yuèdòudǒng zhòng shūzài百家争鸣dezuòpǐn!!! | |||
dǒng zhòng shū gù lǐ
guān yú dǒng zhòng shū de gù lǐ， zuì zǎo jìzǎi yú sī mǎ qiān de《 shǐ jì》 yī shū， chēng：“ dǒng zhòng shū， guǎng chuān rén yě。” dǒng zhòng shū cún shì zhī jì， jì yòu guǎng chuān guó， yòu yòu guǎng chuān xiàn。 sī mǎ qiān suǒ shuō de guǎng chuān shì zhǐ guǎng chuān guó， hái shì guǎng chuān xiàn ní？ dōng hàn shǐ xué jiā bān biāo zài lùn《 shǐ jì》 shí chēng， sī mǎ qiān shuō zhǐ yìng wéi guǎng chuān xiàn， bìng fēi guǎng chuān wáng guó。 jí dǒng zhòng shū wéi guǎng chuān xiàn rén。 míng dài jiā jìng《 zǎo qiáng xiàn zhì》 zài： hàn shì， zǎo qiáng guǎng chuān， lí hé fèi zhì， běn wéi yī yě。 jù kǎo， qí jiāng yù dà zhì bāo kuò jīn zǎo qiáng xiàn dōng nán bù zhī yī bù， nán bù zhī yī bù， xī bù zhī yī bù， zhōng bù、 dōng bù、 běi bù jí jīn jǐng xiàn xī nán jiǎo yǔ jīn gù chéng xiàn xī běi jiǎo。 gǔ hàn zhī guǎng chuān wéi jīn zhī zǎo qiáng。 dǒng zhòng shū gù lǐ wéi jīn zǎo qiáng xiàn jiù xiàn cūn chù， yǐ jù rú xià：
1、 jìn nián lái zài jiù xiàn cūn fā xiàn“ dǒng shì zōng cí” shí kè mén méi jí qí qīng dài tàpiàn， biāo jì“ xiáng fú chǒu chóngxiū” zì yàng。 jí sòng zhēn zōng dà zhōng xiáng fú liù nián，（ gōng yuán 1013 nián）， chóngxiū jí biǎo shì cǐ qián zhè lǐ jiù cún yòu：“ dǒng shì zōng cí”。 zōng cí jí jiā miào， nǎi zú rén jì sì xiān zǔ zhī suǒ。
2、 míng《 jì zhōu zhì》 zài： jiù xiàn cūn xī yòu yī zuò“ sì míng sì”， dāng dì sú chēng“ xī dà sì”。 qián shēn wéi dǒng zǐ dāng nián jiǎng xué zhī suǒ。 hé jiān guó xiàn wáng liú dé wéi qí suǒ jiàn。 gāi sì huǐ yú qīng dài mò， yí zhǐ shàng cún， tū chū dì miàn。 biàn dì wǎ lì。 cūn mín zài cǐ wā chū táo zhì dēng tái， shàng xiě bǐng zhú kè tú， huì rén bù juàn。 wéi dǒng zhòng shū dāng nián jiǎng xué suǒ yòng zhī wù。
3、 dǒng zhòng shū jǔ jiā tú cháng 'ān。 gù lǐ dǒng shì rì jiàn tú wáng。 qí gù jū dǒng shì zōng cí huǐ， hòu rén yú yuán zhǐ jiàn dǒng zǐ cí。 míng dài wàn lì sān shí liù nián（ gōng yuán 1608 nián） chóngxiū， bìng diāo dǒng zhòng shū zuò zī shì shí xiàng，（ gāo yuē 2 mǐ） yī zūn fèng yǔ nèi， hòu sì yǔ huǐ， shí xiàng réng cún。 1982 nián wéi hé běi shěng jí wén wù bǎo hù dān wèi。 1987 nián chóngxiū dǒng zǐ cí yú yuán zhǐ， yǐ bǎo hù shí xiàng。 guān yú dǒng zhòng shū shí xiàng zhì yú hòu jiù xiàn cūn hái yòu yī duàn chuán shuō。 chèndāng nián zài xī shān diāo kè shí xiàng wán bì hòu， yào yùn wǎng dǒng gù zhuāng cūn 'ān fàng， dàn yùn zhì jiù xiàn cūn“ hū zhòng bù kě jǔ， suì zhì zhī 'ér qù。” duì cǐ， gù rén yì yì。 rú dǒng zhòng shū chū shēng yú dǒng gù zhuāng cūn zěn néng jiāng xiān zǔ shí qì zhī tā cūn。 dǒng gù zhuāng cūn jù jiù xiàn 'èr sān lǐ， qiān lǐ tiáo tiáo yùn dǐ。
4、《 shì shuō xīn yǔ》 jìzǎi： dǒng zhòng shū yòu yī wèi 'ér zǐ míng fú qǐ， bèi wù wéi bù xiào 'ér gǎn chū jiā mén， tóubèn yú jù jiù xiàn cūn sì wǔ lǐ lù de dǒng zhòng shū hǎo yǒu wáng shàn yòu。 dǒng fú qǐ jiāng wáng shàn yòu lǎo rén sòng zhōng hòu， jì xù shēng huó zài cǐ cūn。 míng《 zǎo qiáng xiàn zhì》 zài， què yòu wáng shàn yòu cǐ rén。 dàn wú shēng píng wén zì。 yīn“ shàn yòu” yīn tóng“ shòu”， hóu cǐ cūn gǎi míng wáng shòu。 hòu lái yǎn biàn wéi qián wáng shòu， hòu wáng shòu 'èr cūn。 xiàn liǎng cūn 95% wéi dǒng xìng。 gǔ shí， qián hòu wáng shòu jí zhōu biān de sū gǔ， pǔ zhuāng děng tóng zōng dǒng shì， jù yú jiù xiàn cūn de“ dǒng shì zōng cí” qián jì zǔ。 jìn dài yǐ rán。 wáng shòu cūn zhì jīn cún cáng qīng dài chóngxiū zú pǔ， xù chēng dǒng zhòng shū wéi tài shǐ zǔ。
duì yú shuō“ dǒng gù zhuāng xiǎo xué suǒ zhàn de sān mǔ dì jiù shì dǒng zhòng shū lǎo jiā” zhī shuō， zǎo yòu yì yì。 zhè yī dài táng sòng shí qī de cūn luò， jìn yū mái yú dì xià。 xī hàn shí dài dǒng gù zhuāng yě nán yǐ cún yú dì miàn。 xī hàn jiù xiàn cūn céng wéi xiàn zhì suǒ， suī dài yòu fù wéi zhì suǒ 500 nián wèi biàn。 zhì jīn dì miàn tū chū duō duō， wǎ lì biàn dì。 huái yí jiù xiàn cūn yǔ dǒng gù zhuāng cūn běn wéi yī cūn， cóng jiù xiàn cūn fēn lí 'ér chū。 dàn zài hé nián dài ní？ zhì jīn shàng wèi fā xiàn zhèng jù。
5、 jīn shǎn xī xīng píng hàn wǔ dì mào líng yǐ běi yuē 500 mǐ chù， yòu yī cūn jiào“ cè cūn”， cūn mín duō wéi dǒng xìng， cūn mín shuō zì jǐ shì dǒng zhòng shū de hòu yì。 cè cūn dōng nán yuē 250 mǐ chù， yòu yī zuò gǔ zhǒng， cūn mín chēng wéi“ cè zhǒng”。 zhè jiù shì dǒng zhòng shū de mù zhǒng。 zhuān jiā jiě shì shuō， zhè shì yīn wéi dǒng zhòng shū céng jìn chéng“ tiān rén sān cè” yòu gōng yú hàn， wéi míng jì xiān rén gōng jì， suì yī zhí wéi míng。
dǒng zhòng shū shēng píng jiǎn jiè
dǒng zhòng shū yī shēng jīng lì liǎo wén jǐng zhī zhì， hàn wǔ shèng shì， shì xī hàn wáng cháo de jí shèng shí qī， zhèng zhì wěn dìng， jīng jì fán róng， guó lì kōng qián qiáng shèng， rén mín 'ān jū lè yè。 zài sī xiǎng wén huà fāng miàn， hàn chū shè huì yě shì kuān shū zì rú de。 xiào huì dì chú“ xié shū zhī lǜ”， zhì xiě shū zhī guān； wǔ dì shí yòu guǎng kāi xiàn shū zhī lù。 hěn duō yīn qín shǐ huáng fén shū
dǒng zhòng shū yǔ hú wú shēng
wǔ jīng zhī zhōng， dǒng zhòng shū zuì shàn cháng de hái shì《 chūn qiū》 gōng yáng xué。《 chūn qiū》 běn shì kǒng zǐ yǐ jù lǔ shǐ xiū zhuàn de yī bù zhèng zhì shǐ。 jù shuō kǒng zǐ wǎn nián jiàn dào zhī bù xíng， zì jǐ yǐ jiàn zhī shí shī， yú shì yǐ zhù zuò shǐ shū bāo biǎn lì shǐ de fāng fǎ lái jì tuō zì、 jǐ de zhèng zhì lǐ xiǎng hé lún lǐ guān niàn。 wèile bì miǎn zhèng zhì pò hài， kǒng zǐ zài zhǔcí bǐ shì shàng cháng cháng shǐ yòng yǐn huì de yǔ yán， qí wēi yán dà yì， zhǐ kǒu shòu gěi dì zǐ， bìng bù bǐ zhī yú shū。 kǒng zǐ sǐ hòu， dì zǐ gè yǐ suǒ wén ’ niǎn zhuǎn chuán shòu， yú shì zhú jiàn xíng chéng bù tóng de《 chūn qiū》 shī shuō。 hàn dài liú xíng yòu wǔ jiā： jí gōng yáng chūn qiū、 gǔ liáng chūn qiū、 zuǒ shì chūn qiū、 zōu shì、 jiā shì děng。 qí zhōng zōu shì wú shī chuán， jiā shì wèi yòu shū， zuǒ shì cáng yú mì fǔ， zhǐ yòu gōng yáng、 gǔ liáng 'èr chuán， wén měi yì fù， zuì xiān liú xíng kāi lái， ér gōngyángzhuàn de dà hóng yú shì， zé duān lài dǒng zhòng shū hé hú wú shēng de shǒu chàng。 hú wú shēng， zì zǐ dū， qí rén， nián líng bǐ dǒng zhòng shū shāo cháng。 shì hàn dài zuì zǎo chuán gōng yáng xué de dà shī zhī yī， yě shì shǒu xiān jiāng gōng yáng shī shuō zhù zhī zhú bó de rén。 dài hóng xù shù gōng yáng chūnqiūzhuàn shòu shùn xù shuō：“ zǐ xià chuán yú gōng yáng gāo， gāo chuán yú qí zǐ píng， píng chuán yú qí zǐ dì， dì chuán yú qí zǐ gǎn， gǎn chuán zǐ qí zǐ shòu。 zhì jǐng dì shí， shòu jí qí dì zǐ qí rén hú wú zǐ dū， zhù yú zhú bó。（ xú yàn《 gōng yáng zhù shū · hé tǐ xù shū》 yǐn） kě jiàn， hú wú shēng jì shì gōng yáng chūn qiū de dí xì zhèng chuán， yě shì xié zhù gōng yáng shòu jiāng gōng yáng shī shuō zhù zhī zhú bó， jié shù qí méi yòu wén běn， kǒu 'ěr xiāng chuán lì shǐ de rén。 gōng yáng xué yú cǐ yòu 'àn kě jī， yòu zhāng kě yǐ， xué shuō gèng jiā dìng xíng。 tóng shí， yóu yú gōng yáng yòu jīng běn liú chuán， yě yòu lì yú xué shuō de chuán yáng。 cǐ wài， hú wú shēng hái guī nà gōng yáng yì lì， zhù yòu《 gōng yáng tiáo lì》 yī shū， shǐ gōng yáng xué shuō tiáo lǐ huà， yǐ biàn xué zhě tí gāng qiè lǐng， zhǎng wò yào diǎn。
dōng hàn mò hé xiū zuò《 gōng yáng jiě fǎng》， jiù céng“ yǐ hú wú shēng《 tiáo lì》， duō dé qí zhèng”（ hé tǐ《 zì xù》）。 hú wú shēng hái qīn zì chuán xué， kuò dà liǎo gōng yáng xué de chuán shòu miàn。 tā jǐng dì shí wéi bó shì， yǔ dǒng zhòng shū tóng liè。 nián lǎo， fù guī jiào yú qí，“ qí zhī yán《 chūn qiū》 zhě duō shòu hú wú shēng”， wǔ dì shí de dà chéngxiàng gōng sūn hóng jiù céng dé qí shī chuán。 dǒng zhòng shū duì tā yě shí fēn jìng zhòng，《 hàn shū》 shuō： hú wú shēng“ yǔ dǒng zhòng shū tóng yè， zhòng shū zhù shū chēng qí dé。” yòu yuē：“ hú wú zǐ dū， jiàn wéi bù yī， pín wéi bǐ fū。 rán 'ér lè yì hǎo lǐ， zhèng xíng zhì sǐ。 gù tiān xià zūn qí shēn， ér sú mù qí shēng。 shèn kě róng yě！”（《 wén guǎn cí lín》 lǐ gù yǐn， jiàn táng yàn《 liǎng hàn sān guó xué 'àn》） táng xú yàn《 gōng yáng shū》 shuō：“ hú wú shēng běn suī yǐ《 gōng yáng jīngzhuàn》 chuán shòu dǒng shì， yóu zì bié zuò《 tiáo lì》。” yǐ dǒng zhòng shū wéi hú wú shēng de dì zǐ。 wú jiǎn zhāi yuē：“ qí shuō dàn bù jiàn yú chún shǐ， yí mò néng zhì yě。”（《 jīng diǎn shì wén xù lù shū zhèng》） jiǎn zhāi suǒ yí shèn shì。 dàn xú shì zhī yán， kǒng yǐ běn yú《 hàn shū · rú lín lièzhuàn》。 chuán yuē： hú wú shēng zì zǐ dū， qí rén yě。 zhì《 gōng yáng chūn qiū》， jǐng dì shí wéi bó shì。 yǔ dǒng zhòng shū tóng yè， zhòng shū zhù shū chēng qí dé。 nián lǎo， guī jiào yú qí， qí zhī yán《 chūn qiū》 zhě zōng shì zhī， gōng sūn hóng pō shòu yān。 ér dǒng zhòng shū wéi jiāng dū xiāng， zì yòu líng。 dì zǐ sòng zhī zhě， lán líng chǔ dà， dōng píng yíng gōng， guǎng chuān duàn zhòng， wēn lǚ bù shū。 dān yǐ zhè duàn wén zì lùn， sì hū hú wú shēng de dì zǐ yòu gōng sūn hóng、 dǒng zhòng shū、 chǔ dà、 yíng gōng、 duàn zhòng、 lǚ bù shū děng。《 suí shū · jīng jí zhì》 jí yǐ yíng gōng wéi hú wú shēng dì zǐ。 qí shí zhè shì bān gù wèile xíng wén jiǎn jié， wèi jiā qū bié。 hòu rén yòu bù shēn kǎo， wù dú qí shū。 zhè lǐ yìng yú“ ér dǒng shēng ……” jù fēn duàn， yǐ shàng shù hú wú shì zhī chuán， yǐ xià shù dǒng zhòng shū zhī chuán。 jīn zhōng huá shū jú biāo diǎn běn yě bù fēn duàn， shì yóu chéng qí wù。
jù《 shǐ jì》：“ yán《 chūn qiū》 yú qí lǔ zì hú wú shēng， yú zhào zì dǒng zhòng shū。” hú dǒng 'èr rén tóng shí bìng zhì， bìng wú shī shòu guān xì。 sī mǎ qiān《 rú lín lièzhuàn》， xiān zhòng shū 'ér cì zǐ dū。 tǎng zhòng shū céng shī shì zǐ dū， mǎ qiān hé róng shū hū zhì cǐ！ yòu chǔ dà zhū rén，《 shǐ jì》 míng yán“ zhòng shū dì zǐ sòng zhě： lán líng chǔ dà， guǎng chuān yīn zhōng（《 hàn shū》 zuò duàn zhòng）， wēn lǚ bù shū。” bìng fēi hú wú shēng dì zǐ。 gù lù dé míng《 shì wén xù lù》 yuē：“ hàn xīng， qí rén hú wú shēng， zhào rén dǒng zhòng shū， bìng zhì《 gōng yáng chūn qiū》。 lán líng chǔ dà， dōng píng yíng gōng， guǎng zhōu duàn zhòng， wēn lǚ bù shū， jiē zhòng shū dì zǐ。” yán zhī záo záo， bù róng hùn xiáo。 táng yàn《 liǎng hàn sān guó xué 'àn》 réng jiāng“ ér dǒng shēng” yǐ xià chāo rén hú wú chuán zhōng， gài yán xí jiù wén， dàn yòu yú dǒng chuán 'àn yuē：“ hú wú shēng、 pài zhǐ chuán gōng sūn hóng yī rén， gù hóng jū cháo zhuān yǔ dǒng shēng lì yì， zhèng yǐ liú bié bù tóng 'ěr。” zé yǐ zhī hú chá zhī fēi shī tú yǐ。《 sì kù tí yào · gōng yáng shū tí yào》 kǎo《 gōngyángzhuàn》 zhōng yòu zǐ shěn zǐ yuē， zǐ sī mǎ zǐ yuē， zǐ nǚ zǐ yuē， zǐ běi gōng zǐ yuē。 yòu yòu gāo zǐ yuē， lǔ zǐ yuē， rèn wéi“ gài jiē chuán shòu zhī jīng shī， bù jìn chū yú gōng yáng zǐ。” rán zé zài gōng yáng shì jiā xué wài， yīn duō gōng yáng jīng shī yě， dǒng shì hé xū shī shì yú hú wú shì ní？ yòu《 gōng yáng liú》 yǐn《 xiào jīng shuō》 yuē：“ zǐ xià chuán yǔ gōng yáng shì， wǔ shì nǎi zhì hú wú shēng， dǒng zhòng shū。” kě jiàn dǒng shēng yǔ hú wú shēng tóng wéi zǐ xià liù chuán dì zǐ。 dāng rán， jì rán gōng yáng shòu hé hú wú shēng shì shǒu xiān jiāng《 gōngyángzhuàn》 zhù zhī zhú bó de rén， nà me zài jīngzhuàn de wén běn shàng， dǒng shēng huò xǔ dé yì yú hú wú zǐ dū。 zhì yú qí tā， zé bù kě zhī。 dǒng zhòng shū yǔ hú wú shēng tóng zhì yī jīng， dàn gè zì de gòng xiàn bù yī yàng。 hú wú shēng bǐ lù《 gōngyángzhuàn》， bìng zǒng jié gōng yáng lì yì， shǐ qí gèng jiā xì tǒng。 dǒng zhòng shū zé zài fā huī《 gōngyángzhuàn》 wēi yán dà yì， yǐn jīng lùn shì， shèn zhì yòng《 chūn qiū》 duàn yù， jiāng jīng shū yǔ xiàn shí zhèng zhì jié hé qǐ lái， fā míng dú duō。 tǒng yán zhī 'èr réndōu shì gōng yáng xué dà jiā， ér qiě dōushì hàn chū chuán gōng yáng de shǐ shī， dàn shì xì fēn qǐ lái， hú wú shēng xiàn yú shuō jīng， shì xué wèn jiā， shì jīng shī； dǒng zhòng shū zé cháng yú lùn shì， gǎo shí yòng jīng xué， shì hóng rú。 sī mǎ qiān shuō：“ hàn xīng zhì yú wǔ shì zhī jiān， wéi dǒng zhòng shū míng wéi míng yú《 chūn qiū》。” zhèng shì jiù qí néng yuán jīng yǐ zhì yòng shuō de。 hú chá 'èr rén duì《 chūn qiū》 gōng yáng xué de dà míng yú hàn shì， dū zhuó yòu gòng xiàn， yīn cǐ zài jǐng dì nián jiān shuāng shuāng bèi rèn mìng wéi hàn tíng bó shì。
tāo guāng yǎng huì
bó shì dāng shí shì guān zhí， chū jiàn yú zhàn guó， qín jì zhī， shǐ huáng yòu bó shì qī shí rén，“ zhǎng tōng gǔ jīn”， xué shí yuān bó。 dàn bó shì men xué yè gè yòu zhuān jīng； rú mò míng fǎ， shèn zhì fāng jì shù shì， dū làn gān qí jiān。 qín shǐ huáng fén shū
tiān rén sān cè chēng shèng yì dǒng shēng yī jǔ tiān xià zhī
gōng yuán qián 141 nián， xiào jǐng dì jià bēng。 jǐng dì shì jì wén dì zhī hòu， yòu yī gè fèng xíng huáng lǎo qīng jìng wú wéi、 yǔ mín xiū xī zhī zhì， cóng 'ér shí xiàn“ wén jǐng zhī zhì” de jūn wáng。 shǐ chēng jǐng dì shí qī， cāng bǐng fēng shí， fǔ kù ráo cái， yí fēng yì sú， lí mín chún hòu， xī hàn shè huì cóng jīng jì dào zhì 'ān dū dá dào liǎo nóng yè shè huì měi hǎo de jí diǎn。 dàn shì， lìng yī fāng miàn， yóu yú cháo tíng de wú wéi fàng rèn， zhū hóu jiāo zì， háo qiáng zuò dà， shāng yè dì zhù qīn yú xì mín， gē jù shì lì yè yǐ xíng chéng； zài jiā zhī sì yí qīn lín， xiōng nú kòu biān…… bān gù lùn dāng shí xíng shì yuē：“ hàn xīng liù shí yúzǎi， hǎi nèi yì 'ān， fǔ kù chōng shí， ér sì yí wèi bīn， zhì dù duō jué。”（《 hàn shū · gōng sūn hóng zhuànzàn》） zài shēng píng de biǎo miàn jǐng xiàng xià， xī hàn shè huì shí yǐ qián cáng zhe yán zhòng de wēi jī。 jí xū yòu wéi zhī jūn qǐ 'ér jìn xíng dà dāo kuò fǔ gǎi gé， zhì huò huàn yú wèi fā， fáng sī mín yú tǔ bēng； gèng jìn 'ér jié shù wú wéi zhī zhì， chéng cāng shí cái ráo zhī yùn， dà xīng wén jiào， zài jiàn wǔ gōng， zài zú shí zú bīng jī chǔ shàng， qù yíng jiē rú jiā lǐ xiǎng zhōng lǐyuè jiào huà de shèng shì tài píng！ kě shì， jǐng dì zhǐ shì yī gè jì tǐ shǒu wén zhī jūn， tā shí xiàn wén jǐng zhī zhì de zuì dà 'ào mì zhǐ shì“ wú wéi zhī zhì”， zài mín lì diāo bì zhī shí ràng qí zì chuàng cái fù， zì shí qí lì。 wén jǐng zhī zhì de dào lái yǔ qí shuō shì wén jǐng jūn chén tǒng zhì dé hǎo， bù rú shuō shì fàng sōng tǒng zhì de hǎo。 zěn yàng zài wù zhì fēng fù de jī chǔ shàng shí xiàn dà zhì， wén jǐng jūn chén jiù wú néng wéi lì liǎo。 zhè gè shǐ mìng lì shǐ dì luò dào liǎo hàn wǔ dì de shēn shàng， hàn wǔ dì de jì wèi， gěi xī hàn shè huì dài lái liǎo xīn qì xiàng， yě gěi rú xué dài lái liǎo fù xīng de xī wàng。 shí nián mó yī jiàn， sānzǎi bù kuī yuán de dǒng zhòng shū， zhèng hǎo gǎn shàng liǎo zhè gè jī huì， zhēn shì qiānzǎi yī shí， sān shēng zhī xìng！
hàn wǔ dì liú chè， shì jǐng dì de zhōng zǐ， àihào wén xué， chóng shàng rú shù， xióng cái dà lüè， zhāoqì péng bó。 tā jiǎng wén zhì， xiū wǔ gōng， běi jī xiōng nú， nán fǔ bǎi yuè， xī tōng xī yù， dōng jùn cháo xiān。 xī hàn dì guó shēng wēi dà zhèn， hào chēng jí shèng。 tā zài wèi shí qī yě shì xī hàn rén cái zuì shèng de duì qī。《 hàn shū》 chēng zàn shuō：“ qún shì mù xiàng， yì rén bìng chū。 rú yǎ zé gōng sūn hóng、 dǒng zhòng shū、 ní kuān； dǔ xíng zé shí jiàn、 shí qìng； zhì zhí zé jí 'àn、 bǔ shì； tuī（ jiàn） xián zé hán 'ān guó、 zhèng dāng shí； dìng lìng（ zhì gào） zé zhào yǔ、 zhāng tānɡ； wén zhāng zé sī mǎ qiān、 xiāng rú； huá jī zé dōng fāng shuò、 méi gāo； yìng duì zé zhuāng zhù、 zhū mǎi chén； lìshǔ zé táng dū、 luò xià hóng； xié lǜ（ tiáozhì yīn lǜ） zé lǐ yán nián； yùn chóu zé sāng hóng yáng； fèng shǐ zé zhāng qiān、 sū wǔ； jiànglǜ zé wèi qīng、 huò qù bìng； shòu yí（ tuō gū） zé huò guāng、 jīn rì dī； qí yú bù kě shèng jì！”（《 gōng sūn hóng zhuànzàn》） zhēn shì rén cái jǐjǐ， qún xīng càn làn，“ hàn zhī dé rén， yú cí wéi shèng”（ tóng qián）！ xī hàn cǐ shí zhī suǒ yǐ rú cǐ qún xián bì jí， guǎng dé yì cái， gù rán yǔ hàn wǔ dì běn rén xióng cái dà lüè de gǎn zhào lì yòu guān， gèng shì tā qiú xián ruò kě， bù jū yī gé xuǎn bá rén cái de zhí jiē xiào yàn。 ér qí xuǎn bá rén cái de yòu xiào shǒu duàn， biàn shì jīng cháng xìng xià lìng jùn guó jí bǎi guān gōng qīng jǔ xián cái、 jiàn qí shì hé xià lìng jùn guó lì xué xiào、 xiū rú xué。 jù《 hàn shū · dǒng zhòng shū chuán》 suǒ zài， hàn wǔ dì“ lì xué xiào zhī guān， zhōu jùn jǔ mào cái（ xiù cái） xiào lián， jiē zì dǒng zhòng shū fā（ chàng yì） zhī。” kě jiàn hàn zhī dé rén zài wǔ dì， wǔ zhī dé rén zài xuǎn jǔ yǔ rú xué， ér xuǎn jǔ hé rú xué de tí chàng zé fā zì dǒng zhòng shū。 yóu yī gè rú zhě zhī yì yǐng xiǎng cháo tíng de jué cè， yóu zhèng què jué cè dǎo zhì qún shì xiàng mù， zài yóu rén cái qún jí 'ér yíng lái xī hàn dì guó de jí shèng jú miàn。 yú cǐ， shuí hái huì shuō dé shēng wú yòng ní？ cǐ nǎi“ wú yòng” zhī dà yòng！“ wú yòng” zhī miào yòng！
gōng yuán qián 141 nián， hàn wǔ dì jí huáng dì wèi， cì nián gǎi yuán jiàn yuán。 zhè wèi xióng xīn bó bó、 jīng lì wàng shèng de shàonián tiān zǐ， yī gǎi wén jǐng shí dài yī qiē yīn rèn zì rán、 yīn xún shǒu jiù、 wú suǒ zuò wéi de shī zhèng fāng zhēn， jiàn yuán yuán nián xīn nián yī shǐ， jí“ zhào chéngxiàng、 yù shǐ、 liè hóu、 zhōng 'èr qiān shí、 èr qiān shí、 zhū hóu xiāng： jǔ xián liáng zhí yán jí jiàn zhī shì”。 zhè cì yìng jǔ zhě bǎi yú rén， zhuāng zhù wéi jǔ shǒu； gōng sūn hóng yǐ míng yú《 chūn qiū》 zhòngxuǎn， wéi bó shì； yuán yīn shēng yì yǐ xián liáng yìng zhēng。 qí yú xué shēn bù hài、 shāng yàng、 hán fēi fǎ jiā zhī yán， cāo sū tài、 zhāng yí zòng héng zhī shuō zhě， yī gài bà chù， bù yú lù qǔ。 dǒng zhòng shū shì fǒu cān jiā zhè cì duì cè， shǐ yòu fēn qí。 dǒng zhòng shū duì cè，《 hàn shū · wǔ dì jì》 jì yú liù nián hòu de yuán guāng yuán nián（ qián 134），《 zī zhì tōng jiàn》 zài yú jiàn yuán yuán nián。《 hàn shū》 suǒ jì kě xìn。 duì cè shuō“ jīn lín zhèng yuàn zhì qī shí yú nián”， cóng gāo zǔ yuán nián（ qián 206） zhì jiàn yuán sì nián（ qián 137） cái qī shí nián， ruò shì jiàn yuán yuán nián duì cè， bù dé chēng“ qī shí yú”， ér zhì yuán guāng yuán nián zé wéi qī shí sì nián， kě yǐ shuō“ qī shí yú nián”。
dǒng zhòng shū jiàn yuán chū bù chū duì， hěn kě néng yǔ dāng shí zhèng jú yòu guān， nà jiù shì dòu tài hòu réng rán jiàn zài。 dòu tài hòu shì wén dì huáng hòu， jǐng dì mǔ qīn， wǔ dì zǔ mǔ， tā hàoshàng huáng lǎo， zēng hèn rú xué， fěi bó wǔ jīng。 wǔ dì jí wèi， bèi zūn wéi tài huáng tài hòu， jiàn yuán chū nián， cháo tíng dà shì dū dé zòu qǐng tā shǒu kěn。 cǐ shí zì rán hái bù shì tuī xíng rú xué de shí hòu。 shì shí shàng， rú xué gāng yī tái tóu biàn zāo dào dòu tài hòu de yán lì cuī zhé。 yuán nián xià， hàn wǔ dì rèn wèi qí hóu dòu yīng wéi chéngxiàng， wǔ 'ān hóu tián fén wéi tài wèi。 dòu tián qīng xiàng rú xué， tuī jiàn rú shēng zhào luò wéi yù shǐ dà fū、 wáng zāng wéi láng zhōng lìng。 zhào、 wáng 'èr rén shì shī xué dà shī shēn péi de dì zǐ， jiàn yì lì míng táng yǐ cháo zhū hóu， yòng“ shù bó jiā bì， ān chē pú lún” de tè shū lǐ yù jiāng shēn péi cóng shān dōng jiē lái， shāng yì míng táng lǐ zhì。 sì hū zhuì gěi jiāng zhèn，” rú yùn dāng xīng。 zhào wǎn yī shí dé yì， jìng yào hàn wǔ dì bù zài zòu shì tài huáng tài hòu， yǐ biàn tuī xíng rú shù。 jiēguǒ dòu tài hòu dà nù， sī xià diào chá chū zhào wǎn、 wáng zāng tān wū shì shí， zé wèn hàn wǔ dì， wǔ dì jiāng 'èr rén xià yù， pò lìng zì shā xiè zuì。 dòu yīng tián fén yì miǎn zhí fǎnxǐng。 shēn gōng yǐ lǎo jí wéi yóu， xiàn guī gù lǐ。 míng táng zhī shì bù liǎo liǎo zhī。 zhěng gè jiàn yuán shí qī， rú xué dū shòu yā yì， zài jiān nán zhōng zhēngzhá。 zhí dào dòu tài hòu wáng gù zhī hòu， rú xué cái zhēn zhèng yíng lái liǎo fù sū de chūn tiān。 dǒng zhòng shū yě cái yìng shí 'ér chū， shì shí dì hǎn chū liǎo“ bà chù bǎi jiā， dú zūn rú shù” zhè yī cháng qī yù jī de xīn shēng。
jiàn yuán liù nián（ qián 135 nián） wǔ yuè， dòu tài hòu sǐ， huáng lǎo zhī xué de zuì hòu yī gè wán gù bǎo lěi xiāo shī liǎo。 liù yuè， wǔ 'ān hóu tián fén fù chū wéi chéngxiàng， jiān bīng yǐ jīng dǎ pò， zǔ 'ài yǐ jīng xiāo chú。 ‘ sī mǎ qiān shuō：“ jí dòu tài hòu bēng， wǔ hóu tián fén wéi chéngxiàng， xì huáng lǎo xíng míng bǎi jiā zhī yán， yán wén xué rú zhě shù bǎi rén， ér gōng sūn hóng yǐ《 chūn qiū》， bái yī wéi tiān zǐ sān gōng， fēng píng jīn hóu。 tiān xià xué shì mǐrán xiàng fēng yǐ！”（《 shǐ jì · rú lín lièzhuàn》）。 rú xué de zhēn zhèng fù xīng hé zǒu qiào shì zài dòu tài hòu sǐ hòu， ér wéi rú xué de zǒu hóng zuò hǎo lǐ lùn zhǔn bèi hé yú lùn zhǔn bèi de， zé shì cì nián dǒng zhòng shū de xián liáng duì cè。 rú guǒ yǐ dòu tài hòu hōng zuò wéi hàn dài xué shù chóng shàng de zhuǎn zhé diǎn， nà me dǒng zhòng shū de duì cè wú yí jiù shì rú yùn hóng chāng de kāi duān。
xián liáng duì cè
dì yī cè yuán guāng yuán nián（ qián 134）， hàn wǔ dì yòu lìng jùn guó jǔ xiào lián， cè xián liáng， ér dǒng zhòng shū yǐ xián liáng duì cè。 hàn wǔ dì lián wèn sān cè， dǒng zhòng shū yì lián dá sān zhāng， qí zhōng xīn yì tí shì tiān rén guān xì wèn tí， shǐ chēng《 tiān rén sān cè》（ huò《 xián liáng duì cè》）， hòu bèi bān gù quán wén shōu zài《 hàn shū · dǒng zhòng shū chuán》 zhī zhōng。 dì yī cè zhù yào shì“ tiān mìng” hé“ xìng qíng” wèn tí。 hàn wǔ dì wèn：“ sān dài shòu mìng， qí fú 'ān zài”；“ zāi yì zhī biàn， hé yuán 'ér qǐ”；“ xìng mìng zhī qíng”， wèihé yòu shàn 'è liáng yǒu zhī fēn？ dāng wù zhī jí，“ hé xiū hé chì”， cái néng shǐ“ bǎi xìng héyuè”， xiáng ruì pǔ jiàng ní？ dǒng zhòng shū zhèng gào shuō， yòu tiān mìng cún zài， zāi yì jiù shì tiān yǔ rén de duì huà： tiān rén xiāng yǔ zhī jì， shèn kě wèi yě！ guó jiā jiāng yòu shī dào zhī bài， ér tiān nǎi xiān chū zāi hài yǐ qiǎn gào zhī； bù zhī zìxǐng， yòu chū guài yì yǐ jīng jù zhī； shàng bù zhī biàn， ér shāng bài nǎi zhì。 tiān rén zhī jiān de guān xì shì shí fēn wēi miào de。 guó jiā zhèng zhì yòu shī， tiān jiù chū xiàn zāi hài lái qiǎn zé tā； rú bù zhī dào zì wǒ fǎnxǐng， yòu chū guài yì xiàn xiàng lái jǐng gào tā； rú guǒ hái bù zhī huǐ gǎi， tiān cái gǎi biàn chéng mìng， shǐ qí sàng bāng shī guó。 zhè jiù shì“ tiān rén gǎn yìng”， tiān hé rén kě yǐ hù xiāng gǎn yìng， hù xiāng yǐng xiǎng。 tā shuō wáng zhě jiāng wáng tiān xià， tiān bì chū xiàn yī zhǒng fēi rén lì suǒ néng yǐn qǐ de zhēng zhào， cǐ jí“ shòu mìng zhī fú”。 rú guǒ“ tiān xià zhī mín tóng xīn guī zhī， ruò guī fù mǔ， gù tiān ruì yìng chéng 'ér zhì”。《 shàng shū》 jìzǎi， zhōu zhī wén wǔ jiāng xīng， bīng dù méng jīn， bái yú yuè rù wáng zhōu； yòu huǒ fù gài zài wáng wū shàng， yòu hū rán liú dòng， biàn chéng liǎo hóng yǔ wū yā。 zhè jiù shì sān dài shòu mìng zhī fú。 xiáng ruì bù shì píng kōng chǎn shēng de， tā shì duì měi dé de bào dá， shì wáng zhě shì shì dài dài“ jī shàn lěi dé” de xiào yàn。 kǒng zǐ shuō“ dé bù gū， bì yòu lín” jiù shì zhè gè dào lǐ。 nà me zāi yì yòu shì zěn yàng chǎn shēng de ní？ tā rèn wéi zhè shì“ fèi dé jiào 'ér rèn xíng fá” de jiēguǒ。 xíng fá bù zhōng jiù shēng xié qì， xié qì jī yú xià， yuàn qì jù yú shàng， shàng xià bù hé， yīn yáng zhī qì jiù bù huì xié diào， yīn yáng shī diào jiù chǎn shēng yāo niè， yú shì zāi yì jiù chū xiàn liǎo。 tiān ruì yǔ zāi yì suī shì tiān de zhǐ yì， dàn dōushì gēn jù dì wáng de suǒ zuò suǒ wéi zuò chū de yìng dá。 duì yú rén xìng shàn 'è wèn tí， dǒng zhòng shū shuō： mìng zhě tiān zhī lìng yě， xìng zhě shēng zhī zhì yě， duò zhě rén zhī yù yě。 huò yāo huò shòu huò rén huò bǐ， táo yě 'ér chéng zhī， bù néng cuì měi， yòu zhì luàn zhī suǒ shēng， gù bù qí yě。 mìng shì shàng tiān de zhǐ lìng， xìng shì shēng mìng de běn zhì shǔ xìng， qíng shì rén de yù wàng qíng gǎn。 rén de xìng qíng yòu rén yǔ bù rén， shòu mìng yòu cháng yòu duǎn， dōushì zào wù zhě（ táo yě） hé shè huì huán jìng（ zhì luàn） zuò yòng de jiēguǒ。 tiān mìng wú fǎ gǎi biàn， ér shè huì huán jìng què kě yǐ gǎi liáng。
kǒng zǐ shuō：“ jūn zǐ zhī dé fēng， xiǎo rén zhī dé cǎo， cǎo shàng zhī fēng bì yǎn（ xiàng fēng 'ér dǎo）。” yīn cǐ， yáo shùn xíng dé zhèng qí mín jiù rén hòu cháng shòu， jié zhòu xíng bào zhèng qí mín jiù tān bǐ yāo zhé。 kě jiàn rén mín de hǎo huài shàn 'è quán zài nǐ huáng dì lǎo 'ér de suǒ zuò suǒ wèile。“ shàng zhī huà xià， xià zhī cóng shàng， yóu ní zhī zài jūn， wéi zhēn（ sù zào） zhě zhī suǒ wéi； yóu jīn zhī zài róng（ róng lú）， wéi yě（ zhù zào） zhě zhī suǒ zhù。” dāng wù zhī jí gāi zěn me bàn ní？ dǒng zhòng shū tí chū“ fǎ tiān”、“ zhèng shǐ”、“ jiào huà”、“ gèng huà” sì cè。 fǎ tiān de yuán lǐ běn zhī《 chūn qiū》。 tā shuō， jī kǎo《 chūn qiū》 zhī wén， qiú wáng dào de duān xù， zhǎo dào yī gè“ zhèng” zì。《 chūn qiū》 kāi piān jí shuō“ chūn wáng zhēngyuè”， zhèng zì pái zài wáng zì zhī hòu， wáng zì yòu pái zài chūn zì zhī hòu， chūn shì tiān tǐ yùn xíng fāng shì， zhèng shì wáng de xíng dòng fāng shì， zhè gè pái liè shùn xù biǎo dá de yì sī jiù shì： wáng zhě“ shàng chéng tiān zhī suǒ wéi（ tiān dào）， ér xià zhèng qí suǒ wéi（ rén shì）”。 nà me wáng zhě bèi yòu suǒ wéi jiù dāng qiú zhī yú tiān dào liǎo。 tiān dào shì shénme？ tā shuō： tiān dào zhī dà zhě zài yīn yáng。 yáng wéi dé， yīn wéi xíng； xíng zhù shā 'ér dé zhù shēng。 shì gù yáng cháng jū dà xià， ér yǐ shēng yù yǎng cháng wéi shì； yīn cháng jū dà dōng， ér jī yú kōng xū bù yòng zhī chù。 yǐ cǐ jiàn tiān zhī rèn dé bù rèn xíng yě。 tiān dào yòu yīn yáng， rén jiān yòu dé xíng。 tiān yǐ yáng qì wéi zhù， yǐ shēng yǎng wéi dé； rén yì yìng yǐ dé zhèng wéi shēng， yǐ shēng chéng wéi yì。 kě shì“ jīn fèi xiān wáng dé jiào zhī guān， ér dú rèn zhí fǎ zhī lì zhì mín， wú nǎi rèn xíng zhī yì yǔ”？ shī nüè zhèng yú tiān xià， ér wàng dé jiào biàn yú sì hǎi， qǐ bù shì nán yuán běi zhé me？ zhèng shǐ zhī yì yì fā zì《 chūn qiū》。《 chūn qiū》 dì yī piān shì“ lǔ yǐn gōng yuán nián”， wèihé wèi yī wéi yuán ní？ tā shuō：“ yī zhě wàn wù zhī suǒ shǐ yě， yuán zhě cí zhī suǒ wèi dà yě。 wèi yī wéi yuán zhě， shì dà shǐ 'ér yù zhèng běn yě。”
《 lǎo zǐ》 shuō：“ dào shēng yī， yī shēng 'èr， èr shēng sān， sān shēng wàn wù。” kě jiàn yī shì wàn wù de gēn jī， shì běn， shì shǐ。 yuán， wéi shǒu， wéi dà。 chēng yī wéi yuán， jí shì shuō yào zhòng shì kāi shǐ， duān zhèng gēn běn。 zhèng zhì zhī běn zài bǎi guān， bǎi guān zhī běn zài cháo tíng， cháo tíng zhī běn zài jūn zhù， jūn zhù zhī běn zài chén zhōng，“ gù rén jūn zhě， zhèng xīn yǐ zhèng cháo tíng， zhèng cháo tíng yǐ zhèng bǎi guān， zhèng bǎi guān yǐ zhèng wàn mín， zhèng wàn mín yǐ zhèng sì fāng（ sì yì）。” tiān xià zhèng yǔ bù zhèng， jiù shì nǐ jūn xīn zhèng yǔ bù zhèng。 tiān xià sì fāng dū zhèng liǎo， méi yòu xié qì gān rǎo yú tiān dì zhī jiān， yīn yáng tiáohé， fēng yǔ dé shí， wǔ gǔ fēng dēng， mín shēng xìng fú， sì hǎi lái bīn， ruò cǐ， fú wù xiáng ruì， mò bù bì zhì。 zhèng shǐ shì tǒng zhì zhě zì zhèng， jiào huà zé shì zhèng mín。 dǒng zhòng shū rèn wéi dāng shí“ měi xiáng mò zhì” de lìng yī yuán yīn shì“ jiào huà bù lì 'ér wàn mín bù zhèng”。 tā shuō：“ fū wàn mín zhī cóng lì yě， rú shuǐ zhī zǒu xià， bù yǐ jiào huà dī fáng zhī， bù néng zhǐ yě。” lǎo bǎi xìng dōushì zhuī zhú wù zhì lì yì de， bù yòng jiào huà wéi dī fáng jiù huì yòu zuò jiān fàn kē zhī shì fā shēng， yīn cǐ dì wáng lín yù tiān xià，“ mò bù yǐ jiào huà wéi dà wù”。 tā jiàn yì hàn wǔ dì：“ lì dà xué yǐ jiào yú guó， shè kù xù yǐ huà yú yì， jiàn（ jìn rùn） mín yǐ rén， mó（ dǐ lì） mín yǐ yì（ yì）， jié mín yǐ lǐ。” zì gǔ yǐ lái， fán shì“ xíng fá shèn qīng 'ér jìn bù fàn zhě”， dōushì yóu yú“ jiào huà xíng 'ér xí sú měi yě”。 gèng huà jiǎng gé chú jī bì， gǎi xián gēngzhāng。 shèng rén jì luàn shì， yīngdāng gān jìng chè dǐ dì sǎo chú qí cán fēng yú niè， wàn xiàng gēngxīn， rán hòu zài xiū míng jiào huà lái měi huà fēng jì。 kě shì qín chéng wǎn zhōu zhī bì， fēi dàn bù gǎi， qiě yòu guò zhī 'ér wú bù jí。 qín shǐ huáng fǎn duì xí rú yǎ， jìn zhǐ mín jiān fú cáng shī shū， pāo qì lǐ yì， jìn miè xiān wáng zhī dào， dú duàn zhuān héng… zhēn shì“ yǐ luàn jì luàn， dà bài tiān xià zhī mín”， suǒ yǐ dé tiān xià cái 15 nián biàn miè wáng liǎo。 hàn chéng qín zhì， wú suǒ gēnggǎi，“ qí yí dú yú liè， zhì jīn wèi miè”， shǐ xí sú bǐ bó chǒu 'è， rén mín bēi liè 'áo wán， hǎo yǒng dǒu hěn， qī shàng wǎng xià， dī jí xià liú dào liǎo jí diǎn！ yú shì“ fǎ chū 'ér jiān shēng， lìng xià 'ér zhà qǐ”， è xí bù chú， yòu xīn de fǎ lìng bì yòu xīn de jiān zhà。 zhèng rú“ yǐ tānɡ zhǐ fèi， bào xīn jiù huǒ”， fǎ lìng zài duō yě wú jì yú shì。 kǒng zǐ shuō：“ xiǔ mù bù kě diāo yě， fèn tǔ zhī qiáng bù kě wū（ fěn shì） yě。” xiàn zài hàn chéng qín zhī bì， zhèng rú xiǔ mù fèn qiáng， bù jiā gé chú， zhōng bù kě jiù。 tā bǐ yù shuō：“ qín sè bù diào， shèn zhě bì jiě 'ér gēngzhāng zhī， nǎi kě gǔ yě。” tóng lǐ，“ wéi zhèng 'ér bù xíng， shèn zhě bì biàn 'ér gèng huà zhī， nǎi kě lǐ yě。” hàn jiā dé tiān xià yǐ lái， cháng yù shàn zhì què dé bù dào shàn zhì， qí yuán yīn jiù shì“ dāng gèng huà 'ér bù gèng huà” suǒ zhì。 lín yuān xiàn yú， bù rú tuì 'ér jié wǎng； lín zhèng yuàn zhì， bù rú tuì 'ér gèng huà！ gèng huà de nèi róng jiù shì lì xíng“ rén yì lǐ zhì xìn” zhèng cháng zhī dào， wǔ zhě xiū chì， gù shòu tiān zhī yòu， xiǎng guǐ shén zhī fú。 yī jù huà， jiù shì yào gé chú wáng qín yǐ fǎ wéi zhì de 'è zhèng， gǎi biàn hàn chū yīn xún shǒu jiù de duò xí， lì xíng rú jiā rén yì lǐ zhì， jī jí yòu wéi de zhèng zhì fēng huà。
dì 'èr cè dǒng zhòng shū zài dì yī cè chàng yán shí shì， zòng lùn gǔ jīn。 guǎng yuán rú lǐ 'ér bù yū fǔ， wén cǎi huàn rán 'ér bù fú kuā， zhēn kě wèi wén měi cí fēng， lǐ zhèng yì yán， shēn dé 'àihào wén cǎi、 qīng xīn rú xué de shàonián tiān zǐ xǐ 'ài。《 lùn héng》 shuō：“ xiào wǔ zhī shí， zhào bǎi guān duì cè， dǒng zhòng shū cè wén zuì shàn。”（《 yì wén》） qǐ wéi xū yǔ zāi！ běn chuán shuō“ tiān zǐ lǎn 'ér yì yān， nǎi fù cè zhī”。 yù jìn xiāo sù yí 'ér gān xīn yān。 dì 'èr cè gòng sì gè wèn tí， yī shì guān yú huáng lǎo wú wéi hé kǒng mèng yòu wéi de xiàng tí。 wǔ dì wèn： yáo shùn zhī shí，“ chuí gǒng wú wéi， ér tiān xià tài píng”； zhōu wén wǔ shí， qín miǎn gōng zuò，“ zhì yú rì zè（ xié） bù xiá shí， ér yǔ nèi yì zhì”。 dì wáng zhì zhì zhī dào， nán dào bù tóng me，“ hé láo yì zhī shū yě？” dǒng zhòng shū shuō nà shì yóu yú“ suǒ yù zhī shí yì yě”。 yáo zài wèi shí，“ zhòng shèng fǔ dé， xián néng zuǒ zhí， jiào huà dà xíng， tiān xià hé qià”； shùn yòu yīn zhī， yòu yǔ wéixiàng，“ shì yǐ chuí gǒng wú wéi 'ér tiān xià zhì”。 zhōu wén wǔ zé bù rán，“ dāng cǐ zhī shí， zhòu shàng zài shàng， zūn bēi hùn luàn， bǎi xìng sàn wáng， gù wén wáng dào tòng 'ér yù 'ān zhī， shì yǐ rì zè 'ér bù xiá shí yě”。 wú wéi yǔ yòu wéi jiē yòu qí lì shǐ hé lǐ xìng。 bù guò xiàn zài shì： hàn chéng qín bì， fēi lì xíng yòu wéi bù kě！ èr shì huáng lǎo shàng zhì yǔ rú xué shàng wén wèn tí。 wǔ dì wèn：“ jiǎn zhě bù zào xuán huáng qí qí zhī shì”； kě shì zhōu jiā， què shèn qí wén shì。 nán dào dì wáng zhī dào zhǐ qù bù tóng má？ yòu rén shuō“ liáng yù bù zhuó”， yòu yòu rén shuō“ fēi wén wú yǐ fǔ dé”， cǐ 'èr duān yì hù xiāng máo dùn。 dǒng zhòng shū shuō， zhì dù wén zhāng， shì yòng yǐ“ míng zūn bēi， yì guì jiàn， quàn yòu dé” de， kǒng zǐ shuō， guòfèn shē chǐ tài jiāo jīn， guòfèn jiǎn pǔ yòu bǐ lòu（“ shē zé bù xùn， jiǎn zé gù？）， kě jiàn guò jiǎn yě bù shì qiàdàng de。 suǒ yǐ《 chūn qiū》 zhōng， jūn wáng shòu mìng zhī xiān jí“ gǎi zhèng shuò， yì fú sè， suǒ yǐ yìng tiān yě。” liáng yù bù zhuó， shì yīn qí zī zhì rùn měi， bù bì kè zhuó； dàn cháng yù bù zhuó， jiù bù chéng wén zhāng。 tóng lǐ kě zhèng：“ jūn zǐ bù xué， bù chéng qí dé。” sān shì rèn dé rèn xíng wèn tí。 wǔ dì wèn： zhōu zhī chéng kāng， xíng fá bù yòng， sì shí yú nián， líng yǔ lǚ kōng； qín rén yòng yán kù zhī xíng， sǐ zhě shèn zhòng， què jiān xié bù zhǐ。 qí gù hé yě？ dǒng zhòng shū yuē： zhōu qián yòu wǔ wáng xíng dà yì， yòu zhōu gōng zhì lǐyuè， dào chéng kāng shí cái chū xiàn xíng cuò bù yòng de jú miàn，“ cǐ yì jiào huà zhī jiàn（ jìn rùn） ér rén yì zhī liú（ fēng huà）， fēi dú shāng jī fū zhī xiào yě。” qín cháo zé bù rán。“ shī shēn shāng zhī fǎ， xíng hán fēi zhī shuō”， bù xíng wǔ dì sān wáng zhī dào， yǐ tān hěn hàozhàn wéi sú， yòu méi yòu wén dé jiào xùn yú xià。 yú shì zài shàng zhě tān dé wú yàn， zài xià zhě fēng sú jiāo bó。 zài jiā zhī rèn yòng“ cán kù zhī lì”， jù liǎn wú dù， mín shī qí yè，“ qún dào bìng qǐ”， yīn cǐ xíng suī zhòng 'ér jiān bù xī， cǐ nǎi“ sú huà shǐ rán yě”。 sì shì xiàn shí wèn tí。 wǔ dì wèn： wǒ zhù yì nóng běn， rèn yòng xián rén； qīn gēng jí tián， quàn xiào chóng dé， wèn qín xù gū… wèile tiān xià zhēn shì sù xīng yè mèi，“ jìn sī jí shén” liǎo， dàn“ gōng dé xiū liè” bìng wèi shí xiàn。“ jīn yīn yáng cuò miù， fēn qì chōng sài； qún shēng guǎ suì， lí mín wèi jì； lián chǐ mào luàn， xián bù xiào hùn xiáo”。 qí yīn hé zài？ dǒng zhòng shū rèn wéi qí yīn yòu sān： yī yuē“ wáng xīn wèi jiā”， èr yuē“ shì sù bù lì”， sān yuē“ zhǎnglì bù míng”。 qián zhě shuō de shì zhǐ dǎo sī xiǎng，“ wáng xīn” jí wáng dào， yì jí rú xué de rén yì zhī dào， yán wǔ dì suī zé jīng jīng， dàn wèi cóng rén yì zhī dào chū fā， rén mín wèi pǔ biàn shòu qí 'ēn zé， nán yǐ chéng jiù“ gōng dé xiū liè”。 hòu 'èr zhě jiǎng jiào yù hé xuǎn jǔ wèn tí。 tā shuō， huáng dì yī xīn qiú xián gù rán kě jiā， dàn shì shì rén wèi jiā jiào yù， shì xíng wèi jiā dǐ lì， shàng nǎ qù qiú xián ní？“ bù sù yǎng shì 'ér yù qiú xián， pì yóu bù zhuó yù 'ér qiú wén cǎi yě。” yīn cǐ cháng shì cháo tíng yòu qiú xián zhī zhào， ér jùn guó què wú xián kě jiàn。 yú shì dǒng zhòng shū chóngshēn：“ xīng tài xué， zhì míng shī， yǐ yǎng tiān xià zhī shì； shù kǎo wèn yǐ jìn qí cái； zé yīng jùn yí kě dé yǐ。” jùn shǒu hé xiàn lìng shì mín zhòng de shī cháng biǎo shuài， qǐ zhe chéng dé xuān huà de zuò yòng。 rú guǒ shī shuài bù xián， zhù shàng de dé jiù dé bù dào xuān yáng， ēn zé dé bù dào liú bù。 xiàn zài de shǒu lìng bù dàn bù néng qǐ jiào yù zuò yòng， yòu de hái bù fèng xíng tiān zǐ de fǎ lìng， bào nüè bǎi xìng， yǔ jiān rén wéi wǔ， shǐ pín kǔ rén mín liú lí shī suǒ。 yīn yáng cuò miù， fēn qì chōng sài， qún shēng guǎ suì， lí mín wèi jì， dōushì“ cháng lìng bù míng” zào chéng de。 dǒng zhòng shū jìn 'ér jiāng máo tóu zhí zhǐ dāng shí de guān zhì： hàn dài guān lì de lái yuán zhù yào yòu“ láng xuǎn”、“ rèn zǐ” hé“ huò xuǎn”， láng xuǎn， jí huáng dì jìn wèi shì chén dào qī qiān guān； rèn zǐ， èr qiān shí（ gāo gān） kě 'ēn qián zǐ dì wéi guān； zī xuǎn， jí yòu qián rén yǐ qián mǎi guān zuò。 zhè sān zhǒng xíng shì de rèn guān dōubù kǎo lǜ shí jì cái néng hé pǐn xíng。 tā jiē lù shuō：“ fū zhǎnglì duō chū yú láng zhōng zhōng láng， lì 'èr qiān shí zǐ dì xuǎn láng lì， yòu yǐ fù huò， wèi bì xián yě！” jiā zhī guān lì de shēng zhuó yòu shì lùn zī pái bèi，“ lěi rì yǐ qǔ guì， jī jiǔ 'ér zhì guān”， qí jiēguǒ zì rán shì“ lián chǐ mào luàn， xián bù xiào hùn xiáo” liǎo。 yú shì tā tí chū“ suì gòng xián cái”“ liàng cái shòu guān” liǎng cè。 yào liè hóu、 jùn shǒu、 èr qiān shí， měi nián jiàn xián liǎng míng yǐ gōng sù wèi； bìng yǐ cǐ kǎo chá dà chén de xián fǒu， rú guǒ suǒ jiàn xián néng zé yòu shǎng， bù xián zé yòu fá。 zhè jiù pò shǐ dà chén men yǐ qiú xián shí xián wéi shì， tiān xià zhī qí shì jiù kě dé 'ér shǐ liǎo， biàn dé tiān xià zhī qí shì， tiān xià hé chóu bù zhì！ tóng shí， zài guān yuán shēng zhuó shàng， dǒng zhòng shū jí hū：“ wú yǐ rì yuè wéi gōng， shí shì xián néng wéi shàng。 liàng cái 'ér shòu guān， lù dé 'ér dìng wèi。” zhè jiù shǐ tān yǔ lián、 xián yǔ bù xiào pàn rán liǎng tú， jiǎo jiǎo yì shí liǎo。
dì sān cè dì 'èr cè zài yì shí xíng tài shàng diào hé kǒng lǎo， ér guī zōng rú běn， zhè fǎn yìng huáng lǎo sī xiǎng zài xī hàn liú xíng shù shí nián zhī hòu gěi rú zhě zào chéng de wèi jù xīn lǐ， yīn wéi yuán gù shēng xià juàn dǒu zhì、 zhào wǎn wáng zāng xià yù zhì sǐ de yīn jiàn bù yuǎn； tóng shí zhè yě shì dǒng zhòng shū duō nián qián xīn yán jiū zhū zǐ bǎi jiā、 xī xīn róng hé rú dào zhī xué de xué shù chéng jiù。 tā duì xī hàn gōng zhì de pēng jī， yě shēn zhōng shí bì。 dàn shì， tā bǎ xī hàn shè huì wèi zhēn dà zhì de yuán yīn guī jié wéi jiào yù hé lì zhì de shī wù， zhè wèi miǎn jiǎn dān huà liǎo。 zài wǔ dì kàn lái， qí tiáohé kǒng lǎo yòu sì yú mó lēng liǎng kě， qí lùn shì shì yòu bù shēn bù tòu， zì rán bù néng ràng jí yù shuà xīn zhèng tǐ、 lì jiáo shí bì、 xióng xīn bó bó de shàonián tiān zǐ mǎn yì。 yú shì sān jiàng guān yīn， chóngshēn tiān wèn。 zài cè wén zhōng， wǔ dì zé wèn dǒng zhòng shū duì cè“ wén cǎi wèi jí”、“ tiáo guàn wèi jìn”， shuō lǐ hú lún， yù yán yòu zhǐ， nán dào shì duì“ dāng shì zhī wù” yòu suǒ gù lǜ， duì“ wáng tīng” yòu suǒ huái yí me？ yào tā jiù“ tiān rén zhī yìng”、“ gǔ jīn zhī dào” yǔ hū“ zhì luàn zhī duān”，“ xī zhī jiù zhī， shú（ shú） zhī fù zhī”， tòu bì shuō lái， bù yào yòu rèn hé gù lǜ。 duì yú tiān rén wèn tí， dǒng zhòng shū jìn yī bù shēn míng“ tiān rén gǎn yìng” shuō， rèn wéi tiān shì“ qún wù zhī zhù”， bāo rùn wàn lèi， wú bù róng nà。“ gù shèng rén fǎ tiān 'ér lì dào”： chūn zhě tiān zhī suǒ yǐ shēng yě， rén zhě jūn zhī suǒ yǐ 'ài yě； xià zhě tiān zǐ suǒ yǐ cháng yě， dé zhě jūn zhī suǒ yǐ yǎng yě； shuāng zhě tiān zhī suǒ yǐ shā yě， xíng zhě jūn zhī suǒ yǐ fá yě。 tiān yòu chūn shēng xià cháng dōng shā， rén yě yòu rén cí dé 'ài xíng fá， tiān yòu shì lǐ， rén yòu cǐ xíng， zhè jiù shì“ tiān rén zhī zhǐ”。 guān yú gǔ jīn zhī dào， hàn wǔ dì wèn yuē：“ huò wèi jiǔ 'ér bù yì zhě dào yě”， hé“ sān wáng zhī jiào suǒ zǔ bù tóng， ér jiē yòu shī”， shì bù shì dào yě yòu bù tóng？ dào yě yòu bì duān ní？ yán xià zhī yì： yòu méi yòu yī gè wàn gǔ bù biàn， bǎi shì fèng xíng， ér yòu yòu lì wú bì de jīng cháng zhī dào ní？ duì cǐ， dǒng zhòng shū zuò liǎo kěn dìng de huí dá， tí chū liǎo zhù míng de、 yǐng xiǎng qiānzǎi， tóng shí yòu shì huǐ yù bù yī de zhé xué mìng tí： dào zhī dà yuán chū yú tiān， tiān bù biàn， dào yì bù biàn！ duì zhè yī mìng tí， xué zhě duō rèn wéi shì xíng 'ér shàng xué de sī xiǎng fāng fǎ。 máo zé dōng tóng zhì《 máo dùn lùn》 jí shuō：“ zài zhōng guó， zé yòu suǒ wèi‘ tiān bù biàn， dào yì bù biàn’ de xíng 'ér shàng xué sī xiǎng， céng cháng qī dì wéi fǔ xiǔ liǎo de fēng jiàn tǒng zhì jiē jí suǒ yōng hù。” gù rán dǒng zhòng shū de tiān dào lùn céng wéi fēng jiàn tǒng zhì jiē jí fú liǎo wù， wú yí yìng jiā yǐ pī pàn hé yáng qì， dàn“ tiān bù biàn dào yì bù biàn” zuò wéi yī gè zhé xué mìng tí， hái shì kě yǐ zài tǎo lùn de。 qí shí dǒng zhòng shū yě qiáng diào biàn huà， tā céng shuō：“ pì zhī qín sè zhī bù diào， shèn zhě bì jiě 'ér gēngzhāng zhī nǎi kě gǔ yě； wéi zhèng 'ér bù xíng， shèn zhě bì biàn 'ér gèng huà zhī nǎi kě lǐ yě。” zhè jiù shì“ gèng huà”。
dǒng zhòng shū lì shǐ píng jià
qí“ dà yī tǒng” hé“ tiān rén gǎn yìng” sī xiǎng， wéi hòu shì fēng jiàn tǒng zhì zhě tí gōng liǎo tǒng zhì de lǐ lùn jī chǔ。
dǒng zhòng shū zài xīn de lì shǐ tiáo jiàn xià fù xīng liǎo bèi 'ě shā dá bǎi yú nián zhī jiǔ de rú jiā wén huà， ér qiě yī gè xīn de lì shǐ shí qī róng huì guàn tōng liǎo zhōng guó gǔ diǎn wén huà zhōng gè jiā gè pài de sī xiǎng， bǎ tā men zhěng hé wéi yī gè zhǎn xīn de sī xiǎng tǐ xì。 tā de zhù zuò hòu lái dà dū sōu jí zài《 chūn qiū fán lù》 yī shū zhōng。
dǒng zhòng shū de zhé xué jī chǔ shì“ tiān rén gǎn yìng” de xué shuō。 tā rèn wéi tiān shì zhì gāo wú shàng de rén gé shén， bù jǐn chuàng zào liǎo wàn wù， yě chuàng zào liǎo rén。 yīn cǐ， tā rèn wéi tiān shì yòu yì zhì de， hé rén yī yàng“ yòu xǐ nù zhī qì， āi lè zhī xīn”。 rén yǔ tiān shì xiāng hé de。 zhè zhǒng“ tiān rén hé yī” de sī xiǎng， jì chéng liǎo sī mèng xué pài hé yīn yáng jiā zōu yǎn de xué shuō， ér qiě jiāng tā fā zhǎn dé shí fēn jīng zhì。
dǒng zhòng shū rèn wéi， tiān shēng wàn wù shì yòu mù dídí。 tiān yì yào dà yī tǒng de， hàn huáng cháo de huáng dì shì shòu mìng yú tiān lái jìn xíng tǒng zhì de。 gè fēng guó de wáng hóu yòu shòu mìng yú huáng dì， dà chén shòu mìng yú guó jūn。 jiā tíng guān xì shàng， ér zǐ shòu mìng yú fù qīn， qī zǐ shòu mìng yú zhàng fū， zhè yī céng céng de tǒng zhì guān xì， dōushì 'àn zhào tiān de yì zhì bàn de， dǒng zhòng shū jīng xīn gòu zhù de“ tiān rén gǎn yìng” de shén xué mùdì lùn， zhèng shì bǎ yī qiēdōu zhì xù huà、 hé lǐ huà， zhèng shì wéi hàn huáng cháo tǒng zhì zhě gǒng gù qí zhōng yāng jí quán zhuān zhì zhì dù fú wù de。
dǒng zhòng shū lì yòng yīn yáng wǔháng xué shuō lái tǐ xiàn tiān de yì zhì， yòng yīn yáng de liú zhuǎn， yǔ sì shí xiāng pèi hé， tuī lùn chū dōng nán xī běi zhōng de fāng wèi hé jīn mù shuǐ huǒ tǔ wǔháng de guān xì。 ér qiě tū chū tǔ jū zhōng yāng， wéi wǔ xíng zhī zhù de dì wèi， rèn wéi wǔháng shì tiān dào de biǎo xiàn， bìng jìn 'ér bǎ zhè zhǒng yáng zūn yīn bēi de lǐ lùn yòng yú shè huì， cóng cǐ 'ér tuī lùn chū“ sān gāng wǔ cháng” de dào dé zhé xué。 zhè lǐ suǒ shuō de sān gāng shì“ jūn wéi chén gāng， fù wéi zǐ gāng， fū wéi qī gāng”。 sān gāng wǔ cháng wéi dǒng zhòng shū tí chàng zhī hòu， chéng wéi wǒ guó gǔ dài wéi hù lì dài fēng jiàn huáng cháo tǒng zhì de gōng jù。
tā rèn wéi“ dào” shì yuán chū yú tiān de，“ tiān bù biàn， dào yì bù biàn”。 jí shì shuō“ sān gāng wǔ cháng”、“ dà yī tǒng” děng wéi hù tǒng zhì zhì xù de“ dào” shì yǒng yuǎn bù biàn de。 nà me， rú hé jiě shì huáng wèi de gēnghuàn hé gǎi cháo huàn dài ní？ wèicǐ， tā tí chū liǎo“ qiǎn gào” yǔ“ gǎi zhì” zhī shuō。 tā rèn wéi tǒng zhì zhě wéi zhèng yòu guò shī， tiān jiù chū xiàn zāi hài， yǐ biǎo shì qiǎn zé yǔ jǐng gào。 rú guǒ hái bù zhī huǐ gǎi， jiù chū xiàn guài yì lái jīng hài。 ruò shì hái bù zhī wèi jù， yú shì dà huò jiù lín tóu liǎo。
tā rèn wéi rén de rèn shí huó dòng shòu mìng yú tiān， ér rèn shí de mù de shì liǎo jiě tiān yì。 tōng guò nèixǐng de tú jìng jiù néng pàn duàn shì fēi， dá dào“ zhī tiān” de mùdì。 lìng wài hái bì xū tōng guò duì yīn yáng wǔ xíng de guān chá， cái néng dá dào duì tiān yì、 tiān dào de liǎo jiě。 zhèng shì 'àn zhào“ jìn xīn”、“ zhī xìng”、“ zhī tiān” de mó shì， dá dào“ tiān rén hé yī”。 tā hái rèn wéi tōng guò jì sì néng yǔ shén xiāng gōu tōng， shǐ zhī néng kàn jiàn yī bān rén suǒ kàn bù jiàn de dōng xī， zhè yàng jiù néng zhī dào tiān mìng guǐ shén liǎo。 zhè zhǒng rèn shí lùn dá dào liǎo shén mì de chéng dù。
zài rén xìng lùn shàng， dǒng zhòng shū yì yú mèng zǐ de xìng shàn lùn， yě bù tóng yú xún zǐ de xìng 'è lùn， ér shì zhù zhāng xìng sān pǐn shuō。 tā rèn wéi xìng shì yóu tiān jué dìng de， xìng shì tiān shēng de zhì pǔ， suī kě yǐ wéi shàn， dàn bìng fēi jiù shì shàn， zhǐ yòu“ dài wài jiào rán hòu néng shàn”， jí rén xìng shàn shì tōng guò jiào yù de jiēguǒ。 jūn wáng yào shùn tiān zhī yì lái wán chéng duì rén mín de jiào huà。 tā zhuózhòng jiào huà， bìng tí chū“ fáng yù”， bǐ xiān qín sī xiǎng jiā zhǐ jiǎng“ jié yù”、“ guǎ yù” gèng wéi shēn kè。
dǒng zhòng shū de sī xiǎng， shì xī hàn huáng cháo zǒng jié lì shǐ jīng yàn， jīng lì liǎo jǐ shí nián de xuǎn zé 'ér dìng xià lái de guān fāng zhé xué， duì gǒng gù qí tǒng zhì zhì xù yǔ wéi hù dà yī tǒng de jú miàn qǐ liǎo jī jí de zuò yòng。 dǒng zhòng shū bù jǐn shì zhèng zōng shén xué de diàn jī zhě， yòu shì zhù míng de jīng xué jiā。 tā shì yī wèi chéng qián qǐ hòu、 jì wǎng kāi lái de sī xiǎng jiā， wéi yǐ hòu de fēng jiàn tǒng zhì zhě tí gōng liǎo rú hé jìn xíng tǒng zhì de lǐ lùn jī chǔ。
dǒng zhòng shū sī xiǎng de zhù yào tè sè， shì yǐ rú jiā xué shuō wéi jī chǔ， yǐn rù yīn yáng wǔháng lǐ lùn， jiàn chéng xīn de sī xiǎng tǐ xì。 dǒng zhòng shū shuō：“ wáng dào zhī sān gāng， kě qiú yú tiān”“ tiān bù biàn， dào yì bù biàn”， dǒng zhòng shū yǐ“ tiān rén gǎn yìng” de shén xué sī xiǎng xuān chēng： dì wáng shòu mìng yú tiān， shì bǐng chéng tiān yì tǒng zhì tiān xià de， yīn cǐ chéng wéi“ tiān zǐ”。 àn zhào zhè gè shuō fǎ， dì wáng zì rán jiù jù yòu jué duì de tǒng zhì quán wēi， zhè shì hàn wǔ dì zuì xū yào de jīng shén wǔ qì。 dǒng zhòng shū cóng tiān rén guān xì chū fā， yòu gēn jù“ yáng zūn yīn bēi” de sī xiǎng， jiàn lì yī tào“ sān gāng”“ wǔ cháng” de lún lǐ xué。 dǒng zhòng shū jiàn yì tǒng yī xué shù， tǒng yī sī xiǎng， zhí jié liǎo dāng dì tí chū liǎo“ dà yī tǒng” de zhèng zhì sī xiǎng， wéi wéi hù fēng jiàn tǒng zhì dì wáng de jué duì tǒng zhì fú wù。
dǒng zhòng shū shēng huó sù xiě
dǒng zhòng shū xǐ huān tán lùn shén mì mò cè zhī shì， shàn wéi zāi yì zhī shuō。 yuán guāng wǔ nián（ gōng yuán qián 130 nián） dǒng zhòng shū zài liáo dōng gāo miào hé cháng líng gāo yuán diàn fā shēng huǒ zāi， tuī shuō qí yì， xiě chéng《 zāi yì zhī jì》 cǎo gǎo， shàng wèi shàng shū huáng dì。 zhù fù yǎn sī jiàn qí gǎo， yīn wéi jí dù dǒng zhòng shū， suǒ yǐ jiāng《 zāi yì zhī jì》 cǎo gǎo tōu qiè chū lái shàng zòu cháo tíng。 hàn wǔ dì jiāng tā jiāo yǔ cháo zhōng zhū rú shěn yuè。 qí zhōng yòu fěng cì shí zhèng de wén zì。 hàn wǔ dì yī nù zhī xià， bǎ dǒng zhòng shū dǎ xià liǎo dà yù， suī rán hòu lái hàn wǔ dì kàn zhòng tā shì zhù míng de jīng xué dà shī， yòu xià zhào shè miǎn qí zuì， fù wéi zhōng dà fū， ràng wú qiū shòu wáng xiàng tā xué xí《 chūn qiū》 gōng yáng xué， dàn shì dǒng zhòng shū zài yě bù gǎn tán lùn zāi yì。
dǒng zhòng shū chuán shì jiā jù
dào yuán chū yú tiān， tiān bù biàn， dào yì bù biàn。
jūn wéi chén gāng， fù wéi zǐ gāng， fū wéi qī gāng。
dǒng zhòng shū de jiào yù sī xiǎng
shén mì zhù yì xué shuō
dǒng zhòng shū zhǐ shì yòng lái má zuì hé wēihè rén mín de， ér duì yú tǒng zhì zhě què qiáng diào rén shì de zhòng yào， rèn wéi“ shì zài qiáng miǎn”，“ zhì luàn xīng fèi zài yú jǐ”， zhǐ yào jìn lì“ hángdào”， nà jiù huì“ dé rì qǐ 'ér dà yòu gōng”， jiù kě yǐ shōu dào sù xiào， tǒng zhì dì wèi jiù kě yǐ gǒng gù。 zài dǒng zhòng shū kàn qǐ lái， jūn zhù de zhòng yào zhí zé shì shí shī jiào huà。 tā rèn wéi rén、 yì、 lǐ、 lè dū shì zhì dào de gōng jù， gǔ dài shèng wáng suǒ yǐ néng gòu cháng zhì jiǔ 'ān， dōushì lǐyuè jiào huà de gōng xiào， suǒ yǐ wáng zhě de zhí zé jiù zài yú“ chéng tiān yì yǐ cóng shì， rèn dé jiào 'ér bù rèn xíng”，“ yǐ jiào huà wéi dà wù”。 wǒ men cóng zhè lǐ kàn chū liǎo dǒng zhòng shū rèn shí dào jiào yù zuò wéi tǒng zhì shǒu duàn de zhòng yào zuò yòng。
zài bǎ jiào yù gōng zuò fàng zài zhèng zhì de dì yī wèi de sī xiǎng zhǐ dǎo xià， dǒng zhòng shū yào qiú hàn wǔ dì bù dàn yào“ qiú xián”， ér qiě gèng zhòng yào de shì yào“ yǎng shì”。 tā shuō：“ fū bù sù yǎng shì 'ér yù qiú xián， pì yóu bù zhuó yù 'ér qiú wén cǎi yě。” yǎng shì sān fǎ yǐ tài xué wéi zuì zhòng yào， suǒ yǐ tā yòu shuō：“ gù yǎng shì zhī dà zhě mò dà hū tài xué。 tài xué zhě xián shì zhī suǒ guān yě， jiào huà zhī běn yuán yě。” tā yào qiú hàn wǔ dì“ xīng tài xué， zhì míng shī， yǐ yǎng tiān xià zhī shì”。
tā yòu rèn wéi dāng shí de lì zhì bù xián míng， qí yuán yīn zài yú xuǎn jǔ bù dāng。 tā duì dāng shí nà zī shòu guān hé jī rì lěi jiǔ de shēng guān bàn fǎ tí chū liǎo pī píng， jiàn yì“ shǐ zhū liè hóu、 jùn shǒu、 èr qiān shí， gè zé qí lì mín zhī xián zhě， suì gòng gè 'èr rén， yǐ gěi sù wèi”， tōng guò shì yòng， biàn dāng“ liàng cái 'ér shòu guān， lù dé 'ér dìng wèi”。 tā rèn wéi zhǐ yào zhè yàng jìn xīn qiú xián， tiān xià zhī shì biàn kě dé 'ér guān shǐ， zhǐ yào biàn dé tiān xià de xián rén， jiù nà bó xiàng sān wáng nà yàng de xīng shèng yě róng yì zuò dào， xiàng yáo shùn nà yàng de míng shēng yě kě yǐ gǎn dé shàng。
xīng tài xué hé zhòng xuǎn jǔ
dǒng zhòng shū rèn wéi zhè liǎng zhǒng jù tǐ cuò shī bì xū tǒng yī zài yī zhǒng tǒng yī de sī xiǎng zhǐ dǎo xià， cái néng fā huī wéi dāng shí zhèng zhì fú wù de zuò yòng。 tā zhǐ chū dāng shí sī xiǎng de bù tǒng yī， duì yú zhèng zhì de tǒng yī shì hěn yòu fáng 'ài de。 tā shuō：“ jīn shī yì dào， rén yì lùn， bǎi jiā shū fāng， zhǐ yì bù tóng， shì yǐ shàng wú yǐ chí yī tǒng， fǎ zhì shù biàn， xià bù zhī suǒ shǒu。” yīn cǐ tā jiàn yì：“ zhū bù zài liù yì zhī kē、 kǒng zǐ zhī shù zhě， jiē jué qí dào， wù shǐ bìng jìn”。 zhè biàn shì“ dú zūn rú shù， bà chù bǎi jiā” de zhèng cè。 tā rèn wéi zhè yàng yī lái， nà me“ xié bì zhī dào miè xī， rán hòu tǒng jì kě yī 'ér fǎ dù kě míng， mín zhī suǒ cóng”。 dǒng zhòng shū wéi zhōng guó fēng jiàn shè huì zhǎo dào liǎo“ rú shù” zuò wéi zuì hé shì de shàng céng jiàn zhù， yǐ rú jiā sī xiǎng dài tì hàn chū de dào jiā sī xiǎng zuò wéi zhěng gè zhèng zhì de zhǐ dǎo sī xiǎng， bìng qiě wéi hàn dài jí qí yǐ hòu de lì dài fēng jiàn wáng cháo zhì dìng liǎo“ dú zūn rú shù” de wén huà jiào yù fāng zhēn。
dǒng zhòng shū guān yú shàng shù sān gè jiàn yì de sī xiǎng， bù dàn yǐng xiǎng liǎo hàn wǔ dì de wén jiào zhèng cè， ér qiě yǐng xiǎng liǎo liǎng hàn jí hòu lái gè fēng jiàn wáng cháo de wén jiào zhèng cè。
lùn rén xìng、 jiào yù duì xiàng yǔ jiào yù zuò yòng dǒng zhòng shū zài tā de sī xiǎng tǐ xì zhōng tí chū liǎo shén xué huà de rén xìng lùn。 tā rèn wéi rén shòu mìng yú tiān， rén xìng shì cóng tiān dé lái de， tā de rén xìng lùn de zhèng zhì mù de shì qǐ tú bǎ fēng jiàn jiē jí hé děng jí zhì dù kàn zuò dōushì chū yú tiān yì huò tiān dào de， cóng shòu zhī tiān mìng de rén xìng zhōng， biàn jué dìng liǎo shuí gāi zuò tǒng zhì zhě， shuí gāi zuò bèi tǒng zhì zhě； shuí yīnggāi gāo yī děng， shuí yīnggāi dī yī děng； shuí yīnggāi shòu jiào yù， shuí bù yìng gāi shòu jiào yù。 tā rèn wéi zhè zhǒng tiān mìng、 rén xìng jué dìng de fēng jiàn zhì xù shì bù néng gǎi biàn de。
dǒng zhòng shū tí chū liǎo xìng sān pǐn de sī xiǎng， bǎ rén xìng fēn wéi shàng、 zhōng、 xià sān děng， jí shèng rén zhī xìng、 zhōng mín zhī xìng hé dǒu shāo zhī xìng。 tā rèn wéi shàng xià liǎng zhǒng rén de xìng dōubù néng jiào zuò xìng， zhǐ yòu zhōng děng rén de xìng cái kě yǐ jiào zuò xìng。 zhè zhǒng xìng sān pǐn shuō de shí zhì shì bǎ rén qū bié wéi sān děng， shì yī zhǒng yóu shén yì jué dìng de jiē jí lùn。 shàng děng rén jiù shì shèng rén， tā men de xìng bù jǐn shēng lái jiù shì shàn de， bìng qiě shì chāo guò“ shàn” de， rén lèi shè huì“ shàn” de biāo zhǔn hé jù tǐ nèi róng jiù shì yóu tā men zhì dìng chū lái de。 shàng děng rén shì bù duō de， zhǐ bāo kuò zhe tǒng zhì jiē jí de zuì gāo jiē céng， bāo kuò dì wáng hé nà xiē zhì lǐyuè、 dìng fǎ dù de dāng quán rén wù。 xià děng de dǒu shāo zhī rén shì zhǐ fēng jiàn shè huì zhōng zuì pín kǔ zuì“ dī jiàn” de láo dòng rén mín， tā men de xìng shēng lái jiù shì 'è de， gēn běn shàng bù suàn shì rén xìng， jiǎn zhí bǎ tā men pái jǐ zài rén xìng zhī wài liǎo。 shèng rén shēng 'ér zhī zhī， bù bì shòu jiào yù； dǒu xiāo zhī rén zé shì yú mèi de， bù néng shòu jiào yù de。 chú liǎo shàng xià liǎng zhǒng rén yǐ wài， qí yú dedōu shì zhōng mín， zhè zhǐ de shì dì zhù jiē jí。 zhōng mín jù yòu shàn zhì， dàn bì xū shòu liǎo jiào yù zhī hòu cái néng chéng wéi shàn xìng。 suǒ yǐ dǒng zhòng shū de jiào yù duì xiàng jiù shì zhè gè zhōng mín děng jí de rén， pín kǔ de láo dòng rén mín shì pái chú zài jiào yù zhī wài de。
dǒng zhòng shū bǎ zhōng mín zhī xìng， jí bǎ dì zhù jiē jí de rén xìng dàngzuò yī bān de rén xìng， tā suǒ shuō de xìng jiù shì zhǐ zhōng mín zhī xìng 'ér yán de。 tā rèn wéi xìng zhǐ shì zhì cái， tā de běn shēn hái bù néng shuō jiù shì shàn， bì xū“ dài jiào 'ér wéi shàn”。 zhè jiù shì shuō xìng zhǐ jù yòu jiào yù de kě néng xìng， shòu liǎo jiào yù zhī hòu， zhè zhǒng shàn de kě néng xìng cái néng biàn wéi xiàn shí xìng。 tā shuō：
“ xìng bǐ yú hé， shàn bǐ yú mǐ， mǐ chū hé zhōng 'ér hé wèi kě quán wéi mǐ yě； shàn chū xìng zhōng， ér xìng wèi kě quán wéi shàn yě。…… tiān shēng mín xìng， yòu shàn zhì 'ér wèi néng shàn， yú shì wéi zhī lì wáng yǐ shàn zhī， cǐ tiān yì yě。 mín shòu wèi néng shàn zhī xìng yú tiān， ér tuì shòu chéng xìng zhī jiào yú wáng， wáng chéng tiān yì， yǐ chéng mín zhī xìng wéi rèn zhě yě。…… jīn wàn mín zhī xìng dài wài jiào rán hòu néng shàn， shàn dāng yǔ jiào， bù dāng yǔ xìng。
zhè jiù cóng dì zhù jiē jí de xiān tiān bǐng fù kěn dìng liǎo dì zhù jiē jí shòu jiào yù de kě néng xìng， yòu cóng dì zhù jiē jí de zhèng zhì yào qiú kěn dìng liǎo dì zhù jiē jí shòu jiào yù de bì yào xìng。 tā pī píng yú kē de xìng shàn shuō， rèn wéi mèng kē jì rán shuō rén xìng yǐ shàn， nà jiù méi yòu jiào yù de bì yào liǎo。 zhè yī diǎn， tā bǐ yú kē qiáng。 dàn shì dǒng zhòng shū yòu rèn wéi rén tóng shí jù yòu“ tān” hé“ rén” liǎng zhǒng xìng， zhè yòu xiàn rù liǎo shàn 'è 'èr yuán lùn， zhè shì tā qǐ tú bǎ yú kē de xìng shàn shuō hé gǒu kuàng de xìng 'è lùn jié hé qǐ lái de jiēguǒ。 tā rèn wéi tiān yòu yīn yáng， suǒ yǐ bǐng zhī yú tiān de rén xìng yě jiù shì yòu shàn yòu 'è。 tā yòu rèn wéi xìng shǔ yáng， shì shàn de； qíng shǔ yīn， shì 'è de。 rén shēng lái jiù jù yòu xìng hé qíng liǎng gè fāng miàn， yě jiù shì jù yòu shàn hé 'è liǎng zhǒng xìng。 tā suī rán shuō“ qíng yì xìng yě”， dàn yòu shuō“ shēn zhī yòu xìng qíng yě， ruò tiān zhī yòu yīn yáng yě”。 zhè yòu sì hū xiàn rén liǎo xìng qíng 'èr yuán lùn。 zhè yàng tā bǎ xìng dàngzuò shì shàn de， shí zhì shàng wéi chí liǎo suǒ wèi“ zhèng zōng” rú xué jí mèng kē de xìng shàn xué shuō。 tā bǎ qíng cóng xìng huá chū lái yǐ hòu， biàn jìn yī bù zhù zhāng yáng xìng yì qíng liǎo。 tā yǐ wéi tiān dào shì jìn zhǐ yīn de， suǒ yǐ rén yě yīnggāi“ sǔn qí yù 'ér chuò qí qíng”， zhè jiù shì shuō yào fā zhǎn shàn xìng 'ér yì zhǐ 'è qíng， zhè zhǒng sī xiǎng wéi hòu lái sòng míng lǐ xué jiā suǒ fā zhǎn 'ér tí chū liǎo“ cún tiān lǐ， miè rén yù” de zhù zhāng。
dǒng zhòng shū xī qǔ liǎo xún kuàng de xìng 'è lùn sī xiǎng， rèn wéi wàn mín de cóng lì jiù hǎo xiàng shuǐ wǎng xià liú yī yàng， rú guǒ bù yòng jiào huà qù dīfáng tā。 jiù bù néng tíng zhǐ。 tā cóng zhè yī diǎn lái qiáng diào jiào yù de bì yào xìng， bìng bǎ jiào yù dàngzuò fáng zhǐ 'è xìng fā zhǎn de gōng jù。 tā shèn zhì rèn wéi jiào yù de zuò yòng xiàng zhì táo qì hé yě jīn yī yàng， kě yǐ suí yì zhù zào， bǎ guó jiā de zhì luàn xīng fèi dū guī yú lǐyuè jiào huà， zhè yòu wèi miǎn kuā dà liǎo jiào yù de zuò yòng。
lùn zhī shí hé jiào xué
dǒng zhòng shū cóng tā de“ tiān rén gǎn yìng” xué shuō chū fā， rèn wéi rén xīn hé tiān xīn shì xiāng lián de，“ tiān mìng” shì rén de rèn shí néng lì de quán yuán。 tā de rèn shí lùn shì wéi xīn zhù yì de， shén mì zhù yì de。 tā rèn wéi zhēn zhèng de zhī shí bù shì“ zhòng wù” de zhī shí， ér shì yào zhī dào shì wù de“ běn xīn”； yào tǐ chá shì wù de běn xīn， nà jiù zhǐ yòu yǐ kào“ nèi shì fǎn tīng” de nèixǐng fāng fǎ。 tā rèn wéi tiān yòu yīn yáng， rén yě yòu yīn yáng， kě yǐ hù xiāng hū yìng。 yīn wéi tiān yǔ rén zhī jiān kě yǐ“ tóng lèi xiāng dòng”， rén de nèi xīn yòu shénme xiǎng fǎ， tiān jiù huì yǐ lèi xiāng yìng， suǒ yǐ rén xiǎng qiú yǔ， tiān jiù huì xià yǔ， yīn cǐ tōng guò rén de nèixǐng hé zhí guān jiù kě yǐ tǐ rèn shì wù de běn zhì。 tā yǐ wéi“ míng” jiù shì“ zhēn”， yīn wéi“ míng” shì qǔ zhī yú tiān de。 yīn cǐ，“ míng” jiù shì wǒ men suǒ yào rèn shí de zhēn lǐ， yě jiù shì wǒ men xué xí de duì xiàng。
“ míng” shì yóu shuí zhì dìng de ní？ shì yóu shèng wáng tǐ huì tiān yì 'ér zhì dìng de。 tā men zhì dìng de zhè tào“ míng”， jiù shì shī、 shū、 lǐ、 lè jí fēng jiàn dào dé， zhè xiē zhī shí jiù shì yīnggāi xué xí de nèi róng， zhì yú zì rán zhī shí nà shì bù yīnggāi xué xí de。 tā shuō：“ néng shuō niǎo shòu zhī lèi zhě， fēi shèng rén suǒ yù shuō yě。 shèng rén suǒ yù shuō， zài yú shuō rén yì 'ér lǐ zhī。…… bù rán， chuán（ fù） yú zhòng cí， guān yú zhòng wù， shuō bù jí zhī yán， ér huò hòu jìn zhě， jūn zǐ zhī suǒ shèn 'è yě， xī yǐ wéi zāi？…… gù yuē： yú hū： wéi， yī rén shī zhě kě wú shèn yé”！
kě jiàn dǒng zhòng shū suǒ yào qiú xué xí de zhǐ shì shèng rén suǒ shuō de rén yì nà tào dōng xī， zhì yú yòu guān“ zhòng wù” huò niǎo shòu zhī lèi de zì rán zhī shí， nà shì huì mí huò hòu jìn de， bù yìng dāng xué xí de。
dǒng zhòng shū yào qiú xué xí rú jiā de“ liù jīng”， tā shuō：“《 shī》、《 shū》 xù qí zhì，《 lǐ》、《 lè》 chún qí měi，《 yì》、《 chūn qiū》 míng qí zhī”。 dàn tā yòu rèn wéi“ liù jīng” gè yòu suǒ cháng，《 shī》 cháng yú zhì，《 lǐ》 cháng yú wén，《 lè》 cháng yú fēng，《 shū》 cháng yú shì，《 yì》 cháng yú shù，《 chūn qiū》 cháng yú zhì rén， suǒ yǐ xué zhě yìng“ jiān qí suǒ cháng”， bù yào“ piān jǔ qí xiáng”。 zhè zhǒng“ jiān qí suǒ cháng” de jiào xué guān diǎn shì kě qǔ de。
zài xué xí shàng， tā tí chū liǎo“ duō lián” hé“ bó guàn” de fāng fǎ。 tā yǐ wéi zhǐ yào“ lián 'ér guàn zhī”， jiù kě yǐ tuī zhī tiān xià gǔ jīn de zhī shí。 zhè shì yī zhǒng wéi xīn zhù yì de fāng fǎ lùn。 dàn shì lián xì hé guàn tōng， zài yī dìng tiáo jiàn xià， zài yī dìng fàn wéi nèi， jiào xué shàng wǎng wǎng kě yǐ yòng lái jiā qiáng lǐ jiě， róng huì guàn tōng。 zài xué xí fàn wéi shàng， tā rèn wéi bù néng tài bó yě bù néng tài jié， tài jié jiù huì shǐ dé zhī shí 'àn mèi， tài bó yòu huì shǐ rén yàn juàn。 zhè zhǒng sī xiǎng yě yòu yī dìng dào lǐ。
dǒng zhòng shū yào qiú jiào shī xū yào zuò dào“ shèng huà” de dì bù，“ shàn wéi shī zhě， jì měi qí dào， yòu shèn qí xíng； qí shí zǎo wǎn， rèn duō shǎo， shì jí xú； zào 'ér wù qū， jī 'ér wù kǔ； shěng qí suǒ wéi， ér chéng qí suǒ zhàn， gù lì bù láo 'ér shēn dà chéng， cǐ zhī wèi shèng huà， wú qǔ zhī。 tā cóng yào qiú jiào shī yǐ shēn zuò zé kāi shǐ， jìn 'ér lùn jí jiào xué yīnggāi shì shí， yīnggāi zhù yì shòu jiào yù zhě de cái xìng， yào néng cóng róng yǐn dǎo， bù jí bù huǎn。 pō néng fú hé jiào xué guī lǜ， zhè shì kǒng zǐ yīn cái shī jiào、 xún xún shàn yòu jiào xué yuán zé de jù tǐ fā zhǎn。
dǒng zhòng shū gù lǐ
zài jì zhōng píng yuán shàng， yòu yī gè bù qǐ yǎn de xiǎo cūn zhuāng --- jiù xiàn cūn。 zhè jiù shì hàn dài dà rú dǒng zhòng shū de gù xiāng。
jiù xiàn cūn xiàn lì shǔ yú hé běi shěng zǎo qiáng xiàn。 shì yī gè yōng yòu shàng qiān rén kǒu de xíng zhèng dà cūn， cūn zhōng xìng shì fán duō， jù kǎo bǎi jiā xìng qí cūn jiē yòu。 cóng héng shuǐ qū chē wǎng nán guò xiào jiā zhèn（ jiù shì diàn yǐng píng yuán qiāng shēng de fā shēng dì） dào zǎo qiáng xiàn chéng， cóng xiàn chéng yī zhí wǎng dōng jīng jí lì xiāng biàn lái dào wáng cháng xiāng jìng nèi。 jiù xiàn cūn jiù shì wáng cháng xiāng de yī gè zì rán cūn。 wáng cháng xiāng xiàn zài shì quán guó wén míng de dì fāng， lín xiù zhēn de shì jì jiù fā shēng zài zhè lǐ。 cóng jí lì xiāng dào jiù xiàn cūn yòu liǎng tiáo lù。 yī， jí lì xiāng zhí jiē wǎng dōng jīng cāng fáng kǒu dào jiù xiàn cūn。 èr， cóng jí lì xiāng wǎng běi jīng wáng cháng xiāng zài wǎng nán jīng zhāng zhàn cūn dào jiù xiàn cūn。 jiù xiàn cūn rén mín pǔ shí， fēn wéi qián jiù xiàn hé hòu jiù xiàn liǎng gè xíng zhèng cūn。 liú tǎng qiān nián de qīng liáng jiāng jiù jīng guò zhè gè lì jīng cāng sāng de cūn zhuāng。 yòu shuǐ jiù yòu líng xìng， zhè lǐ nóng gōng fā dá， fēngtiáo yǔ shùn， jiù shì yù shàng tiān zāi， yě huì píng 'ān 'ér guò。 cūn mín jiē shuō shòu dǒng zǐ zhī fú yě。
jiù xiàn cūn yuán wéi zǎo qiáng xiàn jiù zhì zhī suǒ， hòu wéi hóng shuǐ suǒ huài。 yòu xué zhě chēng jiù xiàn fēi xiàn， wéi yī cūn 'ér， kě jiàn shǔ mù cùn guāng， bù zhī qí kě！ xiàn jiù xiàn cūn cún yòu gēn jù zǎo qiáng xiàn zhì huì zhì de jiù xiàn cūn gǔ chéng chí tú， kě jiàn dāng shí fán róng。
xiàn zài de jiù xiàn cūn， nóng yè fā dá， gōng yè chāng shèng。 bō lí gāng、 pí máo、 xiàng jiāo、 yìn shuà gěi zhè gè gǔ lǎo de cūn zhuāng dài lái xīn xiān xuè yè。 dǒng zǐ zhōng xué de luò chéng gèng shì gěi zhè gè yǐ dǒng zǐ gù lǐ wéi róng de cūn zhuāng dài lái xīn de xī wàng。
jù hé běi shěng《 jǐng xiàn zhì》 751 yè zài：“ dà dǒng gù zhuāng zài xiàn chéng xī nán 70 yú lǐ。 wéi xī hàn rú xué jiā dǒng zhòng shū de chū shēng dì。 yòu dǒng zǐ cí， huǐ yú yuán dài， míng dài chóngxiū。 1958 nián yòu huǐ。 xiàn yí yòu《 jǐng zhōu chóngxiū dǒng zǐ shū yuàn jì》 bēi shǒu、 guī zuò cán jiàn děng”。