jíguàn: | shān xī yùn chéng |
|
jù《 huá yáng guó zhì · shǔ zhì》 jìzǎi, lǐ bīng céng zài dū jiāng yàn 'ān shè shí rén shuǐ chǐ, zhè shì zhōng guó zǎo qī de shuǐ wèi guān cè shè shī。 tā hái zài jīn yí bīn、 lè shān jìng kāi záo tān xiǎn, shū tōng háng dào, yòu
jiàn zài dū jiāng yàn qú shǒu de 'èr wáng miào shì lǎo bǎi xìng duì lǐ bīng fù zǐ zhì shuǐ wěi yè de jì niàn。 qí zhōng de bēi kè duō shì duì guàn qū shuǐ lì gōng chéng wéi hù de jì shù yào lǐng。 ér měi nián de qīng míng shí jié, dāng dì de jū mín dū huì zài 'èr wáng miào jǔ xíng jì sì huó dòng hé kāi shuǐ( suì xiū wán gōng hòu fàng shuǐ) diǎn lǐ。 lǐ bīng xiàn zài yǐ chéng wéi dū jiāng yàn guàn qū lǎo bǎi xìng suǒ chóng bài de shén líng, ér yǔ shuǐ yòu guān de zōng jiào huó dòng zé jiā qiáng liǎo zài guàn qū guǎn lǐ zhōng zhèng fǔ yǔ yòng shuǐ hù zhī jiān de lián xì。
lǐ bīng shì rú hé zhì shuǐ de
lǐ bīng zài zhì shuǐ de guò chéng zhōng, pái chú liǎo zhǒng zhǒng mí xìn de zǔ náo, jiān jué yòng kē xué de fāng fǎ lái zhì lǐ shuǐ huàn, ér qiě tā chéng gōng dì jiě jué liǎo qín wáng de qīn qī huá yáng hóu de jí dù yǐ jí zhì zào de yī xì liè de yáo yán hé zhòngshāng shì jiàn, jí shí dì chǔlǐ liǎo gōng chéng dāng zhōng de wèn tí hé jǐn jí zhuàng kuàng。
guān yú lǐ bīng de jí guàn, xué shù jiè yī zhí zhòng shuō fēn yún。 zhí dào 1999 nián, shān xī de lǐ shì hòu yì lǐ bǎo shēng dú dào liǎo yī běn míng jiào《 dū jiāng yàn》 de shū, shū zhōng tí dào liǎo lǐ bīng de zú shǔ、 shēng dì zhì jīn bù xiáng。 xiǎng qǐ zì jiā zú pǔ zhōng yòu duì “ shǐ zǔ lǐ bīng fù shǔ zhì shuǐ ” de jìzǎi, tā jī dòng wàn fēn dì gěi dū jiāng yàn shì zhèng xié fā liǎo yī fēng xìn, cóng cǐ jiē kāi liǎo zhè gè qiān gǔ zhī mí, bìng jīng gè fāng què rèn lǐ bīng jí guàn wéi shān xī yùn chéng。
gǔ dài shǔ dì ( jīn sì chuān ) fēi lào jí hàn, yòu“ zé guó”、“ chì pén” zhī chēng。 sì chuān rén mín shì shì dài dài tóng hóng shuǐ zuò dǒu zhēng。 qín huì wén wáng jiǔ nián ( gōng yuán qián 316 nián ), qín guó tūn bìng shǔ guó。 qín wèile jiāng shǔ dì jiàn chéng qí zhòng yào jī dì, jué dìng chè dǐ zhì lǐ mín jiāng shuǐ huàn。 tóng shí pài jīng tōng zhì shuǐ de lǐ bīng qǔ dài zhèng zhì jiā zhāng ruò rèn shǔ shǒu。 lǐ bīng wéi shǔ shǒu de shí jiān, méi yòu míng wén jìzǎi, dà yuē zài qín zhāo wáng sān shí nián zhì qín xiào wáng zhī jiān ( gōng yuán qián 277 héng qián 250 nián )。
lǐ bīng xué shí yuān bó,“ zhī tiān wén dì lǐ”。 tā jué dìng
lǐ bīng zài
lǐ bīng hái chuàng yòng shí rén cèliáng mín jiāng shuǐ wèi。《 huá yáng guó zhì · shǔ zhì》 zài: lǐ bīng“ zuò sān shí rén, lì sān shuǐ zhōng, yǔ jiāng shén yào。 shuǐ jié bù zhì zú, shèng bù méi jiān”。 zhè shì jiàn yú jìzǎi zuì zǎo de shuǐ zé, shuō míng lǐ bīng yǐ jī běn zhǎng wò liǎo mín jiāng shuǐ wèi zhǎng luò de dà zhì fú dù。
chú dū jiāng yàn wài, lǐ bīng hái zhù chí
lǐ bīng rèn shǔ shǒu qī jiān, hái duì shǔ dì qí tā jīng jì jiàn shè yě zuò chū liǎo gòng xiàn。 lǐ bīng“ shí chá shuǐ mài, chuān guǎng dū ( jīn chéng dū shuāng liú ) yán jǐng zhū bēi dì, shǔ dì yú shì shèng yòu yǎng shēng zhī ráo”。 zài cǐ zhī qián, chuān yán kāi cǎi chǔyú fēi cháng yuán shǐ de zhuàng tài, duō yǐ lài tiān rán xián quán、 xián shí。 lǐ bīng chuàng zào záo jǐng jí lǔ zhǔ yán fǎ, jié shù liǎo bā shǔ yán yè shēng chǎn de yuán shǐ zhuàng kuàng。 zhè yě shì zhōng guó shǐ jí suǒ zài zuì zǎo de záo jǐng zhǔ yán de jì lù。 lǐ bīng hái zài chéng dū xiū liǎo qī zuò qiáo:“ zhí xī mén pí jiāng zhōng chōng zhì qiáo; xī nán shí niú mén yuē shì qiáo, xià shí xī suǒ qián yuān zhōng yě; chéng nán yuē jiāng qiáo; nán dù liú yuē wàn lǐ qiáo; xī shàng yuē yí lǐ qiáo, shàng ( yì ) yuē zé qiáo; qiáo cóng chōng zhì qiáo 'ér xī chū zhé yuē cháng shēng qiáo; pí jiāng shàng xī yòu yǒng píng qiáo。” zhè qī zuò qiáo shì dàgàn qú shàng de biàn mín shè shī。
lǐ bīng suǒ zuò de zhè yī qiē, yóu qí shì dū jiāng yàn shuǐ lì gōng chéng, duì shǔ dì shè huì chǎn shēng liǎo shēn yuǎn de yǐng xiǎng。 dū jiāng yàn děng shuǐ lì gōng chéng jiàn chéng hòu, shǔ dì fā shēng liǎo tiān fān dì fù de biàn huà, qiān bǎi nián lái wēi hài rén mín de mín jiāng shuǐ huàn bèi chè dǐ gēn chú。 táng dài dù fǔ yún:“ jūn bù jiàn qín shí shǔ tài shǒu, kè shí lì zuò wǔ xī niú, zì gǔ suī yòu yàn shèng fǎ, tiān shēng jiāng shuǐ xiàng dōng liú, shǔ rén jīn kuā yī qiānzǎi, fàn làn bù jìn zhāng yí lóu。” cóng cǐ, shǔ dì“ hàn zé yǐn shuǐ jìn rùn, yǔ zé dù sài shuǐ mén, gù shuǐ hàn cóng rén, bù zhī jī 'è, zé wú huāng nián, tiān xià wèi zhī tiān fǔ”。 shuǐ lì de kāi fā, shǐ shǔ dì nóng yè shēng chǎn xùn měng fā zhǎn, chéng wéi wén míng quán guó de yú mǐ zhī xiāng。 xī hàn shí, jiāng nán shuǐ zāi,“ xià bā shǔ zhī sù zhì zhī jiāng nán”, táng dài“ jiàn nán ( zhì jīn chéng dū ) zhī mǐ, yǐ shí jīng shī”。 qú dào kāi tōng, shǐ mín shān zǐ bǎi dà zhú“ tuí suí shuǐ liú, zuò zhì cái mù, gōng shěng yòng ráo”。 ér qiě yòu míng de shǔ jǐn děng dāng dì tè chǎn yì tōng guò zhè xiē qú dào yùn wǎng gè dì。 zhèng shì yóu yú lǐ bīng de chuàng yè, cái shǐ chéng dōubù jǐn chéng wéi sì chuān 'ér qiě shì xī nán zhèng zhì、 jīng jì、 jiāo tōng de zhōng xīn, tóng shí chéng wéi quán guó gōng shāng yè hé jiāo tōng jí wéi fā dá de chéng shì。
lǐ bīng
lǐ bīng wéi shǔ dì de fā zhǎn zuò chū liǎo bù kě mó miè de gòng xiàn, rén men yǒng yuǎn huái niàn tā。 liǎng qiān duō nián lái, sì chuān rén mín bǎ lǐ bīng zūn wéi“ chuān zhù”。 1974 nián, zài dū jiāng yàn shū niǔ gōng chéng zhōng, fā xiàn liǎo lǐ bīng de shí xiàng, qí shàng tí jì:“ gù shǔ jùn lǐ fǔ jùn huì bīng”。 zhè shuō míng zǎo zài 1800 nián qián, lǐ bīng de yè jì yǐ wèirénmín suǒ chuán sòng。 jìn rén duì lǐ bīng de gōng jì yě jí wéi zàn shǎng。 1955 nián, guō mò ruò dào guàn xiàn shí, tí cí:“ lǐ bīng jué lí duī, záo yán jǐng, bù jǐn jiā huì shǔ rén, shí wéi zhōng guó 'èr qiān shù bǎi nián qián zhuó yuè zhī gōng chéng jì shù zhuān jiā。”
guān yú lǐ bīng shēng píng gù shì
lǐ bīng shì wǒ guó [ zhàn guó ] shí qī jié chū de shuǐ lì gōng chéng xué jiā, dū jiāng yàn de shè jì zhě hé xīng jiàn de zǔ zhì zhě。 zhōng wài chí míng dedōu jiāng yàn wèi yú sì chuān shěng zhōng bù mín jiāng zhōng yóu, zhěng gè gōng chéng shì yóu fēn shuǐ yàn、 fēi shā yàn hé bǎo píng kǒu sān gè zhù yào gōng chéng zǔ chéng de。 tā de guī mó hóng dà, dì diǎn shì yí, bù jú hé lǐ, jiān yòu fáng hóng、 guàn gài、 háng xíng sān zhǒng zuò yòng, zài shì jiè shuǐ lì gōng chéng shǐ shàng yě shì hǎn jiàn de qí jì。 èr qiān duō nián lái, yī zhí fā huī zhe jù dà de pái guàn zuò yòng, què bǎo liǎo dāng dì nóng yè shēng chǎn。
lǐ bīng de shēn shì xiāng lǐ、 shēng zú nián dài hé dāng shí
lǐ bīng hé tā de 'ér zǐ 'èr láng yán mín jiāng 'àn jìn xíng shí dì kǎo chá, liǎo jiě shuǐ qíng、 dì shì děng qíng kuàng, zhì dìng liǎo zhì lǐ mín jiāng de guī huá fāng 'àn。 wèile shǐ mín jiāng de shuǐ néng gòu dōng liú, shǒu xiān bǎ yù lěi shān záo kāi liǎo yī gè 'èr shí mǐ kuān de kǒu zǐ, jiào tā“ bǎo píng kǒu”。 bèi fēn kāi de yù lěi shān de mò duān, zhuàng rú dà shí duī, jiù shì hòu rén chēng zuò de“ lí duī”。 cǐ wài, hái cǎi qǔ liǎo zài jiāng xīn zhōng gòu zhù fēn shuǐ yàn de bàn fǎ, bǎ jiāng shuǐfèn zuò liǎng zhī, bī shǐ qí zhōng yī zhī liú jìn bǎo píng kǒu。 zài xiū zhù fēn shuǐ yàn de guò chéng zhōng, cǎi yòng jiāng xīn pāo shí zhù yàn shī bài hòu, lǐ bīng lìng bì xīn lù, ràng zhú gōng biān chéng cháng sān zhàng、 kuān 'èr chǐ de dà zhú lóng, zhuāng mǎn 'é luǎn shí, rán hòu yī gè yī gè dì chén rù jiāng dǐ, zhōng yú zhàn shèng liǎo jí liú de jiāng shuǐ, zhù chéng liǎo fēn shuǐ dà dī。 dà dī qián duān kāi tóu yóu rú yú tóu, suǒ yǐ qǔ míng jiào“ yú zuǐ”。 tā yíng xiàng mín jiāng shàng yóu, bǎ xiōng yǒng 'ér lái de jiāng shuǐfèn chéng dōng xī liǎng gǔ。 xī gǔ de jiào wài jiāng, shì mín jiāng de zhèng liú; dōng gǔ de jiào nèi jiāng, shì guàn gài qú xì de zǒng gān qú, qú shǒu jiù shì bǎo píng kǒu, liú jīng bǎo píng kǒu zài fēn chéng xǔ duō dà xiǎo gōu qú hé dào, zǔ chéng yī gè zòng héng jiāo cuò de shàn xíng shuǐ wǎng, guàn gài chéng dū píng yuán de qiān lǐ nóng tián。 fēn shuǐ yàn liǎng cè lěi qì dà luǎn shí hù dī, * nèi jiāng yī cè de jiào nèi jīn gāng dī, wài jiāng yī cè jiào wài jīn gāng dī, yě chēng” jīn dī”。 fēn shuǐ yàn jiàn chéng yǐ hòu, nèi jiāng guàn gài de chéng dū píng yuán jiù hěn shǎo yòu shuǐ hàn zāi liǎo。
yǐ hòu, wèile jìn yī bù kòng zhì liú rù bǎo píng kǒu de shuǐ liàng, zài yú zuǐ fēn shuǐ dī de wěi bù, yòu
lǐ bīng hái zuò shí xī, mái zài nèi jiāng zhōng, zuò wéi suì xiū shí hòu táo wā ní shā de shēn dù biāo zhǔn。 suì xiū de yuán zé shì“ shēn táo tān, dī zuò yàn”。“ shēn táo tān” shì shuō táo wā yū jī zài jiāng dǐ de ní shā yào shēn xiē, yǐ miǎn nèi jiāng shuǐ liàng guò xiǎo, bù fū guàn gài yòng;“ dī zuò yàn” shì shuō fēi shā yàn yàn dǐng bù kě xiū zhù tài gāo, yǐ miǎn hóng shuǐ jì jié xiè hóng bù chàng, wēi hài chéng dū píng yuán。 hòu rén bǎ zhè liù zì jué kè zài nèi jiāng dōng 'àn wéi jì niàn lǐ bīng fù zǐ 'ér jiàn de 'èr wáng miào de shí bì shàng, hěn shì xǐng mù。 suì xiū de fāng fǎ shì: měi nián shuǐ liàng zuì xiǎo de shuāng jiàng shí jié, zài yú zuǐ xī cè, yòng mà chá( jiù shì mǎ zhā) zài wài jiāng jié liú, shǐ jiāng shuǐ quán bù liú rù nèi jiāng, rán hòu táo wā wài jiāng hé wài jiāng gè guàn gài qú dào yū jī de ní shā。 dào dì 'èr nián lì chūn qián hòu, wài jiāng suì xiū wán bì, bǎ mà chá yí dào nèi jiāng, ràng jiāng shuǐ liú rù wài jiāng, rán hòu zài táo wā nèi jiāng hé cáo, jìn xíng píng shuǐ cáo hé fēi shā yàn de suì xiū gōng chéng。 qīng míng jié qián, nèi jiāng suì xiū wán bì, chè chú mà chá, kāi shǐ fàng shuǐ guàn gài。 mà chá shì yī zhǒng jiǎn dān、 yòu xiào de lín shí xìng jié liú zhuāng zhì, shì yóu sān gēn dà mù zhuāng yòng zhú suǒ bǎng chéng de sān jiǎo jià, zhōng shè píng tái, píng tái shàng yòng zhú lóng zhuāng luǎn shí yā wěn。 bǎ shìdàng shù liàng de mà chá héng liè zài jiāng zhōng, yíng shuǐ miàn jiā xì héng、 shù mù tóu, wéi shàng zhú xí, wài miàn zài péi shàng nián tǔ, jiù kě yǐ dǎng zhù shuǐ liú, bù zhì shèn lòu。
dū jiāng yàn de xiū chéng, bù jǐn jiě jué liǎo mín jiāng fàn làn chéng zāi de wèn tí, ér qiě cóng nèi jiāng xià lái de shuǐ hái kě yǐ guàn gài shí jǐ gè xiàn, guàn gài miàn jī dá sān bǎi duō wàn mǔ。 cóng cǐ, chéng dū píng yuán chéng wéi“ wò yě qiān lǐ” de fù shù zhī dì, huò dé“ tiān fǔ zhī guó” de měi chēng。 chú dū jiāng yàn wài, lǐ bīng zài shǔ jùn hái zhù chí xīng bàn liǎo qí tā yī xiē shuǐ lì gōng chéng。 rú duì fā yuán yú méng shān de mò shuǐ( yòu míng qīng yī shuǐ), lǐ bīng zǔ zhì bǎi xìng kāi záo hé xīn zhōng de shān yán, zhěng lǐ shuǐ dào, biàn lì liǎo háng xíng。 lǐ bīng hái duì guǎn jiāng、 mén jǐng jiāng、 luò shuǐ jìn xíng guò shū dǎo, yòu yǐn mián shuǐ chū zǐ yán shān dào zī zhōng yī dài guàn gài dào tián。 lìng jù《 huá yáng guó zhì》 jìzǎi, lǐ bīng hái zài shǔ jùn xiū zhù qiáo liáng, zài guǎng dū zhù chí kāi záo liǎo yán jǐng, wéi kāi fā chéng dū píng yuán, fā zhǎn nóng yè shēng chǎn zuò chū liǎo zhòng dà de gòng xiàn。
lǐ bīng qiān bǎi nián lái yī zhí shòu sì chuān rén mín chóng jìng, bèi zūn chēng wéi“ chuān zhù”, gè dì hái xiū yòu“ chuān zhù cí”, yǐ biǎo dá duì tā de huái niàn。