yuèdòufāng yǐ zhìzài百家争鸣dezuòpǐn!!! | |||
fāng yǐ zhì shì 'ān qìng fǔ tóng chéng xiàn fèng yí lǐ（ jīn shǔ 'ān huī shěng zōngyáng xiàn） rén， chū shēn shì jiā。 qí zǔ fù fāng dà zhèn， céng rèn wàn lì cháo dà lǐ sì zuǒ shǎo qīng， zhì《 yì jīng》、《 lǐ jì》， zhù shù hóng fù。 fù qīn fāng kǒng zhào， wàn lì sì shí sì nián jìn shì， chóng zhēn cháo guān zhì hú guǎng xún fǔ， tōng yī xué、 dì lǐ、 jūn shì， yòu《 quán biān lüè jì》、《 zhōu yì shí lùn》 děng zhù zuò，《 míng shǐ》 yòu chuán。 fāng yǐ zhì zì yòu bǐng chéng jiā xué， jiē shòu rú jiā chuán tǒng jiào yù， céng suí fù huàn yóu， zhì sì chuān jiā dìng、 fú jiàn fú níng、 hé běi、 jīng shī děng dì， jiàn míng shān dà chuān， lì jīng huá shèng dì， yuè xī yáng zhī shū， pō cháng jiàn shí。 chéng nián hòu， zài shū fàn yóu jiāng huái wú yuè jiān， biàn fǎng cáng shū dà jiā， bó lǎn qún shū， jiāo yǒu jié shè。 céng yǔ chén zhēn huì、 wú yìng jī、 hóu fāng yù děng zhù méng fù shè， cái liàng rén wù， fěng yì cháo jú， rén chēng “ sì gōng zǐ ”， yǐ wén zhāng yù wàng dòng tiān xià。
chóng zhēn shí sān nián（ 1640 nián）， fāng yǐ zhì zhōng jìn shì， rèn hàn lín yuàn jiǎn tǎo。 chóng zhēn shí qī nián（ 1644 nián）， lǐ zì chéng nóng mín jūn gōng rù běi jīng， chóng zhēn huáng dì zì yì， fāng yǐ zhì zài chóng zhēn líng qián tòng kū， bèi nóng mín jūn fú huò， tā shè fǎ táo tuō， niǎn zhuǎn bēn huí nán jīng。 chóu dí ruǎn dà chéng bǎ chí nán míng hóng guāng cháo zhèng， tā shòu dào pò hài， huà zhuāng táo lí nán jīng， liú luò zài lǐng nán、 liǎng guǎng yī dài， yǐ mài yào wéi shēng。 dāng qīng bīng dà jǔ nán xià shí， tā céng lián luò dōng nán kàng qīng lì liàng dǐ kàng。 1650 nián， qīng bīng gōng xiàn guǎng xī píng lè， fāng yǐ zhì bèi bǔ， tā jiān zhēn bù qū， qīng jiāng wéi qí zhèng yì suǒ dòng， tīng rèn qí chū jiā。 huò shì hòu， tā jí yì fú wéi sēng， gǎi míng hóng zhì， zì wú kě， bié hào dà zhì、 yào dì、 fú shān、 yú zhě dà shī děng。 wǎn nián dìng jū jiāng xī lú líng qīng yuán shān， zì chēng jí wán lǎo rén。 kāng xī shí nián（ 1671 nián） dōng， fāng yǐ zhì wèitā shì qiān lián bèi bǔ， jiě wǎng guǎng dōng， tú jīng jiāng xī wàn 'ān huáng kǒng tān tóu， yīn jū fā zú yú zhōu zhōng。
fāng yǐ zhì kù 'ài zì rán kē xué zhī shí， zì yòu shú zhōng sòng dú zhī yú， jí hǎo qióng wù lǐ， céng wèi“ bù xiào yǐ zhì， yòu qióng lǐ jí wù zhī pì。”（《 wù lǐ xiǎo shí》 juàn wǔ） míng qīng zhī jì， xī xué dōng jiàn， fāng yǐ zhì yī miàn bǐng chéng jiā jiào， yǐ《 yì》 xué chuán shì， yī miàn yòu guǎng fàn jiē chù chuán jiào shì， xué xí xī xué。 jīng guò zī zī bù juàn de nǔ lì， tā zhōng yú zài zhé xué hé kē xué liǎng fāng miàn dū qǔ dé liǎo hěn dà chéng jiù， dá dào liǎo xiāng dāng de gāo dù。
fāng yǐ zhì xué shí yuān bó，《 qīng shǐ gǎo》 běn chuán shuō：“ yǐ zhì shēng yòu yì bǐng， nián shí wǔ qún jīng zǐ shǐ lüè néng bèi sòng。 bó shè duō tōng， zì tiān wén、 yú dì、 lǐyuè、 lǜ shù、 shēng yīn、 wén zì、 shū huà、 yī yào、 jì yǒng zhī shǔ， jiē néng kǎo qí yuán liú， xī qí zhǐ qù。” zhè yī píng jià bìng bù guòfèn， tā zài xǔ duō lǐng yù dōuyòu zì jǐ dú dào jiàn jiě。 lì rú， zài xué shù fēn lèi wèn tí shàng， tā bǎ xué shù fēn wéi sān lèi， shuō：
“ kǎo cè tiān dì zhī jiā， xiàng shù、 lǜ lì、 yīn shēng、 yī yào zhī shuō， jiē zhì zhī tōng zhě yě， jiē wù lǐ yě。 zhuān yán zhì jiào， zé zǎi lǐ yě。 zhuān yán tōng jǐ， zé suǒ yǐ wéi wù zhī zhì lǐ yě。”（《 tōng yǎ · wén zhāng xīn huǒ》）
zài zhè sān zhǒng xué shù zhōng， tā jiǎng dé bǐ jiào duō de shì tōng jǐ yǔ zhì cè。 tā shuō：
“ jì gǎn zhī yùn， shēn jiū qí suǒ zì lái， shì yuē tōng jǐ； wù yòu qí gù， shí kǎo jiū zhī， dà 'ér yuán huì， xiǎo 'ér cǎo mù chǔn rú， lèi qí xìng qíng， zhēng qí hàowù， tuī qí cháng biàn， shì yuē zhì cè。”（《 wù lǐ xiǎo shí · zì xù》）
kě jiàn， suǒ wèi tōng jǐ， shì duì shì wù fā shēng gēn běn yuán yīn de tàn tǎo， ér zhì cè zé yào qiú jiǎo tà shí dì kǎo chá shì wù biàn huà yuán yīn， àn tè xìng yú yǐ zhěng lǐ fēn lèi， zǒng jié yàn zhèng yǐ zhī guī lǜ， yù cè wèi lái fā zhǎn biàn huà。 xiǎn rán， tōng jǐ yǔ zhì cè shì cóng yán jiū mù de hé yán jiū fāng fǎ zhuóyǎn duì xué shù huó dòng suǒ zuò de fēn lèi。 zài zhōng guó， zhè zhǒng fēn lèi shì fāng yǐ zhì de dú chuàng。
zài tiān wén xué fāng miàn， fāng yǐ zhì jié hé zhōng guó chuán tǒng de tiān wén xué hé dāng shí chuán jiào shì chuán rù de xī fāng tiān wén xué， tǎo lùn liǎo dì xīn xué shuō、 jiǔchóng tiān shuō、 huáng chì dào、 suì chā、 xīngxiù、 rì yuè shí、 lì fǎ děng tiān wén xué wèn tí。 duì yú xī fāng tiān wén xué zhī shí， tā fēi cháng zhòng shì， jīng cháng zhuī zōng xī fāng tiān wén xué zuì xīn jìn zhǎn， lì rú tā zài tǎo lùn tiān tǐ yùn dòng guǐ dào wèn tí shí， jiù céng gēn jù xī fāng yòng wàng yuǎn jìng guān tiān fā xiàn jīn xīng yòu zhōu xiāng biàn huà de shì shí， tí chū liǎo jīn xīng、 shuǐ xīng rào tài yáng yùn xíng de zhèng què cāi cè。
fāng yǐ zhì jiē shòu xī fāng kē jì zhī shí， bìng fēi máng cóng， ér shì jīng guò zì jǐ de rèn zhēn sī kǎo、 xiāo huà。 lì rú tā duì yú xī fāng dì yuán shuō， jiù shì shǒu xiān kǎo chá liǎo dì yuán shuō lài yǐ chéng lì de guān cè zhèng jù， rán hòu cái jiā yǐ jiē shòu de。 duì yú chuán jiào shì de cuò wù shuō fǎ， tā zé yú yǐ pī bó。 lì rú chuán jiào shì céng shuō， tài yáng bàn jìng wéi dì qiú bàn jìng de 160 duō bèi， ér tài yáng jù dì qiú zhǐ yòu 1600 duō wàn lǐ， fāng yǐ zhì zhǐ chū zhè shì cuò wù de， yīn wéi jù cǐ jì suàn（ dìng dì qiú yuán zhōu cháng yuē 9 wàn lǐ）， tài yáng de zhí jìng jiù jiāng jìn yòu rì dì jù lí de sān fēn zhī yī dà， zhè xiǎn rán shì bù kě néng de。 tā yùn yòng zì jǐ de“ guāng féi yǐng shòu” lǐ lùn， duì zhè yī wèn tí zuò liǎo jiě shì， zhǐ chū rén mù suǒ jiàn de tài yáng yuán miàn bǐ shí jì fā guāng tǐ yào dà， yīn cǐ 'àn jǐ hé fāng fǎ jìn xíng de cèliáng bìng bù zhǔn què。 tā de zhè yī lǐ lùn hòu lái bèi《 lì xiàng kǎo chéng》 de zuò zhě suǒ jiē shòu。
zài wù lǐ xué fāng miàn， fāng yǐ zhì gèng yòu zhū duō chuàng jiàn。 tā cóng qì yī yuán lùn zì rán guān chū fā， tí chū yī zhǒng pǔ sù de guāng bō dòng xué shuō， rèn wéi：“ qì níng wéi xíng， fā wéi guāng shēng， yóu yòu wèi níng xíng zhī kōng qì yǔ zhī mó dàng shī xī。 gù xíng zhī yòng， zhǐ yú qí fēn， ér guāng shēng zhī yòng， cháng yì yú qí yú： qì wú kōng xì， hù xiāng zhuǎn yìng yě。”（《 wù lǐ xiǎo shí》 juàn yī）
xiǎn rán， fāng yǐ zhì rèn wéi， guāng de chǎn shēng shì yóu yú qì shòu dào jī fā de yuán gù。 yóu yú qì mí màn fēn bù yú suǒ yòu kōng jiān， bǐ cǐ jiān wú rèn hé kòngxì， bèi jī fā de qì bì rán yào yǔ zhōu wéi jìng zhǐ de qì fā shēng xiāng hù zuò yòng，“ mó dàng shī xī”， jiāng jī fā chuán dì chū qù， zhè jiù xíng chéng liǎo guāng de chuán bō。 yóu cǐ， fāng yǐ zhì suǒ miáo shù de shì yī zhǒng pǔ sù de guāng bō dòng xué shuō。 wèile yǔ jìn dài guāng de diàn cí bō dòng shuō xiāng qū bié， kě yǐ chēng zhī wéi qì guāng bō dòng shuō。
cóng qì guāng bō dòng shuō de jiǎo dù chū fā， fāng yǐ zhì jìn yī bù tí chū liǎo guāng bù zǒu zhí xiàn de zhù zhāng， tā bǎ tā jiào zuò guāng féi yǐng shòu， rèn wéi guāng zài chuán bō guò chéng zhōng， zǒng yào xiàng jǐ hé guāng xué de yīn yǐng fàn wéi nèi qīn rù， shǐ yòu guāng qū kuò dà， yīn yǐng qū suō xiǎo。 tā bìng qiě zhǐ chū， yóu yú guāng féi yǐng shòu xiàn xiàng de cún zài， shǐ dé jī yú guāng xiàn zhí jìn xìng zhì jìn xíng de cèliáng dé dào de jiēguǒ dōubù zhǔn què。 tā shuō：
“ wù wéi xíng 'ài， qí yǐng yì jìn， shēng yǔ guāng cháng yì yú wù zhī shù， shēng bù kě jiàn yǐ， guāng kě jiàn， cè 'ér cè bù zhǔn yǐ。”（《 wù lǐ xiǎo shí》 juàn yī）
wèile zhèng shí zì jǐ de guān diǎn， tā hái zuò liǎo xiǎo kǒng chéng xiàng shí yàn， bìng qiě nǔ lì yòng zì jǐ de lǐ lùn qù jiě shì cháng jiàn guāng xué xiàn xiàng。 suǒ yòu zhè xiē， zài wù lǐ xué fā zhǎn shǐ shàng， dōushì hěn xīn xiān de。
lìng wài， tā duì yú guāng de fǎn shè hé zhé shè， duì yú shēng yīn de fā shēng、 chuán bō、 fǎn shè、 gé yīn xiào yìng， duì yú sè sàn， duì yú liàn jiāo、 bǐ zhòng、 cí xiào yìng děng zhū duō wèn tí de jì shù， dōushì lǐng xiān yú tóng shí dài rén de。
zài shēng wù yī xué fāng miàn， fāng yǐ zhì yě yòu zhū duō zhí dé yī tí zhī chù。 tā zài qí《 wù lǐ xiǎo shí》 yī shū zhōng， jì shù yòu dà liàng dòng zhí wù de shēng tài xué nèi róng hé zāi péi、 guǎn lǐ děng zhī shí。 tā yǐn shù liǎo chuán jiào shì“ nǎo zhù sī wéi” zhī shuō， jiè shào liǎo tā men guān yú rén tǐ gǔ gé、 jī ròu děng fāng miàn de zhī shí， dàn tī chú liǎo chuán jiào shì suǒ shuō de“ quán néng de shàng dì chuàng zào shì jiè” zhī lèi de nèi róng。 tā zì jǐ duì yú chuán tǒng yī xué yě sù yòu yán jiū， zhuàn yòu duō zhǒng yī xué zhù zuò。 yí hàn de shì zhè xiē zhù zuò chuán shì bù duō， wǒ men nán yǐ kuī qí quán mào。
fāng yǐ zhì yī shēng zhù shù hěn duō， jì yòu yī bǎi yú zhǒng。 qí zhōng zuì wéi liú xíng de shì《 tōng yǎ》 hé《 wù lǐ xiǎo shí》， qián zhě shì zōng hé xìng de míng cí huì biān shū， hòu zhě shì yī bù bǐ jì， tā de kē xué jiàn jiě zhù yào jí zhōng zài zhè bù shū zhōng。 tā de hòu qī dài biǎo zuò shì《 yào dì pào zhuāng》 hé《 dōng xī jūn》， jūn wéi zhé xué zhù zuò， shū zhōng tí chū liǎo yī xiē hěn zhòng yào de zhé xué mìng tí。 tā de zhù zuò zhōng lìng wài bǐ jiào zhòng yào de hái yòu《 fú shān wén jí》、《 bó yǐ jí》、《 yì yú》、《 yī guàn wèn dá》、《 qiē yùn yuán liú》、《 liú yù cǎo》、《 zhōu yì tú xiàng jǐ biǎo》、《 xìng gù》、《 xué yì gāng zōng》、《 zhū zǐ fán wěi》、《 sì yùn dìng běn》、《 nèi jīng jīng luò》、《 yī xué huì tōng》 děng。 xiàn cún gòng 'èr shí yú zhǒng。
fāng yǐ zhì
míng qīng jiān zhé xué jiā、 yī jiā。 zì mì zhī、 lù qǐ， hào màn gōng、 lóng mián yú zhě。 tóng chéng（ jīn shǔ 'ān huī） rén。 zì yòu xí rú， jīng yán tiān wén、 dì lǐ、 yùn lǜ、 lì shǐ， shuài jiē xué yòu suǒ chéng。 yú yī xué yì yòu suǒ yán jiū， duì xī yáng shū rù zhī yī yào yì yòu suǒ shè liè， duì xīn xiān shì wù pō wéi mǐn gǎn， yǒng yú jiē shòu qí hé lǐ bù fēn jiā yǐ lì yòng， yòu huì tōng zhōng xī zhī qīng xiàng， kě shì wèiwǒ guó zǎo qī huì tōng sī xiǎng yī jiā zhī yī， rèn wéi zhōng xī zhī xué gè yòu suǒ cháng， cháng yán xī yī“ xiáng yú zhì cè 'ér zhuō yú yán tōng jǐ”， gù yǐn yòng tānɡ ruò wàng zhī《 zhù zhì qún zhēng》 zhōng xī yī zhī jiě pōu xué， jiè shào yú guó rén。 qí zhù zuò shèn duō，《 dōng xī jūn》、《 wù lǐ xiǎo shí》、《 tōng zhì》 děng， qí zhōng chú zhé xué děng fāng miàn nèi róng wài， duì yī lǐ、 fāng yào děng jūn yòu suǒ shè jí， yú wǒ guó jìn dài yī xué fā zhǎn shǐ shàng yòu yī dìng yǐng xiǎng。
jìn qī， ān qìng shì wén wù gōng zuò
fāng yǐ zhì jiā xué yuān yuán。 zēngzǔ fù fāng xué jiàn， jīng tōng yī xué、 lǐ xué， bìng qiě néng xué xí zhū zǐ bǎi jiā， róng huì guàn tōng， zì chéng tǐ xì， zhù yòu《 yì lí》、《 xìng shàn yì》、《 tóng yí》、《 ěr xùn》、《 tóng chuān yǔ》 děng。 zǔ fù fāng dà zhèn zài wàn lì nián jiān， céng rèn dà lǐ sì zuǒ shǎo qīng， zhù yòu《 yì yì》、《 shī yì》、《 lǐ shuō》、《 yǒng sī lù》、《 yōu zhōng lù》 děng shù bǎi juàn。 fù qīn fāng kǒng ■， céng rèn hú guǎng xún fǔ， jīng tōng yī xué、 dì lǐ、 jūn shì， bìng qiě jiào zǎo dì jiē chù xī xué。 zhù zhāng yán xí jīng shì zhì yòng de zhī shí， zhù yòu《 zhōu yì shí lùn》、《 quán biān lüè jì》、《 shàng shū shì lùn》 děng。 wài zǔ fù wú yìng bīn， jīng tōng shì rú， zhù yòu《 xué yì quán jí》、《 xué yōng shì lùn》、《 zōng yī shèng lùn》、《 sān yī zhāi gǎo》 děng。
chú liǎo jiā xué， tā suǒ shòu yè de lǎo shī yì dū shì dāng shí de zhù míng xué zhě。 bái yú， cháng yú cí fù jīng shǐ， chóng shàng shí xué。 wáng xuān zé zhuān gōng míng wù xùn gǔ hé《 hē》、《 luò》 zhī xué。 yú ， zhì xué yán jǐn， shì dāng shí zhì《 chūn qiū》 de dà jiā。 fù hǎi fēng zé shì dāng shí de míng yī。
lìng wài， jiā zhōng hái yòu cáng shū fēng fù， bèi yù wéi“ liǎng jiān jiē zì hǎi， yī jìn shǐ xī huáng” de jī gǔ táng。 zài zhè yàng de huán jìng zhōng， shàonián shí dài de fāng yǐ zhì shòu dào liǎo nóng hòu xué shù fēn wéi de xūn táo。 děng dào chéng rén hòu， yòu sì chù jiāo yóu， jié shí xué yǒu。 zài tā de xué yǒu zhōng yòu yī bù fènwài guó chuán jiào shì hé wén huà rén。 cóng tā men nà lǐ， fāng yǐ zhì xué xí liǎo jiě liǎo xī fāng jìn dài zì rán kē xué， cóng 'ér gèng jiā kāi kuò liǎo shì yě， fēng fù liǎo xué shí。 fāng yǐ zhì yě céng shì tú yǐ kē jǔ rù shì。 chóng zhēn gēng chén， sān shí suì de fāng yǐ zhì zhōng jìn shì， zài jīng rèn gōng bù guān zhèng、 hàn lín yuàn jiǎn tǎo、 huáng zǐ dìng wáng hé yǒng wáng de jiǎng guān。 lǐ zì chéng gōng huǐ běi jīng hòu， liú wáng nán jīng， tóubèn nán míng hóng guāng zhèng quán。 dàn què bù duàn shòu dào pái jǐ， yú shì bù dé bù gǎi míng huàn xìng， liú yù lǐng nán yī dài， yǐ mài yào wéi shēng。 shùn zhì sān nián， shòu qú shì sì yuē qǐng， cānyù liǎo yōng lì yǒng lì zhèng quán de huó dòng， rèn zuǒ zhōng yǔn， shǎo zhān shì， hàn lín yuàn shì jiǎng xué shì， hòu yòu shòu pái jǐ， bù dé bù dùn jì yú shǎo shù mín zú jù jū de xiāng、 guì、 yuè xī yī dài， guò zhe“ qū gōng máo wū jī tóng sù， jǔ huǒ huāng cūn guǐ zuò lín” de shēng huó。 shùn zhì qī nián，“ pī zī wéi sēng”， jiǔ nián qiū， huí dào gù xiāng tóng chéng。
tā jù jué jiē shòu jǔ jiàn， bù zài rù shì， yú shùn zhì shí nián guī yǐ tiān jiè sì gāo sēng jué làng chán shī dào shèng。 kāng xī sān nián dōng， shòu lú líng xiàn lìng yú zǎo hé jí 'ān rén shì de yāo qǐng， dào jí 'ān qīng yuán shān jìng jū sì zhù chí fó shì， bìng shòu tú jiǎng xué。 kāng xī jiǔ nián dōng， yīn jiàn kāng yuán yīn tuì jū tài hé。 dì 'èr nián chūn tiān， yīn wéi céng yōng lì nán míng， shòu qiān lián rù yù， hòu lái zài yā jiě fù lǐng nán de tú zhōng， yīn“ bèi bìng fā， zú yú wàn 'ān tú cì。” fāng yǐ zhì yī shēng zhèng dāng míng qīng jiāo tì zhī jì， shí jú dòng dàng， zhèng quán gēngdié pín pín， shǐ dé tā gè rén de jì yù yě shí fēn kǎn kě。 zài tā de qīng nián shí dài， yóu yú yǎng zhàng zǔ shàng de yú yìn， shàng néng guò zhe“ yī wán■， shì zōu qí， míng jiā dié chuī， xián yǎ shèn dū” de fù guì wén rén de shēng huó。 míng wáng hòu， tā sì chù liú wáng， cháng jìn suān tián kǔ là， lì jīng shì shì cāng sāng， jiān kǔ de shí nián liú wáng zài tā de sī xiǎng shàng dǎ xià liǎo shēn kè de lào yìn。 zài duì xiàn shí shī wàng hòu， fàng qì liǎo shàonián shí de jīng shì bào fù， chū jiā hòu， suī rán kàn sì xiāo yáo fǎ wài， dàn què bù wàng jiù shì， jiǎng xué hóng dào， jiāo péng nà yǒu。
fāng yǐ zhì de zǔ bèi dū zhí jiē huò jiànjiē tóng dōng lín dǎng yòu guān xì。 tā cóng xiǎo yě yǎng chéng liǎo guān xīn shí shì de xí guàn。 shí sì suì shí， céng tú bù dào shù bǎi lǐ wài de kǎo chǎng cān jiā huì shì， yǐ cǐ lái mó liàn yì zhì。 zhǎngdà hòu， zhòng shì yóu xué、 jiāo yǒu hé jīng shì wù shí zhī xué， tā rèn wéi：“ jīn tiān xià jǐ jǐ duō shì， hǎi nèi zhī rén bù kě bù shí， sì fāng zhī shì bù kě bù shí， shān chuān yáo sú， fēn luàn biàn gù， yì bù kě bù xiáng yě。” tā céng zuò shī yuē：“ fán shuāng rú xuě gū nán zhēng， mò dào néng wú gù guó qíng。 chì bào yú fāng dà xiào， qiān niú fù 'è zǒng xū míng。 líng yún jiǔ dòng jiāng hú qì， zhàng jiàn shí chéng fēng yǔ shēng。 hǎi nèi zhǐ jīn xìn liáo luò， lóng mián shān xià yòu kuáng shēng。”
biǎo dá liǎo zì jǐ fēi fán de zhèng zhì bào fù。 wéi jiàn yì huáng dì xuǎn xián yòng néng， gé chú bì duān， shí xíng mǒu xiē gǎi gé， céng xiě liǎo《 nǐ qiú xián zhào》、《 nǐ shàng qiú zhì shū》、《 nǐ shàng qiú dú shū jiàn rén shū》 děng， jué xīn yǐ xiāng fú míng cháo zhōng xīng wéi jǐ rèn。 tā céng zài《 shū lù shí yī chuán hòu》 zhōng biǎo shì yào“ yì dōng hǎi zhī zé、 xǐ tiān xià zhī gòu”。 zhèng shì zài zhè zhǒng jīng shì sī xiǎng de zhǐ dǎo xià， shí nián jiān， tā bù gù jìng yù jiān xiǎn， zī zī yǐ qiú， shōu jí liǎo dà liàng de zī liào， jiān chí bù xiè dì xiě zuò。 dài biǎo tā jīng shì sī xiǎng de zhù yào zhù zuò， rú《 tōng yǎ》、《 wù lǐ xiǎo shí》、《 fú shān wén jí qián biān》、《 xī yù xìn》 děng zuò pǐn dà dū shì zài zhè yī shí qī wán chéng de。
fāng yǐ zhì shēng yú míng wàn lì sān shí jiǔ nián（ gōng yuán 1611 nián）， zú yú qīng kāng xī shí nián（ gōng yuán 1671 nián）， ān huī tóng chéng rén， zì mì zhī， hào màn gōng， yòu hào lù qǐ， táo chán yǐ hòu míng xíng tōng， wú kě， wǔ lǎo， xián zhì， yú zhě， mò lì， mù lì， yào dì， jí wán， fú lú děng。
fāng yǐ zhì chū shēn shì dà fū jiā tíng。 fāng shì， yáo shì， zhāng shì dōushì tóng chéng dì qū zhè yī shí qī zhù yào de shì zú， ér zhè xiē suǒ wèi shì zú de chéng yuán yòu jīng cháng shì zhèng zhì shàng（ rèn cháo tíng guān lì）、 jīng jì shàng（ zhàn yòu tǔ dì） hé xué shù sī xiǎng shàng de dài biǎo rén wù。 fāng de zēngzǔ fāng xué jiàn chú jì lù fù dōng lín jiǎng xué de《 dōng yóu jì》 wài， zhù yòu《 yì lí》，《 xīn xué zōng》，《 xìng shàn yì》，《 tóng chuān yǔ》 děng shū。 yīn fāng xué jiàn céng shòu xué yú tài zhōu xué pài de gěng dìng lǐ，《 míng rú xué 'àn》 bǎ tā liè rù《 tài zhōu xué 'àn》。
zǔ fù fāng dà zhèn， jiāng xī dào jiān chá yù shǐ， zhù《 yì yì》，《 yě tóng yǔ》，《 níng dàn yǔ》，《 xìng lùn》 děng。 fù fāng kǒng zhào shì chóng zhēn shí hú guǎng xún fǔ， zhù《 zhōu yì shí lùn》， bèi《 sì kù tí yào》 liè rù cún mù。 zhè shū duì fāng yǐ zhì yǐng xiǎng hěn dà， fāng yī shēng zhōng jīng cháng tí dào tā。
fāng yǐ zhì yī shēng kě fēn sān gè shí qī。 zǎo qī cóng qīng nián shí dài dào sān shí sān suì lǐ， guò de shì guì gōng zǐ de shī jiǔ shēng yá。
zhōng qī zì jiá shēn cóng běi jīng táo fǎn nán dū， yòu jīng zhè jiāng， fú jiàn dào liǎng guǎng， cóng sān shí sì suì dào sì shí 'èr suì， jīng lì liǎo qū zhé diān lián de jǐ nián。 wǎn nián cóng shùn zhì jiǔ nián（ gōng yuán yī liù wǔ 'èr nián） běi guī， dào kāng xī shí nián（ gōng yuán yī liù qī yī nián） liù shí yī suì shí， bìng mò yú gàn jiāng shàng wàn 'ān chéng wài de huáng kǒng tān。 zhè shí qī qián xīn xué shù， xiě chū liǎo dà liàng lǐ lùn zhù zuò。
（ yī） cóng qīng nián shí dài dào chóng zhēn shí qī nián（ gōng yuán yī liù _ sì sì nián）
fāng yǐ zhì qīng nián shí dài huó dòng dì diǎn zhù yào shì nán jīng hé tóng chéng， yě jiànhuò jīng guò jiāng zhè gè dì， zuì hòu qù běi jīng。
tóng chéng zé shè de huó dòng。 dāng chóng zhēn chū nián， fāng yǐ zhì zài tā fù qīn suǒ jiàn zé yuán zhōng， chéng lì“ zé shè”。 shè zhōng yòu fāng de táng shū fāng wén（ zì 'ěr zhǐ）， mèi fū sūn lín（ zì kè xián）， yǐ jí qián bǐng dèng（ yòu míng chéng zhī）， zhōu qí（ zì nóng fù） děng rén。 fāng huò fù shī zuò wén， huò dú jīng、 shǐ， yòu guān xīn“ wàn wù zhī lǐ”， suí shí zhá jì， jī lěi liǎo fēng fù zhī shí， diàn dìng liǎo xué shù jī chǔ。
fāng de liǎng wèi yè shī， yī shì bái yú（ zì xiá zhòng）， yī shì jiāng xī jīn xī rén wáng xuān（ zì huà qīng， hào xū zhōu）。 dāng shí wáng yǐ qī shí yú suì， suǒ zhù《 wù lǐ xué》 duì fāng yǐ zhì yǐ hòu xiě zuò《 wù lǐ xiǎo shí》 duō yòu qǐ fā。
zé shè zhōng yī qún yòu zhāoqì de qīng shàonián， wǎng wǎng kāng kǎi hān gē， lùn tiān xià dà shì。 fāng zì shù shuō。“ chù zé yuán， hǎo bēi gē …… hǎo yán dāng shì zhī wù， yán zhī zhé kāng kǎi bù néng zì zhǐ。”（《 fú shān wén jí ? sūn wǔ gōng jí xù》） zhè gè tuán tǐ yǔ dāng shí dōng nán yī dài de huì shè yī yàng， bù jǐn yán jiū wén xué， yě dài shàng zhèng zhì sè cǎi。
nà shí， tóng chéng ruǎn dà chéng， shì wèi zhōng xián yān dǎng de yú dǎng， chóng zhēn chū jí bèi liè rù“ nì 'àn” míng dān。 fāng de tóng xué qián chéng zhī céng jiā rù ruǎn dà chéng tuì jū yǎng huì shí suǒ chuàng jiàn de jiāng shè， jīng fāng yǐ zhì quàn zǔ hòu， yòu tuì chū jiāng shè。《 qián tián jiān nián pǔ》 chóng zhēn wǔ nián（ gōng yuán yī liù sān 'èr nián） tiáo xià jìzǎi liǎo zhè jiàn shì：
“ fāng mì zhī wú yóu huí， yǔ fǔ jūn（ jí qián chéng zhī） yán yuē： wú xià shì yǔ cháo jú xiàngbiǎo lǐ， xiān biàn qì lèi， fán yān dǎng jiē zài suǒ bìn。 wú bèi nài hé fèng wéi méng zhù？ hé zǎo zì yì zhū！”
“ wú xià shì” zhǐ zhāng pǔ， zhāng cǎi chéng lì fù shè de shì。“ biàn qì lèi” jiù shì yào fēn qīng dōng lín、 fù shè yǔ yān dǎng de jiè xiàn。 zhè yàng yī lái， qián chéng zhī zhuǎn 'ér cān jiā zé shè de wén kè， fán jiāng shè de huì qī dū cí xiè bù fù。 ér zuò wéi“ xiāng xiān bèi” de ruǎn dà chéng kāi shǐ duì fāng chǎn shēng chóu xì。
nán dū de《 liú dū fáng luàn gōng jiē》 chóng zhēn qī nián（ gōng yuán yī liù sān sì nián）， tóng chéng“ mín biàn”， fāng yǐ zhì yí jū nán jīng。 jié jiāo tiān xià míng shì yòu huáng zōng xī、 wú yìng jī、 chén zhēn huì、 mào xiāng、 hóu fāng yù、 gù gǎo、 shěn kūn tóng、 chén liáng děng rén。 chóng zhēn shí nián（ gōng yuán yī liù sān qī nián） tā men dà huì dōng lín dǎng bèi hài liù jūn zǐ de gū 'ér zhōu mào lán、 wèi xué lián děng yú táo yè dù。 fāng yǐ zhì hé chén liáng céng xiě cháng shī jì shì， wéi dōng lín dǎng yáng shēng tù qì。
zhè shí ruǎn dà chéng jì jū nán jīng， tán bīng shuō jiàn， lián luò gè fāng， xī tú zài qǐ。 chóng zhēn shí 'èr nián（ gōng yuán yī liù sān jiǔ nián） chén zhēn huì yǔ wú yìng jī gòng tóng qǐ cǎo qū zhú ruǎn dà chéng de xuān yán《 liú dū fáng luàn gōng jiē》。 gōng jiē yǐ dōng lín chuàng shǐ rén gù xiàn chéng zhī sūn gù gǎo yǐ jí huáng zōng xī wéi shǒu shǔ míng， gòng jì yī bǎi sì shí rén。 ruǎn dà chéng zài qiān fū suǒ zhǐ zhī xià， yǐn cáng dào chéng wài niú shǒu shān， bù gǎn jìn chéng。
jìn guǎn fāng yǐ zhì zhè nián chūn tiān huí tóng chéng， qiū hòu chónglái nán jīng yìng shì， wèi céng zài jiē tiē shàng shǔ míng。 ér ruǎn dà chéng lián xì jiāng shè wǎng shì， réng rèn wéi gōng jiē chū yú fāng yǐ zhì zhù móu， yīn cǐ yuàn dú gēngshēn。 qīng shùn zhì 'èr nián（ gōng yuán yī liù _ sì wǔ nián）， hóng guāng zài nán jīng jí wèi， ruǎn dà chéng yín yuán tōng guò guān xì chéng wéi bīng bù shàng shū， duì dà pī dōng lín hòu rén yǐ jí fù shè chéng yuán jìn xíng liǎo bào fù。
chóng zhēn shí qī nián（ gōng yuán yī liù _ sì sì nián） lǐ zì chéng rù běi jīng， fāng yǐ zhì bèi qǐ yì jūn guō yíng suǒ dé， bù jiǔ chéng jī táo dào nán jīng。 zhè shí ruǎn dà chéng dāng quán， xiū fù jiù yuàn， jiè kǒu fāng yǐ zhì zài lǐ zì chéng rù jīng hòu méi yòu“ xùn jié”， ér bǎ fāng liè rù“ cóng nì liù děng” zhōng de dì wǔ děng， chǔlǐ fāng fǎ shì“ yí tú nǐ shú”。 fāng yǐ zhì zài nán dōubù néng jiǔ liú， yóu chén zǐ lóng jiè shào， jīng guò zhè jiāng， fú jiàn niǎn zhuǎn dào dá guǎng zhōu bìnàn， jié shù liǎo zǎo nián shí dài shēng huó。
zhè yī shí qī zhōng， yóu yú fāng yǐ zhì duì jīng、 shǐ、 bǎi jiā zhī shí jī chǔ jiān shí，“ fán tiān rén， lǐyuè， lǜ shù， shēng yīn， wén zì， shū huà， yī yào， xià dài qín jiàn jì yǒng， wú bù xī qí zhǐ qù”（《 tóng chéng qí jiù chuán》 juàn liù）。 chóng zhēn shí sì、 shí liù nián yǐ fēn bié kāi shǐ xiě zuò《 tōng yǎ》 yǔ《 wù lǐ xiǎo shí》。
fāng yǐ zhì zǎo nián méi yòu gèng duō de yán jiū zhé xué， ér zhù yào shì xiě zuò shī、 cí hé zhèng zhì lùn wén。 tā zhù zhāng“ gōng” hé“ míng”。《 tōng yǎ》 juàn shǒu zhōng shuō：“ zhì zài jūn、 xiāng， rén zài shī jiào， xué zài shí jiǎng， gōng、 míng 'ér yǐ。”《 fú shān wén jí》 zhōng de《 zhōng juān（ zhǐ huàn guān） yì》 zhōng yòu yǐn zhèng liǎo zhū xī de“ wéi gōng wéi míng， xiàngdào bì yǐ”。 tā rèn wéi“ gōng” jiù shì méi yòu piān jiàn，“ míng” jiù shì“ néng hǎo néng 'è”。 zhè yǔ yī bǎi nián hòu dài zhèn suǒ qiáng diào de“ qù sī” yǔ“ qù bì” de zhèng zhì zhù zhāng yòu xiāng tōng zhī chù。
（ èr） cóng míng chóng zhēn shí qī nián（ gōng yuán yī liù _ sì sì nián） zhì qīng shùn zhì jiǔ nián（ gōng yuán yī liù wǔ 'èr nián）
zài guǎng zhōu qī jiān， fāng yǐ zhì gǎi míng wú shí gōng， hòu bèi nán hǎi lìng yáo qí yìn（ zì yòu pú） suǒ fā xiàn。 yáo shì fāng de gù rén hé gēng chén（ gōng yuán 1640 nián） kǎo shì de tóng nián， tā qǐng fāng wéi qí 'ér zǐ yáo duān de lǎo shī。
zài nán hǎi lìng guān shǔ， fāng yǐ zhì chóngxīn zhěng lǐ《 tōng yǎ》 jiù gǎo。 yòu céng xiě《 jǐn chán yù》 jù běn， qīn jiào líng rén pái chàng。 zhè shí tā xiě zuò de shī jí qǔ míng wéi《 zhān mín》。
fāng dào yuè bù jiǔ， qí fū rén pān shì xié dì sān zǐ fāng zhōng lǚ jīng fú jiàn lái guǎng zhōu tuán jù。 shùn zhì sān nián（ gōng yuán yī liù _ sì liù nián） guì wáng zhū yóu láng zài zhào qìng jí wèi jiān guó， rèn fāng yǐ zhì wéi shǎo zhān shì， hàn lín yuàn shì jiǎng xué shì。 yóu yú dǎng pài dǒu zhēng， tàijiàn zhuān quán， tā kàn dào shì wú kě wéi， jiān jué tuì yǐn zài hú nán guǎng xī jiāo jiè de miáo dòng zhōng。 yǒng lì duō cì zhào tā wéi dōng gé dà xué shì， tā shí cì shàng shū cí tuì。 zhè xiē cí shū xiàn zài shàng dū bǎo cún， kě yǐ kàn chū tā dāng rì duì shí jú de guān gǎn。 tā de shī jù“ xī nán gèng wàng céng yún hēi， shuí bǎ xīn tíng lèi yǎn kàn”！ shuō míng liǎo tā duì yǒng lì cháo tíng de shī wàng。
shùn zhì qī nián（ gōng yuán 1650 nián） qīng bīng rù guǎng xī guì lín， qú shì sì yǔ zhāng jū zhèng de zēngsūn zhāng tóng chǎng gòng tóng shǒu chéng xùnnàn。 fāng yǐ zhì qù zhāo píng xiān huí shān“ pī zī wéi sēng”。 fāng zhōng lǚ suí fāng yǐ zhì rù shān“ fù xī zǐ hé， fù jí zǐ chuī”， guò zhe jī hán jiāo pò de shēng huó， zhōng yú bèi qīng bīng sōu chū。 qīng shuài mǎ jiāo lín fǎn fù bī jiàng wú xiào， zuì hòu tīng rèn fāng wéi sēng。 fāng yǐ zhì yú shì qù wú zhōu， zài wú zhōu yún gài sì jū zhù liǎng nián。 zhì shùn zhì jiǔ nián（ gōng yuán yī liù wǔ 'èr nián） bā yuè， xié tóng shī rùn zhāng（ xuān chéng rén， hào yú shān） zhì lú shān， tóng nián nián dǐ huí tóng chéng xǐngqīn。 tā de zhé xué zhù zuò《 dōng xī jūn》 de kāi zhāng jí xiě yú dào dá lú shān zhī shí。
zhè yī jiē duàn shì fāng yǐ zhì yī shēng de zhuǎn zhé diǎn， cóng qīng yī féi mǎ de guì gōng zǐ dào liú lí zhuǎn cè de kǔ xíng sēng， cóng hóng dēng lǜ jiǔ dào huáng juàn qīng dēng， cóng rù shì dào chū shì。《 tóng chéng qí jiù chuán》 de zuò zhě mǎ qí chǎng lùn fāng yǐ zhì shuō。“ gōng háo jié zhī cái， zāo féng jì yùn， yǐ zhàn bì chēng， qǐ qí zhì zāi。” jiù zài zhè yī jiē duàn， duì zhèng zhì hé shè huì de lǐ xiǎng yǔ bào fù wú cóng shí xiàn， yú shì quán bù jīng lì zhuǎn rù zhù shū lì shuō de xué shù shēng huó zhōng。
zài liú lí zhōng quē fá tú shū zī liào， tā zì jǐ shuō“ zuò guà yī lòu wàn zhī xiǎo shuō jiā yán， qǐ bù bēi zāi。 yú dào rén jīn nián sān shí liù yǐ， dú shū yì yòu mìng”（ jiàn《 tōng yǎ》 juàn sān fù jì）。 rán 'ér zài zhè yī shí qī zhōng yú xiě chéng《 wù lǐ xiǎo shí》，《 qiē yùn shēng yuán》，《 yī xué huì tōng》，《 shān bǔ běn cǎo》 děng shū。
（ sān） cóng qīng shùn zhì shí nián（ gōng yuán yī liù wǔ sān nián） zhì kāng xī shí nián（ gōng yuán yī liù qī yī nián）
fāng yǐ zhì wǎn nián， cóng shùn zhì shí nián（ gōng yuán yī liù wǔ sān nián） suàn qǐ， zhè nián yuán dàn， huí dào tóng chéng fú shān bái lù hú jiàn dào fù qīn fāng kǒng zhào。 tā zài《 xiàng huán wù jì》 zhōng shuō：“ yǐ zhī zhī（ jiā shā， biǎo shì wéi sēng） wéi tuì lù， jí wéi guī lù。” shuō míng tā zài wú zhōu wéi sēng， qí shí jì mùdì shì wèile huí xiāng。 ān huī dì fāng guān yào zòu yòng tā shí， tā shuō：“ pǐ fū bù kě duó zhì， chū shì rén 'ān wǎng（ wǎng hé chù）， bù dé niè pán yě？”“ zhī zhī” hé“ niè pán” chéng wéi tā de dùn cí hé jiè kǒu。
jiù zài zhè nián， tā zhòng qù lí bié shí nián de jīn líng， guī yǐ tiān jiè sì de jué làng dào shèng fǎ shī。 jué làng shì dāng shí fó jiào cáo dòng zōng de qián bèi， céng yīn wén zì zhōng chēng zhū yuán zhāng wéi“ tài zǔ gāo huáng dì” bèi qīng zhèng fǔ dài bǔ xià yù， hòu chá míng xì míng wáng yǐ qián suǒ zuò 'ér shì fàng。 jué làng de lìng yī mén tú xiào fēng dà rán yě jiù shì chóng zhēn mò nián yǔ fāng kǒng zhào tóng xì yí yù de yù shǐ ní jiā qìng。
fāng yǐ zhì“ bì guān” yú jīn líng gāo zuò sì de kàn zhú xuān， qián xīn xiě zhé xué zhù zuò。 zuò wéi cáo dòng zōng de yī gè fǎ mén dì zǐ， fó jiào duì tā yòu yī dìng yǐng xiǎng。 lìng yī fāng miàn， chū jiā yòu zhǐ shì yǔ huán jìng zuò dǒu zhēng de yī zhǒng shǒu duàn。