tí 'ào tí huá kǎn Teotihuacan  (qián200nián～750nián)   zǒngcháodài: qián gē lún bǐ yà de mò xī gē

　　tí 'ào tí huá kǎn wén míng qǐ shǐ yú xī yuán qián 200 nián zuǒ yòu， dà yuē zài xiàn zài mò xī gē de zhōng bù， shì gè zài 'ào 'ěr méi kè（ Olmec） wén míng miè wáng zhī hòu cái dàn shēng， yuē yǔ mǎ yǎ wén míng tóng qī de gǔ yìn dì 'ān wén míng， tí 'ào tí huá kǎn rén zài xī yuán yuán nián dào 150 nián jiān， jiàn zào liǎo yī gè rén kǒu yuē wéi 5 wàn de chéng shì， kān chēng shì zhěng gè měi zhōu dì qū zuì zǎo cún zài de chéng shì děng jí zhī jù luò， qí jiàn zào xǔ duō jīn zì tǎ。
　　
　　 tí 'ào tí huá kǎn（ nà wǎ tè yǔ： Teotihuacán） shì yī gè céng jīng cún zài yú jīn rì mò xī gē jìng nèi de gǔ dài yìn dì 'ān wén míng， dà zhì shàng qǐ shǐ yú xī yuán qián 200 nián， bìng qiě zài 750 nián shí miè wáng。 “ tí 'ào tí huá kǎn ” chú liǎo shì yī gè gǔ wén míng yǔ gāi gǔ wén míng zài jīn rì mò xī gē gǔ bàng suǒ jiàn lì de jiàn zhù yí jì zhī míng wài， cǐ cí yě shì yí jì suǒ zài de tí 'ào tí huá kǎn xíng zhèng qū zhī mìng míng yóu lái， shì mò xī gē zhōu（ EstadodeMéxico， mò xī gē de yī gè yī jí xíng zhèng qū） dǐ xià 122 gè cì jí xíng zhèng qū（ Municipios） zhī yī。
　　
　　 lì shǐ
　　
　　 tí 'ào tí huá kǎn wén míng qǐ shǐ yú xī yuán qián 200 nián zuǒ yòu， shì gè zài 'ào 'ěr méi kè（ Olmec） wén míng miè wáng zhī hòu cái dàn shēng， yuē yǔ mǎ yǎ wén míng tóng qī de gǔ yìn dì 'ān wén míng。 rán 'ér， bù sì qí tā gǔ yìn dì 'ān wén míng bān zài pǔ jìshàng de mài luò bǐ jiào fēn míng， guān yú tí 'ào tí huá kǎn rén de qǐ yuán， qì jīn wéi zhǐ réng rán shì shàng wèi lí qīng de mí tí， yě méi yòu rèn hé rén néng zhèng shí gāi wén míng céng yōng yòu wén zì bìng qiě liú xià zī liào jìzǎi。 jīn rì wǒ men zhī suǒ yǐ zhī xī zhè wén míng de cún zài， chú liǎo shì yīn wéi tā men yí liú xià liǎo jù dà de yí jì kě gōng fēn xī zhèng míng wài， yī xiē yǔ tā men tóng shí qī de qí tā zhōu biān wén míng zài diǎn jí huò huì huà zhōng tí dào guān yú tí 'ào tí huá kǎn rén de shì qíng， yě shì lìng yī gè cān kǎo de guān jiàn。 tí 'ào tí huá kǎn rén bìng bù yòng zhè gè míng zì chēng hū tā men zì jǐ， zhè míng zì shì gāi wén míng miè wáng hòu， jiē zhe cún zài yú cǐ dì qū de hòu jì wén míng tuō 'ěr tè kè rén（ Toltecs） yǐ tā men suǒ shǐ yòng de nà wǎ tè yǔ（ Nahuatl， yī zhǒng mò xī gē zhōng bù de yìn dì 'ān yuán zhù mín yǔ yán） yòng lái chēng hū qián rén， yì zhǐ“ zhòng shén zào rén zhī dì”。 suī rán zài tuō 'ěr tè kè rén nǎi zhì yú gèng hòu qī de 'ā cí tè kè shí dài， gāi gǔ wén míng zǎo yǐ xiāo shì wú yǐng zōng， dàn tā men réng rán shì tí 'ào tí huá kǎn rén céng jū zhù guò de gǔ dài chéng shì zuò wéi shèng dì， yě yīn cǐ huì yòu zhè yàng de chēng hū。
　　
　　 tí 'ào tí huá kǎn rén zài xī yuán qián 200 nián shí chū xiàn zài mò xī gē zhōng bù dì qū， bìng qiě zài xī yuán yuán nián dào 150 nián jiān， jiàn zào liǎo yī gè rén kǒu yuē wéi 5 wàn de chéng shì， kān chēng shì zhěng gè měi zhōu dì qū zuì zǎo cún zài de chéng shì děng jí zhī jù luò。 zài zhè duàn qī jiān， tā men jiàn lì liǎo yī gè yǐ nán běi xiàng de“ wáng zhě zhī lù”（ tí 'ào tí huá kǎn yí jì de zhōng xīn zhóu xiàn） wéi zhōng xīn de chū jí guī mó chéng shì， jiàn zhù wù zhù yào yǐ jīn zì tǎ hé miào yǔ wéi zhù， zhī hòu chéng shì zhú jiàn chéngzhǎng gè zhǒng píng mín shǐ yòng de jiàn zhù wù yě jiàn zhù wán chéng， zhěng gè chéng shì yǔ wén míng de fā zhǎn zài 450 nián shí dá dào gāo fēng， gēn jù yí jì de guī mó gū jì， dāng shí tí 'ào tí huá jiá nà de rén kǒu kě néng zài 12 wàn 5 qiān dào 20 wàn rén zhī jiān， yōng yòu jù dà de jiàn zhù、 jīng zhì de bì huà děng wén huà chéng jiù， dàn què zài 650 nián zhì 750 nián zhī jiān yīn wéi bù zhī míng de yuán yīn mòluò， zuì hòu xiāo shī wú zōng。
　　
　　 gēn jù tí 'ào tí huá kǎn rén yí liú xià de yì shù chuàng zuò pàn duàn， tā men chóng bài yī míng wéi tè lā luò kè（ Tlaloc） de shén míng， shì tí 'ào tí huá kǎn de shǒu hù shén。 tā yòu liǎng zhǒng bù tóng de xíng xiàng， qí zhōng nán xìng bǎn de tè lā luò kè shì zhǎng guǎn jiàng yǔ de shén míng， ér nǚ xìng bǎn de zé wéi zhǎng guǎn hé hú de shuǐ shén。 zài tí 'ào tí huá kǎn rén de huì huà zhōng kě yǐ kàn dào xǔ duō diāo zhù dī xuè xīn zàng de shén shòu， yīn cǐ kǎo gǔ xué jiā yán pàn gāi wén míng yǔ qí tā mò xī gē gǔ wén míng tóng yàng， yòu ná huó rén jì xiàn de xí sú， yòng zhè fāng fǎ lái jì sì 'ān fǔ zhǎng guǎn dà dì de shén míng。
　　
　　 yí jì
　　
　　 tí 'ào tí huá kǎn yí jì wèi yú jīn rì mò xī gē shì dōng běi fāng yuē 50 gōng lǐ chù， wèi yú yī gè jǐn lín mò xī gē gǔ de xiǎo xíng gǔ dì zhōng yāng， tā de zhōng yāng yòu yī gè nán běi xiàng de zhóu xīn chēng wéi“ wáng zhě zhī lù”（ nà wǎ tè yǔ： Micaohtli）， shì yī gè shí jì shàng bǐ jiào xiàng shì cháng fāng xíng guǎng chǎng de kuān guǎng dà dào。 zhī suǒ yǐ zhè tiáo dà dào bèi chēng wéi“ wáng zhě zhī lù”， shì yīn wéi xī bān yá rén lái dào cǐ dì shí， kàn dào chéng qún de jīn zì tǎ。 xī bān yá rén yóu yú gǔ 'āi jí de jīn zì tǎ de yuán gù， rèn wéi suǒ yòu jīn zì tǎ dōushì líng mù（ lìng yī shuō shì zhè lǐ de 'ā cí tè kè rén jiù chēng cǐ dì wéi“ wáng zhě zhī lù”）， yú shì bǎ zhè tiáo jīn zì tǎ qún zhōng de dà dào rú cǐ mìng míng。 shì shí shàng yìn dì 'ān rén de jīn zì tǎ bù shì líng mù， ér shì jì sì huò shì zhàn bǔ cèliáng yòng de。
　　
　　 dà dào de běi duān shì yuè liàng jīn zì tǎ（ xī bān yá wén： PirámidedelaLuna）， zhōng duàn de dōng cè zé yòu yī zuò gǔ dài mò xī gē zuì gāo dà de jiàn zhù， chēng wéi tài yáng jīn zì tǎ（ PirámidedelSol）， zhè liǎng zuò jīn zì tǎ de zào xíng lèi sì， dōushì cǎi yòng jiē tī zhuàng de tī xíng dié chéng、 zhèng qián fāng shè zhì yòu fēi cháng dǒu qiào de zǒu dào， qí zhōng yuè liàng jīn zì tǎ cháng kuān fēn bié wéi 170 mǐ、 150 mǐ， tài yáng jīn zì tǎ de jī zuò zé wéi 225 mǐ chéng yǐ 222 mǐ， jiē jìn zhèng fāng xíng， quán gāo 64 mǐ， bù guò tài yáng yǔ yuè liàng jīn zì tǎ de tǎ dǐng zài gǔ dài kě néng hái yòu shén miào zhuàng de jiàn zhù， yīn cǐ jīn zì tǎ shí gāo bǐ xiàn jīn gāo yī xiē， dàn yīn wéi nián dài jiǔ yuǎn zǎo yǐ xiāo shī， zhǐ shèng xià yī gè lüè chéng yuán dǐng zhuàng de xiǎo qiū。 lìng wài yuè liàng jīn zì tǎ bǐ tài yáng jīn zì tǎ 'ǎi yī xiē， dàn yóu yú yuè liàng jīn zì tǎ suǒ zài dì shì jiào gāo， yīn cǐ zhè liǎng zuò zhù yào jīn zì tǎ de tǎ dǐng shì jiē jìn shuǐ píng de。
　　
　　 chú liǎo liǎng zuò dà xíng jīn zì tǎ wài， zhěng gè yí jì qún hái bāo hán liǎo wèi zài tài yáng jīn zì tǎ duì miàn de yǔ shé shén（ Quetzalcóatl） shén miào， yǔ yī xiē wéi rào zài dà dào zhōu wéi de mí nǐ jīn zì tǎ yǔ bàn dì xià bàn dì shàng de jiàn zhù wù dì jī。 zhěng gè tí 'ào tí huá kǎn yí jì de zhàn dì yuē 30 wàn píng fāng gōng lǐ， yóu yú zǎo zài xī bān yá rén dēng lù mò xī gē zhī qián， gāi dì jiù yǐ jīng wú rén jū zhù chéng xiàn huāng wú zhuàng tài， yīn cǐ dāng xī bān yá rén zhēng fú mò xī gē gè mín zú， dà sì pò huài yìn dì 'ān yuán zhù mín de jiàn zhù wù jiàn lì zì jǐ de zhí mín dì wén huà shí， tí 'ào tí huá kǎn fǎn 'ér duǒ guò yī jié 'ān rán cún zài dào jīn rì， ér chéng wéi jīn rì gǔ dài mò xī gē wén míng fēi cháng zhòng yào de yī gè xiàng zhēng wù， bìng shòu dào gè fāng gāo dù zhòng shì。 jīn tiān， tí 'ào tí huá kǎn yí jì yǐ jīng shì mò xī gē jìng nèi zuì shòu huān yíng de guān guāng diǎn zhī yī。

　　Teotihuacan is an enormous archaeological site in the Basin of Mexico, containing some of the largest pyramidal structures built in the pre-Columbian Americas. Apart from the pyramidal structures, Teotihuacan is also known for its large residential complexes, the so-called "Avenue of the Dead", and numerous colorful, well-preserved murals.
　　
　　At its zenith in the first half of the 1st millennium CE, Teotihuacan was the largest city in the pre-Columbian Americas. At this time it may have had more than 100,000 inhabitants, placing it among the largest cities of the world in this period. The civilization and cultural complex associated with the site is also referred to as Teotihuacan or Teotihuacano.
　　
　　Although it is a subject of debate whether Teotihuacan was the center of a state empire, its influence throughout Mesoamerica is well documented; evidence of Teotihuacano presence, if not outright political and economic control, can be seen at numerous sites in Veracruz and the Maya region. The ethnicity of the inhabitants of Teotihuacan is also a subject of debate. Possible candidates are the Nahua, Otomi or Totonac ethnic groups. Scholars have also suggested that Teotihuacan was a multiethnic state.
　　
　　The city and the archaeological site were located in what is now the San Juan Teotihuacán municipality in the State of México, Mexico, approximately 40 kilometres (25 mi) northeast of Mexico City. The site covers a total surface area of 83km² and was designated a UNESCO World Heritage Site in 1987. It is one of the most visited archaeological sites in Mexico.