běi wèi  北魏(466nián～527nián)

zì：	shàn cháng
jíguàn：	hé běi shěng zhuō xiàn
 dì lǐ lèi GEOGRAPHIC ATTRIBUTES： 《shuǐ jīng zhù》 yuèdòulì dào yuánzài旅游地理dezuòpǐn!!!

　　（ 466 huò 472 héng 527） zì shàn cháng， běi wèi fàn yáng（ jīn hé běi shěng zhuō xiàn） rén。 chū shēng yú guān huàn shì jiā . tā de fù qīn lì fàn niánshào yòu wéi， zài tài wǔ dì shí qī， gěi shì dōng gōng， hòu lái yǐ tā yōu xiù de zhàn lüè yǎn guāng chéng wéi liǎo yī gè yōu xiù de jūn shī， céng jīng zuò guò píng dōng jiāng jūn hé qīng zhōu cì shǐ。 lì dào yuán yě xiān hòu zài píng chéng（ běi wèi shǒu dū， jīn shān xī shěng dà tóng shì） hé luò yáng（ gōng yuán 493 nián běi wèi shǒu dū nán qiān dào zhè lǐ） dān rèn guò qí dū wèi， yù shǐ zhōng wèi hé běi zhōng láng jiāng děng zhōng yāng guān shǐ， bìng qiě duō cì chū rèn dì fāng guān， zuò guò jì zhōu（ jīn hé běi shěng jì xiàn） zhǎngshǐ， lǔ yáng jùn（ jīn hé nán shěng lǔ shān xiàn） tài shǒu， dōng jīng zhōu（ jīn hé nán shěng táng hé xiàn） cì shǐ， hé nán（ jīn luò yáng） yǐn děng zhí wù。
　　
　　 lì dào yuán qián bàn shēng， běi wèi zhèng shì dǐng shèng shí qī， gōng yuán 439 nián， běi wèi tài wǔ dì tǒng yī běi fāng zhī hòu， jīng guò xiàn wén， wén chéng děng zhū duō dì wáng de lì jīng tú zhì， zhì hòu lái de běi wèi xiào wén dì de jī jí gǎi gé， běi wèi guó lì rì jiàn qiáng shèng。 lì dào yuán yě gēn suí xiào wén dì děng rén zhì lì yú tǒng yī dà yuàn de shí xiàn。 rán 'ér， zài xiào wén dì sǐ hòu， běi wèi cóng 500 nián kāi shǐ， guó nèi máo dùn yòu kāi shǐ gāo zhǎng qǐ lái， zhú jiàn zǒu xià pō lù， zhì 527 nián， liù zhèn pàn luàn， sì fāng pàn luàn jiē gān 'ér qǐ。 zài guó jiā zhèng zhí duō shì zhī qiū de shí hòu， lì dào yuán kāng kǎi xùn guó。 cháng kōng gū yàn míng， qín shān niǎo bēi gē， zài liú xīng shǎn guò zhī shí， yī dài yīng háo jiù cǐ yǔn luò。
　　 lì dào yuán zài zuò guān qī jiān， “ zhí fǎ qīng kè ”，“ sù yòu yán měng zhī chēng”。 pō zāo háo qiáng hé huáng zú jì hèn。 běi wèi xiào chāng sān nián（ gōng yuán ５ ２ ７ nián）， lì dào yuán zài fèng mìng fù rèn guān yòu dà shǐ de lù shàng， yōng zhōu cì shǐ xiāo bǎo yín shòu rǔ nán wáng yuán yuè sǒng yǒng pài rén bǎ lì dào yīháng wéi kùn zài yīn pán yì tíng（ zài jīn shǎn xī shěng lín tóng xiàn dōng）。 tíng zài gāng shàng， méi yòu shuǐ chī， záo jǐng shí jǐ zhàng， réng bù dé shuǐ， zuì hòu lì jìn， hé tā de dì dì dào jùn yǐ jí liǎng gè 'ér zǐ yī tóng bèi shā hài。
　　 lì dào yuán cóng shàonián shí dài qǐ jiù 'àihào yóu lǎn。 tā gēn suí fù qīn zài qīng zhōu shí hòu， céng jīng hé yǒu rén yóu biàn shān dōng。 zuò guān yǐ hòu， dào guò xǔ duō dì fāng， měi dào yī gè dì fāng， dōuyào yóu lǎn dāng dì míng shèng gǔ jì， liú xīn kān chá shuǐ liú dì shì， tàn sù yuán tóu， bìng qiě zài yú xiá shí jiān yuè dú liǎo dà liàng dì lǐ fāng miàn de zhù zuò， zhú jiàn jī lěi liǎo fēng fù de dì lǐ xué zhī shí。 tā yī shēng duì wǒ guó de zì rán、 dì lǐ zuò liǎo dà liàng de diào chá、 kǎo zhèng hé yán jiū gōng zuò， bìng qiě zhuàn xiě liǎo dì lǐ jù zhù héng héng《 shuǐ jīng zhù》， wèiwǒ guó gǔ dài de dì lǐ kē xué zuò chū liǎo zhòng dà de gòng xiàn。
　　《 shuǐ jīng》 yī shū xiě yú sān guó shí qī， shì yī bù zhuān mén yán jiū hé liú shuǐ dào de shū jí， gòng jì shù quán guó zhù yào hé liú yī bǎi sān shí qī tiáo。 yuán wén yī wàn duō zì， wén zì xiāng dāng jiǎn lüè， méi yòu bǎ shuǐ dào de lái lóng qù mài hé xiáng xì qíng kuàng shuō qīng chǔ。 lì dào yuán rèn wéi， yīnggāi zài duì xiàn yòu dì lǐ qíng kuàng de kǎo chá de jī chǔ shàng， yìn zhèng gǔ jí， rán hòu bǎ jīng cháng biàn huà de dì lǐ miàn mào jìn liàng xiáng xì、 zhǔn què dì jìzǎi xià lái。 zài zhè zhǒng sī xiǎng zhǐ dǎo xià， lì dào yuán jué xīn wéi《 shuǐ jīng》 zuò zhù。
　　 lì dào yuán zài gěi《 shuǐ jīng》 zuò zhù guò chéng zhōng， shí fēn zhù zhòng shí dì kǎo chá hé diào chá yán jiū， tóng shí　 hái bó lǎn liǎo dà liàng qián rén zhù zuò， chá kàn liǎo bù shǎo jīng xiáng xì de dì tú。 jù tǒng jì， lì dào yuán xiě《 shuǐ jīng zhù》 yī gòng cān yuè liǎo sì bǎi sān shí qī zhǒng shū jí。 jīng guò cháng qī jiān kǔ de nǔ lì， lì dào yuán zhōng yú wán chéng liǎo tā de《 shuǐ jīng zhù》 zhè yī míng zhù。《 shuǐ jīng zhù》 gòng sì shí juàn（ yuán shū sòng cháo yǐ yì wǔ juàn， jīn běn réng zuò sì shí juàn， shì jīng hòu rén gǎi biān 'ér chéng de）， sān shí duō wàn zì， shì dāng shí yī bù kōng qián de dì lǐ xué jù zhù。 tā míng yì shàng shì zhù shì《 shuǐ jīng》， shí jì shàng shì zài《 shuǐ jīng》 jī chǔ shàng de zài chuàng zuò。 quán shū jì shù liǎo yī qiān 'èr bǎi wǔ shí 'èr tiáo hé liú， bǐ yuán zhù zēng jiā liǎo jìn qiān tiáo， wén zì zēng jiā liǎo 'èr shí duō bèi， nèi róng bǐ《 shuǐ jīng》 yuán zhù yào fēng fù dé duō。
　　《 shuǐ jīng zhù》 zài xiě zuò tǐ lì shàng， bù tóng yú《 yǔ gòng》 hé《 hàn shū · dì lǐ zhì》。 tā yǐ shuǐ dào wéi gāng， xiáng xì jì shù gè dì de dì lǐ gài kuàng， kāi chuàng liǎo gǔ dài zōng hé dì lǐ zhù zuò de yī zhǒng xīn xíng shì。《 shuǐ jīng zhù》 shè jí de fàn wéi shí fēn guǎng fàn。 cóng dì yù shàng jiǎng， lì dào yuán suī rán shēng huó zài nán běi cháo duì zhì shí qī， dàn shì tā bìng méi yòu bǎ yǎn guāng jǐn xiàn yú běi wèi suǒ tǒng zhì de yī yú， ér shì zhuā zhù hé liú shuǐ dào zhè yī zì rán xiàn xiàng， duì quán guó dì lǐ qíng kuàng zuò liǎo xiáng xì jìzǎi。 bù jǐn shì zhè yàng， shū zhōng hái tán dào liǎo yī xiē wài guó hé liú， shuō míng zuò zhě duì yú guó wài dì lǐ yě shì zhù yì de。 cóng nèi róng shàng jiǎng， shū zhōng bù jǐn xiáng shù liǎo měi tiáo hé liú de shuǐ wén qíng kuàng， ér qiě bǎ měi tiáo hé liú liú yù nèi de qí tā zì rán xiàn xiàng rú dì zhì、 dì mào、 dì rǎng、 qì hòu、 wù chǎn mín sú、 chéng yì xīng shuāi、 lì shǐ gǔ jì yǐ jí shén huà chuán shuō děng zōng hé qǐ lái， zuò liǎo quán miàn miáo shù。 yīn cǐ《 shuǐ jīng zhù》 shì liù shì jì qián wǒ guó dì yī bù quán miàn、 xì tǒng de zōng hé xìng dì lǐ zhù shù。 duì yú yán jiū wǒ guó gǔ dài lì shǐ hé dì lǐ jù yòu zhòng yào de cān kǎo jià zhí。
　　《 shuǐ jīng zhù》 bù jǐn shì yī bù jù yòu zhòng dà kē xué jià zhí de dì lǐ jù zhù， ér qiě yě shì yī bù pō jù tè sè de shān shuǐ yóu jì。 lì dào yuán yǐ bǎo mǎn de rè qíng， hún hòu de wén bǐ， jīng měi de yǔ yán， xíng xiàng、 shēng dòng dì miáo shù liǎo zǔ guó de zhuàng lì shān chuān， biǎo xiàn liǎo tā duì zǔ guó de rè 'ài hé zàn měi。 lì dào yuán yī shēng zhù shù hěn duō， chú《 shuǐ jīng zhù》 wài， hái yòu《 běn zhì》 shí sān piān yǐ jí《 qī pìn》 děng zhù zuò， dàn shì， liú chuán xià lái zhǐ yòu《 shuǐ jīng zhù》 yī zhǒng。
　　 lì dào yuán（ 466 huò 472 héng 527）， shàonián shí dài jiù xǐ 'ài yóu lǎn。 hòu lái tā zuò liǎo guān， jiù dào gè dì yóu lì， měi dào yī dì chú cān guān míng shèng gǔ jì wài， hái yòng xīn kān chá shuǐ liú dì shì， liǎo jiě yán 'àn dì lǐ、 dì mào、 tǔ rǎng、 qì hòu， rén mín de shēng chǎn shēng huó， dì yù de biàn qiān děng。 tā fā xiàn gǔ dài de dì lǐ shū héng héng《 shuǐ jīng》， suī rán duì dà xiǎo hé liú de lái lóng qù mài quē fá zhǔn què jìzǎi， dàn yóu yú shí dài gēngtì， chéng yì xīng shuāi， yòu xiē hé liú gǎi dào， míng chēng yě biàn liǎo， dàn shū shàng què wèi jiā yǐ bǔ chōng hé shuō míng。 lì dào yuán yú shì qīn zìjǐ《 shuǐ jīng》 zuò zhù。
　　 wèile xiě《 shuǐ jīng zhù》， tā yuè dú yòu guān shū jí dá 400 duō zhǒng， chá yuè liǎo suǒ yòu dì tú， yán jiū liǎo dà liàng wén wù zī liào， hái qīn zì dào shí dì kǎo chá， hé shí shū shàng de jìzǎi。《 shuǐ jīng》 yuán lái jìzǎi de dà xiǎo hé liú yòu 137 tiáo， 1 wàn duō zì， jīng guò lì dào yuán zhù shì yǐ hòu， dà xiǎo hé liú zēng jiā dào 1252 tiáo， gòng 30 duō wàn zì， bǐ yuán zhù zēng jiā 20 bèi。 shū zhōng jì shù liǎo gè tiáo hé liú de fā yuán yǔ liú xiàng， gè liú yù de zì rán dì lǐ hé jīng jì dì lǐ zhuàng kuàng， yǐ jí huǒ shān、 wēn quán 、 shuǐ lì gōng chéng děng。 zhè bù shū wén zì yōu měi shēng dòng， yě kě yǐ shuō shì yī bù wén xué zhù zuò。 yóu yú《 shuǐ jīng zhù》 zài zhōng guó kē xué wén huà fā zhǎn shǐ shàng de jù dà jià zhí， lì dài xǔ duō xué zhě zhuān mén duì tā jìn xíng yán jiū， xíng chéng yī mén“ lì xué”。
　　 lì dào yuán， zì shàn cháng， wǒ guó gǔ dài de dì lǐ xué jiā， sǎnwén jiā， chū xí jué yǒng níng hóu， lì jiàng wéi bó。 yù shǐ zhōng wèi lǐ biāo yǐ dào yuán zhí fǎ qīng kè， zì tài fù yuàn yǐn wéi shū shì yù shǐ。 biāo wéi pú shè lǐ chōng suǒ zòu， dào yuán yǐ shǔ guān zuò miǎn。 jǐng míng zhōng， wéi jì zhōu zhèn dōng fǔ zhǎngshǐ。 cì shǐ yú jìn， shùn huáng hòu fù yě。 xī tǎo guān zhōng， yì bù zhì zhōu， dào yuán xíng shì sān nián。 wéi zhèng yán kù， lì rén wèi zhī， jiān dào táo yú tā jìng。 hòu shì shǒu lǔ yáng jùn， dào yuán biǎo lì hóng xù， chóng quàn xué jiào。 zhào yuē：“ lǔ yáng běn yǐ mán rén， bù lì dà xué。 jīn kě tīng zhī， yǐ chéng liáng shǒu wén wēng zhī huà。” dào yuán zài jùn， shān mán fú qí wēi míng， bù gǎn wéi kòu。 yán chāng zhōng， wéi dōng jīng zhōu cì shǐ， wēi měng wéi zhèng， rú zài jì zhōu。 mán rén zhǐ jué sòng qí kè jùn， qǐng qián cì shǐ kòu zǔ lǐ。 jí yǐ qiǎn shù bīng qī shí rén sòng dào yuán hái jīng， èr rén bìng zuò miǎn guān。
　　 hòu wéi hé nán yǐn。 míng dì yǐ wò yě、 huái shuò、 bó gǔ lǜ、 wǔ chuān、 fǔ míng、 róu xuán、 huái huāng、 yù yí zhū zhèn bìng gǎi wéi zhōu， qí jùn、 xiàn、 shù míng， lìng zhǔn gǔ chéng yì。 zhào dào yuán chí jié jiān huáng mén shì láng， chí yì yǔ dà dū dū lǐ chóng chóu yí zhì lì， cái jiǎn qù liú。 huì zhū zhèn pàn， bù guǒ 'ér hái。
　　 xiào chāng chū， liáng qiǎn jiāng gōng yáng zhōu， cì shǐ yuán fǎ sēng yòu yú péng chéng fǎn pàn。 zhào dào yuán chí jié， jiān shì zhōng、 shè xíng tái shàng shū， jié dù zhū jūn， yǐ pú shè lǐ píng gù shì。 liáng jūn zhì wō yáng， bài tuì。 dào yuán zhuī tǎo， duō yòu zhǎn huò。
　　 hòu chú yù shǐ zhōng wèi。 dào yuán sù yòu yán měng zhī chēng， quán háo shǐ pō dá zhī。 ér bù néng yòu suǒ jiū zhèng， shēng wàng gèng sǔn。 sī zhōu mù、 rǔ nán wáng yuè bì jìn zuǒ yòu qiū niàn， cháng yǔ wò qǐ。 jí xuǎn zhōu guān， duō yóu yú niàn。 niàn cháng nì yuè dì， shí hái qí jiā， dào yuán mì fǎng zhī， shōu niàn fù yù。 yuè qǐ líng tài hòu， qǐng quán niàn shēn， yòu chì shè zhī。 dào yuán suì jìn qí mìng， yīn yǐ hé yuè。
　　 shí yōng zhōu cì shǐ xiāo bǎo fǎn zhuàng shāo lù， shì zhōng、 chéng yáng wáng huī sù jì dào yuán， yīn fěng cháo tíng， qiǎn wéi guān yòu dà shǐ。 bǎo lǜ dào yuán tú jǐ， qiǎn qí xíng tái láng zhōng guō zǐ zhì wéi dào yuán yú yīn pán yì tíng。 tíng zài gāng shàng， cháng shí gāng xià zhī jǐng。 jì bèi wéi， chuān jǐng shí yú zhàng bù dé shuǐ。 shuǐ jìn lì qū， zéi suì yú qiáng 'ér rù。 dào yuán yǔ qí dì dào（ jué） èr zǐ jù bèi hài。 dào yuán mù chì zéi， lì shēng 'ér sǐ。 bǎo yóu qiǎn liǎn qí fù zǐ， bìn yú cháng 'ān chéng dōng。 shì píng， sàng hái， zèng lì bù shàng shū、 jì zhōu cì shǐ、 ān dìng xiàn nán。
　　 dào yuán hàoxué， lì lǎn qí shū， zhuàn zhù《 shuǐ jīng》 sì shí juàn，《 běn zhì》 shí sān piān。 yòu wéi《 qī pìn》 jí zhū wén jiē xíng yú shì。 rán xiōng dì bù néng dǔ mù， yòu duō xián jì， shí lùn bó zhī。
　　
　　 dì lǐ xué jiā lì dào yuán
　　
　　 yán guān bèi hài
　　 dāng nǐ zài diàn shì píng mù shàng kàn dào xià wēi yí huǒ shān pēn fā de zhuàng guān jǐng xiàng： nà gāo dá shù bǎi mǐ sì pēn quán pēn shè 'ér chū de yán jiāng， shǐ qíng lǎng de tiān kōng wéi zhī biàn sè； nà yóu yán jiāng huì jù 'ér chéng de chì rè de hé liú， suǒ dào zhī chù， tǔ rǎng、 yán shí wéi zhī róng huà， huā cǎo shù mù qǐng kè jiān huà wéi huī jìn …… nǐ kě céng xiǎng dào， zài 1500 nián qián， wǒ guó shān xī shěng dà tóng shì de xī nán yě yòu huǒ shān， huǒ shān kǒu shēn bù jiàn dǐ， rè qì shàng chōng， cháng cháng fā chū xiàng xì wēi de léi míng bān de shēng xiǎng。 xiàn zài dà tóng fù jìn de huǒ shān zǎo yǐ tíng zhǐ pēn fā liǎo。 guān yú dà tóng huǒ shān dāng duì pēn fā de qíng kuàng， shì zài wǒ guó gǔ dài dì lǐ xué míng zhù《 shuǐ jīng zhù》 zhōng kàn dào de， zhè bù shū de zuò zhě shì wǒ guó gǔ dài jié chū de dì lǐ xué jiā lì dào yuán。
　　 lì dào yuán， zì shàn cháng， fàn yáng zhuō lù（ jīn hé běi shěng zhuō xiàn） rén， dà yuē chū shēng zài gōng yuán 466 nián huò gōng yuán 472 nián。 tā hé tā de fù qīn dōuzài nán běi cháo shí qī de běi wèi zhèng quán zhōng zuò guò guān。 tā de fù qīn zuò guò shān dōng qīng zhōu cì shǐ， tā zì jǐ yě xiān hòu zài běi wèi shǒu dū píng chéng（ jīn shān xī dà tóng） hé luò yáng（ gōng yuán 493 nián běi wèi qiān dū luò yáng） zuò guò zhōng yāng guān lì， zài jì zhōu（ jīn hé běi jì xiàn）、 lǔ yáng（ jīn hé nán lǔ shān xiàn）、 dōng jīng zhōu（ jīn hé nán táng hé xiàn） zuò guò dì fāng guān。 jù shǐ shū jìzǎi， lì dào yuán wéi guān sù yǐ yán měng zhù chēng。 tā zài dì fāng zuò guān shí， duì yú dì fāng de zhì 'ān hé wén jiào shì yè zuò liǎo xǔ duō hǎo shì， hěn yòu chéng jì。 tā zhí fǎ hěn yán， guān lì dū pà tā， bù gǎn wéi fēi zuò dǎi， dào zéi yědōu táo dào qí tā dì fāng qù liǎo。 zài zhōng yāng zhèng fǔ zuò guān shí， tā bù wèi bì quán shì rén wù， gǎn yú jiē lù tā men gān de huài shì， yīn 'ér bù shǎo quán shì rén wù dū zēng hèn tā。 gōng yuán 527 nián， yōng zhōu（ jīn shǎn xī xī 'ān yī dài） cì shǐ xiào bǎo yín qǐ tú fǎn duì běi wèi zhèng quán， zēng hèn lì dào yuán de rén wèile dá dào chú diào tā de mùdì， wán nòng liǎo jiè dāo shā rén de yīn móu， gù yì sǒng yǒng běi wèi zhèng quán pài lì dào yuán qù xī 'ān yī dài rèn guān yòu dà shǐ。 xiào bǎo yín guǒ rán huái yí lì dào yuán shì yào qù yǔ tā zuò duì， yú shì pài bù xià bàn lù jié shā。 dāng lì dào yuán fù rèn xíng zhì yīn pán yì tíng（ jīn shǎn xī lín tóng xiàn dōng） shí， shòu dào xiào bù de wéi kùn。 jiàn zài shān gāng shàng， ér shí yòng de shuǐ jǐng zài shān gāng xià， bèi wéi kùn hòu chī shuǐ duàn jué。 lì dào yuán yīháng suī rán zài shān gāng shàng dǎ jǐng， xún zhǎo shuǐ yuán， dàn dǎ jǐng shí jǐ zhàng shēn， réng rán méi yòu shuǐ， zuì hòu shuǐ jìn lì qióng， lì dào yuán hé tā de yī gè dì dì、 liǎng gè 'ér zǐ tóng shí bèi shā hài。 lín sǐ de shí hòu， lì dào yuán hái nù mù lì shēng hē chì pàn zéi， biǎo xiàn liǎo zhì sǐ bù qū de jīng shén。
　　
　　 kǎo chá dì lǐ xiě《 shuǐ jīng zhù》
　　
　　 lì dào yuán zài shàonián shí dài， jiù duì dì lǐ kǎo chá yòu nóng hòu de xīng qù。 shí jǐ suì shí， tā suí fù qīn dào shān dōng， jīng cháng yǔ péng yǒu yī qǐ dào yòu shān shuǐ de dì fāng yóu lǎn， guān chá shuǐ liú de qíng jǐng。 dāng shí， tā men yóu lì guò lín qú xiàn de xūn yě quán shuǐ， yòu guān kàn liǎo shí jǐng de pù bù。 pù bù bēn xiè 'ér xià de shuǐ liú， jī qǐ liǎo gǔn gǔn bō làng hé fēi jiàn de shuǐ huā， nà kēng qiāng yòu lì de jù dà yīn xiǎng， zài chuān gǔ jiān huí dàng。 zhè měi lì zhuàng guān de jǐng sè， shǐ lì dào yuán dà wéi táo zuì。 hòu lái， tā zài shān xī、 hé nán、 hé běi zuò guān， jīng cháng chéng gōng zuò zhī biàn hé gōng yú zhī xiá， liú yì jìn xíng shí dì de dì lǐ kǎo chá hé diào chá。 fán shì tā zǒu dào de dì fāng， tādōu jìn lì sōu jí dāng dì yòu guān de dì lǐ zhù zuò hé dì tú， bìng gēn jù tú jí tí gōng de qíng kuàng， kǎo chá gè dì hé liú gàndào hé zhī liú de fēn bù， yǐ jí hé liú liú jīng dì qū de dì lǐ fēng mào。 tā huò bá shè jiāo yě， xún fǎng gǔ jì， zhuī sù hé liú de yuán tóu； huò zǒu fǎng xiāng lǎo， cǎi jí mín jiàngē yáo、 yàn yǔ、 fāng yán hé chuán shuō， rán hòu bǎ zì jǐ de jiàn wén， xiáng xì dì jì lù xià lái。 rì jī yuè lěi， tā zhǎng wò liǎo xǔ duō yòu guān gè dì dì lǐ qíng kuàng de yuán shǐ zī liào。
　　 tóng shí， lì dào yuán 'àihào dú shū， bìng yǐ cǐ wén míng yú shì。 zài rì cháng shēng huó zhōng， shū jí shì tā bù kě fēn lí de bàn lǚ。 tā yī shēng zhōng dú guò xǔ duō shū， yóu qí shì yòu guān dì lǐ jì shù de shū jí， tā jīhū dū dú biàn。 tā dú shū fēi cháng yán sù、 rèn zhēn， duì shū zhōng de jìzǎi lì qiú nòng dǒng、 nòng tōng， duì gè shū zhōng jì shù tóng yī dì fāng 'ér yòu chū rù de wèn tí， gèng shì zhuóyì tàn jiū qí yuán yīn。 dà liàng dì dú shū， shǐ tā jù yòu yuān bó de xué shí， chéng wéi dāng shí yòu míng de xué zhě。 tā xiě liǎo bù shǎo zhù zuò， dū liú xíng yú shì， kě xī hòu lái dà dū yì wáng liǎo。
　　 tōng guò shí dì de kǎo chá hé duì dì lǐ shū jí de yán jiū， lì dào yuán shēnqiè gǎn dào qián rén de dì lǐ zhù zuò， bāo kuò《 shān hǎi jīng》、《 yǔ gòng》、《 hàn shū ? dì lǐ zhì》 yǐ jí dà liàng de dì fāng xìng zhù zuò， suǒ jìzǎi de dì lǐ qíng kuàng dū guò yú jiǎn lüè。 sān guó shí yòu rén xiě liǎo《 shuǐ jīng》 yī shū， suī rán lüè jù gāng lǐng， dàn què zhǐ jì hé liú， bù jì hé liú liú jīng dì qū de dì lǐ qíng kuàng， ér qiě hé liú de jì shù yě guò yú jiǎn dān， bìng yòu xǔ duō yí lòu。 gèng hé kuàng dì lǐ qíng kuàng bù shì gù dìng bù biàn de， suí zhe shí jiān de tuī yí， dì lǐ qíng kuàng yě bù duàn fā shēng biàn huà。 lì rú， hé liú huì gǎi dào， dì míng yòu biàngēng、 chéng zhèn cūn luò yòu xīng shuāi děng děng， tè bié shì rén men de láo dòng huì bù duàn gǎi biàn dì miàn de fēng mào。 yīn cǐ lì shǐ shàng de dì lǐ zhù zuò， yǐ jīng bù néng mǎn zú rén men de xū yào liǎo。 lì dào yuán jué xīn dòng shǒu xiě yī bù shū， yǐ fǎn yìng dāng shí de dì lǐ miàn mào hé lì shǐ biàn qiān de qíng kuàng。
　　 zài zhù shū de guò chéng zhōng， lì dào yuán xuǎn qǔ liǎo《 shuǐ jīng》 yī shū zuò wéi lán běn， cǎi qǔ liǎo wéi《 shuǐ jīng》 zuò zhù de xíng shì， yīn cǐ qǔ shū míng wéi《 shuǐ jīng zhù》。 dàn shì， tā bìng bù shì tú shěng lì， zǒu jié jìng， jiǎn dān dì wéi《 shuǐ jīng》 zuò zhù shì， gēn zhe《 shuǐ jīng》 yī shū de jì shù zǒu，《 shuǐ jīng》 jì shénme， tā jiù zhù shénme， ér shì hěn huā liǎo yī fān gōng fū hé qì lì。《 shuǐ jīng》 yī shū jìzǎi de hé liú jǐn 137 tiáo， wén zì zǒng gòng zhǐ yòu yī wàn duō zì。 lì dào yuán zài《 shuǐ jīng zhù》 zhōng bǔ chōng liǎo xǔ duō hé liú， shù liàng bǐ《 shuǐ jīng》 zēng jiā liǎo jìn 10 bèi， dá 1252 tiáo， qí zhōng yòu xiē hái shì dú lì liú rù dà hǎi de zhòng yào hé liú。《 shuǐ jīng zhù》 gòng jì 40 juàn， yuē 30 wàn zì。 jǐn cóng zhè xiē jiù kě yǐ kàn dào， lì dào yuán de《 shuǐ jīng zhù》 shì yī bù nèi róng yuǎn yuǎn chāo guò《 shuǐ jīng》 yī shū de zài chuàng zuò， shū zhōng níng jù zhe lì dào yuán dà liàng de xīn qín láo dòng， shì tā duō nián xīn xuè de jié jīng。
　　 lì dào yuán shēng huó de nián dài， zhèng zhí wǒ guó nán běi fēn lì duì zhì de nán běi cháo shí qī， běi fāng wéi běi wèi zhèng quán， nán fāng xiān hòu wéi sòng、 qí、 liáng zhèng quán。 lì dào yuán suī rán zhǐ shì huó dòng zài běi wèi zhèng quán tǒng zhì de dì qū zhī nèi， qí fàn wéi dà yuē xiāng dāng yú xiàn zài de qín lǐng hé huái hé yǐ běi de dì qū， dàn tā de zhù zuò bìng méi yòu shòu zhèng quán hé dì yù de xiàn zhì， tā de shì yě yuǎn yuǎn dì chāo chū liǎo běi wèi zhèng quán tǒng zhì de fàn wéi， fǎn yìng liǎo tā pàn wàng zǔ guó zǎo rì shí xiàn tǒng yī de xīn qíng。 zài《 shuǐ jīng zhù》 zhōng， lì dào yuán suǒ jì shù de nèi róng bāo kuò liǎo quán guó gè dì de dì lǐ qíng kuàng， hái jì shù liǎo yī xiē guó wài de dì lǐ qíng kuàng， qí shè jí dì yù dōng běi zhì cháo xiān de bà shuǐ（ jīn dà tóng jiāng）， nán dào fú nán（ jīn yuè nán hé jiǎn bù zhài）， xī nán dào yìn dù xīn tóu hé（ jīn yìn dù hé）， xī zhì 'ān xī（ jīn yī lǎng）、 xī hǎi（ jīn sū lián xián hǎi）， běi dào liú shā（ jīn měnggǔ shā mò）。 kě yǐ shuō，《 shuǐ jīng zhù》 shì běi wèi yǐ qián zhōng guó jí qí zhōu wéi dì qū de dì lǐ xué de zǒng jié。
　　 lì dào yuán zài xiě《 shuǐ jīng zhù》 shí， tū pò liǎo《 shuǐ jīng》 zhǐ jì hé liú de jú xiàn。 tā yǐ hé liú wéi gāng， xiáng xì dì jì shù liǎo hé liú liú jīng qū yù de dì lǐ qíng kuàng， bāo kuò shān mài、 tǔ dì、 wù chǎn、 chéng shì de wèi zhì hé yán gé、 cūn luò de xīng shuāi、 shuǐ lì gōng chéng、 lì shǐ yí jì děng gǔ jīn qíng kuàng， bìng qiě jù yòu míng què de dì lǐ fāng wèi hé jù lí de guān niàn。 xiàng zhè yàng xiě zuò yán jǐn、 nèi róng fēng fù de dì lǐ zhù zuò， zài dāng shí de zhōng guó， yǐ zhì shì jiè shàng dōushì wú yǔ lún bǐ de。
　　 cóng《 shuǐ jīng zhù》 zhōng wǒ men kě yǐ kàn dào， lì dào yuán yǐ qí bǎo mǎn de bǐ chù， wèiwǒ men zhǎn xiàn liǎo yī qiān sì wǔ bǎi nián qián zhōng guó de dì lǐ miàn mào， shǐ rén men dú hòu kě yǐ duì gè dì de dì lǐ zhuàng tài jí qí lì shǐ biàn qiān yòu jiào qīng xī de liǎo jiě。 lì rú cóng guān yú běi jīng dì qū de miáo shù zhōng， wǒ men kě yǐ zhī dào dāng shí běi jīng chéng de chéng zhǐ、 jìn jiāo de lì shǐ yí jì、 hé liú yǐ jí húpō de fēn bù děng， hái kě yǐ liǎo jiě dào běi jīng dì qū rén men zǎo qī jìn xíng de yī xiē dà guī mó gǎi biàn zì rán huán jìng de huó dòng， xiàng lán hé yàn de xiū zhù、 tiān rán hé liú de dǎo yǐn hé rén gōng qú dào de kāi záo děng。 zhè shì wǒ men xiàn zài suǒ néng dé dào de guān yú běi jīng dì qū zuì zǎo de dì lǐ zī liào， yě shì wǒ men yán jiū běi jīng dì qū lì shǐ dì lǐ biàn qiān de yī gè zhòng yào dì diǎn。 zhè xiē zī liào duì yú wǒ men jīn tiān réng rán shì fēi cháng yòu yòng de。 kē xué hé jīng yàn gào sù wǒ men， dì lǐ qíng kuàng shì suí zhe zì rán tiáo jiàn de biàn huà hé rén lèi huó dòng de jiā qiáng 'ér bù duàn fā shēng biàn huà de。 wǒ men yào zhēn zhèng liǎo jiě hé shēn kè rèn shí jīn tiān de dì lǐ qíng kuàng， dān kào duì xiàn zài de dì lǐ zhuàng tài de yán jiū shì bù gòu de， hái bì xū shēn rù liǎo jiě dì lǐ qíng kuàng de biàn huà guò chéng jí qí yuán yīn， yǐ rèn shí hé zhǎng wò tā de fā zhǎn guī lǜ， wéi jīn tiān de jiàn shè shì yè fú wù。 cóng zhè gè yì yì shàng shuō，《 shuǐ jīng zhù》 zài jīn tiān réng rán jù yòu shēng mìng lì， shì wǒ men bù kě duō dé de zhēn guì de lì shǐ dì lǐ wén xiàn。
　　《 shuǐ jīng zhù》 zhōng de nèi róng， chú lì dào yuán qīn shēn kǎo chá suǒ dé dào de zī liào wài， hái yǐn yòng liǎo dà liàng de lì shǐ wén xiàn hé zī liào， qí zhōng yǐn yòng qián rén de zhù zuò dá 437 zhǒng zhī duō， hái yòu bù shǎo hàn、 wèi shí dài de bēi kè cái liào。 zhè xiē shū jí hé bēi kè， hòu lái zài lì shǐ de biàn qiān zhōng dà dōuyǐ jīng sàn yì liǎo， xìng 'ér yòu lì dào yuán de yǐn yòng zhuǎn lù， cái shàng cún yī bān， shǐ wǒ men néng gòu zhī dào zhè xiē shū jí hé bēi kè de bù fēn nèi róng。 zhè yòu shì wǒ men yán jiū wǒ guó wén míng fā zhǎn lì shǐ de jí qí bǎo guì de zī liào。
　　 lì dào yuán duì dì lǐ xué de gòng xiàn hé lì shǐ gōng jì， shì zhí dé rén men zūn chóng de。