| zì： | kǒng míng | ||||||
| wǎngbǐhào： | wò lóng | ||||||
| jíguàn： | shān dōng yí nán | ||||||
yuèdòuzhū gé liàngzài散文天地dezuòpǐn!!! yuèdòuzhū gé liàngzài百家争鸣dezuòpǐn!!! | |||||||
诸葛亮gè rén zī liào：
róng mào： chén shòu 〈 sān guó zhì 〉： shēn cháng bā chǐ（ xiāng dāng yǔ xiàn zài de 180 duō cm）， róng mào shèn wěi， shí rén yì yān
guān zhí： chéngxiàng lǐng sī lì xiào wèi yì zhōu mù lù shàng shū shì
jué wèi： wǔ xiāng hóu
zǔ shàng： zhū gé fēng（ hàn cháo sī lì xiào wèi）
fù qīn： zhū gé guī（ dōng hàn mò nián tài shān jùn chéng）
mǔ qīn： zhāng shì
shū fù： zhū gé xuán
pèi 'ǒu： huáng shì（ huáng yuè yīng）
xiōng dì： zhū gé jǐn（ xiōng） zhū gé jūn（ dì）
zǐ nǚ： zhū gé zhān（ qīn zǐ） zhū gé qiáo（ yǎng zǐ， shí nǎi cháng xiōng zhū gé jǐn zhī zǐ）
sūn zǐ； zhū gé shàng（ zhān zhǎngzǐ） zhū gé jīng（ zhān cì zǐ） zhū gé pān（ qiáo zǐ， hòu yīn zhū gé kè huò zuì， mǎn mén chāo zhǎn， gù zhòng guī zhū gé jǐn mén xià）
chóngsūn： zhū gé xiǎn（ pān zǐ）
gōng gēng nán yáng
jiàn 'ān 'èr nián ( gōng yuán 197 nián )， zhū gé xuán bìng shì。 zhū gé liàng hé dì dì zài nán yáng lóng zhōng wù nóng。 liàng píng rì hǎo niàn liáng fù yín， yòu cháng yǐ guǎn zhòng、 yuèyì bǐ nǐ zì jǐ， dāng shí de rén duì tādōu bù yǐ wéi rán， zhǐ yòu hǎo yǒu xú shù、 cuī zhōu píng、 mèng jiàn、 shí tāo xiāng xìn tā de cáigàn。 rén chēng “ wò lóng ”。 tā yǔ dāng shí de jīng zhōu míng shì sī mǎ huī、 páng dé gōng、 huáng chéng yàn děng yòu jié jiāo。 huáng chéng yàn céng duì zhū gé liàng shuō：“ wén jūn zé fù； shēn yòu chǒu nǚ， huáng tóu hēi sè， ér cái kān xiāng pèi。（ tīng dào nǐ yào xuǎn qī， wǒ jiā zhōng yòu yī chǒu nǚ， tóu fā huáng、 pí fū hēi， dàn cái huá kě yǔ nǐ xiāng pèi。）” zhū gé liàng yīngxǔ zhè tóu qīn shì， lì jí yíng qǔ tā。 dāng shí de réndōu yǐ cǐ zuò xiào huà qǔ lè， xiāng lǐ shèn zhì zuò liǎo jù yàn yǔ：“ mò zuò kǒng míng zé fù， zhèng dé 'ā chéng chǒu nǚ。”
[ zhū gé liàng ][ zhū gé liàng ]
lóng zhōng duì
dāng shí， liú bèi yǐ fù yú liú biǎo， tún bīng xīn yě。 hòu lái zài yī cì bài fǎng sī mǎ huī shí tīng guò tā shuō：“ rú shēng sú shì， qǐ shí shí wù？ shí shí wù zhě zài hū jùn jié。 cǐ jiān zì yòu fú lóng、 fèng chú。（ nà xiē rú shēng dōushì jiàn shí qiǎn lòu de rén， qǐ huì liǎo jiě dāng shì de shì wù jú shì？ néng liǎo jiě dāng shì de shì wù jú shì cái shì jùn jié。 cǐ shí zhǐ yòu fú lóng（ zhū gé liàng）、 fèng chú（ páng tǒng）。）” hòu yòu shòu xú shù tuī jiàn， xiǎng xú shù dài tā lái yǐn jiàn， dàn xú shù què shuō：“ cǐ rén kě jiù jiàn， bù kě qū zhì yě。 jiāng jūn yí wǎng jià gù zhī。（ zhè rén kě yǐ qù jiàn， bù kě yǐ lìng tā qū jiù dào cǐ。 jiāng jūn yí qū zūn yǐ xiāng fǎng。）”
liú bèi biàn qīn zì qián wǎng bài fǎng， qù liǎo sān cì cái jiàn dào zhū gé liàng， liú bèi biàn jiào qí tā rén bì kāi， duì zhū gé liàng tí wèn dào：“ hàn shì qīng tuí， jiān chén qiè mìng， zhù shàng méng chén。 gū bù duódéliànglì， yù xìn dà yì yú tiān xià， ér zhì shù qiǎn duǎn， suì yòng chāng jué， zhì yú jīn rì。 rán zhì yóu wèi yǐ， jūn wèi jì jiāng 'ān？（ xiàn jīn hàn shì shuāi bài， jiān chén jiǎ jiè huáng mìng zuò shì， huáng shàng shī qù dà quán。 wǒ méi yòu héng liàng zì jǐ de dé xíng yǔ néng lì， xiǎng yǐ dà yì zhòng zhèn tiān xià， dàn zhì huì、 móu lüè duǎn xiǎo、 bù gòu， suǒ yǐ shí cháng shī bài， zhí zhì jīn rì。 bù guò wǒ zhì xiàng réng wèi píng yì， nǐ yòu méi yòu jì móu kě yǐ bāng zhù wǒ？）”
zhū gé liàng suì xiàng tā chén shuō liǎo sān fēn tiān xià zhī jì， fēn xī liǎo cáo cāo bù kě qǔ， sūn quán kě zuò yuán de xíng shì； yòu xiáng shù liǎo jīng、 yì 'èr zhōu de jūn zhù nuò ruò， zhǐ yòu yōng yòu cǐ 'èr zhōu cái kě zhēng shèng； gèng xiàng liú bèi jiǎng shù liǎo gōng dǎ zhōng yuán de zhàn lüè。 zhè piān lùn shuō yǐ hòu biàn bèi chēng wéi lóng zhōng duì， ér liú bèi tīng hòu gèng jiā dà zàn， yú shì zhū gé liàng kāi shǐ shì yú liú bèi。 liú bèi cháng cháng hé tā yì lùn， guān xì yě rì jiàn qīn mì。 guān yǔ、 zhāng fēi děngdōu dà gǎn bù yuè， liú bèi xiàng tā men jiě shì dào：“ gū zhī yòu kǒng míng， yóu yú zhī yòu shuǐ yě。 yuàn zhū jūn wù fù yán。（ wǒ yòu liǎo kǒng míng， jiù xiàng yú dé dào shuǐ bān， xī wàng nǐ men bù yào zài shuō liǎo。）” guān yǔ、 zhāng fēi děng biàn bù zài bào yuàn。
guò jiāng zuò shuō
dāng shí， liú biǎo zhī zǐ liú qí yīn qí hòu mǔ yǐng xiǎng， liú biǎo duì liú qí jiàn jiàn bù yuè。 liú qí shí fēn qì zhòng zhū gé liàng， biàn shù cì xiàng zhū gé liàng qǐng jiào zì 'ān zhī shù， dàn zhū gé liàng měi měi tuī cí， liú qí biàn zài yī cì yǐn yàn shí yòng shàng wū chōu tī de bàn fǎ lìng zhū gé liàng shuō chū jiě jué bàn fǎ， zhū gé liàng biàn fǎn wèn liú qí：“ jūn bù jiàn shēn shēng zài nèi 'ér wēi， zhòng 'ěr zài wài 'ér 'ān hū？（ nǐ bù jiàn dào chūn qiū shí qī shēn shēng zài nèi 'ér yòu wēi xiǎn， dàn zhòng 'ěr zài wài què kě dé 'ān má？）” liú qí míng bái tā de yì sī， zhèng hǎo huáng zǔ bèi sūn jūn shā hài， liú qí biàn shàng jiàn wéi jiāng xià tài shǒu。
208 nián 8 yuè， liú biǎo bìng shì， qí 'èr zǐ liú cóng jì wèi， tīng dào cáo cāo nán xià de xiāo xī， qiǎn shǐ tóu jiàng。 liú bèi zài fán chéng zhī dào hòu， shuài jūn duì hé bǎi xìng nán táo， cáo jūn zài dāng yáng cháng bǎn zhuī shàng liú jūn， xú shù zhī mǔ bèi yòu piàn zhì cáo cāo xiá dì， xú shù zhǐ hǎo xiàng cáo cāo tóu jiàng。 liú bèi dào dá xià kǒu， ér sūn quán zhī qián yòu pài lǔ sù dào lái guān chá qíng kuàng， bìng xiàng liú bèi jiàn yì xiàng sūn quán qiú jiù， zhū gé liàng biàn zì jiàn dào chái sāng zuò shuō， zhū gé liàng biàn hé lǔ sù jié wéi péng yǒu。 dào dá chái sāng hòu， zhū gé liàng miàn jiàn sūn quán， xiān yòng 'èr fēn fǎ gěi sūn quán liǎng gè xuǎn zé“ ruò néng yǐ wú、 yuè zhī zhòng yǔ zhōng guó kàng héng， bù rú zǎo yǔ zhī jué（ ruò guǒ néng yǐ wú、 yuè de dà mín zhòng yǔ zhōng yuán zhī guó kàng héng， bù rú zǎo hé cáo cāo duàn jiāo）”， lìng yī gè xuǎn zé zé shì jī jiāng fǎ“ ruò bù néng dāng， hé bù 'àn bīng shù jiá， běi miàn 'ér shì zhī！（ ruò guǒ rèn wéi bù néng dǐ dǎng， wèihé bù tíng zhǐ jūn shì xíng dòng， xiàng běi fāng chēng chén ní！“ běi miàn” zài zhè lǐ yòu shuāngchóng yì yì： qí yī shì cáo cāo dāng shí zài běi fāng， qí 'èr shì jūn chén jiàn miàn shí， chén zǐ tōng cháng miàn xiàng běi fāng。）”
sūn quán què fǎn wèn zhū gé liàng， liú bèi yòu hé jiě bù tóu jiàng。 zhū gé liàng biàn tí gāo liú bèi shēn jià， shuō liú bèi yòu qì jié， jué bù tóu jiàng， yǐ xiàng sūn quán xiǎn shì liú bèi de jué xīn。 sūn quán dà nù， shì yán bù huì xiàng cáo cāo tóu jiàng， dàn què yòu suǒ dān xīn， liú bèi hái yòu duō shǎo bīng lì zhàn dǒu。 zhū gé liàng zuì hòu cái fēn xī liǎng jūn de qíng kuàng， xiān shuō chū zì jūn sǎnbīng guī hái hé guān yǔ shuǐ jūn yòu wàn rén， jiā shàng liú qí fán jiāng xià shì bīng yì bù xià wàn rén； zài shuō chū cáo jūn yuǎn lái pí bì， zhuī liú bèi shí， yòu yòng qīng qí yī rì yī yè xíng liǎo sān bǎi duō lǐ， zhèng shì“ qiáng nǔ zhī mò， shì bù néng chuān lǔ gǎo”； ér qiě běi fāng rén bù xí shuǐ zhàn， jīng zhōu bǎi xìng yòu shì bèi bī fú cóng cáo cāo， bù shì xīn fú； zuì hòu kěn dìng de shuō cáo cāo bì dìng kě dǎ bài。 sūn quán shí fēn gāo xīng， hòu yòu shòu dào lǔ sù、 zhōu yú de yóushuì， jué dìng lián liú kàng cáo。 pài zhōu yú、 chéng pǔ、 lǔ sù děng shuài sān wàn shuǐ jūn， yǔ cáo cāo kāi zhàn。 zhū gé liàng biàn suí jūn huí dào liú bèi chù。 11 yuè， cáo cāo zài chì bì dà bài， huí shī běi hái。
zú shí zú bīng
chì bì zhī zhàn hòu， yú 12 yuè liú bèi píng dìng jīng nán sì jùn， rèn miǎn zhū gé liàng wéi jūn shī zhōng láng jiāng， zhù yú lín zhēng， dū lìng líng líng、 guì yáng、 cháng shā sān jùn， fù zé tiáozhěng fù shuì， chōng shí jūn zī。 211 nián， yì zhōu mù liú zhāng pài fǎ zhèng qǐng liú bèi zhù gōng zhāng lǔ。 zhū gé liàng biàn yǔ guān yǔ、 zhāng fēi děng zhèn shǒu jīng zhōu。 zhì xià nián 12 yuè， liú bèi yǔ liú zhāng jué liè， hái gōng chéng dū。 zhū gé liàng biàn yǔ zhāng fēi、 zhào yún děng rù shǔ zhù zhèn， liú guān yǔ fù zé jīng zhōu fáng wù， fēn bīng píng dìng gè jùn xiàn， yǔ liú bèi yī qǐ wéi chéng dū。 zhì 214 nián， liú zhāng tóu jiàng， liú bèi rù zhù yì zhōu。
zhū gé liàng shòu jīn wǔ bǎi jīn， yín qiān jīn， qián wǔ qiān wàn， jǐn qiān pǐ， bìng shòu rèn wéi jūn shī jiāng jūn， shǔ zuǒ jiāng jūn fǔ shì。 měi měi liú bèi chū bīng zhēng fá， zhū gé liàng biàn fù zé zhèn shǒu chéng dū， wéi liú bèi zú shí zú bīng， rú hàn zhōng zhī zhàn jiù tì zài lián lián zhàn bài de liú bèi tí gōng zī yuán。 220 nián， cáo pī cuàn hàn zì lì。 221 nián， qún chén tīng dào hàn xiàn dì bèi hài de xiāo xī， quàn yǐ chéng wéi hàn zhōng wáng de liú bèi dēng jī wéi dì， liú bèi bù dāyìng， zhū gé liàng yòng gěng chún yóushuì liú xiù dēng jī de gù shì quàn liú bèi。 yú shì liú bèi cái dāyìng， rèn zhū gé liàng wéi chéngxiàng lù shàng shū shì， jiǎ jié。 tóng nián zhāng fēi shì shì， zhū gé liàng lǐng sī lì xiào wèi yī zhí。
tuō gū
222 nián 8 yuè， liú bèi zài dōng zhēng duó huí jīng zhōu de tú zhōng bèi dǎ bài， chè tuì zhì yǒng 'ān， zhū gé liàng dà tàn kě xī fǎ zhèng shì qù， fǒu zé bì néng zǔ zhǐ liú bèi dōng zhēng zhī jǔ。 zhì 223 nián 2 yuè， liú bèi bìng zhòng， zhào zhū gé liàng dào yǒng 'ān， yǔ lǐ yán yī qǐ tuō fù hòu shì， liú bèi duì zhū gé liàng shuō：“ jūn cái shí bèi cáo pī， bì néng 'ān guó， zhōng dìng dà shì。 ruò sì zǐ kě fǔ， fǔ zhī； rú qí bù cái， jūn kě zì qǔ。（ nǐ de cái néng shì cáo pī de shí bèi， bì dìng néng gòu 'ān dùn guó jiā， zhōng kě chéng jiù dà shì。 rú guǒ sì zǐ（ liú chán） kě yǐ fǔ zhù， biàn fǔ zhù tā； rú guǒ tā méi yòu cáigàn， nǐ kě yǐ qīn zì duó qǔ。）” zhū gé liàng tì qì de shuō：“ chén gǎn jié gǔ gōng zhī lì， xiào zhōng zhēn zhī jié， jì zhī yǐ sǐ！（ chén bì dìng jié jìn gǔ gōng de lì liàng， bào xiào zhōng zhēn de jié qì， zhí dào sǐ wéi zhǐ！）” liú bèi yòu yào liú chán hé qí tā 'ér zǐ shì zhū gé liàng wéi fù， zhǐ shì yǔ zhū gé liàng gòng shì 'ér yǐ。
yán zhì 4 yuè， liú bèi shì shì， liú chán jì wèi， fēng zhū gé liàng wéi wǔ xiāng hóu， kāi shè guān fǔ bàn gōng。 bù jiǔ， zài lǐng yì zhōu mù， zhèng shì shàng de dà xiǎo shì wù， liú chán dū yǐ lài yú zhū gé liàng， yóu zhū gé liàng jué dìng。 běn lái nán zhōng dì qū yīn liú bèi dà bài 'ér chéng jī pàn luàn， zhū gé liàng yīn guó jiā gāng shì qù jūn zhù， xiān bù fā bīng， ér pài dèng zhī jí chén zhèn fù dōng wú xiū hǎo。
nán zhēng
zhí zhì 225 nián nián chūn tiān， zhū gé liàng shuài jūn nán zhēng， lín xíng qián liú chán cì zhū gé liàng jīn fū yuè yī jù， qū gài yī gè， qián hòu yǔ bǎo gǔ chuī gè yī bù， hǔ bēn liù shí rén。 hòu zhū gé liàng shēn rù bù máo zhī dì ( chéng yǔ： bù máo wéi jīn tiān miǎn diàn běi jìng bā mò ) tǎo fá yōng kǎi、 mèng huò， zhū gé liàng cǎi qǔ cān jūn mǎ sù de jiàn yì， yǐ gōng xīn wéi zhù， xiān dǎ bài yōng kǎi jūn， zài qī qín qī zòng mèng huò， zhì qiū tiān píng dìng suǒ yòu luàn shì（ xiáng jiàn zhū gé liàng nán zhēng）。 shǔ hàn yǐ nán zhōng de fēng fù zī yuán wèiguó jiā tí gōng jūn yòng， shǔ guó biàn dé fù ráo， biàn kāi shǐ xùn liàn shì bīng， zhǔn bèi běi fá。
běi fá
jiàn xīng wǔ nián（ gōng yuán 227 nián） sān yuè， zhū gé liàng shàng《 chū shī biǎo》 yú hòu zhù， shuài jūn zhì hàn zhōng， zhǔn bèi běi fá。 tā xiān zài hàn zhōng liàn bīng yuē yī nián， rán hòu běi gōng。 wèi nán 'ān（ zhì gān sù lǒng xī）、 tiān shuǐ、 ān dìng（ zhì gān sù jì chuān） sān jùn dāng jí jiàng shǔ。 wèi míng dì qīn fù cháng 'ān dū zhàn， yǐ cáo zhēn dū guān yòu zhū jūn， cǎi yòng yǐ fáng shǒu wéi zhù de zhàn lüè。 shǔ jūn xiān yáng yán yào yóu xié gǔ dào gōng qǔ xiàn， bìng shǐ zhào yún、 dèng zhī shuài yī jūn jù jī gǔ（ jīn shǎn xī bāo chéng xī běi） wéi yí jūn， zhū gé liàng shuài zhù lì xī gōng qí shān。 cān jūn mǎ sù lǐng yī jūn wéi xiān fēng， zhù jiē tíng。 mǎ sù zhǐ huī bù dāng， dà bài， diū shī jiē tíng。 shǔ jūn shī qù qián jìn de jù diǎn， zhǐ hǎo tuì huí hàn zhōng。 zhū gé liàng zhǎn mǎ sù， shàng shū zì biǎn sān jí， yǐ yòu jiāng jūn shēn fèn xíng chéngxiàng zhī zhí。
jiàn xīng liù nián（ gōng yuán 228 nián） dōng， wèi jūn sān lù gōng wú， guān zhōng kōng xū。 zhū gé liàng zài cì shuài jūn běi fá。 shǔ jūn cǐ cì chū dà sàn guān， wéi gōng chén cāng 'èr shí yú rì bù xià， liáng jìn 'ér tuì。
jiàn xīng qī nián（ gōng yuán 229 nián）， zhū gé liàng dì sān cì shuài jūn běi fá。 shǔ jūn xī xiàng， qǔ wèi wǔ dū、 yīn píng 'èr jùn 'ér huí。 zhū gé liàng fù rèn chéngxiàng。
jiàn xīng jiǔ nián（ gōng yuán 231 nián）， zhū gé liàng dì sì cì fá wèi， yǐ mù niú yùn liáng， bāo wéi qí shān。 sī mǎ yì wéi tǒng shuài dū jūn dǐ kàng， sī mǎ yì shēn zhī shǔ jūn yuǎn dào 'ér lái， liáng shí hòu qín yòu xiàn， biàn píng xiǎn jiān shǒu jù bù chū zhàn。 zhū gé liàng mìng lǐ yán zài hàn zhōng fù zé hòu qín gōng yìng， lǐ yán wèi jí shí chóu jí dào liáng cǎo， biàn xiě xìn gěi zhū gé liàng shuō huáng shàng mìng lìng tuì bīng。 zhū gé liàng tuì jūn hòu， tā yòu qī piàn cháo tíng shuō cǐ cì tuì bīng shì wéi liǎo yòu dí。 dāng zhū gé liàng huí lái hòu yǔ xǔ duō jiàngshì yī dào qiān míng shàng biǎo， tánhé lǐ yán， jiāng tā miǎn wéi shù rén， liú fàng dào zǐ tóng。
jiàn xīng shí 'èr nián（ gōng yuán 234 nián） èr yuè， zhū gé liàng dì wǔ cì běi fá， yǐ dà jūn chū xié gǔ， jù wǔ zhàng yuán（ jīn shǎn xī qí shān xiàn nán sì shí lǐ）。 cǐ cì chū bīng，
【 zhū gé liàng nián biǎo】
gōng yuán nián líng shēng píng jí shì jì
guāng hé 4 nián 181 nián 1 suì gōng yuán yī bā yī nián nóng lì sì yuè shí sì rì zhū gé liàng dàn shēng yú láng xié yáng dū（ jīn shān dōng yí nán xiàn）。
zhōng píng 6 nián 189 nián 9 suì zhū gé liàng shēng mǔ zhāng shì qù shì。
chū píng 3 nián 192 nián 12 suì zhū gé liàng fù qīn zhū gé guī qù shì。
xīng píng yuán nián 194 nián 14 suì zhū gé liàng yǔ dì zhū gé jūn jí mèi mèi yóu shū fù zhū gé xuán shōu yǎng， qí xiōng zhū gé jǐn tóng jì mǔ fù jiāng dōng。
xīng píng 2 nián 195 nián 15 suì zhū gé liàng shū fù zhū gé xuán rèn yù zhāng tài shǒu， tā jí dì mèi suí shū fù fù yù zhāng（ xiàn nán chāng）。
jiàn 'ān 2 nián 197 nián 17 suì zhū gé xuán bìng gù。 zhū gé liàng hé dì mèi yí jū nán yáng。
jiàn 'ān 4 nián 199 nián 19 suì zhū gé liàng yǔ yǒu rén xú shù děng cóng shī shuǐ jìng xiān shēng sī mǎ huī。
jiàn 'ān 12 nián 207 nián 27 suì liú bèi sān gù máo lú， zhū gé liàng duì liú bèi chén shuō“ lóng zhōng duì”。 suí jí chū shān fǔ zhù liú bèi。
jiàn 'ān 13 nián 208 nián 28 suì zhū gé liàng chū shǐ dōng wú， shuō fú wú zhù sūn quán kàng cáo。
jiàn 'ān 14 nián 209 nián 29 suì zhū gé liàng rèn jūn shī zhōng láng jiāng。
jiàn 'ān 16 nián 211 nián 31 suì zhū gé liàng yǔ guān yǔ、 zhāng fēi、 zhào yún zhèn shǒu jīng zhōu。
jiàn 'ān 19 nián 214 nián 34 suì zhū gé liàng liú guān yǔ shǒu jīng zhōu， yǔ zhāng fēi、 zhào yún fēn bīng yǔ liú bèi huì shī。 liú bèi gōng zhàn chéng dū， zhū gé liàng rèn jūn shī jiāng jūn， shǔ zuǒ jiāng jūn fǔ shì。
jiàn 'ān 20 nián 215 nián 35 suì zhū gé liàng zhěng dùn bā shǔ nèi zhèng。
jiàn 'ān 23 nián 218 nián 38 suì zhū gé liàng liú shǒu bā shǔ， gōng yìng zài hàn zhōng zuò zhàn de liú bèi。
shǔ zhāng wǔ yuán nián 221 nián 41 suì liú bèi chēng dì， guó hào“ hàn”， shǐ chēng shǔ hàn huò shǔ。 zhū gé liàng rèn chéngxiàng。
shǔ jiàn xīng yuán nián 223 nián 43 suì liú bèi bīng bài bái dì chéng， tuō gū yú zhū gé liàng。 liú bèi sǐ， liú chán jí wèi， fēng zhū gé liàng wéi wǔ xiāng hóu， lǐng yì zhōu mù。
shǔ jiàn xīng 2 nián 224 nián 44 suì zhū gé liàng tiáozhěng bā shǔ nèi zhèng。
shǔ jiàn xīng 3 nián 225 nián 45 suì zhū gé liàng shuài jūn nán zhēng， píng dìng nán mán。
shǔ jiàn xīng 5 nián 227 nián 47 suì zhū gé liàng shàng《 chū shī biǎo》， tún bīng hàn zhōng， jí rì běi fá。
shǔ jiàn xīng 6 nián 228 nián 48 suì běi fá shī jiē tíng， zhū gé liàng zhǎn mǎ sù， zì biǎn wéi yòu jiāng jūn， xíng chéng xiāng shì。
shǔ jiàn xīng 7 nián 229 nián 49 suì zhū gé liàng zài cì běi fá， duó qǔ wǔ dū、 yīn píng， huī fù chéngxiàng zhí wèi。
shǔ jiàn xīng 8 nián 230 nián 50 suì zhū gé liàng zài cì běi fá。
shǔ jiàn xīng 9 nián 231 nián 51 suì zhū gé liàng běi fá gōng qí shān， dà bài wèi jūn， zài mù mén fú shā wèi míng jiāng zhāng hé。
shǔ jiàn xīng 11 nián 233 nián 53 suì zhū gé liàng zài xié gǔ xiū zào dǐ gé， tún jí liáng shí。
shǔ jiàn xīng 12 nián 234 nián 54 suì zhū gé liàng yú zài cì běi fá， bìng gù wǔ zhàng yuán。
zhū gé liàng - lì shǐ píng jià
* chén shòu： zhū gé liàng zhī wéixiàng guó yě， fǔ bǎi xìng， shì yí guǐ， yuē guān zhí， cóng quán zhì， kāi chéng xīn， bù gōng dào； jìn zhōng yì shí zhě suī chóu bì shǎng， fàn fǎ dài màn zhě suī qīn bì fá， fú zuì shū qíng zhě suī zhòng bì shì， yóu cí qiǎo shì zhě suī qīng bì lù； shàn wú wēi 'ér bù shǎng， è wú xiān 'ér bù biǎn； shù shì jīng liàn， wù lǐ qí běn， xún míng zé shí， xū wěi bù chǐ； zhōng yú bāng yù zhī nèi， xián wèi 'ér 'ài zhī， xíng zhèng suī jùn 'ér wú yuàn zhě， yǐ qí yòng xīn píng 'ér quàn jiè míng yě。 kě wèi shí zhì zhī liáng cái， guǎn、 xiāo zhī yà pǐ yǐ。 rán lián nián dòng zhòng， wèi néng chéng gōng， gài yìng biàn jiànglüè， fēi qí suǒ cháng yú！
jí bèi cú méi， sì zǐ yòu ruò， shì wú jù xì， liàng jiē zhuān zhī。 yú shì wài lián dōng wú， nèi píng nán yuè， lì fǎ shī dù， zhěng lǐ róng lǚ， gōng xiè jì qiǎo， wù jiū qí jí， kē jiào yán míng， shǎng fá bì xìn， wú 'è bù chéng， wú shàn bù xiǎn， zhì yú lì bù róng jiān， rén huái zì lì， dào bù shí yí， qiáng bù qīn ruò， fēng huà sù rán yě。
lí shù zhuī sī， yǐ wéi kǒu shí。 zhì jīn liáng、 yì zhī mín， zī shù liàng zhě， yán yóu zài 'ěr， suī gān táng zhī yǒng zhào gōng， zhèng rén zhī gē zǐ chǎn， wú yǐ yuǎn pì yě。 mèng kē yòu yún：“ yǐ yì dào shǐ mín， suī láo bù yuàn； yǐ shēng dào shā rén， suī sǐ bù fèn。” xìn yǐ！ lùn zhě huò guài liàng wén cǎi bù yàn， ér guò yú dīng níng zhōu zhì。 chén yú yǐ wéi jiù yáo dà xián yě， zhōu gōng shèng rén yě， jiǎ xīng liáng tiǎo dìng yǒng yuǎn niú wán jìng chě ぁ： wò yǐng kǎo tiǎo qì dòng chǔ ⒂ huā cài fú wán yáo hé shuài gān mù shì bìng A liǎo zuò yù ≈ chén shuò cǎi jùn táo pàn yù yuè lún běn zhèng xiàn mó wò xuān nǎ xì zāi cóng sū yù huì xié guǐ dōu bǐ kuì ?
rán liàng cái， yú zhì róng wéi cháng， qí móu wéi duǎn， lǐ mín zhī gān， yōu yú jiànglüè。 ér suǒ yǔ duì dí， huò zhí rén jié， jiā zhòng guǎ bù móu， gōng shǒu yì tǐ， gù suī lián nián dòng zhòng， wèi néng yòu kè。 xī xiāo hé jiàn hán xìn， guǎn zhòng jǔ wáng zǐ chéng fù， jiē cǔn jǐ zhī cháng， wèi néng jiān yòu gù yě。 liàng zhī qì néng zhèng lǐ， yì yì guǎn、 xiāo zhī yà pǐ yě， ér shí zhī míng jiāng wú chéng fù、 hán xìn， gù shǐ gōng yè líng chí， dà yì bù jí xié？ gài tiān mìng yòu guī， bù kě yǐ zhì lì zhēng yě。
* yáng xì： zhōng wǔ yīng gāo， xiàn cè jiāng bīn， pān wú lián shǔ， quán wǒ shì zhēn。 shòu yí 'ā héng， zhěng wǔ qí wén， fū chén dé jiào， lǐ wù yí fēng， xián yú jìng xīn， qiān wàng qí shēn。 dàn jìng bāng nèi， sì yì yǐ suí， lǚ lín dí tíng， shí yào qí wēi， yán jīng dà guó， hèn yú wèi yí。
* zhāng yì： gōng shǎng bù yí yuǎn， fá bù 'ā jìn， jué bù kě yǐ wú gōng qǔ， xíng bù kě yǐ guì shì miǎn， cǐ xián yú zhī suǒ yǐ qiān wàng qí shēn zhě yě。
* jiǎ xǔ： zhū gé liàng shàn zhì guó。
* liú yè： zhū gé liàng míng yú zhì 'ér wéixiàng。
* fù gān： zhū gé liàng dá zhì zhī biàn， zhèng 'ér yòu móu， ér wéi zhī xiāng。
* liú bèi： jūn cái shí bèi cáo pī， bì néng 'ān guó， zhōng dìng dà shì。
* sī mǎ yì： tiān xià qí cái yě！
【 lì shǐ píng jià】
《 sān guó zhì》： zhū gé liàng zhī wéixiàng guó yě， fǔ bǎi xìng， shì yí guǐ， yuē guān zhí， cóng quán zhì， kāi chéng xīn， bù gōng dào； jìn zhōng yì shí zhě suī chóu bì shǎng， fàn fǎ dài màn zhě suī qīn bì fá， fú zuì shū qíng zhě suī zhòng bì shì， yóu cí qiǎo shì zhě suī qīng bì lù； shàn wú wēi 'ér bù shǎng， è wú xiān 'ér bù biǎn； shù shì jīng liàn， wù lǐ qí běn， xún míng zé shí， xū wěi bù chǐ； zhōng yú bāng yù zhī nèi， xián wèi 'ér 'ài zhī， xíng zhèng suī jùn 'ér wú yuàn zhě， yǐ qí yòng xīn píng 'ér quàn jiè míng yě。 kě wèi shí zhì zhī liáng cái， guǎn、 xiāo zhī yà pǐ yǐ。 rán lián nián dòng zhòng， wèi néng chéng gōng， gài yìng biàn jiànglüè， fēi qí suǒ cháng yú！
《 yuán zǐ》： xíng fǎ yán 'ér guó rén yuè fú， yòng mín jìn qí lì 'ér xià bù yuàn。 jí qí bīng chū rù rú bīn， xíng bù kòu， chú ráo zhě bù liè， rú zài guó zhōng。 qí yòng bīng yě， zhǐ rú shān， jìn tuì rú fēng， bīng chū zhī rì， tiān xià zhèn dòng， ér rén xīn bù yōu。 liàng sǐ zhì jīn shù shí nián， guó rén gē sī， rú zhōu rén zhī sī zhào gōng yě， kǒng zǐ yuē“ yōng yě kě shǐ nán miàn”， zhū gé liàng yòu yān。
liú bèi：“ gū zhī yòu kǒng míng， yóu yú zhī yòu shuǐ yě。 yuàn zhū jūn wù fù yán。”“ jūn cái shí bèi cáo pī， bì néng 'ān guó， zhōng dìng dà shì。 ruò sì zǐ kě fǔ， fǔ zhī； rú qí bù cái， jūn kě zì qǔ。”
sī mǎ huī：“ rú shēng sú shì， qǐ shí shí wù？ shí shí wù zhě zài hū jùn jié。 cǐ jiān zì yòu fú lóng、 fèng chú。”
mèng huò：“ gōng， tiān wēi yě， nán rén bù fù fǎn yǐ。”
jiǎ xǔ：“ zhū gé liàng shàn zhì guó。”
liú yè：“ zhū gé liàng míng yú zhì 'ér wéixiàng。”
xú shù：“ cǐ rén kě jiù jiàn， bù kě qū zhì yě。 jiāng jūn yí wǎng jià gù zhī。”
zhāng yì：“ gōng shǎng bù yí yuǎn， fá bù 'ā jìn， jué bù kě yǐ wú gōng qǔ， xíng bù kě yǐ guì shì miǎn， cǐ xián yú zhī suǒ yǐ qiān wàng qí shēn zhě yě。”
yáng hóng：“ xī tǔ xián fú zhū gé liàng néng jìn shí rén zhī qì yòng yě。”
mǎ liáng：“ zūn xiōng yìng qī zàn shì， pèi yè guāng guó， bó zhào yuǎn yǐ。 fū biàn yòng yǎ lǜ， shěn guì chuí míng， yú yǐ jiǎn cái， yí shì qí shí。 ruò nǎi hé guāng yuè yuǎn， mài dé tiān rǎng， shǐ shí bì yú tīng， shì fú yú dào， qí gāo miào zhī yīn， zhèng zhèng、 wèi zhī shēng， bìng lì yú shì， wú xiāng duó lún， cǐ nǎi guǎn xián zhī zhì， yá、 kuàng zhī diào yě。”
fán jiàn：“ wén 'è bì gǎi， ér bù jīn guò， shǎng fá zhī xìn zǔ gǎn shén míng。”
zhāng wēn：“ rán zhū gé liàng dá jiàn jì shù， bì zhī shén lǜ qū shēn zhī yí， jiā shòu cháo tíng tiān fù zhī huì， tuī liàng zhī xīn， bì wú yí 'èr。”
sī mǎ yì：“ tiān xià qí cái yě！”
yáng xì de《 jì hàn fǔ chén zàn》 zhōng zàn zhū gé chéngxiàng：“ zhōng wǔ yīng gāo， xiàn cè jiāng bīn， pān wú lián shǔ， quán wǒ shì zhēn。 shòu yí 'ā héng， zhěng wǔ qí wén， fū chén dé jiào， lǐ wù yí fēng， xián yú jìng xīn， qiān wàng qí shēn。 dàn jìng bāng nèi， sì yì yǐ suí， lǚ lín dí tíng， shí yào qí wēi， yán jīng dà guó， hèn yú wèi yí。”
xí lóng、 xiàng chōng：“ kuàng liàng dé fàn xiá 'ěr， xūn gài jì shì。”
sī mǎ yán：“ shàn zāi， shǐ wǒ dé cǐ rén yǐ zì fǔ， qǐ yòu jīn rì zhī láo hū！”
fù gān：“ zhū gé liàng dá zhì zhī biàn， zhèng 'ér yòu móu， ér wéi zhī xiāng。”
guō chōng：“ jīn chéng guō chōng yǐ wéi liàng quán zhì yīng lüè， yòu yú guǎn ﹑ yàn， gōng yè wèi jì， lùn zhě huò yān， tiáo liàng wǔ shì yǐnmò bù wén yú shì zhě， bǎo děng yì bù néng fù nán。 fú fēng wáng kǎi rán shàn chōng。”
liú chán xià zhào：“ jiē tíng zhī yì， jiù yóu mǎ sù， ér jūn yǐn qiān， shēn zì biǎn yì， zhòng wéi jūn yì， tīng shùn suǒ shǒu。 qián nián yào shī， guó zhǎn wáng shuāng； jīn suì yuán zhēng， guō huái dùn zǒu； jiàng jí dī、 qiāng， xīng fù 'èr jùn， wēi zhèn xiōng bào， gōng xūn xiǎn rán。 fāng jīn tiān xià sāo rǎo， yuán 'è wèi xiāo， jūn shòu dà rèn， gān guó zhī zhòng， ér jiǔ zì yì sǔn， fēi suǒ yǐ guāng yáng hóng liè yǐ。 jīn fù jūn chéngxiàng， jūn qí wù cí。”“ wéi jūn tǐ zī wén wǔ， míng ruì dǔ chéng， shòu yí tuō gū， kuāng fǔ zhèn gōng， jì jué xīng wēi， zhì cún jìng luàn； yuán zhěng liù shī， wú suì bù zhēng， shén wǔ hè rán， wēi zhèn bā huāng， jiāng jiàn shū gōng yú jì hàn， cān yī、 zhōu zhī jù xūn。 rú hé bù diào， shì lín chuí kè， gòu jí yǔn sàng！ zhèn yòng shāng dào， gān xīn ruò liè。 fū chóng dé xù gōng， jì xíng mìng shì， suǒ yǐ guāng zhāo jiāng lái， kānzǎi bù xiǔ。 jīn shǐ shǐ chí jié zuǒ zhōng láng jiāng dù qióng， zèng jūn chéngxiàng wǔ xiāng hóu yìn shòu， shì jūn wéi zhōng wǔ hóu。 hún 'ér yòu líng， jiā cí chǒng róng。 wū hū 'āi zāi！ wū hū 'āi zāi！”
hòu rén duì zhū gé liàng de zhōng chéng、 shì jì dà jiā zàn yáng， rú：
qīng cháo kāng xī dì：“ zhū gé liàng yún： jū gōng jìn cuì， sǐ 'ér hòu yǐ。 wéi rén chén zhě， wéi zhū gé liàng néng rú cǐ 'ěr。”
táng dài sūn qiáo：“ wǔ hóu sǐ dài wǔ bǎizǎi， qì jīn liáng hàn zhī mín， gē dào yí liè， miào 'ér jì zhě rú zài， qí 'ài yú mín rú cǐ 'ér jiǔ yě。”
xī jìn méi táo zàn táo kǎn：“ jī shén míng jiàn sì wèi wǔ， zhōng shùn qín láo rú kǒng míng。”
dōng jìn cháng qú：“ zhì guó yǐ lǐ mín wú yuàn shēng， bù làn yòng sī xíng， méi shàng yòu yú qì。”
suí cháo wáng tōng：“ ruò zhū gé liàng bù sǐ， zé lǐyuè dà xīng。”
【 jūn shì cái néng】
shǐ shū píng jià
《 mò jì》： kǒng míng qǐ bā、 shǔ zhī dì， dǎo yī zhōu zhī tǔ， fāng zhī dà guó， qí zhàn shì rén mín， gài yòu jiǔ fēn zhī yī yě， ér yǐ gòng zhì dà wú， kàng duì běi dí， zhì shǐ gēng zhàn yòu wǔ， xíng fǎ zhěng qí， tí bù zú shù wàn， cháng qū qí shān， kǎi rán yòu yǐn mǎ hé、 luò zhī zhì。 zhòng dá jù tiān xià shí bèi zhī dì， zhàng jiān bìng zhī zhòng， jù láo chéng， yōng jīng ruì， wú qín dí zhī yì， wù zì bǎo quán 'ér yǐ， shǐ bǐ kǒng míng zì lái zì qù。 ruò cǐ rén bù wáng， zhōng qí zhì yì， lián nián yùn sī， kè rì xīng móu， zé liáng、 yōng bù jiě jiá， zhōng guó bù shì 'ān， shèng fù zhī shì， yì yǐ jué yǐ。
《 yuán zǐ》： qí yòng bīng yě， zhǐ rú shān， jìn tuì rú fēng， bīng chū zhī rì， tiān xià zhèn dòng， ér rén xīn bù yōu。
lù fǎ hé： zhū gé kǒng míng kě wèi míng jiāng， wú zì jiàn zhī。
lǐ jìng táng tài zōng wèn duì
lǐ jìng： chén qián suǒ jìn huáng dì、 tài gōng 'èr zhèn tú， bìng《 sī mǎ fǎ》、 zhū gé liàng qí zhèng zhī fǎ， cǐ yǐ jīng xī。 lì dài míng jiāng， yòng qí yī 'èr， chéng gōng zhě yì zhòng yǐ。 dàn shǐ guān xiān kè zhī bīng， bù néng jì qí shí jì yān。 chén gǎn bù fèng zhào， dāng zuǎn shù yǐ wén。 tài zōng yuē： bīng fǎ shú wéi zuì shēn？
tài zōng yuē： rán！ wú wèi bù zhàn 'ér qū rén zhī bīng zhě， shàng yě； bǎi zhàn bǎi shèng zhě， zhōng yě； shēn gōu gāo lěi yǐ zì shǒu zhě， xià yě。 yǐ shì jiào liàng， sūn wǔ zhe shū， sān děng jiē jù yān。
jìng yuē： guān qí wén， jì qí shì， yì kě chā bié yǐ。 ruò zhāng liáng、 fànlǐ、 sūn wǔ， tuō rán gāo yǐn， bù zhī suǒ wǎng， cǐ fēi zhī dào， ān néng 'ěr hū？ ruò yuèyì、 guǎn zhòng、 zhū gé liàng， zhàn bì shèng， shǒu bì gù， cǐ fēi chá tiān shí dì lì， ān néng 'ěr hū？ qí cì wáng měng zhī bǎo tài， xiè 'ān zhī shǒu jìn， fēi rèn jiāng zé cái， shàn wán zì gù， ān néng 'ěr hū？ gù xí bīng zhī xué， bì xiān yóu xià yǐ jí zhōng， yóu zhōng yǐ jí shàng， zé jiàn 'ér shēn yǐ。 bù rán， zé chuí kōng yán， tú jì sòng， wú zú qǔ yě。
zhū gé liàng zhàn jì
《 sān guó zhì》： xiān zhù zì jiā méng hái gōng zhāng， liàng yǔ zhāng fēi、 zhào yún děng shuài zhòng sù jiāng， fèndìng jùn xiàn， yǔ xiān zhù gòng wéi chéng dū。
《 sān guó zhì》： sān nián chūn， liàng shuài zhòng nán zhēng， qí qiū xī píng。 jūn zī suǒ chū， guó yǐ fù ráo， nǎi zhì róng jiǎng wǔ， yǐ sì dà jǔ。
《 sān guó zhì》： liù nián chūn， yáng shēng yóu xié gǔ dào qǔ méi， shǐ zhào yún、 dèng zhī wéi yí jūn， jù jī gǔ， wèi dàjiàng jūn cáo zhēn jǔ zhòng jù zhī。 liàng shēn shuài zhū jūn gōng qí shān， róng chén zhěng qí， shǎng fá sù 'ér hào lìng cháng míng， nán 'ān、 tiān shuǐ、 yǒng 'ān sān jùn pàn wèi yìng liàng， guān zhōng xiǎng zhèn。
《 sān guó zhì》： dōng， liàng fù chū sàn guān， wéi chén cāng， cáo zhēn jù zhī， liàng liáng jìn 'ér hái。 wèi jiāng jūn wáng shuāng shuài qí zhuī liàng， liàng yǔ zhàn， pò zhī， zhǎn shuāng。
《 sān guó zhì》： qī nián， liàng qiǎn chén shì gōng wǔ dū、 yīn píng。 wèi yōng zhōu lá shǐ guō huái shuài zhòng yù jī shì， liàng zì chū zhì jiàn wēi， huái tuì hái， suì píng 'èr jùn。
《 sān guó zhì》： jiǔ nián， liàng fù chū qí shān， yǐ mù niú yùn， liáng jìn tuì jūn， yǔ wèi jiāng zhāng tái jiāo zhàn， shè shā tái。
《 sān guó zhì》： shí 'èr nián chūn， liàng xī dà zhòng yóu xié gǔ chū， yǐ liú mǎ yùn， jù wǔ gōng wǔ zhàng yuán， yǔ sī mǎ xuān wáng duì yú wèi nán。 liàng měi huàn liáng bù jì， shǐ jǐ zhì bù shēn， shì yǐ fēn bīng tún tián， wéi jiǔ zhù zhī jī。 gēng zhě zá yú wèi bīn jū mín zhī jiān， ér bǎi xìng 'ān dǔ， jūn wú sī yān。 xiāng chí bǎi yú rì。 qí nián bā yuè， liàng jí bìng， zú yú jūn， shí nián wǔ shí sì。 jí jūn tuì， xuān wáng 'àn xíng qí yíng lěi chù suǒ， yuē：“ tiān xià qí cái yě！”
《 zī zhì tōng jiàn》： hàn zhū gé liàng zhì nán zhōng， suǒ zài zhàn jié， liàng yóu yuè xī rù， zhǎn yōng kǎi jí gāo dìng。 shǐ lái jiàng dū yì zhōu lǐ huī yóu yì zhōu rù， mén xià dū bā xī mǎ zhōng yóu zāng kē rù， jī pò zhū xiàn， fù yǔ liàng hé。
《 zī zhì tōng jiàn》： mèng huò shōu kǎi yú zhòng yǐ jù liàng。 huò sù wéi yí、 hàn suǒ fú， liàng mù shēng zhì zhī， jì dé， shǐ guān yú yíng chén zhī jiān， wèn yuē：“ cǐ jūn hé rú？” huò yuē：“ xiàng zhě bù zhī xū shí， gù bài。 jīn méng cì guān yíng chén， ruò zhǐ rú cǐ， jí dìng yì shèng 'ěr。” liàng xiào， zòng shǐ gèng zhàn。 qī cōng qī qín 'ér liàng yóu qiǎn huò， huò zhǐ bù qù， yuē：“ gōng， tiān wēi yě， nán rén bù fù fǎn yǐ！” liàng suì zhì diān chí。 yì zhōu、 yǒng chāng、 zāng kē、 yuè xī sì jùn jiē píng。
《 zī zhì tōng jiàn》： liàng yáng shēng yóu xié gǔ dào qǔ méi。 shǐ zhèn dōng jiāng jūn zhào yún， yáng wǔ jiāng jūn dèng zhī wéi yí jūn， jù jī gǔ。 dì yí cáo zhēn dū dū guān yòu zhū jūn liàng shēn shuài dà jūn gōng qí shān， róng chén zhěng qí， hào lìng míng sù。 shǐ， wèi yǐ hàn zhāo liè jì sǐ， shù suì jì rán wú wén， shì yǐ lüè wú bèi yù； ér zú wén liàng chū， cháo yě kǒng jù。 yú shì tiān shuǐ、 nán 'ān、 ān dìng jiē pàn yìng liàng， guān zhōng xiǎng zhèn， cháo chén wèi zhī jì suǒ chū。
《 zī zhì tōng jiàn》： liàng zhī chū qí shān， cān jūn jiāng wéi yì liàng jiàng。 liàng měi wéi dǎn zhì， bì wéi cāng cáo yuàn， shǐ diǎn jūn shì。
《 zī zhì tōng jiàn》： chūn， hàn zhū gé liàng qiǎn qí jiāng chén jiè gōng wǔ dū、 yīn píng 'èr jùn， yōng zhōu cì shǐ guō huái yǐn bīng jiù zhī。 liàng zì chū jiàn wēi， huái tuì， liàng suì bá 'èr jùn yǐ guī； hàn zhù fù cè bài liàng wéi chéngxiàng。
《 zī zhì tōng jiàn》： hàn chéngxiàng liàng mìng lǐ yán yǐ zhōng dū hù shǔ fǔ shì。 yán gēngmíng píng。 liàng shuài zhū jūn rù kòu， wéi qí shān， yǐ mù niú yùn。 yú shì dà sī mǎ cáo zhēn yòu jí， dì mìng sī mǎ yì xī tún cháng 'ān， dū jiāng jūn zhāng hé、 fèi yào、 dài líng、 guō huái děng yǐ yù zhī。 zhāi míng sān yuè， shào líng yuán hóu cáo zhēn zú。 zhì zì shí yuè bù yǔ， zhì yú shí yuè。 sī mǎ yì shǐ fèi yào、 dài líng liú jīng bīng sì qiān shǒu shàng guī， yú zhòng xī chū， xī jiù qí shān。 zhāng hé yù fēn bīng zhù yōng、 méi， yì yuē：“ liào qián jūn néng dú dāng zhī zhě， jiāng jūn yán shì yě。 ruò bù néng dāng 'ér fēn wéi qián hòu， cǐ chǔ zhī sān jūn suǒ yǐ wéi qíng bù qín yě。” suì jìn。 liàng fēn bīng liú gōng qí shān， zì nì yì yú shàng guī。 guō huái、 fèi yào děng jiào liàng， liàng pò zhī， yīn dà shān yì qí mài， yǔ yì yù yú shàng guī zhī dōng。
《 zī zhì tōng jiàn》： yì liǎn jūn yǐ xiǎn， bīng bù dé jiāo， liàng yǐn hái。 yì děng xún liàng hòu zhì yú lǔ chéng。 zhāng hé yuē：“ bǐ yuǎn lái nì wǒ， qǐng zhàn bù dé， wèi wǒ lì bù zài zhàn， yù yǐ cháng jì zhì zhī yě。 qiě qí shān zhī dà jūn yǐ zài jìn， rén qíng zì gù， kě zhǐ tún yú cǐ， fēn wéi qí bīng， shì chū qí hòu， bù yí jìn qián 'ér bù gǎn bī， zuò shī mín wàng yě。 jīn liàng gū jūn shí shǎo， yì xíng qù yǐ。” yì bù cóng， gù xún liàng。 jì zhì， yòu dēng shān jué yíng， bù kěn zhàn。 jiǎ xǔ、 wèi píng shù qǐng zhàn， yīn yuē：“ gōng wèi shǔ rú hǔ， nài tiān xià xiào hé！” yì bìng zhī。 zhū jiāng xián qǐng zhàn。 xià， wǔ yuè， xīn yǐ， yì nǎi shǐ zhāng hé gōng wú dāng jiān hé píng yú nán wéi， zì 'àn zhōng dào xiàng liàng。 liàng shǐ wèi yán、 gāo xiáng、 wú bān nì zhàn， wèi bīng dà bài， hàn rén huò jiá zhe sān qiān， yì hái bǎo yíng。
《 zī zhì tōng jiàn》： liù yuè， liàng yǐ liáng jìn tuì jūn， sī mǎ yì qiǎn zhāng hé zhuī zhī。 hé jìn zhì mù mén， yǔ liàng zhàn， shǔ rén chéng gāo bù fú， gōng nǔ luàn fā， fēi shǐ zhōng hé yòu xī 'ér zú。
《 zī zhì tōng jiàn》： zhū gé liàng quàn nóng jiǎng wǔ， zuò mù niú、 liú mǎ， yùn mǐ jí xié gǔ kǒu， zhì xié gǔ dǐ gé； xī mín xiū shì， sān nián 'ér hòu yòng zhī。 chūn， èr yuè， liàng xī dà zhòng shí wàn yóu xié gǔ rù kòu， qiǎn shǐ yuē wú tóng shí dà jǔ。 zhū gé liàng zhì méi， jūn yú wèi shuǐ zhī nán。 sī mǎ yì yǐn jūn dù wèi， bèi shuǐ wéi lěi jù zhī， wèi zhū jiāng yuē：“ liàng ruò chū wǔ gōng， yǐ shān 'ér dōng， chéng wéi kě yōu； ruò xī shàng wǔ zhàng yuán， zhū jiāng wú shì yǐ。” liàng guǒ tún wǔ zhàng yuán。 yōng zhōu cì shǐ guō huái yán yú yì yuē：“ liàng bì zhēng běi yuán， yí xiān jù zhī。” yì zhě duō wèi bù rán， huái yuē：“ ruò liàng kuà wèi dēng yuán， lián bīng běi shān， gé jué lǒng dào， yáo dàng mín yí， cǐ fēi guó zhī lì yě。” yì nǎi shǐ huái tún běi yuán。 qiàn lěi wèi chéng， hàn bīng dà zhì， huái nì jī què zhī。 liàng yǐ qián zhě shù chū， jiē yǐ yùn liáng bù jì， shǐ jǐ zhì bù shēn， nǎi fēn bīng tún tián wéi jiǔ zhù zhī jī， gēng zhě zá yú wèi bīn jū mín zhī jiān， ér bǎi xìng 'ān dǔ， jūn wú sī yān。
《 zī zhì tōng jiàn》： sī mǎ yì yǔ zhū gé liàng xiāng shǒu bǎi yú rì， liàng shù tiǎo zhàn， yì bù chū。 liàng nǎi yí yì jīn guó fù rén zhī fú。 yì nù， shàng biǎo qǐng zhàn， dì shǐ wèi wèi xīn pí zhàng jié wéi jūn shī yǐ zhì zhī。 hù jūn jiāng wéi wèi liàng yuē：“ xīn zuǒ zhì zhàng jié 'ér dào， zéi bù fù chū yǐ。” liàng yuē：“ bǐ běn wú zhàn qíng， suǒ yǐ gù qǐng zhàn zhě， yǐ shì wǔ yú qí zhòng 'ěr。 jiāng zài jūn， jūn mìng yòu suǒ bù shòu， gǒu néng zhì wú， qǐ qiān lǐ 'ér qǐng zhàn xié！” liàng qiǎn shǐ zhě zhì yì jūn， yì wèn qí qǐn shí jí shì zhī fán jiǎn， bù wèn róng shì。 shǐ zhě duì yuē：“ zhū gé gōng sù xīng yè mèi， fá 'èr shí yǐ shàng， jiē qīn lǎn yān； suǒ dàn shí bù zhì shù shēng。” yì gào rén yuē：“ zhū gé kǒng míng shí shǎo shì fán， qí néng jiǔ hū！” liàng bìng dǔ， hàn zhù shǐ shàng shū pú shè lǐ fú shěng shì， yīn zī yǐ guó jiā dà jì。 fú zhì， yǔ liàng yǔ yǐ， bié qù， shù rì fù hái。 liàng yuē：“ gū zhī jūn hái yì， jìn rì yán yǔ suī mí rì， yòu suǒ bù jìn， gèng lái yì jué 'ěr。 gōng suǒ wèn zhě， gōng yǎn qí yí yě。” fú xiè：“ qián shí shī bù zī qǐng， rú gōng bǎi nián hòu shuí kě rèn dà shì zhě， gù zhé hái 'ěr。 qǐ fù qǐng jiǎng wǎn zhī hòu， shuí kě rèn zhě？” liàng yuē：“ wén wěi kě yǐ jì zhī。” yòu wèn qí cì， liàng bù dá。 zhāi zhī。 shì yuè， liàng zú yú jūn zhōng。
《 zī zhì tōng jiàn》： shì yuè， liàng zú yú jūn zhōng。 zhǎngshǐ yáng yí zhěng jūn 'ér chū。 bǎi xìng bēn gào sī mǎ yì， yì zhuī zhī。 jiāng wéi lìng yí fǎn qí míng gǔ， ruò jiāng xiàng yì zhě， yì wù liàng zhà sǐ liǎn jūn tuì， bù gǎn bī。 yú shì yí jié chén 'ér qù， rù gǔ rán hòu fā sàng。 bǎi xìng wéi zhī yàn yuē：“ sǐ zhū gé zǒu shēng zhòng dá。” yì wén zhī， xiào yuē：“ wú néng liào shēng， bù néng liào sǐ gù yě。” yì 'àn xíng liàng zhī yíng lěi chù suǒ， tàn yuē：“ tiān xià qí cái yě！” zhuī zhì chì 'àn， bù jí 'ér hái。
【 zhì guó chéng jiù】
《 sān guó zhì》： zhū gé liàng zhī wéixiàng guó yě， fǔ bǎi xìng， shì yí guǐ， yuē guān zhí， cóng quán zhì， kāi chéng xīn， bù gōng dào； jìn zhōng yì shí zhě suī chóu bì shǎng， fàn fǎ dài màn zhě suī qīn bì fá， fú zuì shū qíng zhě suī zhòng bì shì， yóu cí qiǎo shì zhě suī qīng bì lù； shàn wú wēi 'ér bù shǎng， è wú xiān 'ér bù biǎn； shù shì jīng liàn， wù lǐ qí běn， xún míng zé shí， xū wěi bù chǐ； zhōng yú bāng yù zhī nèi， xián wèi 'ér 'ài zhī， xíng zhèng suī jùn 'ér wú yuàn zhě， yǐ qí yòng xīn píng 'ér quàn jiè míng yě。 kě wèi shí zhì zhī liáng cái， guǎn、 xiāo zhī yà pǐ yǐ。
《 sān guó zhì》： jí bèi cú méi， sì zǐ yòu ruò， shì wú jù xì， liàng jiē zhuān zhī。 yú shì wài lián dōng wú， nèi píng nán yuè， lì fǎ shī dù， zhěng lǐ róng lǚ， gōng xiè jì qiǎo， wù jiū qí jí， kē jiào yán míng， shǎng fá bì xìn， wú 'è bù chéng， wú shàn bù xiǎn， zhì yú lì bù róng jiān， rén huái zì lì， dào bù shí yí， qiáng bù qīn ruò， fēng huà sù rán yě。《 sān guó zhì》： lí shù zhuī sī， yǐ wéi kǒu shí。 zhì jīn liáng、 yì zhī mín， zī shù liàng zhě， yán yóu zài 'ěr， suī gān táng zhī yǒng zhào gōng， zhèng rén zhī gē zǐ chǎn， wú yǐ yuǎn pì yě。 mèng kē yòu yún：“ yǐ yì dào shǐ mín， suī láo bù yuàn； yǐ shēng dào shā rén， suī sǐ bù fèn。” xìn yǐ！ lùn zhě huò guài liàng wén cǎi bù yàn， ér guò yú dīng níng zhōu zhì。 chén yú yǐ wéi jiù yáo dà xián yě， zhōu gōng shèng rén yě， kǎo zhī shàng shū， jiù yáo zhī mó lüè 'ér yǎ， zhōu gōng zhī gào fán 'ér xī。 hé zé？ jiù yáo yǔ shùn、 yǔ gòng tán， zhōu gōng yǔ qún xià shǐ shì gù yě。 liàng suǒ yǔ yán， jìn zhòng rén fán shì， gù qí wén zhǐ bù dé jí yuǎn yě。 rán qí shēng jiào yí yán， jiē jīng shì zōng wù， gōng chéng zhī xīn， xíng yú wén mò， zú yǐ zhī qí rén zhī yì lǐ， ér yòu bǔ yú dāng shì。
《 sān guó zhì》：“ huáng shā tún， zhū gé liàng suǒ kāi yě。”
sī mǎ yán： shàn zāi， rú wǒ dé cǐ rén yǐ zì fǔ， qǐ yòu jīn rì zhī láo hū！
《 sān guó zhì》： zhū gé chéngxiàng hóng yì zhōng zhuàng， wàng shēn yōu guó。
jiǎ xǔ： zhū gé liàng shàn zhì guó。
liú bèi： jūn cái shí bèi cáo pī， bì néng 'ān guó， zhōng dìng dà shì。 gū zhī yòu kǒng míng， yóu yú zhī yòu shuǐ yě。
《 shuǐ jīng zhù ? jiāng shuǐ》：“ zhū gé liàng běi zhēng， yǐ cǐ yàn nóng běn， guó zhī suǒ zī， yǐ zhēng dīng qiān 'èr bǎi rén zhù hù zhī， yòu yàn guān。”
《 pǔ 'ěr fǔ zhì . gǔ jì》：“ wǔ hóu biàn lì liù shān， liú tóng luó yú yōu lè， zhì tóng màn yú mǎng zhī， mái tiě zhuān yú mán zhuān， yí mù bāng yú yǐ bāng， mái mǎ dèng yú gé dēng， zhì sǎ dài yú màn chè， gù yǐ míng qí shān。”
zhū gé liàng zài hàn zhōng xiū shì quàn nóng qī jiān， chōng fēn lì yòng liǎo hàn zhōng yōu hòu de jīng jì tiáo jiàn， yīn dì zhì yí dì cǎi qǔ liǎo yī xì liè fā zhǎn shēng chǎn de dé lì cuò shī， shǐ běi fá jūn zī jī běn shàng jiù dì dé dào liǎo jiě jué， zhū gé liàng sǐ hòu， shǔ jūn chè tuì， wèi jūn hái zài shǔ yíng zhōng“ huò qí tú shū、 liáng gǔ shèn zhòng”。 zhè zhèng shuō míng liǎo zhū gé liàng xiū shì quàn nóng， shí xíng jūn tún gēng zhàn de xiào guǒ shì xiǎn zhù de。 dāng dì rén mín shēng huó hǎo liǎo， jiù kě yǐ zhāo lái gèng duō de rén kǒu， shǐ dì guǎng rén xī de hàn zhōng chóngxīn dé dào fā zhǎn， zhú bù dào dá rén duō、 liáng duō de liáng xìng xún huán， shǐ bǎi xìng“ ān qí jū， lè qí yè”。 zhǐ yòu fù guó qiáng bīng， cái néng wéi hù tǒng zhì jiē jí de cháng zhì jiǔ 'ān。
jīng zhū gé liàng“ zhǒng jì zēng zhù” de“ shān hé yàn” děng shuǐ lì gōng chéng zhì jīn hái shì hàn zhōng dì qū guàn gài miàn jī zuì dà de shuǐ lì gōng chéng。 jù lǐ yí zhǐ xiān shēng kǎo chá 'ér zhī，“ shān hé yàn shàng guàn bāo chéng tián bā qiān yú mǔ， guàn nán zhèng xiàn tián sān wàn líng liù bǎi yú mǔ， guàn jiǔ xiàn qī qiān yú mǔ， gòng sì wàn liù qiān yú mǔ。” hàn zhōng shì de liù dà míng chí， zhì jīn réng bèi lì yòng。 jù kǎo gǔ diào chá tǒng jì， quán qū zhì jīn shàng bǎo liú yòu hàn yǐ lái de gǔ yàn qī shí duō chù， yī xiē yàn qú jīng lì dài shǐ yòng wéi xiū， yī zhí yán yòng zhì jīn。 tóng shí gè dì zài jì chéng hé xué xí gǔ dài kāi fā lì yòng shuǐ lì zī yuán jīng yàn de jī chǔ shàng， yòu bù duàn zēng xiū liǎo dà pī táng、 kù、 bēi chí děng shuǐ lì shè shī。 jǐn miǎn xiàn jiù zēng xiū liǎo néng xù shí wàn lì fāng shuǐ de shuǐ kù sān shí qī gè； táng yǔ bēi chí dá sān bǎi duō gè； dōng shuǐ tián zhì jīn réng yòu wǔ wàn duō mǔ。 cóng chū tǔ de táng kù， shuǐ tián mó xíng yǔ jīn bǐ jiào， zú yǐ shuō míng běn dì qū zì hàn yǐ lái， zài guǎng fàn kāi fā lì yòng shuǐ lì zī yuán， fā zhǎn nóng yè shēng chǎn fāng miàn， jiù yī zhí yīn dì zhì yí， yǐ xiǎo xíng wéi zhù de xíng shì xiū zhù yàn qú、 táng kù， zhú bù jiāng qiū líng dì dài gǎi biàn wéi liáng tián。 shàng shù shí shì shuō míng， hàn zhōng pén dì gǔ dài nóng tián shuǐ lì shè shī zhì jīn suǒ chǎn shēng de shí jì xiào yòng hé bù duàn gǎi jìn lì yòng， yǔ zhū gé liàng dāng nián zài hàn zhōng xiū shàng quàn nóng shí， kāi tuò nóng tián、 xīng xiū shuǐ lì、 fā zhǎn shēng chǎn de fēng gōng wěi jì shì fēn bù kāi de。
【 sān guó zhì jìzǎi】
zhū gé shì jí mù lù：
kāi fǔ zuò mù dì yī
quán zhì dì 'èr
nán zhēng dì sān
běi chū dì sì
jì suàn dì wǔ
xùn lì dì liù
zōng hé shàng dì qī
zōng hé xià dì bā
zá yán shàng dì jiǔ
zá yán xià dì shí
guì hé dì shí yī
bīng yào dì shí 'èr
chuán yùn dì shí sān
yǔ sūn quán shū dì shí sì
yǔ zhū gé jǐn shū dì shí wǔ
yǔ mèng dá shū dì shí liù
fèi lǐ píng dì shí qī
fǎ jiǎn shàng dì shí bā
fǎ jiǎn xià dì shí jiǔ
kē lìng shàng dì 'èr shí
kē lìng xià dì 'èr shí yī
jūn lìng shàng dì 'èr shí 'èr
jūn lìng zhōng dì 'èr shí sān
jūn lìng xià dì 'èr shí sì
yòu 'èr shí sì piān， fán shí wàn sì qiān yī bǎi yī shí 'èr zì。
【 yì shù zào yì】
yī、 shū fǎ piān :
zhū gé liàng suǒ chù de shí dài， zhèng shì zhōng guó shū fǎ yì shù qū xiàng chéng shú de shí dài。 zài tā chū shēng qián sì nián， hàn líng dì xī píng liù nián ( gōng yuán 177 nián )， shǒu cì bǎ shū kè wén zì chēng zuò“ shū fǎ”。 zhè biāo zhì zhe zuò wéi jiāo liú gōng jù de“ xiě zì”， yǔ zuò wéi měi xué xīn shǎng yǔ shí yòng xiāng tǒng yī de“ shū fǎ”， zhèng shì lā kāi liǎo jù lí， bìng shǐ hòu zhě zhú bù fā zhǎn chéng wéi yī mén dú tè de yì shù héng héng shū fǎ yì shù。 zhè shí hàn lì yǐ chéng wéi bié jù fēng gé de zhù dǎo zì tǐ， tóng shí yòu shǐ chuàng liǎo cǎo shū、 xíng shū hé jiē shū， shǐ zhuàn、 lì、 cǎo、 xíng、 jiē wǔ tǐ jī běn qí bèi。
zhū gé liàng xǐ 'ài shū fǎ； zài qīng shàonián shí dài jiù jìn xíng guò kè kǔ de xùn liàn， néng xiě duō zhǒng zì tǐ， zhuàn shū、 bā fēn、 cǎo shū dū xiě dé hěn chū sè。 nán cháo ? liáng táo hóng jǐng shì yī wèi dà shū fǎ jiā， tā suǒ zhù《 dāo jiàn lù》 jìzǎi：“ shǔ zhāng wǔ yuán nián xīn chǒu ( gōng yuán 221 nián )， cǎi jīn niú shān tiě， zhù bā tiě jiàn， gè cháng sān chǐ liù cùn， …… bìng shì kǒng míng shū zuò fēng jiǎo chù suǒ。”。 yú lì《 gǔ dǐng lù》 jìzǎi：“ zhū gé liàng shā wáng shuāng， hái dìng jūn shān， zhù yī dǐng， mái yú hàn chuān， qí wén yuē： dìng jūn dǐng。 yòu zuò bā zhèn dǐng， chén yǒng 'ān shuǐ zhōng， jiē dà zhuàn shū。”“ xiān zhù zhāng wǔ 'èr nián ( gōng yuán 222 nián )， yú hàn chuān zhù yī dǐng， míng kè hàn dǐng， zhì bǐng xué zhōng， bā fēn shū…… yòu zhù yī dǐng yú chéng dū wǔ dān shān， míng shòushàn dǐng； yòu zhù yī dǐng yú jiàn shān kǒu， míng jiàn shān dǐng。 bìng xiǎo zhuàn shū， jiē wǔ hóu jì。”“ zhāng wǔ sān nián ( gōng yuán 223 nián ) yì zuò 'èr dǐng， yī yǔ lǔ wáng， wén yuē： ‘ fù guì chāng， yí hóu wáng。， yī yǔ liáng wáng， wén yuē：‘ dà jí xiáng， yí gōng wáng。 ’ bìng gǔ lì shū， gāo sān chǐ， jiē wǔ hóu jì。” běi sòng shí zhōu yuè suǒ zhù《 gǔ jīn fǎ shū yuàn》 yě jìzǎi：“ shǔ xiān zhù cháng zuò sān dǐng， jiē wǔ hóu zhuàn lì bā fēn， jí qí gōng miào。”。
shàng shù jìzǎi shì kě xìn de， tè bié shì nán cháo táo hóng jǐng， jù zhū gé liàng jǐn 'èr bǎi yú nián shí jiān， tā de jiàn wén hé jì shù yīngshì yòu shì shí yǐ jù de。 sòng huī zōng xuān hé nèi fǔ de《 xuān hé shū pǔ》 juàn 13 jìzǎi： zhū gé liàng“ shàn huà， yì xǐ zuò cǎo zì， suī bù yǐ shū chēng， shì dé qí yí jì， bì zhēn wán zhī”。 yòu shuō：“ jīn yù fǔ suǒ cáng cǎo shū yī：《 yuǎn shè tiē》。” zhè shuō míng dào běi sòng mò qī ( gōng yuán 1119 héng 1125 nián ) zài huáng gōng nèi fǔ hái zhēn cáng yòu zhū gé liàng de shū fǎ zuò pǐn。 nán sòng chén sī《 shū xiǎo shǐ》 jìzǎi： zhū gé liàng“ shàn qí zhuàn lì bā fēn， ? jīn fǎtiè zhōng yòu‘ xuán mò tài jí， hùn hé yīn yáng’ děng zì， shū gōng”。
cóng sòng dài kāi shǐ， bǎ qián rén zhù míng shū jì mó kè tàyìn xià lái， yǐ biàn liú chuán， chēng zhī wéi“ fǎtiè”。 zhè yī zé jìzǎi shuō míng： zài sòng dài zhū gé liàng de shū fǎ zuò pǐn shì zuò wéi yòu shì fàn yì yì de“ fǎtiè” liú xíng yú shì de。 zhū gé liàng zài fán máng de zhèng wù hé jūn shì huó dòng zhōng， shǐ zhōng bù wàng shū fǎ。《 cháng dé fǔ zhì》 jìzǎi：“ wò lóng mò chí zài yuán jiāng xiàn xī sān shí lǐ wò lóng sì nèi。 sú chuán hàn zhū gé wǔ hóu dí mò yú cǐ sì， yīn míng。” wǒ men zhī dào， zhū gé liàng zài cháng dé yī dài huó dòng de shí jiān， shì zài chì bì dà zhàn zhī hòu， zhàn shì shí fēn jǐn zhāng pín fán， kě shì tā réng rán bù wàng lín chí huī háo。
yí hàn de shì， xiàn zài hái wú fǎ kàn dào qí shū fǎ zhēn jì， zhè zhǐ yòu jì xī wàng yú kǎo gǔ de fā xiàn liǎo。
èr、 huì huà piān：
táng cháo zhāng yàn yuǎn zài《 lì dài míng huà jì》 zhōng xiě dào：“ zhū gé wǔ hóu fù zǐ jiē cháng yú huà。” zhāng yàn yuǎn hái zài qí《 lùn huà》 yī shū zhōng， jìzǎi liǎo dāng shí huì huà shōu cáng yǔ xiāo shòu de qíng kuàng。 tā shuō：“ jīn fēn wéi sān gǔ yǐ dìng guì jiàn， yǐ hàn、 wèi sān guó wéi shàng gǔ， zé zhào qí、 liú xiè、 cài yōng、 zhāng héng、 cáo máo、 yáng xiū、 huán fàn、 xú miǎo、 cáo bù xīng、 zhū gé liàng zhī liú shì yě。” yǐ jìn、 sòng huà jiā wéi zhōng gǔ， yǐ qí、 liáng、 chén、 hòu wèi、 hòu zhōu、 běi qí de huà jiā wéi xià gǔ， suí hé táng chū de huà jiā zé chēng zhī wéi jìn dài。 jìn dài huà jiā zuò pǐn de jià gé yǔ xià gǔ huà jiā zuò pǐn jià gé xiāng jìn， ér yǐ shàng gǔ huà jiā zuò pǐn jià gé wéi zuì gāo。
zhāng yàn yuǎn jì shù dāng shí yī xiē jìn dài huà jiā rú yán lì běn、 wú dào zǐ děng rén huì huà zuò pǐn de shòu jià：“ píng fēng yī piàn zhí jīn 'èr wàn， kǎn zhě shòu yī wàn wǔ qiān，”“ yī shàn zhí jīn yī wàn。” bìng shuō hàn wèi sān guó ( jí shàng gǔ ) huà jiā de zuò pǐn， zài táng dài yǐ shì“ yòu guó yòu jiā zhī zhòng bǎo”，“ wéi xī dài zhī zhēn”。 zhāng yàn yuǎn ( shēng yú gōng yuán 815 nián ) chū shēn yú zǎixiàng shì jiā， jiā cáng fǎ shū míng huà fēi cháng fēng fù， tā de《 lì dài míng huà jì》， xiàng yòu“ huà shǐ zhī zǔ” de chēng yù， tā de jìzǎi hé lùn shù， zài zhōng guó huì huà shǐ shàng yī zhí shì kě xìn 'ér nán dé de shǐ lùn zī liào。 cóng tā de jì shù zhōng， kě yǐ dà zhì kàn dào zhū gé liàng zài zhōng guó měi shù shǐ shàng de lì shǐ dì wèi hé yì shù chéng jiù。 dōng jìn shǐ xué jiā cháng qú de《 huá yáng guó zhì》 jìzǎi：“ nán zhōng， qí sú zhēng wū guǐ， hǎo zǔ méng， tóu shí jié cǎo， guān cháng yǐ zǔ méng yào zhī。 zhū gé liàng nǎi wéi yí zuò tú pǔ， xiān huà tiān dì rì yuè jūn cháng chéng fǔ， cì huà shén lóng， lóng shēng yí jí niú mǎ tuó yáng。 hòu huà bù zhù lì， chéng mǎ fān gài， xún xíng 'ān xù。 yòu huà yí qiān niú fù jiǔ jī jīn bǎo yì zhī zhī xiàng， yǐ cì yí， yí shèn zhòng zhī。” yòu jì dào：“ yǒng chāng jùn， gǔ 'āi láo guó…… shì shì xiāng jì， fēn zhì xiǎo wáng， wǎng wǎng yì jū， sàn zài xī gǔ， jué yù huāng wài， shān chuān yīn shēn， shēng mín yǐ lái， wèi cháng tōng zhōng guó， nán zhōng kūn míng zǔ zhī， gù zhū gé liàng wéi qí tú pǔ yě。” cóng yǐ shàng liǎng duàn jìzǎi kě yǐ kàn chū， zhū gé liàng díquè jù yòu fēi fán de huì huà cái néng。 tā de huà zuò jì qǔ cái yú xiàn shí shēng huó ( rú nán zhōng shǎo shù mín zú de shēng huó ) yòu yòu shén qí 'ér fēng fù de xiǎng xiàng ( rú shén lóng děng )， ér qiě gòu tú hóng wěi， chǎng miàn bó dà。
zhū gé liàng bù jǐn néng huà tiān dì、 rì、 yuè， ér qiě néng huà gè zhǒng jiàn zhù、 chē mǎ、 dòng wù hé rén wù。 néng zhǎng wò rú cǐ quán miàn de huì huà jì qiǎo de huà jiā， zài zhōng guó huì huà shǐ shàng yě shì bù duō jiàn de。 tóng shí， wǒ men hái kě yǐ kàn dào， zhū gé liàng zuò huà jué bù shì chū yú gè rén de xián qíng yì zhì， tā de huì huà yì shù zǒng shì wèitā de zhèng zhì hé jūn shì mùdì fú wù de。
sān、 yīnyuè piān：
zhū gé liàng jīng tōng yīn lǜ， xǐ huān cāo qín yín chàng， yòu hěn gāo de yīnyuè xiū yǎng。
zhè fāng miàn zài gǔ jí zhōng duō yòu jì shù。 chén shòu《 sān guó zhì ? zhū gé liàng chuán》 jìzǎi：“ xuán zú， liàng gōng gēng lǒng mǔ， hǎo wéi liáng fù yín。” xí záo chǐ《 xiāng yáng qí jiù jì》：“ xiāng yáng yòu kǒng míng gù zhái…… zhái xī miàn shān lín shuǐ， kǒng míng cháng dēng zhī， gǔ sè wéi《 liáng fù yín》， yīn míng cǐ shān wéi lè shān。” dāng rán hái yòu wò lóng yín， zhēn shì qiān gǔ jué chàng，《 zhōng xīng shū mù》 jìzǎi：“《 qín jīng》 yī juàn， zhū gé liàng zhuàn shù zhì qín zhī shǐ jí qī xián zhī yīn， shí sān huī qǔ xiàng zhī yì。” xiè xī yí《 qín lùn》 yě jì yòu：“ zhū gé liàng zuò《 liáng fù yín》。”《 yú dì zhì》 jìzǎi：“ dìng jūn shān wǔ hóu miào nèi yòu shí qín yī， fú zhī， shēng shèn qīng yuè， xiāng chuán wǔ hóu suǒ yí。” cóng yǐ shàng jìzǎi jiù zú yǐ kàn chū： zhū gé liàng zài yīnyuè fāng miàn yòu zhe hěn quán miàn de xiū yǎng hé hěn gé de yì shù chéng jiù。 tā jì cháng yú shēngyuè héng héng huì yín chàng； yòu cháng yú qì lè héng héng shàn cāo qín； tóng shí tā hái jìn xíng yuèqǔ hègē cí de chuàng zuò， ér qiě hái huì zhì zuò yuèqì héng héng zhì qī xián qín hé shí qín。 bù jǐn rú cǐ， tā hái xiě yòu yī bù yīnyuè lǐ lùn zhuān zhù héng héng《 qín jīng》。
【 kē jì fā míng】
《 sān guó zhì》： liàng xìng cháng yú qiǎo sī， sǔn yì lián nǔ， mù niú liú mǎ， jiē chū qí yì； tuī yǎn bīng fǎ， zuò bā zhèn tú， xián dé qí yào yún。 liàng yán jiào shū zòu duō kě guān， bié wéi yī jí。 [ bā zhèn tú ]
《 zhū gé liàng jí》 juàn sì《 zhì zào》 piān yǐ xià suǒ yòu de fā míng chuàng zào quán zài zhè piān lǐ jìzǎi guò， dàn shì hěn duō zhāng jié yǐ shī chuán。
《 sān guó zhì》： zhěng lǐ róng lǚ， gōng xiè jì qiǎo， wù jiū qí jí， kē jiào yán míng。
《 wèi shì chūn qiū》： liàng zuò bā wù、 qī jiè、 liù kǒng、 wǔ jù， jiē yòu tiáo zhāng， yǐ xùn lì chén zǐ。
zhū gé lián nǔ
zhè shì zhū gé liàng chū shān hòu fā míng de dì yī yàng zuò zhàn bīng qì。 yǐ wǎng de nǔ yī cì zhǐ néng fā yī zhī jiàn， shí fēn bù biàn。 zhū gé liàng fā míng de lián fā nǔ yī cì jìng néng fā shí zhī !!! lián fā nǔ bǐ yī bān de nǔ shāo kuān， shè jiàn shí píng shè， shā shāng lì jí gāo。
“ sǔn yì lián nǔ， wèi zhī yuán róng， yǐ tiě wéi shǐ， shǐ cháng bā cùn， yī nǔ shí shǐ jù fā”（《 sān guó zhì ? shǔ zhì ? zhū gé liàng chuán》 zhù yǐn《 wèi shì chūn qiū》
bā zhèn tú（ yòu míng bā guà zhèn）
zhè shì zhū gé liàng chū shān hòu zì jǐ chuàng zào de bīng zhèn， tā chēng zhī wéi bā guà bīng zhèn。 shì bīng pái liè wéi bā guà xíng， bā mén rù， bā mén chū。 cǐ zhèn bù yì pò jiě， shàn yú mí huò dí rén。 zhū gé liàng hòu lái yòu duō cì gǎi zào cǐ zhèn， bìng yóu bīng zhèn yǎn huà wéi shí zhèn、 mǎ zhèn。 --------《 sān guó zhì》《 shǔ jì》《 lǐ wèi gōng wèn duì》
kǒng míng qí
zǎo zài lóng zhōng shí， zhū gé liàng jiù dǎ suàn fā míng yī zhǒng qí。 gōng yuán 228 nián， shǔ guó nán fāng bào luàn。 zhū gé liàng zuò wéi yī guó zhī xiāng， jué dìng qīn zì shuài bīng qián wǎng zhēng tǎo。 rán 'ér， qíng kuàng bìng méi nà mó hǎo： nán fāng de qì hòu lìng shì bīng nán yǐ shì yìng。 jiā zhī jūn zhōng wú qù， nán wáng mèng huò jiǔ jiǔ bù kěn guī fú。 zài zhè yàng de qíng kuàng xià， zhū gé liàng fā míng liǎo kǒng míng qí lái huó yuè shì bīng fán mèn de xīn。 kǒng míng qí guī zé jiǎn dān， shì yī zhòngzhì lì yóu xì。
《 zhū gé liàng jí》 juàn sì《 zhì zào》
huǒ shòu
zhū gé liàng píng dìng nán fāng shí， céng zāo yī bài zhàng： nán wáng mèng huò yǐ shòu wéi bīng， lì yòng xiàng、 hǔ、 yě niú、 láng děng yě shòu dà bài zhào yún hé wèi yán de bīng mǎ。 zhū gé liàng líng jī yī dòng， xiǎng dào liǎo yě shòu pà huǒ。 yú shì shù rì hòu， tā fā míng liǎo yī zhǒng wài xíng sì shòu， zhū hóng sè， néng pēn huǒ de wǔ qì lái duì fù mèng huò de shòu bīng。
《 zhū gé liàng jí》 juàn sì《 zhì zào》
dā qiáo qiāng
zhū gé liàng píng dìng nán fāng zhī hòu， jué dìng huī shī běi shàng， wán chéng liú bèi xīng fù hàn shì de yí yuàn。 tōng wǎng běi fāng de dì xíng jí qí jiān nán， shān duō hé duō。 pá shān hái hǎo， guān jiàn shì dù hé： shì bīng men měi cì dōuyào huā hěn cháng de shí jiān dā qiáo。 zhū gé liàng yě wéi cǐ kǔ nǎo。 yī rì， tā lián xiǎng dào gǔ rén rú hé zào lián gōu， cóng 'ér fā míng chū liǎo dā qiáo qiāng。 dā qiáo qiāng de qiānggǎn hé hóng yīng qiāng yī yàng cháng， qiāng tóu chéng luó zhuàng（ yòu diǎn xiàng xiàn zài de luó sī dāo）
《 zhū gé liàng jí》 juàn sì《 zhì zào》
kǒng míng dēng
zhè shì zhū gé liàng běi fá bèi sī mǎ yì kùn yú yáng píng shí suǒ fā míng de yī zhǒng yòng lái xiàng jiù bīng chuán dì xìn xī de kōng piāo dēng， yě shì rè qì qiú de qǐ yuán。 zài kē jì bù fā dá de sān guó shí dài， zhū gé liàng réng néng chéng wéi shì jiè shàng dì yī gè fā xiàn rè qì qiú kōng piāo zhè gè yuán lǐ de rén， zhēn shì míng fù qí shí de wò lóng
《 zhū gé liàng jí》 juàn sì《 zhì zào》
mù niú liú mǎ
shì zhū gé liàng wǔ chū qí shān shí wéi liǎo fāng biàn yùn liàng 'ér fā míng de yī zhǒng yùn liàng gōng jù。 jù shǐ liào jìzǎi， yīnggāi shì wǔ chū qí shān yòng liú mǎ， liù chū qí shān yòng mù niú。 mù niú liú mǎ shàn yú shàng pō xià pō， shōu liáng děng。 qí gòu zào jí qí xiàng niú、 mǎ。 tuǐ yóu cū mù zhì chéng。 nèi yòu yī shéng， shéng tóu jiē shé， shéng wěi jiē tuǐ。 měi xíng 20 lǐ niǔ zhuǎn shé tóu yī cì， fāng néng zài xíng
《 zhū gé liàng jí》 juàn sì《 zhì zào》： mù niú zhě， fāng fù qū tóu， yī（ gǔ） 〔 jiǎo 〕 sì zú， tóu rù lǐng zhōng， shé zhù yú（ dù）〔 fù〕。 zài duō 'ér xíng shǎo， yí kě dà yòng， bù kě xiǎo shǐ； tè xíng zhě shù shí lǐ， qún xíng zhě 'èr shí lǐ yě。 qū zhě wéi niú tóu， shuāng zhě wéi niú jiǎo， héng zhě wéi niú lǐng， zhuǎn zhě wéi niú zú， fù zhě wéi niú bèi， fāng zhě wéi niú fù， chuí zhě wéi niú（ gǔ）〔 shé〕， qū zhě wéi niú lē， kè zhě wéi niú chǐ， lì zhě wéi niú jiǎo， xì zhě wéi niú yàng， shè zhě wéi niú qiū zhóu。 niú yǎng shuāng yuán， rén xíng liù chǐ， niú xíng sì bù。 zài yī suì liáng， rì xíng 'èr shí lǐ， ér rén bù dà láo（ niú bù yǐn shí）。 liú mǎ chǐ cùn zhī shù， lē cháng sān chǐ wǔ cùn， guǎng sān cùn， hòu 'èr cùn 'èr fēn， zuǒ yòu tóng。 qián zhóu kǒng fēn mò qù tóu sì cùn， jìng zhōng 'èr cùn。 qián jiǎo kǒng fēn mò 'èr cùn，（ qī）〔 qù〕 qián zhóu kǒng sì cùn wǔ fēn， guǎng yī cùn。 qián gàng kǒng qù qián jiǎo kǒng fēn mò 'èr cùn qī fēn， kǒng cháng 'èr cùn， guǎng yī cùn。 hòu（ xì）〔 zhóu〕 kǒng qù qián gàng（ kǒng） fēn mò yī chǐ wǔ fēn， dà xiǎo yǔ qián tóng。 hòu jiǎo kǒng fēn mò qù hòu zhóu kǒng sān cùn wǔ fēn， dà xiǎo yǔ qián（ hòu tóng）〔 tóng。 hòu〕 gàng kǒng qù hòu jiǎo kǒng fēn mò 'èr cùn qī fēn， hòu zài kè qù hòu gàng kǒng fēn mò sì cùn wǔ fēn。 qián gàng cháng yī chǐ bā cùn， guǎng 'èr cùn， hòu yī cùn wǔ fēn。 hòu gàng yǔ děng bǎn fāng náng 'èr méi， hòu bā fēn， cháng 'èr chǐ qī cùn， gāo yī chǐ liù cùn wǔ fēn， guǎng yī chǐ liù cùn， měi méi shòu mǐ 'èr hú sān dǒu。 cóng shàng gàng kǒng qù lē xià qī cùn， qián hòu tóng。 shàng gàng kǒng qù xià gàng kǒng fēn mò yī chǐ sān cùn， kǒng cháng yī cùn wǔ fēn， guǎng qī fēn， bā kǒng tóng。 qián hòu sì jiǎo， guǎng 'èr cùn， hòu yī cùn wǔ fēn。 xíng zhì rú xiàng， qián cháng sì cùn， jìng miàn sì cùn sān fēn。 kǒng jìng zhōng sān jiǎo gàng， cháng 'èr chǐ yī cùn， guǎng yī cùn wǔ fēn， hòu yī cùn sì fēn， tóng gàng 'ěr
pú yuán shén dāo
zhū gé liàng lìng qiǎo jiàng pú yuán zào dāo sān qiān kǒu，“ yǐ zhú tǒng mì nà tiě zhū mǎn zhōng， jǔ dāo duàn zhī， yìng shǒu xū luò， ruò tì shuǐ chú， chēng jué dāng shì， yīn yuē shén dāo”《 zhū gé liàng jí》 juàn sì
wǔ zhé gāng kǎi
sān guó chū de mǎ kǎi， yóu miàn lián、 jī jǐng、 dāng xiōng、 mǎ shēn jiá、 dā hòu、 jì shēng、 ān dèng（《 zhōng guó jūn shì shǐ》 dì yī juàn《 bīng qì） dì 'èr zhāng） gòu chéng， xíng zhì xiāng dāng wán bèi， chú sì zú wài， quán shēn qí yú bù fēn jūn zài kǎi jiá de fáng hù zhī zhōng。 kǎi jiá de jiān yìng dù zēng qiáng。 shòu cǐ yǐng xiǎng liú sòng shí guān zào“ zhū gé liàng tǒng xiù kǎi mào”，“ èr shí wǔ shí nǔ shè zhī bù néng rù”（《 sòng shū ? yīn xiào zǔ chuán》）。 cǐ kǎi shì fǒu yán yòng zhū gé liàng“ wǔ zhé gāng kǎi”（《 zhū gé liàng jí》 juàn 'èr《 zuò gāng kǎi jiào》） de zhì fǎ， yǐ nán zhī qí xiáng。 dàn yóu cǐ kě zhī sān guó de kǎi jiá zhì zào yǐ rán dá dào lú huǒ chún qīng de dì bù。
yún tī， chōng chē
shǔ jūn wéi chén cāng，“ qǐ yún tī chōng chē yǐ lín chéng，（ hǎo） zhāo yú shì yǐ huǒ jiàn nì shè qí yún tī， tī rán， tī shàng rén jiē shāo sǐ。 zhāo yòu yǐ shéng lián shí mó yā qí chōng chē， chōng chē zhé”（《 sān guó zhì · wèi zhì · míng dì jì》 zhù yǐn《 wèi lüè》）
kǒng míng suǒ
zài méi yòu dīng zǐ shéng zǐ de qíng kuàng xià , nǐ néng jiāng liù gēn mù tiáo jiāo chā gù dìng zài yī qǐ má ? liǎng qiān duō nián qián de kǒng míng jiù fā míng liǎo yī zhǒng fāng fǎ , yòng yī zhǒng yǎo hé de fāng shì bǎ sān zǔ mù tiáo chuí zhí xiāng jiāo gù dìng , zhè zhǒng yǎo hé zài jiàn zhù shàng bèi guǎng fàn yìng yòng , zài mín jiān rén men bǎ kǒng míng de zhè zhǒng fā míng zhì chéng liǎo yī zhǒng wán jù -- kǒng míng suǒ . yuán chuàng wéi mù zhì jié gòu , wài guān kàn shì yán sī hé féng de shí zì lì fāng tǐ， dòng dòng nǎo jīn kě chāi jiě， zhuāng shàng kě bù shì nà me róng yì de。 jiě kāi kǒng míng suǒ chóngxiàn yuǎn gǔ zhì huì , bié ràng gǔ rén liú gěi wǒ men de cái fù zài wǒ men zhè yī dài rén shǒu zhōng diū shī . kǒng míng suǒ --- xiāng chuán shì sān guó shí qī zhū gé kǒng míng gēn jù bā guà xuán xué de yuán lǐ fā míng de yī zhǒng wán jù， céng guǎng fàn liú chuán yú mín jiān
zhū gé gǔ
《 yì bù tán zī》、《 yóu liáng zá jì》、《 mán sī zhì》、《 róng zhōu zhì》 jìzǎi de zhū gé gǔ
mán tóu
《 shì wù jì yuán》 jìzǎi de zhū gé mán tóu
zhū gé cài
《 liú bīn kè jiā huà lù》 jìzǎi de zhū gé cài
zhū gé mù
《 yún nán jì》 de zhū gé mù
zhū gé tǒng xiù kǎi、 zhū gé zhú qiāng
《 sòng shū》 jìzǎi de zhū gé tǒng xiù kǎi、 zhū gé zhú qiāng
tiě jí lí
《 bì shǐ lèi biān》 jìzǎi de tiě jí lí。 zhè lǐ zhǎn chū de mǎ cì（ tiě jí lí）， bù guǎn zěn me rēng dōushì sān jiān zhe dì， yī jiān shù qǐ， shì duì fù qí bīng de yòu xiào wǔ qì， jù shuō shǐ yú zhū gé liàng jí juàn sì《 zhì zào》
jiǔ lián huán
zhū gé huán , jiù shì xiàn zài de jiǔ lián huán wán jù
dū jiāng yàn cè shuǐ wèi de biāo chǐ
dū jiāng yàn yòng lái cè shuǐ wèi de biāo chǐ， zhí dào 80 nián dài cái 'àn yuán yàng huàn chéng gāng
píng： dāng nián zhū gé liàng yòng yú qīng yū wéi hù de shí biāo chǐ， zhí dào 80 nián dài cái bèi yuán yàng fǎng zhì de gāng biāo chǐ tì huàn。 ér wǔ hóu lì xià de wéi hù fǎ guī， zhí dào jīn tiān réng bèi yuán yàng zhí xíng。
zhū gé jǐn
zhū gé liàng gǎi shàn liǎo zhì jǐn gōng yì， nán zhēng shí， bǎ zhì jǐn de fāng fǎ chuán shòu gěi yún guì dì qū de shǎo shù mín zú， suǒ yǐ miáo zú bǎ zì jǐ zhì de wǔ cǎi jǐn chēng wéi " wǔ hóu jǐn "， ér dòng zú fù nǚ zhì de dòng jǐn yòu chēng " zhū gé jǐn "。 gǔ lái chuán shuō， shǔ jǐn lì jiǔ bù tuì sè。 yuán yīn zài yú shǔ dì yǎng cán de fāng fǎ yǔ tā chǔfāng fǎ bù tóng， " dāng qí mián jiāng qǐ shí， yǐ sāng huī wèi zhī "， hái yòu rén rèn wéi shì jǐn jiāng（ jīn chéng dū nán） de shuǐ zhì tè bié hǎo， yòng tā rǎn sī、 zhuó jǐn， néng shǐ sè zé fènwài xiān míng。 shǔ hàn shí guǎn lǐ zhì jǐn de guān jiù zhù zài cǐ dì。 dù fǔ《 shǔ xiāng》 shī yún： " jǐn guān chéng wài bǎi sēn sēn "。 bǐ shí chéng dū bèi chēng wéi jǐn guān chéng， yuán yīn jí zài cǐ。
【 wén xué zhù zuò】
zhū gé liàng zhù zuò：
《 lóng zhōng duì》、《 chū shī biǎo》《 jiè zǐ shū》《 jiè wài shēng shū》
《 jiāng yuàn》（ yòu míng《 xīn shū》）
《 biànyíshíliùcè》 liǎng bù bīng shū ----《 bīng yào》《 xīn zhàn》《 bīng fǎ 'èr shí sì piān》
xiāng guān zuò pǐn：
xī jìn chén shòu zhuàn《 zhū gé liàng jí》 èr shí sì piān， shí wàn sì qiān duō zì。
míng wáng shì qí zhuàn《 wǔ hóu quán shū》
qīng zhāng shù zhuàn《 zhū gé zhōng wǔ hóu wén jí》
《 hòu chū shī biǎo》（《 hòu chū shī biǎo》 yí wéi hòu rén wěi zuò， táo yuán zhēn suǒ zhù wèi jìn shǐ cóng kǎo de dì yī piān《 shì chuán zhū gé liàng hòu chū shī biǎo biàn zhèng》 ( quán wén ) jiā yǐ kǎo zhèng。）
《 mǎ qián kè》（ yù yán shū）
《 wén xīn diāo lóng . zhāng biǎo》：“ kǒng míng zhī cí hòu zhù， zhì jìn wén chàng…… biǎo zhī yīng yě。”
《 shū fèn》：“ chū shī yī biǎo zhēn míng shì， qiānzǎi shuí kān bó zhòng jiān。”
《 bìng qǐ shū huái》：“ chū shī yī biǎo tōng jīn gǔ， yè bàn tiǎo dēng gèng xì kàn。”
【 zhū gé liàng de rén gé mèi lì】
zhū gé liàng bù jǐn jǐn shì zhōng huá mín zú de zhì huì de dài biǎo， gèng zhòng yào de tā shì qiān bǎi nián lái shì dà fū zhī shí fènzǐ de rén gé zhī shén。 zài zhōng guó lì shǐ shàng， dé cái jiān bèi de rén bù shǎo， dàn xiàng tā zhè yàng jí zhì huì yǔ rén gé yú yī shēn， kě wèi jué wú jǐn yòu。 tā suǒ zhāng yáng、 shí jiàn de“ jū gōng jìn cuì， sǐ 'ér hòu yǐ” de wàng wǒ jīng shén， wéi lì dài suǒ tuī chóng bèi zhì。
zhū gé liàng de rén gé、 jié cāo、 fēng fàn， gài kuò qǐ lái shì rú xià sì gè fāng miàn：
dàn bó míng zhì， níng jìng zhì yuǎn。 zhū gé liàng yǐn jū lóng zhōng shí， bó lǎn qún shū， guǎng jiāo shì lín， guān xīn shí shì， měi zì bǐ guǎn zhòng yuèyì， fù yòu dān dà rèn、 zhì gāo yuǎn de yuǎn dà bào fù。 dàn tā yòu jué bù shì nà zhǒng zuì xīn yú gōng míng lì lù、 jí jí yú róng huá shì jìn de sú zǐ。 shì shí shàng， dāng shí cáo cāo chēng xióng tiān xià， xié tiān zǐ yǐ lìng zhū hóu， tā de péng yǒu shí guǎng yuán、 mèng gōng wēi jiē tóu qí huī xià， tā què bùwèi suǒ dòng， qí xiōng zhū gé jǐn zài dōng wú pō dé zhòng yòng， tā yě bù qù tóu kào。 zuì hòu， liú bèi sān gù máo lú， yǐ qiān gǔ wèi yòu de qiú xián zhì chéng shēn shēn dǎ dòng liǎo tā， tā cái yì rán bù chū cǎo lú， yī kuāng tiān xià。 zài zhù míng de《 jiè zǐ shū》 zhōng， zhū gé liàng céng rú cǐ zhūn zhūn gào jiè：“ fū jūn zǐ xíng， jìng yǐ xiū shēn， jiǎn yǐ yǎng dé， fēi dàn bó wú yǐ míng zhì， níng jìng wú yǐ zhì yuǎn”， zhēn nǎi zhì lǐ míng yán， yě shì tā dàn bó jié cāo de zhēn shí xiě zhào。
jìn cuì guó shì， zhōng xīn fǔ zhèng。 zhū gé liàng xiān hòu fǔ zuǒ liú bèi、 liú chán liǎng dài huáng dì， zhōng xīn gěng gěng， gōng 'ér wàng sī， liú bèi hěn xìn rèn tā， lín sǐ tuō gū yú tā， bìng dà yì dì tí chū ràng chū jiā tiān xià， dàn tā méi yòu duó qǔ jūn wèi de zhèng zhì yě xīn， shì fèng fú bù qǐ de 'ā dǒu， gèng jiā dān sī jié lǜ，“ qīn lǐ xì shì， hàn liú zhōng rì“， zuì hòu yǐ shēn xùn zhí， bìng sǐ jūn zhōng， shí nián wǔ shí sì suì。 zhū gé liàng fǔ yòu hòu zhù， shí jì shàng shì zhí yī guó zhī zhèng， chū shuài rù xiāng， dàn hòu zhù bìng bù gǎn dào tā de wēi xié， qún chén bìng bù gǎn dào tā de jiàn yuè， cháng fēi xīn dǐ wú sī， guó 'ér wàng jiā， yān néng rú cǐ！
rénrén wéi xián， qīng zhèng lián míng。 zài《 chū shī biǎo》 zhōng， zhū gé liàng céng yī zhēn jiàn xuè dì zhǐ chū：“ qīn xián chén， yuǎn xiǎo rén， cǐ xiān hàn suǒ yǐ xīng lóng yě； qīn xiǎo rén， yuǎn xián chén， cǐ hòu hàn suǒ yǐ qīng tuí yě”， zhēn nǎi jīn yù liáng yán， zhì jīn réng zhèn lóng fā kuì。 zhū gé liàng rú cǐ jìn jiàn hòu zhù， tā běn rén zé gèng shì rénrén wéi xián de diǎn fàn。 tuō zhì zhōng yǎ de jiǎng wǎn， qīng lián yòu cái de fèi yī， zhì yǒng shuāng quán de jiāng wéi， dū dào tā de zhòng yòng hé péi yǎng。 tā sǐ hòu， zhè jǐ rén chéng wéi shǔ guó de zhōng liú dǐ zhù。 tuō gū dà chén lǐ yán yùn liáng shī zé yòu huāng bào jūn qíng， bèi zhū gé liàng fèi wéi píng mín， dàn duì lǐ yán zhī zǐ réng jiā yǐ xìn rèn， bìng cù jìn tā quàn fù gǎi guò zì xīn。 yóu shì lǐ yán bù jǐn bù bào yuàn， ér shì xīn huái gǎn jī， zhū gé liàng qù shì， lǐ yán yīn bēi tòng fā bìng 'ér sǐ。 zhū gé liàng zhī rén shàn rèn， míng zhī yǐ fǎ， xiǎo zhī duì qíng， qí fú rén xīn rú cǐ！ zài lián jié shàng， yì kān chēng diǎn fàn。 tā céng shàng shū hòu zhù， rú shí shēn bào gè rén cái chǎn。 shū yuē， chén jiā zài chéng dū， yòu sāng shù bā bǎi zhū， bó tián shí wǔ qǐng， yī jiā kě yǐ wēn bǎo， chén suí shēn yī shí， dōushì guān fǔ gōngjǐ， jué bù bié zuò jīng yíng， zēngzhǎng sī chǎn yī cùn， chén sǐ yǐ hòu， rú chá chū duō yú cái chǎn， nà jiù shì duì bù qǐ guó jiā。 guāng míng lěi luò。 cāng tiān kě jiàn。
jiān rèn yī xīn， jié jìn rén móu。 zhū gé liàng de zhèng zhì lǐ xiǎng， shì“ kuāng fù hàn shì， hái yú jiù dū”， yī tǒng tiān xià， dàn xiàn shí què shì jí yán jùn de： sān guó zhī zhōng， duì shǒu wèi guó shì lì zuì wéi qiáng dà， qí tǔ dì、 rén lì、 cái lì、 wù lì bǐ wú shǔ 'èr guó de zǒng hé hái yào duō， ér shǔ guó xiāng duì zuì ruò。 zhū gé liàng shēn zhī zhè yī diǎn，“ yǔ qí zuò 'ér dài wáng， shú ruò fá zhī”（ hòu chū shī biǎo）， yú shì yì rán tiǎo zhàn jí xiàn， cǎi qǔ yī qiē jī jí cuò shī， fā fèn tú qiáng， yǐ xié tài shān 'ér chāo běi hǎi de qì gài，“ qū chí qiān wàn zhòng， nù mù kàn zhōng yuán”， suī láo 'ér wú gōng， réng bù shī wéi yīng xióng zhuàng jǔ， zhè jì shì zhū gé liàng de bēi jù， yě zhèng shì tā de wěi dà。 zhè zhǒng jìn lì 'ér wéi de fèn dǒu jīng shén， hòu rén wú bù gǎn kǎi xì zhī。 chéng dū wǔ hóu cí yī lián yún： yǐ zhī tiān dìng sān fēn dǐng， yóu jié rén móu liù chū shī。 ér dù fǔ de《 shǔ xiāng》 yī shī， gèng kě wèi shì zhū gé liàng de qiān gǔ zhī yīn： chū shī wèi jié shēn xiān sǐ， cháng shǐ yīng xióng lèi mǎn jīn！
【 yòu guān zhū gé liàng de mín jiān yì shù】
xiǎo shuō《 sān guó yǎn yì》 zhōng de zhū gé liàng， zǒng chéng guò wǎng chuán qí、 yě shǐ、 xìqǔ、 dì fāng shì dài shuō fǎ、 bèi guān shǐ bì wèi shuō fǎ、 shuō bù huà běn jí mín jiān chuán shuō zhōng zhū gé liàng de gù shì， tā bèi miáo xiě chéng zhì huì de huà shēn， hé shǐ shū zhōng zhū gé liàng de shì jì yòu suǒ chū rù， rú huǒ shāo bó wàng yǔ xīn yě， zhū gé liàng shàng wèi chū shì liú bèi： sān gù máo lú、 qī qín mèng huò、 liù chū qí shān（ shí jì shì wǔ cì běi fá， zhǐ yòu dì yī、 sì cì chū qí shān） děngdōu jīng guò kuā zhāng hé jù qíng chuàng zào， lì shǐ shàng zhū gé liàng yòng bīng de gōng jì bù rú tā zhì lǐ shǔ guó de zhèng jì yào yǎn； ér shé zhàn qún rú、 cǎo chuán jiè jiàn、 jiè dōng fēng、 zhì jī zhōu yú、 sān qì zhōu yú、 kōng chéng jì děng zé shì xū gòu huò jiāng jù qíng yí huā jiē mù。 dàn zhè xiē dōuchéng wèijiā yù hù xiǎo gù shì， ér lǔ xùn zài《 zhōng guó xiǎo shuō shǐ lüè》 zhōng pī gǔ běn sān guó zhì tōng sú yǎn yì zhōng de zhū gé liàng wéi“ zhuàng duō zhì 'ér jìn yāo。”
ér xiǎo shuō dāng zhōng de yī xiē jù qíng， jiāng zhū gé liàng miáo xiě chéng wéi yī gè dào shì， rú qī xīng tán jì fēng、 yán shòu qī xīng dēng děng， yòu zhǐ nán běi cháo de qí mén dùn jiá， chuán wéi zhū gé liàng suǒ chuàng。 lì shǐ shàng yì yòu kǒng míng jīng tōng《 zhōu yì》、 bǔ suàn、 bā guà、 wǔháng、 tiān wén、 guān xīng děng， wèi jìn shì rén cháng yǐn yǐ wéi qí， chuán wéi yì tán。
xì jù
zài zhōng guó chuán tǒng xì qū zhōng， zhū gé liàng yī jiǎo yǐ lǎo shēng suǒ yǎn， shēn chuān yìn yòu bā guà tú 'àn de wài páo， shǒu chí yǔ shàn。 ér jù mù duō lái zì《 sān guó yǎn yì》， cānyù de jù mù yòu《 qún yīng huì》、《 jiè dōng fēng》、《 sān qì zhōu yú》、《 kōng chéng jì》、《 zhàn mǎ chāo》（ yòu míng《 liǎng jiāng jūn》） děng。
ér xì jù zhōng bàn yǎn guò zhū gé liàng de rén bù jì qí shù。 qí zhōng bǐ jiào zhù míng de yòu：
yuè diào shēn fèng méi； jīng jù lǎo shēng mǎ lián liáng、 tán fù yīng
yǐng shì
lǐ fǎ zēng zài diàn shì lián xù jù《 zhū gé liàng》 zhōng bàn yǎn zhū gé liàng。
táng guó qiáng zài diàn shì lián xù jù《 sān guó yǎn yì》 zhōng bàn yǎn zhū gé liàng。
zhèng shǎo qiū zài diàn shì lián xù jù《 zhū gé liàng》 zhōng bàn yǎn zhū gé liàng。
yú bō zài diàn shì lián xù jù《 shén guǐ bā zhèn tú》 zhōng bàn yǎn zhū gé liàng。
liáng cháo wěi zài diàn yǐng《 chāo shí kōng yào 'ài》 zhōng bàn yǎn zhū gé liàng。
pú cún xīn zài diàn yǐng《 jiàn lóng xiè jiá》 zhōng bàn yǎn zhū gé liàng。
jīn chéng wǔ zài diàn yǐng《 chì bì》 zhōng bàn yǎn zhū gé liàng。
chuán shuō、 lǐ yǔ
yòu chuán shuō zhǐ zhū gé liàng lìng yòu yī 'ér zhū gé huái yǔ yī nǚ zhū gé guǒ， zhū gé huái zài jìn cháo shí céng zhào lù hàn dài míng chén zhī hòu yì dào jīng chéng rèn zhí， dàn zhū gé huái tuī cí， zìjǐ zì zú， zài jiā zhōng lǎo。 ér zhū gé guǒ zé xiāng chuán zài chéng dū xī nán chéng yān guān xiū xíng hé chéng xiān shēng tiān。
zài yún nán（ sān guó shí nán zhōng zhī dì）， kǎ wǎ zú yòu chuán shuō zhǐ zhū gé liàng céng jiào tā men zǔ xiān gài fáng zǐ、 biān zhú luó； dǎi zú chuán shuō zhǐ dāng dì de fó sì dà diàn wū dǐng jiù shì fǎng zhào zhū gé liàng de mào zǐ jiàn zào de， yòu yòu shuō zhū gé liàng nán zhēng shí fā míng yī zhǒng tóng gǔ， chēng wéi“ zhū gé gǔ”， bái tiān zuò fàn， wǎn jiān kě qiāo tā zuò jǐng bào； lìng wài sù sù zú、 jī nuò zú yòu xìn fèng zhū gé liàng。 yòu chuán zhǐ dāng shí xī fāng chuán jiào shì wèile xuān yáng jī dū jiào， yào sù sù zú fàng qì duì zhū gé liàng de chóng bài， biàn biān zào shuō“ shàng dì yòu liǎng wèi 'ér zǐ， dà 'ér zǐ jiào kǒng míng， èr 'ér zǐ jiào yé sū， guò qù dà 'ér zǐ guǎn shì， xiàn zài yóu yé sū jiē guǎn liǎo。”
ér xiàn zài yòu xǔ duō lǐ yǔ， rú“ shì hòu zhū gé liàng”， yì sī shì děng dào shì qíng guò hòu cái fā biǎo gè zhǒng gāo lùn， zì yǐ wéi xiān zhī； yě yòu“ sān gè chòu pí jiàng， shèng gè zhū gé liàng” yī shuō， yì yòu zhǐ shì“ sān gè chòu bì jiāng， shèng gè zhū gé liàng” de 'é chuán”， dàn yì sī réng shì zhǐ xíng róng jí tǐ zhì huì de wěi dà（ zhè jù huà zài hòu lái yǎn biàn chéng“ yī gè chòu pí jiàng， qì sǐ sān gè zhū gé liàng”）。
yòu yī fú duì lián， yòng yī dào shí zhè shì gè shù zì、 wǔháng yǐ jí fāng wèi míng cí gài kuò liǎo zhū gé liàng de yī shēng：
shōu 'èr chuān， pái bā zhèn， liù chū qī qín， wǔ zhàng yuán qián， diǎn sì shí jiǔ zhǎn míng dēng， yī xīn zhǐ wéi chóu sān gù
qǔ xī shǔ， dìng nán mán， dōng hé běi jù， zhōng jūn zhàng lǐ， biàn jīn mù tǔ yáo shén guà， shuǐ miàn piān néng yòng huǒ gōng
【 yòu guān zhū gé liàng de yí jì】
zài zhū gé liàng sǐ hòu， shǔ rén shí fēn sī niàn tā， fēn fēn yào qiú wèitā lì miào， cháo yì rèn wéi bù hé lǐ zhì， yī gài bù zhǔn， bǎi xìng biàn zài dào shàng sī zì bài jì。 hòu lái yòu rén jiàn yì zài chéng dū lì miào， dàn liú chán yì méi yòu tīng cóng。 zhí dào 263 nián chūn tiān， xí lóng、 xiàng chōng shàng biǎo zhōu rén huái niàn zhào bó、 yuè wáng gòu jiàn sī niàn fànlǐ de gù shì， liú chán cái tóng yì lì miào， yòu kǎo lǜ dào liú bèi de miào zài chéng dū， cái bǎ miào lì zài dìng jūn shān shàng de zhū gé liàng de mù qián ．
【 jì niàn wǔ hóu】
hé nán nán yáng shì wǔ hóu cí duì lián：
shōu 'èr chuān， pái bā zhèn， liù chū qī qín， wǔ zhàng yuán qián， diǎn sì shí jiǔ zhǎn míng dēng， yī xīn zhǐ wéi chóu sān gù。
qǔ xī shǔ， dìng nán mán， dōng hé běi jù， zhōng jūn zhàng lǐ， biàn jīn mù tǔ yáo shén guà， shuǐ miàn piān néng yòng huǒ gōng。
bā zhèn tú
dù fǔ
gōng gài sān fēn guó， míng chéng bā zhèn tú；
jiāng liú shí bù zhuǎn， yí hèn shī tūn wú。