yuèdòuwèi bó yángzài百家争鸣dezuòpǐn!!! | |||
xiū dào， fú dān chéng xiān： wèi bó yáng xiū zhēn qián mò， yǎng zhì xū wú， bó zhān wén cí， jīng tōng wěi hòu， tián dàn shǒu sù， wéi dào shì cóng。 shì xuān miǎn， rú bǐ kāng。 nǎi cóng yīn cháng shēng dé shòu jīn dān dà dào， hòu yǔ dì zǐ sān rén rù shān liàn shén dān。 dān chéng， zhī dì zǐ zhōng yòu shǒu dào wèi dǔ zhě，
zhù zuò： wèi bó yáng zuò cān tóng qì， wǔháng xiāng lèi， gòng sān juàn， qí shuō sì jiě zhōu yì， qí shí jiǎ jiè yáo xiàng， yǐ lùn zuò dān zhī yì。 tā jiān jí nèi dān hé wài dān， bèi hòu shì fèng wéi“ dān jīng zhī zǔ”。 wèi bó yáng de sī xiǎng duì dào jiào de liàn dān shù yǐng xiǎng hěn dà， bèi shì jiè gōng rèn wéi liú yòu zhù zuò de yī wèi zuì zǎo de liàn dān jiā。
wèi bó yáng míng 'áo， hào yún yá zǐ。 kuàijī shàng yú ( jīn zhè jiāng shàng yú ) rén。 shēng zú nián bù xiáng， huó yuè yú dōng hàn huán dì shí qī ( gōng yuán 147 héng 167 nián )。 huà xué、 liàn dān shù。
wèi bó yáng de shēng píng shì jì wèi jiàn yú zhèng shǐ。 jù gé hóng de《 shén xiān chuán》 jìzǎi，“ wèi bó yáng chū shēn gāo
guì， ér xìng hǎo dào shù， bù kěn shì huàn， xián jū yǎng xìng， shí rén mò zhī qí suǒ cóng lái”。 wǔ dài hòu shǔ shí， péng
xiǎo zài《 zhōu yì zhōu yì cān tóng qì fēn zhāng tōng zhēn yì》 yī shū de xù yán zhōng shuō， wèi bó yáng shì dōng hàn kuàijī shàng yú rén， bù
zhī shī chéng shuí shì， tā“ bó shàn wén cí， tōng zhū wěi hòu”， céng yǐ qí suǒ zhuàn《 zhōu yì cān tóng qì》“ mì shì qīng
zhōu xú cóng shì， xú nǎi yǐn míng 'ér zhù zhī。 zhì hòu hàn xiào huán dì shí， gōng fù chuán shòu yǔ tóng jùn chún yú shū tōng， suì xíng
yú shì”。 zhè shuō míng wèi bó yáng shì shēng huó yú dōng hàn huán dì ( gōng yuán 147 héng 167 nián ) qián hòu de rén wù， tā de dì
zǐ yòu xú cóng shì、 chún yú shū tōng ( jí chún yú zhēn， yòu míng yì ) děng rén。
guān yú wèi bó yáng de zhù shù， gé hóng zài《 shén xiān chuán》 zhōng shuō：“ bó yáng zuò《 cān tóng qì》、《 wǔ xiāng
lèi》， fán 'èr juàn。” dàn zài《 bào pǔ zǐ nèi piān · xiá lǎn》 zhōng què zhǐ jì lù liǎo《 wèi bó yáng nèi jīng》 1 juàn。
hòu jìn kāi yùn 'èr nián ( gōng yuán 945 nián ) biān chéng de《 jiù táng shū》 zhù lù yòu wèi bó yáng zhuàn《 zhōu yì cān tóng qì》 2 juàn、
《 zhōu yì wǔ xiāng lèi》 1 juàn。 péng xiǎo zài《 zhōu yì cān tóng qì fēn zhāng tōng zhēn yì》 zhōng shuō wèi bó yáng zhuàn《 cān tóng qì》
3 piān，“ fù zuò bǔ sài yí tuō yī piān”。 jīn jǐn cún《 zhōu yì cān tóng qì》 yī shū， juàn shù shì bǎn běn 'ér dìng，
huò zuò 3 juàn， huò zuò 2 juàn， huò bù fēn juàn 'ér zuò shàng、 zhōng、 xià 3 piān。
liàn dān shù shì huà xué huà xué de yuán shǐ xíng shì。 zhōng guó liàn dān shù dà yuē shǐ zì chūn qiū zhàn guó shí dài。 dào liǎo hàn dài，
liàn dān shù zài fēng jiàn dì wáng hé háo qiáng guì zú de zī zhù xià qǔ dé cháng zú de jìn zhǎn， wú lùn zài shí jiàn shàng hái shì zài lǐ
lùn shàng， dū wéi hòu shì liàn dān shù de fā zhǎn diàn dìng liǎo jī chǔ。 wèi bó yáng suǒ zhuàn de《 zhōu yì cān tóng qì》 jiù shì shì
jiè liàn dān shǐ shàng zuì zǎo de yī bù lǐ lùn zhù zuò， lì dài liàn dān jiā duì cǐ shū jūn hěn zhòng shì， bèi chēng wéi“ wàn gǔ dān
jīng wáng”。
《 zhōu yì cān tóng qì》 quán shū gòng yuē 6000 yú zì， jī běn shì yòng sì zì yī jù、 wǔ zì yī jù de yùn wén jí
shǎo shù cháng duǎn bù qí de sǎnwén tǐ hé lí sāo tǐ xiě chéng de。 gāi shū“ cí yùn jiē gǔ， ào yǎ nán tōng”， bìng cǎi yòng
xǔ duō yǐn yǔ， suǒ yǐ lì dài yòu hěn duō zhù běn xíng shì， jǐn《 zhèng tǒng dàozàng》 jiù shōu rù táng sòng yǐ hòu zhù běn 11 zhǒng。
《 cān tóng qì》 shì yī bù yòng《 zhōu yì》 lǐ lùn、 dào jiā zhé xué yǔ liàn dān shù ( lú huǒ ) sān zhě cān hé 'ér chéng de liàn
dān xiū xiān zhù zuò。 lì dài zhù shì míng jiā duì tā de jī běn nèi róng de lǐ jiě cún zài zhe fēn qí， yòu de rèn wéi wèi bó yáng
jiǎng de shì shāo liàn jīn dān yǐ qiú xiān yào de wài dān shuō， yòu de rèn wéi wèi bó yáng zhù zhāng tiáohé yīn yáng， jiǎng de shì kào zì
shēn xiū liàn jīng、 qì、 shén de nèi yǎng shù， jí hòu shì suǒ wèi de nèi dān shuō； yòu de rèn wéi zài《 cān tóng qì》 zhōng，
wài dān shuō、 nèi dān shuō 'èr zhě jiān 'ér yòu zhī。 jīn rén wáng míng rèn wéi，“《 cān tóng qì》 zhī zhōng xīn lǐ lùn zhǐ shì xiū
liàn jīn dān 'ér yǐ”， bìng chì zé nèi dān、 fáng zhōng、 fú fú、 zhòu yè yùn dòng、 dǎo sì guǐ shén děng wéi tú láo wú gōng de
bàng mén xié dào。 cǐ shuō kě qǔ。
《 zhōu yì cān tóng qì》 zhōng xù shù zuì xiáng xì de bù fēn， yě shì shū zhōng de hé xīn nèi róng， jiù shì liàn zhì“ hái
dān”。 yuán wén jìzǎi gòng fēn sān biàn， dì yī biàn shì jiāng 15 fèn jīn shǔ qiān fàng zài fǎn yìng qì sì zhōu， jiā rù 6 fèn shuǐ
yín， zài yòng tàn huǒ jiā rè， biàn shēng chéng qiān gǒng qí。 wèi bó yáng rèn wéi“ huǒ” yě cān jiā fǎn yìng， shì fǎn yìng wù。
suǒ yǐ tā shuō， yào yòng 6 fèn tàn de tàn huǒ wēi wēi jiā rè， qiān yǔ shuǐ yín、 tàn huǒ zhè sān zhǒng“ wù zhì” xiāng hù hán
shòu， cái néng gòu fā shēng biàn huà 'ér shēng chéng qiān gǒng qí。 dì 'èr biàn shì suí zhe huǒ lì de zēng dà， shuǐ yín zhú jiàn bèi zhēng fā
diào， qiān bèi yǎng huà wéi yī yǎng huà qiān hé sì yǎng huà sān qiān， fǎn yìng wán bì shí， zhù yào shēng chéng huáng dān， jí huáng yá
(Pb3O4)。 dì sān biàn shì jiāng dì 'èr biàn de chǎn wù qiān dān yǔ 9 fèn shuǐ yín hùn hé、 dǎo xì、 yán yún， zài bǎ zhè zhǒng
hùn hé yào liào zhì rù dān dǐng dǐng zhōng， mì fēng héfèng， wù bì shǐ qí bù kāi liè、 bù xiè qì， rán hòu jiā rè。 xiān wén huǒ
hòu wǔ huǒ， zhòu yè chá kàn， zhù yì tiáojié wēn dù， fǎn yìng wán bì， dān dǐng shàng bù dé dào hóng sè de chǎn wù“ hái
dān”。 zhè zhǒng“ hái dān” jiù shì yǎng huà gǒng。 yòng xiàn dài huà xué zhī shí lái jiě shì， wèi bó yáng suǒ shù“ hái dān”
liàn fǎ rú xià：
3Pb+2O2=Pb3O4（ huáng yá）
2Pb3O4=6PbO+O2 ↑（ xià dān dǐng）（ kě nì fǎn yìng）
2Hg+O2=2HgO（ xià dān dǐng）（ kě nì fǎn yìng）
wèi bó yáng hái zài《 zhōu yì cān tóng qì》 zhōng shuō：“ hé shàng chà nǚ， líng 'ér zuì shén， dé huǒ zé fēi， bù jiàn
āi chén。 …… jiāng yù zhì zhī， huáng yá wéi gēn。”“ huáng yá” jiù shì qiān dān，“ hé shàng chà nǚ” wéi gǒng。 zhè
jù huà de yì sī shì， gǒng yì huī fā， qiān dān néng yǔ gǒng zài gāo wēn xià zuò yòng， shēng chéng bù yì huī fā de yǎng huà gǒng，
yīn 'ér gǒng bèi qiān dān“ zhì fú” zhù liǎo。
wèi bó yáng zài chǎn shù fú 'ěr jīn dān hé yǐ néng shǐ rén cháng shēng bù lǎo shí， cǎi yòng de shì bù qiàdàng de lèi bǐ fǎ，
rèn wéi huáng jīn jì rán bù xiǔ， hái dān yòu néng fā shēng kě nì xún huán biàn huà（ 2Hg+O2=2HgO（ kě nì fǎn yìng））
nà me 'ěr fú huáng jīn hé hái dān hòu， jiù néng shǐ rén shēn bù xiǔ hé fǎn lǎo hái tóng。 zhè zhǒng xī tú bǎ huáng jīn huáng jīn、 hái
dān de xìng zhì jī xiè dì yí zhí dào rén tǐ zhōng yǐ qiú cháng shēng de tiān zhēn xiǎng fǎ， zài jīn tiān kàn lái dāng rán huāng miù kě xiào，
dàn zài dāng shí yòu xiē rén què shēn xìn bù yí。
zài chǎn shù liàn dān shù de kě néng xìng hé hé lǐ xìng shí， wèi bó yáng zhǐ chū， wù zhì biàn huà shì zì rán jiè de pǔ biàn
guī lǜ， liàn dān guò chéng zhèng rú yǐ bò rǎn huáng， zhǔ pí gé wéi jiāo， yòng qū niè zuò jiǔ děng děng yī yàng， shì“ zì rán zhī
suǒ wéi”，“ fēi yòu xié wěi dào”。 tā hái jiāng yīn yáng wǔháng xué shuō yòng yú jiě shì liàn dān shù xiàn xiàng， rèn wéi wàn wù
de chǎn shēng hé biàn huà dōushì“ wǔháng cuò wáng， xiāng jù yǐ shēng”， shì yīn yáng xiāng xū， bǐ cǐ jiāo gòu， shǐ jīng qì dé
yǐ shū fā de jiēguǒ。
wèi bó yáng bù zhǐ shì yòu yú yīn yáng wǔháng xué shuō， tā hái tí chū liǎo xiāng lèi xué shuō。 tā rèn wéi yīn yáng xiāng duì de
liǎng zhǒng fǎn yìng wù zhì hái bì xū tóng shí shǔ yú tóng yī zhǒng lèi，“ tóng lèi” de wù zhì cái néng“ xiāng biàn”，“ yì lèi”
wù zhì zhī jiān zé bù néng fā shēng fǎn yìng。 tā shuō：“ yù zuò fú shí xiān， yí yǐ tóng lèi zhě。…… lèi tóng zhě xiāng cóng，
shì guāi bù chéng bǎo。”“ ruò yào wù fēi zhǒng， míng lèi bù tóng， fēn jì cēncī， shī qí jì gāng， suī huáng dì lín lú……
yì dí hé jiāo bǔ fǔ， yǐ náo ( lǜ huà 'ǎn ) tú chuāng，…… yù jiàn guāi zhāng。” zhè jiù shì shuō， shì wù de biàn huà shì
yòu qí nèi zài yuán yīn de。 zhè dà gài shì gēn jù liàn dān jiā men yī xiē shī bài de jiào xùn 'ér zǒng jié chū lái de。 wèi bó yáng
de zhè yī lǐ lùn suī rán zāo dào gé hóng de fǎn duì， dàn dào liǎo táng dài táng dài yòu dé dào jìn yī bù de fā zhǎn， yīn wéi tā bì jìng
hán yòu yī dìng de hé lǐ yīn sù。 shí jì shàng， wèi bó yáng de zhè gè xiāng lèi xué shuō shì huà xué qīn hé lì guān niàn de qián shēn。
wèi bó yáng hái rèn shí dào wù zhì qǐ zuò yòng shí de bǐ lì hěn zhòng yào， bìng yǐ jīng guān chá dào hú fěn ( jiǎn shì tàn suān qiān )
zài gāo wēn xià yù tàn huǒ kě hái yuán wéi qiān děng huà xué xiàn xiàng。 zài《 zhōu yì cān tóng qì》 zhōng， wèi bó yáng hái jì shù liǎo
shēng huá zhuāng zhì ( dān dǐng )， bǎ dān dǐng kàn zuò yī gè suō xiǎo de yǔ zhòu， yīn yáng biàn huà、 wàn wù zhōng shǐ dōuzài qí zhōng。
bì xū zhǐ chū， wèi bó yáng rèn wéi xiū dān yǔ tiān dì zào huà shì tóng yī gè dào lǐ， yì dào yǔ dān dào shì xiāng tōng de，
suǒ yǐ néng yòng《 zhōu yì》 de dào lǐ lái jiě shì liàn dān de dào lǐ， zhè shǐ běn lái jiù bǐ jiào fù zá de liàn dān shù biàn dé
gèng jiā shén mì， yǐng xiǎng liǎo hòu shì liàn dān jiā de zhé xué sī wéi。 cǐ wài， wèi bó yáng zhù zhāng cǎi yòng qiān gǒng zuò wéi liàn dān
de zhù yào yuán liào， suǒ liàn dé de dān yào shì yǎng huà gǒng zhī lèi de dú yào， zhè jiù xiàn zhì liǎo liàn dān shí yàn de fàn wéi，
bìng dǎo zhì fú dān zhòngdú， zhè shí jì shàng zǔ 'ài liǎo liàn dān shù de fā zhǎn。
wén xiàn
yuán shǐ wén xiàn
[1]( hàn ) wèi bó yáng： zhōu yì cān tóng qì， zhào fǔ wèi jīng táng kè， míng jiā jìng nián jiān。
[2]( hàn ) wèi bó yáng： zhōu yì cān tóng qì，《 cóng shū jí chéng》 běn， shāng wù yìn shū guǎn， 1937。
yán jiū wén xiàn
[3] wáng míng： zhōu yì cān tóng qì kǎo zhèng， jiàn《 zhōng yāng yán jiū yuàn lì shǐ yǔ yán yán jiū suǒ jí kān》 dì 19 běn，
shāng wù yìn shū guǎn， 1948。
（ kē xué chū bǎn shè《 zhōng guó gǔ dài kē xué jiā zhuànjì》）