(1869nián～1928nián)

 bǎi kē quán shū cyclopedia： 《qīng bài lèi chāo》 yuèdòuxú kēzài百家争鸣dezuòpǐn!!!

　　yuán míng chāng， zì zhòng kě， zhè jiāng háng xiàn（ jīn háng zhōu shì） rén。 1889 nián cān jiā xiāng shì， zhòngjǔ rén。 bù guò， tā zài kē jǔ kǎo shì zhōng， zhōng wèi zài huò gōng míng。 dàn tā zài xué xí chuán tǒng wén huà zhī wài， pō guān zhù yú xīn xué， yǐ zhì yú 1895 nián fù jīng cān jiā huì shì shí， zéngshēn jiā guò liáng qǐ chāo fā qǐ de hūyù biàn fǎ de “ gōng chē shàng shū ” huó dòng。 yòu céng chéng wéi liǔ yà zǐ、 gāo xù děng rén 1909 nián shǒu chuàng de 'ài guó wén huà tuán tǐ“ nán shè” de chéng yuán。 qí jiān， wèile wéi chí shēng huó， yuán shì kǎi zài tiān jīn xiǎo zhàn liàn bīng shí， tā céng chōng dāng qí mù liáo， wéi jiāng shì jiǎng jiě gǔ shū shī fù， dàn zhōng yīn sī xiǎng bù hé 'ér lí qù。
　　
　　1901 nián tā dào liǎo shàng hǎi， yǔ cài yuán péi、 zhāng yuán jì xiāng jiāo wǎng， yīn tā cháng yú wén bǐ， yòu shú xī guān fāng wén shū， xǐ huān shōu jí dǐ bào， ér《 wài jiāo bào》 zhèng xū yào zhè yàng de wén rén， yú shì， xú kē biàn jiā rù liǎo gāi bào。 dān rèn liǎo《 wài jiāo bào》 de biān ji。 wài jiāo bào de chéng yuán yòu， dǒng lǐ yī rén（ jí zhāng yuán jì）、 zhuàn shù yī rén（ jí cài yuán péi）、 biān ji yī rén（ jí xú kē）、 yì xī wén bào yī rén（ wēn zōng ráo）， jūn yóu chuàng shǐ gǔ dōng fēn rèn。 lìng shè yì dōng wén bào yī rén， sī zhàng yī rén， xiào shàn yī rén， zá yì 'èr rén。 gǔ dōng qíng kuàng shì： zhāng yuán jì liǎng gǔ， cài yuán péi dù yà quán hé yī gǔ， wēn zōng ráo、 shāng wù yìn shū guǎn gè yī gǔ， zhào cóng fān、 xú kē、 shěn yòu shān gǔ shǔbù xiáng（ yǐ shàng， jù wāng jiā róng xiān shēng tí gōng de zī liào）。 zài zhāng yuán jì de shōu jù shàng de qiān míng rén shì zhào cóng fān、 cài yuán péi hé wēn zōng ráo； wēn zōng ráo de gǔ dān hé shōu jù shàng de qiān míng rén shì zhào cóng fān、 cài yuán péi hé zhāng yuán jì， quán nián yù suàn yuē wéi yín yáng wǔ qiān wǔ bǎi yuán（ zài jiā kāi bàn fèi wǔ shí yuán。）《 wài jiāo bào》 dào 1910 nián， gòng bàn liǎo shí nián， zài shè huì shàng yòu yī dìng yǐng xiǎng。
　　
　　 hòu lái tā suí《 wài jiāo bào》 yī qǐ chéng wéi shāng wù yìn shū guǎn biān yì suǒ de zhí yuán。 jiē zhe yòu dāng shàng liǎo《 dōng fāng zá zhì》 de biān ji。 lǎo shāng wù de yī wèi biān ji， jí dà míng dǐng dǐng de zhāng xī chēn huí yì shuō：“《 dōng fāng zá zhì》 chuàng kān yú 1904 nián， yuán shì yī zhǒng xuǎn bào xìng zhì de kān wù， jiǎn jí měi yuè bào zhāng zá zhì shàng de jì shì、 lùn wén， fēn lèi kān dēng， gōng liú xīn shí shì zhě chá kǎo。《 gōng mén chāo》 hé《 zòu zhé》 zhàn shǒu yào dì wèi， qí cì cái shì shí lùn， zhǐ 'ǒu 'ěr fā biǎo jǐ piān zhuàn yì de wén zì。
　　
　　1909 nián qián de biān zhě míng xú kē。 yīn wéi biān zhè zhǒng zá zhì wán quán shì jiǎn dāo jiàng hú de gōng zuò， tā yī rén zài jǐ gè wǎn shàng yè yú shí jiān jiù néng wán chéng， dú zhě bìng bù hěn duō。” suǒ yǐ， hòu lái xú kē zài shāng wù zuò guò zá zuǎn bù cháng， tā kě shuō shì dì dào de zá jiā。 zhāng xī chēn de huà suī rán yòu diǎn kuā zhāng， dàn shuō de yě shì shì shí。
　　
　　 dào 1911 nián， dù yà quán jiē rèn《 dōng fāng zá zhì》 zhù biān， duì kān wù jìn xíng liǎo gǎi gé， zá zhì yòu liǎo hěn dà de gǎi biàn hé fā zhǎn。 yú shì， xú kē jiē guǎn liǎo“ zá zuǎn bù”。 jù dāng shí zài biān yì suǒ de tóng rén jiè shào，“ xú zài biān yì suǒ dān rèn zá zuǎn bù bù cháng， wǒ jìn qù shí， tā zhèng quán lì zài gǎo《 qīng bài lèi chāo》， tóng shí zài tā lǐng dǎo xià biān ji chū bǎn de yòu《 shàng hǎi zhǐ nán》《 rì yòng xū zhī》《 xǐng shì wén jiǎn zhǐ nán》《 tōng sú xīn chǐ dú》 děng děng。 zhè gè bù de zhù yào gōng jù shì jiàng hú hé jiǎn dāo， suǒ yòu gè zhǒng zī liào， jūn cóng bào zhǐ、 zá zhì、 zhèng fǔ gōng bào děng jiǎn xià huò dào chù zhǎo rén bāng máng chāo lù zài huó yè piàn shàng”（ yǐn zì xiè jú céng zhù《 shí lǐ yáng chǎng de cè yǐng》）。 mùdì zài yú tí gōng yòu guān zī liào。
　　
　　 jù lǎo shāng wù tóng rén shuō，“ xú zhòng kě shēn cái 'ǎi xiǎo， jí dù jìn shì， kàn shū xiě zì bì xū dài zhe yǎn jìng yǔ shí wù（ zhǐ shū běn） jiē chù zài yī qǐ， cái néng kàn jiàn。 dàn tā wéi rén fēi cháng fēng qù， qīng mò tā jí lì tí chàng fù nǚ tiān zú， jí yǐ ‘ tiān sū gé ’ míng qí shū zhāi， tā xǐ tián cí， yǔ níng xiāng chéng zǐ dà děng hù xiāng chànghè， zuò pǐn shí jiàn yú dāng shí de《 xiǎo shuō yuè bào》。”“ xú dài rén jiē wù， hé 'ǎi kě qīn， duì tóng shì xiāng dāng guān xīn， měi nián chūn jié zhào lì zài zì jǐ jiā zhōng bèi bàn‘ chūn jiǔ’， yāo qǐng běn bù tóng rén huān jù， zhè shì bié de bù cóng lái méi yòu guò。”
　　
　　 qín xiě
　　 xú kē méi yòu yī tiān bù xiě zuò。 yòu yī huí yǎn jīng shēng bìng， tā fǎng huáng kǔ mèn， jìng rán zhōng rì bù zhī suǒ cuò。 jí dù jìn shì， kàn shū xiě zì bì xū dài zhe yǎn jìng yǔ shí wù（ jí shū běn） jiē chù zài yī qǐ， cái néng kàn jiàn。 bái tiān shì máng， tā yòng yī gè xiǎo běn zǐ tí yào shì de jì zhù yào jì lù de shì， děng yòu kōng de shí hòu zài zhěng lǐ shū xiě。 měi tiān lín shuì de shí hòu， tādōu yào zhǔn bèi yī zhī qiān bǐ， yī gè xiǎo běn zǐ， fàng zài chuáng tóu， ǒu rán xiǎng qǐ shénme lái de shí hòu， jiù pá qǐ lái jì xià， nǎ pà shì yǐng xiǎng liǎo shuì mián， tā yě bù guǎn。 tā xiě xià de dōng xī suī bù shì 'àn rì jì shù， què měi měi shí lái tiān lián qǐ lái zhěng lǐ yī cì。 lǎo péng yǒu xià jiàn chéng céng jīng shuō tā yòu wén bì lù， shì jí wéi qín fèn de rén， kě xī méi yòu zài qián qīng shí hòu de jūn jī chù gòngzhí， bù rán， jì xià dedōu huì shì hěn zhēn guì de jūn guó dà shì。 xú kē zì jǐ xiě zuò yòu yī gè shuō fǎ：“ jūn（ xià jiàn chéng） bù cháng yún， qīng rénshào bǐ jì hū？ pú yù yī xué cǐ chǐ 'ěr。” jiàn tā yī tiān dào wǎn máng yú zuǎn shù， céng shì 'ài guó nǚ xiào jiào shī、 gěi cài yuán péi zuò guò dà méi、 yòng bǐ jì lù guò liáng shù míng dōng xī wén huà fǎng tán de fū rén hé mò jūn， hái yòu xiǎo qiè lǐ xī dū mái yuān shuō：“ nán dào zhēn de zhēn de shì xiě bù dào sǐ， bù bà xiū má？” zī zī kū kū， rì xī wò bǐ， shì xú kē xiě zuò de zhēn shí xíng xiàng。
　　
　　 dài kè
　　 sòng cháo de chén yù zài tā de《 cáng yī huà yú》 lǐ shuō dào jiāng kuí de shí hòu， liú xià liǎo zhè yàng de míng yán：“ bái shí dào rén jiāng yáo zhāng， qì mào ruò bù shèng yī， ér bǐ lì zú yǐ káng bǎi hú zhī dǐng。 jiā wú lì zhuī， ér yī fàn wèi cháng wú shí kè。 tú shū hàn mò zhī cáng， hàn niú chōng dòng。” xú kē céng jīng yǐn yòng qí zhōng de“ jiā wú lì zhuī， ér yī fàn wèi cháng wú shí kè” lái shù shuō zì jǐ de jiā tíng。 xú kē de fù zǔ liǎng dài dōuyòu hàokè jiā fēng， xú kē gèng shì zhè yàng， yī fàn wèi cháng wú kè， zuò liǎo xú jiā zuò shàng de rén， duō wéi yī shí míng liú jùn yàn， kě jǔ zhě yòu zhāng yuán jì、 cài yuán péi、 kāng yòu wéi、 hú shì、 liáng qǐ chāo、 kuàng zhōu yí、 pān shì chéng、 wáng jìn qīng、 wáng ji táng、 mào hè tíng děng rén。 xú kē shì háng zhōu rén， qīng mò de háng zhōu fēng sú， shì kè rén dào liǎo， jí biàn shì chī fàn de shí hòu， jiā lǐ yě bù liú rén， xú jiā de jiā fēng gāng hǎo yǔ cǐ xiāng fǎn。 tā wéi rén fēi cháng fēng qù， xǐ tián cí， yǔ níng xiāng chéng zǐ dà děng hù xiāng chànghè， zuò pǐn shí jiàn yú dāng shí de《 xiǎo shuō yuè bào》。 xú kē dài rén jiē wù， hé 'ǎi kě qīn， zài shāng wù yìn shū guǎn biān yì suǒ rèn zhí、 zhù chí《 dōng fāng zá zhì》 zá zuǎn bù shí， duì tóng shì xiāng dāng guān xīn， měi nián chūn jié zhào lì zài zì jǐ jiā zhōng bèi bàn“ chūn jiǔ”， yāo qǐng běn bù tóng rén huān jù， tóng rén men shuō“ zhè shì bié de bù cóng lái méi yòu guò de”。
　　
　　 zhù zuò
　　《 qīng bài lèi chāo》 shì tā liú gěi hòu rén de yī bù qián rén bǐ jì jí。“ quán shū 48 cè。 fēn shí lìng、 dì lǐ、 wài jiāo、 fēng sú、 gōng yì、 wén xué děng 92 lèi， yuē yī wàn sān qiān wǔ bǎi yú tiáo。 lù zì shù bǎi zhǒng qīng rén bǐ jì， bìng cān kǎo bào zhāng jìzǎi 'ér chéng。 fàn wéi guǎng fàn， jiǎn chá biàn lì， dàn xuǎn lù pō wéi wú zá。”（ cān jiàn《 cí hǎi》） 80 nián dài， cǐ shū hái chóngyìn guò， kě jiàn hái yòu zhòng duō dú zhě。 lìng biān yòu《 qīng cháo yě shǐ dà guān》《 tiān sū gé cóng kān》《 kāngqú bǐ jì huì hán》 děng zhǎng gù bǐ jì zhù zuò