qīng dài  清末(1792nián～1841nián)

 shīcí： 《shī cí xuǎn Poetry anthology》    yuèdòugōng zì zhēnzài诗海dezuòpǐn!!!

　　qīng mò sī xiǎng jiā、 wén xué jiā。 zì 'ěr yù， yòu zì sè rén； gēngmíng yì jiǎn， zì bó dìng； yòu gēngmíng gǒng zuò， hào dìng 'ān， yòu hào yǔ líng shān mín。 zhè jiāng rén hé（ jīn háng zhōu） rén。 shì jìn dài gǎi liáng zhù yì de xiān qū zhě。 chū shēn yú shì dài guān huàn xué zhě jiā tíng。 zǔ fù gōng zhī shēn， guān zhì nèi gé zhōng shū jūn jī chù xíng zǒu， zhù yòu《 yín méng shān fáng shī》。 fù lì zhèng， guān zhì jiāng nán sū sōng tài bīng bèi dào， shǔ jiāng sū 'àn chá shǐ， zhù yòu《 guó yǔ zhù bǔ》、《 sān lǐ tú kǎo》、《 liǎng hàn shū zhì yí》、《 chǔ cí míng wù kǎo》 děng shū。 mǔ duàn xùn， zhù míng xiǎo xué jiā duàn yù cái zhī nǚ， zhù yòu《 lǜ huá yín xiè shī cǎo》。
　　
　　 shēng píng
　　
　　 gōng zì zhēn yī shēng kě fēn sān gè jiē duàn：
　　 ① 20 suì yǐ qián， zài jiā xué xí jīng xué、 wén xué。 tā zì yòu shòu mǔ qīn jiào yù , hǎo dú shī wén。 cóng 8 suì qǐ xué xí yán jiū jīng shǐ、 xiǎo xué。 12 suì cóng duàn yù cái xué《 shuō wén》。 tā sōu ji kē míng zhǎng gù； yǐ jīng shuō zì、 yǐ zì shuō jīng； kǎo gǔ jīn guān zhì； wéi mù lù xué、 jīn shí xué děng。 tóng shí， zài wén xué shàng , yě xiǎn shì liǎo chuàng zuò de cái huá。 13 suì， zuò《 zhī jué biàn》 , “ shì wén jí zhī tuō shǐ ”； 15 suì， shī jí biān nián； 19 suì， yǐ shēng tián cí； dào 21 suì， biān cí jí《 huái rén guǎn cí》 3 juàn、《 hóng chán cí》 2 juàn。 duàn yù cái zuò xù shuō tā“ suǒ yè shī wén shèn huǒ， jiān yòu zhì jīng shǐ zhī zuò， fēng fā yún shì , yòu bù kě yī shì zhī gài。 yóu xǐ wéi cháng duǎn jù”，“ zào yì zào yán , jǐ rú hán lǐ zhī yú wén zhāng”， rèn wéi“ zì zhēn yǐ ruò guān néng zhī， zé qí cái zhī jué yì， yǔ qí xìng qíng zhī shěn yì， jū kě zhī yǐ” (《 huái rén guǎn cí xù》 )。 zhè kě yǐ shuō shì duì gōng zì zhēn 20 suì yǐ qián xué xí de gài kuò zǒng jié。
　　
　　 ② 20 suì zhì 28 suì， yìng xiāng shì zhì rù shì shí qī。 jiā qìng shí wǔ nián (1810)， gōng zì zhēn 19 suì , yìng shùn tiān xiāng shì , yóu jiān shēng zhōng shì fù bǎng dì 28 míng。 èr shí sān nián (1818) yòu yìng zhè jiāng xiāng shì , shǐ zhòngjǔ , zhù kǎo guān wéi zhù míng hàn xué jiā gāo yóu wáng yǐn zhī。 cì nián yìng huì shì luò xuǎn， jiā qìng 'èr shí wǔ nián (1820) kāi shǐ rù shì， wéi nèi gé zhōng shū。 zhè shí qī tā zhú jiàn jiē chù shè huì zhèng zhì xiàn shí , bìng cóng kē shì shī yì zhōng tǐ yàn dào zhèng zhì fǔ bài , chǎn shēng gǎi gé de yào qiú hé sī xiǎng , bìng cóng liú féng lù xué xí《 gōngyángzhuàn》。 tā xiě chū liǎo《 míng liáng lùn》、《 yǐ bǐng zhī jì zhù yì》、《 zūn yǐn》、《 píng jūn piān》 děng zhèng lùn wén。 jiā qìng 'èr shí 'èr nián， tā céng yǐ wén jí《 zhù qì tíng wén》 jí shī jí yī cè qǐng jiào“ wú zhōng zūn sù” wáng qǐ sūn。 wáng rèn wèitā“ shī zhòngshāng shí zhī yǔ、 mà zuò zhī yán， shè mù jiē shì” (《 dìng 'ān nián pǔ wài jì》 )。 tóng nián， tā kāi shǐ jiè shī。 jīn cún zhè shí qī shī， yòu《 nì lǚ tí bì， cì zhōu bó tián yuán yùn》、《 zá shī， jǐ mǎo zì chūn cú xià zài jīng shī zuò， dé shí yòu sì shǒu》 děng。
　　
　　 ③ 29 suì zhì qù shì。 jiā qìng 'èr shí sì nián huì shì luò xuǎn hòu， tā yòu cān jiā wǔ cì huì shì。 dào guāng jiǔ nián（ 1829） , dì liù cì huì shì , shǐ zhōng jìn shì， shí nián 38 suì。 zài cǐ qī jiān， tā réng wéi nèi gé zhōng shū。 dào guāng shí wǔ nián（ 1835）， qiān zōng rén fǔ zhù shì。 gǎi wéi lǐ bù zhù shì cí jì sī xíng zǒu。 liǎng nián hòu， yòu bǔ zhù kè sī zhù shì。 zhè lèi guān zhí dōuhěn bēi wēi， kùn 'è xià liáo。 48 suì， cí guān nán guī（ dào guāng shí jiǔ nián， 1839）。 50 suì， bào zú yú dān yáng yún yáng shū yuàn（ dào guāng èr shí yī nián， 1841）， shí wéi yā piàn zhàn zhēng dì 'èr nián。 zhè shí qī , tā duì zhèng zhì xiàn shí rèn shí rì yì shēn kè , tí chū bù shǎo gǎi gé jiàn yì , xiě chū xǔ duō zhù míng píng lùn , rú《 xī yù zhì xíng shěng yì》、《 dōng nán bà fān bó yì》、《 ruǎn shàng shū nián pǔ dì yī xù》、《 sòng qīnchāi dà chén hóu guān lín gōng xù》 hé lì shǐ、 zhé xué lùn wén rú《 gǔ shǐ gōu chén lùn》 děng。 yě yòu bù shǎo wén xué sǎnwén míng piān， rú《 bǔ yù》、《 shū jīn líng》、《 jǐ hài liù yuè zhòng guò yáng zhōu jì》、《 bìng méi guǎn jì》 děng。 tā de xǔ duō zhù míng shī piān， rú《 néng lìng gōng shàonián xíng》、《 yǒng shǐ》、《 xī jiāo luò huā gē》 hé《 jǐ hài zá shī》 děng， yědōu shì zhè shí qī zuò pǐn。 gōng zì zhēn mò jì zhèng zhì xué shù sī xiǎng gōng zì zhēn shēng huó de shí dài， shì tǒng yī de fēng jiàn guó jiā miàn lín mòluò bēng kuì、 zǒu xiàng bàn zhí mín dì bàn fēng jiàn de lì shǐ xīn jiē duàn， guó nèi jiē jí máo dùn rì yì jiān ruì， wài guó zī běn zhù yì qīn lüè shì lì bù duàn jiā shēn。
　　
　　 gōng zì zhēn cóng qīng nián shí qǐ， jiù shēn kè dì yì shí dào fēng jiàn guó jiā de yán zhòng wēi jī , jù yòu yī zhǒng tè shū de mǐn gǎn xìng。“ qiū qì bù jīng táng nèi yàn , xī yáng hái liàn lù bàng yā。”（《 nì lǚ tí bì， cì zhōu bó tián yuán yùn》） liáng qǐ chāo shuō :“ jǔ guó fāng chén hān tài píng , ér bǐ ( zhǐ gōng zì zhēn、 wèi yuán ) bèi ruò bù shèng qí yōu wēi， héng xiāng yǔ zhǐ tiān huà dì， guī tiān xià dà jì。”（《 qīng dài xué shù gài lùn》） zǎo zài jiā qìng 'èr shí wǔ nián， tā yǐ zhǐ chū“ zì jīng shī shǐ， gài hū sì fāng， dà dǐ fù hù biàn pín hù， pín hù biàn 'è hù”，“ gè shěng dà jú， jí jí hū jiē bù kě yǐ zhī yuè rì” (《 xī yù zhì xíng shěng yì》 )。 zài dào guāng sān nián， tā shēn kè rèn shí dào wài guó zī běn zhù yì qīn lüè zào chéng yán zhòng de mín zú wēi jī， zhǐ chū“ jìn wéi yīng yí， shí nǎi jù zhà， jù zhī zé kòu guān， xiá zhī zé dù guó”（《 ruǎn shàng shū nián pǔ dì yī xù》）。 tā duì shí dài de wēi jī， bù zhǐ shì mǐn ruì dì gǎn jué tā， ér qiě yě jī jí dì jiàn yì wǎn jiù tā； tā kěn dìng wèi lái shí dài de bì rán biàn huà， bìng jì yǐ rè qíng de huàn xiǎng hé xī wàng。 gōng zì zhēn chù zài guò dù shí dài de kāi shǐ jiē duàn。 tā de sī xiǎng fā zhǎn， yòu yī gè jiān kǔ、 fù zá hé qū zhé de guò chéng。 tā zuì chū jiē shòu de shì yǐ dài zhèn、 duàn yù cái、 wáng niàn sūn、 wáng yǐn zhī wéi dài biǎo de zhèng tǒng pài kǎo jù xué。 dàn tā chōng chū kǎo jù xué de fān lí， bùwèi jiā xué hé shí dài xué fēng suǒ yòu。 zài xiàn shí shè huì yùn dòng zhù yào shì nóng mín qǐ yì de qǐ fā xià， tā yǐ tè yòu de mǐn ruì de yǎn guāng， guān chá xiàn shí， yán jiū xiàn shí。 zài《 míng liáng lùn》、《 yǐ bǐng zhī jì zhù yì》 děng wén zhōng， tā duì fǔ xiǔ hēi 'àn de xiàn shí zhèng zhì hé shè huì， jìn xíng liǎo shēn kè de jiē lù hé pī pàn。《 píng jūn piān》 zhǐ chū liǎo pín fù bù jūn suǒ zào chéng de shè huì bài huài xiàn xiàng jí qí wēi xiǎn de hòu guǒ :“ xiǎo bù xiāng qí , jiàn zhì dà bù xiāng qí , dà bù xiāng qí , jí zhì sàng tiān xià”； tí chū“ jūn tián” de gǎi gé zhù zhāng， yào qiú“ guì hū cāo qí běn yuán， yǔ suí qí shí 'ér jì diào zhī”，“ yì bǐ zhù cí”， píng jūn pín fù。 zài《 zūn yǐn》 zhōng， tā yǐn huì qū zhé dì biǎo xiàn chū duì nóng mín qǐ yì de dà dǎn xiǎng xiàng hé rè qíng sòng yáng， xiàng wǎng zhe wèi lái shí dài de jù dà biàn huà。 dàn tā de zhèng zhì sī xiǎng hé lǐ xiǎng shì bù chè dǐ de。 hòu lái tā kàn dào jūn tián zhì shì bàn bù dào de， yòu zuò《 nóng zōng piān》。 zhù zhāng 'àn zōng fǎ fēn tián： dà zōng bǎi mǔ， xiǎo zōng、 qún zōng 'èr shí wǔ mǔ， qí yú xián mín wéi diàn nóng。 qí mù de shì“ yǐ zhōng xià qí mín， bù yǐ shàng qí mín”， jiàn lì yǐ zhōng xiǎo dì zhù wéi jī chǔ de fēng jiàn tǒng zhì。 yóu yú wèi néng tū pò fēng jiàn jiē jí de gēn běn lì chǎng， yīn cǐ， tā zài《 nóng zōng dá wèn dì yī》 jí《 nóng zōng dá wèn dì sì》 zhōng yòu kěn dìng dà dì zhù de dì wèi。
　　
　　 gōng zì zhēn dào 30 suì qián hòu， zài xué shù sī xiǎng shàng yě fā shēng liǎo jiào dà de biàn huà。 tā cóng duì zhèng tǒng pài kǎo jù xué yán lì dì pī pàn dào jiān jué pāo qì kǎo jù xué， jiē shòu jīn wén jīng xué《 chūn qiū》 gōng yáng xué pài de yǐng xiǎng， cóng liú féng lù xué xí，“ cóng jūn shāo jìn chóng yú xué， gān zuò dōng jīng mài bǐng jiā”（《 zá shī， jǐ mǎo zì chūn cú xià zài jīng shī zuò， dé shí yòu sì shǒu》）。 dàn tā kěn dìng kǎo jù xué de yòu yòng de bù fēn； tóng shí yě pī pàn jīn wén jīng xué zá yǐ chèn wěi wǔ xíng de“ è xí”， ér zhù zhāng“ jīng shì zhì yòng”， chàng dǎo xué shù yào wéi xiàn shí zhèng zhì fú wù。 cóng cǐ tā gèng zì jué dì shǐ xué shù yán jiū mìqiè dì yǔ xiàn shí zhèng zhì shè huì wèn tí lián xì， yán jiū de kè tí gèng wéi guǎng fàn。 tā“ wéi tiān dì dōng xī nán běi zhī xué”， yán jiū dì lǐ xué， ér tè bié zhì lì yú dāng dài de diǎn zhāng zhì dù hé biān jiāng mín zú dì lǐ， zhuàn《 měnggǔ tú zhì》， wán chéng liǎo shí zhī wǔ liù； duì xiàn shí zhèng zhì shè huì wèn tí yě tí chū liǎo jī jí de jiàn yì， xiě《 xī yù zhì xíng shěng yì》 hé《 dōng nán bà fān zhù zhāng dǐ kàng wài guó zī běn zhù yì qīn lüè hé gǒng gù xī běi biān jiāng。 suí zhe shēng huó jīng yàn hé lì shǐ zhī shí de zēngzhǎng， yǐ jí zhèng zhì、 xué shù sī xiǎng de zhú jiàn chéng shú， tā shēn rù tàn tǎo liǎo tiān dì wàn wù yǐ jí shè huì wén huà de qǐ yuán hé fā zhǎn wèn tí， bìng bǎ jīng shǐ、 bǎi jiā、 xiǎo xué、 yú dì yǐ jí dāng dài diǎn zhāng zhì dù de yán jiū， wán quán tǒng yī qǐ lái， xíng chéng yī gè xiāng dāng wán zhěng de lì shǐ guān。 tā shuō：“ zhōu zhī shì， guān dà zhě shǐ。 shǐ zhī wài wú yòu yǔ yán yān； shǐ zhī wài wú yòu wén zì yān； shǐ zhī wài wú rén lún pǐn mù yān。 shǐ cún zé zhōu cún， shǐ wáng 'ér zhōu wáng。”（《 gǔ shǐ gōu chén lùn 'èr》） zhè lǐ yòu qián bèi zhāng xué chéng“ liù jīng jiē shǐ” guān diǎn de yǐng xiǎng， dàn bǐ zhāng shuō gèng kuò dà、 tōng dá、 wán zhěng， gèng yòu kē xué xìng hé zhàn dǒu xìng。 tā bǎ gǔ dài de yī qiē lì shǐ wén huà de gōng zuì wán quán guī jié dào shǐ guān， bìng yǐ dāng dài de shǐ guān jí lì shǐ jiā zì rèn。 tā rèn wéi shǐ guān zhī suǒ yǐ kě zūn， zài yú shǐ guān néng zhàn dé gāo， cóng quán miàn zhuóyǎn， zuò kè guān de、 gōng zhèng de xiàn shí zhèng zhì shè huì de pī pàn。 zhè shí jì shì yào shǐ lì shǐ hé xiàn shí zhèng zhì shè huì wèn tí jí“ dāng jīn zhī wù” lián xì qǐ lái， yìng yòng《 chūn qiū》 gōng yáng xué pài biàn huà de guān diǎn、 fā zhǎn de guān diǎn， zài“ zūn shǐ” de kǒu hào xià， duì fǔ xiǔ de xiàn shí zhèng zhì shè huì zuò quán miàn de pī pàn。 zhè jiù shì tā zài《 zūn yǐn》 lǐ suǒ zūn“ héng tiān dì zhī yǐn” de jù tǐ huà。 yǔ cǐ tóng shí， tā jì xù bù duàn dì guān xīn xiàn shí zhèng zhì shè huì de zhòng dà wèn tí， bù duàn dì tí chū pī pàn hé jiàn yì， shǐ zhōng méi yòu yǔ yōng sú guān liáo tóng liú hé wū。 dào guāng jiǔ nián (1829) diàn shì《 duì cè》 zhōng， tā kěn dìng jīng shǐ de zuò yòng， gèng zhǐ chū jīng shǐ zhī yòng bì yǐ xiàn shí wèn tí wéi yǐ jù，“ bù tōng hū dāng shì zhī wù， bù zhī jīng shǐ zhī shī yú jīn rì zhī shú huǎn、 shú jí、 shú kě xíng、 shú bù kě xíng yě”； duì xiàn shí wèn tí， tè bié guān qiē xī běi biān jiāng hé dōng nán hǎi fáng， yào qiú huáng shàng“ yì diàn nán guó cāng shēng”，“ yì jiè xī biān jiàngshuài”。 tóng nián shí 'èr yuè， yòu《 shàng dà xué shì shū》， jiàn yì gǎi gé nèi gé zhì dù。 tā duì fǔ xiǔ de guān liáo jī gòu hé yōng sú guān liáo shēn 'è tòng jué。 dào guāng shí 'èr nián (1832) xià， yòu yòu shǒu chén“ dāng jīn jí wù bā tiáo”， qí zhōng zhī yī jiù shì“ tài rǒng làn”（《 jǐ hài zá shī》 zì zhù）。 dào guāng shí bā nián (1838)， lín zé xú fèng mìng dào guǎng dōng hǎi kǒu chá jìn yā piàn， tā zuò liǎo《 sòng qīnchāi dà chén hóu guān lín gōng xù》， xiàng lín zé xú“ xiàn sān zhǒng jué dìng yì， sān zhǒng bàng yì , sān zhǒng dá nán yì , yī zhǒng guī xū yì”。 zhù zhāng yán jìn yā piàn， jiān jué dǐ kàng yīng guó qīn lüè zhě ; zhù zhāng hé wài guó zuò yòu yì de tōng shāng , yán gé jìn zhǐ shē chǐ pǐn de shū rù； bìng bó chì liǎo liáo lì、 mù kè、 yóu kè、 shāng jiǎ、 shēn shì děng děng gè shì tóu jiàng pài de yòu hài lùn diào。 zài zhōng yīng yā piàn zhàn zhēng fā shēng hòu， jiāng sū xún fǔ liáng zhāng jù zhù fáng shàng hǎi， tā zài dān yáng shū yuàn yú bào sǐ qián shù rì xiě xìn gěi liáng“ lùn shí shì , bìng yuē jí rì jiě guǎn lái fǎng , shāo zhù chóu bǐ”（ liáng zhāng jù《 shī yǒu jí》 juàn liù《 rén hé gōng dìng 'ān zhù shì》 tiáo）， biǎo shì xī wàng cān jiā liáng zhāng jù de mù fǔ， gòng tóng dǐ kàng yīng guó qīn lüè zhě， gèng biǎo xiàn chū jiān jué fǎn kàng wài guó qīn lüè de 'ài guó zhù yì jīng shén。
　　
　　 gōng zì zhēn zài zhōng nián yǐ hòu， suí zhe shì tú shī yì， gǎn kǎi rì shēn， sī xiǎng yě xiàn rù máo dùn、 fán nǎo hé tòng kǔ，“ zuò hào cāng máng xiǎng， quán píng suǒ xiè móu” (《 zhuàn yǔ lín shān guǎn jīn shí mò běn jì chéng， biàn duān 'èr shí zì》 )。 yòu shí xiǎng yǐ“ sōu luó wén xiàn” zì wèi，“ kuáng lú wén xiàn hào zhōng nián， yì shì jīn shēng hòu qǐ yuán”（《 měng yì》）； shèn zhì xiǎng“ fā dà xīn”， jì huàn xiǎng yú fó jiào， yǐ qiú chāo shì jiān de jiě tuō。 dàn tā 'ài zǔ guó , guān xīn xiàn shí , wú fǎ pái chú“ wài yuán”， zhōng yú chéng bù liǎo fó jiào tú。 gōng zì zhēn de sī xiǎng jiù qí zhù dǎo fāng miàn shuō， suī rán tā de pī pàn bù chè dǐ， gǎi liáng de mù biāo bù míng què， dàn tā de zhèng zhì sī xiǎng hé tài dù shǐ zhōng shì jī jí de， tā kàn dào qīng wáng cháo de xiàn shí tǒng zhì wéi“ shuāi shì”， wéi“ rì zhī jiāng xī”， què xìn wèi lái shí dài de jù dà biàn huà， bìng jì yǐ jí dà de rè qíng hé xī wàng， yě shì shǐ zhōng yī guàn de。 tā shì zài zhōng guó fēng jiàn shè huì kāi shǐ fā shēng zhòng dà biàn huà de qián xī， yī gè zhù zhāng gǎi gé fǔ xiǔ xiàn zhuàng hé dǐ kàng wài guó zī běn zhù yì qīn lüè、 jìn dài zī chǎn jiē jí gǎi liáng zhù yì de qǐ méng sī xiǎng jiā。
　　
　　 wén xué chuàng zuò
　　
　　 gōng zì zhēn de wén xué chuàng zuò， biǎo xiàn liǎo qián suǒ wèi yòu de xīn tè diǎn， kāi chuàng liǎo jìn dài wén xué de xīn piān zhāng。 gōng zì zhēn rèn wéi wén xué bì xū yòu yòng。 tā shuō，“ yuē shèng zhī shí， yǐ yòu yòng wéi zhù”，“ qiú zhèng shì zài sī， qiú yán yǔ zài sī， qiú wén xué zhī měi， qǐ bù zài sī”（《 tóng nián shēng wú shì yù jié shū qǐng táng lù xuān gōng cóng sì gǔ zōng ……》）。 zhǐ chū rú xué、 zhèng shì hèshī wén jù yòu gòng tóng mùdì， jiù shì yòu yòng。 tā rèn wéi shī hé shǐ de gōng yòng yī yàng， dōuzài duì shè huì lì shǐ jìn xíng pī píng， wén zhāng、 shī gē dū hé shǐ yòu yuán liú de guān xì。 tā rèn wéi《 liù jīng》 shì zhōu shǐ de zōng zǐ；《 shī jīng》 shì shǐ guān cǎi jí hé biān dìng qǐ lái de， ér qiě“ shī rén zhī zhǐ， yòu gǔ xiàn qū zhī yì， běn qún shǐ zhī zhī liú” (《 yǐ bǐng zhī jì zhù yì dì shí qī》 )。 yīn cǐ， xuǎn shī hé zuò shǐ de mùdì， dōushì“ lè qǔ qí rén 'ér lú zhī， ér gāo xià zhī”， jìn xíng shè huì lì shǐ pī píng。 suǒ yǐ tā bǎ zì jǐ de shī kàn chéng“ qīng yì” huò“ píng lùn” ,“ guì rén xiāng xùn láo xiāng hù , mò zuò rén jiān qīng yì kàn” (《 zá shī， jǐ mǎo mù chūn cú xià zài jīng shī zuò， dé shí yòu sì shǒu》 )；“ ān dé shàng yán yǐ hàn zhì， shī chéng shì shǐ zuǒ píng lùn” (《 yè zhí》 )。 cóng zhè yī shī lùn guān diǎn chū fā， tā rèn wéi shī gē chuàng zuò de dòng jī shì yóu yú“ wài jìng” jí xiàn shí shēng huó suǒ yǐn qǐ，“ wài jìng dié zhì， rú fēng chuī shuǐ， wàn tài jiē yòu， jiē chéng wén zhāng”（《 yǔ jiāng jū shì jiān》）， bù dé bù rán。 ér chuàng zuò fāng fǎ zé hé zhuàn shǐ yī yàng， yìng lì yòng yī qiē lì shǐ zī liào（《 sòng xú tiě sūn xù》）。 gōng zì zhēn de shī hé tā de shī lùn shì yī zhì de。 tā dǎ pò qīng zhōng yè yǐ lái shī tán de mó shān fàn shuǐ de chén jì jú miàn， jué shǎo dān chún dì miáo xiě zì rán jǐng wù， ér zǒng shì zhuóyǎn yú xiàn shí zhèng zhì、 shè huì xíng shì , fā shū gǎn kǎi , zòng héng yì lùn。 tā de shī bǎo hán zhe shè huì lì shǐ nèi róng， shì yī gè lì shǐ jiā、 zhèng zhì jiā de shī。 tā cóng 15 suì kāi shǐ shī biān nián , dào 47 suì , shī jí gòng yòu 27 juàn。 tā hěn zhēn xī tā de shǎo zuò，“ wén hóu duān miǎn tīng gāo gē， shǎo zuò jīng yán gù bù mó” ;“ shàonián 'āi lè guò yú rén , gē qì wú duān zì zì zhēn”（《 jǐ hài zá shī》）。 zhè xiē“ jīng yán” ér“ zì zì zhēn” de shǎo zuò， suī rán dōuyǐ shī chuán， dàn dāng shí què shì zhēn duì zhèng zhì fǔ bài hé guān liáo yōng sú de“ shāng shí”、“ mà zuò” zhī zuò， bèi yī bān wén shì shì wéi“ dà bù kě” de。 yīn cǐ tā yòu céng jǐ cì jiè shī。
　　
　　 jiā qìng 'èr shí wǔ nián (1820) de qiū tiān， tā kāi shǐ jiè shī， cì nián xià yīn kǎo jūn jī zhāng jīng wèi bèi lù qǔ， fù《 xiǎo yóu xiān》 15 shǒu， suì yòu pò jiè。 dào guāng qī nián（ 1827） shí yuè， tā biān liǎo liǎng juàn《 pò jiè cǎo》 hòu， yòu fā shì jiè shī，“ jiè shī xī yòu shī， gēng chén shī yǔ fán” zhèng shì fèn kǎi yú tā de shī bù néng wéi fǔ xiǔ yōng sú shè huì suǒ róng rěn。 suǒ yǐ hòu lái tā yòu pò jiè zuò shī。 gōng zì zhēn shī jīn cún de 600 duō shǒu , jué dà bù fēn shì tā zhōng nián yǐ hòu de zuò pǐn， zhù yào nèi róng réng shì“ shāng shí”、“ mà zuò”。 dào guāng wǔ nián de yī shǒu《 yǒng shǐ》 qī lǜ shì zhè lèi shī de dài biǎo zuò。 shī zhōng yǒng nán cháo shǐ shì， gǎn kǎi dāng shí jiāng nán míng shì shè fú yú qīng wáng cháo de xiǎn 'è tǒng zhì， yōng sú gǒu 'ān， mái tóu zhù shū，“ bì xí wèi wén wén zì yù， zhù shū dū wéi dào liáng móu”。 shī mò gèng yòng tián héng kàng hàn gù shì， jiē chuān qīng wáng cháo yǐ míng lì yòu piàn wén shì de yòng xīn：“ tián héng wǔ bǎi rén 'ān zài， nán dào guī lái jìn liè hóu？” yòu rú dào guāng liù nián (1826) suǒ zuò qī lǜ《 shì yán sì shǒu zhī yī》， fèn nù fǎn jī yōng sú guān liáo duì zì jǐ de fěi bàng，“ mù yòu wén zhāng céng shì bìng， chóng duō yán yǔ bù néng tiān” ; xīn là cháo nòng cháo tíng dà guān liáo duì zì jǐ de xián qì ,“ shǒu mò shǒu cí róng nǔ lì， wú láo shàng xiāng sǔn xiāo mián”。 wǎn nián zài zhù míng de《 jǐ hài zá shī》 zhōng， shī rén bù jǐn zhǐ chū wài guó zī běn zhù yì shì lì duì zhōng guó de qīn lüè hé wēi hài , tǒng zhì jiē jí de hūn yōng duò luò， ér qiě yě kàn dào liǎo rén mín de kǔ nán , biǎo shì liǎo shēnqiè de tóng qíng hé nèi jiù， rú“ zhǐ chóu yī lǎn shí fū duō”、“ bù lùn yán tiě bù chóu hé” děng， fǎn yìng liǎo dāng shí shè huì de zhù yào máo dùn， jù yòu shēn kè de xiàn shí yì yì hé lì shǐ yì yì。
　　
　　 gōng zì zhēn gèng duō de shū qíng shī， biǎo xiàn liǎo shī rén shēn chén de yōu yù gǎn、 gū dú gǎn hé zì háo gǎn。 rú dào guāng sān nián (1823) de《 yè zuò》 qī lǜ 'èr shǒu，“ yī shān tū qǐ qiū líng dù， wàn lái wú yán dì zuò líng”， zài chén jì hēi yè de shān yě jǐng guān zhōng， jì tuō zhe shī rén qīng xǐng de zhì shì gū fèn， shū fā zhe duì tiān xià sǐ qì chén chén de shēn yōu。 dào guāng liù nián de《 qiū xīn sān shǒu》 qī lǜ，“ qì hán xī běi hé rén jiàn， shēng mǎn dōng nán jǐ chù xiāo”， shēn shēn wéi biān sài xíng shì dān yōu， gǎn kǎi zhàng jiàn bào guó de zhì shì wú duō， gèng quē shǎo zhī yīn de tóng zhì。 tā cháng cháng yòng“ jiàn” hé“ xiāo”、“ jiàn qì” hé“ xiāo xīn” lái jì tuō tā de sī xiǎng zhì xiàng。“ yī xiāo yī jiàn píng shēng yì， fù jìn kuáng míng shí wǔ nián”（《 màn gǎn》）；“ shàonián jī jiàn gèng chuī xiāo， jiàn qì xiāo xīn yī lì xiāo” (《 jǐ hài zá shī》 )； duì yú zì jǐ de zhì xiàng bào fù bù néng shí xiàn， shēn wéi kǔ mèn。 zài“ pāo què hú shān yī dí qiū， rén jiān tiān dì shǔ wú chóu”（《 mèng zhōng zuò sì jié jù》） de xiàn shí huán jìng xià， shī rén chú liǎo shū fā gǎn kǎi、 zòng héng yì lùn zhī wài， huí yì zhí dé liú liàn de kuài lè de guò qù， huàn xiǎng xiàn shí zhī wài měi miào de jìng jiè hé shì jiè， nǎi chéng wéi shī rén sī xiǎng zhōng yī zhǒng bì rán de fā zhǎn hé chū lù。 yīn cǐ， zài shī rén de xǔ duō zuò pǐn zhōng biǎo xiàn liǎo chóngchóng máo dùn。 zuò yú dào guāng yuán nián de《 néng lìng gōng shàonián xíng》 yī shǒu qī yán gǔ shī xiāng dāng jí zhōng dì biǎo xiàn liǎo shī rén sī xiǎng zhōng de máo dùn。 shī zhōng yòu táo xiàng xū kōng de xiāo jí yīn sù， gèng duō de jī jí yì yì zài yú shī rén duì wú kě nài hé de xiàn shí shè huì huán jìng de jí duān yàn 'è hé fǒu dìng， yīn 'ér zài《 jǐ hài zá shī》“ shàonián zūn yǐn yòu gāo wén”、“ jiǔ zhōu shēng qì shì fēng léi” èr shī zhōng， tā què xìn qián suǒ wèi yòu de、 jù dà shí dài biàn huà bì rán dào lái， xī wàng“ fēng léi” de bào fā， yǐ sǎo dàng yī qiē de xùn jí qì shì， dǎ pò nà lìng rén zhì xī、 yī piàn sǐ qì chén chén de jú miàn。
　　
　　 gōng zì zhēn shī de tè diǎn
　　
　　1， zhèng lùn、 shū qíng hé yì shù xíng xiàng de tǒng yī。 tā de xǔ duō shī jì shì shū qíng， yòu shì yì lùn， dàn bù shè shì shí， yì lùn yì bù jù tǐ， ér zhǐ shì bǎ xiàn shí de pǔ biàn xiàn xiàng， tí dào shè huì lì shǐ de gāo dù， tí chū wèn tí， shū fā gǎn kǎi， biǎo shì tài dù hé yuàn wàng。 tā yǐ zhèng lùn zuò shī， dàn bìng bù chōu xiàng yì lùn， yě bù sǎnwén huà。
　　
　　2， fēng fù qí yì de xiǎng xiàng , gòu chéng shēng dòng yòu lì de xíng xiàng。 zài tā de shī zhōng ,“ yuè nù”、“ huā yǐng nù”、“ tài xíng nù”、“ tài xíng fēi”、“ zhǎo nù”、“ líng qì nù” děng děng， xí jiàn de jǐng wù biàn dé hǔ hǔ yòu shēng qì， dòng rén 'ěr mù， huàn qǐ bù xún cháng de xiǎng xiàng。 yòu rú《 xī jiāo luò huā gē》 miáo xiě luò huā， shǐ yǐn qǐ shāng gǎn de shuāi bài de jǐng wù， biàn wéi wú bǐ zhuàng lì de jǐng xiàng， gèng gāo chū xún cháng de xiǎng xiàng zhī wài。“ luò hóng bù shì wú qíng wù， huà zuò chūn ní gèng hù huā” (《 jǐ hài zá shī》 )， zé cóng shuāi bài zhōng kàn chū xīn shēng。“ tiān mìng suī qiū sù， qí rén chūn qì yú”（《 zì chūn cú qiū， ǒu yòu suǒ chù， dé shí wǔ shǒu》）， cóng méi luò de shí dài zhōng， yě kàn dào xīn shēng de yī miàn。
　　
　　3， xíng shì duō yàng， fēng gé duō yàng。 shī rén zì jué dì yùn yòng gǔ diǎn shī gē duō zhǒng chuán tǒng xíng shì，“ zì zhōu qì jìn dài zhī tǐ， jiē yòng zhī； zì zá sān sì yán， zhì zá bā jiǔ yán， jiē yòng zhī”（《 bá pò jiè cǎo》）。 shí jì tā xiěde duō de hái shì wǔ qī yán“ gǔ tǐ shī”， qī yán de“ jìn tǐ shī”， ér yǐ qī yán jué jù wéi dà zōng。 yī bān qū xiàng shì bù shòu gé lǜ de shù fù， zì yóu yùn yòng， chōng kǒu 'ér chū。 zhè yě yǐ qī yán jué jù biǎo xiàn dé zuì tū chū。 zuò yú dào guāng shí jiǔ nián (1839) de《 jǐ hài zá shī》 315 shǒu， dú chuàng xìng dì yùn yòng liǎo qī yán jué jù de xíng shì， nèi róng wú suǒ bù bāo， shī rén de lǚ tú jiàn wén， yǐ jí shēng píng jīng lì hé sī xiǎng gǎn qíng de fā zhǎn biàn huà , lì lì rú huì , yīn 'ér chéng wéi yī zhǒng zì xù shī de xíng shì。 tā men kě yǐ zuò wéi yī shǒu shī dú。 yóu yú zuò zhě zhè zhǒng chōng fēn dì、 fù yú chuàng zào xìng dì yùn yòng， zì rán dì shǐ qī yán jué jù chéng wéi yī zhǒng zuì qīng qiǎo、 zuì jiǎn dān、 zuì jí zhōng de miáo xiě shì wù、 biǎo dá sī xiǎng gǎn qíng de xíng shì。 fù zá shēn kè de sī xiǎng nèi róng， duō zhǒng duō yàng de yǔ yán xíng shì， shì gōng shī fēng gé duō yàng huà de jī chǔ。“ cóng lái cái dà rén， miàn mào bù zhuān yī”（《 tí wáng zǐ méi dào shī tú》）， shī rén shì yǐ fēng gé duō yàng huà zì miǎn hé zì xǔ de。 tā de gǔ tǐ shī， wǔ yán níng liàn， qī yán bēn fàng； jìn tǐ shī， qī yán lǜ shī hán xù wěn dāng， jué jù zé tōng tuō zì rán。
　　
　　4， yǔ yán qīng qí duō cǎi , bù jū yī gé , yòu guī lì， yě yòu pǔ shí； yòu gǔ 'ào， yě yòu píng yì； yòu shēng pì， yě yòu tōng sú。 yī bān zì rán qīng lì， chén zhe lǎo liàn， yòu dù hán de yǐng xiǎng， yòu xiē piān zhāng yóu yú yòng diǎn guò fán huò guò shēng， huò hán xù qū zhé tài shèn， bù miǎn dài lái jiān shēn huì sè de quē diǎn。 gōng zì zhēn xiān jìn de sī xiǎng shì tā xǔ duō yōu xiù shī piān de líng hún。 sī xiǎng de shēn kè xìng hé yì shù de dú chuàng xìng， shǐ gōng shī bié kāi shēng miàn， kāi chuàng liǎo shī de yī gè xīn de lì shǐ shí dài， bù tóng yú táng sòng shī， shí kāi jìn dài shī de xīn fēng mào。 gōng shī zài dāng shí xīn shǎng de rén bù duō， tā de yǐng xiǎng shǐ dà yú wǎn qīng， zhù yào yóu yú tā de tū chū de sī xiǎng xìng hé zhèng zhì xìng， shǐ shū qíng yǔ sī xiǎng zhèng zhì nèi róng jié hé， yòu bù luò yú yǐ wén zì、 xué wèn、 yì lùn wéi shī。 gōng zì zhēn wén zài dāng shí bǐ shī yòu míng， yě gèng zāo dào yī bān wén shì de fēi yì , mù wéi jìn jì , bù gǎn bī shì。 chú jǐ zǔ xué shù lùn wén wài， tā men zhòng yào de yī bù fēn shì bù tóng xíng shì de zhèng lùn wén。 yòu xiē“ yǐ jīng shù zuò zhèng lùn”，“ wǎng wǎng yǐn gōng yáng yì jī qiē shí zhèng， dǐ pái zhuān zhì”（ liáng qǐ chāo《 qīng dài xué shù gài lùn》）。 zhè xiē wén zhāng dōushì yòng《 chūn qiū》 gōng yáng xué pài de guān diǎn yǔ xiàn shí de zhèng zhì lián xì， yǐn gǔ yù jīn， yǐ gǔ wéi yòng。 rú《 yǐ bǐng zhī jì zhù yì qī》、《 yǐ bǐng zhī jì zhù yì jiǔ》 hé《 zūn yǐn》 děng， dōushì gōng yáng“ sān shì shuō” de yùn yòng。 yòu xiē zé shì zhí jiē duì qīng wáng cháo fǔ xiǔ tǒng zhì de jiē lù hé pī pàn， rú《 míng liáng lùn》； yǐ jí gè zhǒng jī jí jiàn yì de piān zhāng， rú《 píng jūn piān》、《 xī yù zhì xíng shěng yì》、《 duì cè》、《 sòng qīnchāi dà chén hóu guān lín gōng xù》 děng。 lìng yī lèi shì fěng cì xìng de yù yán xiǎo pǐn， rú《 bǔ yù》、《 bìng méi guǎn jì》 děng。 hái yòu xǔ duō jì xù wén， jì rén、 jì shì、 jì míng shèng、 jì dì fāng， rú《 háng dà zōng yì shì zhuàng》、《 shū jīn líng》、《 wáng zhòng qú mù zhì míng》、《 shū jū yōng guān》、《 jǐ hài liù yuè zhòng guò yáng zhōu jì》 děng , nèi róng bù tóng , dū fù yòu xiàn shí yì yì。
　　
　　 gōng wén de biǎo xiàn fāng fǎ
　　
　　 yī bān hěn jiǎn dān， ér jiǎn kuò zhōng yòu yòu pū xù kuā zhāng， yòu de zhí shuài， yòu de qí guǐ。 tā de sǎnwén yǔ yán huó pō duō yàng。 yòu de sǎnxíng zhōng yòu pián 'ǒu , yòu de guī lì , yòu de gǔ 'ào， shèn zhì piān pì、 shēng yìng、 huì sè。 gōng wén qū bié yú táng sòng hé tóng chéng pài de gǔ wén， shì shàng chéng xiān qín liǎng hàn gǔ wén de yī gè dú tè de fā zhǎn， kāi chuàng liǎo gǔ wén huò sǎnwén de xīn fēng qì。 gōng zì zhēn de cí yě hěn zhù míng。 tán xiàn rèn wéi gōng cí“ mián lì shěn yáng， yì yù hé zhōu、 xīn 'ér yī zhī， qí zuò yě” (《 fù táng rì jì》 èr )。 shí jì shàng， tā de cí méi yòu bǎi tuō chuán tǒng cí de yǐng xiǎng， piān zhòng yú cí de yán qíng běn xìng。 tā yě xiě liǎo yī xiē shū fā gǎn kǎi huái bào de cí， rú 〔 què tà zhī 〕《 guò rén jiā fèi yuán zuò》 shū fā gū dú 'ér zì háo de gǎn qíng；〔 fèng huáng tái shàng yì chuī xiāo〕《 bǐng shēn sān rì》 xiě yǔ yōng sú wén shì de máo dùn hé lǐ xiǎng bù néng shí xiàn de gǎn kǎi；〔 làng táo shā〕《 shū yuàn》 xiě yuàn wàng， lüè tóng《 néng lìng gōng shàonián xíng》；〔 bǎi zì lìng〕《 tóu yuán dà qín nán》 xiě yǔ yuán qín nán 'ér shí tóng shàng jiā xué de qíng jǐng；〔 xiāng yuè〕《 rén shēn xià fàn zhōu xī hú》 xiě sī xiǎng shàng jiàn tài hé xiāo xīn de máo dùn， yòu zhì yú zuò wéi， yòu sī tuì yǐn， liú liàn shān shuǐ。
　　
　　 dàn gōng cí dà bù fēn hái shì xiāo xián zhī zuò， shū xiě chán mián zhī qíng， chéng jiù yuǎn xùn yú shī。 wǎn nián tā fā xiàn zì jǐ cí de quē diǎn：“ bù néng gǔ yǎ bù yōu líng， qì tǐ nán jī zuò zhě tíng。 huǐ shā liú chuán yí xià nǚ， zì zhàng wán shàn guò qí tíng。”（《 jǐ hài zá shī》） tā suǒ wèi qì tǐ， jiù shì fēng gé， zì zhī quē fá xiàn shí shè huì nèi róng。 běn jí hé bǎn běn gōng jí chuán shì bǎn běn shèn duō， zuì chū yòu《 dìng 'ān wén jí》 3 juàn、《 yú jí》 1 juàn， fù《 shǎo zuò》 1 juàn , dào guāng sān nián zì kè běn。《 jǐ hài zá shī》 yì yòu dào guāng shí jiǔ nián zì kè běn。 gōng zì zhēn qù shì hòu dì 'èr nián， wèi yuán suǒ ji《 dìng 'ān wén lù》 12 juàn， yòu kǎo zhèng、 zá zhù、 shī cí 12 juàn（《 dìng 'ān wén lù xù》）， wú kè běn。 hòu yòu《 dìng 'ān wén jí》 3 juàn、《 xù jí》 4 juàn， tóng zhì qī nián wú xù kè běn。 jīn yòu shàng hǎi shāng wù yìn shū guǎn《 wàn yòu wén kù》 pái yìn《 dìng 'ān wén jí》 4 cè， hán fēn lóu yǐng yìn《 dìng 'ān wén jí》 3 cè， jūn wú xù běn。 guāng xù yǐ lái zhì qīng mò， chuán běn yì duō， yòu guāng xù shí 'èr nián zhū zhī zhēn《 dìng 'ān wén jí bǔ biān》 4 juàn； yǐ“ quán jí” míng zhě， yòu guāng xù 'èr shí sān nián wàn běn shū táng kè běn《 gōng dìng 'ān quán jí》； yòu xuān tǒng yuán nián guó xué fú lún shè pái yìn běn《 jīng kān gōng dìng 'ān quán jí》； yòu xuān tǒng yuán nián suì hàn zhāi jiàodìng shí zhōng shū jú pái yìn běn《 jiàodìng dìng 'ān quán jí》 10 juàn； yòu xuān tǒng 'èr nián sǎo yè shān fáng shí yìn běn《 dìng 'ān quán jí》 děng。 mín guó yǐ hòu， yòu 1935 nián shàng hǎi jīn xiá gé běn《 gōng dìng 'ān quán jí》； 1935 nián wáng wén rú biān xiào、 guó xué zhěng lǐ shè běn《 gōng dìng 'ān quán jí》； 1937 nián xià tóng lán biān shì jiè shū jú běn《 gōng dìng 'ān quán jí lèi biān》 děng。 1959 nián wáng pèi zhèng xiào zhōng huá shū jú shàng hǎi biān ji suǒ běn《 gōng zì zhēn quán jí》 , cǐ běn jī běn shàng cān zhào suì hàn zhāi jiàodìng běn biān lì , fēn wéi 11 ji， dì 1 zhì dì 8 ji wéi wén， dì 9、 10 ji wéi shī , dì 11 ji wéi cí。
　　 èr shí qī suì wéi jǔ rén。 dào guāng yuán nián（ 1821） guān nèi gé zhōng shū， rèn guó shǐ guǎn jiàoduì guān。 jiǔ nián， shǐ chéng jìn shì。 guān zhì lǐ bù zhù shì。 shí jiǔ nián， qì guān nán guī。 èr shí yī nián， yú jiāng sū yún yáng shū yuàn cù rán qù shì。 gōng zì zhēn chū chéng jiā xué yuān yuán， cóng wén zì、 xùn gǔ rù shǒu， hòu jiàn shè jīn shí、 mù lù， fàn jí shī wén、 dì lǐ、 jīng shǐ bǎi jiā。 shòu dāng shí jué qǐ de“ chūn qiū gōng yáng xué” yǐng xiǎng shèn shēn。 miàn duì jiā dào nián jiān shè huì wēi jī rì yì shēn zhòng， tā qì jué kǎo jù xùn gǔ zhī xué， yī yì jiǎng qiú jīng shì zhī wù， yī shēng zhì cún gǎi gé。 qīng nián shí dài suǒ zhuàn《 míng liáng lùn》、《 yǐ bǐng zhī jì zhù yì》 děng wén， duì fēng jiàn zhuān zhì de jī bì， jìn xíng liǎo jiē lù hé pēng jī。 tā de sī xiǎng wéi hòu lái kāng yòu wéi děng rén chàng gōng yáng zhī xué yǐ biàn fǎ tú qiáng kāi liǎo xiān shēng。 zhōng nián yǐ hòu， suī rán zhì bù dé shēn， zhuǎn 'ér xué fó， dàn shì“ jīng shì zhì yòng” zhī zhì bìng wèi xiāo chén。 tā zhī chí lín zé xú chá jìn yā piàn， bìng jiàn yì lín zé xú jiā qiáng jūn shì shè shī， zuò hǎo kàng jī yīng guó qīn lüè zhě de zhǔn bèi。 gōng zì zhēn yī shēng zhuī qiú“ gēngfǎ”， suī zhì sǐ wèi dé shí xiàn， dàn zài xǔ duō fāng miàn chǎn shēng liǎo yòu yì de yǐng xiǎng。 zài shè huì guān shàng， tā zhǐ chū shè huì dòng luàn de gēn yuán zài yú pín fù bù xiāng qí， yào qiú gǎi gé kē jǔ zhì， duō fāng luó zhì“ tōng jīng zhì yòng” de rén cái。 zài zhé xué sī xiǎng shàng， chǎn fā fó jiào zhōng tiān tái zōng de guān diǎn， tí chū rén xìng“ wú shàn wú bù shàn”，“ shàn 'è jiē hòu qǐ” de yī jiā zhī tán。 zài shǐ xué shàng， fā chū“ zūn shǐ” de hūyù， bìng qián xīn yú xī běi lì shǐ、 dì lǐ de tàn tǎo。 zài wén xué shàng， zé tí chū“ zūn qíng” zhī shuō， zhù zhāng shī yǔ rén wéi yī。 tā shēng píng shī wén shèn fù， hòu rén ji wéi《 gōng zì zhēn quán jí》。
　　
　　 gōng zì zhēn jì niàn guǎn
　　
　　 gōng zì zhēn jì niàn guǎn wèi yú háng zhōu chéng dōng mǎ pō xiàng 6 hào xiǎo cǎi yuán nèi， zhàn dì liù bǎi duō píng fāng mǐ， 1990 nián kāi guǎn。 gōng zì zhēn， míng gǒng zuò， zì sè rén， qīng dài sī xiǎng jiā、 wén xué jiā， zhè jiāng rén hé（ jīn háng zhōu） rén。 tā hé lín zé xú děng rén gòng tóng kāi qǐ liǎo pēng jī shí bì， kàng yù wài wǔ， tōng jīng zhì yòng de jìn bù sī xiǎng， bèi liǔ yà zǐ yù wéi“ sān bǎi nián lái dì yī liú”。
　　
　　 gōng zì zhēn jì niàn guǎn jiàn yú qīng mò， shǔ zhōng shì zhái yuàn， wéi qīng dài tóng xiāng rén wāng wéi suǒ jiàn“ xiǎo mǐ shān fáng”， sú chēng“ xiǎo mǐ yuán”。 qīng dài zhù míng sī xiǎng jiā、 wén xué jiā gōng zì zhēn chū shēng yú mǎ pō（ pó） xiàng。 gōng zì zhēn（ 1792-1841）， dào guāng jiǔ nián jìn shì。 guān zhì nèi gé zhōng shū、 lǐ bù zhù shì děng。 xué wù bó lǎn， suǒ zuò shī wén jí lì tí chàng gēngfǎ， gǎi gé tú qiáng，“ yǐ cháo zhāng guó zhèng shì qíng mín yǐn wéi zhì gān”，“ sòng shǐ jiàn， kǎo zhǎng gù， kāng kǎi lùn tiān xià shì”， zhù yòu《 dìng 'ān wén jí》， jīn rén ji yòu《 gōng zì zhēn quán jí》。 gōng zì zhēn suī zì 11 suì suí fù qīn qù jīng， jiǔ jū zài wài， guī háng cì shù bù duō， dàn duì jiā xiāng juàn liàn zhī qíng zài shī zhōng shí yòu liú lù，“ cóng cǐ yǔ shuí tán gǔ wài， mǎ pó xiàng wài lì xié yáng”。 1988-1989 nián， xiǎo mǐ yuán zhěng xiū hòu zuò wéi gōng zì zhēn jì niàn guǎn。 guǎn zhàn dì yuē 0.7 gōng qǐng， jiàn zhù miàn jī 498 píng fāng mǐ， yǐ bèi liè rù shì jí wén wù bǎo hù dān wèi。
　　
　　 jì niàn guǎn zhù tǐ shì zuò qīng dài fēng gé de liǎng céng lóu fáng， shàng xià wǔ kāi jiān， jiān yòu 'ěr fáng， diāo liáng huà dòng， gǔ pǔ diǎn yǎ。 guǎn nèi zhèng tīng 'ān fàng gōng zì zhēn bàn shēn gǔ tóng sè sù xiàng， sì zhōu xuán guà shā mèng hǎi、 zhào pǔ chū děng míng jiā tí xiě de biǎn 'é、 yíng lián。 sì gè zhǎn shì， chén liè liǎo gōng zì zhēn shēng píng tú wén jiǎn jiè、 dà shì nián biǎo、 shǐ liào、 gōng shì nián pǔ、 shī xuǎn hé hòu rén yán jiū wén jí děng。 tíng yuàn nèi xiǎo qiáo liú shuǐ、 jiǎ shān tíng xiè， zài huā mù chèn tuō xià， fù yòu gǔ diǎn yuán lín de tè sè。 tā de zuò pǐn yóu qí shòu lǎo nián rén xǐ 'ài。
　　
　　 gōng zì zhēn zhī tòng
　　
　　“ sǒu zé wú cái dào”， shì wǎn qīng dà shī rén gōng zì zhēn zhēn duì dāng shí zhōng guó rén cái jí dù kuì fá suǒ fā chū de gǎn tàn， wèicǐ tā xiě chū liǎo nà jù zhèn lóng fā kuì de“ wǒ quàn tiān gōng zhòng dǒu sǒu， bù jū yī gé jiàng rén cái”。 ràng gōng zì zhēn zuò mèng yě méi yòu xiǎng dào de shì， zài tā qù shì bù dào 20 nián， tā suǒ“ hū huàn” de nà gè“ cái dào”、 nà gè“ jié chū de qiáng dào” jiù dàn shēng liǎo。 ér cǐ rén， zhèng shì tā de 'ér zǐ gōng chéng。
　　 gōng chéng shì gōng zì zhēn de zhǎngzǐ， zì xiào gǒng， hào bàn lún。 zhōng guó rén jiǎng jiū“ wǔ lún”， kě zhè wèi gōng dà gōng zǐ chú liǎo zì jǐ de xiǎo lǎo pó， bié de tōng tōng bù 'ài， gù zì hào“ bàn lún”， zhēn shì“ tǎn chéng” dé ràng rén pèi fú。 gōng bàn lún suī fàng dàng bù jī， kě bìng fēi bù xué wú shù zhī tú， xiāng fǎn tā zì yòu cōng yíng，“ cáng shū jí fù， jiá yú jiāng zhè， duō sì kù zhōng wèi shōu zhī shū”， shàoshí jí“ chén hān qí zhōng”。
　　 gōng bàn lún suī jiā xué yuān yuán， yòu yòu yán fù qīn shòu， què shēng xìng kuáng 'ào、 xǐ kōng tán， shì chēng kuáng shì。 wèicǐ， gōng zì zhēn céng duō cì quàn miǎn 'ér zǐ yào tà shí zuò xué wèn。 kě xī， gōng bàn lún gū fù liǎo fù qīn de qī wàng。 hòu lái tā liú luò dào shàng hǎi， yǐ rán fàng dàng bù jī， huī huò xiá jì。
　　 rú guǒ jǐn jǐn zuò yī míng“ kuáng shì”， dǎo yě bà liǎo， piān piān zhè wèi gōng gōng zǐ zài zǒu tóu wú lù zhī jì tóu kào liǎo yīng guó gōng shǐ wēi tuǒ mǎ。 gōng bàn lún liú lì de yīng yǔ， ràng zhè wèi gōng shǐ dà wéi jīng tàn。 wēi shì duì tā jí wéi shǎng shí， gěi liǎo tā hěn gāo de dài yù， xíng dòng yòu hù wèi gēn cóng， yuè zhì wàn jīn。 bāo kuò gōng shǐ běn rén zài nèi， shàng shàng xià xià dū gōng jìng dì chēng tā wéi gōng xiān shēng。 zhī yù zhī 'ēn dāng yǒng quán xiāng bào， gōng bàn lún wéi yáng rén xiào lì de rì zǐ zhōng yú lái dào liǎo。
　　 jù《 qīng cháo yě shǐ dà guān》、《 yuán míng yuán cán huǐ kǎo》 děng zài： 1860 nián， yīng fǎ lián jūn qīn rù zhōng guó， gōng bàn lún suí yīng jiàn běi shàng lái dào běi jīng hòu， jiāng biàn fā pán dào tóu dǐng， dài yáng rén mào， chuān bái sè xī zhuāng， chū rù yáng bīng yíng pán， hú jiǎ hǔ wēi， hǎo bù dé yì。 suí hòu， tā jiāng lián jūn yǐn jìn yuán míng yuán， bìng qiǎng xiān yī bù dān qí zhí rù， qǔ zhēn bǎo zhòng qì yǐ guī， dà fā hèngcái。 rán hòu， jiù yòu liǎo nà chǎng zhèn jīng zhōng wài de dà huǒ…… zhè chǎng dà huǒ rán shāo liǎo yī bǎi duō nián， zhí dào jīn tiān hái shāo dé suǒ yòu de zhōng guó rén xīn tòng， yě ràng shì jiè shàng suǒ yòu yòu liáng zhī de rén xīn tòng。
　　 yǔ gōng bàn lún xíng chéng xiān míng duì bǐ de shì tā de fù qīn gōng zì zhēn。 fù zǐ liǎ yī gè 'ài guó， yī gè mài guó， yī gè míng chuí qīng shǐ， yī gè yí chòu wàn nián。 qīng rén zhào yì shuō， míng fù zhī zǐ duō bài dé， zhè suī rán bù shì bì rán guī lǜ， dàn míng fù bù xìng 'ér yòu nì zǐ， àn zhào“ zǐ bù jiào fù zhī guò” de shuō fǎ， gōng zì zhēn zì rán yě nán cí qí jiù。
　　 yǔ jīhū suǒ yòu mài guó zéi yī yàng， zhè wèi“ jié chū de qiáng dào” zuì hòu yě méi néng táo tuō shàng tiān de chéng fá。 shǐ zài， gōng bàn lún wǎn nián shēng huó jí wéi liáo dǎo， kào diǎndàng jiā sī guò huó， zuì hòu yīn jīng shén shī cháng fā kuáng 'ér sǐ。 kàn lái， jí shǐ shì zì chēng“ bàn lún” de rén， yě réng rán wú fǎ táo tuō liáng xīn de qiǎn zé。 huò xǔ， zhè jiù shì wǒ men suǒ shuō de tiān qiǎn bā！