū tiān， dài zhe fū rén yě suì qù zhēng tǎo xī xià guó。 dōng jì shí， zài yī gè jiào 'ā 'ér bù hé de dì fāng dǎ liè。 bù xiǎng tā de qí de yī pǐ hóng shā mǎ， què ràng yī pǐ yě mǎ jīng liǎo， dǎo zhì méi yòu fáng bèi de chéng jí sī hàn zhuì luò mǎ xià shòu shāng， dāng yè jiù fā qǐ liǎo gāo shāo。 1227 qī yuè“ bù yù”， bìng gēn jí zài cǐ。 wèishénme yī cì zhuì mǎ shāng zhòng chéng zhè yàng？ jù shuō shì liúxiě tài duō。
dāng shí， yě suì qǐng suí cóng de jiànglǐng shāng yì zhè shì zěn me bàn， yòu rén jiàn yì fǎn zhèng xī xià chéng chí dōuzài， yī shí bàn huì yě táo zǒu bù liǎo， gān cuì huí qù yǎng shāng， děng hǎo liǎo zài lái gōng dǎ。 chéng jí sī hàn yī shēng yào qiáng， xīn xiǎng rú guǒ zhè yàng huí qù huì ràng xī xià rén xiào huà。 yě gāi tā hún duàn xī xià， chéng jí sī hàn pài yuán qù xī xià guó tàn tīng qíng kuàng shí， zhèng hǎo xī xià yī jiào 'ā shā gǎn bù de dà chén jī xiào， yòu běn shì nǐ jiù lái guò zhāo。 chéng jí sī hàn tīng shuō hòu， biǎo shì nìngsǐ bù tuì bīng， suì tǐng jìn hè lán shān， jiāng 'ā shā gǎn bù miè liǎo。 dàn cǐ hòu， chéng jí sī hàn de shāng bìng yī zhí wèi hǎo， fǎn 'ér jiā zhòng， dào 1227 nián nóng lì qī yuè shí 'èr（ jīn yáng lì 8 yuè 25 hào） bìng sǐ liǎo， shí xū suì 67。 rú guǒ dāng shí chéng jí sī hàn huí qù liǎo， zhè bìng gēn zǐ jiù bù huì làxià liǎo。
“ léi jī shuō” zhè zhǒng shuō fǎ bǐ jiào lí qí。 chū shǐ měnggǔ de luó mǎ jiào tíng shǐ jié yuē hàn · pǔ lán nuò · jiā bīn ní zài qí suǒ wén zhāng tòu lù， chéng jí sī hàn shì kě néng shì bèi léi diàn jī zhōng shēn wáng。 yuē hàn · pǔ lán nuò · jiā bīn ní dāng shí dào dá měnggǔ guó shí， fā xiàn xià tiān de léi diàn shāng rén shì gù pín fā，“ zài nà lǐ què yòu xiōng měng de léi jī hé shǎn diàn， zhì shǐ hěn duō rén sǐ wáng。” yīn wéi zhè yuán yīn， měnggǔ rén hěn pà léi diàn。 nán sòng péng dá yǎ suǒ zhù《 hēi dá shì lüè》 jìzǎi，“ dá rén měi wén léi tíng， bì yǎn 'ěr qū shēn zhì dì， ruò duǒ bì zhuàng。” yuē hàn · pǔ lán nuò · jiā bīn ní wéi pú táo yá rén， chū shǐ zhōng guó díquè shí shí jiān shì gōng yuán 1245-1247 nián， yóu jiào huáng nuò sēn sì shì pài qiǎn 'ér lái， huí qù hòu xiàng jiào huáng tí jiāo liǎo tí wéi《 bèi wǒ men chēng wéi dá dá de měnggǔ rén de lì shǐ》 chū shǐ bào gào。 yuē hàn · pǔ lán nuò · jiā bīn ní lái shí jù chéng jí sī hàn sǐ wáng zhǐ yòu 18 nián， bǐ mǎ kě · bō luó zǎo 30 nián， jì xù bìng fēi kōng xué lái fēng。
“ zhòngdú shuō” zhè zhǒng shuō fǎ， lái yuán yú《 mǎ kě · bō luó yóu jì》。 mǎ kě · bō luó shì shí sān shì jì yì dà lì shāng rén， yú 1275 nián dào dá zhōng guó。 qí shí zhèng shì yuán shì zǔ hū bì liè dāng zhèng shí jiān， zài yuán cháo yòu guò 17 nián de jiāo wǎng。 qí zài yóu jì zhōng jì xù de chéng jí sī hàn de sǐ yīn： zài jìn gōng xī xià shí wéi gōng tài jīn（ jí zhōu， gǔ yào sài） shí， xī bù bù xìng zhōng liǎo xī xià bīng shì shè lái de dú jiàn。 jiēguǒ kě xiǎng 'ér zhī， dú jiàn gōng xīn， shāng shì yì zhòng， yī bìng bù qǐ。 dàn mín jiān lìng yòu chuán shuō， chéng jí sī hàn shì“ zhòngdú” ér sǐ， dàn què bù shì zhōng liǎo xī xià bīng shì de dú jiàn， ér shì ràng bèi fú lǔ de xī xià wáng fēi gǔ 'ěr bó lè jīn guō wò hā tún xià liǎo dú， dāng shí zhè wèi xī xià wáng fēi chéng péi qǐn zhī jī xíng shì de。
tiě mù zhēn diāo xiàng“ bèi cì shuō” zhè zhǒng shuō fǎ yǔ shàng miàn shuō de bèi fú xī xià wáng fēi gǔ 'ěr bó lè jīn guō wò hā tún yòu guān， shì xià dú shuō fǎ de lìng yī zhǒng bǎn běn。 zài měnggǔ mín jiān chuán， chéng jí sī hàn de jūn duì jìn gōng xī xià de guò chéng zhōng， bīng shì fú lǔ dào liǎo hěn piào liàng de xī xià wáng fēi gǔ 'ěr bó lè jīn guō wò hā tún， jìn xiàn gěi chéng jí sī hàn。 jiù zài péi qǐn shǒu yè， zhè wèi xī xià wáng fēi cì liǎo fàng sōng jǐng tì xìng de chéng jí sī hàn。 bèi cì yī shuō， yuán yú chéng shū yú qīng cháo kāng xī yuán nián（ gōng yuán 1662 nián）《 měnggǔ yuán liú》。 cǐ shū hěn zhēn guì， 100 nián hòu， jí 1766 nián měnggǔ kā 'ěr kā bù qīn wáng chéng ɡǔn zhā bù zuò wéi lǐ wù， jiāng cǐ shū shǒu chāo běn jìn xiàn qián lóng huáng dì。 qián lóng lìng rén jiāng qí yì wéi mǎn、 hàn liǎng zhǒng wén běn， bìng tí shū míng《 yǐn dìng měnggǔ yuán liú》， shōu rù《 sì kù quán shū》。 yīnggāi shuō， chéng jí sī hàn bèi cì yī shuō shì yòu hěn gāo de kě xìn dù de。
【 sāngzàng xí sú】
1127 nián liù shí liù suì de chéng jí sī hàn bìng sǐ zài liù pán shān。 tā zàng yú jīn tiān měnggǔ guó jìng nèi de kěn tè shān qǐ niǎn gǔ。 měnggǔ zú shèng xíng“ mì zàng”， suǒ yǐ zhēn zhèng de chéng jí sī hàn líng jiū jìng zài hé chù shǐ zhōng shì gè mí。 xiàn jīn de chéng jí sī hàn líng nǎi shì yī zuò yī guān zhǒng， tā jīng guò duō cì qiān yí， zhí dào 1954 nián cái yóu huáng zhōng xiàn de tǎ 'ěr sì qiān huí gù dì yī jīn huò luò qí。
líng mù zuò luò zài nèimēng gǔ 'è 'ěr duō sī cǎo yuán zhōng bù de 'è 'ěr duō sī shì yī jīn huò luò qí gān dé lì cǎo yuán shàng， jù bāo tóu shì 185 gōng lǐ。 zhè lǐ mù cǎo téng bì làng， yáng qún juàn xuě huā， lán tiān lǜ cǎo zhī jiān。 sān zuò měnggǔ bāo shì de dà diàn sù rán zhù lì， míng huáng de qiáng bì、 zhū hóng de mén chuāng、 huī huáng duó mùdì jīn huáng liú lí bǎo dǐng， shǐ zhè zuò dì líng xiǎn dé gé wài zhuāng yán。 líng yuán zhàn dì miàn jī 5 wàn duō píng fāng mǐ， zhù tǐ jiàn zhù yóu sān zuò měnggǔ bāo shì de dà diàn hé yǔ zhī xiāng lián de láng fáng zǔ chéng。 líng yuán fēn zuò zhèng diàn、 qǐn gōng、 dōng diàn、 xī diàn、 dōng láng、 xī láng liù gè bù fēn。 zhěng gè líng yuán de zào xíng， yóu rú zhǎn chì yù fēi de xióng yīng， jí fù nóng hòu de měnggǔ mín zú dú tè de yì shù fēng gé。
【 shì rén píng shuō】
chéng jí sī hàn shì gǔ jīn zhōng wài zhù míng de lì shǐ rén wù， tóng shí yòu shì zuì yòu zhēng yì de rén wù。 qī bā bǎi nián lái， zhōng wài gè guó de zhèng zhì jiā、 jūn shì jiā hé míng rén xué zhě cóng bù tóng jiǎo dù yán jiū hé tàn tǎo zhè wèi wěi dà rén wù。
mǎ kè sī zài tán dào chéng jí sī hàn shí céng shuō：“ chéng jí sī hàn róng mǎ kōng zǒng， zhēng zhàn zhōng shēng， tǒng yī liǎo měnggǔ， wéi zhōng guó tǒng yī 'ér zhàn， zǔ sūn sān dài 'áo zhàn liù qī shí nián， qí hòu zhēng fú mín zú duō zhì 720 bù。” zài《 mǎ kè sī yìn dù shǐ biān nián gǎo》 yī shū zhōng， mǎ kè sī xiě dào， chéng jí sī hàn zài tǒng yī měnggǔ de guò chéng zhōng zǔ jiàn liǎo yī zhī jūn duì， tā“ yǐ kào zhè zhī jūn duì zhēng fú liǎo dōng méng yǔ huá běi， rán hòu zhēng fú liǎo 'ā mǔ hé yǐ běi de dì fāng yǔ hū luó shān， hái zhēng fú liǎo tū jué zú dì qū， jí bù huā lá、 huā lá zǐ mó hé bō sī， bìng qiě hái qīn rù yìn dù。 tā de dì guó de jiāng tǔ cóng lǐ hǎi yī zhí yán shēn dào běi jīng， nán miàn shēn zhǎn dào yìn dù yáng hé xǐ mǎ lā yǎ shān xī miàn dào 'ā sī tè lā hàn hé jiā sāng。 tā zú hòu zhè gè dì guó fēn wéi qīn chá hàn guó、 yī 'ér hàn guó、 chá hé tái hàn guó、 wō kuò tái hàn guó hé yuán cháo； qián sì bù fēn yóu hàn fēn bié tǒng zhì； zuì hòu yī bù fēn zuò wéi dì guó de zhù yào bù fēn， yóu dàhán zhí jiē tǒng zhì”。
sūn zhōng shān xiān shēng shuō：“ yà zhōu zǎo qī zuì qiáng dà de mín zú zhī zhōng yuán cháo měnggǔ rén jū shǒu wèi。”“ yuán cháo shí qī jīhū zhěng gè 'ōu zhōu bèi yuán cháo suǒ zhàn lǐng， yuǎn bǐ zhōng guó zuì qiáng shèng de shí qī gèng qiáng dà liǎo”。
máo zé dōng tóng zhì jiāng chéng jí sī hàn chēng wéi“ yī dài tiān jiāo”， jiāng tā yǔ zhōng guó lì shǐ shàng zhù míng de dì wáng qín huáng、 hàn wǔ、 táng zōng、 sòng zǔ xiāng tí bìng lùn。
dōng fāng zhàn shén héng héng shì jiè lì shǐ shàng zuì wěi dà de jūn shì tǒng shuài chéng jí sī hàn jí qí jì chéng zhě， bù jǐn zǔ jiàn liǎo yī zhī dāng shí tiān xià wú dí de qiáng dà qí bīng， chū sè dì jiě jué liǎo jūn duì jǐyǎng、 hòu qín gōng yìng， hái chuàng zào xìng dì yùn yòng liǎo yī xì liè fú hé qí bīng zuò zhàn tè diǎn de zhàn lüè zhàn shù， qǔ dé liǎo yī gè yòu yī gè shèng lì。
yìn dù qián zǒng lǐ ní hè lǔ zài《 zěn yàng duì dài shì jiè lì shǐ》 yī shū zhōng shuō：“ měnggǔ rén zài zhàn chǎng shàng qǔ dé rú cǐ wěi dà de shèng lì， zhè bìng bù kào bīng mǎ zhī zhòng duō， ér kào de shì yán jǐn de jì lǜ、 zhì dù hé kě xíng de zǔ zhì。 yě kě yǐ shuō， nà xiē huī huáng de chéng jiù lái zì yú chéng jí sī hàn de zhǐ huī yì shù。” tā fēi cháng zàn chéng lè ? jiā tè de shuō fǎ：“ měnggǔ rén suǒ jìn xíng de zhēng zhàn， jiù qí guī mó hé yì shù、 tū rán xìng hé líng huó xìng、 bāo wéi de zhàn lüè hé zhàn shù 'ér yán， shì shǐ wú qián lì de。”“ chéng jí sī hàn jí shǐ bù shì shì jiè shàng wéi yī de、 zuì wěi dà de tǒng shuài， wú yí yě shì shì jiè shàng zuì wěi dà de tǒng shuài zhī yī”。
měi guó wǔ xīng shàngjiàng mài kè 'ā sè shuō：“ rú guǒ yòu guān zhàn zhēng de jìzǎi dū cóng lì shǐ shàng mǒ diào， zhǐ liú xià chéng jí sī hàn zhàn dǒu qíng kuàng de xiáng xì jìzǎi， qiě bèi bǎo cún dé hěn hǎo， nà me jūn rén jiāng réng rán yōng yòu wú qióng wú jìn de cái fù。 cóng nà xiē jìzǎi zhōng， jūn rén kě yǐ huò dé yòu yòng de zhī shí， sù zào yī zhī yòng yú wèi lái zhàn zhēng de jūn duì。 nà wèi lìng rén jīng yì de lǐng xiù（ chéng jí sī hàn） de chéng gōng shǐ lì shǐ shàng dà duō shù zhǐ huī guān de chéng jiù 'àn rán shī sè。”“ tā dù jiāng hé、 fān gāo shān， gōng kè chéng chí， miè wáng guó jiā， cuī huǐ zhěng gè wén míng。 zài zhàn chǎng shàng， tā de bù duì yùn yòng dé rú cǐ xùn sù hé qiǎo miào， héng sǎo qiān jūn rú juàn xí， wú shù cì dǎ bài liǎo shù liàng shàng zhàn yā dǎo yōu shì de dí rén”。“ suī rán tā huǐ miè yī qiē， cán kù wú qíng， yě mán xiōng měng， dàn tā qīng chǔ dì dǒng dé zhàn zhēng de zhǒng zhǒng bù biàn de yào qiú”。
é guó jiāng jūn yǐ gé nà jí fū shuō：“ héng lǎn yǔ nèi， lì nián zhī shǎo， ér kāi tuò jiāng tǔ zhī guǎng dà， rú chéng jí sī hàn zhě， qiān gǔ suǒ wèi cháng jiàn yě。 chéng jí sī hàn dēng měnggǔ dà hàn wèi zhī chū， bīng jí zhī hù shù yuē yī wàn sān qiān 'ér yǐ（ yuē 3 wàn）， qí hòu zhēng fú mín zú zhī shù fán qī bǎi 'èr shí bù zhī duō， qí yán yǔ xìn yǎng， dà dǐ yì lèi。 qí zǐ sūn méng yè kāi tuò， suǒ yǎn yòu zhī quán bǎn tú， bāo kuò jīn zhī qīng cháo dà bàn， yìn dù de běi bù， cháo xiān bàn dǎo quán bù， zhōng yà xì yà de quán yù， é luó sī dì guó dà bàn， dǐ gé lǐ sī hé yǔ yòu fā lā dǐ hé jiān zhī nán bù， bīng rèn zhī suǒ zhǎn yì， mǎ zú zhī suǒ róu lìn， yóu dōng dá xī， chéng yī zhí xiàn， jìng cháng liù qiān yīng lǐ（ yuē dāng zhōng guó 1 wàn 6 qiān lǐ）， qí jiān liè guó shù shí， chéng jí sī hàn jí qí zǐ sūn cái yǐ liù qī shí nián zhī duǎn rì yuè cì dì xuē píng zhě yě。 cǐ zuì dà gài shì zhī xióng， guǒ rú hé 'ér jué qǐ zhě yé？”
é guó jūn shì jiā kē liè jīn yě shuō：“ tōng guān shì jiè lì shǐ， yòng hěn shǎo bīng lì（ lā shī dé dīng shuō 12 wàn， xiǎo lín gāo sì láng shuō 20 wàn）， zài hěn duǎn shí jiān nèi（ 1207 nián dào 1227 nián gòng 20 nián）， gōng lüè guǎng dà tǔ dì（ ōu yà liǎng zhōu de dà bù）， tǒng zhì zhòng duō rén kǒu（ zhōng xiǎo lù zhāng shuō 6 yì rén kǒu， wǒ rèn wéi yòu xiē kuā dà）， chú chéng jí sī hàn shí dài de dá dá rén hé tiē mù 'ér shí dài de zhōng yà xì yà rén zhī wài， kāi tiān pìdì yǐ lái cóng wèi yòu guò。”
yòu rén céng jīng tǒng jì guò， chéng jí sī hàn yī shēng gòng jìn xíng liǎo 60 duō cì zhàn zhēng， chú shí sān yì zhī zhàn yīn shí lì xuán shū zhù dòng chè tuì wài， méi yòu yī cì shī bài guò。 yīn cǐ zhōng guó xué zhě liú lè tǔ xiān shēng zài qí《 chéng jí sī hàn》 yī shū zhōng shuō：“ chéng jí sī hàn shì hòu rén nán yǐ bǐ jiān de zhàn zhēng qí cái。 tā féng dí bì zhàn、 zhàn bì shèng de shén qí， jiāng rén lèi de jūn shì tiān fù qióng jìn dào liǎo jí diǎn。”“ tā huī xià de tiě qí， shì rú pò zhú， xiāo yān mànjuǎn dào liǎo luó sī、 ā fù hàn jí yìn dù běi bù。 zài guǎng mào de 'ōu yà dà lù， chéng jí sī hàn yǐ jīng chéng liǎo zhàn wú bù shèng de shén， duì shǒu wú bù wén fēng sàng dǎn， qū fú yú jiǎo xià”。“ shénme rén cái néng chēng dé shàng zhàn shén？ wéi yòu chéng jí sī hàn !”
xìn yǎng zì yóu héng héng shí xíng kāi míng de zōng jiào zhèng cè chéng jí sī hàn jí qí zǐ sūn jiàn lì de měnggǔ hàn guó héng kuà 'ōu yà liǎng zhōu， dāng shí shì jiè shàng de gè zhǒng zōng jiào， zài qí tǒng zhì de fàn wéi zhī nèi jīhū shì yīngyǒu jìn yòu。 qí zhōng bāo kuò měnggǔ rén yuán lái xìn fèng de sà mǎn jiào， xīzàng、 xī xià hé hàn rén xìn fèng de fó jiào， jīn hé nán sòng de dào jiào、 mó ní jiào， wèi wù 'ér hé xī fāng gè guó xìn fèng de yī sī lán jiào（ huí huí jiào、 dá shī mán）， měnggǔ gāo yuán yī xiē bù luò nǎi zhì qīn chá、 wò luó sī gè guó xìn fèng de jī dū jiào（ bāo kuò jǐng jiào， jí niè sī tuō lì pài； yě lǐ kě wēn， luó mǎ pài） děng děng。 měnggǔ guì zú zhēng fú tiān xià， jī běn shàng shì cǎi qǔ tú shā hé lüè duó zhèng cè， dàn qí zōng jiào zhèng cè què bǐ jiào kāi míng， bìng bù qiǎngpò bèi zhēng fú zhě gǎi xìn měnggǔ rén de zōng jiào， ér shì xuān bù xìn jiào zì yóu， yǔn xǔ gè gè jiào pài cún zài， ér qiě yǔn xǔ měnggǔ rén zì yóu cān jiā gè zhǒng jiào pài， duì jiào tú jī běn shàng miǎn chú fù shuì hé yáo yì。 shí xíng zhè yī zhèng cè， zài yī dìng chéng dù shàng jiǎn shǎo liǎo bèi zhēng fú zhě de fǎn kàng， duì měnggǔ guì zú de dé tiān xià hé zhì tiān xià dū céng fā huī guò bù xiǎo de zuò yòng。 suí zhe zhōng yà、 bō sī děng dì bèi zhēng fú， lái dào dōng fāng de huí huí rén kōng qián zēng jiā。 měnggǔ guì zú lì yòng huí huí shàng céng hé fù shāng dà jiǎ zuò wéi yā pò yǔ bō xuē zhōng yuán hàn mín de bāng shǒu， rú huā lá zǐ mó rén yá lá wǎ chì， bù huā lá guì zú sài diǎn chì shàn sī dīng， fù shāng 'ào dū lá hé mán、 ā hé mǎ děng， dōuzài tǒng zhì jī gòu zhōng dān rèn hěn zhòng yào de zhí wù。 yí jū mò běi yǔ zhōng yuán gè dì de huí huí rén bèi yǔn xǔ bǎo liú zì jǐ de zōng jiào xìn yǎng， zài qí jù jū dì jiàn lì qīng zhēn sì， huí jiào jiào shī dá shī mán、 kǔ xíng zhě dié lǐ wēi shī， xiǎng shòu yǔ sēng dào、 yě lǐ kě wēn tóng yàng de miǎn shuì dài yù。 dàn yī bān de huí jiào tú héng héng mù sù lǔ mán zé tóng yú biān mín， yī yàng yào jiāo nà fù shuì， fù dān chā fā。 zǒng zhī，“ zài zhōng guó， yóu yú měnggǔ rén cǎi qǔ‘ xìn yǎng zì yóu’ hé‘ jiān róng bìng bāo’ de zhèng cè， yī sī lán jiào chéng jī wǎng dōng fā zhǎn， dà pī mù sī lín qiān jū lái huá， wéi mù sī lín mín zú de xíng chéng diàn dìng liǎo jī chǔ”。 zì hū bì liè yǐ hòu， yuán cháo tǒng zhì zhě zhù yào tí chàng lá má jiào， xīzàng rén bā sī bā bèi zūn wéi“ dà bǎo fǎ wáng”、“ dà yuán dì shī”。 yǐ hòu měi yī dì shī sǐ， bì zì xīzàng qǔ yī rén wéi sì， yī zhí dào yuán cháo miè wáng。 yóu cǐ fó jiào zhǎng wò liǎo xīzàng dì fāng de zhèng quán， bìng jiāng jiào yì chuán rù liǎo měnggǔ dì qū。
jīng shāng yǔ zhàn zhēng héng héng dǎ pò dōng xī fāng bì lěi de qiān nián wěi rén chéng jí sī hàn xī zhēng dǎo yīn yú yī cì dōng xī fāng de shāng yè chōng tū： é dá lá chéng shǒu jiāng hǎi 'ér hàn cán shā měnggǔ shāng duì， chéng wéi chéng jí sī hàn xī zhēng de dǎo huǒ xiàn， bìng wéi cǐ fù chū liǎo cǎn tòng de dài jià。 dé shān xiān shēng zài《 yuán dài jiāo tōng shǐ》 zhōng shuō：“ guó jì lù lù jiāo tōng shì chéng jí sī hàn zǔ sūn sān dài sān cì xī zhēng de chǎn wù。” yóu cǐ“ kāipì liǎo zhōng guó tōng wǎng bō sī de guó jì jiāo tōng héng héng bō sī dào”。
fǎ guó xué zhě gé lǔ sài zài《 měnggǔ dì guó shǐ》 zhōng shuō：“ měnggǔ rén jīhū jiāng yà zhōu quán bù lián hé qǐ lái， kāipì liǎo zhōu jì de tōng dào， biàn lì liǎo zhōng guó hé bō sī de jiē chù， yǐ jí jī dū jiào hé yuǎn dōng de jiē chù。 zhōng guó de huì huà hé bō sī de huì huà bǐ cǐ xiāng shí bìng jiāo liú。 mǎ kě bō luó dé zhī liǎo shì jiā móu ní， běi jīng yòu liǎo tiān zhù jiào zǒng zhù jiào。”“ cóng měnggǔ rén de chuán bō wén huà zhè diǎn shuō， chàbù duō hé luó mǎ rén chuán bō wén huà yī yàng yòu lì。 duì yú shì jiè de gòng xiàn， zhǐ yòu hǎo wàng jiǎo de fā xiàn hé měi zhōu de fā xiàn， cái néng gòu zài zhè yī diǎn yǔ zhī xiāng sì”。
jiā ná dà shǐ xué jiā sī tǎ fū lǐ 'ā tǎ sī shuō：“ yóu yú měnggǔ dì guó de xīng qǐ， lù shàng mào yì fā shēng liǎo yīcháng dà biàn gé。 lì shǐ shàng dì yī cì， yě shì wéi yī yī cì， yī gè zhèng quán héng kuà 'ōu yà dà lù， jí cóng bō luó de hǎi dào tài píng yáng， cóng xī bó lì yà dào bō sī wān。”“ wǎng lái yú zhè tiáo dà dào de shāng rén men shuō， wú lùn bái tiān hái shì hēi yè， zài tǎ nà dào zhōng guó de lù shàng xíng zǒu， shì jué duì 'ān quán de”。 zhè tiáo“ héng chuān zhōng yà de shāng lù”， duì yú dāng shí dōng xī fāng shāng yè de fā zhǎn jù yòu“ zhòng dà yì yì”。
měi guó zuò jiā hā luó lán mǔ jiāng chéng jí sī hàn chēng wéi“ rén lèi dì wáng”， tā zài zhù zuò zhōng shuō：“ suī rán dāng chū de chéng jí sī hàn cóng wèi jiē shòu guò wù zhì wén míng de xūn rǎn， jìng néng wéi 50 duō gè mín zú jiàn lì liǎo qièshí kě xíng de diǎn zhāng， wéi chí dà bàn gè shì jiè de hé píng yǔ zhì xù”；“ xìn shǐ kě yǐ zòng héng 50 gè jīng dù， yī gè shàonǚ huái chuài yī dài jīn zǐ， kě yǐ 'ān xīn 'áo yóu zhè gè guǎng dà de dì guó”。 shǐ dé dōng xī jiāo liú wéi zhī chàng tōng、 ōu yà wén huà wéi zhī jiāo liú，“ zhè shì rén lèi zhī jiān zuì guǎng dà 'ér kāi fàng de yī cì wò shǒu”。
1999 nián 6 yuè， hán guó zǒng tǒng jīn dà zhōng shuō：“ yòu rén rèn wéi， yóu yú yòu liǎo měnggǔ rén， rén lèi cái dì yī cì yōng yòu liǎo shì jiè shǐ， ér měnggǔ rén juéjiàng bù bá、 yǒng měng wú dí de jīng shén hé jī zhì mǐn jié de xìng gé què sù zào liǎo wěi dà de chéng jí sī hàn。 tóng yàng， wǒ yě zàn chéng yī xiē rén de píng jià， wǎng luò hái wèi chū xiàn de qī bǎi nián yǐ qián de měnggǔ rén， què dǎ tōng liǎo shì jiè gè guó de guān xì， jiàn lì liǎo guó jì wǎng lái guān xì。” yà zhōu rén yǎn zhōng de chéng jí sī hàn
《 shì jiè zhēng fú zhě shǐ》 de zuò zhě bō sī rén zhì fèi ní shuō： yà lì shān dà zài shì yě huì jiāng chéng jí sī hàn zūn wéi zì jǐ de lǎo shī。 tā rèn wéi， quán néng de zhēn zhù shǐ chéng jí sī hàn cái zhì chū zhòng， shǐ tā sī xiǎng zhī mǐn jié、 quán lì zhī wú xiàn wéi shì shàng zhū wáng zhī guān。 suǒ yǐ， shǐ shū suī rán jìzǎi liǎo gǔ dài wěi dà de kù sà hé de shí shī， yǐ jí fǎ lǎo kǎi sǎ de fǎ lìng lǜ wén， dàn shì chéng jí sī hàn què píng jiè zì jǐ de nǎo zǐ chuàng zào chū lái liǎo lèi sì de dōng xī， jì méi yòu láo shén qù chá yuè wén xiàn， yě méi yòu fèi lì qù zūn xún chuán tǒng。 zhēng fú tā guó de fāng lüè、 xiāo miè dí jūn、 zhuó shēng bù shǔ děng cuò shī， yě quán shì tā zì jǐ lǐng wù de jiēguǒ。 shuō shí huà， cháng ruò nà shàn yú yùn chóu wéi wò、 liào dí rú shén de yà lì shān dà huó zài chéng jí sī hàn shí dài， tā huì zài shǐ jì yòng cè fāng miàn zuò chéng jí sī hàn de xué shēng， ér qiě， zài gōng lüè chéng chí de zhǒng zhǒng miào cè zhōng， tā huì fā xiàn zuì hǎo de fāng fǎ mò rú máng mù dì gēn zhe chéng jí sī hàn zǒu。
rì běn qián shǒuxiàng qiáo běn lóng tài láng shì gè chéng jí sī hàn mí。 rì běn rén shì yuàn yī nián yī dù de lǐ xiǎng lǎo bǎn diào chá jiēguǒ zuì jìn chū lú， jiēguǒ lìng diào chá rén yuán dà chī yī jīng： xǔ duō xīn rèn gōng wù yuán xīn mù zhōng lǐ xiǎng de lǎo bǎn bìng bù shì shǒuxiàng qiáo běn lóng tài láng， ér shì 13 shì jì zhōng guó de chéng jí sī hàn！
rì běn zhèng fǔ zài yī xiàng shí xí xùn liàn zhōng， diào chá liǎo 520 míng xīn rèn gōng wù yuán， wèn tā men xīn mù zhōng zuì jìng pèi de lǎo bǎn shì shuí， jiēguǒ 79 rén xuǎn chéng jí sī hàn。 zhè shì 1991 nián qǐ jìn xíng lèi sì diào chá yǐ lái， dì yī gè róng dēng bǎng shǒu de fēi rì běn rén。 rén shì yuàn guān yuán shuō， xǔ duō xīn rèn mìng de gōng wù yuán rèn wéi chéng jí sī hàn shì“ yī gè yòu zǔ zhì néng lì de lǐng xiù， ér bù jǐn shì yī gè zhēng fú zhě”。 rì běn shǒuxiàng qiáo běn lóng tài láng jǐn dé liǎo 8 piào， pái míng dì jiǔ。 bù guò tā běn rén duì cǐ sì hū bù tài zài yì， yīn wéi tā yě shì gè chéng jí sī hàn mí。 qiáo běn zuì xǐ 'ài de shū jiù shì rì běn zuì jìn chū bǎn de yī běn yòu guān chéng jí sī hàn jí qí jiā tíng de xiǎo shuō。
tán qǐ chéng jí sī hàn， ní hè lǔ yìn xiàng shēn kè： chéng jí sī hàn zài zhàn lǐng cháo xiān、 táng gǔ tè zhī hòu， běn xiǎng tíng zhǐ kuò zhāng， tā bìng méi yòu dǎ suàn gōng zhàn xī fāng zhū guó， ér shì xiǎng yào tóng huā lá zǐ mó shā 'ā hé píng xiāng chù。 dàn shì shā 'ā de yī gè dū tǒng shā liǎo měnggǔ shāng rén， zài zhè zhǒng qíng kuàng xià， chéng jí sī hàn réng rán shì xī wàng hé píng xiāng chù， pài shǐ tuán yào qiú chǔlǐ shā sǐ měnggǔ shāng rén de dū tǒng。 shā 'ā bù dàn méi yòu tóng yì chéng jí sī hàn de yào qiú， fǎn 'ér shā sǐ liǎo shǐ tuán tuán cháng， qí yú de chéng yuán bèi tì guāng hú xū yā chū guó jìng。 chéng jí sī hàn dāng rán bù néng rěn ràng zhè zhǒng wú lǐ xíng jìng， zuò hǎo zhǔn bèi hòu yú 1219 nián jìn gōng bìng qiě cuī huǐ liǎo huā lá zǐ mó。 bù hā lā chéng de duō chù gōng diàn hé tā men de bǎi wàn shì mín bèi xǐ jié yī kōng， shǒu dū sǎ má 'ěr gān bèi chè dǐ cuī huǐ， zhǐ shèng xià 50 wàn rén。 duō nián lái zhōng yà fán róng chāng shèng de wén huà、 wén míng yǐ jí shǒu gōng yè quán bù huǐ jìn。 yī lǎng、 zhōng yà de wén míng sì hū xiāo shī。 chéng jí sī hàn de mǎ tí suǒ dào zhī chù jīhū chéng liǎo wú rén yān de kuàng yě。 rén men bǎ chéng jí sī hàn miáo xiě de fēi cháng cán rěn， kě shì yǔ tóng shí dài de qí tā zhēng fú zhě xiāng bǐ jiào， yě jiù méi yòu shénme liǎng yàng liǎo。 dāng shí lái guò yìn dù de 'ā fù hàn rén yě hěn cán rěn， zhǐ shì tā men zhàn lǐng de fàn wéi bù tóng 'ér yǐ。 ā fù hàn rén yú 1150 nián zhàn lǐng gā zī ní， fán shì nán rén yī gè bù liú， quán bù shā jìn， nǚ réndōu chéng liǎo fú lǔ。 mù hǎn mò dé wén míng yú shì de gōng diàn、 jiàn zhù wù quán bù bèi huǐ。 ā fù hàn zhàn lǐng shí qī zài yìn dù fā shēng de yī xì liè pò huài xíng wéi tóng chéng jí sī hàn zài yī lǎng、 zhōng yà zào chéng de pò huài zài běn zhì shàng méi yòu shénme qū bié。 shā 'ā shā liǎo chéng jí sī hàn de shǐ zhě， zhè shì xuè chóu， suǒ yǐ chéng jí sī hàn gōng dǎ huā lá zǐ mó， bào liǎo chóu。 chéng jí sī hàn zài qí tā dì fāng yě jìn xíng guò dà guī mó pò huài， dàn shì pò huài de chéng dù bǐ zhōng yà lüè qīng yī xiē。
1999 nián hán guó zǒng tǒng jīn dà zhōng shuō： yòu rén rèn wéi， yóu yú yòu liǎo měnggǔ rén， rén lèi cái dì yī cì yōng yòu liǎo shì jiè shǐ， ér měnggǔ rén de juéjiàng、 yǒng měng wú dí de jīng shén hé jī zhì mǐn jié de xìng gé què sù zào liǎo wěi dà de chéng jí sī hàn。 zài wǎng luò hái wèi chū xiàn de 700 nián qián， měnggǔ rén jiù dǎ tōng liǎo shì jiè gè guó， jiàn lì guó jì wǎng lái de guān xì。
ōu zhōu rén yǎn zhōng de chéng jí sī hàn
ná pò lún shuō： wǒ bù rú chéng jí sī hàn。 bù yào yǐ wéi měnggǔ dà jūn rù qīn 'ōu zhōu shì yà zhōu sǎnshā zài máng mù yí dòng， zhè gè yóu mù mín zú yòu yán gé de jūn shì zǔ zhì hé shēn sī shú lǜ de zhǐ huī， tā men yào bǐ zì jǐ de duì shǒu jīng míng dé duō。 wǒ bù rú chéng jí sī hàn， tā de sì gè hǔ zǐ dū zhēng wéi qí fù xiào lì， wǒ méi yòu zhè zhǒng hǎo yùn。
hēi gé 'ěr tán jí chéng jí sī hàn shí shuō， měnggǔ rén yòng mǎ rǔ zuò yǐn liào， suǒ yǐ mǎ pǐ shì tā men zuò zhàn de lì qì， yě shì tā men yíng yǎng de shí pǐn。 tā men cháng qī de shēng huó fāng shì suī rán rú cǐ， dàn shì tā men shí cháng jí hé wéi dà qún rén mǎ， zài rèn hé yī zhǒng chōng dòng zhī xià， biàn jī fā wéi duì wài de huó dòng。 tā men xiān qián suī rán qīng xiàng hé píng， kě shì zhè shí què rú hóng shuǐ yī bān， fàn làn dào wén míng de guó tǔ shàng， yīcháng dà luàn de jiēguǒ， zhǐ shì mǎn mù chuāng yí。 zhè yàng de sāo dòng， dāng zhè xiē bù luò yóu chéng jí sī hàn hé tiē mù 'ér zuò lǐng xiù shí， jiù céng jīng fā shēng guò： tā men cóng gāo yuán héng chōng dào dī gǔ， cuī huǐ liǎo dāng qián de yī qiē， yòu xiàng yī dào bào fā de shān hóng nà yàng tuì dé wú yǐng wú zōng héng héng jué duì méi yòu shénme gù yòu de shēng cún yuán zé。
yīng guó shǐ xué jiā wéi 'ěr sī zài tā de《 shì jiè shǐ gāng》 zhōng shuō：“ měnggǔ rén de zhēng fú gù shì què shí shì quán bù lì shǐ zhōng zuì chū sè de gù shì zhī yī。 yà lì shān dà dà dì de zhēng fú， zài fàn wéi shàng bù néng hé tā xiāng bǐ。 zài sàn bō hé kuò dà rén men de sī xiǎng yǐ jí cì jī tā men de xiǎng xiàng lì shàng， tā suǒ qǐ de yǐng xiǎng shì jù dà de …… zuò wéi yī gè yòu chuàng zào lì de mín zú， zuò wéi zhī shí hé fāng fǎ de chuán bō zhě， tā men duì lì shǐ de yǐng xiǎng shì hěn dà de”。 1970 nián chū bǎn de《 quán qiú tōng shǐ (1500 nián yǐ qián de shì jiè， )》 tóng yàng qiáng diào měnggǔ de qīn lüè“ cù jìn liǎo 'ōu yà dà lù jiān de xiāng hù yǐng xiǎng”， shū zhōng jǔ liǎo bù shǎo shì lì， zuì hòu shuō：“ yóu zhè zhǒng xiāng hù yǐng xiǎng tí gōng de jī huì， yòu bèi zhèng zài 'ōu zhōu xíng chéng de xīn wén míng suǒ chōng fēn lì yòng。 zhè yī diǎn jù yòu shēn yuǎn de yì yì， zhí dào xiàn zài， réng duì shì jiè lì shǐ de jìn chéng chǎn shēng yǐng xiǎng” qī bā bǎi nián guò qù liǎo， chéng jí sī hàn de yǐng xiǎng bìng méi yòu yīn shí jiān de tuī yí 'ér 'àn dàn。 duì zhěng gè shì jiè lái jiǎng， tā qù shì yǐ hòu de yǐng xiǎng yuǎn bǐ shēng qián gèng dà， ér qiě shèn tòu dào liǎo zhèng zhì、 jūn shì、 jīng jì hé wén huà děng gè gè lǐng yù， chū xiàn liǎo shì jiè de chéng jí sī hàn rè。
dé guó jiā sāng dà xué jiào shòu fèi lǎng suǒ 'ér · féng · é 'ěr duō mǎn chēng chéng jí sī hàn wéi“ bù qū zhī wáng tiě mù zhēn”， zài tā suǒ zhù《 bù qū zhī wáng tiě mù zhēn》 zhōng xiě dào：“ zài 'ōu luó bā yě yǔ xī bù yà xì yà tóng yàng， bù zhòng xīn shù lì zì rán de zhì xù shì bù xíng de。 nà yàng wú lùn zài 'ōu zhōu hé yà zhōu， shǐ tā men cóng chén shuì zhuàng tài zhōng sū xǐng guò lái， xū yào yī zhǐ qiáng yòu lì de shǒu qù yáo dòng tā men shì pò qiē bì yào de。 zhè yàng yáo xǐng tā men de qiáng yòu lì de shǒu chū xiàn liǎo， zhè jiù shì bù qū zhī wáng tiě mù zhēn jí qí hòu yì。 nà yàng， tā men shì wán chéng zhī pèi shì jiè de zhì shàng mìng yùn hòu bù jiǔ chè lí liǎo lì shǐ wǔ tái de。 é luó sī rén hé dé yì zhì rén jí qí tā xī 'ōu zhū guó mín， néng gòu dá dào xiàn zài zhè yàng qiáng dà hé wén míng wú yí shì měnggǔ rén hé měnggǔ jūn zhēng fú de cì jī hé cì wù。”
dé guó qián zǒng lǐ shī mì tè shuō： lèi sì yī tǐ huà zài rén lèi lì shǐ shàng， zhǐ yòu chéng jí sī hàn děng rén de shí dài chū xiàn guò。
《 guó jì xiān qū dǎo bào》 zhù bólín jì zhě zhèng hàn gēn céng jīng zài yī piān bào dào zhōng xiě dào：“…… dàn shì lìng yī fāng miàn， ōu zhōu guò qù shàng qiān nián de lì shǐ yě shì yī bù chū xiàn de wēi jī， zhī hòu wēi jī yòu dé dào jiě chú de lì shǐ， mù qián 'ōu zhōu yī tǐ huà miàn lín de wēi jī yě jiāng dé dào jiě chú。 suǒ yǐ， yě kě néng zài 50 nián zhī hòu chū xiàn néng lì de 'ōu méng。 nà me zhè jiāng shì rén lèi lì shǐ shàng yī gè huī huáng de chéng jiù。 zhè zhǒng huī huáng chéng jiù xiāng dāng yú yà zhōu guó jiā chéng wéi yī gè lián méng。 lèi sì zhè yàng de yī tǐ huà zài rén lèi lì shǐ shàng hái méi yòu chū xiàn guò， zhǐ shì zài yī xiē zhēng fú zhě de shí dài chū xiàn guò， bǐ rú chéng jí sī hàn、 yà lì shān dà yǐ jí ná pò lún děng， dàn shì zì yuàn xíng chéng de lián hé hái méi yòu chū xiàn。 suǒ yǐ zhè zhǒng lián hé shì hěn nán dé， jí shǐ kě néng xíng chéng， nà me yě xū yào hěn cháng de shí jiān， wǒ yě bù huì huó nà me cháng， suǒ yǐ yě jiù bù qù zuò yù cè liǎo。”
zài kàn kàn pǔ xī jīn bǐ xià de chéng jí sī hàn bā： é luó sī rén mín yǎn hù liǎo xī 'ōu， shǐ xī 'ōu miǎn shòu měnggǔ rén yā pò de zāi huò。 dá dá rén bù xiàng mó 'ěr rén， tā men zhēng fú 'é luó sī hòu， jì méi yòu jǐyǔ tā dài biǎo， yě méi yòu jǐyǔ tā yà lǐ shì duō dé。 chóng gāo de shǐ mìng luò dào liǎo 'é luó sī shēn shàng； tā nà yī wàng wú jì de píng yuán tūn shì liǎo měnggǔ rén de lì liàng， shǐ tā men de qīn lüè tíng zhǐ zài 'ōu zhōu de biān yuán。 měi zhōu rén yǎn zhōng de chéng jí sī hàn
qián sū lián zhù míng zàngxué jiā ní gǔ lā liè lǐ hè shuō： gèn gǔ kāi tiān pìdì yǐ lái méi yòu yī gè mín zú rú cǐ qiáng dà。
měi guó wǔ xīng shàngjiàng mài kè 'ā sè jīng céng jīng hào zhào jūn rén xiàng chéng jí sī hàn xué xí。 tā zài gěi lù jūn bù cháng de yī fèn bào gào zhōng shuō： rú guǒ yòu guān zhàn zhēng de jìzǎi（ chú liǎo chéng jí sī hàn de zhàn zhēng jìzǎi yǐ wài） dū cóng lì shǐ shàng mǒ diào， zhǐ liú xià chéng jí sī hàn zhàn dǒu qíng kuàng de xiáng xì jìzǎi， bìng qiě bèi bǎo cún dé hěn hǎo， nà me jūn rén jiāng réng rán yōng yòu wú qióng wú jìn de cái fù。 cóng nà xiē jìzǎi zhōng， jūn rén kě yǐ huò qǔ yòu yòng zhī shí， sù zào yī zhī yòng yú wèi lái zhàn zhēng de jūn duì。 nà wèi lìng rén jīng yì de lǐng xiù（ chéng jí sī hàn） de chéng gōng shǐ lì shǐ shàng dà duō shù zhǐ huī guān de chéng jiù 'àn rán shī sè。 tā de chéng gōng zhèng míng liǎo tā yòu chōng fēn de、 zhǔn què wú wù de běn néng zuò wéi zhǐ huī yī zhī jūn duì de jī běn zī gé。 tā fā míng liǎo yī zhǒng shì hé dāng shí tiáo jiàn de biān zhì。 bǎ bù duì de jì lǜ hé shì qì tí gāo dào yī gè qí tā jūn duì cóng wèi yòu guò de shuǐ píng（ yě xǔ kè lún wēi 'ěr de jūn duì dá dào liǎo zhè gè shuǐ píng）， lì yòng měi yī gè hé píng shí qī， tí gāo xià shǔ zhǐ huī guān de néng lì。 tā de bù duì de yùn dòng sù dù yǔ tā tóng shí dài qí tā bù duì xiāng bǐ， jīhū lìng rén nán yǐ zhì xìn。 suī rán tā yǐ dāng shí yà zhōu suǒ néng chǎn shēng de zuì hǎo de jìn gōng hé fáng yù zhuāng bèi lái wǔ zhuāng shì bīng， què bù yuàn shǐ jūn duì fùhè guò zhòng， shī qù jī dòng xìng。 tā de páng dà bīng tuán cóng hěn yuǎn de dì fāng yùn dòng dé rú cǐ shén sù hé shén mì， shǐ dé dí rén jīng huāng shī cuò， shí jì shàng shī qù liǎo dǐ kàng de néng lì。 tā dù jiāng hé、 fān gāo shān， gōng kè chéng chí， miè wáng guó jiā， cuī huǐ zhěng gè wén míng。 zài zhàn chǎng shàng， tā de bù duì yùn dòng dé rú cǐ xùn sù hé qiǎo miào， héng sǎo qiān jūn rú juàn xí， wú shù cì dǎ bài liǎo zài shù liàng shàng zhàn yā dǎo yōu shì de dí rén。 suī rán tā huǐ miè liǎo yī qiē， cán kù wú qíng， yě mán xiōng měng， dàn shì tā qīng chǔ dì dǒng dé zhàn zhēng de zhǒng zhǒng bù biàn de yào qiú。
měi guó qián zǒng tǒng luó sī fú gāo dù zàn yáng《 měnggǔ rén de lì shǐ》。 měnggǔ xué xué jiā jié lǐ mài · kē tíng（ 1835~1906 nián） céng jīng xiě liǎo 3 běn dà bù tóu de yòu guān měnggǔ xué de zhù zuò。 dì yī bù shū《 měnggǔ rén de lì shǐ》， yú 1908 nián zài lún dūn chū bǎn。 dāng shí de měi guó zǒng tǒng luó sī fú yǐ yōu yǎ de bǐ wén wéi gāi shū xiě liǎo cháng dá 7 yè de qián yán， gāo dù zàn yáng gāi shū de chū bǎn。《 měnggǔ rén de lì shǐ》， gòng 19 zhāng， 426 yè， xiě fǎ shí fēn jǐn còu。 shū de kāi tóu bù fēn， shǒu xiān gài shù liǎo 'é wén、 hàn wén、 bō sī wén zhōng guān yú měnggǔ rén de qǐ yuán、 fā zhǎn de chuán shuō hé gù shì， tiě mù zhēn de chéngzhǎng hé tā de yè jì， jiē zhe fēn bié lùn shù liǎo huā zǐ mó zhī zhàn、 chéng jí sī hàn zhī sǐ、 chéng jí sī hàn sǐ hòu de bō sī、 xù liè wù de tǒng zhì、 duì jīn cháo de zhàn zhēng、 wō kuò tái zhī sǐ、 hū bì liè hàn hé sòng cháo、 tuǒ huān tiē mù 'ér hé méng gǔ rén bèi zhú chū zhōng yuán。
lián hé guó mì shū cháng 'ān nán tán dào chéng jí sī hàn shí shuō：“ yóu mù mín zú de wén huà shì quán rén lèi wěi dà de wén huà。 13 shì jì chéng jí sī hàn tǒng yī měnggǔ bù luò， jiàn lì liǎo shì jiè shàng jǔ shì wú shuāng de páng dà de měnggǔ dì guó。 tā suǒ jiàn lì de zhèng quán hé fǎ lǜ， zhì jīn duì shì jiè gè guó hé dì qū réng rán yòu jī jí yì yì。 wǒ zǎo jiù yòu gè yuàn wàng， hěn xiǎng dào jù yòu yōu jiǔ lì shǐ de chéng jí sī hàn jiā xiāng qù kàn kàn。”
chéng jí sī hàn de jīng shén
yóu yú chéng jí sī hàn 'ér shí shī qù fù qīn， yóu mǔ qīn xié dài shēng huó zài shù lín lǐ， kào mǔ qīn yī gè rén dǎ liè， cǎi jí lái shēng huó， liàn jiù liǎo tā gāng qiáng de xìng gé
tā céng shuō guò： pīn shā chōng fēng de shí hòu， yào xiàng xióng yīng yī yàng； gāo xīng de shí hòu， yào xiàng sān suì niú dú yī bān huān kuài； zài míng liàng de bái zhòu， yào shēn chén xì xīn； zài hēi 'àn de yè lǐ， yào yòu jiān qiáng de rěn nài lì 。
yǐ cǐ yù rén， tǐ xiàn liǎo tā jiān qiáng gāng yì de jīng shén。
xiāng gǎng tvb diàn shì jù《 chéng jí sī hàn》
shàng yìng： 1987 nián
dì qū： zhōng guó xiāng gǎng
chū pǐn： diàn shì guǎng bō（ guó jì） yòu xiàn gōng sī
zhù yǎn： wàn zǐ liáng、 liú qīng yún、 huáng rì huá、 chén tíng wēi、 liú měi juān、 xiè níng、 zhèng yī jiàn、 guō fù chéng、 táo dà yǔ、 sū yǒng kāng、 guān lǐ jié
dà lù diàn shì jù《 chéng jí sī hàn》
dǎo yǎn： wáng wén jié
dòng zuò dǎo yǎn： xiè wéi chóng
zhí xíng dǎo yǎn： wáng wén shèng、 wáng yǒng quán
zǒng jiān zhì： zhāng guó mín
zhì piàn rén： jiāng kūn、 dù jié
yǎn yuán： bā sēn、 sà rén gāo wá、 zhào héng xuān
jù qíng gěng gài：
yī dài tiān jiāo chéng jí sī hàn shì wén míng zhōng wài de měnggǔ zú de yīng xióng， shì gōng yuán hòu dì 'èr gè qiān nián zuì wěi dà de rén wù zhī yī。 gāi jù quán miàn jiè shào liǎo chéng jí sī hàn de yī shēng： shí 'èr shì jì zhōng yè， zhōng guó běi fāng zài jīn cháo tǒng zhì zhī xià。 dà mò nán běi cǎo yuán gè bù hái gè zì dú lì， hù bù tǒng shǔ。 jīn cháo duì qí shí xíng“ fēn 'ér zhì zhī” hé tú shā lüè duó de“ jiǎn dīng” zhèng cè， měnggǔ bù shǒu lǐng 'ǎn bā hái jiù céng bèi jīn xī zōng cán kù dì dīng sǐ zài mù lǘ shàng。 zhèng shì zhè zhǒng jǐ dài yuān chóu dǎo zhì liǎo cǎo yuán nèi wài de cháng qī zhēng zhàn， yùn yù liǎo yǐ zhēng zhàn wéi zhù yào shēng huó nèi róng de yī dài tiān jiāo！ zài 12 shì jì mò zhì 13 shì jì chū， chéng jí sī hàn yǐ qí jié chū de zhèng zhì móu lüè hé zhèng què de zhàn lüè zhàn shù jié shù liǎo měnggǔ cǎo yuán sì fēn wǔ liè de jú miàn， wán chéng liǎo měnggǔ zú de tǒng yī。 shí sān shì jì chū， tā yòu yǐ xuè zú fù chóu de míng yì shuài lǐng shí wàn měnggǔ tiě qí zhí zhǐ jīn cháo de zhōng dū ( jīn běi jīng )， néng zhēng guàn zhàn de nǚ zhēn rén bù kān yī jī， zhōng dū hěn kuài bèi gōng kè。 hòu yīn lín mù zhōng bǎi xìng pàn luàn， chéng jí sī hàn shuài zhù lì huí dào měnggǔ cǎo yuán； yòu yīn xī fāng dà guó biān jiāng shā sǐ jìn wǔ bǎi rén de shāng duì， qí guó wáng yòu shā sǐ měnggǔ zhèng shǐ， chéng jí sī hàn cái bèi pò jìn xíng liǎo xī zhēng。 měnggǔ tiě qí bīng fēng suǒ zhǐ， duō shǎo zhī jūn duì bèi dǎ dé rén yǎng mǎ fān， duō shǎo gè wáng gōng guì zú fēn fēn rén tóu luò dì： bù kě yī shì de xī fāng duì shǒu bèi xiāo miè liǎo， qí tǒng zhì qū yù chéng wéi jù liè zhēng duó de zhàn chǎng。 chéng jí sī hàn lín sǐ qián hái bī pò xī xià wáng biǎo shì tóu jiàng， bìng liú xià liǎo miè jīn、 miè xià hé rú hé gǒng gù zhèng quán de sān tiáo yí zhǔ。
【 wǎng luò yóu xì】 chéng jí sī hàn
《 chéng jí sī hàn》 shì běi jīng qí lín wǎng xìn xī kē jì yòu xiàn gōng sī zì zhù yán fā de dì yī kuǎn guó chǎn wǎng yóu lì shǐ dà piàn。
| měnggǔ dì guóchéng jí sī hàn (1206nián～1227nián) | hòuyījūnzhù >>: ruì zōng jǐng xiāng huáng dì yě kě nà yán |