tài gǔ 

míng：	fēng lǐ xī
kāiduān zhōngjié zàiwèi qián10000nián 女娲氏 qián10000nián qián4000nián 

　　nǚ wā de míng zì zuì zǎo chū zì qū yuán de《 tiān wèn》： “ nǚ wā yòu tǐ， shú zhì jiàng zhī？ ” yì sī shì： nǚ wā de shēn tǐ， shì shuí zào chū lái de。 chuán shuō nǚ wā liàn qī cǎi shí bǔ tiān， bìng zào jiù liǎo rén lèi。， zhè shì mǔ xì shè huì shén huà de fǎn yìng。
　　 nǚ wā niàn niàn， fèng xìng， shēng yú chéng jì， yī shuō tā de míng zì wéi fēng lǐ xī（ kě néng shì fèng lǐ xī）。 chuán shuō zhōng rén lèi shǐ zǔ， rén lèi wéi tā hé qí xiōng fú xī de hòu dài。 yòu chuán shuō tā yǐ huáng tǔ zào rén， liàn wǔ sè shí bǔ tiān， zhé biē zú chēng sì jí， píng hóng shuǐ shā měng shòu， rén lèi shǐ dé yǐ 'ān jū。
　　 chuán shuō tā shì rén shǒu shé shēn， zài zhōng guó shén huà zhōng， tā yòng ní tǔ chuàng zào liǎo rén lèi， hòu lái shuǐ shén gòng gōng hé huǒ shén zhù róng dǎ zhàng， gòng gōng bèi zhù róng dǎ bài liǎo， tā qì dé yòng tóu qù zhuàng xī fāng de shì jiè zhī zhù bù zhōu shān， dǎo zhì tiān tā xiàn， tiān hé zhī shuǐ zhù rù rén jiān。 nǚ wā bù rěn rén lèi shòu zāi， yú shì liàn chū wǔ sè shí bǔ hǎo tiān kōng。 chú cǐ zhī wài， nǚ wā hái chuàng zào liǎo sè zhè yàng yuèqì。 lìng wài， nǚ wā zài sǐ hòu， tā de cháng huà zuò liǎo shí gè shén rén， dào liǎo xī fāng de dà huāng guǎng sù zhī yě shǒu hù qù liǎo。 yī shuō nǚ wā hòu lái shēng tiān， yóu bái chī hé téng shé bǎo hù zhù qù liǎo tiān gōng。 shén huà zhōng shuō fú xī hé nǚ wā shì xiōng mèi， tóng shí yě shì fū qī。 zài zhōng guó de tú téng shàng gèng yòu nǚ wā hé fú xī jiāo hé de tú xiàng。 zài zhōng guó nán bù de miáo zú děng mín zú zūn qí wéi dà shén， bìng jiàn yòu miào yǔ gòngfèng。
　　
　　 nǚ wā shì gù shì xīn jiě
　　 nǚ wā shì yòu chēng nǚ yīn、 huáng mǔ、 wā huáng、 gāo méi、 shén méi、 nǚ wā niàn niàn、 nǚ xū shì、 nǚ xī、 fēng lǐ xī（ huò wéi fèng lǐ xī）， fēng xìng， yī shuō yún xìng。 zuì zǎo jìzǎi nǚ wā shì shì jì de shì《 liè zǐ》 hé《 huái nán zǐ》 liǎng shū， qí zhōng《 huái nán zǐ》 bǐ jiào wán zhěng dì jìzǎi liǎo nǚ wā shì zhěng lǐ tiān dì de wěi dà shì yè， bāo kuò liàn wǔ sè shí yǐ bǔ cāng tiān、 duàn 'áo zú yǐ lì sì jí、 shā hēi lóng yǐ jì jì zhōu、 jī lú huī yǐ zhǐ yín shuǐ sì gè bù fēn；《 fēng sú tōng》 jìzǎi liǎo dāng shí mín jiān chuán shuō de nǚ wā shì tuán tǔ zuò rén hé zhì dìng hūn jià zhì dù de gù shì；《 shì běn》 hái jìzǎi liǎo nǚ wā shì fā míng shēng huáng（ zhōng guó chuán tǒng de chuī zòuyuè qì） de chuán shuō shì jì（ jiàn yǐn wén zhī wǔ）。 cǐ wài， zài gǔ jí jìzǎi hé mín jiān chuán shuō zhōng hái yòu fú xī nǚ wā xiōng mèi chéng hūn 'ér wéi rén lèi shǐ zǔ gù shì de bù tóng bǎn běn。
　　 guān yú duì“ nǚ wā shì” míng hào de jiě shì， gǔ rén dà duō rèn wéi nǚ wā shì shì yī gè nǚ shèng rén。 cóng zì miàn shàng kàn，“ nǚ wā shì” yī cí zhōng de guān jiàn zì“ wā” zì yǔ nǚ wā shì de gè zhǒng chuán shuō gù shì wú guān， hěn xiàng“ yáo、 shùn、 yǔ” děng zì， shì zhuān mén biǎo shì mǒu gè shèng rén de rén míng yòng zì。
　　 qí shí“ wā” zì de dú yīn shí zhì shàng shuō míng liǎo nǚ wā shì de shì jì。“ wā” zì dú yīn mó nǐ de shì sháo zǐ zài guō dǐ mó cā guā guò shí fā chū de“ gā gā” shēng， wā dú wā， gā dú gā， dú yīn xiāng jìn。 wā de běn zì yīnggāi shì“ guǎ”。“ guǎ” zì yòu duō gè dú yīn， dú wāi shí biǎo shì“ wāi xié” zhī yì； dú hé shí gǔ wén tóng“ hé”； dú wǒ shí biǎo shì“ xié chuí” zhī yì； dú wā shí zé shì yī gè gǔ guó míng； dú guǎ shí gǔ wén tóng“ guǎ”； dú guō shí biǎo shì yī gè xìng shì。 qí shí zhè jǐ gè dú yīn dū fēi cháng jiē jìn， chú yòng zuò guó míng hé xìng shì liǎng gè yì xiàng chù， qí yú gè gè yì xiàng kě yǐ zōng hé wéi yī zhǒng qì wù míng chēng， zhè zhǒng qì wù jīng cháng bèi wāi xié， bèi guǎ 'ér fā chū“ gā gā” shēng， bìng qiě yǔ hé yòu guān， shuō míng tā shì gǔ dài yī zhǒng yòng lái shāo zhǔ shí wù de“ guō”。《 jí yùn》 chēng“ guǎ huò zuò gé”。“ gé” yě yòu duō gè dú yīn， dú gé shí biǎo míng yī gè gǔ guó míng， huò zhě tōng“ gé” tōng“ gé” tōng“ gé”； dú lì shí biǎo shì gǔ dài yī zhǒng chuī qì， yòng yú shāo zhǔ huò pēng chǎo de guō， lèi sì yú dǐng。 kě jiàn“ guǎ、 gé” èr zì yuán běn biǎo shì de shì tóng yī zhǒng qì wù， zhǐ shì qián zhě shì cóng zhù guān gōng yòng jiǎo dù lái miáo shù， hòu zhě zé cóng kè guān xíng zhuàng jiǎo dù lái miáo shù。 gǔ dài zhǔ fàn yòng de chuī qì。 xīn shí qì shí dài yǐ yòu de táo gé， qí xíng zhuàng lèi sì yú xíng jūn guō， kǒu yán wài qīng， yòu sān gè zhōng kōng de zú， biàn yú chuī zhǔ jiā rè。 yóu yú sān gè zú zhōng kōng， shāo zhǔ de shí wù yě huì cún zài zú zhōng， yào bǎ zhè bù fēn shí wù shèng chū lái， jiù bì xū bǎ táo gé qīng xié， zài yòng sháo zǐ shèng chū lái， yīn cǐ qīng xié hé guǎ（ jí guā， yòng sháo guā shèng liú zhì shí wù） liǎng gè dòng zuò wán quán biǎo shì liǎo táo gé de gōng yòng。 cóng“ gé” tōng“ gé” tōng“ gé” fāng miàn lái fēn xī， gé de dé míng yuán yú tā qǐ dé liǎo fēn gé shí wù yǔ huǒ de zuò yòng。
　　 shēng huǒ zuò fàn xiàng lái shì nǚ rén de shì qíng， gǔ rén jì lù dào nǚ wā shì shí， yīn cǐ zài“ guǎ” zì shàng pèi shàng yī gè nǚ zì fú hào 'ér zào chū“ wā” zì， qí shí zhèng shì jiā tíng zhù fù de xíng xiàng。 zài gān sù、 qīng hǎi yī dài de cǎi táo shàng jīng cháng chū“ wā” wén tú 'àn， yòu rén rèn wéi dài biǎo de shì néng gòu bǎo yòu rén lèi zhàn shèng hóng shuǐ de shén wā， yòu rén rèn wéi shì shén rén， hái yòu rén rèn wéi shì dūn zài dì shàng chī fàn de rén de xíng xiàng， qí shí“ wā” wén qí shí shì huì huà rén jiè qīng wā de gū gū jiào shēng wéi fú hào， pèi zài yòng lái jiā gōng shāo zhǔ shí wù de táo qì shàng， yòng yǐ biǎo shì chī bǎo hē zú de měi hǎo yuàn wàng。 tóng lǐ， cǎi táo shàng chū xiàn xiàn dà ní tú 'àn shàng shì jiè qí wā wā jiào shēng wéi shēng fú， qí pàn zhe néng gòu chī bǎo dù zǐ， dà ní sú chēng wá wá yú， yīn qí jiào shēng lèi sì yú yīng 'ér de wā wā kū shēng 'ér dé míng。 qīng wā hé dà ní tóng wéi shuǐ lù liǎng qī dòng wù， duō shēng huó zài shuǐ biān， ér yòng táo qì shāo zhǔ shí wù yě lí bù kāi shuǐ， jiè wéi shēng fú biǎo shì yòu shí wù kě chī shì hěn tōng sú yì dǒng de。 cǎi táo shàng hái cháng yòu yī zhǒng wō wén， tóng yàng shì jiè wō xíng wéi shēng fú de tǐ xiàn。
　　 táo qì shì xīn shí qì shí dài de biāo zhì zhī yī。 zhōng guó de táo qì shì zài fú xī shì shí dài wèi qī， gǔ rén zài hú lú dǐ bù tú ní fáng huǒ yǐ biàn shāo zhǔ shí wù de guò chéng zhōng fā míng liǎo táo qì， ér lì shǐ chuán shuō zé 'àn shì nǚ wā shì shí dài jǐn jiē fú xī shì shí dài， shuō míng nǚ wā shì shí dài qí shí zhèng shì yǐ táo guǎ huò táo gé wéi dài biǎo de táo qì shí dài。 yǔ shāo kǎo xiāng bǐ， táo zhì chuī qì shāo zhǔ shí wù gèng jiā fāng biàn hé yòu xiào， ér qiě， shāo kǎo zhǐ néng yòng yú jiào dà kuài shí wù， rú ròu kuài huò zhí wù kuài gēn jiān guǒ zhī lèi， ér shāo zhǔ zé kě yǐ yòng yú xiǎo kē lì de zhí wù zhǒng zǐ， yīn 'ér dà dà tí gāo liǎo jìn shí sù dù， cóng 'ér jié shěng gèng duō shí jiān， qí dài lái de biàn lì hé lì yì kě yǐ shuō shì wú yǔ lún bǐ de。 yī bān zhí wù zhǒng zǐ kē lì dōuhěn xiǎo， suī rán hán yòu gāo néng liàng de diàn fěn wù zhì， dàn rú guǒ shēng chī bì xū yī lì lì jiáo suì， fǒu zé jiù huì chuān cháng 'ér guò， ér yī lì lì jiáo suì zhū rú gǔ lì zhī lèi de zhǒng zǐ， jīhū yī zhěng tiān yě chī bù bǎo dù pí。 zhǔ shú zhī hòu jiù dà bù tóng liǎo， zhǐ yào chī jìn dù zǐ lǐ jiù néng xiāo huà xī shōu， shāo zhǔ jì shù yīn cǐ dà dà kuò zhǎn liǎo rén men de shí wù lái yuán。 gān zào de zhí wù zhǒng zǐ jiào liè wù hé guǒ shí gèng nài cháng qī zhù cún， gǔ rén men yīn cǐ kě yǐ dà liàng cǎi jí zhù cún shì yú shí yòng de zhí wù zhǒng zǐ， zài shí wù kuì fá de dōng jì yě bù bì zài sì chù xún shí liǎo， wéi zuì zhōng dìng jū shēng huó diàn dìng liǎo jī chǔ。 suǒ yǐ， táo zhì chuī qì de fā míng shì rén lèi yǐn shí jì shù de gé mìng xìng fēi yuè。
　　 yóu yú táo qì zhù yào shì jiā tíng zhù fù men shǐ yòng， suǒ yǐ zài táo qì chū xiàn de chū qī， táo qì de shāo zhì zhù yào yóu jiā tíng zhù fù men wán chéng， bìng zài zhì zuò guò chéng zhōng tí gāo jì yì， gǎi jìn táo qì。 yuán shǐ táo qì fēi cháng jiǎn lòu， gōng yòng dān yī， dà zhì jiù shì yī gè táo bō， yǐ hòu zài bō tǐ xià miàn jiā shàng sān gè zhōng kōng de zú， ér biàn chéng táo gé。 táo gé de sān gè zú lèi sì yú yáng xià chuí de rǔ fáng， zhōng jiān shì kōng de， xiàn dài kē xué fēn xī rèn wéi zhè yàng kě yǐ zēng jiā shòu rè miàn jī， suō duǎn shāo zhǔ shí jiān。 qí shí gǔ rén bìng bù yī dìng zhè yàng xiǎng， ér shì rèn wéi gé zhōng shāo zhǔ 'ér chéng de shí wù shì liú zhì de， yǔ rǔ zhī yī yàng néng gòu zī yǎng shēng mìng， nà me gěi tā jiā shàng rǔ fáng de xíng xiàng， yīnggāi néng gòu shāo zhǔ chū gèng yòu yíng yǎng de shí wù。 lìng wài， yòng táo bō shāo zhǔ shí wù xū yào zhī chēng qǐ lái， bǐ jiào fèi shì， gěi táo bō shàng jiā shàng shí xīn de táo zú， cū liǎo bù róng yì shāo zhì chéng táo， xì liǎo zé róng yì zhé duàn， zhì chéng kòngxīn zé bǐ jiào hǎo dì jiān gù liǎo liǎng fāng miàn de kǎo lǜ。 suí zhe zhì táo jì yì de tí gāo， gǔ rén yòu wéi táo qì zhǎo dào liǎo gèng duō de gōng yòng， rú shì yòng zhù cún bù tóng shí wù、 kǒu liáng hé yǐn shuǐ de táo qì。 yòng táo qì zhù cún tóng yàng yì yì zhòng dà。 lǎo shǔ tiān xìng bàn suí zhe rén lèi shēng huó， tōu shí rén men de kǒu liáng hé yǐn shuǐ， lǎo shǔ shàn yú niè yǎo， yī bān qì wù dū tuō bù liǎo bèi lǎo shǔ yǎo huài de mìng yùn， dàn lǎo shǔ duì táo qì wú néng wéi lì。 suǒ yǐ yòng táo qì zhù cún dōng xī néng yòu xiào bì miǎn shǔ hài。 yīn cǐ kě yǐ shuō， táo qì de shǐ yòng hé fā zhǎn tuī dòng liǎo zhōng huá shǐ qián wén míng de yī cì jù dà jìn bù， nǚ wā shì zhèng shì zhè gè shí dài de xiàng zhēng。
　　 jiā tíng de chū xiàn shì chéng nián nán nǚ gòng tóng fǔ yù 'ér nǚ de xū yào， chéng nián nán nǚ jié wéi fū qī zǔ chéng jiā tíng cái néng gèng yòu xiào dì bà'ér nǚ fǔ yù chéng rén。 qī zǐ yóu yú yī biān yào jīng cháng gěi yòu 'ér wèi nǎi， yī biān zhào gù jiào dà de hái zǐ， xíng dòng hěn bù fāng biàn， xún zhǎo shí wù hé yǐn shuǐ de néng lì shòu dào hěn dà xiàn zhì， yīn cǐ yào jīng cháng xìng dì kào zhàng fū tí gōng yǐn shí。 táo qì chū xiàn yǐ hòu， qī zǐ kě yǐ yī biān zhào liào hái zǐ， yī biān zhǔn bèi yǐn shí， yě jiù shì zhù nèi； zhàng fū zé kě yǐ 'ān xīn wéi yǎng jiā hú kǒu 'ér fèn dǒu， jí zhù wài。 zhè yàng quán jiā rén jiù kě yǐ tóng chī tóng zhù， gòng tóng shēng huó， jiā tíng yīn cǐ gèng jiā wěn dìng。 zhè yīnggāi shì nǚ wā shì zhì dìng hūn jià zhì dù chuán shuō de gù shì nèi hé suǒ zài。 lìng yī fāng miàn， xiāng duì yú nán xìng lái shuō， nǚ xìng duì 'ài qíng gèng jiā zhuān yī hé zhuān zhù， suǒ yǐ yǐ hūn nǚ xìng de zhēng fēng chī cù xiàn xiàng shì hěn lì hài de， nǚ xìng zuì bù néng róng rěn de shì qíng zhī yī jiù shì zhàng fū sì chù zhān huā rě cǎo。 nǚ xìng de zhè xiē xīn lǐ tè diǎn jué dìng liǎo tā men gèng jiā zhù yì jiā tíng de wěn dìng， kě jiàn， gǔ rén bǎ zhì dìng hūn jià zhì dù gōng jì jì zài wěi dà nǚ xìng nǚ wā shì míng xià， shì fēi cháng yòu dào lǐ de。
　　 nǚ rén shēng hái zǐ zuò mǔ qīn， nǚ rén yòng ní tǔ zhì zuò táo qì。 zài gǔ rén kàn lái， dāng chū méi yòu rén lèi， zhǐ yòu yī gè wěi dà nǚ xìng nǚ wā shì yī rén de shí hòu， tā bù kě néng tōng guò hūn pèi de fāng shì huà shēng rén lèi， nà me tā jiù zhǐ yòu tuán tǔ zuò rén liǎo。 zhè qí shí yuǎn bǐ《 shèng jīng》 zhōng shàng dì chuàng zào yà dāng hé xià wá de gù shì gèng hé hū“ wàn wù jiē yóu mǔ shēng” de qíng lǐ。
　　 shēng huǒ zuò fàn miǎn bù liǎo yào xiàng huǒ duī chuī qì， yǐ biàn chuī qǐ huǒ miáo。 kě yǐ hé lǐ shè xiǎng， wèile fáng zhǐ shāo shāng hé biàn yú cāo zuò， gǔ rén huì shè fǎ yòng gǔ guǎn zhú guǎn zhī lèi xiàng huǒ duī chuī qì， yóu xiē huì zhù yì dào kě yǐ chuī chū xiǎng shēng。 nà me yóu cǐ fā míng chuī zòuyuè qì， yě shì hé qíng hé lǐ de。 nǚ wā shì shí dài chū qī， shēng huó jiān nán， rén men hěn shǎo yòu xián xiá shí jiān zhuān zhù yú fā míng nà xiē duì tí gāo shēng cún jì néng jià zhí bù dà de dōng xī， zhǐ yòu fā xiàn chuī guǎn chū yīn de xiàn xiàng， bìng zài jīng cháng de cāo zuò zhōng yòu yì wú yì dì gǎi jìn， zuì zhōng fā míng chū chuī guǎn yuèqì。 shēng huáng shì yī zhǒng zǔ hé shì chuī guǎn yuèqì， gǔ rén bǎ tā de fā míng guī gōng yú jiā tíng zhù fù de dài biǎo nǚ wā shì bìng wú bù tuǒ。
　　 nǚ wā shì zhěng lǐ tiān dì de gù shì shén huà sè cǎi nóng zhòng， dàn wǒ men bù fáng bǎ tā men kàn zuò shì huá xià xiān mín tiǎo zhàn dà zì rán de huàn xiǎng， yì wèi zhe huá xià xiān mín duì zì jǐ de lì liàng yòu liǎo xīn de rèn shí， duì dà zì rán bù zài gān xīn nì lái shùn shòu。 shǒu xiān， gǔ rén kě néng rèn wéi yín yǔ bù zhǐ shì tiān shàng chū xiàn lòu dòng suǒ zhì， ér bǔ yī fú、 yòng táo qì shāo zhǔ shí wù dōushì nǚ rén de zhuān zhí， nà me liàn wǔ sè shí bǔ tiān de shì yè yě zhǐ néng yóu nǚ xìng shén rén chéng dān。 jì rán bǔ tiān shì zhěng lǐ tiān dì de dì yī bù， nà me jiē xià lái de qí yú guò chéng yě zì rán fēi nǚ wā shì mò shǔ。 áo zú duǎn zhòng xīn dī， zhī chēng shēn tǐ zuì wěn dìng， duàn 'áo zú yǐ lì sì jí zì rán zuì wéi yòu xiào。 lóng shì jià yù fēng yún sì chù bō sǎ yǔ shuǐ de shén wù， zài zhōng huá dà dì shàng， yī bān yóu běi fāng xiàng nán yùn dòng de yún chéng mò hēi sè 'ér qiě duō dài lái qiáng jiàng yǔ， hēi lóng jiù shì qí zhù zǎi， wèile jìn yī bù yù fáng bào yǔ chéng zāi， nà me shā hēi lóng yǐ jì jì zhōu yě jiù jìn zài qíng lǐ zhī zhōng liǎo。 sú huà shuō“ jiǔ qū huáng hé wàn lǐ shā”， yóu yú ní shā duō， huáng hé xià yóu jīng cháng gǎi dào， zài huá běi píng yuán shàng bǎi lái bǎi qù， shǐ dé yuǎn gǔ shí qī de huá běi píng yuán zhǎo zé biàn bù。 lú wěi shì běi fāng dì qū wéi yī de shī shēng gāo dà cǎo lèi， shēngzhǎng zài zhǎo zé qiǎn shuǐ qū hé yán 'àn， céng céng dié dié dì bǎ zhǎo zé wéi dé yán yán shí shí。 huáng hé xià yóu shì huá xià xiān mín zhù yào shēng huó qū yù zhī yī， wéi gǎi shàn jū zhù huán jìng huò wéi bǔ liè wù， huá xià xiān mín men huì fàng huǒ shāo diào lú wěi， bìng xiū qú dǎo shuǐ pái shuǐ， zuì zhōng bǎ yī xiē shuǐ qiǎn de zhǎo zé gǎi zào wéi hàn dì。 jī lú huī yǐ zhǐ yín shuǐ zhèng shì zhè yī guò chéng de jiǎn yào shuō míng。
　　 zhì yú fú xī nǚ wā xiōng mèi chéng hūn 'ér wéi rén lèi shǐ zǔ de gù shì， dà zhì shì yuǎn gǔ shí qī zhōng huá dà dì shàng mǒu xiē jú bù qū yù zāo yù hóng shuǐ zāi hài， jié hòu yú shēng de rén men duì hóng shuǐ xíng chéng pō gǎn kǒng jù de yìn xiàng， kǒu 'ěr xiāng chuán liú gěi hòu rén， hòu lái de gǔ rén biàn yǐ cǐ wéi qǐ diǎn， zài róu hé shàng fú xī nǚ wā gù shì 'ér chéng。 lèi sì chuán shuō jīhū cún zài yú quán shì jiè gè mín zú zhī zhōng， qí shí qí zhōng máo dùn shèn duō， bù kě xìn yǐ wéi zhēn。
　　 nǚ wā shì shí dài chéng jiē yǐ shǐ yòng hé kāi fā hú lú gōng yòng wéi zhù yào nèi róng de fú xī shì shí dài， zài hú lú de jī chǔ shàng fā míng liǎo táo qì， bìng jiāng táo qì de zhì zuò hé shǐ yòng fā yáng guāng dà， bǎ gǔ rén de shí wù zī yuán tuò zhǎn dào zhí wù zhǒng zǐ， bìng yóu táo qì 'ér dà dà gǎi jìn liǎo zhù cún jì shù， zài gèng dà chéng dù shàng wéi chí liǎo dìng jū shēng huó， cóng cǐ yíng lái liǎo shén nóng shì shí dài shǔ guāng。 yòu rén jù cǐ rèn wéi， zhōng huá yuǎn gǔ shí qī cún zài mǔ xì shè huì。 qí shí gèng zhǔn què dì shuō， nǚ wā shì shí dài shì nǚ xìng zhù dǎo rén lèi shēng cún jì shù jìn bù de shí dài。