| wǎngbǐhào： | fàn tiān hé dào zhé sù dūn jiǎn guāng wén zhāng wǔ 'ān rén zhǐ xiào xiǎn huáng dì | |||||||||
| miàohào： | shén zōng | |||||||||
| língmù： | dìng líng | |||||||||
| ||||||||||
dà míng wàn lì zhōng xīng
zhū yì jūn zài wèi qián shí nián， yóu yú nián yòu， yóu mǔ qīn lǐ tài hòu dài wéi tīng zhèng， tài hòu zé jiāng yī qiē jūn zhèng dà shì jiāo yóu zhāng jū zhèng zhù chí cái jué， shí xíng liǎo yī tiáo biān fǎ děng yī xì liè gǎi gé cuò shī， shǐ shè huì jīng jì hěn dà de fā zhǎn， shì wéi“ wàn lì zhōng xīng”。
dà míng wàn lì dài zhèng
dàn zhāng jū zhèng guò shì hòu， dà míng wàn lì shí sì nián（ 1586 nián） shí yī yuè zhū yì jūn kāi shǐ chén miǎn yú jiǔ sè zhī zhōng（ yī shuō shì rǎn shàng yā piàn yān yǐn）。 hòu yīn lì tài zǐ zhī shì yǔ nèi gé zhēng zhí cháng dá shí yú nián， zuì hòu suǒ xìng sān shí nián bù chū gōng mén， bù lǐ cháo zhèng， bù jiāo、 bù miào、 bù cháo、 bù jiàn、 bù pī、 bù jiǎng， 1589 nián， zhū yì jūn bù zài chū xiàn， nèi gé chū xiàn liǎo“ rén zhì yú guān”、“ cáo shǔ duō kōng” de xiàn xiàng； wàn lì 'èr shí wǔ nián， yòu fù dū yù shǐ xiè jié pī píng shén zōng huāng yú zhèng shì， qīn zhèng hòu zhèng bù rú chū：“ bì xià xiào qīn、 zūn zǔ、 hàoxué、 qín zhèng、 jìng tiān、 ài mín、 jié yòng、 tīng yán、 qīn qīn、 xián xián， jiē bù kè rú chū yǐ。” yǐ zhì yú zhū yì jūn zài wèi zhōng qī yǐ hòu fāng rù zhōng shū de tíng chén bù zhī huáng dì cháng xiāng rú hé， yú shèn xíng、 zhào zhì gāo、 zhāng wèi、 shěn yī guàn děng 4 wèi guó jiā zhòng chén， suī rán duì zhèng shì yōu xīn rú fén， què wú jì kě shī， jǐn néng yǐ shù tài yáng yǐng zǐ cháng duǎn lái dǎ fā zhí bān de shí jiān。 dà míng wàn lì sì shí nián（ 1612 nián）， nán jīng gè dào yù shǐ shàng shū：“ tái shěng kōng xū， zhū wù fèi duò， shàng shēn jū 'èr shí yú nián， wèi cháng yī jiē jiàn dà chén， tiān xià jiāng yòu lù chén zhī yōu。”。 shǒu fǔ yè xiàng gāo què shuō huáng dì yī rì kě jiē jiàn fú wáng liǎng cì。 dà míng wàn lì sì shí wǔ nián（ 1617 nián） shí yī yuè，“ bù、 sì dà liáo shí quē liù、 qī， fēng xiàn zhòng dì kōng shǔ shù nián， liù kē zhǐ cún sì rén， shí sān dào zhǐ cún wǔ rén”。 qiú fàn men guān zài jiān yù lǐ， yòu cháng dá 'èr shí nián zhī jiǔ hái méi yòu wèn guò yī jù huà de， tā men zài yù zhōng yòng zhuān tóu zá zì jǐ， niǎn zhuǎn zài xuèpō zhōng hū yuān。 lín jiāng zhī fǔ qián ruò gēng bèi zhū yì jūn tóu rù zhào yù dá sān shí qī nián zhī jiǔ， zhōng bù dé shì， qí zǐ qián jìng zhōng shàng shū：“ chén fù sān shí qī nián zhī zhōng …… qì xuè jìn shuāi…… nóng xuè lín lí， sì zhī yōng zhǒng， chuāng dú mǎn shēn， gèng huàn jiǎo liú， bù lì jù fèi。 ěr jì wú wén， mù jì wú jiàn， shǒu bù néng yùn， zú bù néng xíng， hóu zhōng shàng shāo yòu qì， wèi zhī wèi sǐ， shí yǔ sǐ yī jiān 'ěr”。 shǒu fǔ lǐ tíng jī yòu bìng， lián xù shàng liǎo yī bǎi 'èr shí cì cí chéng， dū dé bù dào xiāo xī， zuì hòu tā bù cí 'ér qù。 wàn lì sì shí nián（ 1612 nián）， lì bù shàng shū sūn pī yáng，“ bài shū zì qù”。 sì shí yī nián（ 1613 nián）， lì bù shàng shū zhào huàn yě“ bài shū zì qù”。 wú liàng sì yú wàn lì mò nián de zòu shū zhōng shuō：“ huáng shàng měi wǎn bì yǐn， měi yǐn bì zuì， měi zuì bì nù。 jiǔ zuì zhī hòu， zuǒ yòu jìn shì yī yán shāo wéi， jí bì zhàng xià。”
wàn lì sān dà zhēng
suī rán zhū yì jūn zài nèi zhèng xíng wéi kě wèi huāng táng， dàn shì jūn shì shàng， yóu yú cháo chén de jīng liàn， réng bǎo chí gànliàn de běn mào。 tā qiǎn bīng diào jiāng， píng dìng bō zhōu（ zūn yì） yáng yìng lóng zhī luàn de bō zhōu zhī yì、 píng níng xià bō bài zhī luàn de níng xià zhī yì、 dǐ kàng rì běn fēng chén xiù jí qīn lüè cháo xiān yǐ jí dōng běi dà piàn dì qū（ nú 'ér gān dū sī） de cháo xiān zhī yì， wéi hù liǎo míng cháo de tǒng yī zhuàng tài， bìng fěn suì liǎo rì běn qīn lüè cháo xiān de yě xīn。 cǐ sān chǎng zhàn zhēng hé chēng wàn lì sān dà zhēng。 bù guò suī rán jūn shì dé dào wéi chí， zhū yì jūn pài huàn guān yǐ kān kuàng、 cǎi kuàng wéi míng qù jiāng nán sōu guā mín zhī mín gāo， bǎi xìng yuàn shēng zài dào， yòu shǐ míng cháo zhèng zhì fǔ bài dào jí diǎn。
kuàng shuì zhī hài
shén zōng qīn zhèng yǐ hòu， kāi shǐ zhǎn xiàn qí tān lán běn xìng，“ shù nián yǐ lái， yù yòng bù gěi。 jīn rì qǔ zhī guāng lù， míng rì qǔ zhī tài pú， fú liáng zhī cí， nán hǎi zhī zhū， wán hǎo zhī qí， qì yòng zhī qiǎo， rì xīn yuè yì” dà míng wàn lì 'èr shí sì nián（ 1596 nián）， míng shén zōng pài chū huàn guān chōng rèn kuàng jiān shuì shǐ， lüè duó shāng mín， yī dàn bèi rèn wéi dì xià yòu kuàng miáo， fáng wū jiù yào quán bù chāi chú， yǐ biàn kāi kuàng， kāi kuàng shí wā jué bù dào shí， fù jìn de shāng jiā huì bèi zhǐ kòng“ dào kuàng”， bì xū jiǎo chū quán bù“ dào kuàng” de péi kuǎn。 kuàng jiān suǒ dào zhī chù， mín qióng cái jìn，“ biān chī guān lì， piāo jié xíng lǚ， shāng mín hèn cì gǔ”“ qí dǎng zhí rù mín jiā， jiān yín fù nǚ， huò lüè rù shuì jiān shǔ zhōng， shì mín gōng fèn”， ér“ dì bù wèn”， chéng wéi míng dài yī dà 'è zhèng。 shǒu fǔ zhū gēng chén tòng dì shuō：“ jīn rì zhèng quán bù yóu nèi gé， jìn yí yú sī lǐ。” dà xué shì shěn lǐ zài《 qǐng bà kuàng shuì shū》 zhōng， yì zhǐ chū kuàng shuì“ jiē yòu sī jiā pài yú mín， yǐ bāo péi zhī yě”。 hù kē jǐshìzhōng tián dà yì céng rěn wú kě rěn dì pī píng tā：“ yǐ jīn qián zhū yù wéi mìng mài。” dà míng wàn lì 'èr shí wǔ（ 1597 nián） zhì sān shí sān nián（ 1605 nián） kuàng shuì shǐ jìn nèi kù yín jiāng jìn sān bǎi wàn liǎng，“ bàn yǐ zhù fú fèi， bàn yǐ shì zhū bǎo”， gèng duō de cái wù liú rù liǎo huàn guān de yāo bāo，“ cóng dà míng wàn lì 'èr shí wǔ nián dào dà míng wàn lì sān shí sì nián de shí nián shí jiān lǐ， kuàng jiān shuì shǐ xiàng huáng shì nèi kù gòng jìn fèng bái yín wǔ bǎi liù shí yú wàn liǎng， huáng jīn yī wàn 'èr qiān wàn yú liǎng， píng jūn měi nián jìn fèng bái yín wǔ shí yú wàn liǎng， huáng jīn yī qiān duō liǎng”， kě wèi“ qū shuài láng hǔ， fēi 'ér shí rén， shǐ tiān xià zhī rén， bō fū 'ér xī suǐ， chóngzú 'ér lěi xī， yǐ zhì tiān zāi dì chè， shān bēng chuān jié”。 wàn lì 'èr shí sān nián， yù shǐ mǎ jīng guān zhí yán zhǐ chì shén zōng“ hǎo huò chéng pǐ”
xū yào shuō míng de shì， shàng shù de shuō fǎ zhù yào lái yuán yú dāng shí de wén guān xì tǒng， kuàng shuì， hǎi shuì， chá shuì， zhè xiē gōng shāng shuì de lì yì shòu hài zhě。 dāng tīng cóng liǎo wén guān jiàn yì de chóng zhēn qǔ xiāo shāng yè shuì bìng yǐ nóng yè shuì dài tì yǐ hòu， bào fā liǎo dà guī mó de nóng mín qǐ yì。 dàn gèng gāi shuō míng de shì， chóng zhēn shí de nóng mín qǐ yì， yǐ fēi yī shí yī dì zhī shuì wù shǐ rán， ér shì duì dà míng cháo tǒng zhì lì liàng shuāi tuì de jǐng zhōng。
nǚ zhēn jué qǐ
cǐ shí dōng běi nǚ zhēn zú nǔ 'ěr hā chì xīng qǐ， chéng wéi rì hòu zhōng yuán dì guó de yǐn huàn。
1619 nián， liáo dōng jīng lüè yáng gǎo sì lù jìn gōng hòu jīn， zài sà 'ěr hǔ dà bài， sǐ sì wàn yú rén， kāi yuán、 tiě lǐng lún xiàn， běi jīng zhèn dòng。 zhū yì jūn yòng xióng tíng bì shǒu liáo dōng， tún bīng zhù chéng， cái jiāng liáo dōng jú shì niǔ zhuǎn。 bù guò zhū yì jūn de sān shí nián“ duàn tóu zhèng zhì”， duì rén shì rèn miǎn děng dà shì jiē zhì zhī bù lǐ， qiě jǐn zài bì yào shí cái chǔlǐ zhèng wù， shǐ dà bù fēn xíng zhèng bù mén yùn zuò xiàn yú tíng zhì。 lùn zhě rèn wéi zhè zhǒng qíng kuàng shǐ míng cháo xíng zhèng xiàn yú tān huàn。
zhū yì jūn zài sà 'ěr hǔ zhī zhàn de cì nián（ 1620 nián） jià bēng， zàng yú dìng líng。《 míng cháo dì wáng líng》 tí dào： wàn lì de dìng líng 1958 nián fā jué， wàn lì dì shī gǔ fù yuán，“ shēng qián tǐ xíng shàng bù wéi tuó bèi”。
nèi gé shǒu fǔ
* zhāng jū zhèng
* lǚ diào yáng
* zhāng sì wéi
* mǎ zì qiáng
* shēn shí xíng
* pān shèng
* yú yòu dīng
* xǔ guó
* wáng xī jué
* wáng jiā píng
* zhào zhì gāo
* zhāng wèi
* chén yú bì
* shěn yī guàn
* shěn lǐ
* zhū gēng
* yú shèn xíng
* lǐ tíng jī
* yè xiàng gāo
* fāng cóng zhé
* wú dào nán
tàijiàn
* féng bǎo： wàn lì chū nián sī lǐ jiān bǐng bǐ tàijiàn， yǔ zhāng jū zhèng hé zuò chǎn chú gāo gǒng， zhù qí chéng wéi shǒu fǔ。
* zhāng jīng： zhǎng dōng chǎng。 zhù wàn lì bà chú féng bǎo。 xìng gāng guǒ。
* chén zēng： kuàng shuì tàijiàn。 zēng sì 'è shān dōng zhě shí nián。
* chén fèng： yù mǎ jiān fèng yù。 měi tuō xún lì， biān chī guān lì， piāo jié xíng lǚ。
* gāo huái： shàng shàn jiān jiān chéng。 lüè duó mín cái shèn jù。 liáo dōng kuàng jiān， qí dǎng héng xíng， jī qǐ mín biàn。
* liáng yǒng： yù mǎ jiān jiān chéng。 lüè duó mín cái shèn jù。
* chén jǔ： sī lǐ jiān bǐng bǐ tàijiàn。 tí dū dōng chǎng。 wéi rén píng shù shí dà tǐ。
míng jiāng
* qī jì guāng
* lǐ chéng liáng
* má guì
* xióng tíng bì
* wáng chóng gǔ
* tán guān
* lǐ rú sōng
* shěn yòu róng
píng jià
《 míng shǐ · shén zōng běn jì》：“ gù lùn kǎo wèi： míng zhī wáng shí wáng yú shén zōng。” zhào yì《 niàn 'èr shǐ zhá jì · wàn lì zhōng kuàng shuì zhī hài》：“ lùn zhě wèi míng zhī wáng， bù wáng yú chóng zhēn 'ér wáng yú wàn lì。” qīng gāo zōng qián lóng zài《 míng cháng líng shén gōng shèng dé bēi》 zhōng zé dào：“ míng zhī wáng fēi wáng yú liú kòu， ér wáng yú shén zōng zhī huāng táng， jí tiān qǐ shí yān huàn zhī zhuān héng， dà chén zhì zài lù wèi jīn qián， bǎi guān zhuān wù zuānyíng 'ēyú。 jí sī zōng jí wèi， nì yān suī zhū， ér tiān xià zhī shì， yǐ rú hé jué bù kě fù sài， yú làn bù kě fù shōu yǐ。 ér yòu kē chá tài shèn， rén huái zì miǎn zhī xīn。 xiǎo mín jí kǔ 'ér wú gào， gù xiāng jù wéi dào， chuǎng zéi chéng zhī， ér míng shè suì wū。 wū hū！ yòu tiān xià zhě， kě bù zhī suǒ jiè jù zāi？”
huáng rén yǔ zài《 wàn lì shí wǔ nián》 yī shū jiāng wàn lì huáng dì de huāng dài， lián xì dào wàn lì huáng dì yǔ wén guān qún tǐ zài“ lì chǔ zhī zhēng” guān niàn shàng de duì kàng。 dài zhèng zé shì wàn lì huáng dì duì wén guān jí tuán de yī zhǒng bào fù。 huáng rén yǔ shuō：“ tā（ jí wàn lì huáng dì） shēn shàng de jù dà biàn huà fā shēng zài shénme shí hòu， méi yòu rén kě yǐ zuò chū què qiē de dá fù。 dàn shì zhuī sù huáng wèi jì chéng wèn tí de fā shēng， yǐ jí yī lián chuàn shǐ huáng dì gǎn dào dà wéi bù kuài de wèn tí de chū xiàn， nà me 1587 nián dīng hài， jí wàn lì shí wǔ nián， kě yǐ zuò wéi yī tiáo jiè xiàn。 zhè yī nián biǎo miàn shàng bìng wú zhòng dà de dòng dàng， dàn shì duì běn cháo de lì shǐ què yòu tā tè bié zhòng yào zhī chù。”
dàn ruò zhàn zài xīn lǐ xué de jiǎo dù， zhū yì jūn de zhè zhǒng dài zhèng yě kě yǐ bèi lǐ jiě wéi xí dé xìng shī zhù huò yōu yù zhèng de lín chuáng biǎo xiàn。
zài《 wàn lì shí wǔ nián》 wén mò zǒng jié，“ 1587 nián， shì wéi wàn lì 15 nián， suì cì dīng hài， biǎo miàn shàng sì hū shì sì hǎi shēng píng， wú shì kě jì， shí jì shàng wǒ men de dà míng dì guó què yǐ jīng zǒu dào liǎo tā fā zhǎn de jìn tóu。 zài zhè gè shí hòu， huáng dì de lì jīng tú zhì huò zhě yàn 'ān dān lè， shǒu fǔ de dú cái huò zhě tiáohé， gāo jí jiànglǐng de fù yú chuàng zào huò zhě xí yú gǒu 'ān， wén guān de lián jié fèng gōng huò zhě tān wū wǔ bì， sī xiǎng jiā de jí duān jìn bù huò zhě jué duì bǎo shǒu， zuì hòu de jiēguǒ， dōushì wú fēn shàn 'è， tǒng tǒng bù néng zài shì shí shàng qǔ dé yòu yì yì de fā zhǎn。 yīn cǐ wǒ men de gù shì zhǐ hǎo zài zhè lǐ zuò bēi jù xìng de jié shù。 wàn lì dīng hài nián de nián jiàn， shì wéi lì shǐ shàng yī bù shī bài de zǒng jì lù”。
zhí dé shuō míng de shì， xiàn zài duì shén zōng de píng jià jī běn shì jī yú qīng cháo chū nián tóu jiàng mǎn qīng de dōng lín dǎng wén rén biān ji de shǐ liào， jī běn shàng fǎn yìng de shì wén guān jí tuán duì shén zōng de tài dù， ér bù shì dān chún de lì shǐ shì shí。 zài huáng rén yǔ děng de zhù zuò zhōng yě biǎo dá chū zhōng guó míng dài zhōng hòu qī， huáng dì zhǐ shì yī gè pái wèi， ér shì shí shàng wàn lì de gè rén xíng wéi duì jī céng de guó jiā de xí guàn guǐ jì bìng wú dà de yǐng xiǎng。 tā yī shēng zhōng 'ài zhèng guì fēi， yě xiǎn shì chū tā zhuī qiú zhí zhe de 'ài qíng 'ér gēn běn bù shì nǚ sè。 duì kuàng shuì de qiāo zhà yòu fǎn yìng chū dāng shí zhè gè dōng fāng chuán tǒng dì guó miàn duì shāng yè wén míng de méng yá de yī zhǒng wú nài， huáng dì zhī dào mín jiān jīng jì shí lì hěn qiáng dà， què yòu bù zhī dào gēn zhè gè nóng yè guó jiā rú hé lián xì， ér guó jiā yòu zěn me yàng tōng guò shāng yè zhì fù， yú shì zài zhè zhǒng chōng tū zhōng， fā zhǎn chū liǎo zhè zhǒng jī xíng de dì wáng qiāo zhà yī mù。
qī
1. xiào duān xiǎn huáng hòu wáng shì， huáng hòu， shì yuē xiào duān zhēn kè zhuāng huì rén míng pì tiān yù shèng xiǎn huáng hòu， hé zàng dìng líng， zhù fù miào。
2. zhāo fēi liú shì， sī zōng zūn wéi tài fēi。
3. xiào jìng tài hòu wáng shì， guāng zōng zhū cháng luò shēng mǔ， chū fēng gōng fēi， hòu jìn huáng guì fēi， bēng， shì wēn sù duān jìng chún yì huáng guì fēi， zàng tiān shòu shān。 míng xī zōng shì yuē xiào jìng wēn yì jìng ràng zhēn cí cān tiān yìn shèng huáng tài hòu， qiān zàng dìng líng， sì fèng cí diàn。
4. gōng kè huáng guì fēi zhèng shì， chū fēng guì fēi， hòu jìn huáng guì fēi。 hōng， shì gōng kè huì róng hé jìng huáng guì fēi， zàng yín quán shān。 míng 'ān zōng shì yuē xiào níng wēn mù zhuāng huì cí yì xiàn tiān yù shèng tài huáng tài hòu。
5. gōng shùn huáng guì fēi lǐ shì， chū fēng guì fēi， hòu jìn huáng guì fēi。 hōng， shì gōng shùn róng zhuāng duān jìng huáng guì fēi。 míng zhāo zōng shì yuē xiào jìng gōng shùn róng zhuāng ruì jìng jìng tiān guāng shèng tài huáng tài hòu。
6. zhuāng jìng dé fēi xǔ shì
7. wēn jìng shùn fēi cháng shì
8. xián fēi wèi shì
9. duān fēi zhōu shì
10. róng pín lǐ shì
xiōng dì
1. xiàn huái tài zǐ zhū yì yì
2. jìng dào wáng zhū yì líng
3. lù jiǎn wáng zhū yì liú
zǐ
1. guāng zōng zhū cháng luò， mǔ xiào jìng huáng hòu wáng shì
2. bīn 'āi wáng zhū cháng xù， shùn fēi cháng shì， shēng yī suì shāng。
3. fú gōng wáng zhū cháng xún， mǔ gōng kè huáng guì fēi zhèng shì
4. yuán huái wáng zhū cháng zhì， mǔ gōng kè huáng guì fēi zhèng shì， shēng yī suì shāng。
5. ruì wáng zhū cháng hào， mǔ duān fēi zhōu shì
6. huì wáng zhū cháng rùn， mǔ guì fēi lǐ shì
7. guì duān wáng zhū cháng yíng， mǔ guì fēi lǐ shì
8. yǒng sī wáng zhū cháng pǔ， mǔ shùn fēi lǐ shì
nǚ
1. róng chāng gōng zhù zhū xuān yīng， wàn lì 'èr shí sì nián xià jià yáng chūn yuán。 sì shí sì nián， chūn yuán zú。 jiǔ zhī， zhù hōng。
2. shòu níng gōng zhù zhū xuān wéi， mǔ huáng guì fēi zhèng shì， èr shí qī nián xià jià rǎn xīng ràng， dà míng tiān qǐ sān nián qī yuè chū 'èr rì mǎo shí hōng。
3. jìng lè gōng zhù zhū xuān guī， mǔ huáng guì fēi zhèng shì， shēng yú dà míng wàn lì shí yī nián shí yī yuè yǐ sì， hōng yú dà míng wàn lì shí sān nián rùn jiǔ yuè wù wǔ。
4. yún hé gōng zhù zhū xuān shū， zǎo shì， zhuī cè。
5. xiān jū gōng zhù zhū xuān jí， mǔ dé pín lǐ shì， dà míng wàn lì shí 'èr nián qī yuè 'èr shí rì shēng， tóng nián shí 'èr yuè sān shí rì hōng shì。
6. líng qiū gōng zhù zhū xuān yáo， yú dà míng wàn lì shí liù nián bā yuè jiá wǔ shēng， dà míng wàn lì shí qī nián wǔ yuè gēng shēn hōng。
7. yún mèng gōng zhù zhū xuān yuán， mǔ gōng fēi wáng shì， zǎo shì， zhuī cè。
8. tài shùn gōng zhù zhū xuān jī， zǎo shì， zhuī cè。
9. xiāng shān gōng zhù zhū xuān dēng， zài dà míng wàn lì 'èr shí qī nián zhēngyuè gēng xū cì míng“ xuān dēng”， liù yuè gēng yín jí hōng。
10. tiān tái gōng zhù zhū xuān měi， zǎo shì， zhuī cè。
* yún hé、 yún mèng、 tiān tái gōng zhù jūn wèi néng què dìng páiháng