rǎn wèi  (?350nián～352nián)

xìng：	rǎn
míng：	mǐn
zì：	yǒng céng
wǎngbǐhào：	wǔ dào tiān wáng
kāiduān zhōngjié zàiwèi 350nián 352nián 永兴 350niánèryuè 352niánsìyuè 

　　rǎn mǐn (rǎn mǐn)（？ － 352）
　　 rǎn mǐn（ zú yú xī yuán 352 nián 6 yuè 1 rì）， hàn zú， yòu wén xiàn jì wéi “ rǎn mǐn ”， zì yǒng céng， xiǎo zì jí nú， wèi jùn nèi huáng rén ( jīn hé nán nèi huáng xī běi )， shì zhōng guó wǔ hú shí liù guó shí qī rǎn wèi de jūn zhù。 mín zú yīng xióng， zhōng huá wén míng zhī bǎo hù zhě。 rǎn wéi jīn rén suǒ guǎng wéi rén zhī de shì tú shā hú rén de mìng lìng， jí shā hú lìng。 tā shì zhěng jiù liǎo hàn zú de kàng hú yīng xióng， yǐ yǒng měng zhù chēng， bèi liè wéi zhōng guó gǔ dài shí dà yǒng jiāng zhī yī
　　
　　 yīng xióng shì jì
　　 gōng yuán 309 nián， qǐ huó jūn huó dòng zài lí yáng de yī zhī zài hé xiōng nú qián zhào dì guó de zhàn dǒu zhōng bèi dǎ bài， rǎn mǐn de zǔ fù rǎn lóng hé shū fù rǎn xiāng děng qīn réndōu mò yú cǐ yì。 rǎn shì jiā zú liú xià yī gè 11 suì de shàonián héng héng rǎn zhān（ àn xiàn zài de biāo zhǔn hái shì yī gè hái zǐ）， rǎn zhān dài lǐng suǒ bù qǐ huó yú bù jì xù yǔ hú rén yīng yǒng zhàn dǒu。
　　 gōng yuán 310 nián， shí lè（ cǐ shí shì qián zhào de dàjiàng） gōng dǎ hé nèi， lè jiàn liǎng jūn zhèn qián de yī shàonián yīng yǒng fēi fán， cháng 'ér yǒng hàn， jīng yú qí shè， zhèn qián lín shǐ shí bù gù。 lè zàn yuē：“ cǐ 'ér zhuàng jiàn kě jiā！” rǎn zhān guǎ bù dí zhòng， bèi fú。 shí lè xǐ rǎn zhān jí qí bù zhòng yú lán líng jùn。 327 nián， rǎn zhān zài hé xiōng nú qián zhào de zhàn dǒu zhōng bèi zhǎn yú zhèn qián。 rǎn zhān zhī zǐ jiù shì hòu lái de rǎn mǐn。 rǎn mǐn chú jì chéng liǎo fù qīn de yǒng měng wài， hái shàn yú shǐ yòng zhì móu。
　　 gōng yuán 316 nián， sī mǎ shì cuàn duó cáo wèi jiàn lì de xī jìn wáng cháo zài jīng lì bā wáng zhī luàn hòu， guó lì sǔn shī cǎn zhòng， xū ruò bù kān， zuì zhōng bèi xiōng nú rén miè guó， běi fāng hé xī yù gè hú zú shì lì chèn tiān xià dà luàn zhī jī rù qīn zhōng yuán。
　　 gōng yuán 338 nián， shàonián rǎn mǐn shǒu cì cān jiā zhàn zhēng， zài chāng lí dà zhàn， shǐ zài hòu zhào zhū jūn jìn kuì， wéi yóu jī jiāng jūn rǎn mǐn sān qiān hàn jūn dú quán。 cǐ zhàn hòu， rǎn mǐn chéng míng， bèi shí hǔ tí bá wéi běi zhōng láng jiāng， cān jiā liǎo fáng wèi hòu zhào běi fāng biān jiè de zhàn shì（ dāng shí běi fāng yàn dài zhī dì， hòu zhào jìng nèi yòu nèi qiān de dīng líng， wū huán， fū yú děng gè zú gè bù， shí cháng yòu pàn luàn， wài yòu mù róng xiān bēi cháng fā bīng kòu biān）。 rǎn mǐn zài fáng wèi hòu zhào běi fāng biān jiè de zhàn dǒu zhōng lǚ lì qí gōng（ qí jiān yě yòu liǎng cì diào dào wài dì zuò zhàn）。
　　 pò yú rǎn mǐn hé zhū lù zhōng yuán hàn jūn de wǔ lì wēi xié , dī , qiāng , xiōng nú , xiān bēi shù bǎi wàn rén tuì chū zhōng tǔ， gè zì fǎn hái lǒng xī huò hé tào cǎo yuán yī dài yuán lái shēng huó de dì fāng , yī xiē hú zú shèn zhì cóng cǐ qiān huí wàn lǐ zhī wài de zhōng yà lǎo jiā。 zài fǎn qiān de lù shàng zhè xiē bù tóng mín zú de hú zú xiāng hù jìn gōng duì fāng , lüè shā duì fāng , qiǎng duó liáng shí， shèn zhì rén ròu xiāng shí , néng chéng gōng huí qù de rén shí gè rén zhōng jǐn yòu 'èr sān rén。 zhū hú luàn zhōng huá shí， běi fāng hàn rén bèi tú shā de zhǐ liú xià sì wǔ bǎi wàn， zuì zhù yào de xiōng shǒu shì xiōng nú rén hé yuán yú dōng 'ōu gāo jiā suǒ shān dào hēi hǎi cǎo yuán dì qū de bái zhǒng jié zú。（ zhè gè mín zú yòu ná rén tóu jì sì de xí guàn） rǎn mǐn miè jié zhào， jiān miè sān shí duō wàn jié zú yǔ xiōng nú wéi zhù de hú bīng。 rǎn mǐn hòu lái zài yè chéng duì jié zú tú shā liǎo 'èr shí jǐ wàn， jiā shàng quán guó gè shěng gè dì de fù chóu tú shā。 jié zú yǔ xiōng nú zài xuè xīng de mín zú bào fù zhōng bèi jī běn shā jué。
　　 gōng yuán 350 nián rǎn mǐn shuài jūn yú líng shuǐ hé pàn dà bài xiān bēi yàn jūn 'èr shí wàn。 qín zhǎn yàn jūn qī wàn yú rén， zhǎn shǒu shàngjiàng yǐ shàng sān shí yú míng， fén shāo liáng tái 'èr shí wàn hú， duó xiān bēi běi yàn jùn xiàn dà xiǎo 'èr shí bā chéng， rǎn mǐn wēi zhèn zhōng yuán。 hòu rǎn mǐn tuī fān jié zhào， chēng dì jiàn guó， nián hào yǒng xīng， guó hào dà wèi， shǐ chēng rǎn wèi。 xié shèng lì zhī shì， tū xí gè lù hú jūn。 xiān hòu jīng lì liù chǎng 'è zhàn。
　　（ 1） shǒu zhàn yǐ hàn qí sān qiān yè pò xiōng nú yíng， shā dí jiāng shù míng， zhú bǎi lǐ， zhǎn xiōng nú shǒu sān wàn；
　　（ 2） zài zhàn yǐ wǔ qiān hàn qí dà pò hú qí qī wàn；
　　（ 3） sān zhàn yǐ hàn jūn qī wàn jiā sì wàn qǐ huó yì jūn pò zhòng hú lián jūn sān shí yú wàn；
　　（ 4） sì zhàn xiān bài hòu shèng yǐ wàn rén zhǎn hú shǒu sì wàn；
　　（ 5） wǔ zhàn yǐ hàn jūn liù wàn jīhū quán jiān qiāng dī lián jūn shí yú wàn；
　　（ 6） liù zhàn yòu yòu yǐ bù zú bù zú wàn rén dí mù róng xiān bēi tiě qí shí sì wàn bù tuì fǎn jìn jìng shí zhàn shí jié！
　　 jǐ fān dà zhàn， dǎ chū liǎo hàn jiā tiě qí de wēi fēng， gè dì hàn rén fēn fēn qǐ yì xiǎng yìng， shǐ zài“ wú yuè bù zhàn， hù wéixiàng gōng”。 yī jǔ guāng fù shān dōng、 shān xī、 hé nán、 hé běi、 shǎn xī、 gān sù、 níng xià。 xiōng nú、 qiāng、 dī děng hú rén shì lì bèi pò chè chū zhōng yuán。 shí zūn、 shí jiàn、 shí kūn、 shí chǒng、 shí pán bèi miè sān zú， jié zú de zhù lì jūn bèi wán quán xiāo miè。 zhì cǐ， shí hǔ de shí sì gè 'ér zǐ， liǎng gè bèi tā zì jǐ chǔsǐ； liù gè zì xiāng cán shā 'ér sǐ； wǔ gè bèi rǎn mǐn miè zú， yī gè tóu kào dōng jìn， bèi zhǎn yú jiē shì； quán bù sǐ yú fēi mìng。 shí hǔ yī shēng zào niè wú shù， zhōng yú zài zǐ sūn shēn shàng dé dào liǎo bào yìng。
　　 gōng yuán 352 nián。 rǎn mǐn jiāng chéng zhōng de jūn liáng fēn gěi bǎi xìng。 dú zì dài lǐng 1 wàn rén mǎ（ bù bīng wéi zhù） qù zhēng liáng。 jiēguǒ bèi xiān bēi de 14 wàn dà jūn（ qí bīng。 hái yòu shù wàn hòu xù bù duì） bāo wéi。 zài pīn sǐ tū wéi de rǎn wèi shì bīng yǎn hù xià， rǎn mǐn lián shā sān bǎi yú rén， zhōng yú shā chū bāo wéi juàn（ zhàn dǒu jīng guò běn wén cóng lüè）， dàn nà pǐ hé rǎn mǐn yī yàng yǒng měng de zhū lóng zhàn mǎ què yīn guò dù pí láo 'ér dǎo xià， rǎn mǐn bèi fú， tā de shǒu xià réng rán zài jī xiè dì hé dí rén pīn mìng， yǎn hù suí jūn de qí tā zhòng yào guān yuán chè lí zhàn chǎng， yī zhí shā dào zuì hòu yī rén …… mù róng kè zhuō dào rǎn mǐn hòu， xiàn yǔ guó zhù mù róng jùn， mù róng jùn cháo xiào rǎn mǐn：“ nǐ zhǐ yòu nú pú xià rén de cái néng， píng shénme gǎn wàng zì chēng tiān zǐ？” rǎn mǐn nù dào：“ tiān xià dà luàn， ěr cáo yí dí qín shòu zhī lèi yóu chēng dì， kuàng wǒ zhōng tǔ yīng xióng hū！” mù róng jùn dà nù， lìng rén biān zhī sān bǎi， rán hòu sòng zhì lóng chéng， zhǎn yú 'è xíng shān。 rǎn mǐn sǐ hòu， shān zuǒ yòu qī lǐ cǎo mù xī kū， huáng chóng dà qǐ， cóng wǔ yuè dào shí 'èr yuè， tiān shàng dī yǔ wèi jiàng。 mù róng jùn dà jīng， pài rén qián wǎng jì sì， zhuī fēng rǎn mǐn wéi wǔ dào tiān wáng， dāng rì tiān jiàng dà xuě， guò rén shuāng xī。 ( zhèng shǐ jìzǎi， jué fēi dù zhuàn ) zuò zhě yǔ： rǎn mǐn zhuàng zhì wèi chóu， tiān dì wéi zhī dà tòng， kě xī shàng tiān jì rán tǐ xù rǎn mǐn de yòng xīn， wèihé bù gān cuì cì tā shèng lì de jié jú。 wèihé hái yào ràng tā de yuān qū qiān nián bù dé zhāo xuě， shòu jìn tóng bāo de mán mà。 cāng tiān bù gōng， zào wù bù rén， bù zhī hé shí rǎn mǐn de yīng xióng shì jì cái néng zài shì jiān guǎng wéi liú chuán。
　　 rǎn mǐn jiù yì hòu， rǎn wèi guó de chén zǐ jué wàng zhì jí， bēi tiān hū dì。 fēn fēn shǒu jié zì yì， shǎo bù fēn táo wǎng dōng jìn， wú yī tóu jiàng qián yàn zhě。 rǎn wèi jǐ shí wàn hàn rén bù gān shòu rǔ， fēn fēn táo xiàng jiāng nán， tóubèn dōng jìn。 dōng jìn jūn wèi néng jí shí jiē yìng， shǐ dé jǐ shí wàn bǎi xìng zhōng tú shòu dào jié jī， sǐ wáng dài jìn。 jìn jiāng zì shā xiè zuì。
　　 yóu yú rǎn mǐn de wáng cháo shí jiān hěn duǎn。 dà chén duō zì shā xùn guó。 méi yòu rén gěi rǎn mǐn xiě shū lìzhuàn。 hòu lái tǒng zhì běi fāng de běi wèi（ xiān bēi wáng cháo） de shǐ xué jiā bǎ rǎn mǐn dà mà yī dùn。 zài shǐ shū shàng méi yòu rén wéi rǎn mǐn zhèng yì zhí yán。 ér hòu dài yòu quē fá zī liào， zhǐ néng gēn jù yǐ qián yí liú de zī liào lái zhěng lǐ。 mǒu xiē tàijiàn shǐ xué jiā piàn miàn qiáng diào rǎn mǐn de shā hú。 ér bù shuō míng rǎn mǐn shā hú de yuán yīn。 xiǎng xiǎng rǎn mǐn yī shēng lìng xià， zhōng yuán bǎi xìng hé rù sài hú kòu wú yuè bù zhàn， rì rì xiāng gōng。 kě jiàn rǎn mǐn dāng shí de zhèng cè shì shùn yìng mín yì de， shì dài biǎo zuì guǎng dà rén mín de yì yuàn。 bìng bù shì rǎn mǐn yòu xīn tiǎo bō。 ér shì dāng shí de mín zú máo dùn bù kě tiáohé。 nà xiē chuānzhuó shòu pí。 chī zhe shēng ròu de yě mán bù luò。 nǎ lǐ dǒng dé lǐ yí lián chǐ， shēng mìng de jià zhí。 rù qīn yìn dù de mán zú bù luò bǎ chuàng zào gǔ dài yìn dù wén míng de dāng dì rén dāng zuò nú lì yī yàng de qū shǐ。 yìn dù de zhǒng xìng zhì dù dà jiādōu zhī dào bā。 21 shì jì de jīn tiān hái shēng huó zài yìn dù shè huì dī céng de jiàn mín。 jiù shì nà xiē jǐ qiān nián qián bèi zhēng fú de yìn dù běn guó rén。 rǎn mǐn tiān wáng zhāo gào tiān xià， yāo sì hǎi háo jié fèn qǐ shā hú。 tú hú lìng suǒ dào zhī dì。 zhōng huá zǐ mín fēn fēn xiǎng yìng。 zhèng yīn wéi rǎn mǐn， wǒ zú fāng cái miǎn yú chóngdǎo gǔ yìn dù rén zhī bēi jù。
　　 rǎn mǐn bèi hú rén shōu zuò yì zǐ， zài nán cháo de shǐ shū cóng lái méi yòu jìzǎi。 xiàn zài wǒ men zhǐ néng tōng guò bèi rén cuàn gǎi de shǐ liào lái yī kuī zhè wèi 1700 nián qián yīng xióng de fēng gōng wěi jì。 rǎn mǐn yòng zì jǐ de suǒ zuò suǒ wéi。 zhěng jiù liǎo jiāng bèi 'ōu luó bā rén zhǒng tóng huà de zhōng huá wén míng。 wèiwǒ men zhè xiē hòu dài duó huí liǎo shēng cún kōng jiān。 rǎn mǐn de wǔ gōng jué bù yà yú yuè fēi！ yuè fēi qí shí shì xiǎng chéng wéi dì 'èr gè rǎn mǐn。 rǎn mǐn de gōng jì yǔ rì yuè tóng huī！ rǎn mǐn shì yīng xióng， guān zhōng 80 wàn hàn zú bǎi xìng mào zhe shēng mìng wēi xiǎn qiān lǐ bá shè lái tóubèn rǎn mǐn jiù shì míng zhèng。
　　
　　 shēng píng shì jì
　　 yǒng hé wǔ nián（ 349 nián）， shí hǔ sǐ， shí shì jí wèi。 tóng nián wǔ yuè， shí zūn dé dào rǎn mǐn zhī chí fā dòng zhèng biàn tuī fān shí shì。 qǐ chū， shí zūn dāyìng lì rǎn mǐn wéi huáng chǔ， hòu lái què lì shí yǎn wéi huáng chǔ， yǐn fā rǎn mǐn de bù mǎn。 mèng zhǔn děng rén quàn shí zūn zhū shā rǎn mǐn， shí zūn biàn yǔ qí xiōng shí jiàn jí mǔ qīn zhèng yīng táo shāng yì， zhèng yīng táo rèn wéi shí zūn zhī suǒ yǐ néng gòu jí wèi， rǎn mǐn yòu gōng láo， bù kě shā tā。 huì hòu， shí jiàn jiāng cǐ shì mì bào rǎn mǐn。 rǎn mǐn suì xié chí hàn zú jiànglǐng lǐ nóng hé wáng jī tuī fān bìng zhū shā zhèng yīng táo yǔ shí zūn， gǎi lì shí jiàn。 rǎn mǐn bèi rèn mìng wéi dàjiàng jūn， bìng zhǎng kòng dà quán。 shí jiàn jí wèi hòu , hú hàn liǎng zú jiān de máo dùn zhú bù zǒu xiàng jī huà , hú rén bù duàn xiān qǐ bào dòng hé bīng biàn .350 nián， shí jiàn yù shā rǎn mǐn， shì bài hòu fǎn wéi rǎn mǐn hé lǐ nóng suǒ shā。 rǎn mǐn shā shí jiàn zhī qián， fā bù liǎo“ shā hú lìng” hé“ tǎo hú xí wén” zhì shū gè dì， cóng miàn yǐn bào liǎo hàn zú rén mín jī yā liǎo jìn bàn gè shì jì de guó chóu jiā hèn , diǎn rán liǎo hàn zú rén mín de fù chóu fǎn kàng nù huǒ , rǎn mǐn xuān bù：“ nèi wài liù yí， gǎn chēng bīng zhàng zhě zhǎn zhī！” yú shì hàn zú rén mín duì hú rén jìn xíng kōng qián guī mó de mín zú fù chóu， wú guì jiàn nán nǚ shàozhǎng jiē zhǎn zhī， shǐ zài dāng shí de quán guó gè dì fāng de hàn zú rén mín“ suǒ zài chéng mǐn shū zhū zhī”， yú shí gāo bí duō xū， tóu fā lüè yòu fā huáng zhě yì bèi shā， qián hòu yuē yòu 'èr shí wàn rén bèi shā。 qí hòu jiàn lì wèi guó， yǐ rán jiàn dū yú yè chéng（ jīn hé běi hán dān shì lín zhāng xiàn chéng xī nán 20 gōng lǐ yè chéng yí zhǐ， jiàn tú 1）， gǎi nián hào yǒng xīng。 rǎn mǐn qiǎn shǐ lín jiāng gào dōng jìn：“ hú nì luàn zhōng yuán， jīn yǐ zhū zhī。 ruò néng gòng tǎo zhě， kě qiǎn jūn lái yě。” yóu yú rǎn mǐn yǐ chēng dì， wú fǎ dé dào dōng jìn zhī chí。
　　 rǎn mǐn de cán kù tú shā yǐn lái hú rén měng liè de fǎn pū。 350 nián， shí hǔ shù zǐ shí zhī yú xiāng guó（ jīn hé běi xíng tái） chēng dì， hú rén jiàngguān fēn fēn xiǎng yìng。 350 nián 1 yuè , hòu zhào rǔ yīn wáng kūn jí zhāng jǔ、 wáng lǎng shuài jūn qī wàn fá rǎn mǐn， rǎn mǐn shuài qí bīng qiān yú yǔ zhàn yú chéng běi , dà pò zhī , shí kūn děng dà bài 'ér qù ;350 nián 6 yuè , liù yuè， shí kūn yòu shuài dà jūn 10 wàn jìn jù hán dān， hòu zhào zhèn nán jiāng jūn liú guó zì fán yáng huì zhī , rǎn mǐn yòu shuài jūn dà pò zhī， sǐ zhě wàn yú rén , liú guó hái fán yáng ; bā yuè , hòu zhào zhāng hè dù、 duàn qín、 liú guó、 jìn tún jí zhōng shí yú wàn zhù lì yú chāng chéng， jiāng gōng rǎn mǐn , rǎn mǐn shuài jūn fǎn jī， zhàn yú cāng tíng， hòu zhào jūn quán jūn fù miè ;351 nián， shí zhī lián hé xiān bēi、 qiāng rén jiā jī rǎn mǐn， rǎn mǐn yīn lǚ shèng 'ér qīng dí , dǎo zhì dà bài， bù zhòng dà liàng sǐ wáng。 cǐ zhàn hòu， rǎn mǐn suǒ jù de xú zhōu、 yù zhōu、 yǎn zhōu hé luò yáng guī jiàng dōng jìn， dōng jìn shì lì yú shì chóngfǎn zhōng guó běi fāng。 rǎn mǐn jì xù yǔ hú rén gōng zhàn。 qī jiān rǎn mǐn zhū shā qí wáng lǐ nóng jí qí sān zǐ。 351 nián， shí zhī bù xià liú xiǎn zài yáng píng zhī zhàn zhōng wéi rǎn mǐn jī bài , bèi pò tóu jiàng rǎn mǐn， bìng huí jūn shā sǐ shí zhī， cóng 'ér hòu zhào miè wáng。 bù jiǔ liú xiǎn yòu bèi pàn rǎn mǐn , zì chēng huáng dì .352 nián zhēngyuè , rǎn mǐn shuài lǐng 8000 qí bīng gōng kè xiāng guó , shā liú xiǎn , zhì cǐ hòu zhào cán yú shì lì jī běn bèi xiāo miè . dàn qián yàn jūn gōng shì rì jí , qián yàn mù róng kè shuài 10 wàn qí bīng jìn gōng rǎn mǐn , zhuī zhì lián tái（ jīn hé běi shí jiā zhuāng dōng bù wú jí xiàn dōng běi） , qǐ chū rǎn mǐn chū jī， shí zhàn shí shèng。 hòu lái xiàn rù xiān bēi qí bīng chóngwéi， rǎn mǐn tū wéi dōng zǒu 'èr shí yú lǐ， zuò qí zhū lóng tū rán sǐ wáng。 rǎn mǐn yú shì bèi gǎn shàng de qián yàn bīng suǒ fú。 qián yàn dà jūn suí jí jìn wéi yè chéng， yè chéng shǒu jūn jiān kǔ dǐ kàng xiān bēi jūn dá 100 duō tiān， liáng jìn yuán jué， rén xiāng shí， bā yuè yè chéng xiàn luò， rǎn wèi miè wáng。 rǎn mǐn bèi sòng yú jì chéng（ jīn tiān jīn shì jì xiàn）， qián yàn guó wáng mù róng jùn qǐ tú chéng jī cháo xiào rǎn mǐn， dào：“ nǐ zhǐ yòu nú pú xià rén de cái néng， píng shénme gǎn wàng zì chēng tiān zǐ？” rǎn mǐn dà nù dào：“ tiān xià dà luàn， ěr cáo yí dí qín shòu zhī lèi yóu chēng dì， kuàng wǒ zhōng tǔ yīng xióng， héwèi bù dé chēng dì xié！”， mù róng jùn nǎo xiū chéng nù， lìng rén biān zhī sān bǎi，“ zhǎn yú 'è xíng shān， shān zuǒ yòu qī lǐ cǎo mù xī kū， huáng chóng dà qǐ， wǔ yuè bù yǔ， zhì yú shí 'èr yuè。 jùn qiǎn shǐ zhě sì zhī， shì yuē wǔ dào tiān wáng， qí rì dà xuě。 shì suì yǒng hé bā nián yě。”（ sì xíng láo sì yuē” dào“； nián zhōng zǎo yāo yuē“ dào”； kǒng jù cóng chù yuē“ dào”， zhè lǐ de“ dào”， yì zhǐ“ nián zhōng zǎo yāo”， biǎo shì tóng qíng、 dào niàn，“ wǔ” wéi měi shì， yì wéi wǔ yǒng guò rén， yǎn yì xiǎo shuō《 wǔ hú lù》 zé yǐ wéi“ wǔ dào” shì mù róng shì duì rǎn mǐn de 'è shì， wù yě， yīn wéi“ sì xíng láo sì” shì zhǐ qióng shē jí yù、 huāng yín wú chǐ， ér rǎn mǐn jí biàn qióng bīng dú wǔ， yě yìng yǔ“ sì xíng láo sì” wú guān）。
　　 zhù míng shǐ xué jiā fàn wén lán《 zhōng guó tōng shǐ》 duì mù róng juàn zhì jì zèng shì yú rǎn mǐn yī shì de píng jià wéi：“ tā de yě mán xíng dòng fǎn yìng zhe hàn zú duì jié zú xiōng nú zú yě mán tǒng zhì de fǎn kàng qíng xù， suǒ yǐ tā de bèi shā， huò dé hàn zú rén de tóng qíng。 mù róng juàn zhì jì zèng shì， zhèng shì hài pà hàn zú rén jǐyǔ rǎn mǐn de tóng qíng xīn。”（ fàn wén lán《 zhōng guó tōng shǐ》）
　　 dāng dài quán wēi lì shǐ zhù zuò《 wèi jìn nán běi cháo shǐ gāng》 yī shū yě duì rǎn mǐn zuò chū guò xiāng duì zhòngkěn de píng jià：“ zhì yú rǎn mǐn yǐ qū qū zhī lì chí chěng zhōng yuán， ér dōng jìn yòu zhǐ zuò bì shàng guān， shì yǐ wáng bù xuán zhǒng， zhǐ chéng wéi lì shǐ shàng de bēi jù 'ér yǐ”。
　　
　　 rǎn mǐn de jiā zú bèi jǐng
　　 rǎn mǐn kě bù shì yī gè méi yòu lái tóu de mǎng zhuàng wǔ fū， tā shì yòu zhe xiǎn hè de jiā zú bèi jǐng de。 xiāng xìn dà jiā hái jì dé zài chū zhōng de
　　 shí hòu de yǔ wén kè běn zhōng， yòu liǎng piān guān yú kǒng zǐ hé lùn yǔ de wén zhāng《 zǐ lù , céng xī , rǎn yòu , gōng xī huá shì zuò》、《 jì shì jiāng fá zhuān yú》 zhōng tí dào guò de rǎn qiú（ jí rǎn yòu）， rǎn mǐn zhèng shì zhè gè rǎn shì jiā zú de hòu yì。 shì shí shàng， kǒng zǐ de dì zǐ zhōng yòu wǔ gè rǎn shì jiā zú de chéng yuán， fēn bié shì， rǎn qiú、 rǎn yōng、 rǎn gēng、 rǎn měng、 rǎn rú。 qí zhōng rǎn qiú、 rǎn yōng、 rǎn gēng gèng shì wèi liè kǒng mén shí 'èr zhé， yīn cǐ xiàn jīn hěn duō rǎn shì cí táng de duì lián jiù shì“ yī mén wǔ zǐ cóng shèng， shí zhé sān xián liè kē”， qí zhōng rǎn yōng yòu yóu wéi shòu dào kǒng zǐ de zàn shǎng， céng jīng chēng zàn dào：“ yōng yě， kě shǐ nán miàn”， ér rǎn mǐn jiù shì rǎn yōng de zhí xì zǐ sūn。 xiàn jīn nán fāng rǎn xìng dà duō shù dōushì rǎn mǐn de hòu rén。
　　 rǎn mǐn chū shēng shū xiāng mén dì， rú chuán shì jiā， nà me tā yòu shì zěn me zhuǎn biàn wéi yī gè zhēng zhàn shā chǎng de wǔ jiāng de ní？ zhè shì yǔ dāng shí de lì shǐ tiáo jiàn hé shí dài bèi jǐng mìqiè xiāng guān de。 rǎn mǐn suǒ chù de nián dài shì wǔ hú luàn huá shí qī， zhè gè shí qī shì hàn mín zú lì shǐ shàng zuì wéi hēi 'àn， zuì wéi tòng kǔ de shí qī。 wǔ hú luàn huá shí qī， yuán lái jū yú zhōng huá dà dì zhōu wéi de gè shǎo shù mín zú dà jǔ qīn rù zhōng huá dà dì， dà sì de duì hàn rén jìn xíng zhe tú shā hé nú yì， běi fāng hàn rén shù liàng ruì jiǎn， zhǐ shèng xià jǐ bǎi wàn， ér rù qīn de hú rén rén shù què dá dào liǎo wǔ liù bǎi wàn， zhè shì yī gè duō me kě pà de jú miàn 'ā， zòng guān zhōng guó lì shǐ hàn zú shēng cún cóng lái cóng lái méi shòu guò rú cǐ de yán zhòng de wēi xié， jí shǐ shì yuán qīng shí qī yě bǐ hǎo zhè gè shí qī yào dé duō。 dà liàng hàn rén wú nài zhǐ yòu nán táo， jìn wáng cháo yě zhǐ dé wǎng zhe nán fāng qiān dū， xī jìn suì miè。 suǒ wèi guó jiā xīng wáng pǐ fū yòu zé， zài zhè zhǒng yán jùn de lì shǐ tiáo jiàn xià， róng bù dé rén men qù dú shū zuò wén zhāng liǎo， běi fāng hàn rén zhǐ yòu sān zhǒng mìng yùn， yào me bèi shā diào huò shì nú yì， yào me zuò hàn jiān， yào me jiù fǎn kàng。 rǎn mǐn xuǎn zé liǎo dì sān zhǒng。 hòu rén yòu shī zàn yuē：“ wǔ hú tiě tí tà běi guó， ruò hàn wú nài wéi qǐ huó。 jí nú rěn rǔ xīng hàn shì， wàn dài gōng jì huà cuō tuó！”
　　
　　 shì wú rǎn mǐn， zhōng huá wén míng yǐ cóng dì qiú xiāo shī？
　　 hěn shǎo yòu yī gè lì shǐ rén wù xiàng rǎn mǐn zhè yàng chōng mǎn zhēng yì， yǐ zhì yú zhù liú jiào kē shū yīn wéi wú fǎ dìng lùn 'ér bù dé bù jiāng tā hū lüè。 zài nà gè niǔ qū de shí dài， tā de xíng wéi yě kě yǐ shuō shì niǔ qū de。 yī qiān duō nián hòu de jīn tiān， wǒ men gāi rú hé píng jià tā？ pěng shā hái shì bàng shā？ mù qián wǒ suǒ zhǎo dào zuì zǎo chí zhè yī guān diǎn de shì qīng wèi xué zhě jīng tuó xiě de“ rǎn mǐn chuán”， chēng rǎn mǐn“ zhèn gǔ shuò jīn， niǔ zhuǎn qián kūn”（ jiàn《 jiāng sū》， 11/12 qī hé kān běn ( guāng xù 30 nián 4 yuè 1 rì )， yè 89， 104-5）。 jù jìn cháo shí qī de“ jìn · jiāng tǒng 〈 xǐ róng lùn 〉”， wǔ hú luàn huá zhī qián， běi fāng qiān rù zhōng yuán de hú rén yǐ gāo dá shù bǎi wàn， hěn duō dì fāng chāo guò liǎo dāng dì hàn rén rén kǒu。
　　 wǔ hú luàn huá shí， yòu yòu dà liàng de xī běi zhū hú hé běi fāng de xiān bēi qiān rù zhōng yuán。《 jìn jì》《 jìn shū》 jì lù dāng shí yǒng jiā sāngluàn， zhōng yuán shì zú shí bù cún yī。
　　 táng biān《 jìn shū》 juàn 65《 wáng dǎo chuán》 jù shuō：“ luò jīng qīng fù， zhōng zhōu shì nǚ bì luàn jiāng zuǒ zhě shí liù qī。”。 zhè jiù shì shuō， nán qiān de rén chāo guò liǎo bàn shù。 liú zài běi fāng de rén mìng yùn hěn bēi cǎn。 xiōng nú、 jié děng zú jūn duì suǒ dào zhī chù， tú chéng lüè dì qiān lǐ。（ rú《 jìn yáng qiū》 cán běn suǒ chēng de“ hú huáng” shí lè yī cì jiù tú shā bǎi xìng shù shí wàn， zhū jìn shǐ zhōng yě yòu dà liàng tú shā jì lù , tú shā zài shù gè zhōu kāi zhǎn） shí lè qí zhí shí hǔ gèng jiā cán bào。 tā gēn yī tiáo dú shé yī yàng， nǎo jīn lǐ zhǐ yòu sān jiàn shì， yī shì yín yù， èr shì shā lù， sān shì xiǎng lè。
　　 shí hǔ fā nán nǚ 16 wàn， yùn tǔ zhù huá lín yuàn jí cháng qiáng yú yè běi。 shí féng bào yǔ， zhāng shuǐ shuǐ zhǎng， sǐ zhě shù wàn rén； tā yǐ yòu duō chù gōng diàn， hái bù mǎn zú， yòu qū hàn dīng 40 yú wàn yíng luò yáng、 cháng 'ān 'èr gōng， zào chéng shī jī yuán yě； xiū lín yuàn jiá bīng， 50 wàn rén zào jiá， 17 wàn rén zào chuán， sǐ wáng chāo guò sān fēn zhī 'èr； duó hàn nǚ 5 wàn rù hòu gōng sì yì biàn tài líng shā wū rǔ zhī xíng， qí jiān yóu yú fù fù yì fū de fǎn kàng， sǐ zhě bù jì qí shù； cóng cháng 'ān -- dào luò yáng -- zài dào yè chéng， chéng hàn de shǐ zhě jiàn dào yán tú shù shàng guà mǎn shàng diào zì shā de rén， chéng qiáng shàng guà mǎn hàn rén rén tóu， shī gǔ zé bèi zuò chéng“ shī guān”， kǒnghè shì rén， shù wàn fǎn kàng jiàngshì de shī tǐ bèi qì zhī huāng yě wèi shòu； xuè xīng tú shā hé cán kù de mín zú yā pò， běi fāng hàn rén ruì jiǎn zhì liù qī bǎi wàn， zào chéng chì dì qiān lǐ de jǐng xiàng； rén kǒu de dà liàng jiǎn shǎo， tǔ dì de dà liàng huāng wú， bàn zhī hǔ láng děng yě shòu chéng qún chū xiàn fán zhí。
　　 shí hǔjiàng hán dān（ yī shuō lín zhāng yǐ nán） yǐ nán zhōng yuán dì qū， shù wàn píng fāng gōng lǐ tǔ dì huá wéi qí shòu liè wéi chǎng， chuàng quán rén lèi yòu shǐ yǐ lái de jí ní sī shì jiè jì lù。 guī dìng hàn rén bù dé xiàng yě shòu tóu yī kuài shí zǐ zhě， fǒu zé jí shì“ fàn shòu”， jiāng chù yǐ sǐ zuì， bèi shā huò bèi yě shòu chī diào de rén bù jì qí shù， hàn rén de dì wèi jìng lián yě shòu dōubù rú。 zhù zài“ fù lì táng huáng” gōng diàn lǐ de shí hǔ， jìng xiào yuē：“ wǒ jiā fù zǐ rú shì， zì fēi tiān bēng dì xiàn， dāng fù hé chóu？…… dāng shí“ běi dì cāng liáng， yī guān nán qiān， hú dí biàn dì , hàn jiā zǐ dì jǐ yù bèi shù tú dài jìn。”
　　 cán liú de hàn rén， wèile miǎn yú tú shā， fēn fēn zhù bǎo zì wèi， yǔ hú rén duì kàng。 dàn zhè bìng bù yì wèi zhe yī xiē rén rèn wéi de“ wù bǎo biàn dì dōushì”， dāng shí de běi fāng bì bǎo yě yào xiāng gé bǎi lǐ cái yòu yī gè。 àn míng shā qū chū tǔ de《 míng shā shí shì yì shū》 jì lù：“ yǒng jiā dà luàn， zhōng xià cán huāng。 bǎo bì dà shuài shǔbù yíng sì shí。 duō zhě bù guò sì wǔ qiān jiā， shǎo zhě qiān jiā wǔ bǎi jiā。”
　　 yóu cǐ tuī cè dāng shí běi fāng de hàn rén zuì duō bù guò 400 wàn zuǒ yòu。 dà tú shā liǎo duō nián zhī hòu， shí lè gū jì yě shā lěi liǎo， tīng qǔ liǎo móu shì yào tā jiàn lì“ gēn jù dì” zuò“ huáng dì” de jiàn yì， gǎi biàn cè lüè， kāi shǐ yòu liǎo shōu jiàng hàn rén zuò nú lì de zhèng cè， ér bù zài yī wèi gǎo dà tú shā。 yǒng jiā liù nián（ gōng yuán 312 nián）， shí lè gēn jù hàn rén zhāng bīn de jiàn yì， dìng dū xiāng guó（ jīn hé běi shěng xíng tái shì）。 zhōng yuán nóng yè jīng jì dé dào yī diǎn huī fù。 zài nán fāng shí lè cháng qī yǔ
　　 zǔ tì jiāng jūn zuò zhàn ． zǔ jiāng jūn sǐ hòu， méi rén néng yòu xiào de zǔ zhì běi fāng gè bǎo yǔ hú rén duì kàng。 gōng yuán 320 nián qián hòu， qū zhǐ kě shù de jǐ gè bǎo bì dà shuài yě zuì hòu jiàng shí zhào， shí zhào wáng cháo wán chéng liǎo duì zhōng yuán hé guān zhōng de láo gù tǒng zhì。
　　 dào gōng yuán 349 nián， rǎn mǐn tú hú zhī qián， qiān jū zhōng yuán de hú rén gāo dá wǔ liù bǎi wàn zhī duō， shù liàng shàng xiāng dāng jīng rén， tā men shì zài dōng hàn、 wèi、 jìn、 shí zhào sì gè cháo dài yīn gè zhǒng yuán yīn qiān dào zhōng yuán dì qū lái de hú rén。 yòu bèi dāng shí zhèng fǔ qiáng qiān jìn lái de， yòu zhù dòng qiān jìn lái de， yòu wǔ zhuāng dǎ jìn lái de。 jìn cháo tǒng zhì shí qī， zài“ nán dá cháng jiāng， běi dào yàn liáo， xī qǐ guān lǒng， dōng zhì dōng hǎi” de guǎng kuò qū yù， bù duàn de yòu gè hú qiú zhàn shān wéi wáng， rǎo luàn dì fāng。 dàn dà dū bù gǎn gōng kāi fǎn duì dōng jìn de tǒng zhì， wéi hài de qū yù zhǐ shì gè bié jùn xiàn， bù duì jìn cháo tǒng zhì jí tuán gòu chéng wēi xié。 zhí dào xiōng nú rén liú yuān hé jié zú rén jí sāng shí lè děng de chū xiàn， xiōng nú、 jié rén hé liú， hú rén tiě qí héng sǎo liǎo zhěng gè huáng hé liú yù， jiàn lì hòu zhào。
　　 hòu zhào tǒng zhì běi fāng shí， dāng shí de hàn rén bù chāo guò 500 wàn zuǒ yòu， hú rén què yǔ zhè gè shù xiāng dāng shèn zhì gāo yú zhè gè shù。 hú rén rén kǒu hái zài zēngzhǎng， ér hàn rén bù duàn jiǎn shǎo。《 jìn shū》：“ fāng jīn sì hǎi yòu dàoxuán zhī jí， zhōng xià bū jiàn nì zhī kòu， jiā yòu lù xuè zhī yuàn， rén yòu fù chóu zhī hàn！” yǐ rǎn mǐn wéi shǒu de hàn zú rén men duì rù sài hú zú de fù chóu xíng dòng， shì hàn rén fā qǐ de jué dì fǎn jī。 rù sài hú zú chéng fèn fù zá： xiàng jié zú、 bái nú zú、 dīng líng zú、 tiě fú zú、 lú shuǐ hú、 xiān bēi（ shǐ shū chēng bái lǔ， yě yòu xué zhě rèn wéi huáng zhǒng rén）、 jiǔ dà shí hú de yuǎn qiān bù luò děng zhù tǐ dōushì jīn fā bì yǎn de bái zhǒng rén。 dī zú bāo kuò dà yuè dī、 xiǎo yuè dī hé bā dī。 dà yuè dī zhù tǐ wéi bái zhǒng rén， xiǎo yuè dī hé bā dī zhù yào wéi huáng zhǒng rén。 ér qiāng、 fū yú、 wū huán（ dōng hú yǔ xiōng nú hùn xuè）、 hé rù qīn liáo níng de gāo jù lì děng mín zú zhù tǐ wéi huáng zhǒng rén， gè bié bù luò chú wài。
　　 rú guǒ děng tā men shā jìn liǎo běi fāng hàn rén， zài zhōng yuán dì qū fán zhí qǐ lái。 huì chéng wéi yī gè jīn fā bì yǎn de zhǒng zú（ gēn jù xiàn zài xiān bēi hòu dài qiān fēn zhī jǐ bái rén xuè tǒng dōuchéng xiǎn xìng jī yīn de tè zhēng）， huì zài xiàng nán fāng yào shēng cún kōng jiān， zài bǎ nán fāng de sān bǎi wàn rén shā diào， huò dà bù fèn shā guāng， xiǎo bù fēn hàn zú bèi róng rù xīn de zhǒng zú。 ér bù shì qí tā gè hú jī běn shàng bèi shā jué， jǐn zhàn běi fāng hàn rén rén kǒu bǎi fēn zhī jǐ bù dào de hú rén róng rù běi fāng hàn zú。 hàn zú xiàng qí tā sān dà gǔ guó de mín zú yī yàng wáng zú shì hěn kě néng de。
　　 gōng yuán 350 nián qián hòu， rǎn mǐn jiān miè shù shí wàn hòu zhào hú jūn， tuī fān hòu zhào wáng cháo， zhì shū gè dì， hào zhào hàn rén qǐ lái shā hú rén fù chóu， shǐ zài quán guó gè dì： suǒ zài chéng mǐn shū zhū zhī。 dāng shí hé běi、 shān xī、 shān dōng、 hé nán、 ān huī、 jiāng sū、 hú běi běi bù、 shǎn xī de hàn réndōu fēn fēn qǐ bīng， jǐn yè dū yī dì bèi shā de hú rén jiù gāo dá 20 jǐ wàn（ shèn zhì yuǎn zài lǒng xī de má qiū shōu dào rǎn mǐn de“ tǎo hú xí wén” hòu， dū shā diào suǒ bù hú rén xiǎng yìng， yīn wéi lǒng xī hú rén tài duō， dāi bù zhù jiǎo， má qiū dài lǐng bù xià zhǎn guān xiàng dōng chū guān zhōng tóu kào rǎn mǐn， zhōng tú yǔ hú rén wáng lǎng gān liǎo yī zhàng， shā lǎng bù hú rén shù qiān， hòu bèi dī qiú pú hóng zhuō liǎo qù。） chú liǎo xiàng qīn lüè zhě bào chóu wài， rǎn mǐn zuì dà de gōng jì hái zài yú qū zhú hú mán shù bǎi wàn chū zhōng tǔ。
　　《 jìn jì》：“ zì jì lóng mò nián 'ér mǐn jìn sàn cāng kù yǐ shù sī 'ēn。 yǔ qiāng hú xiāng gōng， wú yuè bù zhàn。 qīng、 yōng、 yōu、 jīng zhōu zhū dī、 qiāng、 hú、 mán shù bǎi yú wàn， gè hái běn tǔ， dào lù jiāo cuò， hù xiāng shā lüè， qiě jī yì sǐ wáng， qí néng dá zhě shí yòu 'èr sān。”
　　 shí hǔ tǒng zhì hòu qī， rǎn mǐn jiù jì jī mín。 rǎn mǐn tuī fān hòu zhào， fēn bīng sì miàn chū jī， yǔ gè dà xiǎo hú qiú hù gōng， shù bǎi wàn hú rén bèi zhōng yuán rén men qū zhú（ shí hǔ qiáng qiān dào yè chéng de gòng jì jǐ shí wàn hàn rén， yě yòu jìn bàn shù zài dòng luàn zhōng fǎn hái jiā xiāng， zhōng tú dà bù fèn bèi hú rén suǒ hài。） dī、 qiāng、 hú mán děng gè mín zú shù bǎi yú wàn， fǎn hái lǒng xī huò hé tào děng dì de jiā xiāng， jiǔ dà shí hú shèn zhì qiān huí zhōng yà。 fǎn qiān tú zhōng gè bù tóng mín zú de hú rén xiāng hù jìn gōng lüè duì fāng， shèn zhì rén ròu xiāng shí， shí gè rén zhōng jǐn yòu 'èr sān rén néng chéng gōng huí qù。
　　 rǎn mǐn shǐ hú zú dà fǎn qiān， zào chéng zhōng yuán bǎi yú wàn hú rén sǐ wáng dá shí zhī qī bā， zhè jiù biàn xiāng de shā liǎo bǎi wàn hú rén． zhōng guó lì shǐ shàng hòu lái jiàn guó de shí liù guó guó jiā zhōng， xiān bēi chú wài， jiù shì chéng gōng fǎn huí qù wèi bèi miè de mín zú bù luò chóngxīn rù zhù zhōng yuán suǒ jiàn lì。 dàn zhè shí hú rén shù liàng dà jiǎn， mín jiān hàn rén huī fù zēngzhǎng。 hú rén jiàn shí liǎo hàn rén xuè xīng bào fù de kě pà bù dé bù xiàng hàn rén xún qiú hé zuò， hàn rén cóng shì nóng gēng， hú rén zé chōng jūn dǎ zhàng。 zhè cái kāi shǐ liǎo hé mù gòng chù。 wǔ hú luàn huá shí de shǎo shù mín zú wǎng wǎng dǎ zhàng bù lùn nán nǚ lǎoshào quán zú jiē bīng。 dāng rán wǎng hòu fā zhǎn jīng bīng quán yóu nán zǐ chōng dāng。 zài shí liù guó nán běi cháo pín fán de zhàn zhēng zhōng， hú zú dà liàng zhàn sǐ， hú zú bǐ cǐ zhī jiān yě xiāng hù miè zú。 mín jiān cóng shì nóng gēng de hàn rén bù duàn huī fù zēngzhǎng， běi cháo dōng xī wèi de zhàn zhēng shǐ hú rén rén kǒu kū jié． liǎng guó hàn zú dà dì zhù shì lì què qiáng dà qǐ lái， wéi bǔ chōng bīng yuán bù zú， bù dé bù kāi shǐ dà liàng qǐ yòng hàn jūn． xī liáng dì qū de hàn jūn dé dào běi zhōu qǐ yòng， zhèng shì zài zhè yī shí qī． xiān bēi guó zhù men bǎ gōng zhù jià gěi zhè xiē hàn zú dì zhù shì lì yǐ lā lǒng tā men， hàn jūn de qǐ yòng wéi hòu lái yáng jiān miè hú hé suí táng de jiàn lì chuàng zào wài bù tiáo jiàn。
　　 rú guǒ méi yòu rǎn mǐn de“ shā hú lìng”， méi yòu tā hào zhào hàn rén fù chóu， qū zhú gè hú chū zhōng yuán。 yǐ hòu huì shì shénme yàng？ shǒu xiān hú rén zài zhōng yuán fán zhí shàng qiān wàn rén kǒu hòu， zài bǎ nán fāng de hàn rén shā jué bìng bù shì bù kě néng de， zhōng guó de zhù tǐ mín zú hàn zú yě huì xiàng lìng wài sān dà gǔ guó yī yàng bèi yì zú qǔ dài。 zhū hú luàn zhōng huá shí， běi fāng hàn rén bèi zhǐ liú xià sì wǔ bǎi wàn， zhè dé zhù yào guī gōng yú xiōng nú rén hé yuán yú dōng 'ōu gāo jiā suǒ shān dào hēi hǎi cǎo yuán dì qū de bái zhǒng jié zú。（ zhè gè mín zú yòu ná rén tóu jì sì de xí guàn） rǎn mǐn miè hòu zhào， jiān miè 30 duō wàn yǐ jié zú yǔ xiōng nú wéi zhù de hú bīng。 rǎn mǐn hòu lái zài yè chéng duì jié zú tú shā liǎo 20 jǐ wàn， jiā shàng quán guó gè shěng gè dì de fù chóu tú shā。 jié zú yǔ xiōng nú zài xuè xīng de mín zú bào fù zhōng bèi jī běn shā jué。 kě xī de shì yī zhī wàn rén de jié zú bù zú， yīn wéi xiàng běi tóu jiàng xiān bēi 'ér bǎo liú xià lái． hòu lái xiān bēi rén bāng zhù tā men shā liǎo rǎn mǐn， xiān bēi rù zhù zhōng yuán。
　　 zhè zhī jié rén zài xiān bēi de tǒng zhì xià yǐ dǎ zhàng wéi yè。 xiān bēi nèi zhàn shí jié qiú zào fǎn， yā yì jiǔ liǎo de 'ěr zhū jié fēng kuáng dì shā zhe xiān bēi rén， chàdiǎn jiāng xiān bēi miè zú。 zài xiān bēi fù chóu de dǎ jī xià， jié rén zài hóu jǐng dài lǐng xià páo dào nán fāng liáng cháo tǒng zhì qū， liáng cháo zhèng fǔ jiē nà liǎo tā men， shōu wéi gù yōng jūn。 wàng 'ēn fù yì de hóu jǐng què shā sǐ liǎo liáng wǔ dì， duì jiāng nán rén shí shī xuè xīng de zhǒng zú tú shā， shǐ yuán běn rén kǒu zhòng duō， qiān lǐ wò tǔ de jiāng nán biàn chéng chì dì qiān lǐ， shī gǔ biàn dì， zá cǎo cóng shēng de bù máo zhī dì（ jǐn tú jìng kāng chéng jiù jiāng quán chéng 4 wàn hù yuē 20 wàn rén shā jué）， shǐ chēng hóu jǐng zhī luàn。
　　 hòu lái， nán liáng dàjiàng wáng sēng biàn， yú shì zhào jí chén bà xiān、 dù kān、 wéi zài děng rén shuài jūn tǎo fá， huā liǎo hěn dà dài jià cái miè cǐ hàn zú， zhè yī zhǒng zú cái zhēn zhèng cóng dì qiú shàng xiāo shī。 wáng sēng biàn děng rén bǎ xǔ duō yuán běn zài liǎng guǎng hé yuè dì shān qū de rén kǒu bǔ chōng dào cháng jiāng zhōng xià yóu， chōng shí dāng dì rén kǒu。 chén bà xiān jiàn lì chén cháo， cǎi qǔ liǎo hěn duō cuò shī lái huī fù jīng jì hé rén kǒu zēngzhǎng， jí shǐ zhè yàng zhí dào suí miè chén shí yǐ jīng hěn duō nián guò qù liǎo， nán fāng de rén kǒu què yī zhí méi yòu huī fù dào hóu jǐng zhī luàn qián de guī mó。 yóu cǐ kě jiàn， dān hóu jǐng jǐ qiān jié bīng jiù kě xuè xīng shā guāng jiāng nán rén， gèng bié shuō jǐ bǎi wàn hú rén rú guǒ méi bèi qū zhú chū zài zhōng yuán， ér zài zhōng yuán fán zhí jǐ qiān wàn hòu bì rán xiàng hàn zú yào shēng cún kōng jiān de jiēguǒ！
　　 rǎn mǐn gǎn hú zú chū zhōng yuán， wéi hàn rén de fā zhǎn chuàng zào liǎo kōng jiān。 rǎn mǐn de shén bīng tiě qí， ràng hú rén cóng cǐ bù gǎn zài qīng shì hàn rén de wǔ lì， shōu liǎn liǎo tā men sì yì qiǎng lüè de xíng jìng。 rǎn mǐn， bù kuì wèiwǒ dà hàn yīng xióng， qí gōng yè lì zài qiān qiū！！！ rǎn mǐn zài qǔ dé zhèng quán hòu。 bìng bù xiǎng hé hú kòu nào fān liǎn。 céng jīng xuān bù：“ yǔ guān hé zé liú， bù hé zé qù。” yī yè zhī jiān， zhōu wéi bǎi lǐ de hàn rén quán bù zhēng xiāng yōng rù chéng zhōng， suǒ yòu de hú rén quán bù lí qù。 chéng mén nà lǐ yī miàn shì dà liàng de hàn rén yōng jìn chéng shì lái tóubèn rǎn mǐn。 yī miàn shì dà liàng de hú rén fēn fēn chū chéng。
　　
　　 tǎo hú xí wén
　　 bǎn běn 1　
　　 zhū hú nì luàn zhōng yuán yǐ shù shí nián jīn wǒ zhū zhī ruò néng gòng tǎo zhě kě qiǎn jūn lái yě bào hú qī rǔ hàn jiā shù shízǎi shā wǒ bǎi xìng duó wǒ zǔ miào jīn tè cǐ tǎo fá fàn wǒ dà hàn zhě sǐ shā wǒ dà hàn zǐ mín zhě sǐ shā jìn tiān xià zhū hú kuāng fù hàn jiā jī yè tú lù hú gǒu wéi tiān xià hàn rén yì zhī suǒ zài rǎn mǐn bù cái shòu mìng yú tiān dào tè yǐ cǐ zhào gào tiān xià
　　
　　 rǎn mǐn shā hú rén de zhēn zhèng yuán yīn
　　《 zī zhì tōng jiàn》：“ mǐn shǐ shàng shū wáng jiǎn…… xià lìng chéng zhōng yuē： ‘ jìn rì sūn、 liú gòu nì， zhī dǎng fú zhū， liáng shàn yī wú yù yě。 jīn rì yǐ hòu， yǔ guān tóng xīn zhě liú， bù tóng zhě gè suǒ rèn zhī。 chì chéng mén bù fù xiāng jìn。” yú shì zhào rén bǎi lǐ nèi xī rù chéng
　　[ wǎn nián rǎn mǐn ]
　　 wǎn nián rǎn mǐn
　　。 hú、 jié qù zhě tián mén。 mǐn zhī hú zhī bùwèi suǒ yòng， bān lìng nèi wài：‘ zhào rén zhǎn yī hú shǒu sòng fèng yáng mén zhě， wén guān jìn wèi sān děng， wǔ guān xī bài mén yá。 ’ yī rì zhī zhōng， zhǎn shǒu shù wàn。”
　　 gōng yuán 304 nián， zhèng shì“ bā wáng zhī luàn” zhī shí。 yōu zhōu cì shǐ wáng jùn yǐn jìn duàn shì xiān bēi lái duì fù chéng dū wáng sī mǎ yíng。 xiān bēi chéng jī dà lüè zhōng yuán， qiǎng jié liǎo wú shù cái fù， hái lǔ lüè liǎo shù wàn míng hàn zú shàonǚ。 huí shī tú zhōng yī lù shàng dà sì jiān yín， tóng shí bǎ zhè xiē hàn zú shàonǚ chōng zuò jūn liáng， zǎi shā pēng shí。 zǒu dào hé běi yì shuǐ shí， chīde zhǐ shèng xià bā qiān míng shàonǚ liǎo。 wáng jùn fā xiàn hòu， yào xiān bēi liú xià zhè bā qiān míng shàonǚ。 xiān bēi yī shí chī bù diào， yòu bù xiǎng fàng diào。 yú shì jiāng bā qiān míng shàonǚ quán bù yān sǐ yú yì shuǐ。 yì shuǐ wéi zhī duàn liú。
　　 hòu zhào kāi guó huáng dì shí lè（ jié zú） gōng rán míng dìng hú rén jié lüè hàn zú shì rén miǎn fá， hú rén yòu suǒ xū， kě yǐ rèn yì suǒ qǔ yī bān hàn rén de dōng xī。 tóng shí yòu jìn zhǐ hàn rén chēng yóu mù mín zú zuò hú rén， ér chēng“ guó rén”， wéi zhě zhǎn。 tā de kāi guó hàn rén dà chén， lái cháo jiàn tā shí， yīn shēn shàng zhí qián dōng xī hé yī fú bèi hú rén qiǎng liǎo， lè wèn tā chū liǎo shénme shì， dà chén zhèng zài qì tóu shàng， shuō hú rén qiǎng liǎo tā， ér wàng liǎo shuō guó rén。 cái fā jué shuō cuò liǎo huà， gǎn jǐn xiàng shí lè péi zuì， lè shè miǎn liǎo tā。 kě yǐ xiǎng xiàng yī bān hàn rén dāng shí de chǔjìng。
　　 yóu yú tīng xìn wū shī zhī yán， shí lè zhī zǐ shí hǔ（ yī shuō wéi zhí， yī shuō wéi yǔ qí shěn suǒ shēng， kě néng shì luàn lún zhōng suǒ shēng） duì hàn rén kù nüè cán bào。 tā gēn yī tiáo dú shé yī yàng， nǎo jīn lǐ zhǐ yòu sān jiàn shì， yī shì yín yù， èr shì shā lù， sān shì xiǎng lè。
　　 shí lè fā nán nǚ shí liù wàn， yùn tǔ zhù huá lín yuàn jí cháng qiáng yú yè běi。 shí féng bào yǔ， zhāng shuǐ shuǐ zhǎng， sǐ zhě shù wàn rén； shí hǔ yǐ yòu duō chù gōng diàn， hái bù mǎn zú， yòu qū hàn dīng sì shí yú wàn yíng luò yáng、 cháng 'ān 'èr gōng， zào chéng shī jī yuán yě； xiū lín yuàn jiá bīng， wǔ shí wàn rén zào jiá， shí qī wàn rén zào chuán， sǐ wáng chāo guò sān fēn zhī 'èr； duó hàn nǚ wǔ wàn rù hòu gōng sì yì biàn tài líng shā wū rǔ zhī xíng， qí jiān yóu yú fù fù yì fū de fǎn kàng， sǐ zhě bù jì qí shù ; cóng cháng 'ān héng héng dào luò yáng héng héng zài dào yè chéng， chéng hàn de shǐ zhě jiàn dào yán tú shù shàng guà mǎn shàng diào zì shā de rén， chéng qiáng shàng guà mǎn hàn rén rén tóu， shī gǔ zé bèi zuò chéng“ shī guān”， kǒnghè shì rén， shù wàn fǎn kàng jiàngshì de shī tǐ bèi qì zhī huāng yě wèi shòu； xuè xīng tú shā hé cán kù de mín zú yā pò， běi fāng hàn rén ruì jiǎn zhì liù qī bǎi wàn， zào chéng chì dì qiān lǐ de jǐng xiàng； rén kǒu de dà liàng jiǎn shǎo， tǔ dì de dà liàng huāng wú， bàng zhī hǔ láng děng yě shòu chéng qún chū xiàn fán zhí。 shí hǔjiàng hán dān（ yī shuō lín zhāng yǐ nán） yǐ nán zhōng yuán dì qū， shù wàn píng fāng gōng lǐ tǔ dì huá wéi qí shòu liè wéi chǎng， chuàng quán rén lèi yòu shǐ yǐ lái de jí ní sī shì jiè jì lù。 guī dìng hàn rén bù dé xiàng yě shòu tóu yī kuài shí zǐ zhě， fǒu zé jí shì“ fàn shòu”， jiāng chù yǐ sǐ zuì， bèi shā huò bèi yě shòu chī diào de rén bù jì qí shù， hàn rén de dì wèi jìng lián yě shòu dōubù rú； tài zǐ shí suì bǐ tā diē shí hǔ hái yào lìng rén fàzhǐ。 rú guǒ shuō shí hǔ shì cán bào huāng yín de huà， zhè gè 'èr shí jǐ suì de qīng nián zhǐ néng yǐ biàn tài lái jiě shì。 zài zì jǐ fǔ shàng xián zhe wú liáo de shí hòu jiù dài zhe dāo luàn cuàn， pèng dào zì jǐ de shì nǚ jiù bǎ tā de tóu kǎn xià lái， cā gān jìng xuè fàng dào pán zǐ lǐ miàn zuò chéng gōng yì pǐn hé bù xià guān shǎng。 zuì lìng rén bù kě sī yì de shì zhè gè 'è mó jìng rán dǔ xìn fó jiào， tā mìng lìng tā suǒ lǔ lüè de hàn zú nǚ zǐ zuò ní gū， pèng dào piào liàng de jiù xiān hé tā jiāo pèi， rán hòu jiù bǎ zhè gè dǎo méi de ní gū shēn shàng de ròu gē xià lái hé niú yáng ròu hùn zhe zhǔ， hái bǎ zhè zhǒng shí pǐn shǎng cì gěi bù jiāng chī， ràng tā men cāi cè shì shénme yuán liào zuò de。
　　 shí xuān cán jú
　　 hòu shí suì yīn chù nù fù qīn shí hǔ jí bèi shí hǔ miè mén , gǎi lì tài zǐ shí xuān， shí xuān 'àn shā xiōng dì shí tāo， shí hǔ míng bái liǎo shì shí xuān gān de， jiù jí mìng tā jìn gōng jiě shì。 shí xuān jiè kǒu mǔ qīn guò yú bēi shāng， bù gǎn qián lái。 shí hǔ lì jí pài zhòng bīng bāo wéi tài zǐ fǔ， bǎ shí xuān hé yáng bēi dū zhuō lái duì zhì， shí xuān gòngrèn bù huì。 shí hǔ dà nù， mìng rén bǎ shí xuān guān dào zhū juàn lǐ， jiāng tā de xià bā yòng tiě huán suǒ qǐ lái chuān dào mù cáo shàng， yòng zhū shí lái wèi tā。 guò liǎo jǐ tiān， shí hǔ zài yè chéng běi mén wài jià qǐ chái duī， mìng lìng shí tāo de qīn shǔ bǎ shí xuān de tóu fā lián gēn bá diào， yǐ zhào shí tāo sǐ de yàng zǐ gē diào tā de shé tóu， kǎn duàn tā de shǒu zú， wā diào tā de yǎn jīng， rán hòu yòng shéng zǐ chuān guò tā de xià bā diào zài chái duī shàngjiàng tā shāo sǐ。 shí hǔ hé shí tāo、 shí xuān děng de qīn shǔ jǐ qiān rén zài bàng biān wéi guān。 děng huǒ xī miè liǎo yǐ hòu， shí hǔ xià lìng bǎ shí xuān de gǔ huī sǎ zài dà lù shànggòng rén jiàn tà。
　　 rǎn mǐn miè hòu zhào zhèng quán， yī cì jiě fàng bèi lǔ lüè de hàn zú nǚ zǐ dá 'èr shí wàn。 dàn hòu lái zài rǎn mǐn bèi fú， xiān bēi mù róng de jūn duì bāo wéi yè chéng shí dà liàng nǚ zǐ bèi chéng zhōng jī 'è díshì bīng hé bǎi xìng bǔ shí。
　　
　　 rǎn mǐn bèi wù dú de zhēn zhèng yuán yīn
　　 zài rén lèi de lì shǐ shàng hái cóng lái méi yòu yī gè shí qī fā shēng guò zhè yàng dà guī mó chī rén de shì jiàn。 tóng yī shí qī zài xī fāng， shì xiōng nú rén 'ā tí lā jìn gōng luó mǎ dì guó， tā cán bào shì cán bào。 dàn bìng méi yòu liú xià tā men chī rén de jìzǎi。 hòu lái nǚ zhēn， měnggǔ， mǎn zú suī rán yě hěn cán bào， dàn shǐ shū shàng yě méi yòu liú xià tā men chī rén de jì lù。 jīn tiān shēng huó zài xiàn dài shè huì de wǒ men gēn běn wú fǎ xiǎng xiàng“ wǔ hú luàn huá” shí qī de xuè xīng yǔ cán bào yǐ jí wǒ men hàn zú xiān mín suǒ méng shòu de kǔ nán。 zhè xiē lì shǐ wǒ men zài xué xiào de kè táng shàng shì xué bù dào， yīn wéi zài shū běn shàng zhǐ yòu mín zú róng hé、 xiān bēi tuò bá hóng hàn huà děng děng， wán quán shì bào xǐ bù bào yōu。 duì hēi 'àn miàn yī diǎn yě bù miáo xiě。 jìn lái《 láng tú téng》 de zuò zhě dāng shì bù yǎn gài zhè xiē bào xíng。 dàn tā yòu rèn wéi zhè yàng shā nǐ chī nǐ shì wèile hàn zú hǎo。 shì gěi wǒ men shū xuè。 hǎo ràng wǒ men qiáng dà qǐ lái， suǒ yǐ wǒ men bù yìng gāi chóu hèn nà xiē shí rén 'è mó。 fǎn 'ér hái yào qù gǎn jī tā men。 néng shuō chū zhè zhǒng huà de rén， wǒ xiǎng tā rú guǒ shēng huó zài nà gè xuè xīng de nián dài， yīnggāi huì shè shēn sì mó。 xīn gān qíng yuàn dì ràng tā men chī diào。 rán hòu ràng nà gè bèi xiāo huà dé biàn chéng shénme yě bù zhī dào de“ wǒ” qiáng dà qǐ lái。
　　 zhōng guó lì shǐ jiè zǒng yòu yī xiē dào xué xiān shēng， dòng bù dòng jiù jiào rǎng yāng yāng zhōng huá、 tiān cháo shàng guó， yào xiōng jīn tǎn dàng、 dà qì róng rén， qièbù kě jīn jīn jì jiào、 yá zì bì bào， qièbù kě xiǎo jiā zǐ qì， yǐ miǎn zāo sì yí chǐ xiào。
　　 hái yòu yī zhǒng guān diǎn： hàn zú rén kǒu zhòng duō， wú lùn rú hé yě shì tiān rán de qiáng shì， yóu qí shì zài jīn tiān。 wǒ men lì lái xiōng huái kuān dà， ràng tā men yī diǎn yě wú fáng。 zhè xiē rén jiù shì diǎn xíng de lǔ xùn xiān shēng suǒ shuō de“ fèi 'è pō lài” fènzǐ。 tā men cái shì zhēn zhèng de mín zú zhù yì fènzǐ， zǒng 'ài yǐ zhōng huá dà guó zì jū， yī xiāng qíng yuàn de zuò zhe tiān cháo shàng guó de mí mèng， qǐ bù zhī sì yí zhī suǒ yǐ jiàng fú shì yīn wéi zhōng huá de qiáng dà， měi dāng wǒ zhōng huá pí ruò、 shuāi luò zhī shí， tā men jiù huì xiàng 'è láng yī yàng fēng yōng 'ér shàng， hèn bù dé bǎ wǒ zhōng huá shēng tūn huó bō， chī gè jīng guāng。
　　 ràng wǒ men jiē kāi zhōng guó lì shǐ shàng zuì hēi 'àn de yī mù héng héng wǔ hú luàn huá shí dài， zhōng guó rén de qiān nián 'è mèng。
　　 gōng yuán 316 nián， sī mǎ shì cuàn duó cáo wèi jiàn lì de xī jìn wáng cháo zài jīng lì bā wáng zhī luàn hòu， guó lì sǔn shī cǎn zhòng， xū ruò bù kān， zuì zhōng bèi xiōng nú rén miè guó， běi fāng hé xī yù gè hú zú shì lì chèn tiān xià dà luàn zhī jī rù qīn zhōng yuán， dà sì de tú nüè hàn mín， shì hàn rén bù rú quǎn gǒu， shǐ shū shàng jìzǎi“ běi dì cāng liáng， yī guān nán qiān， hú dí biàn dì， hàn jiā zǐ dì jǐ yù bèi shù tú dài jìn。”
　　 rù sài hú zú zhōng， jié、 bái xiōng nú、 dīng líng、 tiě fú、 lú shuǐ hú、 xiān bēi、 jiǔ dà shí hú děng bù luò zhù tǐ dōushì jīn fā bì yǎn de bái zhǒng rén， zhè xiē lái zì mán huāng zhī yù de yě mán hú zú hái bǎo liú zhe yuán shǐ de shí rén shòu xìng， qí zhōng yǐ jié zú， bái zhǒng xiōng nú， xiān bēi zú sān zú zuì wéi xiōng 'è。
　　 zài jié zú jiàn lì de jié zhào zhèng quán tǒng zhì xià， céng jīng jiàn lì liǎo xióng qín shèng hàn de hàn mín zú yǐ jīng dào liǎo miè zú de biān yuán。 dào rǎn mǐn miè jié zhào de shí hòu， zhōng yuán hàn rén dà gài zhǐ shèng xià 400 wàn（ xī jìn zǒng rén kǒu 2000 wàn， běi fāng fā dá dì qū dà gài 1200 wàn）， rǎn mǐn jiě fàng yè dū hòu yī cì jiě jiù bèi lǔ lüè de hàn zú nǚ zǐ jiù dá 'èr shí wàn。
　　 zhè xiē hàn zú nǚ zǐ shì bèi jié zú rén dāng zuò“ shuāng jiǎo yáng” lái sì yǎng de jiā chù， suí shí suí dì bèi jiān yín， yě kě néng suí shí suí dì bèi zǎi shā pēng shí。 yòu wǔ wàn duō shǎo nǚ zhè shí suī bèi jiě fàng， dàn yě wú jiā kě guī， bèi rǎn mǐn shōu liú。 hòu lái rǎn mǐn bèi mù róng xiān bēi jī bài， yè chéng bèi zhàn。 zhè wǔ wàn míng shàonǚ yòu quán bù luò rù shí rén 'è mó mù róng xiān bēi de shǒu zhōng。 mù róng xiān bēi jiān yín wū rǔ， yòu bǎ zhè wǔ wàn míng gāng gāng tuō lí jié zú mó zhǎo de kě lián shàonǚ chōng zuò jūn liáng。 yī gè dōng tiān jiù chī liǎo gè gān jìng。 yè chéng chéng wài zhè wǔ wàn míng shàonǚ de suì gǔ cán hái duī chéng liǎo xiǎo shān……
　　 zhè zài jīn tiān tīng lái lìng rén máo gǔ sǒng rán、 nán yǐ zhì xìn。 wǔ hú luàn huá shí dài de zhōng yuán shì hàn zú de rén jiān dì yù， hú zú de shòu yù tiān táng。
　　 lì shǐ qián jìn dào liǎo zhè lǐ， wǒ men bì xū yào xiáng xì liǎo jiě yī gè zài jīn tiān jīhū bùwèi rén zhī de xióng qí rén wù： wǔ hú luàn huá shí dài de zhàn shén tiān wáng héng rǎn mǐn huáng dì héng zhōng guó lì shǐ shàng zuì wěi dà de mín zú yīng xióng。
　　 xī jìn de“ bā wáng zhī luàn” shǐ xī jìn chū nián bìng bù shí fēn fā dá de jīng jì， shòu dào gèng wéi yán zhòng de pò huài， yǔ cǐ tóng shí， guān dōng dì qū yòu bào fā liǎo hǎn jiàn de huáng zāi hé wēn yì， shǐ zài“ zhì yú yǒng jiā， sāngluàn mí shèn。 yōng zhōu yǐ dōng， rén duō jī fá， gēngxiāng yù mài， bēn bèng liú yí， bù kě shèngshǔ。 yōu、 bìng、 sī、 jì、 qín、 yōng liù zhōu dà huáng， cǎo mù jí niú mǎ máo jiē jìn。 yòu dà jí yì， jiān yǐ jī jǐn”，“ liú shī mǎn hé， bái gǔ bì yě” (《 jìn shū · shí huò zhì》 )。 dào xī jìn shí qī， hú rén yǐ jīng biàn bù běi fāng gè dì， guān zhōng dì qū yóu qí zhòng duō。 dāng shí rén jiāng tǒng zài qí zhù míng de《 xǐ róng lùn》 zhōng jīng hū，“ guān zhōng zhī rén bǎi yú wàn kǒu， shuài qí duō shǎo， róng dí jū bàn。” wǔ hú luàn huá zhī qián， běi fāng qiān rù zhōng yuán de hú rén yǐ gāo dá shù bǎi wàn， hěn duō dì fāng chāo guò liǎo dāng dì hàn rén rén kǒu。 wǔ hú luàn huá shí qī， yòu yòu dà liàng de xī běi zhū hú hé běi fāng de xiān bēi qiān rù zhōng yuán。　
　　《 jìn jì》《 jìn shū》 jì lù dāng shí yǒng jiā sāngluàn， zhōng yuán shì zú shí bù cún yī。
　　 táng biān《 jìn shū》 juàn 65《 wáng dǎo chuán》 jù shuō：“ luò jīng qīng fù， zhōng zhōu shì nǚ bì luàn jiāng zuǒ zhě shí liù qī。”。 zhè jiù shì shuō， nán qiān de rén chāo guò liǎo bàn shù。
　　 liú zài běi fāng de rén mìng yùn hěn bēi cǎn。 xiōng nú、 jié děng zú jūn duì suǒ dào zhī chù， tú chéng lüè dì qiān lǐ。（ rú《 jìn yáng qiū》 cán běn suǒ chēng de“ hú huáng” shí lè yī cì jiù tú shā bǎi xìng shù shí wàn， zhū jìn shǐ zhōng yě yòu dà liàng tú shā jì lù , tú shā zài shù gè zhōu kāi zhǎn）　
　　 dāng shí“ běi dì cāng liáng , yī guān nán qiān , hú dí biàn dì , hàn jiā zǐ dì jǐ yù bèi shù tú dài jìn。”
　　 cán liú de hàn rén， wèile miǎn yú tú shā， fēn fēn zhù bǎo zì wèi， yǔ hú rén duì kàng。 dàn zhè bìng bù yì wèi zhe yī xiē rén rèn wéi de“ wù bǎo biàn dì dōushì”， dāng shí de běi fāng bì bǎo yě yào xiāng gé bǎi lǐ cái yòu yī gè。
　　 àn míng shā qū chū tǔ de《 míng shā shí shì yì shū》 jì lù：“ yǒng jiā dà luàn， zhōng xià cán huāng。 bǎo bì dà shuài shǔbù yíng sì shí。 duō zhě bù guò sì wǔ qiān jiā， shǎo zhě qiān jiā wǔ bǎi jiā。”
　　 yóu cǐ tuī cè dāng shí běi fāng de hàn rén zuì duō bù guò sì bǎi wàn zuǒ yòu。
　　 dà tú shā liǎo duō nián zhī hòu， shí lè gū jì yě shā lěi liǎo， tīng lù liǎo móu shì yào tā jiàn lì“ gēn jù dì” zuò“ huáng dì“ de jiàn yì， gǎi biàn cè lüè， kāi shǐ yòu liǎo shōu jiàng hàn rén zuò nú lì de zhèng cè， ér bù zài yī wèi gǎo dà tú shā。 yǒng jiā liù nián（ gōng yuán 312 nián）， shí lè gēn jù hàn rén zhāng bīn de jiàn yì， dìng dū xiāng guó。 zhōng yuán nóng yè jīng jì dé dào yī diǎn huī fù。
　　 zài nán fāng shí lè cháng qī yǔ zǔ tì jiāng jūn zuò zhàn． zǔ jiāng jūn sǐ hòu， méi rén néng yòu xiào de zǔ zhì běi fāng gè bǎo yǔ hú rén duì kàng。 gōng yuán 320 nián qián hòu， qū zhǐ kě shù de jǐ gè bǎo bì dà shuài yě zuì hòu jiàng shí zhào， shí zhào wáng cháo wán chéng liǎo duì zhōng yuán hé guān zhōng de láo gù tǒng zhì。
　　 dào gōng yuán 349 nián， rǎn mǐn tú hú zhī qián， qiān jū zhōng yuán de hú rén gāo dá wǔ liù bǎi wàn zhī duō， shù liàng shàng xiāng dāng jīng rén， tā men shì zài dōng hàn、 wèi、 jìn、 shí zhào sì gè cháo dài yīn gè zhǒng yuán yīn qiān dào zhōng yuán dì qū lái de hú rén。 yòu bèi dāng shí zhèng fǔ qiáng qiān jìn lái de， yòu zhù dòng qiān jìn lái de， yòu wǔ zhuāng dǎ jìn lái de。
　　
　　 píng jià
　　 yáo xiǎng dāng nián， rǎn mǐn yī shēng lìng xià， zhōng yuán bǎi xìng hé rù sài hú rén wú yuè bù zhàn， rì rì xiāng gōng。 kě jiàn rǎn mǐn dāng shí de zhèng cè shì shùn yìng mín yì de， dài biǎo liǎo zuì guǎng dà bèi qīn lüè zhōng yuán rén mín de yì yuàn。 bìng fēi rǎn mǐn yòu xīn tiǎo bō， ér shì dāng shí de mín zú máo dùn què shí wú fǎ tiáohé。 zòng guān sì dà wén míng gǔ guó： gǔ 'āi jí、 gǔ bā bǐ lún wén míng zài zhàn luàn zhōng shuāi ruò liǎo； rù qīn yìn dù de mán zú bù luò bǎ chuàng zào gǔ yìn dù wén míng de dāng dì rén liè wéi zhǒng xìng zhì dù zhōng zuì dī céng de jiàn mín dāng zuò nú lì yī yàng de qū shǐ zhì jīn； wǔ hú luàn huá zhī shí， dāng chuàng zào gǔ zhōng guó wén míng de rén men miàn duì xiāng sì de jiǒng jìng shí， yòu yī gè rǎn mǐn zhàn liǎo chū lái， tā zhāo gào tiān xià， yāo sì hǎi háo jié fèn qǐ shā hú， hào lìng suǒ dào， mín jiē xiǎng yìng， hàn jūn wēi wǔ， hú kòu sàn kuì， jiǔ zhōu dà dì zhōng fù yán huáng běn sè， wǒ zú miǎn yú chóngdǎo tā rén fù zhé， zhōng huá wén míng de zhù tǐ dé yǐ yán mián。 ér jīn sī rén yǐ yuǎn qù， wǒ men zhǐ néng tōng guò bèi cuàn gǎi de shǐ liào lái yī kuī zhè wèi 1700 nián qián de hàn zú yīng xióng de chuán qí shēng yá。 yuè fēi、 wén tiān xiáng， dōushì wǒ men hěn shú xī de rén wù， rǎn mǐn duì hàn mín zú de gōng jì yìng zài 'èr rén zhī shàng。 shān zhōng qīng shān suì suì qīng， shì shàng fán huá yī qiān nián。 qiān nián qián zhè piàn tǔ dì shàng de mín zú máo dùn bù kě tiáohé， dàn shí jiān róng hé liǎo yī qiē， jīn rì de zhōng guó， wǒ men shì wǔ shí liù gè mín zú de hé xié dà jiā tíng。 dàn rú guǒ méi yòu rǎn mǐn， bèi tóng huà de kě néng jiù shì hàn zú， ér bù shì wǔ hú。 dāng xī rì jī liè de zhàn shì biàn wéi jīn rì chén fēng de lì shǐ， gǔ rén de háo qíng dàng yàng zài jīn rì de xīn jiān， yǒng qǐ yì yàng 'ér fù zá de gǎn chù。
　　 yī bān rèn wéi， yóu yú lì shǐ dà huán jìng de jú xiàn， tè bié shì dāng shí zhōng yuán dì qū hú hàn liǎng zú lì liàng duì bǐ de xuán shū， jiā zhī rǎn mǐn de zhèng zhì shàng de shī wù， yīn 'ér rǎn mǐn de shī bài shì bì rán de。 rǎn mǐn suī rán shī bài， dàn shì tā de tú hú lìng fǎn yìng zhe hàn zú duì hú rén cán kù tǒng zhì de fǎn kàng qíng xù， tóng shí zài tā de duǎn zàn tǒng zhì xià， xīng rú xué， zhèn jī mín， dǎ jī hú rén， bǎo hù hàn mín， zhè xiē zài dāng shí de běi zhōng guó， dōushì nán néng kě guì de， kě wèi nà gè hēi 'àn suì yuè de yī xiàn shǔ guāng， gù 'ér dāng shí de běi fāng hàn zú réndōu rèn wéi kàn dào liǎo hàn zú fù xīng de xī wàng：“ yú shí xī rán， fāng zhī wéi wèi jìn zhī chū”。 yīn 'ér rǎn mǐn de bèi shā， huò dé běi fāng hàn zú rén de pǔ biàn tóng qíng，《 jìn shū》 de suǒ wèi dà hàn huáng zāi jí dà xuě de chuán shuō jìzǎi， shí zé zhèng shì duì cǐ de kè guān wài zài fǎn yìng， shí jì shàng fǎn yìng chū dāng shí běi fāng hàn zú rén mín duì rǎn mǐn yù hài de bēi tòng hé huái niàn。 tā de hòu rén rǎn huá de mù zhì shàng chēng rǎn mǐn wéi“ píng dì”， yòu xué zhě rèn wéi zhè kě néng shì rǎn wèi zhèng quán gěi rǎn mǐn shàng de shì hào。
　　 ér dà duō shù chuán tǒng xué zhě duì rǎn mǐn de tú jié zuò fǎ dōubù zàn tóng。 cóng xiàn dài de jiǎo dù lái kàn， tā duì hú rén de tú shā shì hěn cán kù de， zài rǎn wèi lì guó de sān nián zhōng， jié rén jīhū bèi tú shā dài jìn。 dāng shí hàn rén yǔ hú rén xiāng hù de gōng shā méi yòu yī gè yuè tíng zhǐ， gè zú rén mín jiān de chóu hèn dá dào dǐng diǎn。 shì shí shàng hú rén duì hàn rén de shā lù tóng yàng cán kù， liú yuān、 shí lè jí shí hǔ dū céng jīng dà liàng tú shā hàn rén， tú cūn tú chéng， yīn cǐ yòu guān diǎn rèn wéi， yǐ rǎn mǐn wéi shǒu de hàn rén duì hú rén de tú shā， shì hàn rén duì bèi hú rén shā lù shù shí nián de jī yuàn de zǒng bào fā， rǎn mǐn de sǐ yě yóu cǐ dé dào hàn rén de tóng qíng。
　　
　　 guān yú rǎn mǐn de wén xué zuò pǐn
　　 qíng mí wǔ hú luàn huá
　　 dà zhēng
　　 jué dì fǎn jī
　　 bà dào zhī wǒ fēi wáng zhě
　　 rǎn mǐn chóngshēng zài sān guó
　　 luàn shì xiāo xióng zhī tuì biàn
　　 qián dào lóng xíng
　　 wǔ hú luàn huá zhī shuí yǔ zhēng fēng
　　 xióng bà wǔ hú shí liù guó
　　 yījì dāng qiān zhī lóng zhī mìng yùn
　　 wǔ dào tiān wáng
　　 jìng hú chén héng lí gē
　　 zhōng huá yīng xióng rǎn mǐn
　　 fēi dào lù
　　 jí zǐ lín
　　 shī luàn táng
　　 cháng yōu
　　 qiān láng jié