| zì： | hēi tǎ | ||||||
| wǎngbǐhào： | wén huáng dì | ||||||
| miàohào： | tài zǔ | ||||||
| |||||||
běi zhōu de shí jì chuàng jiàn zhě。 xiǎo zì hēi tǎ（ yī zuò hēi tài）。 qí xiān chū yú xiōng nú， zì hòu yàn guī wèi， xǐ jū wǔ chuān（ jīn nèimēng gǔ wǔ chuān xī）。 tài zǐ yǔ wén jué chēng dì hòu， zhuī zūn wéi tài zǔ， shì wén dì。 běi wèi mò nián liù zhèn qǐ yì zhōng， yǔ wén tài cān jiā xiān yú xiū lǐ hé gé róng de qǐ yì jūn。 ěr zhū róng zhèn yā gé róng hòu， yǔ wén tài suí lì qiān jìn yáng， lì 'ěr zhū róng bù jiāng hè bá yuè huī xià。 yǒng 'ān sān nián（ 530） ěr zhū tiān guāng、 hè bá yuè rù guān zhōng zhèn yā mòqí chǒu nú qǐ yì， yǔ wén tài cóng hè bá yuè píng dìng guān lǒng。 ěr zhū shì shī bài hòu， gāo huān mìng hè bá yuè wéi guān xī dà xíng tái， yǔ wén tài shì tā de yòu lì fǔ zuǒ。 yǒng xī sān nián（ 534） dǎng yú gāo huān de hóu mò chén yuè zài píng liáng（ jīn shǔ gān sù píng liáng xī nán） shā sǐ hè bá yuè， yǔ wén tài jì tǒng qí jūn zhòng， jī bài hóu mò chén yuè， dōng jìn jù cháng 'ān。 wèi xiào wǔ dì yǔ gāo huān bù mù， rù guān jiù yǔ wén tài， rèn mìng qí wéi dàjiàng jūn、 yōng zhōu cì shǐ jiān shàng shū lìng。 cì nián， yǔ wén tài shā xiào wǔ dì， lì yuán bǎo jù wéi dì（ wén dì）， gǎi yuán dà tǒng， shì wéi xī wèi， zhèng quán shí jì zhǎng wò zài yǔ wén tài shǒu zhōng。
yǔ wén tài shàn yú móu lüè hé zhǐ huī。 zài jūn shì shàng zhù yào yǐ kào lái zì běi zhèn yóu qí shì wǔ chuān de zhèn rén， tā men yǐ hòu yòu chéng wéi xī wèi、 běi zhōu zhèng zhì shàng de zhī zhù。 yǔ wén tài yǔ dōng wèi duō cì zuò zhàn， hù yòu shèng fù。 dà tǒng sān nián（ 537） chūn， dōng wèi gōng tóng guān， yǔ wén tài shuài jīng ruì chū tóng guān zuǒ miàn de xiǎo guān， gōng qí bù bèi， dà bài dōng wèi jūn， dōng wèi dàjiàng dòu tài zì shā。 qiū jiān， dōng wèi shí wàn rén jìn zhì shā yuàn（ jīn shǎn xī dà lì nán）， yǔ wén tài yǐ bù mǎn wàn rén de ruò shì bīng lì， chéng dōng wèi jūn qīng dí bùwèi hángliè， qīn zì míng gǔ fèn zhàn， huò dé dà shèng， fú lǔ qī wàn rén。 xī wèi jūn céng liǎng cì jìn dào luò yáng。 jiǔ nián māng shān zhī zhàn， yǔ wén tài shuài jūn hēi yè dēng shān jìn jī， gāo huān jǐn 'ér huò miǎn。 cì rì zài zhàn， yǔ wén tài jūn bù lì tuì hái。 xī wèi cái lì bīng lì dōubù rú dōng wèi， jūn shì shàng yǐ shǒu shì wéi zhù， rú yù bì chéng（ jīn shān xī jì shān xī nán） céng duō cì dǐ kàng dōng wèi lái gōng。 xī wèi de dōng jìng， dà tǐ yǔ dōng wèi yǐ huáng hé wéi jiè。
wèile jí zhōng lì liàng yǔ dōng wèi zhēng qiáng， yǔ wén tài yǔ róu rán tuǒ xié， yǐ gǒng gù běi biān。 xī wèi wén dì qǔ róu rán gōng zhù wéi huáng hòu， bìng fèi yuán lái de huáng hòu wéi ní， zuì hòu cì sǐ， yǐ qǔ yuè yú róu rán。 duì yú tū jué， yì céng qiǎn shǐ tōng hǎo。 dàn yǔ wén tài duì nán cháo zé cǎi qǔ gōng shì， xiān hòu duó qǔ liǎo yì zhōu hé jīng yōng zhī dì。 fèi dì 'èr nián（ 553） tā jìhuà fá liáng wǔ líng wáng xiāo jì yú shǔ， ér zhòng yì wèi suō。 zhǐ yòu yùchí jiǒng rèn wéi shǔ yǔ běi fāng gé jué yī bǎi duō nián， shì xiǎn zì shǒu， rú yǐ tiě qí jí xíng xí jī， dìng wú bù kè。 yǔ wén tài suì qiǎn yùchí jiǒng cóng sàn guān jìn jūn， wéi chéng dū wǔ xún， qǔ dé shèng lì。 cì nián， yǔ wén tài lì yòng liáng yuán dì xiāo yì（ jù jīng zhōu） yǔ xiāo（ jù yōng zhōu） shū zhí jiān máo dùn， hé xiāo yì de nuò 'ér wú móu， duō yí shǎo duàn， pài yú jǐn、 yǔ wén hù shuài jūn wǔ wàn jìn gōng jiāng líng。 jīng guò jī zhàn dé shèng， lǔ huò dà liàng cái bǎo， yòu qǔ bǎi xìng nán nǚ shù wàn kǒu wéi nú bì， qū guī cháng 'ān。 lì xiāo wéi liáng wáng， zì xiāng yáng xǐ zhèn jiāng líng， chéng wéi xī wèi zhèng quán kòng zhì xià de kuǐ léi， shǐ chēng hòu liáng。 yǔ wén tài zhù yì tún tián yǐ zī jūn guó zhī yòng， tóng shí shí fēn guān xīn xíng zhèng xiàolǜ， dà tǒng yuán nián cǎi nà sū chuò jiàn yì jìn xíng gǎi gé。 tā zhì dìng liǎo gōng wén gé shì， yǐ zhū sè、 mò sè qū bié cái zhèng zhī chū yǔ shōu rù， dìng chū hù jí cè hé lú liè cì nián kè yì dà shù de jì zhàng zhì dù。 dà tǒng shí sān nián de jì zhàng cán juàn， zài dūn huáng shí shì lǐ bǎo cún xià lái。 dà tǒng qī nián， sū chuò yòu zhì dìng dì fāng guān bì xū zūn shǒu de liù tiáo zhào shū： qīng xīn、 dūn jiào huà、 jìn dì lì、 zhuó xián liáng、 xù yù sòng、 jūn fù yì。 yǔ wén tài hěn zhòng shì zhè gè liù tiáo， zhì zuò yòu， bìng guī dìng bù tōng liù tiáo、 bù néng zào jì zhàng zhě bù dé rèn dì fāng dà xiǎo zhǎngguān。 tā jiàn lì fǔ bīng zhì， kuò dà liǎo bīng yuán， zhè yī zhì dù wéi suí táng suǒ yán xí。 tā hái céng zài xíng tái shè xué， mìng suǒ shǔ guān yuán rì jiān bàn gōng， yè wǎn xué xí。 duì yú rú shì biǎo shì zūn jìng， cóng jiāng líng fú lái de wáng bāo、 zōng lǐn děng shòu dào lǐ yù， yòu tīng cóng yǔ jì cái de huà， fàng miǎn bèi fú wéi nú bì de liáng rén shù qiān kǒu。 yǐ hòu yòu mìng lìng lú biàn fǎng zhào zhōu lǐ gēnggǎi guān zhì， shèn zhì zhèng fǔ wén gào yě yào fǎng xiān qín wén tǐ。 fù gǔ de lìng yī biǎo xiàn shì huī fù xiān bēi jiù xìng。 běi wèi chū nián sān shí liù guó、 jiǔ shí jiǔ xìng de hòu yì zài xī wèi dà dū miè jué， yǔ wén tài yú shì huī fù yuán shì wéi tuò bá shì， yǐ gǎi fù xìng wéi shànxìng zhě yī lǜ fù jiù； ér qiě mìng lìng hàn zú bù jiāng zī lì gāo zhě xí sān shí liù xìng， cì zhě xí jiǔ shí jiǔ xìng， suǒ jiàngshì zú yě gǎi cóng zhù jiāng de hú xìng。 tā men xíng shì shàng chéng wéi yī pī hú huà liǎo de hàn rén。
yǔ wén tài de xiān shì shì dōng hú zú yǔ wén bù de qiú cháng， dōng hàn mò nián， yǔ wén bù jiā rù xiān bēi tán shí huái bù luò lián méng， suì yì xiān bēi huà， yóu mù yú jīn nèimēng gǔ xī lā mù lún hé shàng yóu dì qū。 xī jìn mò nián， bù luò qiáng shèng， zì chēng chányú， cóng yīn shān nán qiān， jū yú liáo xī。 sì shì jì zhōng qī， bèi xiān bēi mù róng bù suǒ miè， mù róng huàng qiān yǔ wén bù wǔ qiān yú luò yú chāng lí（ jīn liáo níng cháo yáng shì）， yī xiē yǔ wén bù guì zú suì xiān hòu rù shì qián yàn、 hòu yàn zhèng quán， yǔ wén tài gāo zǔ líng jí shì yú hòu yàn， bài fù mǎ dū wèi， fēng xuán tù gōng。 huáng shǐ yuán nián（ 396） bā yuè， běi wèi tài zǔ tuò bá guī lǐng jūn jìn gōng yàn dū zhōng shān（ jīn hé běi dìng xiàn）， yàn jūn dà bài， cì nián shí yuè， wèi jūn kè zhōng shān， hòu yàn jiāng lì shì zú jiàng zhě 'èr wàn yú rén， yǔ wén líng yì shuài jiá qí wǔ bǎi jiàng wèi， bài dū mù zhù。 tiān xīng yuán nián（ 398） shí 'èr yuè， běi wèi xǐ liù zhōu 'èr shí 'èr jùn háo jié yú dài dū píng chéng（ jīn shān xī dà tóng shì） yī dài， yǐ jiā qiáng kòng zhì， yǔ wén líng yě suí zhī qiān wǔ chuān， suì shì jū wǔ chuān。
zhèng guāng wǔ nián（ 524）， pò liù hán bá líng lǐng dǎo de biān zhèn qǐ yì zài wò yě zhèn（ jīn nèimēng gǔ wǔ yuán xiàn dōng běi） bào fā， suí hòu， qǐ yì jūn dà jiāng wèi kě gū gōng xià wǔ chuān zhèn。 bù jiǔ， wǔ chuān zhèn zhōng xià jí jūn guān hè bá yuè fù zǐ， yǔ wén tài fù yǔ wén gōng děng xí shā wèi kě gū， tóu jiàng zhèng fǔ。 qí shí， běi wèi wáng cháo xiàng róu rán jiè bīng zhèn yā qǐ yì jūn， róu rán qí bīng zài gōng xià liù zhèn hòu， dà sì lüè duó pò huài， zhì shǐ liù zhèn jī huāng yán zhòng， běi wèi zhèng fǔ zhǐ dé yí jī mín yú hé běi jiù shí。 yǔ wén tài hé qí fù、 xiōng yě bèi xǐ dào hé běi bó líng（ jīn hé běi 'ān píng）。 xiào chāng 'èr nián（ 526） zhēngyuè， huái shuò zhèn zhèn bīng xiān yú xiū lǐ shuài lǐng běi zhèn liú mín yú dìng zhōu zuǒ rén chéng（ jīn hé běi táng xiàn xī） qǐ yì， yǔ wén yī jiā yì cān jiā liǎo qǐ yì duì wǔ。 dàn zài qián wǎng zuǒ rén chéng tú zhōng， bèi zhèng fǔ jūn jī bài， yǔ wén gōng jí qí zhǎngzǐ、 cì zǐ zhèn wáng， yǔ wén tài yǔ qí xiōng luò shēng xìng miǎn yú nán， rù xiān yú xiū lǐ jūn zhōng。 jí xiū lǐ sǐ， yòu rù gé róng jūn zhōng， bèi rèn wéi jiàngshuài。 gé róng shī bài hòu， ěr zhū róng jù yǔ wén xiōng dì yòu yì xīn， suì tuō yǐ tā zuì， zhū luò shēng， yǔ wén tài kāng kǎi chén shù， cái shì qù 'ěr zhū róng duì tā de jiè xīn， miǎn zāo qí nán。 yóu yú yǔ wén tài yǔ 'ěr zhū róng de bù jiāng hè bá yuè yòu jiù， yuè yì shì wǔ chuān jūn rén， yǔ tài fù gōng guān xì shèn mì， yīn cǐ， yǔ wén tài bèi shōu biān zài hè bá yuè bù xià。
yǒng 'ān sān nián（ 530） chūn， ěr zhū róng yǐ 'ěr zhū tiān guāng wéi zhù shuài， hè bá yuè hé hóu mò chén yuè wéi fù shuài， shuài bīng qián wǎng zhèn yā guān lǒng qǐ yì jūn。 yǔ wén tài yǐ bù bīng xiào wèi de shēn fèn suí yuè rù guān， yīn zhèn yā qǐ yì jūn yòu gōng lěi qiān zhì zhēng xī jiāng jūn、 jīn zǐ guāng lù dà fū， zēng yì sān bǎi hù， jiā zhí gé jiāng jūn、 xíng yuán zhōu shì。 zài zhèn yā guān lǒng qǐ yì de guò chéng zhōng， yǔ wén tài chéng jī kuò dà zì jǐ de yǐng xiǎng， duì lì mín shī yǐ 'ēn huì， léi dé liǎo bù shǎo rén de hǎo gǎn。 shì nián jiǔ yuè， xiào zhuāng dì zhū shā 'ěr zhū róng， dàn dà quán réng cāo zài wò yòu dà jūn de 'ěr zhū shì shǒu zhōng。 zhōng xīng 'èr nián（ 532） yuè， ěr zhū tiān guāng lǐng bīng dōng fǎn， bù jiǔ， ěr zhū shì bài miè， tiān guāng yì bèi shā。 xiān shì， tiān guāng dōng fǎn， liú dì xiǎn shòu zhèn shǒu cháng 'ān， hè bá yuè yòng yǔ wén tài jì， xí qǔ cháng 'ān， tài shuài qīng qí wéi xiān fēng， bèi dào jiān xíng， xiǎn shòu wén bào， qì chéng dōng zǒu， zhì huá yīn（ jīn shǎn xī dà lì）， bèi tài jūn zhuī jí qín huò。 jí tiān guāng sǐ， guān zhōng zhǐ shèng xià hè bá yuè yǔ hóu mò chén yuè liǎng gè jūn shì jí tuán。 tóng nián， wèi dì shòu hè bá yuè wéi guān xī dà xíng tái， yuè yǐ yǔ wén tài wéi xíng tái zuǒ chéng， lǐng fǔ sī mǎ， shì wú jù xì， jiē wěi zhī yú tài。
ěr zhū róng zhī bài， gāo huān zhī lì yě， gāo huān yì yóu cǐ 'ér wèi jū chéngxiàng， bǐng zhǎng dà quán。 xiào wǔ dì duì zhè zhǒng zhèng yóu bàng chū de jú miàn hěn bù mǎn yì， mì yǔ hè bá yuè xiāng jié， xiǎng yǐ píng yuè zài guān zhōng de shí lì lái qiān zhì gāo huān。 chū， hè bá yuè qiǎn xíng tái láng féng jǐng yì jìn yáng（ jīn shān xī tài yuán shì nán） jiàn gāo huān， huān yǔ jǐng shà xuè wéi shì， yuē yǔ yuè jié wéi xiōng dì， jǐng hái， gào sù hè bá yuè， gāo huān jiān zhà yòu yú， bù kě qīng xìn。 shí wéi fǔ sī mǎ de yǔ wén tài zì qǐng shǐ jìn yáng， yǐ guān chá gāo huān wéi rén， jì zhì， yǔ gāo huān kǒu dāyìng duì， mǐn jié xióng biàn， huān yù liú tài wéi jǐ yòng， tài gù cí 'ér fǎn。 yǔ wén tài huí dào cháng 'ān， duì hè bá yuè fēn xī liǎo dāng shí xíng shì： “ gāo huān jué bù gān yú wéi chén xià zhě， tā zhī suǒ yǐ hái méi yòu cuàn duó huáng wèi， shì dá yú nǐ men xiōng dì 'èr rén。 zhì yú hóu mò chén yuè qí rén， bù guò shì gè yōng rén， zhǐ shì pèng shàng liǎo hǎo jī huì， cái dé yǐ jū gāo wèi， qí jì wú yōu guó zhī xīn， yě jiù bùwèi gāo huān suǒ pái jì， zhǐ yào zǎo zuò zhǔn bèi， qǔ zhī bù nán。 rú jīn hé xī fèi yě tóu yòu kòng xián zhī qí bù xià yī wàn， xià zhōu cì shǐ hú bá mí 'é tū yōng bīng sān qiān， líng zhōu cì shǐ cáo ní、 hé xī liú mín gē dòu líng bá lì yě gè yōng bù zhòng， xīn huái yì wàng。 yīn cǐ， jīn rú yǐn jūn xiàng lǒng， ě qí yào hài， shì zhī yǐ wēi， fú zhī yǐ dé， jí kě shōu qí bīng mǎ， chōng shí wǒ jūn。 xī ji dī、 qiāng， běi fǔ shā sài， hái jūn cháng 'ān， kuāng fǔ wèi shì， zhè zhèng shì dāng nián qí huán、 jìn wén zhī jǔ yě。 ” hè bá yuè tīng liǎo fēi cháng pèi fú， suì pài yǔ wén tài dào luò yáng jiàn xiào wǔ dì， mì chén qí dǎ suàn， xiào wǔ dì tīng hòu dà xǐ， jiā fēng yǔ wén tài wéi wǔ wèi jiāng jūn。
yǒng xī 'èr nián（ 533） bā yuè， xiào wǔ dì shòu hè bá yuè wéi dū dū yōng、 huá děng 'èr shí zhōu zhū jūn shì、 yōng zhōu cì shǐ。 yuè yǐ mù mǎ wéi míng， yǐn bīng xī tún píng liáng（ jīn gān sù huá tíng xī）， chú líng zhōu cì shǐ cáo ní yǐ fù yú gāo huān wài， fèi yě tóu mòqí shòu luò gān、 xià zhōu cì shǐ hú bá mí 'é tū、 hé xī liú mín gē dòu líng yī lì děng jiē guī fù yú yuè， qín、 nán qín、 hé、 wèi sì zhōu cì shǐ yě lái dào píng liáng， shòu yuè jié dù。 shì nián， hè bá yuè yǐ xià zhōu（ zhì yán lǜ， jīn nèimēng gǔ wū shěn qí nán bái chéng zǐ） biān sài yào dì， yù pài dé lì zhī rén wéi cì shǐ， zài zhòng rén de jí lì tuī jǔ xià， yǐ yǔ wén tài wéi shǐ chí jié、 wǔ wèi jiāng jūn、 xià zhōu cì shǐ。 yǔ wén tài dào zhōu hòu， fǔ wèi liú mín， jié hǎo shǎo shù mín zú， hěn kuài kòng zhì liǎo xià zhōu jú shì。
yǒng xī sān nián（ 534） chūn zhèng yuè， hè bá yuè zhǔn bèi tǎo fá cáo ní， qiǎn dū dū zhào guì dào xià zhōu yǔ yǔ wén tài shāng yì cǐ shì， yǔ wén tài rèn wéi： cáo ní suī rán yǐ fù gāo huān， dàn líng zhōu（ zhì jīn níng xià líng wǔ xī nán） bù guò gū chéng yī zuò， wèi zú wéi yōu， zhí dé dān xīn de shì hóu mò chén yuè， tān 'ér wú xìn， bì rán wéi huàn， yìng jìn zǎo móu qǔ zhī。 hè bá yuè méi yòu tīng cóng yǔ wén tài de yì jiàn， jiān chí jǐ jiàn， yǔ hóu mò chén yuè gòng tóng chū bīng fá cáo ní。 rán yuè zǎo yǐ shòu gāo huān mì zhǐ， chū bīng tú zhōng， jiè kǒu shāng yì jūn shì， yòu yuè rù yíng shā zhī。
hè bá yuè sǐ hòu， jūn zhōng wú rén tǒng shuài， rén xīn lí sàn， zài dà dū dū zhào guì de jiàn yì xià， zhòng rén gòng tuī yǔ wén tài wéi tǒng shuài， pài dù shuò zhōu xīng yè bēn xià zhōu gào zhī。 yǔ wén tài wén xùn， jí shuài zhàng xià qīng qí chí fù píng liáng， wéi fáng shì biàn， lìng dù shuò zhōu shuài zhòng xiān jù dàn zhēng xiá（ jīn gān sù píng liáng xī běi）。 yǔ wén tài xíng zhì 'ān dìng（ jīn gān sù jīng chuān běi）， zhèng yù gāo huān pài lái zhāo fǔ hè bá yuè bù zhòng de hóu jǐng， yǔ wén tài yǐ yán yǔ zhé zhī， cí qì jù xià， hóu jǐng bù gǎn qián wǎng píng liáng， zhōng tú 'ér guī。 xiān shì， xiào wǔ dì zhèng jiāng móu qǔ gāo huān， wén hè bá yuè bèi hài， qiǎn wǔ wèi jiāng jūn yuán pí wéi shǐ qián wǎng xuān zhǐ fǔ wèi， bìng diào yuè suǒ lǐng bù zhòng hái luò yáng， jí yuán pí dào píng liáng， yǔ wén tài yǐ bèi zhòng jiāng tuī wéi tǒng shuài。
yǔ wén tài tǒng lǐng yuè jūn hòu， yī miàn mìng zhū jūn jiè yán， zhǔn bèi jìn tǎo hóu mò chén yuè， yī miàn shàng biǎo xiào wǔ dì， bìng yǔ yuán pí jí zhū jiāng xíng shēng méng shì， xiāng yuē gòng fú wáng shì， xiào wǔ dì suì xià zhào yǐ yǔ wén tài wéi dà dū dū， tǒng lǐng yuè suǒ bù rén mǎ。
yǔ wén tài dé dào xiào wǔ dì de zhèng shì chéng rèn hòu， lì jí zhǔn bèi jìn gōng hóu mò chén yuè。 xiān shì， yuán zhōu（ zhì gāo píng， jīn níng xià gù yuán） cì shǐ shǐ guī， sù wéi hè bá yuè suǒ qīn xìn， jí hè bá yuè sǐ， jìng fǎn tóu yú yuè， yuè qiǎn wáng bó hé、 chéng cì 'ān lǐng bīng 'èr qiān zhù shǐ guī zhèn shǒu yuán zhōu。 yīn cǐ， yǔ wén tài shǒu xiān pài dū dū hóu mò chén chóng shuài qīng qí yī qiān bēn xí yuán zhōu， qín shǐ guī、 wáng bó hé jí chéng cì 'ān děng， fù sòng píng liáng。 yǒng xī sān nián（ 534） sān yuè， yǔ wén tài diào fā zhū jūn， bì jí yuán zhōu， zhǔn bèi gōng yuè。 sì yuè， jūn chū mù xiá guān（ jīn níng xià gù yuán xī nán）， zhèng féng dà yǔ xuě， píng dì jī xuě 'èr chǐ， yǔ wén tài zhī yuè qiè 'ér duō cāi， suì bèi dào jiān xíng， chū qí bù yì zhí pū yuè zhī dà běn yíng shuǐ luò chéng（ jīn gān sù zhuāng làng dōng nán）。 yuè wén tài jūn zhì， liú wàn rén shǒu shuǐ luò chéng， zì lǐng dà jūn tuì bǎo lüè yáng（ jīn gān sù qín 'ān dōng běi lǒng chéng zhèn）。 yǔ wén tài jūn dào shuǐ luò， shǒu jūn chū jiàng， tài jí shuài qīng qí shù bǎi bēn lüè yáng， yuè yòu tuì bǎo shàng guī（ jīn gān sù tiān shuǐ）。 shí nán qín zhōu cì shǐ lǐ bì yì zài yuè jūn zhōng， jiàn yuè bài shì yǐ dìng， nǎi 'àn zhōng pài shǐ zhě yì tài， qǐng wéi nèi yìng。 qí yè， yuè qì chéng chū， jūn zhōng jīng kuì， shì zú fēn fēn lái jiàng， yǔ wén tài zòng bīng fèn jī， dà pò yuè jūn， yuè jǐn yǔ zǐ dì jí huī xià shù shí qí dùn zǒu líng zhōu， yǔ wén tài jí lìng zhèn shǒu yuán zhōu de yǔ wén dǎo zài qián miàn dǔ jī， yòu yǐ dū dū hè bá yíng lǐng yī jūn wěi zhuī， zhì qiān tún shān（ jīn níng xià gù yuán xī） zhuī jí， hóu mò chén yuè zì shā yú yě。 suí hòu， yǔ wén tài yòu qiǎn dū dū liú liàng gōng qǔ pán jù bīn zhōu（ zhì dìng 'ān， jīn gān sù níng xiàn） de yuè dǎng sūn dìng 'ér， kè zhī。 yòu yǐ zhòng bīng wēi bī， pò shǐ dī wáng yáng shào xiān chēng fān， sòng qī、 zǐ wéi zhì。 shí yī yuè， qiǎn lǐ hǔ、 lǐ bì děng tǎo fá cáo ní， míng nián， cáo ní jiàng， líng zhōu suì píng， yǔ wén tài xǐ qí háo qiáng zhì yú xián yáng（ jīn shǎn xī xián yáng dōng běi）， yǐ jiā qiáng kòng zhì。
yǔ wén tài píng dìng qín、 lǒng hòu， shí lì zēng qiáng， xiào wǔ dì yǐ tài wéi shì zhōng、 piàoqí dàjiàng jūn、 kāi fǔ yí tóng sān sī， guān xī dà dū dū， lüè yáng xiàn gōng， chéng zhì fēng bài， chéng wéi jǐn cì yú gāo huān de yòu lì rén wù。
yǒng xī sān nián（ 534） wǔ yuè， xiào wǔ dì yù qǐ bīng fá gāo huān， shì xiè， gāo huān yòu suǒ jiè bèi， zhōng jūn jiāng jūn wáng sī zhèng duì xiào wǔ dì shuō：“ gāo huān de cuàn nì zhī xīn， yǐ zhāo rán ruò jiē， luò yáng fēi yòng wǔ zhī dì， yī dàn zāo dào jìn gōng， nán yǐ shǒu yù， yǔ wén tài xīn cún wáng shì， bù rú qián wǎng guān zhōng， píng jiè yǔ wén tài de lì liàng yǔ gāo huān kàng héng。” xiào wǔ dì shēn yǐ wéi rán。 xiān shì， qín、 lǒng gāng píng， xià zhōu zhǎngshǐ yú jǐn céng quàn yǔ wén tài shàng shū xiào wǔ dì， xǐ dū guān zhōng， xiào cáo cāo zhī jǔ， xié tiān zǐ yǐ lìng zhū hóu， yǔ wén tài jiē shòu liǎo zhè yī yì jiàn， jiāng gāo huān jié hǎo zì jǐ de shū xìn dū fēng jiāo xiào wǔ dì， yǐ shì zhōng yú wáng shì zhī xīn。 jí xiào wǔ dì yù fá gāo huān， yòu qiǎn dà dū dū liáng yù shuài bù qí wǔ qiān tún yú huáng hé、 wèi shuǐ hé kǒu chù， yǐ wéi shēng yuán， lìng qín zhōu cì shǐ luò chāo shuài qīng qí yī qiān rù luò yáng， bù jiǔ， yòu qiǎn dà dū dū lǐ xián lǐng jīng qí yī qiān fù luò yáng。 yīn cǐ， dāng xiào wǔ dì xiàng dà chén zhēng xún xǐ dū guān zhōng de yì jiàn shí， shàng xià jīhū dū biǎo shì tóng yì。 qī yuè， xiào wǔ dì suì cóng luò yáng shuài qīng qí rù guān， qiān dū cháng 'ān， jiā shòu yǔ wén tài dàjiàng jūn、 yōng zhōu cì shǐ， jiān shàng shū lìng， jūn guó zhī zhèng， jiē yóu tài dìng。 shì nián shí yuè， gāo huān lìng lì yuán shàn jiàn chēng dì， xǐ dū yú yè（ jīn hé běi lín zhāng xī nán yè zhèn）， běi wèi fēn liè。
chū， xiào wǔ dì yǔ gāo huān yòu xì， wèi huān quán zhòng， yù jié yuán yǔ wén tài， jiè tài zhī lì liàng jī huān， jí xǐ dū cháng 'ān， zhèng yóu tài chū， réng shòu zhì yú rén， xīn zhōng bù yuè， yǔ yǔ wén tài jiàn shēng xián xì， bù mǎn zhī qíng yì yú yán biǎo。 yǒng xī sān nián（ 534） shí 'èr yuè， yǔ wén tài yǐ dú jiǔ hài sǐ xiào wǔ dì， lì yuán bǎo jù wéi dì， shì wéi xī wèi wén dì， míng nián zhēngyuè， wén dì yú cháng 'ān chéng xī jí wèi， gǎi yuán dà tǒng， yǔ wén tài wéi chéngxiàng、 dū dū zhōng wài zhū jūn shì、 dà xíng tái， jūn zhèng dà shì jìn chū yú tài shǒu。 cóng cǐ， běi wèi fēn wéi dōng wèi hé xī wèi， gāo huān yǔ yǔ wén tài jiē jū xiàngwèi， jūn guó dà shì zǒng shǔ xiāng fǔ， chéng wéi shí jì de tǒng zhì zhě， yuán shì huáng dì bù guò shì kuǐ léi 'ér yǐ。
xī wèi lì guó hòu， xíng shì jí wéi xiǎn jùn， qí shí， tiān xià sān fēn， dōng yòu gāo huān dà jūn yā jìng， nán yòu xiāo liáng bù shí gòu xìn。 yóu qí shì gāo huān， shì xī wèi wéi jìngdí， jí yù jiāng qí 'ě shā yú qiǎng bǎo zhī zhōng， ér dōng xī wèi lì liàng duì bǐ yòu shí fēn xuán shū， dōng wèi dì guǎng guó fù， rén kǒu yú 'èr qiān wàn， bīng qiáng mǎ zhuàng， gāo huān néng diào dòng de jūn duì bù xià 'èr shí wàn； xī wèi dì xiá guó pín， rén kǒu bù mǎn qiān wàn， yǔ wén tài zhí jiē zhǎng wò de jūn duì bù guò sān wàn yú rén。 tóng shí， xī wèi lì guó zhī chū， guān zhōng jí zāo dà jī， rén xīn fú dòng。 yǔ wén tài yě kàn dào liǎo zhè zhǒng xíng shì， dà tǒng yuán nián（ 535） sān yuè， tā mìng gè yá shǔ zhēn zhuó gǔ jīn yǐ lái de zhì guó jīng yàn， qiě kě yǐ yòng yú xiàn shí zhě， zhì dìng bān xíng liǎo 'èr shí sì tiáo xīn zhì。 bìng tí bá liǎo wǔ gōng dà xìng sū chuò wéi dà xíng tái zuǒ chéng， cānyù jī mì， nǐ dìng zhì guó dà gāng， gé xīn zhèng zhì。
yǔ wén tài shǒu xiān jìn xíng de shì gǎi gé jūn zhì， jiàn lì fǔ bīng zhì dù。
dà tǒng sān nián（ 537）， yǔ wén tài kāi shǐ zhěng jūn。 xiān shì， dōng wèi lián nián rù qīn， yǒng xī sān nián（ 524） bā yuè， gāo huān shuài shī gōng kè tóng guān， jìn bī huá yīn（ jīn shǎn xī huá yīn xī nán）； dà tǒng yuán nián（ 525） chūn zhèng yuè， dōng wèi dà xíng tái shàng shū sī mǎ zǐ rú shuài jūn zài gōng tóng guān， jiàn yǔ wén tài yǐ yòu zhǔn bèi， suì huī shī gōng huá zhōu（ zhì huá shān， jīn shǎn xī huá xiàn）， lài zhù cì shǐ wáng pí de pàn lì sǐ zhàn， cái dǎ tuì liǎo dōng wèi jìn gōng； dà tǒng 'èr nián sān yuè， gāo huān yòu qīn shuài wàn qí xí qǔ xià zhōu， xǐ wǔ qiān hù 'ér guī。 bù jiǔ， yòu xí qǔ líng zhōu， xǐ wǔ qiān hù 'ér guī； dà tǒng sān nián zhēngyuè， gāo huān yòu lǐng jūn tún pú bǎn（ jīn shān xī yǒng jì xiàn pú zhōu zhèn）， yú huáng hé shàng jià shè fú qiáo， zhǔn bèi dù hé gōng tóng guān。 gāo huān shì róng mǎ zhī qiáng， nián nián jìn gōng xī wèi， suī rán wèi céng dé shǒu， dàn yǔ wén tài zhī dào， cháng cǐ xià qù， shí lì chǔyú liè shì de xī wèi bì rán nán yǐ zhī chí， dāng wù zhī jí， shì yào tí gāo shì qì， zēng qiáng zhàn dǒu lì， kāi tuò bīng yuán， kuò chōng jūn duì。
dà tǒng sān nián qī yuè， yǔ wén tài jí zhū jūn yú xián yáng， bā yuè， shuài zhī yú tóng guān zhěng jūn， xuān bù jūn fǎ jūn guī， bù dé tān cái qīng dí， bù dé zuò wēi yú bǎi xìng， yǔ dí zuò zhàn， yòng mìng zé shǎng zhī， táo tuō jiē lù zhī。 tōng guò zhè cì zhěng dùn， xī wèi jūn duì de zhàn dǒu lì dà dà tí gāo， bù jiǔ， gāo huān shuài 'èr shí wàn dà jūn rù qīn， xī wèi yǐ shǎo shèng duō， zài shā yuàn（ jīn shǎn xī huá yīn xiàn jìng nèi） dà bài gāo huān， fú dí bā wàn yú rén。
suí zhù jūn duì sù zhì de tí gāo， yǔ wén tài yòu jìn yī bù kuò chōng jūn duì， zhuàng dà jūn shì lì liàng。 chū， yǔ wén tài zài jiē shòu hè bá yuè de yǐ wǔ chuān bīng hù wéi gǔ gān de jūn tuán shí， zhè yī jūn tuán rén shù bù guò shù qiān rén， jī bài hóu mò chén yuè hòu， qí dàjiàng lǐ bì yōng zhòng wàn rén lái guī， yǐ hòu， gēn suí xiào wǔ dì yuán xiū rù guān de yóu xiān bēi zú rén zǔ chéng de běi wèi sù wèi jìn lǚ yě yòu jìn wàn rén， hé qǐ lái， yǔ wén tài zhǎng wò de jūn duì yuē yòu jìn sān wàn rén， fēn bié yóu shí 'èr gè jiāng jūn shuài lǐng。 shā yuàn zhī yì hòu， yòu tōng guò shōu biān jiàng jūn děng bù duàn bǔ chōng， rén shù jiàn jiàn zēng duō， dào dà tǒng bā nián（ 542） sān yuè， zhèng shì jiàn lì liù jūn， shí yǐ yòu bīng yuē shí wàn rén。
dà tǒng jiǔ nián（ 543） èr yuè， gāo huān jiàngbīng shí wàn， dù guò huáng hé， jù māng shān（ jīn hé nán luò yáng xī běi） liè zhèn， yǔ wén tài lǐng jūn jī zhī， zhàn yú māng shān， dà bài， shì zú sǔn shī liù wàn yú rén， jīng guò shù nián jīng yíng jiàn lì qǐ lái de yī zhī jūn duì sǔn shī dà bàn。 ér dāng shí guān lǒng dì qū de xiān bēi zú rén shù yòu xiàn， bù kě néng zài dà liàng bǔ chōng jūn duì， yīn cǐ， māng shān zhī zhàn hòu， yǔ wén tài kāi shǐ cóng hàn zú zhōng jiān xī shōu bīng yuán， sān yuè， xuān bù zhēng mù guān lǒng dì qū de háo qiáng dì zhù wǔ zhuāng。 zài běi wèi mò nián de guān lǒng qǐ yì zhōng， háo qiáng dì zhù wèile wéi hù zì jǐ de lì yì， zǔ zhì xiāng bīng， dōng xī wèi fēn lì hòu， zhè xiē dì zhù wǔ zhuāng bìng méi yòu jiě sàn， réng rán kòng zhì zài háo qiáng shǒu zhōng。 yǔ wén tài tōng guò guǎng mù háo qiáng yǐ chōng jūn lǚ zhè yī cuò shī， bǎ zhè xiē fēn sàn de xiāng bīng wǔ zhuāng biàn chéng zhōng
tóng shí， yǔ wén tài yòu duì jūn duì tǒng xiá xì tǒng jìn xíng gǎi gé， xíng shì shàng cǎi qǔ xiān bēi jiù rì de bā bù zhī zhì， lì bā zhù guó。 chú yǔ wén tài zì jǐ zài dà tǒng sān nián（ 537） yóu xī wèi wén dì rèn mìng wéi zhù guó dàjiàng jūn、 dū dū zhōng wài zhū jūn shì， wéi xī wèi jūn duì de shí jì tǒng shuài wài， yòu zài dà tǒng shí sì nián（ 548） rèn mìng xī wèi zōng shì guǎng líng wáng yuán xīn wéi zhù guó dàjiàng jūn， dàn jǐn guà xū míng， bìng wú shí quán， lìng rèn mìng zhào guì、 lǐ hǔ、 lǐ bì、 yú jǐn、 dú gū xìn、 hóu mò chén chóng liù rén wéi zhù guó dàjiàng jūn， shí jì tǒng shuài liù jūn。 měi gè zhù guó dàjiàng jūn xià yòu liǎng gè dàjiàng jūn， gòng shí 'èr dàjiàng jūn； měi gè dàjiàng jūn xià yòu liǎng gè kāi fǔ， gòng 'èr shí sì kāi fǔ； měi gè kāi fǔ xià yòu liǎng gè yí tóng， gòng sì shí bā yí tóng； yī gè yí tóng lǐng bīng yuē qiān rén， yī gè kāi fǔ lǐng bīng liǎng qiān， yī gè dàjiàng jūn lǐng bīng sì qiān， yī gè zhù guó dàjiàng jūn lǐng bīng bā qiān， liù zhù guó hé jì yòu bīng sì wàn bā qiān rén zuǒ yòu， zhè zhī jūn duì， jiù shì lì shǐ shàng suǒ shuō de fǔ bīng。
fǔ bīng de qián shēn， yóu hè bá yuè de wǔ chuān jūn tuán、 hóu mò chén yuè jūn tuán zhōng de lǐ bì jūn tuán yǐ jí suí xiào wǔ dì rù guān de běi wèi sù wèi jìn lǚ zhè sān bù fēn zǔ chéng， zhè xiē jūn duì dōushì xiān bēi huà de jūn duì， yóu qí shì wǔ chuān jūn tuán， qián shēn shì liù zhèn xiān bēi， dà dū shì tuò bá zú chéng yuán， suí zhù tuò bá zú de fēng jiàn huà， tā men de dì wèi xià jiàng， yīn cǐ， tā men cān jiā liǎo liù zhèn qǐ yì hé hé běi qǐ yì； dàn shì， tā men yòu cuò wù dì rèn wéi shì hàn huà dǎo zhì tā men de dì wèi xià jiàng， ér kàn bù dào hàn huà shì lì shǐ de jìn bù hé bì rán， jié lì xiǎng huí fù dào yuán lái de shì zú bù luò guān xì zhōng qù， yǔ wén tài chū shēn wǔ chuān jūn tuán， duì zhè zhǒng xīn lǐ shí fēn liǎo jiě。 yīn cǐ， zài jiàn lì fǔ bīng shí， jiù cǎi yòng liǎo xiān bēi zú yuán yòu de bù luò zǔ zhì， jí bā bù zhī zhì， zuò wéi biān zhì xīn jūn de lán běn。 zài shì bīng hé jūn guān zhī jiān de guān xì shàng， bǎo chí xiān bēi jiù rì de shì zú guān xì。 xī wèi gōng dì yuán nián（ 554）， yòu yǐ yòu gōng zhū jiāng jì chéng xiān bēi sān shí liù guó jí jiǔ shí jiǔ xìng， chú yòu de jiànglǐng běn lái jiù yòng xiān bēi fù xìng de bù yú gēngdòng wài， nà xiē yǐ jīng zài tài hé gǎi zhì shí jiāng fù xìng gǎi wéi shànxìng de jiànglǐng zé chóngxīn gǎi wéi fù xìng， yǐ cǎi yòng hàn xìng huò běn lái jiù shì hàn xìng de， zé cì yǐ xiān bēi xìng， rú lǐ hǔ cì xìng dà yě shì、 lǐ bì cì xìng tú hé shì、 zhào guì cì xìng yǐ fú shì、 yáng zhōng cì xìng pǔ liù rú shì， fán suǒ tǒng lǐng díshì bīng jiē yǐ tā men zhù jiāng de xiān bēi xìng wéi zì jǐ de xìng shì。
yǔ wén tài jiè yòng shì zú bù luò de xuè yuán niǔ dài lái zǔ zhì fǔ bīng， shǐ guān bīng zhī jiān méng shàng liǎo yī céng zōng zú de qīn mì sè cǎi， yǐ gǎo hǎo jiànglǐng hé shì bīng jiān de jié hé， tí gāo fǔ bīng de zhàn dǒu lì。 shì shí shàng， fǔ bīng de zǔ chéng， bìng méi yòu yě bù kě néng zhēn zhèng dàotuì dào shì zú guān xì zhōng qù， dàn yóu yú zhè zhǒng bīng zhì duō shǎo dài yòu yī xiē guò qù bù luò bīng zhì de sè cǎi， yīn cǐ cóng nà xiē céng jīng lún luò wéi bīng hù de liù zhèn xiān bēi lái kàn， shēn fèn tí gāo liǎo， dì wèi gǎi shàn liǎo， cóng 'ér shǐ fǔ bīng de zhàn dǒu lì yě zēng qiáng liǎo。
dà tǒng qī nián（ 541） jiǔ yuè， yǔ wén tài bān xíng liǎo yóu sū chuò qǐ cǎo de liù tiáo zhào shū，“ xiān zhì xīn， dūn jiào huà， jìn dì lì， zhuó xián liáng， xù yù sòng， jūn fù yì”。 shí yī yuè， yòu bān bù liǎo shí 'èr tiáo xīn zhì， hé dà tǒng yuán nián（ 535） sān yuè bān bù de 'èr shí sì tiáo xīn zhì hé zài yī qǐ， gòng sān shí liù tiáo。 liù tiáo zhào shū hé zhè xiē xīn zhì de nèi róng shí fēn guǎng fàn， bāo kuò zhèng zhì、 jīng jì、 sī xiǎng、 wén huà gè gè fāng miàn， bìng jù cǐ 'ér cǎi qǔ liǎo yī xì liè cuò shī。
zài zhèng zhì shàng yǔ wén tài fèng xíng yǐ dé zhì jiào huà wéi zhù， fǎ zhì wéi fǔ de tǒng zhì yuán zé。 yào qiú gè jí guān lì yòng rú jiā xué shuō xiū shēn， gōng xíng rén yì、 xiào tì、 zhōng xìn、 lǐ ràng、 lián píng、 jiǎn yuē děng， kè shǒu zhè xiē rú jiā dào dé guī fàn。 tóng shí yòu xiàng rén mín guàn shū xiào tì、 rén shùn、 lǐ yì， yòng zhè xiē rú jiā lún lǐ gāng cháng guān niàn shù fù rén men sī xiǎng， yǐ xīn hé zhì jìng， xié pì zhī niàn bù shēng， wěn dìng tǒng zhì zhì xù。
zài yòng rén shàng fèng xíng wéi xián shì jǔ， bù xiàn zī yìn， zhǐ yào dé cái jiān bèi， nà pà chū shēn wēi jiàn， yì kě shēn jū qīng xiāng。 yǔ wén tài de zhè yī xuǎn guān sī xiǎng tǐ xiàn liǎo dǎ pò mén fá chuán tǒng de xīn jīng shén， bǎo zhèng liǎo xī wèi lì zhì jiào wéi qīng míng， yě wéi dà pī hàn zú shì rén jìn rù xī wèi zhèng quán kāipì liǎo dào lù。
zài zhè yī xuǎn rén sī xiǎng de zhǐ dǎo xià， yǔ wén tài jiāng lái zì bù tóng fāng miàn de rén jù lǒng zài zì jǐ zhōu wéi， rú lǐ bì yuán shì hóu mò chén yuè zhàng xià dà dū dū， qiě hù wéi yīn qīn， hòu dǎo gē guī fù， yǔ wén tài háo wú jiè bèi zhī xīn， yú yǐ zhòng yòng， chéng wéi tǒng shuài fǔ bīng de bā zhù guó dàjiàng jūn zhī yī。 liǔ mǐn yuán shì dōng wèi hé dōng jùn chéng， yǔ wén tài kè hé dōng hòu dé zhī， dāng jí bài wéi chéngxiàng fǔ cān jūn shì， hòu lái chéng wéi bāng zhù yǔ wén tài zhì dìng guó cè de hé xīn rén wù。 zài rú wǔ gōng dà xìng sū chuò， yǔ wén tài duì zhī tuī xīn wěi rèn 'ér wú xián yán， rú yòu wài chū， cháng cháng yù shǔ kōng zhǐ shòu chuò， ruò xū yòu chǔfèn， sū chuò kě yǐ suí shì shī xíng， shì hòu qǐ gào yī xià jí kě。 zhèng yīn wéi yǔ wén tài néng wéi xián shì jǔ， yòng rén bù yí， yīn cǐ xī wèi zhèng fǔ shàng xià xié lì， nèi bù tuán jié， bǎo zhèng liǎo gè xiàng zhèng cè cuò shī de shùn lì zhí xíng。
yǔ wén tài hái bǐ jiào zhù yì tīng qǔ chén xià de bù tóng yì jiàn， yǒng yú nà jiàn。 zǎo zài dà tǒng wǔ nián（ 539）， tā jiù xià lìng zhì zhǐ bǐ yú jīng chéng yáng wǔ mén wài， yǐ fǎng qiú dé shī。 dāng chéngxiàng fǔ jì shì liǔ qiú tí chū nà zhōng dǎng zhī yán de jiàn yì shí， yǔ wén tài xīn rán cǎi nà， bìng yào qiú shǐ guān jì shì， xū dé shī wú yǐn。 yǔ wén tài de zhè zhǒng zuò fǎ， yòu zhù yú xī wèi lì zhì de qīng míng。
zài fǎ lǜ shàng， yǔ wén tài zhù zhāng bù kē bù bào， jì yào“ fǎ bù 'ā guì”， guān lì fàn fǎ yī shì tóng rén， rú yǔ wén tài de nèi xiōng wáng shì chāo， rèn qín zhōu cì shǐ shí， jiāo héng zhōu xiàn， jiēguǒ bèi cì sǐ。 wèi zhì dàjiàng jūn de zhèng wěi bù zūn fǎ dù， jiēguǒ bèi miǎn zhí。 lìng yī fāng miàn yòu yào qiú duàn 'àn zhě shèn fá， lì jiè chǔ dú zhī xià， zì tòng zì wū， jìn liàng jiǎn shǎo yuān jiǎ cuò 'àn。 dà tǒng shí sān nián（ 552）， yǔ wén tài yòu xià lìng fèi zhǐ liú chuán liǎo 'èr qiān yú nián de gōng xíng。
yǔ wén tài zài jīng jì shàng gēn jù rú jiā xiān fù hòu jiào de chuán tǒng guān niàn， jī jí quàn kè nóng sāng， jiǎng lì gēng zhí， bìng xiāng yìng dì zhì dìng cǎi qǔ liǎo yī xiē cuò shī。 shǒu xiān jiù shì jiāng bèi pò huài liǎo de jūn tián zhì huī fù qǐ lái， shǐ nà xiē yóu yú tǔ dì jiān bìng、 zhàn luàn、 tiān zāi 'ér sàng shī tǔ dì， liú luò tā xiāng de nóng mín hé tǔ dì chóngxīn jié hé zài yī qǐ， cóng 'ér wéi nóng mín de shēng chǎn huó dòng tí gōng liǎo tiáo jiàn。 xī wèi jūn tián zhì de shòu tián、 zū diào hé běi wèi suī yòu chā yì， dàn biàn huà bù dà， zài yì zhì shàng què biàn dòng jiào duō， duì fú yì nián líng、 shí jiān、 rén shù dū zuò liǎo chóngxīn guī dìng。 fú yì nián líng cóng běi wèi shí de shí wǔ suì gǎi wéi shí bā suì； fú yì shí jiān zé gēn jù nián chéng fēng qiàn 'ér dìng， fēng nián bù chāo guò yī yuè， zhōng nián bù chāo guò 'èr xún， xià nián bù chāo guò shí tiān， shǐ yì qī dà wéi suō duǎn； rén shù shàng zé guī dìng měi hù nóng jiā fú yì zhě xiàn yú yī rén， bì miǎn guò duō dì dòng yòng mín lì， fáng 'ài nóng yè shēng chǎn。 tóng shí， yǔ wén tài hái bān xíng liǎo hù jí zhì dù hé jì zhàng zhì dù， jí yù dìng cì nián yáo yì gài shù de jì zhàng zhī fǎ， yǐ qiú fù yì de zhēng fā jiào wéi hé lǐ， hái duì juàn de cháng dù zuò liǎo tǒng yī guī dìng， yǐ sì shí chǐ wéi yī pǐ。
yǔ wén tài chú liǎo zhì dìng bān xíng shàng shù jīng jì zhèng cè wài， hái míng què guī dìng liǎo dì fāng guān lì zài fā zhǎn shēng chǎn fāng miàn de zhí zé。 měi dào suì shǒu， zhōu xiàn zhǎngguān bì xū dū cù bǎi xìng， wú lùn shàozhǎng， dàn néng cāo chí nóng qì zhě， jiē lìng jiù tián， wù bì bù shī nóng shí。 duì yú nà xiē yóu shǒu dài duò， hàoyìwùláo， bù shì shēng chǎn zhě gěi yǐ chǔfá。 yóu yú yǔ wén tài héng liàng mù shǒu zhèng jì de biāo zhǔn zhī yī jiù shì quàn kè nóng sāng， yīn cǐ dì fāng guān lì dà dū zhòng shì nóng sāng shēng chǎn， jīng jì zhú jiàn fā zhǎn， dào yǔ wén tài sǐ zhī qián， yǐ jīng chū xiàn liǎo yī gè cāng lǐn chōng shí de xiǎo kāng jú miàn。
zài sī xiǎng wén huà shàng yǔ wén tài yǎ hǎo rú shù， yǐ rú jiā xué shuō zuò wéi sī xiǎng wǔ qì， qù chú xiān bēi zú de yī xiē luò hòu xí sú hé bìng qì dāng shí sī xiǎng lǐng yù zhòngfēng mí yī shí de kōng tán xuán lǐ、 chóng fó lùn dào yī lèi de fǔ xiǔ fēng xí。 zài jīng shī cháng 'ān shè lì guó zǐ xué， bài rú xué dà shī lú dàn wèiguó zǐ jì jiǔ， tōng guò xué xiào jiào yù， péi yǎng dà pī jù yòu rú jiā sī xiǎng guān niàn de rén shì， zuò wéi zhèng quán de zhī zhù。 hái gēn jù xiān qín diǎn jí《 shàng shū》 zhōng de《 dà gào》 yī wén de gé shì， zhì dìng《 dà gào》 yī piān， zuò wéi wén zhāng de yàng shì， yú dà tǒng shí yī nián（ 545） xuān shì qún chén， míng lìng zì jīn hòu wén zhāng xū jiē yǐ cǐ tǐ， lì tú yǐ cǐ jiáo zhèng fú huá wén fēng。
liù tiáo zhào shū bān xíng hòu， yǔ wén tài lìng gè jí guān lì xué xí bèi sòng， guī dìng fán bù tōng liù tiáo jí jì zhàng zhī fǎ zhě， dōubù néng wéi guān， bǎo zhèng liǎo zhè xiē cuò shī de shí shī， shuà xīn liǎo xī wèi yī dài zhèng zhì。
dà tǒng shí 'èr nián（ 546） jiǔ yuè， gāo huān qīn shuài dà jūn shí yú wàn rén， wéi gōng xī wèi jù shǒu de yù bì（ jīn shān xī jì shān xiàn xī nán）， xiǎng bá chú xī wèi 'ān zài fén shuǐ xià yóu de zhè gè dīng zǐ。 xī wèi bìng zhōu cì shǐ wéi xiào kuān zhèn shǒu yù bì， wán qiáng dǐ kàng， gāo huān xiān hòu cǎi yòng duàn shuǐ dào、 huǒ gōng、 wā dì dào děng zhàn shù， wéi chéng wǔ shí yú rì， shì zú sǐ wáng qī wàn duō rén， wèi néng gōng xià yù bì， zuì hòu gāo huān rǎn jí， zhǐ dé jiě wéi 'ér qù。 yù bì zhī zhàn， gāo huān qīng lì 'ér chū， gōng yī gū chéng wǔ shí yú tiān bù xià， zhì lì jiē kùn， yǐ zhì fèn huì chéng jí， míng nián zhēngyuè， fā bìng 'ér sǐ。 zì cǐ， xī wèi niǔ zhuǎn liǎo guò qù de liè shì， hé dōng wèi shì jūn lì dí liǎo。
gāo huān sǐ hòu， zǐ chéng jí wèi， gāo chéng yǔ shǒu wò zhòng bīng de hóu jǐng bù hé， wèi jǐng quán zhòng， yù duó qí bīng quán， hóu jǐng yǐ hé nán shí sān zhōu zhī dì jiàng yú xī wèi。 yǔ wén tài jiē shòu liǎo hóu jǐng de tóu jiàng， tóng shí yòu duì jī zhà quán biàn de hóu jǐng shí fēn jǐn shèn， fēn pài dà jūn luò yì jiē shōu hóu jǐng suǒ zhàn tǔ dì， bìng shì yì jǐng jiāo chū jūn duì， rù cháo cháng 'ān。 qí shí， gāo chéng zài hóu jǐng pàn biàn hòu， yě pài dà jūn jìn bī， yú shì， hóu jǐng zhuǎn 'ér tóu guī xiāo liáng， niàng chéng liǎo yīcháng hóu jǐng zhī luàn。 zài píng dìng hóu jǐng zhī luàn de guò chéng zhōng， xiāo shì xiōng dì zhēng duó dì wèi， xiāng hù cán shā， yǔ wén tài chéng jī lüè qǔ tǔ dì， duó dé hàn dōng、 yì zhōu、 xiāng yáng（ jīn hú běi xiāng fán） děng dì， kòng zhì liǎo cháng jiāng shàng yóu hé hàn shuǐ。
dà tǒng shí qī nián（ 552）， hóu jǐng bài wáng， liáng wǔ dì dì qī zǐ xiāo yì zài jiāng líng（ jīn hú běi jiāng líng xiàn） chēng dì， shì wéi liáng yuán dì。 xiāo yì zài hóu jǐng wèi píng qián， céng chēng chén yú xī wèi， yǔ xī wèi dìng lì méng yuē； xī wèi yǐ jìng líng（ jīn hú běi qián jiāng xī nán）， liáng yǐ 'ān lù（ jīn hú běi 'ān lù） wéi jiè， qǐng tóng fù yōng， bìng sòng zhì zǐ。 jì chēng dì hòu biàn bù zài chēng chén， yǔ wén tài pài shǐ chén yǔ wén rén shù dào jiāng líng pìn wèn， liáng yuán dì xiàng yǔ wén rén shù biǎo shì， liáng yǐ tǒng yī， xī wèi yìng jiāng suǒ zhàn liáng、 yì、 xiāng yáng děng dì guī hái liáng cháo。 yǔ wén rén shù hái gào yǔ wén tài hòu， tài rèn wéi jì yǐ qǔ dé liáng、 yì， jiù yìng jìn yī bù guī qǔ jiāng hàn， qià qiǎo cǐ shí xiāo yì zhí xiāo chá rù cháo xī wèi， qǐng qiú chū bīng jī yì。 yú shì xī wèi gōng dì yuán nián（ 554） jiǔ yuè， yǔ wén tài mìng yú jǐn、 yǔ wén hù děng shuài bù qí wǔ wàn， jìn gōng jiāng líng。 shí yī yuè， chéng pò， liáng yuán dì bèi chǔsǐ， wèi jūn tiǎo xuǎn jiāng líng bǎi xìng nán nǚ shí yú wàn kǒu， qū guī guān zhōng， zhǐ bǎ yī zuò kōng chéng liú gěi xiāo chá， tóng shí yòu jiāng yuán lái liáng cháo kòng zhì de yōng zhōu zhū jùn shōu guī xī wèi zuò jùn xiàn， zhè yàng， xī wèi de jiāng yù kuò zhǎn dào liǎo jīn sì chuān、 hú běi yī dài。
gōng yuán 554 nián zhēngyuè， yǔ wén tài fèi shā fèi dì yuán qīn。 chū， xī wèi wén dì yuán bǎo jù bìng sǐ， zǐ yuán qīn jì wèi， shì wéi fèi dì。 yuán shì zōng shì xiǎng cóng yǔ wén tài shǒu zhōng duó huí dà quán， shàng shū yuán liè yīn móu fā dòng zhèng biàn， shì xiè， yǔ wén tài shā yuán liè。 fèi dì duì yuán liè zhī sǐ shēn gǎn tóng qíng， duì yǔ wén tài shí fēn bù mǎn， mì móu zhū zhī， móu xiè， yú shì yǔ wén tài fèi zhī， lì yuán qīn zhī dì kuò jí wèi， shì wéi gōng dì， chóngxīn huī fù jiù xìng tuò bá。 yǔ wén tài shǐ zhōng bǎ dà quán láo láo dì zhǎng wò zài zì jǐ shǒu zhōng。
xī wèi gōng dì sān nián（ 556） zhēngyuè， yǔ wén tài yòu tuī chū liǎo yī tào yóu hàn zú shì rén sū chuò、 lú biàn yǐ jù《 zhōu lǐ》 zhì dìng de xīn guān zhì。 zhè tào xīn guān zhì pāo qì liǎo wèi jìn yǐ lái de guān zhí míng hào， fǎng《 zhōu lǐ》 shè lì liù guān： yǔ wén tài wéi tài shī、 dà zhǒng zǎi， lǐ bì wéi tài fù、 dà sī tú， zhào guì wéi tài bǎo、 dà zōng bó， dú gū xìn wéi dà sī mǎ， yú jǐn wéi dà sī kòu， hóu mò chén chóng wéi dà sī kōng， yú guān chēng hào yědōu fǎng《 zhōu lǐ》， dàn bìng bù shì jiāng qín hàn guān zhì yī gài fèi chú， ér shì cān zhào shǐ yòng， yóu qí shì dì fāng guān zhí réng xíng qín hàn jiù fǎ 'ér bù biàn。 zài guān zhì gǎi gé qián， yǔ wén tài yòu zuò jiǔ mìng zhī diǎn， yǐ xù nèi wài guān jué， jí jiāng guān lì de děng jí fēn wéi shí bā mìng， zhèng jiǔ mìng hé jiǔ mìng。 mìng shù duō zhě guān gāo， rú zhù guó dàjiàng jūn wéi zhèng jiǔ mìng， piàoqí、 chē qí dàjiàng jūn wéi jiǔ mìng。 mìng shí jì shàng jiù shì pǐn， bù guò， pǐn yǐ zhèng yī pǐn wéi zuì gāo guān， mìng yǐ zhèng jiǔ mìng wéi zuì gāo guān。 tóng shí， yǔ wén tài zài gǎi gé guān zhì zhī jì， jiāng dì fāng guān lì rèn miǎn zhī quán shōu guī zhōng yāng， jiā qiáng zhōng yāng jí quán。
yǔ wén tài gǎi gé guān zhì yě hé jiàn lì fǔ bīng zhì dù yī yàng， jù yòu nóng yù de fù gǔ sè cǎi， zhǐ bù guò qián zhě shì cóng hàn zú gǔ dài shè huì xún zhǎo yǐ jù， hòu zhě shì cóng xiān bēi zú de bù luò shí dài dé dào qǐ fā。 yǔ wén tài tōng guò zhè zhǒng tuō gǔ gǎi zhì， gěi zì jǐ de tǒng zhì pī shàng yī jiàn zhèng tǒng de wài yī， yǐ xiàng rén men xiǎn shì， yǔ wén shì zhèng quán bìng fēi jiàn wěi， qǔ xiāo mín zú jiān de xīn lǐ gé hé。 ér zài fǔ bīng zhì zhōng， zé tōng guò xiān bēi huà， zhào gù xiān bēi mín zú de gǎn qíng， mǐn miè fǔ bīng zhōng de mín zú jiè xiàn。 yǔ wén tài tōng guò zhè xiē gǎi gé， gǒng gù liǎo tǒng zhì jī chǔ。
wèile quán lì duì fù dōng wèi hé nán liáng， yǔ wén tài duì běi biān shǎo shù mín zú róu rán hé tū jué cǎi qǔ hé qīn zhèng cè。 běi wèi mò nián， nèi bù dòng luàn， róu rán shì lì fù shèng， lǚ lǚ qīn rǎo biān jìng。 xī wèi jiàn lì hòu， yǔ wén tài xiān shì yǐ zōng shì yuán yì nǚ jià róu rán zhù 'ā nà guī dì tǎ hán， hòu yòu quàn xī wèi wén dì nà 'ā nà guī nǚ yù jiǔ lǘ shì wéi huáng hòu， yǐ jié hǎo róu rán。 duì tū jué yì rán， dà tǒng shí yī nián（ 545）， yǔ wén tài pài shǐ zhě qián wǎng tū jué， hé tū jué jiàn lì qǐ lián xì， dà tǒng shí qī nián（ 551）， yǐ cháng lè gōng zhù jià gěi tū jué zhù 'ā shǐ nà tǔ mén， tū jué yě jīng cháng pài shǐ zhě fǎng wèn xī wèi， zèng sòng lǐ wù， rú dà tǒng shí qī nián（ 553）， tū jué xiàng xī wèi xiàn mǎ wǔ wàn pǐ。
yǔ wén tài duì běi biān shǎo shù mín zú cǎi qǔ de hé qīn zhèng cè， bǎo zhèng liǎo biān bǐ wú yú， yě jiā qiáng liǎo hé shǎo shù mín zú de yǒu hǎo wǎng lái， qǐ liǎo mín zú xiū hǎo de zuò yòng。
xī wèi gōng dì sān nián（ 556） sì yuè， yǔ wén tài běi xún， bā yuè， dù běi hé（ jīn nèimēng gǔ jìng nèi wū jiā hé）， jiǔ yuè， hái zhì qiān tún shān（ jīn níng xià gù yuán xiàn xī） rǎn jí。 yǔ wén tài zhī zì jǐ bìng zhòng， pài rén jí zhāo zhí 'ér yǔ wén hù， yǔ wén hù gǎn dào jīng zhōu（ jīn gān sù jīng chuān běi）， yǔ wén tài yǐ jīng bìng wēi， tuō gū yú yǔ wén hù：“ wǒ de 'ér zǐ dū hái nián yòu， jīn wài kòu fāng qiáng， guó jiā zhī shì， yóu nǐ jué dìng， yí nǔ lì yǐ wán chéng wǒ de zhì xiàng。” bù jiǔ， zú yú yún yáng（ jīn shǎn xī jīng yáng xī běi）， nián wǔ shí suì， zàng yú chéng líng（ jīn shǎn xī shěng fù píng xiàn běi）， shì hào wén gōng。
shì nián shí yuè， tài zǐ jué sì wèi， wéi tài shī、 dà zhǒng zǎi， yǔ wén hù fǔ zhèng。 cì nián， yǔ wén jué chēng dì， shì wéi xiào mǐn dì， běi zhōu kāi shǐ。
yǔ wén tài yī shēng， zhèng chù zài yóu luàn dào zhì de lì shǐ zhuǎn liè diǎn， tā néng gòu zài fēn fán fù zá de lì shǐ tiáo jiàn xià， guān shí 'ér biàn， shùn hū lì shǐ fā zhǎn de cháo liú， zhōng zhì qǔ wēi dìng bà， zhuǎn ruò wéi qiáng， nán qīng jiāng hàn， xī kè bā shǔ， běi kòng shā mò， diàn dìng liǎo běi zhōu wáng cháo zhī jī chǔ。 tā zài wèi shí suǒ bān xíng de bīng zhì、 xuǎn guān zhī fǎ děng děng gèng shì kāi suí táng zhèng zhì zhì dù zhī yuān yuán， yǔ wén tài de gōng yè kě wèi shèng yǐ， kān chēng shì zhōng guó lì shǐ shàng jì xiào wén dì yuán hóng zhī hòu de yòu yī wèi shǎo shù mín zú jié chū rén wù。
(507 ～ 556) zhōng guó běi wèi míng jiāng， xī wèi jūn tǒng shuài， jūn shì jiā。 zì hēi tǎ， dài jùn wǔ chuān（ jīn nèimēng gǔ wǔ chuān xī） rén， xiān bēi zú。 nián qīng shí suí fù cān jiā xiān bēi zú qǐ yì xiān yú xiū lǐ qǐ yì jūn， jì guī gé róng， hòu tóu kào běi wèi 'ěr zhū róng。 cānyù zhèn yā yì jūn， shòu wǔ wèi jiāng jūn、 zhēng xī jiāng jūn。 běi wèi fēn liè hòu， rèn xī wèi tài shī、 dà chéngxiàng、 zhù guó dàjiàng jūn。 tā zhì jūn zhěng sù， shēn móu yuǎn lǜ， shàn yú yòng jiān。 xī wèi dà tǒng sān nián (537) zhēngyuè， cǎi nà zhí shì láng zhōng yǔ wén shēn jiàn yì， yǐ jìn wàn ruì zú， qián chū xiǎo guān（ shǎn xī gǔ tóng guān nán cè）， chū qí bù yì dì jī bài dōng wèi xiāo jiāng dòu tài jūn， fú wàn yú rén。 shí yuè， zài shā yuàn zhī zhàn zhōng， tā xiān qiǎn jiāng zhēn chá， hòu cóng róng shè fú， dà huò quán shèng， fú dōng wèi gāo huān jūn 7 wàn yú rén， chú xuǎn liú 2 wàn shì zú wài， yú jūn shì fàng。 zài dōng xī wèi zhàn zhēng zhōng， zhǐ huī zuò zhàn shù shí cì， duō huò shèng lì， wéi jiàn lì běi zhōu diàn dìng liǎo jī chǔ。 tā yòng sū chuò、 lú biàn děng， gǎi gé guān zhì， tuī xíng“ jūn tián zhì”， shǐ xī wèi jīng jì dé dào fā zhǎn， guó lì zhú jiàn qiáng shèng。 zài cǐ jī chǔ shàng， chuàng lì liǎo“ fǔ bīng zhì”， shōu biān guān lǒng háo zú wǔ zhuāng， jiàn lì yóu zhù guó、 dàjiàng jūn、 kāi fǔ děng zhú jí tǒng lǐng zhì dù， kuò dà liǎo bīng yuán， jiā qiáng liǎo cháo tíng duì jūn duì de kòng zhì。 zhè yī bīng zhì wéi hòu shì yán yòng jìn 200 nián， zài zhōng guó gǔ dài bīng zhì shǐ shàng， zhàn yòu zhòng yào dì wèi。 gōng dì sān nián bìng shì。 cì nián zǐ yǔ wén jué dài wèi， guó hào zhōu， shì wéi běi zhōu , zhuī zūn wéi wén dì。
lì shǐ
yǔ wén tài xiān shì wéi dōng hú yǔ wén bù qiú cháng。 dōng hàn mò， yǔ wén bù jiā rù xiān bēi bù luò lián méng， suì bèi xiān bēi huà， yóu mù yú jīn nèimēng gǔ xī lā mù lún hé shàng yóu。
běi wèi mò nián liù zhèn qǐ yì zhōng， yǔ wén tài suí fù yǔ wén gōng jiā rù xiān yú xiū lǐ de qǐ yì duì wǔ。 qǐ yì bèi 'ěr zhū róng zhèn yā hòu， yǔ wén tài chéng wéi qí bù jiāng hè bá yuè huī xià。 yǒng 'ān sān nián（ 530 nián）， běi wèi xiào zhuāng dì shā 'ěr zhū róng， dàn jūn quán réng rán cāo zài 'ěr zhū shì shǒu zhōng。 bù jiǔ， ěr zhū shì bài miè， gāo huān wèi jū chéngxiàng， bìng yóu cǐ zhǎng quán。 běi wèi xiào wǔ dì mì zhào hè bá yuè， yù yǐ zhī qiān zhì gāo huān。
yǒng xī sān nián（ 534 nián） hè bá yuè yù hài， zhòng tuī yǔ wén tài wéi tǒng shuài。 hòu shàng biǎo běi wèi xiào wǔ dì， xiāng yuē gòng fú wáng shì， xiào wǔ dì suì xià zhào yǐ yǔ wén tài wéi dà dū dū、 yōng zhōu cì shǐ jiān shàng shū lìng。 tóng nián， yǔ wén tài píng dìng qín、 lǒng， xiào wǔ dì fēng guān wéi shì、 piàoqí dàjiàng jūn、 kāi fǔ yí tóng sān sī， guān xī dà dū dū， lüè yáng xiàn gōng， dì wèi jǐn cì yú gāo huān。 shì nián shí yuè， gāo huān lìng lì yuán shàn jiàn wéi dì， qiān dū yú yè（ jīn hé běi yè zhèn）， shì wéi dōng wèi。 běi wèi suì fēn liè。
xiào wǔ dì shòu zhì yú yǔ wén tài， xīn zhōng bù yuè， bù mǎn yì yú yán biǎo。 yǒng xī sān nián（ 534） shí 'èr yuè， yǔ wén tài shā xiào wǔ dì， lìng lì yuán bǎo jù wéi dì， shì wéi xī wèi， ér shí jì zhèng quán kòng zhì zài tài shǒu zhōng。
yǔ wén tài zú zhì duō móu， yòu hěn qiáng de zhǐ huī néng lì。 yǔ dōng wèi duō cì jiāo fēng， hù yòu shèng fù。 dà tǒng sān nián（ 537 nián） chūn， dōng wèi jìn gōng tóng guān， yǔ wén tài dà bài zhī。 qiū， dōng wèi shí wàn rén jìn shā yuàn（ jīn shǎn xī dà lì）， yǔ wén tài yǐ bù mǎn wàn rén chéng dōng wèi jūn qīng dí， qīn zì míng gǔ fèn zhàn， huò dé dà shèng， fú lǔ qī wàn rén。
yǔ wén tài cǎi qǔ liǎo hé běi gōng nán de zhèng cè， duì yú běi fāng de tū jué、 róu rán céng tōng hǎo， dàn duì yú nán cháo zé cǎi qǔ gōng shì， xiān hòu jìn zhàn liǎo yì zhōu hé jīng yōng děng dì。
zhì guó
jīng jì shàng， quàn kè nóng sāng， huī fù liǎo jūn tián zhì。 bìng zhù yì tún tián yǐ zī jūn yòng。 céng cǎi nà sū chuò jiàn yì jìn xíng gǎi gé， zhì dìng liǎo gōng wén gé shì， yǐ zhū sè、 mò sè qū bié cái zhèng zhī chū yǔ shōu rù， dìng chū hù jí cè hé lú liè cì nián kè yì dà shù de jì zhàng zhì dù。 dà tǒng shí sān nián de jì zhàng， zài dūn huáng shí shì lǐ yòu cán juàn bǎo cún xià lái。 hòu yòu zhēn duì dì fāng guān yuán zhì dìng liù tiáo zhào shū： qīng xīn、 dūn jiào huà、 jìn dì lì、 zhuó xián liáng、 xù yù sòng、 jūn fù yì。
yòu gǎi gé jūn duì tǒng xiá xì tǒng， jiàn lì fǔ bīng zhì， yǐ kuò dà bīng yuán。 zhè gè zhì dù wéi suí táng suǒ yán yòng。 xíng shì shàng cǎi qǔ xiān bēi jiù bā bù zhì， lì bā zhù guó， shí wéi liù jūn。 měi gè zhù guó dàjiàng jūn xià shè yòu liǎng gè dàjiàng jūn， gòng 12 gè dàjiàng jūn； měi gè dàjiàng jūn xià yòu liǎng gè kāi fǔ， gòng 24 gè kāi fǔ； měi gè kāi fǔ xià yòu liǎng gè yí tóng， gòng 48 gè yí tóng； yī gè yí tóng lǐng bīng qiān rén。 zhè yàng， liù zhù guó hé jì yòu bīng sì wàn bā qiān rén zuǒ yòu。 zhè jiù shì lì shǐ shàng zhù míng de fǔ bīng。
zhèng zhì shàng， yǔ wén tài shí xíng yǐ dé zhì jiào huà wéi zhù， fǎ zhì wéi fǔ de yuán zé。 fǎ lǜ shàng， zhù zhāng bù kē bù bào， ér“ fǎ bù 'ā guì”。 sī xiǎng wén huà shàng， tuī chóng rú xué， céng zài xíng tái shè xué。 fú lǔ wáng bāo、 zōng lǐn děng jūn shòu dào lǐ yù。 hòu yòu lìng lú biàn fǎng zhōu lǐ gēnggǎi guān zhì， shí xíng běi zhōu liù guān zhì， shèn zhì zhèng fǔ wén gào yě yào fǎng xiān qín tǐ。
yǔ wén tài huī fù xiān bēi jiù xìng， rú huī fù yuán shì wéi tuò bá shì。 ér suǒ jiàngshì zú yě gǎi cóng zhù jiāng de hú xìng。 cóng xíng shì shàng hú huà yī pī de hàn rén。
zǐ nǚ
shì zōng yù
sòng xiàn gōng zhèn
xiào mǐn huáng dì jué
gāo zǔ yōng
qí yáng wáng xiàn
wèi lá wáng zhí
zhào jiàn wáng zhāo
qiáo xiào wáng jiǎn
chén huò wáng chún
yuè yě wáng shèng
dài bì wáng dá
jì kāng gōng tōng
téng wén wáng yōu
| << qiányījūnzhù: dé dì yǔ wén gōng | běi zhōuyǔ wén tài | hòuyījūnzhù >>: xiào mǐn huáng dì yǔ wén jué |