| wǎngbǐhào： | xià wáng | ||||||||||||
| jíguàn： | qīng hé zhāng nán | ||||||||||||
| |||||||||||||
shēng píng
dòu jiàn dé shì dài wù nóng， céng dān rèn lǐ cháng， “ zhòng rán xǔ， xǐ xiá jié ”。 dà yè qī nián（ 611 nián）， suí yáng dì zhēng zhào mín zhòng yuǎn zhēng gāolí， jiàn dé bèi xuǎn wéi 'èr bǎi rén cháng。 yīn xié zhù sūn 'ān zǔ qǐ yì， jiā rén bèi shā hài， bèi pò tóu kào gāo jī bó qǐ yì jūn lǐng xiù gāo shì dá。 dà yè shí 'èr nián， gāo shì dá yǐ dòu jiàn dé wéi jūn sī mǎ， jiàn dé xí shā suí zhuō jùn tōng shǒu guō xuàn， shēng shì dà zhèn。 tóng nián gāo shì dá zhèn wáng， jiàn dé wéi shì dá fā sàng， zhāo jí sàn wáng， suì lǐng dǎo yú bù xí jī ráo yáng（ jīn hé běi héng shuǐ shì ráo yáng）， zhàn jù píng yuán（ jīn shān dōng dé zhōu shì líng xiàn）。 yóu yú tā shàn dài bù xià， cóng bù tú chéng， gè fāng bǎi xìng mín zhòng fēn fēn tóubèn， jūn duì fā zhǎn dào shí wàn rén。
suí dà yè shí sān nián zhēngyuè， zài lè shòu（ jīn hé běi cāng zhōu xiàn xiàn） chēng cháng lè wáng， nián hào dīng chǒu， jī jí kuò zhāng lǐng dì。 suí yáng dì mìng xuē shì xióng shuài sān wàn zhī yuán dōng dū， zài hé jiān， wéi jiàn dé zhī jūn suǒ tōu xí， quán jūn fùmò。 hé běi dà bù jùn xiàn jiē shòu dòu jiàn dé tǒng zhì。
táng gāo zǔ wǔ dé yuán nián（ 618 nián） chēng xià wáng， gǎi yuán wǔ fèng， hé běi zhū jūn jiē lái guī fù， cì nián qiān dū luò zhōu（ jīn hé běi yǒng nián）。 hòu jiàn dé qín shā yǔ wén huà jí yú shān dōng liáo chéng（ jīn shān dōng liáo chéng dōng běi）， zūn chóng xiāo huáng hòu（ suí yáng dì zhī huáng hòu）， hòu hù sòng xiāo huáng hòu jí sūn 'ér yáng zhèng dào dào tū jué yǐ kào yì chéng gōng zhù。 suí hòu xuǎn yòng suí cháo guān yuán， péi jǔ bèi rèn mìng wéi yòu pú shè， dìng cháo yí、 zhì lǜ lìng、 xīng wén jiào， bā yuè， jiàn dé qiān dū míng zhōu（ jīn hé běi yǒng nián dōng nán）。
wǔ dé 'èr nián shí（ 619 nián）， jiàn dé yǐ lǐng yòu huáng hé yǐ běi dà bù fēn dì qū。 zhì cǐ， jiàn dé qiǎn shǐ dào luò yáng jiàn suí yuè wáng yáng dòng， běi lián tū jué。 wáng shì chōng fèi yáng dòng chēng dì zhī hòu， jiàn dé yě zì lì jiàn lì tiān zǐ cháo dù， dàn réng chēng xià wáng。
wǔ dé sì nián， lǐ shì mín wéi gōng luò yáng， jiàn dé shuài jūn shí yú wàn yuán wáng shì chōng， jìn bī hǔ láo guān（ jīn hé nán xíng yáng）， guó zǐ jiān jì jiǔ líng jìng quàn jiàn jiàn dé gǎi biàn zuò zhàn jìhuà： shuài zhù lì dù huáng hé， gōng qǔ huái zhōu、 hé yáng， zài fān yuè tài xíng shān， rù shàng dǎng， gōng zhàn fén yáng、 tài yuán， xià pú jīn（ jīn shān xī yǒng jì xī）， gōng qǔ cháng 'ān。 wéi jiàn dé bù cóng， yǔ lǐ shì mín jué zhàn， dà bài， zhuì mǎ bèi fú。
shì mín zé bèi jiàn dé：“ wǒ zhēng wáng shì chōng， guān nǐ hé shì， nǐ yuè jiè 'ér lái， mào fàn wǒ jūn shì de fēng ruì！” jiàn dé shuō：“ jīn rì bù zì jǐ lái， kǒng pà yòu láo nǐ yuǎn qǔ。” wáng shì chōng suì kāi chéng tóu jiàng， péi jǔ yǐ míng zhōu jiàng táng。 621 nián， jiàn dé rì hòu bèi shā yú cháng 'ān。 liú hēi tà fù jù dòu jiàn dé yuán yòu de dì qū， xiān hòu wéi qín wáng lǐ shì mín、 tài zǐ lǐ jiàn chéng jī bài。
qī zǐ : cáo huáng hòu