yuèdòupéi sōng zhīzài历史大观dezuòpǐn!!! | |||||
yì xī chū， péi sōng zhī xiān hòu dān rèn yuán wài sàn qí shì láng， wú xīng gù zhāng xiàn xiàn lìng děng zhí， hòu shēng diào huí cháo tíng， gǎi rèn shàng shū cí bù láng。
yì xī shí 'èr nián（ 416 nián）， tài wèi liú yù（ jí sòng wǔ dì） shuài jūn běi fá。 péi sōng zhī shí rèn sī zhōu zhù bù suí jūn běi xíng。 liú yù shí fēn shǎng shí péi sōng zhī， zàn tā yòu “ miào láng zhī cái ”， jiāng tā zhuǎn rèn zhì zhōng cóng shì shǐ。 jìn jūn zhàn luò yáng hòu， liú yù wěi rèn zhī wéi fēng guó shì zǐ xǐ mǎ。 péi sōng zhī chéng wéi liú yù jí tuán zhōng de zhòng yào chéng yuán。
dōng jìn shí lì shì líng líng nèi shǐ、 guó zǐ bó shì děng。 rù sòng hòu rèn zhōng shū shì láng。 sòng wén dì yǐ chén shòu suǒ zhù《 sān guó zhì》 jì shì guò jiǎn， mìng tā wéi zhī zuò bǔ zhù。 tā zài《 shàng sān guó zhì zhù biǎo》 zhōng shuō，“ chén qián bèi zhào， shǐ cǎi sān guó yì tóng yǐ zhù chén shòu《 sān guó zhì》。 shòu shū quán xù kě guān， shì duō shěn zhèng。 chéng yóu lǎn zhī yuàn yòu， jìn shì zhī jiā shǐ。 rán shī zài yú lüè， shí yòu suǒ tuō lòu。 chén fèng zhǐ xún xiáng， wù zài zhōu xī。 shàng sōu jiù wén， bàng zhí yí yì。 àn sān guó suī lì nián bù yuǎn， ér shì guān hàn、 jìn。 shǒu wěi suǒ shè， chū rù bǎizǎi。 zhù jì fēn cuò， měi duō chuǎn hù。 qí shòu suǒ bù zài， shì yí cún lù zhě， zé wǎng bù bì qǔ yǐ bǔ qí jué。 huò tóng shuō yī shì 'ér cí yòu guāi zá， huò chū shì běn yì， yí bù néng pàn， bìng jiē chāo nèi yǐ bèi yì wén。 ruò nǎi pí miù xiǎn rán， yán bù fù lǐ， zé suí wéi jiáo zhèng yǐ chéng qí wàng。 qí shí shì dāng fǒu jí shòu zhī xiǎo shī， pō yǐ yú yì yòu suǒ lùn biàn。” suǒ yǐ péi zhù bù jǐn jiě shì dì lǐ míng wù děng , gèng zhù yào de zài yú bǔ chōng yuán shū jìzǎi de yí lòu hé jiū zhèng cuò wù。 tóng yī shì jǐ jiā jì shù bù tóng de， tādōu shōu lù jìn lái， yǐ bèi cān kǎo。 duì yú shǐ shì hé rén wù， péi zhù yòu suǒ píng lùn； duì yú chén shòu yì lùn de bù dāng， péi zhù yě jiā yǐ pī píng。 péi zhù sōu luó guǎng bó， yǐn shū shǒu wěi wán zhěng， bù jiā jiǎn cái gē liè。 wèile zhù shì《 sān guó zhì》， tā shōu jí liǎo sān guó shí qī de yuán shǐ cái liào dá yī bǎi wǔ shí duō zhǒng， bó yǐn gè jiā zhù zuò de yuán wén， zhù wén zì shù yuē chāo guò yuán wén de sān bèi。 jù shěn jiā běn tǒng jì， zhù zhōng yǐn shū“ jīng bù niàn 'èr jiā， shǐ bù yī bǎi sì shí 'èr jiā， zǐ bù niàn sān jiā， jí bù niàn sān jiā， fán 'èr bǎi shí jiā。” yóu cǐ xǔ duō《 sān guó zhì》 zhōng shī zài de lì shǐ shì shí dé yǐ bǎo cún。 péi zhù zhōng yě yòu yùn yòng chuán tǒng zhù shì fāng fǎ de dì fāng，《 sì kù quán shū zǒng mù tí yào》 shuō：“ qí chū yì sì yì yù rú yìng shào zhī zhù《 hàn shū》， kǎo jiū xùn gǔ， yǐn zhèng gù shí。 …… gài yù wéi zhī 'ér wèi jìng， yòu xī suǒ yǐ chéng， bù yù shān qì， gù huò xiáng huò lüè， huò yòu huò wú， yì pō wéi lì bù chún。” hóu kāng shuō：“ zhì yú jiān zhù míng wù， xùn shì wén yì， péi zhù jiān 'ér yòu zhī 'ér bù xiáng， gài fēi qí zōng zhǐ suǒ cún。” yáng yì xiāng xiān shēng zài《 péi sōng zhī》 yī wén zhōngjiàng zhè bù fēn péi zhù guī nà wéi zì yīn、 wén yì、 jiàokān、 míng wù、 dì lǐ、 diǎn gù ruò gān lèi。 tā rèn wéi：“ zuò zhù de mùdì zhù yào shì zēng guǎng shì shí， ér zhè yī lèi de pī zhù bù guò shì fù dài de gōng zuò”。 tā zhù《 sān guó zhì》 de zhòng diǎn shì bǔ jué hé jiū miù。 zhèng rú tā zài《 shàng sān guó zhì zhù biǎo》 zhōng suǒ shuō：“ shòu suǒ bù zài， shì yí cún lù zhě， zé wǎng bù bì qǔ yǐ bǔ qí jué； huò tóng shuō yī shì 'ér cí yòu guāi zá， huò chū shì běn yì， yí bù néng pàn， bìng jiē chāo nà， yǐ bèi yì wén； ruò nǎi pí miù xiǎn rán， yán bù fù lǐ， zé suí wéi jiáo zhèng yǐ chéng qí wàng； qí shí shì dāng fǒu jí shòu zhī xiǎo shī， pō yǐ yú yì yòu suǒ lùn biàn。” péi zhù de zuì dà tè diǎn， jiù shì guǎng cǎi bó yǐn， jí dà dì fēng fù liǎo yuán shū de nèi róng。 tè bié shì tā suǒ yǐn yòng de yuán shǐ cái liào jīn tiān dà bù fēn yǐ jīng wáng yì， xìng 'ér bǎo liú zài péi zhù zhōng， yīn 'ér shǐ liào jià zhí jiù fēi cháng zhēn guì。 wǒ men zài dú《 sān guó zhì》 shí， yī dìng yào bǎ péi sōng zhī de zhù wén dāng zuò zhèng wén lái dú。 jì yún zài《 sì kù quán shū zǒng mù tí yào》 zhōng duì péi sōng zhī zhù《 sān guó zhì》 de píng jià :“ sòng yuán jiā zhōng， péi sōng zhī shòu zhào wéi zhù， suǒ zhù zá yǐn zhū shū， yì shí xià jǐ yì。 zōng qí dà zhì yuē yòu liù duān： yī yuē yǐn zhū jiā zhī lùn， yǐ biàn shì fēi； yī yuē cān zhū shū zhī shuō， yǐ hé 'é yì； yī yuē chuán suǒ yòu zhī shì， xiáng qí wěi qū； yī yuē chuán suǒ wú zhī shì， bǔ qí jué yì； yī yuē chuán suǒ yòu zhī rén， xiáng qí shēng píng； yī yuē chuán suǒ wú zhī rén， fù yǐ tóng lèi。 qí zhōng wǎng wǎng shì qí 'ài bó， pō shāng wú zá。 rán wǎng luó fán fù， fán liù cháo jiù jí jīn suǒ bù chuán zhě， shàng yī yī jiàn qí yá lüè。 yòu duō shǒu wěi wán jù， bù sì lì dào yuán shuǐ jīng zhù、 lǐ shàn wén xuǎn zhù jiē jiǎn cái gē liè zhī wén。 gù kǎo zhèng zhī jiā， qǔ cái bù jié， zhuǎn xiāng yǐn jù zhě， fǎn duō yú chén shòu běn shū yān。” zhè gè guī nà shì zhǔn què de。 dàn yòu shuō：“ qí chū yì sì yì yù rú yìng shào zhī zhù hàn shū， kǎo jiū xùn gǔ， yǐn zhèng gù shí。…… yù wéi zhī 'ér wèi jìng， yòu xī suǒ yǐ chéng， bù yù shān qì， gù huò xiáng huò lüè， huò yòu huò wú。” zhè huà háo wú zhèng jù， zhǐ néng rèn wéi zhuàn tí yào zhě de yì cè zhī cí bà liǎo。 péi zhù wéi shǐ shū zhù shì kāipì liǎo xīn de guǎng kuò dào lù。
zhēn duì dāng shí shǐ shū“ shū lüè guǎ yào”、“ shí yòu tuō lòu” de wèn tí， péi shì jiāng bǔ jué liè wéi dì yī xiàng， zhù yào bǔ jì zhòng yào shì jiàn yǔ rén wù。 rú cáo cāo
suǒ wèi bèi yì yǔ chéng wàng， shì zhēn duì tóng shuō yī shì， ér gè shū jìzǎi què“ cí yòu guāi zá， huò chū shì běn yì， yí bù néng pàn” zhī qíng kuàng 'ér yán de。“ bìng jiē chāo nèi、 yǐ bèi yì wén” wéi bèi yì， yǐ běn zhì huò yǐn zhèng tā shū zuò“ suí wéi jiáo zhèng” gōng zuò， wéi chéng wàng。 èr zhě wǎng wǎng nán yǐ jié rán fēn kāi。 rú liú bèi sān gù máo yī shì，《 zhū gé liàng chuán》 suǒ jì qíng jié yǐ rén suǒ gòng zhī， dàn wèi rén yú huàn《 wèi lüè》 hé xī jìn sī mǎ biāo《 jiǔ zhōu chūn qiū》 suǒ jì zé bù tóng， rèn wéi shì zhū gé liàng xiān bài fǎng liú bèi。 péi shì jiāng liǎng shū jìzǎi jūn chāo lù yú zhù zhōng， kě wéi bèi yì； yòu duì qí shuō jiā yǐ biàn xī， yǐn《 chū shī biǎo》 suǒ shuō“ xiān dì bù yǐ chén bēi bǐ， wèi zì wǎng qū， sān gù chén yú cǎo lú zhī zhōng， zī chén yǐ dāng shì zhī shì” yī duàn， shuō míng“ fēi liàng xiān yì bèi” zhè yī jié lùn， kě wèi chéng wàng。 zhè zhǒng bèi yì， chéng wàng， wǎng wǎng yǐ shòu shū zuò wéi duì bǐ duì xiàng， zài kuò jí dào duì qí tā shǐ shū de pǐn píng hé zǒng jié。 rú zài《 wèi shū · wén zhāo zhēn huáng hòuzhuàn zhù》 zhōng， lù yòu wáng chén《 wèi shū》 bāo měi zhēn hòu de jìzǎi， yǔ shòu shū jié rán bù tóng。 péi shì yǐ jù《 chūn qiū》 zhī yì， rèn dìng《 wèi shū》“ chóng shì xū wén”， bìng shuō“ tuī cǐ 'ér yán， qí chēng biàn、 zhēn zhū hòu yán xíng zhī shàn， jiē nán yǐ shí lùn”， cóng 'ér duàn dìng“ chén shì shān luò， liáng yòu yǐ yě”。 duì chén shòu shī wù 'ér tā shū zhèng què chù， yì zuò míng què pàn duàn。 rú《 wú shū · lóu xuán zhuànzhù》 yǐn yú bó《 jiāng biǎo chuán》 suǒ zài lóu xuán zì shā shì， péi shì jìng zhí pàn duàn wéi“《 jiāng biǎo chuán》 suǒ yán， yú lǐ wéi cháng”。《 wú shū · zhū gé kè zhuànzhù》 yǐn hú chōng《 wú lì》 suǒ zài， péi shì pàn duàn wéi“《 wú lì》 wéi cháng”。
zhè zhǒng píng duàn， zài lùn biàn yī tiáo zhōng yòu gèng duō tǐ xiàn。 lùn biàn bāo kuò píng shǐ shì yǔ píng shǐ shū liǎng gè fāng miàn， píng shǐ shì zhě suí chù kě jiàn， shì shǐ jiā zhù tǐ rèn shí de zhí jiē biǎo dá， yīn yǔ běn lùn tí guān xì bù dà， gù lüè 'ér bù lùn， píng lùn shǐ shū， zé yòu zǒng jié tóng qī shǐ zhù yōu liè de shǐ xué pī píng de yì yì， shì běn wén tǎo lùn de nèi róng zhī yī。 péi shì duì《 sān guó zhì》 yī shū de píng lùn， jì yòu zài shàng biǎo zhōng de quán miàn píng jià， yòu yòu sǎnjiàn yú gè zhù zhōng de kěn dìng huò pī píng， shì jiào wéi quán miàn de； duì tóng qī qí tā shǐ shū， zé duō qǔ líng jīn suì yù shì de píng diǎn， gài kuò lái kàn， zhè xiē píng lùn dà zhì kě fēn wéi tǐ lì 'ān pái、 xù shì miáo xiě liǎng gè fāng miàn。
wǒ guó shǐ shū tǐ lì zì《 chūn qiū》、《 shǐ jì》 hòu， biān nián、 jìzhuàn liǎng tǐ jiàn qū chéng shú， jìn guǎn réng cún zài 'èr tǐ yōu liè de zhēng lùn， dàn qí tǐ shì yǐ jiào gù dìng， wú xū duō yán liǎo。 péi shì jiào guān zhù de shì duì xiàn yòu tǐ lì， yóu qí shì zuò wéi zhèng shǐ de jìzhuàn tǐ de guī fàn huà wèn tí。 jìzhuàn tǐ yǐ rén wù zhuànjì wéi zhù， zhuān chuán、 hé chuán jiào hǎo zhǎng wò， ér lèi chuán rú hé huàfēn， zé pō bù yī zhì。 péi shì zhù zhāng qǔ“ shì lèi xiāng cóng” de yuán zé， tā shuō：“ chén sōng zhī yǐ wéi lièzhuàn zhī tǐ， yǐ shì lèi xiāng cóng。 zhāng zǐ fáng qīng yún zhī shì， chéng fēi chén píng zhī lún。 rán hàn zhī móu chén， liáng、 píng 'ér yǐ。 ruò bù gòng liè， zé yú wú suǒ fù， gù qián shǐ hé zhī， gài qí yí yě。” kěn dìng liǎo sī mǎ qiān shǒu chuàng“ shì lèi xiāng cóng” de hé lǐ xìng， rán hòu pī píng chén shòu jiāng fēiwèi yī lèi de rén fàng zài yī chuán zhōng， yòu shī tǐ lì。 rú jiǎ xǔ zhī chóu， shí shǔ“ suàn wú yí lüè、 jīng quán dá biàn” de qí shì， yìng fàng zài shàn zuò chóuhuà de chéng yù、 guō jiā děng rén de lèi chuán zhōng， dàn què fàng zài liǎo dé zhì liǎng quán yòu wáng zuǒ zhī fēng de 'èr xún（ xún yù xún yōu） zhī liè， péi shì yǐ zhī“ shī qí lèi”，“ qí yóu yè guāng zhī yǔ zhēng zhú hū？ qí zhào suī jūn， zhì zé yì yān”， běn zhì de yì tóng， yīngshì qū fēn lèi chuán de dì yī yào yì。 qí cì， xíng shì xiāng lèi yì wéi zhòng yào yuán zé。 rú yú huàn《 wèi lüè · yǒng xiá chuán》 bù jì rén wù shēng nián 'ér 'àn rén wù xíng shì jiāng hàn mò sūn bīn shuò sì rén biān rù wèi， shì yǐ jù“ qí rén jiē wèi， shì yì xiāng lèi” de yuán zé chǔlǐ de。 duì cǐ， rú guǒ shuō yú huàn hái jǐn chǔyú yī zhǒng zì fā zhuàng tài de huà， nà me， péi shì tí chū“ shì yì xiāng lèi” de yuán zé， biàn yǐ chéng wéi yī zhǒng zì jué de rèn shí liǎo。 yóu shí jiàn shēng huá wéi lǐ lùn， zài zhǐ shí jiàn， zhèng shì péi zhù shǐ xué yì yì zài biān zuǎn xué shàng de tǐ xiàn。
zài xù shì miáo xiě shàng， qiáng diào tōng shùn hé lǐ， fǎn duì“ yǔ zhī bù tōng”。 zhù yì róng mào zhuàng xiě， rú duì xún yù zhī wài mào， yǐ chén shòu bù chēng shù wéi yí hàn， tè yǐn《 diǎn lüè》、《 píng yuán mí xī chuán》 bǔ chōng zhī， jì fǎn yìng liǎo wèi jìn zhù wén jiǎng jiū rén wù róng zhǐ fēng zǎo de shí dài tè sè， yòu fú hé liǎo zhōng guó shǐ xué jiǎng jiū xíng xiàng miáo xiě de tè sè， hái tǐ xiàn liǎo péi shì duì lì shǐ wén xué de shěn měi yào qiú， jí shēng dòng xíng xiàng de miáo xiě kě shǐ shǐ zhù gèng jù mèi lì， zhè yī diǎn tóng yàng jù yòu shǐ xué yì yì。
cháo gōng wǔ shǒu xiān shè jí péi zhù de zì shù：“（ péi zhù） bó cǎi qún shuō， fēn rù shū zhōng， qí duō guò běn shū shù bèi。”（《 jùn zhāi dú shū zhì》 juàn 'èr） zài qīng dài wǔ yīng diàn kè běn《 sān guó zhì》 zhōng， lǐ lóng guān děng zài xiào kān shí yǔ zhōng gèng wéi jù tǐ dì zhǐ chū“ péi sōng zhī zhù gèng sān bèi yú zhèng wén”。 20 shì jì 70 nián dài chū， huáng dà shòu jù tái běi yì wén yìn shū guǎn yǐng yìn de diàn běn tǒng jì， chén shòu běn shū wéi 350， 833 zì， péi zhù wéi 322， 643 zì（《 sān guó zhì jí péi zhù zì shù tǒng jì biǎo》， zài《 sān guó zhì xuǎn zhù》， tái běi zhōng zhèng shū jú， 1972 nián bǎn juàn shǒu。 zhuǎn yǐn zì wú jīn huá《 sān guó zhì cóng kǎo》， shàng hǎi gǔ jí chū bǎn shè， 2000 nián， dì 195 yè）。 wáng tíng qià gēn jù zhōng huá shū jú chén nǎi qián jiàodiǎn běn tǒng jì chū《 sān guó zhì》 wéi 366， 657 zì， péi zhù wéi 320， 799 zì（《 lüè tán 〈 sān guó zhì 〉 yǔ péi zhù de shù liàng wèn tí》，《 gǔ jí zhěng lǐ yán jiū xué kān》 1985 nián dì 3 qī）。 wú jīn huá jù bǎi nà běn tǒng jì， chén shòu běn shū wéi 368， 039 zì， péi zhù wéi 322， 171 zì（《 sān guó zhì xiào gǔ ? fù biān》， jiāng sū gǔ jí chū bǎn shè， 1990 nián）。 cuī shǔ tíng gēn jù jīn líng huó zì běn tǒng jì，《 sān guó zhì》 wéi 367， 327 yǔ， péi zhù wéi 320， 805 zì（《〈 sān guó zhì〉 běn wén què shí duō yú péi zhù》，《 huá zhōng shī fàn dà xué xué bào》 1990 nián dì 2 qī）。 rú guǒ yǐ shàng shù tǒng jì zuì shǎo de《 sān guó zhì》 yǔ tǒng jì zuì duō de péi zhù zì shù bǐ jiào，《 sān guó zhì》 yě bǐ péi zhù duō 38， 014 zì， jí biàn péi zhù zhōng shàng yòu yì wén huò hùn rù zhèng wén， yě bù kě néng dá dào shù bèi yú běn shū de wén zì。 zhāng zǐ xiá zé rèn wéi：“《 sān guó zhì》 de bǎn běn hé liú chuán de jīng guò jí wéi fù zá， jì yòu wén zì tuō lòu wèn tí， yě yòu zhù wén hùn rù zhèng wén de xiàn xiàng， yīn 'ér zhèng wén yǔ zhù wén shú duō shú shǎo bù néng qīng xià jié lùn。”（《〈 sān guó zhì〉 péi zhù yán jiū sān tí》，《 shǐ xué shǐ yán jiū》 2000 nián dì 2 qī）。
míng yǐ qián rén ruò wáng tōng、 liú zhī jǐ dū jī qí fán wú， yè shì zhì rèn wéi“ zhù zhī suǒ zài， jiē shòu shū zhī qì yú”（ wén xiàn tōng kǎo yī jiǔ yī）。 qīng dài xué zhě suī rán tuī chóng péi zhù， dàn yě yòu rén zhǐ zé tā yòu de yìng zhù 'ér bù zhù， yòu de bù yìng zhù 'ér zhù， yǐn shū yòu gǎi zì děng děng（ jiàn zhào yì gāi yú yè kǎo liù、 sì kù tí yào sì wǔ jí lú wén chāo de pī zhù）。 qí shí zhè xiē dōushì xiǎo quē diǎn， bìng bù néng yīn cǐ yǎn méi tā de cháng chù。 péi zhù yǐn yòng de wèi、 jìn rén zhù zuò duō zhì 'èr bǎi shí zhǒng， zhù lù zài suí shū jīng jí zhì zhōng de yǐ jīng bù dào sì fēn zhī sān， táng、 sòng yǐ hòu jiù shí bù cún yī liǎo。 ér qiě péi zhù suǒ yǐn de cái liào， dū shǒu wěi wán zhěng， jìn guǎn shuō tā“ fán wú”， shuō tā“ shòu zhī qì yú”， dān jiù bǎo cún gǔ dài zī liào zhè yī diǎn shuō， yě shì zhí dé zhòng shì de。
yóu yú péi zhù yǐn shū jù yòu jiào gāo de wén xiàn xué jià zhí， yīn cǐ péi zhù yǐn shū shù liàng hé shū mùdì kǎo zhèng chéng liǎo péi zhù yán jiū zhōng de yī gè zhòng yào wèn tí， yě shì fēn qí zuì dà de wèn tí。 qián dà xīn tǒng jì péi zhù yǐn shū“ fán bǎi sì shí yú zhǒng， qí yǔ shǐ xué wú shè zhě bù zài shù nèi”， suǒ liè shū míng 144 zhǒng（《 niàn 'èr shǐ kǎo yì》 juàn shí wǔ）。 zhào yì tǒng jì péi zhù yǐn shū“ fán 〔 bǎi 〕 wǔ shí yú zhǒng”， suǒ liè shū míng 151 zhǒng， yì wéi shǐ bù lèi shù mù（《 niàn 'èr shǐ zhá jì》 juàn liù）。 zhào shào zǔ tǒng jì péi zhù yǐn shū“ fán yī bǎi bā shí yú zhǒng”， lìng wài， yǐn zhū jīng jí zhū zǐ zì shū“ yòu sì shí yú zhǒng”（《 dú shū 'ǒu jì》 juàn liù）。 qián dà zhāo yǐ shí dài， dì lǐ， rén wù， guān zhì， lèi shū， wén zhāng， bié jí， jiā chuán， biézhuàn wéi lèi， tǒng jì péi zhù yǐn shū 160 yú zhǒng（《 sān guó zhì biàn yí》）。 shěn jiā běn jiāng péi zhù yǐn shū“ yǐ《 suí shū jīng jí zhì》 zhī lì fēn wéi sì bù： jì jīng bù niàn jiā， shǐ bù yī bǎi sì shí 'èr jiā， zǐ bù niàn sān jiā， jí bù niàn sān jiā， fán 'èr bǎi shí jiā”（《 sān guó zhì zhù yǐn shū mù》）。 wáng zhōng hàn tǒng jì“ péi shì zhù jì suǒ yǐn zhū shū míng， fán 'èr bǎi sì wǔ shí zhǒng”， bìng 'àn qián dà zhāo de fēn lèi liè shū míng 256 zhǒng（《 sān guó zhì péi zhù kǎo zhèng》， zài《 zhōng guó wén huà yán jiū huì kān》 dì wǔ juàn， 1945 nián）。 wáng zǔ yí chú“ zhū jiā píng lùn yǔ péi shì zì zhù， fù zǐ， yuán zǐ， sūn shèng， xí záo chǐ děng lùn zhù yǐ jí yǐn gǔ shū wéi quán shì zhě bù jì” wài， tǒng jì“ péi zhù zhēng yǐn zhī shū fán bǎi wǔ shí liù zhǒng”（《 sān guó zhì rén míng lù ? péi zhù yǐn yòng shū mù》， shāng wù yìn shū guǎn， 1956 nián）。 mǎ niàn zǔ tǒng jì péi zhù yǐn shū“ èr bǎi líng sān zhǒng”（《 shuǐ jīng zhù děng bā zhǒng gǔ jí yǐn yòng shū mù huì biān》， zhōng huá shū jú， 1959 nián）。 yáng yì xiāng tǒng jì“ yǐ péi shì suǒ yǐn shū mù quán bù 'ér yán， wéi 'èr bǎi yī shí yú zhǒng； ruò chú qù guān yú quán shì wén zì jí píng lùn fāng miàn de， zé wéi yī bǎi wǔ shí yú zhǒng”（《 péi sōng zhī yǔ〈 sān guó zhì zhù〉》，《 lì shǐ jiào xué》 1963 nián dì 2 qī）。 gāo xiù yīng， yáng jì 'ān tǒng jì péi zhù yǐn shū 203 zhǒng（《 sān guó zhì rén míng suǒ yǐn péi zhù yǐn shū suǒ yǐn》， zhōng huá shū jú， 1980 nián）。 chén yuán tǒng jì péi zhù“ suǒ yǐn shū zài 'èr bǎi sān shí zhǒng yǐ shàng”（《 sān guó zhì zhù yǐn shū mù》， zài《 zhōng guó gǔ dài shǐ lùn cóng》 dì qī ji， fú jiàn rén mín chū bǎn shè， 1983 nián 10 yuè， dì 331 yè）。 wáng shù mín duì zhào yì de“ péi sōng zhī sān guó zhì zhù” tiáo péi zhù yǐn shū jìn xíng liǎo bù fēn kǎo zhèng（《 niàn 'èr shǐ zhá jì xiào zhèng》， zhōng huá shū jú， 2002 nián xiū dìng bǎn）。 zhōu guó lín tǒng jì péi zhù yǐn yòng shū mù wéi 224 zhǒng， qí zhōng“ yòng yú jiān shì míng wù xùn gǔ yīn yì de xiān qín zhì dōng hàn zhōng qī zhù zuò jí qí wéi zhī zuò zhù de hé wén zì xùn gǔ fāng miàn de zhù zuò gòng sì shí yú zhǒng， yòng yú bǔ jué bèi yì chéng wàng lùn biàn fāng miàn de hàn mò qì jìn zhù zuò gòng yī bǎi bā shí yú zhǒng”（《 péi sōng zhī〈 sān guó zhì zhù〉 yǐn shū kǎo》， zài《 zhōng guó lì shǐ wén xiàn yán jiū（ yī）》， huá zhōng shī fàn dà xué chū bǎn shè， 1986 nián）。 gāo zhèn duó tǒng jì“ péi sōng zhī zhù《 sān guó zhì》 gòng yǐn shū 'èr bǎi sān shí liù zhǒng”（《 péi zhù〈 sān guó zhì〉 yǐn shū kǎo dìng －－ jiān píng〈 niàn 'èr shǐ zhá jì xiào zhèng〉》，《 hàn zhōng shī fàn xué yuàn xué bào》 1993 nián dì 3 qī）。 yú wàn lǐ tǒng jì péi zhù yǐn shū“ èr bǎi sān shí wǔ zhǒng”（《〈 sān guó zhì〉 péi zhù yǐn shū xīn kǎo》，《 wēn zhōu shī yuàn xué bào》 1994 nián dì 4 qī）。 wǔ yě chūn tǒng jì péi zhù yǐn shū fán 229 zhǒng，“ lìng yòu shí zé wèi zhù míng chū chù”（《 péi sōng zhī píngzhuàn》， dì 250 yè）。 zhāng zǐ xiá tǒng jì“ péi shì gòng yǐn shū 'èr bǎi 'èr shí qī zhǒng”。 gāo mǐn céng yǔ rén hé zuò《〈 sān guó zhì〉 péi zhù yǐn shū kǎo》 yī wén， tǒng jì yǐn shū dá 'èr bǎi sì wǔ shí zhǒng（《〈 sān guó zhì〉 shuō lüè》， zài《 jīng shǐ shuō lüè ? èr shí wǔ shǐ shuō lüè》， běi jīng yàn shān chū bǎn shè， 2002 nián， dì 87 yè）。
yuán jiā liù nián（ gōng yuán 429 nián） fèng sòng wén dì mìng wéi《 sān guó zhì》 zuò zhù shì， yǐ bǔ quē、 bèi yì、 chéng wàng、 lùn biàn děng wéi zōng zhǐ， bó cǎi qún shū yī bǎi sì shí yú zhǒng， bǎo cún dà liàng shǐ liào， zhù wén jiào zhèng wén duō chū sān bèi， kāi chuàng liǎo zuò zhù de xīn lì。
《 sān guó zhì》 péi zhù yǐn yòng shū mù
èr huà
《 jiǔ zhōu dǎo chūn qiū》（ sī mǎ biāo zhuàn）
《 jiǔ zhōu dǎo jì》（ xún chuò zhuàn。 zhù： cǐ shū zǒng míng《 jiǔ zhōu dǎo jì》， zé fēn wéi《 jì zhōu jì》、《 yǎn zhōu jì》 děng gè piān）
sān huà
《 sān fǔ jué lù》（ zhào qí zhuàn）《 sān cháo lù》
《 sān guó píng》（ xú zhòng zhuàn）《 shān yáng gōng zài jì》（ lè zī zhuàn）
《 shān tāo qǐ shì》
sì huà
《 tài kāng sān nián dì jì》
《 wén shì chuán》
（ zhù：《 cáo xiū chuán》 zhù zhōng shuō shì zhāng yǐn suǒ zhuàn，《 xún yù chuán》 zhù zhōng shuō shì zhāng héng suǒ zhuàn，《 wáng càn chuán》 zhù zhōng shuō shì zhāng zhì suǒ zhuàn， dài kǎo）
《 wén zhāng zhì》（ zhì yú zhuàn）《 wén zhāng xù lù》（ xún xù zhuàn）
《 kǒng shì pǔ》《 kǒng róng jí》
《 wáng shì pǔ》《 wáng lǎng jiā chuán》
《 wáng lǎng jí》《 wáng bì chuán》（ hé shào zhuàn）
wǔ huà
《 shì yǔ》 ＝《 wèi jìn shì yǔ》（ guō bān zhuàn）
《 sì tǐ shū shì》（ wèi héng zhuàn）
liù huà
《 jiāng biǎo chuán》（ yú pǔ zhuàn）《 jiāo guǎng jì》（ wáng yǐn zhuàn）
《 jiāo guǎng 'èr zhōu chūn qiū》（ wáng fàn zhuàn）《 xiān xián xíng zhuàng》
《 rǔ nán xiān xián chuán》《 rèn gǔ biézhuàn》
《 liè shū》《 liè yì chuán》
《 jué yí yào zhù》（ zhì yú zhuàn）《 bǎi guān zhì》
《 bǎi guān míng》
qī huà
《 wú shū》（ wéi yào zhuàn。 zhù： wéi yào běn míng zhāo， jìn cháo shǐ guān bì sī mǎ zhāo huì gǎi）
《 wú lì》（ hú chōng zhuàn）《 wú lù》（ zhāng bó zhuàn）
《 wú jì》（ huán mǒu zhuàn）《 wú zhì biézhuàn》
《 xù chuán》（ sī mǎ biāo zhuàn）《 ruǎn shì pǔ》
《 zhì lín》（ yú xǐ zhuàn）《 dù shì xīn shū》
bā huà
《 xīn xiàn yīng chuán》（ xià hóu zhàn zhuàn）《 diǎn lüè》（ yú huàn zhuàn）
《 bǐng yuán biézhuàn》《 míng táng lùn》（ cài yōng zhuàn）
《 bào pǔ zǐ》（ gé hóng zhuàn）《 dōngē wáng biàn dào lùn》
jiǔ huà
《 hòu hàn shū》（ xiè chéng zhuàn）《 yīng xióng jì》
《 yǎn zhōu jì》（ zhù： jí《 jiǔ zhōu dǎo jì》 qí zhōng yī piān）
《 fēng sú tōng》（ yìng shào zhuàn）《 hú shì pǔ》
《 yáo xìn jí》
shí huà
《 jìn jì》（ gān bǎo zhuàn）《 jìn shū》（ wáng yǐn zhuàn）
《 jìn shū》（ gān bǎo zhuàn）《 jìn shū》（ yú yù zhuàn）
《 jìn zhū gōng zàn》（ fù chàng zhuàn）《 jìn yáng qiū》（ sūn shèng zhuàn）
《 jìn tài shǐ qǐ jū zhù》《 jìn huì dì qǐ jū zhù》（ lù jī zhuàn）
《 yì zhōu qí jiù chuán》《 yì bù qí jiù chuán》（ chén shòu zhuàn）
《 yì bù qí jiù zá jì》（ chén shòu zhuàn。 zhù： cǐ shū yìng wéi《 qí jiù chuán》 zhī fù lù）
《 gāo guì xiāng gōng jí》《 gāo shì chuán》（ huáng fǔ mì zhuàn）
《 liè nǚ chuán》（ huáng fǔ mì zhuàn）《 xún shì jiā chuán》
《 xún yù biézhuàn》《 yuán shì shì jì》
《 sūn shì pǔ》《 sūn zī biézhuàn》
《 sūn huì biézhuàn》《 mǎ xiān shēng xù》（ fù xuán zhuàn）
《 shū lín》（ yīngqú zhuàn）《 shén xiān chuán》（ gé hóng zhuàn）
shí yī huà
《 chén liú qí jiù chuán》《 chén shì pǔ》
《 cáo mán chuán》（ wú rén suǒ zhuàn）《 cáo gōng jí》
《 cáo zhì biézhuàn》《 yǔ shì pǔ》
《 guō shì pǔ》《 cuī shì pǔ》
《 lù shì shì sòng》《 lù shì cí táng xiàng zàn》
《 lù xùn míng》（ lù jī zhuàn）《 qǐ méng zhù》（ gù kǎi zhī zhuàn）
《 tōng yǔ》（ yīn jī zhuàn）《 yì tóng zá yǔ》（ sūn shèng zhuàn）
《 yì tóng píng》（ sūn shèng zhuàn）《 yì wù zhì》
《 yì lín》（ lù mǒu zhuàn）
shí 'èr huà
《 huá yáng guó zhì》（ cháng qú zhuàn）《 huá tuó biézhuàn》
《 bó wù zhì》（ zhāng huá zhuàn）《 bó wù jì》
《 jī shì pǔ》《 jī kāng chuán》
《 jī kāng jí》《 chéng xiǎo biézhuàn》
《 fèi yī biézhuàn》《 fù zǐ》（ fù xuán zhuàn）
《 fù xián jí》《 zhāng chāo jí》
《 yì shì chuán》（ huáng fǔ mì zhuàn）《 sōu shén jì》（ gān bǎo zhuàn）
shí sān huà
《 shǔ jì》（ wáng yǐn zhuàn）《 shǔ běn jì》
《 shǔ shì pǔ》（ sūn shèng zhuàn）《 chǔ guó xiān xián chuán》
《 líng líng xiān xián chuán》《 kuàijī diǎn lù》
《 kuàijī shào shì jiā chuán》《 yú fān biézhuàn》
《 yáng dū fù zhù》（ yǔ chǎn zhuàn）《 wàn jī lùn》（ jiǎng jì zhuàn）
shí sì huà
《 hàn jì》（ zhāng fán zhuàn）《 hàn jì》（ yuán hóng zhuàn）
《 hàn shū》（ huá jiào zhuàn）《 hàn wèi chūn qiū》（ kǒng yǎn zhuàn）
《 hàn jìn chūn qiū》（ xí záo chǐ zhuàn）《 hàn mò míng shì chuán》
《 guǎn lù biézhuàn》《 zhào yún biézhuàn》
《 péi shì jiā jì》（ fù chàng zhuàn）
shí wǔ huà
《 zhèng xuán biézhuàn》《 pān ní biézhuàn》
《 pān yuè biézhuàn》《 pān yuè jí》
《 liú shì pǔ》《 liú yì biézhuàn》
shí liù huà
《 jì zhōu jì》（ zhù： jí《 jiǔ zhōu dǎo jì》 qí zhōng yī piān）
《 zhàn lüè》（ sī mǎ biāo zhuàn）《 lú chén biézhuàn》
《 zhū gé shì pǔ》《 zhū gé liàng jí》（ chén shòu cì dìng）
《 zhū gé kè biézhuàn》《 jī yún biézhuàn》
《 mò jì》（ zhāng yǎn zhuàn）《 bāo shǎng lìng》
shí qī huà
《 xiāng yáng jì》（ xí záo chǐ zhuàn）《 zhōng huì mǔ chuán》
shí bā huà
《 wèi shū》（ wáng shěn zhuàn）《 wèi lüè》（ yú huàn zhuàn）
《 wèi jì》（ yīn dàn zhuàn）《 wèi shì chūn qiū》（ sūn shèng zhuàn）
《 wèi mò chuán》《 wèi wǔ gù shì》
《 wèi míng chén zòu》《 wèi shì jí》（ sūn shèng zhuàn）
《 wèi shì pǔ》《 wèi dū fù》
《 zá jì》（ sūn shèng zhuàn）《 lǐ lùn》
shí jiǔ huà
《 lú jiāng hé shì jiā chuán》
èr shí huà
《 xiàn dì chuán》《 xiàn dì jì》
《 xiàn dì chūn qiū》（ yuán wěi zhuàn）《 xiàn dì qǐ jū zhù》
《 pǔ xù》（ huá jiào zhuàn）
èr shí yī huà
《 xù hàn shū》（ sī mǎ biāo zhuàn）《 gù tán chuán》
èr shí sì huà
《 líng dì jì》（ liú 'ài zhuàn）
shàng suǒ yǐn shū yī bǎi wǔ shí liù zhǒng， bù bāo kuò yǐn yòng gǔ shū yǐ wéi zhù shì zhě。
fù lù
1. zhuàn rén zhe yī shū yǐ shàng zhě
xún chuò：《 jiǔ zhōu dǎo jì》（《 yǎn zhōu jì》、《 jì zhōu jì》 děng）
yú huàn：《 diǎn lüè》、《 wèi lüè》
xí záo chǐ：《 hàn jìn chūn qiū》、《 xiāng yáng jì》
fù chàng：《 jìn zhū gōng zàn》、《 péi shì jiā jì》
fù xuán：《 mǎ xiān shēng xù》、《 fù zǐ》
huá jiào：《 hàn shū》、《 pǔ xù》
zhì yú：《 wén zhāng zhì》、《 jué yí yào zhù》
gé hóng：《 bào pǔ zǐ》、《 shén xiān chuán》
hé shào：《 wáng bì chuán》、《 xún càn chuán》
lù jī：《 jìn huì dì qǐ jū zhù》、《 lù xùn míng》
wáng yǐn：《 jiāo guǎng jì》、《 jìn shū》、《 shǔ jì》
huáng fǔ mì：《 gāo shì chuán》、《 liè nǚ chuán》、《 yì shì chuán》
gān bǎo：《 jìn jì》、《 jìn shū》、《 sōu shén jì》
chén shòu：《 yì bù qí jiù chuán》、《 yì bù qí jiù zá jì》、《 zhū gé liàng jí》
sī mǎ biāo：《 jiǔ zhōu dǎo chūn qiū》、《 xù chuán》、《 zhàn lüè》、《 xù hàn shū》
sūn shèng：《 jìn yáng qiū》、《 yì tóng zá yǔ》、《 yì tóng píng》、《 shǔ shì pǔ》、
《 wèi shì chūn qiū》、《 wèi shì jí》、《 zá jì》
2. tóng míng zhù shù
zhāng fán《 hàn jì》、 yuán hóng《 hàn jì》
gān bǎo《 jìn shū》、 wáng yǐn《 jìn shū》、 yú yù《 jìn shū》
zuò《 hòu hàn shū》 de fàn yè hé péi sōng zhī tóng shí， yǐ nián líng lùn， péi bǐ fàn cháng 'èr shí suì， fàn sǐ zài sòng wén dì yuán jiā 'èr 'èr nián（ gōng yuán 445 nián）， péi sǐ gèng bǐ fàn hòu liù nián。 liǎng rén suī rán shēng zài tóng yī shí qī， tóng yàng sōu jí shǐ liào， dàn tā men yùn yòng shǐ liào de fāng fǎ bù tóng， fàn yè zǔ zhì suǒ dé de shǐ liào biān huò hòu hàn shū， péi sōng zhī zé yòng lái zhù chén shòu de sān guó zhì。 shì qǔ chén shòu、 fàn yè liǎng shū zhōng piān mù xiāng tóng de shí liù piān lièzhuàn bǐ jiào， fàn shū bǐ chén shū piān fú zēng duō yuē yī bèi， nà xiē duō chū lái de cái liào， dà duō shì hé péi zhù xiāng tóng de。
péi zhù chū xiàn hòu， yǐn lái liǎo xǔ duō píng yì， qí zhōng yòu bāo yòu biǎn。 liú zhī jǐ shuō： shǎo qī jí zhù《 guó zhì》， yǐ guǎng chéng zuò suǒ yí， ér xǐ jù yì tóng， bù jiā kān dìng， zì qí jī nán， zuò cháng fán wú。 guān qí shū chéng biǎo xiàn， zì bǐ mì fēng jiān cǎi， dàn gān kǔ bù fēn， nán yǐ wèi tóng píng shí zhě yǐ。
“ yǔ liú zhī jǐ bù tóng， zàn yù péi sōng zhī zhě duō cóng bǎo cún shǐ liào fāng miàn duì péi zhù jǐyǔ kěn dìng。 hóu kāng shuō：“ chén chéng zuò《 sān guó zhì》 shì chēng liáng shǐ， péi zhù yóu bó shàn kě guān。”《 sì kù tí yào》 zuò zhě duì péi zhù yòu bāo yòu biǎn， jì rèn wéi péi zhù“ shì qí 'ài bó， pō shāng wú zá”， yòu cóng jī jí de fāng miàn shuō：“ rán wǎng luó fán fù， fán liù cháo jiù jí jīn suǒ bù chuán zhě， shàng yī yī jiàn qí yá lüè； yòu duō shǒu wěi wán jù， bù sì lì dào yuán《 shuǐ jīng zhù》、 lǐ shàn《 wén xuǎn zhù》 jiē jiǎn cái gē liè zhī wén， gù kǎo zhèng zhī jiā qǔ cái bù jié， zhuǎn xiāng yǐn jù zhě， fǎn duō yú chén shòu běn shū yān。” guān yú yǐ wǎng shǐ jiā duì péi zhù de píng jià， yáng yì xiāng xiān shēng zài qián yǐn《 péi sōng zhī》 yī wén zhōng yòu xiáng xì jiè shào， dú zhě kě yǐ cān kàn。
yǐ shàng duì yú péi zhù de píng jià fǎn yìng liǎo chuán tǒng shǐ xué pī píng de tè diǎn。 píng lùn zhě dà duō bù néng bǎi tuō shì yǔ fēi、 yōu yǔ liè de sī wéi kuàng jià。 cóng shǐ xué shǐ de jiǎo dù lái kàn dài péi zhù， gèng yìng guān zhù de shì， lì lái duì shǐ shū de zhù shì dōushì cóng míng wù xùn gǔ de jiǎo dù zhuóyǎn de， wèishénme péi sōng zhī què yào fā míng chū yī zhǒng xīn de zhù shì fāng shì？ liú zhī jǐ shuō péi sōng zhī“ cái duǎn lì wēi， bù néng zì dá”， zhāng xué chéng yě shuō：“ péi sōng zhī yǐ guāng yú chén shòu， fēi yuán fù jì， qí lì bù zú zì cún yě。” liú zhī jǐ、 zhāng xué chéng suī rán dōushì chuán tǒng shǐ xué pī píng de dà jiā， dàn zhè xiē fēn xī què yòu shī shuǐ zhǔn， dài yòu hěn qiáng de hàowù sè cǎi。 suǒ wèi“ bù néng zì dá”、“ bù zú zì cún”， dōushì yào cóng zhù shì jiā cái zhì quē fá yī duān qiú dé jiě shì。
bù dài piān jiàn chǎn shì péi zhù chū xiàn yuán yīn de dāng shǒu tuī chén yín kè xiān shēng。 chén shì rèn wéi， péi zhù shì shòu dào fó jiào diǎn jí“ hé běn zǐ zhù” de yǐng xiǎng suǒ zhì。 tā zài《 zhī mǐn dù xué shuō kǎo》 yī wén zhōng shuō：“ zhōng tǔ fó diǎn yì chū jì duō， wǎng wǎng tóng běn 'ér yì yì， yú shì yòu biān zuǎn ‘ hé běn ’ yǐ zī duì bǐ zhě yān。”《 bǐ qiū dà jiè 'èr bǎi liù shí shì》（ yuán zhù：“ sān bù hé yì 'èr juàn。”） yún： shuō jiè zhě nǎi yuē： sēng hé jí huì， wèi shòu dà jiè zhě chū！ sēng hé děng zuò wéi？ zhòng sēng hé jù huì， xī shòu wú jiè！ yú sēng yòu hé shì？ dá： shuō jiè。 sēng dāyán： bù sà。 bù lái zhě zhǔ shòu qīng jìng shuō！ zhū rén zhě， dāng shuō dāng lái zhī jìng！ dāyán： shuō jìng。 chén shì jiě shì shuō：“ jù cǐ， kě zhī běn zǐ jí mǔ zǐ。 shàng liè《 bǐ qiū dà jiè 'èr bǎi liù shí shì》 zhōng， qí dà zì zhèng wén， mǔ yě。 qí jiā zhù xiǎo zì， zǐ yě。 gài qǔ bié běn zhī yì tóng wén yì zhě， liè rù xiǎo zhù zhōng。 yǔ dà zì zhèng wén hù xiāng pèi nǐ。 jí suǒ wèi‘ yǐ zǐ cóng mǔ’，‘ shì lèi xiāng duì’ zhě yě。” zài《 dú〈 luò yáng gā lán jì〉 shū hòu》 yī wén zhōng， tā yòu jìn yī bù fā huī shuō：“ péi sōng zhī《 sān guó zhì zhù》 rén suǒ xí dú， dàn jiē bù zhī qí wéi hé běn zǐ zhù zhī tǐ。” zhōu yī liáng xiān shēng duì chén shuō chí huái yí tài dù。 tā zài《 wèi jìn nán běi cháo shǐ xué zhù zuò de jǐ gè wèn tí》 yī wén zhōng shuō：“ péi sōng zhī、 liú xiào biāo、 lì dào yuán de zhù， duō wéi bǔ yí dìng wù， ér fēi zì jù chū rù， wǎng wǎng lián piān lěi dú， dá qiān bǎi yán。 zhè yǔ tóng běn yì yì jiǎn dān míng liǎo de qíng kuàng yòu hěn dà bù tóng”，“ kǒng pà wèi bì yǔ fó jiā hé běn zǐ zhù chuán tǒng yòu hé yuān yuán bā？
chén yín kè xiān shēng de jiě shì shì cóng shǐ shū biān zhuàn dídí jì shù xìng jiǎo dù rù shǒu de， jì zěn yàng biān zhuàn gèng biàn yú dú zhě yuè dú。 duì cǐ， zhōu yī liáng xiān shēng de zhì yí shì yòu lì de。“ bǔ yí dìng wù” cái shì péi zhù de běn zhì suǒ zài， zhè yǔ hé běn zǐ zhù sì hū méi yòu shénme guān xì。